a także mając na uwadze, co następuje:(1) W załączniku VII do dyrektywy (UE) 2018/2001 przedstawiono metodykę obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła wykorzystywanej do ogrzewania, ale nie określono sposobu obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła wykorzystywanej do chłodzenia. Brak określenia we wspomnianym załączniku metodyki obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła wykorzystywanej do chłodzenia uniemożliwia sektorowi chłodzenia wnoszenie wkładu w realizację ogólnego celu UE dotyczącego energii ze źródeł odnawialnych, określonego w art. 3 dyrektywy (UE) 2018/2001, oraz utrudnia państwom członkowskim, zwłaszcza tym o wysokim udziale chłodnictwa w ich zużyciu energii, osiągnięcie celów w zakresie ogrzewania i chłodzenia oraz systemów ciepłowniczych i chłodniczych zgodnie z, odpowiednio, art. 23 i 24 tej dyrektywy.
(2) W związku z tym w załączniku VII do dyrektywy (UE) 2018/2001 należy wprowadzić metodykę dotyczącą chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną, w tym systemów chłodniczych. Tego rodzaju metodyka jest niezbędna do zapewnienia, aby udział energii odnawialnej z chłodnictwa był obliczany w zharmonizowany sposób we wszystkich państwach członkowskich, oraz tego, aby możliwe było wiarygodne porównanie wszystkich systemów chłodzenia pod względem ich zdolności do wykorzystania energii odnawialnej do chłodzenia.
(3) Metodyka ta powinna obejmować minimalne współczynniki wydajności sezonowej (SPF) dla pomp ciepła działających w trybie wstecznym zgodnie z art. 7 ust. 3 akapit szósty dyrektywy (UE) 2018/2001. Ponieważ wszystkie systemy chłodzenia aktywnego można uznać za pompy ciepła działające w trybie wstecznym, zwanym "trybem chłodzenia", minimalne współczynniki wydajności sezonowej powinny mieć zastosowanie do wszystkich systemów chłodzenia. Jest to konieczne, ponieważ pompy ciepła odprowadzają i przekazują ciepło z jednego miejsca do drugiego. W przypadku chłodzenia pompy ciepła odprowadzają ciepło z pomieszczenia lub procesu i rozpraszają je do otoczenia (powietrza, wody lub ziemi). Odprowadzanie ciepła jest istotą chłodzenia i podstawową funkcją pompy ciepła. Ponieważ odprowadzanie ciepła jest sprzeczne z naturalnym przepływem ciepła, który odbywa się od gorącego do zimnego, to wymaga ono zapewnienia nakładu energii do pompy ciepła działającej jako agregat chłodniczy.
(4) Obowiązkowe uwzględnienie w metodyce minimalnych współczynników wydajności sezonowej wynika ze znaczenia efektywności energetycznej dla ustalenia obecności i wykorzystywania energii odnawialnej przez pompy ciepła. Energia odnawialna stanowi w przypadku chłodzenia odnawialne źródło chłodu, które może podnosić efektywność procesu chłodzenia, i zwiększa współczynnik wydajności sezonowej chłodzenia. Wysokie współczynniki wydajności sezonowej, choć są wskaźnikiem efektywności energetycznej, funkcjonują jednocześnie jako zastępczy wskaźnik obecności i stopnia wykorzystania w chłodnictwie odnawialnych źródeł chłodu.
(5) W chłodnictwie źródło chłodu działa jako odbiornik ciepła, ponieważ pochłania ciepło odprowadzane i rozpraszane przez pompę ciepła na zewnątrz chłodzonego pomieszczenia lub procesu. Ilość chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną zależy od wydajności procesu chłodzenia i jest równoważna ilości ciepła pochłanianego przez odbiornik ciepła. W praktyce odpowiada to wielkości wydajności chłodniczej zapewnianej przez źródło chłodu.
(6) Źródłem chłodu może być energia otoczenia lub energia geotermalna. Energia otoczenia to energia, która występuje w otaczającym powietrzu (określana dawniej mianem aerotermalnej) oraz w otaczającej wodzie (określana dawniej mianem hydrotermalnej), podczas gdy energia geotermalna pochodzi z gruntu pod powierzchnią ziemi. Energię otoczenia i energię geotermalną używane do ogrzewania i chłodzenia za pomocą pomp ciepła i systemów chłodu sieciowego uwzględnia się na potrzeby obliczania udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii brutto, jeżeli końcowy wynik energetyczny przekracza znacząco początkowy nakład energii potrzebny do ogrzania pomp. Wymóg ten, ustanowiony w art. 7 ust. 3 akapit trzeci dyrektywy (UE) 2018/2001, może zostać spełniony przy zastosowaniu odpowiednio wysokich współczynników wydajności sezonowej określonych w metodyce.
