a także mając na uwadze, co następuje:(1) Niniejsza decyzja ustanawia zasady i procedury dotyczące stowarzyszenia Unii z krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ), w tym Grenlandią, oraz zastępuje decyzję Rady 2013/755/UE 2 (zwaną dalej "decyzją o stowarzyszeniu zamorskim") i decyzję Rady 2014/137/UE 3 . Należy zatem uchylić decyzję 2013/755/UE.
(2) Wskutek wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (zwanego dalej "Zjednoczonym Królestwem") z Unii Europejskiej i z Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom) zgodnie z art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), wspomniane stowarzyszenie ma zastosowanie do KTZ wymienionych w załączniku II do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) z wyłączeniem 12 KTZ Zjednoczonego Królestwa wymienionych w tym załączniku.
(3) Zgodnie z art. 204 TFUE postanowienia art. 198-203 TFUE stosują się do Grenlandii, z zastrzeżeniem przepisów szczegółowych zawartych w Protokole nr 34 do TFUE w sprawie szczególnych ustaleń dla Grenlandii. Zgodnie z Traktatem zmieniającym Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie w odniesieniu do Grenlandii 4 stosunki między Unią, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony, są regulowane decyzją 2014/137/UE, w której zwrócono uwagę na bliskie związki historyczne, polityczne, gospodarcze i kulturowe między Unią a Grenlandią oraz zdefiniowano szczególne partnerstwo i współpracę. Decyzja 2014/137/UE utraciła moc w dniu 31 grudnia 2020 r.
(4) Od dnia 1 stycznia 2021 r. unijną pomoc na rzecz KTZ finansowaną wcześniej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) należy finansować z budżetu ogólnego Unii.
(5) W celu zmniejszenia ilości instrumentów finansowania zewnętrznego i w celu poprawy ich wyników należy uporządkować stosunki z wszystkimi KTZ, w tym z Grenlandią, poprzez zastąpienie decyzji 2013/755/UE i decyzji 2014/137/UE jedną decyzją.
(6) Partnerstwo ustanowione niniejszą decyzją powinno pozwolić na kontynuację bliskich stosunków między Unią, z jednej strony, a KTZ, z drugiej strony.
(7) W 2003 r. Rada uzgodniła, że stosunki Unii z Grenlandią po 2006 r. będą polegać na kompleksowym partnerstwie na rzecz zrównoważonego rozwoju, obejmującym szczególne porozumienie w sprawie połowów wynegocjowane zgodnie z ogólnymi zasadami i regułami dotyczącymi tego rodzaju porozumień.
(8) Wspólna deklaracja Unii Europejskiej, z jednej strony, oraz rządu Grenlandii i rządu Danii, z drugiej strony, na temat stosunków między Unią Europejską a Grenlandią, podpisana w Brukseli w dniu 19 marca 2015 r., odwołuje się do bliskich związków historycznych, politycznych, gospodarczych i kulturalnych między Unią a Grenlandią i nakłada zobowiązanie do dalszego pogłębiania stosunków i współpracy w oparciu o w dużym stopniu wspólne interesy oraz do nadania wzajemnym stosunkom długoterminowej perspektywy.
(9) W niniejszej decyzji należy podkreślić specyfikę partnerstwa między Unią, z jednej strony, a Grenlandią i Danią, z drugiej strony, w tym przykładowo cel zachowania bliskich i trwałych związków między Unią, Grenlandią i Danią, uznanie geostrategicznego położenia Grenlandii, znaczenie dialogu politycznego między Grenlandią, Danią a Unią, istnienie umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią a Grenlandią i potencjalną współpracę w kwestiach dotyczących Arktyki. Pozwoli ona sprostać globalnym wyzwaniom, umożliwiając opracowanie proaktywnego programu i realizację wspólnych interesów, a w szczególności stawić czoła rosnącemu wpływowi zmiany klimatu na działalność człowieka i środowisko, transport morski, zasoby naturalne, w tym surowce i stada ryb, a także badania naukowe i innowacje.
(10) TFUE i ustawodawstwo wtórne przyjęte na jego podstawie nie stosuje się automatycznie do KTZ, z wyjątkiem niektórych postanowień wyraźnie przewidujących takie stosowanie. Pomimo że KTZ nie są państwami trzecimi, nie należą one do jednolitego rynku i muszą jednak przestrzegać zobowiązań nałożonych na państwa trzecie w odniesieniu do handlu, w szczególności reguł pochodzenia, norm sanitarnych i fitosanitarnych oraz środków ochronnych.