(7) Biorąc pod uwagę różnorodność rozwiązań chłodniczych, konieczne jest określenie, które z nich powinny zostać objęte zakresem metodyki, a które należy wykluczyć. Chłodzenie poprzez naturalny przepływ energii cieplnej bez interwencji urządzenia chłodzącego jest chłodzeniem pasywnym i w związku z tym należy je wyłączyć z zakresu obliczeń zgodnie z art. 7 ust. 3 akapit czwarty dyrektywy (UE) 2018/2001.
(8) Zmniejszenie zapotrzebowania na chłodzenie poprzez rozwiązania projektowe budynku (takie jak zwiększenie izolacyjności cieplnej przegród budynku, dach zielony, zazielenienie i zacienienie przegród lub zwiększenie ich masy), choć wartościowe, można uznać za chłodzenie pasywne, a zatem nie należy go uwzględniać w obliczeniach dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną.
(9) Wentylacja (naturalna albo wymuszona), która polega na wprowadzeniu powietrza otoczenia do pomieszczenia w celu zapewnienia odpowiedniej jakości powietrza wewnątrz pomieszczenia, jest uznawana za chłodzenie pasywne i w związku z tym nie należy jej uwzględniać w obliczeniach dotyczących źródeł odnawialnych. Wyłączenie to należy stosować nawet wtedy, gdy wentylacja prowadzi do wprowadzenia zimnego powietrza otoczenia, a tym samym zmniejsza dostawę chłodu w niektórych okresach roku; chłodzenie to nie jest faktycznie podstawową funkcją, a wentylacja może również przyczyniać się do ogrzewania powietrza w lecie, a tym samym do zwiększania obciążenia chłodniczego. Niezależnie od powyższego, w przypadku gdy powietrze wentylacyjne wykorzystywane jest jako transporter ciepła na potrzeby chłodzenia, odpowiednią dostawę chłodu, który może być dostarczany przez agregat chłodniczy albo przez chłodzenie naturalne, należy uznać za chłodzenie aktywne. W sytuacjach, w których przepływ powietrza wentylacyjnego wzrasta powyżej wymogów dotyczących wentylacji na potrzeby chłodzenia, w obliczeniach dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną należy uwzględniać dostawę chłodu spowodowaną tym dodatkowym przepływem powietrza.
(10) Produkty z rodziny wentylatorów poprawiających komfort zawierają zespół wentylatora i silnika elektrycznego. Wentylatory poprawiające komfort poruszają powietrze i zapewniają komfort w lecie dzięki zwiększeniu prędkości ruchu powietrza wokół ciała ludzkiego, co wywołuje termiczne uczucie chłodu. Inaczej niż ma to miejsce przy wentylacji, w przypadku wentylatorów poprawiających komfort nie jest wprowadzane powietrze otoczenia; wentylatory poprawiające komfort poruszają jedynie powietrze wewnątrz pomieszczenia. W związku z tym nie schładzają one powietrza wewnątrz pomieszczenia, lecz ogrzewają je (cała zużyta energia elektryczna jest ostatecznie uwalniana jako ciepło w pomieszczeniu, w którym używa się wentylatora poprawiającego komfort). Wentylatory poprawiające komfort nie są rozwiązaniami chłodniczymi, a zatem powinny zostać wyłączone z zakresu obliczeń dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną.
(11) Nakład energii systemów chłodzenia w środkach transportu (takich jak samochody osobowe, ciężarówki, statki) jest zasadniczo zapewniany przez silnik transportowy. Wykorzystanie energii odnawialnej w chłodnictwie niestacjonarnym uwzględnia się w obliczeniach docelowego udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. c) dyrektywy (UE) 2018/2001, a zatem nie powinno być objęte zakresem obliczeń dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną.
(12) Zakres temperatur dostawy chłodu, w którym można zwiększać wykorzystanie odnawialnych źródeł chłodu oraz ograniczyć lub przesunąć zużycie energii przez agregat chłodniczy, wynosi od 0 °C do 30 °C. Zakres temperatur jest jednym z parametrów, jakie należy wykorzystywać do monitorowania potencjalnych sektorów i zastosowań procesu chłodzenia, jakie mają zostać uwzględnione w obliczeniach dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną.
(13) Chłodzenie procesowe z niską i bardzo niską temperaturą dostawy chłodu przedstawia niewielkie możliwości jakiegokolwiek znaczącego wykorzystania odnawialnych źródeł chłodu, i odbywa się głównie z użyciem chłodzenia zasilanego energią elektryczną. Urządzenia chłodnicze mogą wykorzystywać źródła odnawialne głównie poprzez swój nakład energii. W przypadku gdy urządzenia chłodnicze zasilane elektrycznie wykorzystują źródła odnawialne, zalicza się to już do udziałów energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na podstawie dyrektywy (UE) 2018/2001. Potencjał poprawy efektywności został już uwzględniony w unijnych ramach ekoprojektu i etykietowania. W związku z tym uwzględnianie urządzeń chłodniczych w obliczeniach dotyczących chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną nie przyniosłoby żadnych korzyści.
(14) Jeśli chodzi o wysokotemperaturowe chłodzenie procesowe, wszelkie elektrociepłownie, procesy spalania i inne procesy wysokotemperaturowe oferują możliwość odzysku ciepła odpadowego. Zachęcanie do uwalniania wysokotemperaturowego ciepła odpadowego do środowiska bez odzysku ciepła poprzez chłodzenie wykorzystujące energię odnawialną byłoby sprzeczne z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim" i ochroną środowiska. W tym kontekście temperatura graniczna na poziomie 30 °C nie wystarcza do odróżnienia tych procesów; w elektrowni parowej kondensacja może mieć miejsce w temperaturze 30 °C lub niższej. System chłodzenia elektrowni może umożliwiać dostawę chłodu przy temperaturze niższej niż 30 °C.
(15) Aby zapewnić jasne określenie zakresu, metodyka powinna obejmować wykaz procesów, w których odzyskiwanie lub unikanie wytwarzania ciepła odpadowego powinno być traktowane priorytetowo zamiast zachęcania do wykorzystywania chłodzenia. Sektory, w których unikanie wytwarzania i odzyskiwanie ciepła odpadowego są promowane za pomocą dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE 2 , obejmują elektrownie, w tym kogenerację, oraz procesy wytwarzające gorące ciecze w wyniku spalania lub egzotermicznej reakcji chemicznej. Dodatkowe procesy, w przypadku których ważne jest unikanie i odzyskiwanie ciepła odpadowego, obejmują produkcję cementu, żelaza i stali, oczyszczalnie ścieków, instalacje informatyczne, np. centra danych, instalacje przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej, a także infrastruktury usług kremacyjnych i transportowych, gdzie nie należy promować chłodzenia na potrzeby ograniczenia ciepła odpadowego wynikającego z tych procesów.
(16) Głównym parametrem w obliczeniach energii odnawialnej z pomp ciepła wykorzystywanej do chłodzenia jest współczynnik wydajności sezonowej obliczany w odniesieniu do energii pierwotnej, oznaczany jako SPFp. SPFp to stosunek wyrażający efektywność systemów chłodzenia w trakcie sezonu chłodniczego. Oblicza się go, dzieląc wytworzoną ilość chłodu przez nakład energii. Wyższa wartość SPFp jest lepsza, ponieważ oznacza więcej wytworzonego chłodu przy takim samym nakładzie energii.
(17) Aby obliczyć ilość energii odnawialnej z chłodnictwa, konieczne jest określenie udziału dostaw chłodu, które można uznać za wykorzystujące źródła odnawialne. Udział ten oznacza się jako sSPFp. Udział sSPFp jest funkcją dolnej i górnej wartości progowej SPFp. Metodyka powinna określać dolną wartość progową SPFp, poniżej której energia odnawialna z systemu chłodzenia wynosi zero. Metodyka powinna również określać górną wartość progową SPFp, powyżej której całą dostawę chłodu wytworzonego przez system chłodzenia zalicza się jako wykorzystującą źródła odnawialne. Progresywna metoda obliczeniowa umożliwia obliczanie liniowo rosnącej części dostawy chłodu, którą można zaliczyć jako wykorzystującą źródła odnawialne z systemów chłodzenia o wartościach SPFp mieszczących się między dolnym progiem a górnym progiem SPFp.
(18) Metodyka ta powinna zapewniać, aby zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit drugi dyrektywy (UE) 2018/2001 gaz, energia elektryczna i wodór ze źródeł odnawialnych były uwzględniane tylko raz do celów obliczania udziału końcowego zużycia energii brutto ze źródeł odnawialnych.
(19) Aby zapewnić stabilność i przewidywalność stosowania metodyki dla sektora chłodzenia, dolne i górne wartości progowe SPF obliczane w odniesieniu do energii pierwotnej powinny być ustalane przy użyciu domyślnego współczynnika, zwanego również współczynnikiem energii pierwotnej, jak określono w dyrektywie 2012/27/UE.
(20) Należy rozróżnić różne podejścia do obliczania chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną w zależności od dostępności standardowych wartości parametrów potrzebnych do obliczeń, takich jak standardowe współczynniki wydajności sezonowej lub równoważne godziny pracy z pełnym obciążeniem.