(11) Szczególne stosunki między Unią a KTZ ewoluują od podejścia opartego na współpracy na rzecz rozwoju do wzajemnego partnerstwa służącego wsparciu zrównoważonego rozwoju KTZ. Dotychczasowe postępy należy skonsolidować i wzmocnić. Ponadto solidarność Unii z KTZ powinna opierać się na ich wyjątkowych stosunkach i przynależności do tej samej rodziny europejskiej.
(12) Rola społeczeństwa obywatelskiego w przyczynianiu się do rozwoju KTZ może zostać zwiększona przez umacnianie organizacji społeczeństwa obywatelskiego we wszystkich sferach współpracy.
(13) Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (zwana dalej "Agendą 2030") przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych we wrześniu 2015 r. jest odpowiedzią wspólnoty międzynarodowej na globalne wyzwania i tendencje związane ze zrównoważonym rozwojem. Agenda 2030, której centralnym elementem są cele Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie zrównoważonego rozwoju (zwane dalej "celami zrównoważonego rozwoju"), Porozumienie paryskie 5 przyjęte w dniu 12 grudnia 2015 r. w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) (zwane dalej "Porozumieniem paryskim") i program działań z Addis Abeby, stanowi ramy dla przemian mających na celu eliminację ubóstwa i osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w skali globalnej. Jej zakres jest uniwersalny - przedstawia ona kompleksowe wspólne ramy działań, które mają zastosowanie zarówno do Unii, jak i do jej partnerów. Agenda ta zapewnia równowagę między gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi aspektami zrównoważonego rozwoju, uznając jednocześnie kluczowe powiązania między jej celami i powiązanymi z nimi zadaniami. Agenda 2030 dąży do tego, by nikt nie został pominięty. Jej wdrażanie będzie ściśle skoordynowane z wypełnianiem innych zobowiązań międzynarodowych. Działania realizowane na mocy niniejszej decyzji będą skupiać się w szczególności na wzajemnych powiązaniach pomiędzy celami zrównoważonego rozwoju oraz na zintegrowanych działaniach, które mogą przynieść dodatkowe korzyści i przyczynić się do spełnienia wielu celów w spójny sposób. Równouprawnienie płci i wzmocnienie pozycji kobiet mają zasadnicze znaczenie dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju i są kwestiami przekrojowymi w całej Agendzie 2030.
(14) Stowarzyszenie Unii i KTZ powinno nadal opierać się na trzech głównych filarach, mianowicie na zwiększeniu konkurencyjności, wzmocnieniu odporności i zmniejszeniu podatności na zagrożenia oraz propagowaniu współpracy i integracji między KTZ a innymi partnerami i regionami sąsiedzkimi.
(15) Unijna pomoc finansowa przydzielona w ramach partnerstwa powinna nadać rozwojowi KTZ perspektywę europejską i przyczynić się do wzmocnienia ścisłych i trwałych związków pomiędzy Unią a tymi krajami i terytoriami, przy jednoczesnym umocnieniu ich pozycji jako wysuniętych przyczółków Unii, na podstawie wspólnych wartości i historii, które łączą partnerów.
(16) Biorąc pod uwagę położenie geograficzne KTZ, pomimo różnego statusu względem prawa Unii poszczególnych podmiotów w danym obszarze geograficznym, współpraca między KTZ i ich sąsiadami powinna być prowadzona w interesie wszystkich stron, ze szczególnym naciskiem na obszary wspólnego zainteresowania oraz promowanie wartości i norm Unii.
(17) Rozwój współpracy wewnątrzregionalnej jest jednym z priorytetów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania. Działania wewnątrzregionalne powinny dążyć do osiągnięcia równowagi, w stosownych przypadkach, między regionami Pacyfiku, Oceanu Indyjskiego, Karaibów, Atlantyku i Arktyki.
(18) KTZ borykają się ze szczególnymi ograniczeniami wynikającymi z ich położenia geograficznego. Przy wdrażaniu niniejszej decyzji należy w szczególności uwzględnić ograniczenia wynikające z oddalenia lub skrajnego oddalenia tych krajów lub terytoriów.
(19) Przy wdrażaniu niniejszej decyzji należy uwzględnić społeczną i gospodarczą sytuację KTZ, w szczególności KTZ kwalifikujących się do otrzymania oficjalnej pomocy rozwojowej, na podstawie sporządzonego przez Komitet Pomocy Rozwojowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wykazu odbiorców oficjalnej pomocy rozwojowej.