(21) Metodyka powinna umożliwiać stosowanie uproszczonego podejścia statystycznego opartego na standardowych wartościach dla instalacji o mocy znamionowej mniejszej niż 1,5 MW. W przypadku gdy wartości standardowe nie są dostępne, metodyka powinna pozwalać na wykorzystanie zmierzonych danych w celu umożliwienia systemom chłodzenia korzystania z metodyki obliczania energii odnawialnej z chłodnictwa. Podejście pomiarowe powinno mieć zastosowanie do systemów chłodzenia o mocy znamionowej powyżej 1,5 MW, systemów chłodniczych i małych systemów wykorzystujących technologie, w przypadku których wartości standardowe nie są dostępne. Niezależnie od dostępności wartości standardowych państwa członkowskie mogą wykorzystywać zmierzone dane na potrzeby wszystkich systemów chłodzenia.
(22) Państwom członkowskim należy umożliwić przeprowadzanie własnych obliczeń i badań w celu poprawy dokładności statystyk krajowych w większym stopniu, niż pozwala na to metodyka określona w niniejszym rozporządzeniu.
(23) Należy zatem odpowiednio zmienić załącznik VII do dyrektywy (UE) 2018/2001,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82.
2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1).
3 Określenie chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną dotyczy wyłącznie chłodzenia stacjonarnego.
4 Ciepło odpadowe zdefiniowano w art. 2 pkt 9 niniejszej dyrektywy. Ciepło odpadowe może być uwzględniane do celów art. 23 i 24 niniejszej dyrektywy.
5 Wielkość źródła chłodu odpowiada ilości ciepła zaabsorbowanego przez powietrze otoczenia, wodę otoczenia i grunt działające jako odbiorniki ciepła. Powietrze otoczenia i woda otoczenia odpowiadają energii otoczenia zdefiniowanej w art. 2 pkt 2 niniejszej dyrektywy. Grunt odpowiada energii geotermalnej zdefiniowanej w art. 2 pkt 3 niniejszej dyrektywy.
6 Z punktu widzenia termodynamiki dostawa chłodu odpowiada części ciepła uwalnianego przez system chłodzenia do powietrza otoczenia, wody otoczenia lub gruntu, które działają jako odbiornik ciepła lub źródło chłodu. Powietrze otoczenia i woda otoczenia odpowiadają energii otoczenia zdefiniowanej w art. 2 pkt 2 niniejszej dyrektywy. Funkcja odbiornika ciepła lub źródła chłodu realizowana przez grunt odpowiada energii geotermalnej zdefiniowanej w art. 2 pkt 3 niniejszej dyrektywy.
7 Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2281 z dnia 30 listopada 2016 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów do ogrzewania powietrznego, produktów chłodzących, wysokotemperaturowych agregatów chłodniczych i klimakonwektorów wentylatorowych (Dz.U. L 346 z 20.12.2016, s. 1).
9 W przypadku gdy rzeczywiste warunki pracy agregatów chłodniczych prowadzą do znacznie niższych wartości SPF niż zaplanowano dla warunków standardowych ze względu na różne przepisy dotyczące instalacji, państwa członkowskie mogą wyłączyć te systemy z zakresu określania chłodzenia wykorzystującego energię odnawialną (np. agregat chłodniczy chłodzony wodą z wykorzystaniem chłodni suchej zamiast chłodni kominowej do uwalniania ciepła do powietrza otoczenia).
10 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 206/2012 z dnia 6 marca 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla klimatyzatorów i wentylatorów przenośnych (Dz.U. L 72 z 10.3.2012, s. 7).
11 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 210).
12 ENER/C1/2018-493, "Renewable cooling under the revised Renewable Energy Directive" [Chłodzenie wykorzystujące energię odnawialną w ramach zmienionej dyrektywy w sprawie energii odnawialnej], TU-Wien, 2021.
13 SPFp jest identyczny z wartością n s,c określoną w rozporządzeniu (UE) 2016/2281.
14 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 813/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych (Dz.U. L 239 z 6.9.2013, s. 136).
15 W części 1 opracowania ENER/C1/2018-493 pt. "Cooling Technologies Overview and Market Share" [Zarys technologii chłodniczych i ich udział w rynku], w rozdziale 1.5 "Energy efficiency metrics of state-of-the-art. cooling systems" [Wskaźniki efektywności energetycznej najnowocześniejszych systemów chłodzenia], przedstawiono bardziej szczegółowe definicje i równania dotyczące tych wskaźników.
16 Decyzja Komisji z dnia 1 marca 2013 r. ustanawiająca wytyczne dla państw członkowskich dotyczące obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła w odniesieniu do różnych technologii pomp ciepła na podstawie art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE (Dz.U. L 62 z 6.3.2013, s. 27).