(20) Wiele KTZ sąsiaduje z regionami najbardziej oddalonymi, o których mowa w art. 349 TFUE, państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (zwanymi dalej "państwami AKP") oraz innymi państwami trzecimi lub terytoriami 6 , jak również dzieli z nimi wspólne potrzeby - od łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do jej skutków oraz zachowania różnorodności biologicznej do kwestii związanych z oceanem, dywersyfikacją gospodarczą i zmniejszaniem ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.
(21) Komunikat Komisji z dnia 24 października 2017 r. "Silniejsze i odnowione partnerstwo strategiczne z regionami najbardziej oddalonymi UE", konkluzje 15. i 16. Forum KTZ-UE oraz zalecenia Komisji dotyczące negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie między Unią Europejską a państwami AKP zawierają wezwanie do wzmocnienia programów współpracy regionalnej, w które zaangażowane są KTZ i ich sąsiedzi.
(22) KTZ charakteryzuje duża różnorodność biologiczna środowiska lądowego i morskiego. Zmiana klimatu ma wpływ na środowisko naturalne KTZ i stanowi zagrożenie dla ich zrównoważonego rozwoju. Działania w dziedzinach zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz promowania zrównoważonej energii i bezpieczeństwa środowiskowego przyczyniają się do przystosowania się do skutków zmiany klimatu i łagodzenia zmiany klimatu w KTZ. Stowarzyszenie powinno mieć na celu zapewnienie zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz ich przywrócenia i zrównoważonego wykorzystania jako jednego z kluczowych elementów umożliwiających osiągnięcie zrównoważonego rozwoju.
(23) Unia i KTZ potwierdzają swoje prawo do uregulowania kwestii wpływu odpadów ze względów związanych ze środowiskiem i zdrowiem publicznym zgodnie z ich zobowiązaniami międzynarodowymi.
(24) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie z zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji Porozumienia paryskiego i osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, program ustanowiony niniejszą decyzją (zwany dalej "Programem") powinien przyczyniać się do włączenia działań w dziedzinie klimatu do głównego nurtu polityki Unii i do osiągnięcia celu ogólnego, w ramach którego wydatki na realizację celów klimatycznych w budżecie Unii mają sięgnąć 30 %. W odniesieniu do działań realizowanych na mocy niniejszego Programu oczekuje się, że 25 % całkowitej puli przeznaczonych na niego środków finansowych będzie przyczyniać się do realizacji celów klimatycznych. Podczas wdrażania Programu zostaną określone odpowiednie działania, a całkowity wkład z Programu powinien być objęty odpowiednimi procesami monitorowania, oceny i przeglądu. Mając na celu przyczynienie się do powstrzymania spadku różnorodności biologicznej i odwrócenia tej tendencji, niniejszy program powinien przyczyniać się do osiągnięcia celu zakładającego przeznaczenie 7,5 % rocznych wydatków na podstawie wieloletnich ram finansowych na cele dotyczące różnorodności biologicznej w 2024 r. oraz 10 % rocznych wydatków na podstawie tych ram na cele dotyczące różnorodności biologicznej w latach 2026 i 2027, przy uwzględnieniu występującego nakładania się na siebie aspektów celów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej.
(25) W stosunkach między Unią a KTZ należy uznać znaczącą rolę, jaką KTZ mogłyby odegrać w przyczynianiu się do realizacji zobowiązań Unii w ramach wielostronnych umów środowiskowych.
(26) Unia i KTZ uznają specjalne znaczenie kształcenia i szkolenia zawodowego jako dźwigni zrównoważonego rozwoju KTZ.
(27) Stowarzyszenie Unii i KTZ powinno brać pod uwagę różnorodność i tożsamość kulturową KTZ i przyczyniać się do ich zachowania.
(28) Współpraca w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem między Unią a KTZ powinna przyczyniać się do osiągnięcia celu polegającego na zrównoważonym rozwoju gospodarczym, rozwoju społecznym i ochronie środowiska.
(29) Niniejsza decyzja będzie nadal przewidywać elastyczne reguły pochodzenia, w tym w odniesieniu do kumulacji pochodzenia. Kumulacja powinna być możliwa nie tylko z KTZ i państwami, które zawarły z Unią umowy o partnerstwie gospodarczym, ale pod pewnymi warunkami obejmować również produkty pochodzące z krajów, z którymi Unia stosuje umowę o wolnym handlu, i, również zależnie od spełnienia określonych warunków, produkty wprowadzane do Unii bezcłowo i bezkontyngentowo w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych Unii. Warunki te są niezbędne, by zapobiec obchodzeniu przepisów handlowych i zapewnić właściwe funkcjonowanie uzgodnień dotyczących kumulacji.
(30) Procedury certyfikacji pochodzenia z KTZ powinny zostać uaktualnione w interesie odnośnych podmiotów gospodarczych i administracji w KTZ. Przepisy dotyczące współpracy administracyjnej między Unią a KTZ powinny również zostać odpowiednio uaktualnione.
(31) Ponadto szczegółowe przepisy dotyczące środków ochronnych i środków nadzoru zostaną zachowane, aby właściwe organy KTZ i Unii, jak również podmioty gospodarcze, mogły korzystać z precyzyjnych i przejrzystych reguł i procedur. We wspólnym interesie leży także zapewnienie właściwego stosowania procedur i uzgodnień, które umożliwiają KTZ bezcłowy i bezkontyngentowy wywóz towarów do Unii.
(32) Biorąc pod uwagę cele integracji i rozwoju globalnego handlu w dziedzinie usług i przedsiębiorczości, należy wspierać rozwój rynków usługowych i możliwości inwestycyjnych poprzez poprawę dostępu usług i inwestycji z KTZ do rynku unijnego. W tym zakresie Unia powinna zaproponować KTZ możliwie jak najbardziej uprzywilejowane traktowanie, jakie oferuje wszystkim innym partnerom handlowym, poprzez kompleksowe klauzule najwyższego uprzywilejowania, przy jednoczesnym zapewnieniu bardziej elastycznych możliwości stosunków handlowych dla KTZ poprzez ograniczenie traktowania Unii przez KTZ do tego, co oferują one innym dużym gospodarkom handlowym.
(33) Współpraca między Unią a KTZ w obszarze usług finansowych powinna przyczyniać się do stworzenia bezpieczniejszego, solidniejszego i przejrzystszego systemu finansowego, który jest niezbędny do zwiększenia globalnej stabilności finansowej i stworzenia podstaw dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Wysiłki w tym obszarze powinny skupiać się na dążeniu do osiągnięcia konwergencji z normami międzynarodowymi i zbliżenia ustawodawstwa KTZ do dorobku Unii w dziedzinie usług finansowych. Należy zwrócić odpowiednią uwagę na wzmacnianie zdolności administracyjnych organów KTZ, w tym w dziedzinie nadzoru.
(34) Unijna pomoc finansowa powinna się skoncentrować na tych obszarach, w których najmocniej oddziałuje, mając na uwadze jej potencjał działania w skali ogólnoświatowej i reagowania na globalne wyzwania, takie jak eliminacja ubóstwa, zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu czy krzewienie na całym świecie demokracji, dobrych rządów, praw człowieka i praworządności, długoterminowe i przewidywalne zaangażowanie Unii w pomoc rozwojową oraz jej rola w koordynacji z państwami członkowskimi.
(35) W interesie efektywności, uproszczenia i uznania zdolności organów KTZ do zarządzania, zarządzanie zasobami finansowymi przyznanymi KTZ powinno odbywać się w ramach wzajemnego partnerstwa. Ponadto organy KTZ powinny przyjąć odpowiedzialność za opracowywanie i wdrażanie polityk uznanych przez strony za strategie w zakresie współpracy. W zasadach i procesie programowania i wdrażania należy wziąć pod uwagę fakt, że zasoby administracyjne i ludzkie KTZ są ograniczone.
(36) Niniejsza decyzja określa pulę środków finansowych na stowarzyszenie KTZ z Unią, które mają stanowić finansową kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 19 Porozumienia międzyinstytucjonalnego pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 7 dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej. Kwota ta powinna wskazywać na wolę prawodawcy i nie powinna wpływać na uprawnienia budżetowe Parlamentu Europejskiego i Rady określone w TFUE.
(37) Do niniejszej decyzji zastosowanie mają horyzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE. Przepisy te zawarte są w rozporządzeniu (UE, Euratom) 2018/1046 8 (zwanym dalej "rozporządzeniem finansowym") i określają w szczególności procedurę ustalania i wykonywania budżetu poprzez dotacje, nagrody, zamówienia, zarządzanie pośrednie, instrumenty finansowe, gwarancje budżetowe, pomoc finansową oraz zwrot kosztów poniesionych przez ekspertów zewnętrznych i przewidują kontrole dotyczące odpowiedzialności podmiotów działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują także ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(38) Rodzaje finansowania i metody wdrażania na podstawie niniejszej decyzji powinny być wybierane w zależności od ich potencjału osiągania szczegółowych celów działań i zapewnienia rezultatów, biorąc w szczególności pod uwagę koszty kontroli, obciążenie administracyjne oraz przewidywane ryzyko nieprzestrzegania przepisów. Podczas dokonywania wyboru należy uwzględnić korzystanie z płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych i stawek zryczałtowanych, a także finansowanie niepowiązane z kosztami, o którym mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego.
(39) Unia powinna dążyć do jak najskuteczniejszego wykorzystania dostępnych zasobów w celu optymalizacji wpływu prowadzonych przez nią działań zewnętrznych. Cel ten należy osiągnąć poprzez zapewnienie spójności i komplementarności unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego, a także poprzez stworzenie synergii z innymi politykami i programami Unii. Aby zmaksymalizować wpływ połączonych interwencji na osiągnięcie wspólnego celu, w niniejszej decyzji należy umożliwić połączenie puli środków finansowych z innymi programami unijnymi, o ile wkłady nie pokrywają tych samych kosztów. Biorąc pod uwagę, że dostęp KTZ do programów unijnych pozostaje wyzwaniem, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, wspierać lepszy dostęp KTZ do programów unijnych, na przykład poprzez budowanie zdolności i działania szkoleniowe. Poziom udziału KTZ należy regularnie poddawać ocenie. Ponadto Unia powinna zapewnić, by osoby fizyczne z KTZ mogły uczestniczyć w inicjatywach Unii na tych samych warunkach co inni obywatele państw członkowskich.
(40) W niniejszej decyzji należy, w stosownych przypadkach, zawrzeć odniesienie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 9 w celu wdrażania współpracy i tym samym zapewnienia spójności w zarządzaniu instrumentami.
(41) W celu uwzględnienia rozwoju i zmian w przepisach prawa celnego i przepisach dotyczących handlu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do proceduralnych reguł pochodzenia i powiązanych definicji w załączniku II i w dodatkach do załącznika II, aby umożliwić Komisji odzwierciedlenie tych zmian w decyzji. Komisja powinna być również uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych w celu zmiany art. 3 załącznika I przez dostosowanie lub uzupełnienie wskaźników, jeżeli zostanie to uznane za konieczne, oraz w celu uzupełnienia tego załącznika o przepisy dotyczące ustanowienia ram monitorowania i oceny.
(42) Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 10 niniejszy Program powinien być oceniany na podstawie informacji zebranych zgodnie ze szczegółowymi wymogami w zakresie monitorowania, przy czym powinny unikać one nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te, w stosownych przypadkach, powinny obejmować wymierne wskaźniki służące jako podstawa oceny rzeczywistych skutków Programu. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.
(43) Odniesienia do instrumentów pomocy zewnętrznej w art. 9 decyzji Rady 2010/427/UE 11 należy rozumieć jako odniesienia także do niniejszej decyzji. Komisja powinna zapewnić wykonywanie niniejszej decyzji zgodnie z rolą ESDZ określoną w tej decyzji.
(44) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania art. 10 ust. 6 i art. 16 ust. 8 załącznika II, art. 2 załącznika III oraz art. 5 i 6 załącznika IV do niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 12 .
(45) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 13 , rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 14 , rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2185/96 15 i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 16 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą skutecznych i proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, a także odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (UE, Euratom) nr 883/2013 i (Euratom, WE) nr 2185/96, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii.
Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 17 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. Z tego powodu porozumienia z państwami i terytoriami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi i wszelkie umowy lub porozumienia wynikające z wdrożenia niniejszej decyzji powinny zawierać postanowienia, na mocy których wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia takich audytów, kontroli na miejscu i inspekcji zgodnie z posiadanymi przez te organy kompetencjami i zapewnia przyznanie równoważnych praw przez wszelkie osoby trzecie uczestniczące we wdrażaniu finansowania unijnego.
(46) W celu zwiększenia współpracy administracyjnej pomiędzy KTZ, system REX, tj. systemem rejestracji eksporterów upoważnionych do poświadczania pochodzenia towarów, ustanowiony zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2015/2447 18 , mógłby być wykorzystywany przez KTZ do przyznawania preferencyjnego traktowania taryfowego produktom pochodzącym z innego KTZ w przypadkach, w których nie występuje kumulacja.
(47) Na mocy niniejszej decyzji Unia powinna być w stanie przedstawić innowacyjną odpowiedź uwzględniającą wszystkie czynniki wymienione powyżej, która jest zarówno spójna, jak i dopasowana do różnych sytuacji.
(48) Aby zapewnić ciągłość udzielania wsparcia w odpowiednim obszarze polityki i umożliwić realizację działań od początku obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 niniejsza decyzja powinna wejść w życie w trybie pilnym oraz powinna być stosowana z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2021 r.,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: