Suplement nr 4 do serii poprawek 02 - data wejścia w życie: 16 października 2018 r.
SPIS TREŚCI
1. Zakres
2. Definicje
3. Wystąpienie o homologację
4. Homologacja
5. Wymagania i badania
6. Opakowanie i oznakowanie
7. Zmiany i rozszerzenie homologacji części zamiennych
8. Zgodność produkcji
9. Sankcje z tytułu niezgodności produkcji
10. Ostateczne zaniechanie produkcji
11. Nazwy i adresy placówek technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzanie badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu
12. Przepisy przejściowe
ZAŁĄCZNIKI
1 A Zawiadomienie dotyczące udzielenia/rozszerzenia/odmowy udzielenia/cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego zgodnie z regulaminem nr 90
1B Zawiadomienie dotyczące udzielenia/rozszerzenia/odmowy udzielenia/cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji zamiennej tarczy hamulcowej lub zamiennego bębna hamulcowego zgodnie z regulaminem nr 90
2. Układy znaków homologacji i danych homologacyjnych
3. Wymagania dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii M1, M2 i N1
4. Wymagania dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych i zamiennych okładzin hamulców bębnowych przeznaczonych do pojazdów kategorii M3, N2 i N3
5. Wymagania dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii O1 i O2
6. Wymagania dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych i zamiennych okładzin hamulców bębnowych przeznaczonych do pojazdów kategorii O3 i O4
7. Wymagania dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L 7a Kryteria definiowania grup zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L
8. Wymagania techniczne dotyczące zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do stosowania w odrębnych układach hamulca postojowego niezależnych od układu hamulcowego roboczego pojazdu
9. Szczególne procedury dodatkowe dotyczące zgodności produkcji
10. Ilustracje
11. Wymagania dotyczące zamiennych tarcz hamulcowych lub zamiennych bębnów hamulcowych do pojazdów kategorii M i N
12. Wymagania dotyczące zamiennych tarcz lub bębnów hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii O
13. Wzór formularza sprawozdania z badania zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego
14. Wymagania dotyczące zamiennych tarcz hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5
15. Kryteria dotyczące grup tarcz przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5
1. ZAKRES
1.1. Niniejszy regulamin stosuje się do podstawowych funkcji hamowania następujących części zamiennych 1 (2 :
1.1.1. zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do stosowania w hamulcach ciernych stanowiących część układu hamulcowego pojazdów kategorii M, N, L i O, które uzyskały homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 78;
1.1.2. zamiennych okładzin hamulców bębnowych nitowanych do szczęki, przeznaczonych do montażu i stosowania w pojazdach kategorii M3, N2, N3, O3 lub O4, które uzyskały homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13;
1.1.3. zamiennych zespołów okładzin hamulcowych stosowanych w odrębnych układach hamulca postojowego, niezależnych od układu hamulcowego roboczego pojazdu, podlegających wyłącznie wymaganiom technicznym określonym w załączniku 8 do niniejszego regulaminu;
1.1.4. zamiennych bębnów hamulcowych i tarcz hamulcowych przeznaczonych do stosowania w hamulcach ciernych stanowiących część układu hamulcowego pojazdów kategorii M, N i O, które uzyskały homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13 lub regulaminem nr 13-H;
1.1.5. zamiennych tarcz hamulcowych przeznaczonych do stosowania w hamulcach ciernych stanowiących część układu hamulcowego pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5, które uzyskały homologację typu zgodnie z regulaminem nr 78.
1.2. Oryginalne tarcze hamulcowe, bębny hamulcowe, zespoły okładzin hamulcowych i okładziny hamulców bębnowych zamontowane w procesie produkcji pojazdu oraz oryginalne zamienne tarcze hamulcowe, bębny hamulcowe, zespoły okładzin hamulcowych i okładziny hamulców bębnowych przeznaczone do stosowania podczas czynności serwisowych w pojeździe nie są objęte przepisami niniejszego regulaminu.
1.3. Niniejszy regulamin nie ma zastosowania do "części specjalnych" zdefiniowanych w pkt 2.3.4.
2. DEFINICJE
2.1. Definicje ogólne:
2.1.1. "producent" oznacza podmiot, który może przyjąć techniczną odpowiedzialność za zespoły okładzin hamulcowych lub okładziny hamulców bębnowych lub bębny i tarcze hamulcowe i jest w stanie wykazać, że posiada środki niezbędne do osiągnięcia zgodności produkcji;
2.1.2. "część zamienna" oznacza typ zamiennego zespołu okładzin hamulcowych, typ zamiennej okładziny hamulca bębnowego, zamienną okładzinę hamulca bębnowego, zamienny bęben hamulcowy lub zamienną tarczę hamulcową;
2.1.3. "część oryginalna" oznacza oryginalną okładzinę hamulcową, oryginalny zespół okładzin hamulcowych, oryginalną okładzinę hamulca bębnowego, oryginalny bęben hamulcowy lub oryginalną tarczę hamulcową;
2.2. definicje dotyczące homologacji typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych, typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego:
2.2.1. "układ hamulcowy" ma znaczenie określone w pkt 2.3 regulaminu nr 13 lub w pkt 2.3 regulaminu nr 13-H, lub w pkt 2.5 regulaminu nr 78;
2.2.2. "hamulec cierny" oznacza element układu hamulcowego, w którym powstają siły przeciwne do ruchu pojazdu, wynikające z tarcia między okładziną hamulcową a tarczą lub bębnem, które poruszają się względem siebie;
2.2.3. "zespół okładzin hamulcowych" oznacza element hamulca ciernego, który jest dociskany do tarczy lub bębna w celu wytworzenia siły tarcia;
2.2.3.1. "zespół szczęk hamulcowych" oznacza zespół okładzin hamulcowych hamulca bębnowego;
2.2.3.1.1. "szczęka" oznacza element zespołu szczęk hamulcowych, do którego przytwierdzona jest okładzina hamulcowa;
2.2.3.2. "klocek hamulcowy" oznacza zespół okładzin hamulcowych w hamulcu tarczowym;
2.2.3.2.1. "płytka nośna" oznacza element klocka hamulcowego, do którego przytwierdzona jest okładzina hamulcowa;
2.2.3.3. "okładzina hamulcowa" oznacza element z materiału ciernego o ostatecznych wymiarach i kształcie, umieszczany na szczęce lub płytce nośnej;
2.2.3.4. "okładzina hamulca bębnowego" oznacza okładzinę hamulcową przeznaczoną do hamulca bębnowego;
2.2.3.5. "materiał cierny" oznacza produkt będący wynikiem zastosowania określonego zestawu materiałów oraz procesów, które łącznie decydują o cechach okładziny hamulcowej;
2.2.4. "typ okładziny hamulcowej" oznacza kategorię okładzin hamulcowych nieróżniących się pod względem cech materiału ciernego;
2.2.5. "typ zespołu okładzin hamulcowych" oznacza komplety na koło zespołów okładzin hamulcowych nieróżniących się pod względem typu okładziny hamulcowej, wymiarów ani cech funkcjonalnych;
2.2.6. "typ okładziny hamulca bębnowego" oznacza komplety na koło komponentów okładzin hamulcowych, które po przymocowaniu do szczęk nie różnią się pod względem typu okładziny hamulcowej, wymiarów ani cech funkcjonalnych;
2.2.7. "oryginalna okładzina hamulcowa" oznacza typ okładziny hamulcowej wymieniony w dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu, pkt 8.1.1 załącznika 2 do regulaminu nr 13, pkt 7.1 załącznika 1 do regulaminu nr 13-H 3 lub pkt 5.4 załącznika 1 do regulaminu nr 78;
2.2.8. "oryginalny zespół okładzin hamulcowych" oznacza zespół okładzin hamulcowych zgodny z danymi załączonymi do dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu;
2.2.9. "zamienny zespół okładzin hamulcowych" oznacza zespół okładzin hamulcowych typu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem jako odpowiedni zamiennik oryginalnego zespołu okładzin hamulcowych;
2.2.10. "oryginalna okładzina hamulca bębnowego" oznacza okładzinę hamulca bębnowego zgodną z danymi załączonymi do dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu;
2.2.11. "zamienna okładzina hamulca bębnowego" oznacza okładzinę hamulca bębnowego typu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem jako odpowiedni zamiennik oryginalnej okładziny hamulca bębnowego, mocowany w jej miejsce do szczęki;
2.2.12. "zespół okładzin hamulca postojowego" oznacza klocek hamulcowy lub zespół szczęk hamulcowych stanowiący element układu hamulca postojowego, odrębnego i niezależnego od układu hamulcowego roboczego;
2.2.13. "identyczny zespół okładzin hamulcowych" oznacza zamienny zespół okładzin hamulcowych, który jest identyczny z zespołem okładzin hamulcowych dostarczonym i zamocowanym jako wyposażenie oryginalne, ujętym w homologacji typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13 lub 13-H, z tym wyjątkiem, że na tym identycznym zespole nie ma znaku producenta pojazdu/zespołu hamulca;
2.2.14. "identyczna okładzina hamulca bębnowego" oznacza zamienną okładzinę hamulca bębnowego, która jest identyczna z okładziną hamulca bębnowego dostarczoną i zamocowaną jako wyposażenie oryginalne, ujętą w homologacji typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13 lub 13-H, z tym wyjątkiem, że na tej identycznej okładzinie nie ma znaku producenta pojazdu/zespołu hamulca;
2.3. definicje dotyczące homologacji zamiennej tarczy hamulcowej lub zamiennego bębna hamulcowego:
2.3.1. "oryginalna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy"
2.3.1.1. w przypadku pojazdów silnikowych oznacza tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy objęte homologacją typu układu hamulcowego pojazdu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 78;
2.3.1.2. w przypadku przyczep:
a) oznacza tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy objęte homologacją typu układu hamulcowego pojazdu zgodnie z regulaminem nr 13;
b) oznacza tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy, stanowiące część hamulca, dla którego producent osi posiada sprawozdanie z badania zgodnie z załącznikiem 11 do regulaminu nr 13;
2.3.2. "kod identyfikacyjny" umożliwia identyfikację tarcz hamulcowych lub bębnów hamulcowych objętych homologacją układu hamulcowego zgodnie z regulaminami nr 13 i 13-H. Musi on zawierać co najmniej nazwę handlową producenta lub znak towarowy i numer identyfikacyjny.
Producent pojazdu musi dostarczyć na wniosek placówki technicznej lub organu udzielającego homologacji niezbędne informacje, łączące homologację typu układu hamulcowego z odpowiadającym jej kodem identyfikacyjnym.
2.3.3. Części zamienne:
2.3.3.1. oryginalne zamienne tarcze hamulcowe i bębny hamulcowe:
2.3.3.1.1. w przypadku pojazdów kategorii M, N i O: oryginalne tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe przeznaczone do stosowania podczas czynności serwisowych w pojeździe i posiadające kod identyfikacyjny określony w pkt 2.3.2 umieszczony w taki sposób, by był nieusuwalny i łatwy do odczytania;
2.3.3.1.2. W przypadku pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5: oryginalne tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe przeznaczone do stosowania podczas czynności serwisowych w pojeździe;
2.3.3.2. identyczne tarcze hamulcowe:
2.3.3.2.1. w przypadku pojazdów kategorii M, N i O: zamienna tarcza hamulcowa, która posiada dokładnie te same cechy chemiczne i fizyczne, co oryginalna tarcza hamulcowa, z wyjątkiem znaku producenta pojazdu, którego nie ma na takiej tarczy;
2.3.3.2.2. w przypadku pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5: zamienna tarcza hamulcowa, która posiada dokładnie te same cechy chemiczne i fizyczne, co oryginalna tarcza hamulcowa;
2.3.3.3. "identyczny bęben hamulcowy" oznacza zamienny bęben hamulcowy, który jest identyczny z bębnem hamulcowym dostarczonym i zamocowanym jako wyposażenie oryginalne, ujętym w homologacji typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13 lub 13-H, z tym wyjątkiem, że na tym identycznym bębnie hamulcowym nie ma znaku producenta pojazdu/zespołu hamulca ani kodu identyfikacyjnego;
2.3.3.4. równoważne tarcze hamulcowe i bębny hamulcowe:
2.3.3.4.1. "równoważne tarcze hamulcowe przeznaczone do pojazdów kategorii M, N i O" oznaczają zamienną tarczę hamulcową, która jest identyczna z oryginalną tarczą hamulcową pod względem wszystkich wymiarów, właściwości geometrycznych i podstawowej konstrukcji, oraz jest wykonana z tej samej podgrupy materiałów, co oryginalna tarcza hamulcowa, zgodnie z pkt 5.3.3.2;
2.3.3.4.2. "równoważne tarcze hamulcowe przeznaczone do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5" oznaczają zamienne tarcze hamulcowe, które są identyczne z oryginalną tarczą hamulcową pod względem wszystkim wymiarów, właściwości geometrycznych i podstawowej konstrukcji, oraz są wykonane z tych samych następujących materiałów:
a) powierzchnia hamująca: z jednego z materiałów wymienionych w pkt 5.3.3.2.2;
b) mocowania dzwonów i pierścieni hamulcowych: z takich samych materiałów i o takich samych właściwościach mechanicznych jak w przypadku oryginalnej tarczy;
2.3.3.4.3. "równoważny bęben hamulcowy" oznacza zamienny bęben hamulcowy, który jest identyczny z oryginalnym bębnem hamulcowym pod względem wszystkim wymiarów, właściwości geometrycznych i podstawowej konstrukcji oraz jest wykonany z tej samej podgrupy materiałów, co oryginalny bęben hamulcowy, zgodnie z pkt 5.3.3.2;
2.3.3.5. wymienne tarcze hamulcowe i bębny hamulcowe:
2.3.3.5.1. "wymienna tarcza hamulcowa" oznacza zamienną tarczę hamulcową, która posiada te same wymiary powierzchni przylegania, co oryginalna tarcza hamulcowa, ale może różnić się od oryginalnej tarczy hamulcowej pod względem konstrukcji, składu materiałowego i właściwości mechanicznych;
2.3.3.5.2. "wymienny bęben hamulcowy" oznacza zamienny bęben hamulcowy, który posiada te same wymiary powierzchni przylegania, co oryginalny bęben hamulcowy, ale może różnić się od oryginalnego bębna hamulcowego pod względem konstrukcji, składu materiałowego i właściwości mechanicznych;
2.3.4. "specjalna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy" oznacza zamienną tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy nieujęte w pkt 2.3.1-2.3.3;
2.3.5. "wymiary funkcjonalne": wszystkie pomiary istotne z punktu widzenia mocowania i funkcjonowania części układu hamulcowego (zob. pkt 5.3.7.1 i załącznik 10);
2.3.6. "typ tarczy hamulcowej/bębna hamulcowego": tarcze lub bębny hamulcowe posiadające tę samą podstawową konstrukcję i wykonane z materiałów tej samej grupy zgodnie z kryteriami klasyfikacji na podstawie odpowiednio pkt 5.3.5.1 lub 5.3.5.2;
2.3.7. "grupa badania": typ tarcz/bębnów hamulcowych posiadających te same cechy zgodnie z pkt 5.3.6;
2.3.8. "wariant": pojedyncza tarcza/bęben hamulcowy w ramach danej grupy badania;
2.3.9. "materiał": skład chemiczny i właściwości mechaniczne zgodnie z pkt 3.4.1.2;
2.3.10. "grupa materiałów": np. żeliwo szare, stal, aluminium itd.;
2.3.11. "podgrupa materiałów": jedna z podgrup zdefiniowanych w pkt 5.3.3.2;
2.3.12. "grubość minimalna": grubość tarczy hamulcowej, przy której jej wymiana staje się konieczna;
2.3.13. "maksymalna średnica wewnętrzna": maksymalna średnica wewnętrzna bębna hamulcowego, przy której jego wymiana staje się konieczna.
3. WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ
3.1. O udzielenie homologacji części zamiennej dla danego typu pojazdu występuje producent części zamiennej lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.
3.2. Wniosek może złożyć posiadacz homologacji typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13 lub 13-H lub 78 w odniesieniu do części zamiennej zgodnej z typem odnotowanym w dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu.
3.3. W przypadku wystąpienia o homologację typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych, typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego:
3.3.1. do wniosku o homologację należy dołączyć, w trzech egzemplarzach, opis zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego, w odniesieniu do pozycji wymienionych w załączniku 1 do niniejszego regulaminu, oraz następujące dane:
3.3.1.1. schematy ukazujące wymiary funkcjonalne zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego;
3.3.1.2. położenie w pojeździe zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego, których dotyczy wystąpienie o homologację.
3.3.1.3. w przypadku zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L - wykaz zespołów okładzin hamulcowych należących do tej samej grupy określonej zgodnie z załącznikiem 7a. Wykaz ten wskazuje w odniesieniu do każdego zespołu okładzin hamulcowych: nazwę producenta zespołu okładzin hamulcowych, kod producenta zespołu okładzin hamulcowych, powierzchnię materiału ciernego (cm2).
3.3.2. Zespoły okładzin hamulcowych lub okładziny hamulców bębnowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, muszą być udostępnione w ilości wystarczającej, by możliwe było wykonanie badań homologacyjnych.
3.3.3. Występujący o homologację uzgadnia odpowiedni reprezentatywny pojazd (reprezentatywne pojazdy) lub hamulec (hamulce) z placówką techniczną odpowiedzialną za przeprowadzanie badań homologacyjnych i udostępnia je tej placówce.
3.3.4. Przed udzieleniem homologacji typu właściwy organ sprawdza, czy istnieją zadowalające środki pozwalające zapewnić skuteczną kontrolę zgodności produkcji.
3.3.4.1. Występujący o homologację przedstawia wartości parametrów charakterystyki ciernej zgodnie z pkt 2.4.1 lub 3.4.1 części A załącznika 9 do niniejszego regulaminu.
3.4. W przypadku wystąpienia dotyczącego homologacji zamiennej tarczy hamulcowej lub zamiennego bębna hamulcowego:
3.4.1. do wystąpienia o homologację należy dołączyć, w trzech egzemplarzach, opis zamiennego bębna hamulcowego lub zamiennej tarczy hamulcowej, w odniesieniu do pozycji wymienionych w załączniku 1B do niniejszego regulaminu, oraz następujące dane:
3.4.1.1. Rysunki tarczy lub bębna przedstawiające wymiary elementów wspomnianych w pkt 5.3.7.1, wraz z tolerancjami i wszystkimi towarzyszącymi im akcesoriami:
a) umiejscowienie i charakter oznakowania zgodnie z pkt 6.2.2 - wymiary w mm;
b) waga w gramach;
c) materiał (w przypadku tarcz jednoczęściowych) lub materiał w przypadku tarcz złożonych i pływających przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5.
3.4.1.2. Opis części
Producent musi przedstawić opis części zawierający co najmniej następujące informacje:
a) producent części niepoddanej obróbce;
b) opis procesu produkcji części niepoddanej obróbce;
c) dowód na niezawodność procesu (np. brak pęknięć i wgłębień, wymiary);
d) skład materiałowy, w szczególności:
(i) skład chemiczny;
(ii) mikrostruktura;
(iii) właściwości mechaniczne w przypadku tarcz hamulcowych i bębnów hamulcowych z żeliwa:
a. twardość Brinella zgodnie z ISO 6506-1:2005;
b. wytrzymałość na rozciąganie zgodnie z ISO 6892:1998;
(iv) właściwości mechaniczne w przypadku tarczy hamulcowej ze stali nierdzewnej martenzytycznej: twardość Rockwella w skali C zgodnie z ISO 6508-1;
e) ochrona przed korozją lub ochrona powierzchni;
f) opis sposobów wyważania, maksymalny dopuszczalny błąd wyważenia;
g) dopuszczalne zużycie (grubość minimalna w przypadku tarcz hamulcowych lub maksymalna średnica wewnętrzna w przypadku bębnów hamulcowych).
Występujący o homologację musi przedstawić informacje i specyfikacje określone w pkt 2.5 części B załącznika 9 do niniejszego regulaminu w przypadku tarcz z żeliwa oraz w pkt 2.5 części C załącznika 9 do niniejszego regulaminu w przypadku tarcz ze stali nierdzewnej martenzytycznej.
3.4.2. Zgodność produkcji
Przed udzieleniem homologacji typu właściwy organ sprawdza, czy istnieją zadowalające środki pozwalające zapewnić skuteczną kontrolę zgodności produkcji.
3.4.2.1. Występujący o homologację musi przedstawić dokumentację zgodnie z pkt 2 części B i części C załącznika 9 do niniejszego regulaminu.
3.4.3. Liczba próbek i ich wykorzystanie
3.4.3.1. Należy przedłożyć minimalną liczbę próbek tarcz lub bębnów - o których homologację się występuje - podaną w poniższej tabeli.
W tabelach wskazano również zalecany sposób wykorzystania próbek.
| Pozycja | Kontrola/badanie | Numer próbki w przypadku tarcz hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii M, N i O | Uwagi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |||
| 1 | Kontrola geometrii pkt 5.3.3.1, 5.3.4.1 | x | x | x | x | x | x | |
| 2 | Kontrola materiału pkt 5.3.3.2 | x | x | |||||
| 3 |
Kontrola w zakresie przepisów dotyczących wyważania pkt 5.3.7.2 |
x | x | x | x | |||
| 4 | Kontrola oznakowania zużycia pkt 5.3.7.3 | x | x | x | x | |||
| 5 |
Badanie nienaruszalności - zmęczenie cieplne pkt 4.1.1 i 4.2.1 załącznika 11 oraz pkt 4.1.1 i 4.2.1 załącznika 12 |
x | x | |||||
| 6 |
Badanie nienaruszalności - duże obciążenie pkt 4.1.2 i 4.2.2 załącznika 11 oraz pkt 4.1.2 i 4.2.2 załącznika 12 |
x | ||||||
| 7 |
Badanie skuteczności hamulca roboczego w pojeździe pkt 2.2 załącznika 11, pkt 2.2 załącznika 12 |
Para tarcz | Oś przednia lub tylna | |||||
| 8 |
Badanie skuteczności hamulca postojowego w pojeździe pkt 2.3 załącznika 11, pkt 2.3 załącznika 12 |
Para tarcz | W stosownych przypadkach | |||||
| 9 |
Badanie skuteczności hamulca roboczego na hamowni pkt 3.3 załącznika 11, pkt 3.3 załącznika 12 |
x |
Alternatywnie do badania w pojeździe |
|||||
| Pozycja | Kontrola/badanie | Numer próbki w przypadku tarcz hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5 | Uwagi | ||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Kontrola geometrii pkt 5.3.3.1, 5.3.4.1 | x | x | x | x | x | |
| 2 | Kontrola oznakowania zużycia pkt 5.3.7.3 | x | x | x | x | x | |
| 3 | Materiał i twardość powierzchni hamującej pkt 5.3.3.2 | x | |||||
| 4 | Kontrola materiału dzwonu i mocowań pkt 2.4 i 2.5 załącznika 15 | x | |||||
| 5 | Badanie momentu oporu statycznego pkt 2 załącznika 14 | x | x | ||||
| 6 | Skuteczność hamulca roboczego w pojeździe pkt 3.2 załącznika 14 | x | |||||
| 7 | Zmęczenie cieplne pkt 5.1 załącznika 14 | x | |||||
| 8 | Skuteczność hamulca roboczego na hamowni pkt 4,3 załącznika 14 |
Alternatywnie do badania w pojeździe |
|||||
3.4.3.2. Do każdej tarczy i bębna, z wyjątkiem tych, które są wykorzystywane do kontroli geometrii i materiału, należy dołączyć odpowiednią liczbę właściwych zespołów okładzin hamulcowych homologowanych zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90.
3.4.3.3. W przypadku gdy niezbędne jest porównanie z oryginalną tarczą hamulcową lub bębnem hamulcowym, należy dostarczyć, odpowiednio, zestaw oryginalnych tarcz hamulcowych lub oryginalnych bębnów hamulcowych na jedną oś.
3.4.3.4. W przypadku wystąpienia o homologację równoważnej zamiennej tarczy lub bębna należy dostarczyć dwie próbki oryginalnych tarcz hamulcowych lub bębnów hamulcowych bądź oryginalnych zamiennych tarcz hamulcowych lub bębnów hamulcowych do celów porównania wymiarów i materiału.
3.4.3.5. W przypadku wystąpienia o homologację wymiennej zamiennej tarczy lub bębna należy dostarczyć dwie próbki oryginalnych tarcz hamulcowych lub bębnów hamulcowych bądź oryginalnych zamiennych tarcz hamulcowych lub bębnów hamulcowych do celów porównania wymiarów.
4. HOMOLOGACJA
4.1. Homologacji części zamiennej należy udzielić w przypadku spełnienia przez część zamienną przedłożoną do homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem wymogów zawartych w pkt 5 poniżej.
4.1.1. W przypadku zamiennych zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L ze zintegrowanym układem hamulcowym w rozumieniu pkt 2.9 regulaminu nr 78, zakres homologacji musi być ograniczony do połączenia (połączeń) zespołu okładzin hamulcowych na osiach pojazdu, poddanego uprzednio badaniom zgodnie z załącznikiem 7 do niniejszego regulaminu.
4.2. Każdej homologowanej części zamiennej nadaje się numer homologacji składający się z czterech grup znaków:
4.2.1. dwie pierwsze jego cyfry (obecnie 02, co odpowiada serii poprawek 02 do regulaminu) wskazują serię poprawek uwzględniających najbardziej aktualne ważniejsze zmiany techniczne w regulaminie w chwili udzielania homologacji;
4.2.2. kolejny pojedynczy znak oznacza kategorię części zamiennej:
A zamienny zespół okładzin hamulcowych
B zamienna okładzina hamulca bębnowego
C zamienna tarcza hamulcowa
D zamienny bęben hamulcowy;
4.2.3. kolejna seria cyfr oznacza producenta i typ okładziny hamulcowej, typ tarczy lub typ bębna. Cyfrowa końcówka numeru oznacza:
a) szczękę lub płytkę nośną lub szczególny wymiar w przypadku okładzin hamulca bębnowego;
b) grupę badania w przypadku zamiennej tarczy lub zamiennego bębna.
Warianty zatwierdzone jako grupa badania wymienia się w dodatku do dokumentu zawiadomienia.
Przykład:
4.2.4. W przypadku zespołów okładzin hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L zespołom okładzin hamulcowych należącym do tej samej grupy określonej zgodnie z kryteriami wymienionymi w załączniku 7a nadaje się ten sam numer homologacji co reprezentatywnemu zespołowi okładzin hamulcowych.
4.3. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przydzielić tego samego numeru innej części zamiennej. Ten sam numer homologacji typu może obejmować stosowanie odnośnej części zamiennej w kilku różnych typach pojazdów.
4.4. Zawiadomienie o udzieleniu, rozszerzeniu, odmowie udzielenia homologacji, cofnięciu homologacji bądź ostatecznym zaniechaniu produkcji części zamiennej na podstawie niniejszego regulaminu należy przesłać Stronom Porozumienia z 1958 r. stosującym niniejszy regulamin na formularzu zgodnym ze wzorem zamieszczonym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.
4.5. Na każdej części zamiennej homologowanej zgodnie z niniejszym regulaminem w widocznym i łatwo dostępnym miejscu umieszcza się międzynarodowy znak homologacji zawierający:
4.5.1. okrąg otaczający literę "E", po której następuje numer identyfikujący państwo udzielające homologacji 4 ;
4.5.2. numer niniejszego regulaminu, literę "R", myślnik i numer homologacji umieszczone z prawej strony okręgu opisanego w pkt 4.5.1.
4.6. Znak homologacji określony powyżej w pkt 4.5 musi być czytelny i nieusuwalny.
4.7. Przykładowe układy znaków homologacji i danych homologacyjnych, o których mowa powyżej oraz poniżej w pkt 6.1.5, przedstawiono w załączniku 2 do niniejszego regulaminu.
5. WYMAGANIA I BADANIA
5.1. Wymagania ogólne
Część zamienna musi być tak skonstruowana i wykonana, by w przypadku zastosowania jej w miejsce oryginalnej części zamontowanej w pojeździe skuteczność hamowania takiego pojazdu odpowiadała skuteczności hamowania homologowanego typu pojazdu.
W szczególności:
a) część zamienna typu pojazdu homologowana przed wejściem w życie serii poprawek 09 do regulaminu nr 13 lub pierwotnej wersji regulaminu nr 13-H lub serii 01 poprawek do regulaminu nr 78 musi spełniać co najmniej wymagania określone w powyższych regulaminach;
b) część zamienna musi wykazywać w działaniu charakterystykę podobną do charakterystyki części oryginalnej, którą ma zastąpić;
c) część zamienna musi posiadać odpowiednie właściwości mechaniczne;
d) okładziny hamulcowe nie mogą zawierać azbestu;
e) zamienna tarcza hamulcowa lub zamienny bęben hamulcowy muszą wykazywać wystarczającą odporność na deformacje pod wpływem temperatury;
f) grubość minimalna tarczy hamulcowej nie może być mniejsza niż minimalna grubość oryginalnej tarczy hamulcowej podana przez producenta pojazdu;
g) maksymalna dopuszczalna średnica wewnętrzna bębna hamulcowego nie może być większa niż maksymalna dopuszczalna średnica wewnętrzna oryginalnego bębna hamulcowego podana przez producenta pojazdu.
5.1.1. Uznaje się, że zamienne zespoły okładzin hamulcowych lub zamienne okładziny hamulców bębnowych zgodne z typem określonym w dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13, regulaminu nr 13-H lub regulaminu nr 78 spełniają wymagania pkt 5 niniejszego regulaminu.
5.1.2. Uznaje się, że zamienne tarcze lub zamienne bębny zgodne z kodem identyfikacyjnym określonym w dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 13 lub regulaminu nr 13-H oraz zamienne tarcze zgodne z typem określonym w dokumentacji homologacyjnej typu pojazdu na podstawie regulaminu nr 78 spełniają wymagania pkt 5 niniejszego regulaminu.
5.1.3. Identyczne zamienne zespoły okładzin hamulcowych i identyczne okładziny hamulców bębnowych nie muszą być poddawane badaniu zgodnie z wymaganiami pkt 5.2.1 poniżej, o ile spełnione są następujące warunki:
a) występujący o homologację wykaże, że produkuje i dostarcza producentowi pojazdów lub hamulców przedłożone zespoły okładzin hamulcowych lub okładziny hamulców bębnowych jako wyposażenie oryginalne dla określonych modeli pojazdów, osi i hamulców wymienionych w pkt 6 załącznika 1 A, których dotyczy wystąpienie o homologację;
b) placówka techniczna lub organ udzielający homologacji typu sprawdzi, czy występujący o homologację produkuje i dostarcza odpowiednią część, o której mowa w homologacji udzielonej zgodnie z dodatkiem 1 do załącznika 2 do regulaminu nr 13 lub z dodatkiem do załącznika 1 do regulaminu nr 13-H, w punkcie "Marka i typ okładzin hamulcowych" 5 .
c) występujący o homologację nadal produkuje części oryginalne i identyczne:
(i) z takiej samej mieszanki surowców;
(ii) z wykorzystaniem tego samego procesu produkcji;
(iii) na takiej samej linii produkcyjnej;
(iv) z wykorzystaniem tego samego systemu zapewniania jakości; oraz
(v) z takimi samymi wynikami badań zgodności produkcji, o których mowa w pkt 8.4.1 niniejszego regulaminu, jak w przypadku części oryginalnych.
Wykazanie zgodności z wymaganiami określonymi w niniejszym punkcie musi być poparte audytem przeprowadzonym na miejscu przez placówki techniczne odpowiedzialne za badania homologacyjne. Na potrzeby tego audytu producent zapewnia dostęp do schematu procesów i planu kontroli.
5.2. Wymagania dotyczące homologacji typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych, typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego
5.2.1. Wymagania w zakresie skuteczności
5.2.1.1. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych przeznaczone do pojazdów kategorii M1, M2 i N1
Wymaga się, by co najmniej jeden komplet zamiennych zespołów okładzin hamulcowych, reprezentatywnych dla homologowanego typu okładziny, został zamontowany w co najmniej jednym pojeździe reprezentatywnym dla typu pojazdu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, oraz poddany badaniu, zgodnie z przepisami załącznika 3, i by spełniał on wymagania określone w tymże załączniku. Reprezentatywne pojazdy wybiera się z odnośnej serii z zastosowaniem analizy najgorszego przypadku 6 . Do określenia czułości na prędkość i skuteczności hamowania "na zimno" stosuje się jedną z dwóch metod opisanych w załączniku 3.
5.2.1.2. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych i zamienne okładziny hamulców bębnowych przeznaczone do pojazdów kategorii M3, N2 i N3
Wymaga się, by co najmniej jeden komplet zamiennych zespołów okładzin hamulcowych lub zamiennych okładzin hamulców bębnowych, reprezentatywnych dla homologowanego typu okładziny, został zamontowany w co najmniej jednym pojeździe lub hamulcu reprezentatywnym dla typu pojazdu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, oraz poddany badaniu, zgodnie z przepisami załącznika 4, z zastosowaniem jednej z dwóch metod określonych w pkt 1 (badania pojazdów) lub pkt 2 (badanie na hamowni bezwładnościowej), i by spełniał on wymagania określone w tymże załączniku. Reprezentatywne pojazdy lub hamulce wybiera się z właściwej serii z zastosowaniem analizy najgorszego przypadku 7 .
5.2.1.3. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych przeznaczone do pojazdów kategorii O1 i O2
Badania zamiennych zespołów okładzin hamulcowych wykonuje się zgodnie z przepisami załącznika 5. Badane zespoły muszą spełniać wymagania podane w tym załączniku.
5.2.1.4. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych i zamienne okładziny hamulców bębnowych przeznaczone do pojazdów kategorii O3 i O4
Badania zamiennych zespołów okładzin hamulcowych i zamiennych okładzin hamulców bębnowych wykonuje się zgodnie z przepisami załącznika 6. Badane zespoły muszą spełniać wymagania podane w tym załączniku. W badaniach stosuje się jedną z trzech metod opisanych w pkt 3 dodatku 2 do załącznika 11 do regulaminu nr 13.
5.2.1.5. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych przeznaczone do pojazdów kategorii L
Dopuszcza się weryfikację zespołu okładzin hamulcowych uznanego za reprezentatywny dla grupy zespołów okładzin hamulcowych zgrupowanych według kryteriów określonych w załączniku 7a.
Uznaje się, że reprezentatywny zespół okładzin hamulcowych określa najbardziej wymagające zastosowanie.
Wyniki uzyskane przy użyciu tego reprezentatywnego zespołu okładzin hamulcowych uznaje się za ważne dla wszystkich zespołów okładzin hamulcowych należących do tej samej grupy określonej zgodnie z kryteriami przynależności do grupy wymienionymi w załączniku 7a.
Wymaga się, by co najmniej jeden komplet wybranych zamiennych zespołów okładzin hamulcowych, reprezentatywnych dla homologowanego typu okładziny, został zamontowany w co najmniej jednym pojeździe reprezentatywnym dla typu pojazdu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, oraz poddany badaniu, zgodnie z przepisami załącznika 7, i by spełniał on wymagania określone w tymże załączniku. Reprezentatywne pojazdy wybiera się z odnośnej serii z zastosowaniem analizy najgorszego przypadku 8 .
5.2.2. Właściwości mechaniczne
5.2.2.1. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych przeznaczone do pojazdów kategorii M1, M2, N1, O1, O2 i L
5.2.2.1.1. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, poddaje się badaniu wytrzymałości na ścinanie zgodnie z normą ISO 6312:1981 lub ISO 6312:2001.
Minimalna dopuszczalna wytrzymałość na ścinanie wynosi 250 N/cm2 dla klocków hamulcowych oraz 100 N/cm2 dla zespołów szczęk hamulcowych.
5.2.2.1.2. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, poddaje się badaniu ściśliwości zgodnie z normą ISO 6310:1981, ISO 6310:2001 lub ISO 6310:2009.
Wartości ściśliwości nie mogą przekraczać 2 % w temperaturze otoczenia i 5 % w temperaturze 400 °C w przypadku klocków hamulcowych oraz 2 % w temperaturze otoczenia i 4 % w temperaturze 200 °C w przypadku zespołów szczęk hamulcowych. Wymaganie powyższe nie dotyczy zespołów okładzin hamulca postojowego.
5.2.2.2. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych i zamienne okładziny hamulców bębnowych przeznaczone do pojazdów kategorii M3, N2, N3, O3 i O4
5.2.2.2.1. Wytrzymałość na ścinanie
Badanie to stosuje się tylko do klocków hamulcowych hamulców tarczowych.
Zamienne zespoły okładzin hamulcowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, poddaje się badaniu wytrzymałości na ścinanie zgodnie z normą ISO 6312:1981 lub ISO 6312:2001. W celu dopasowania do możliwości stanowiska badawczego zespoły okładzin hamulcowych można podzielić na dwie lub trzy części.
Minimalna dopuszczalna wytrzymałość na ścinanie wynosi 250 N/cm2.
5.2.2.2.2. Ściśliwość
Zamienne zespoły okładzin hamulcowych i zamienne okładziny hamulców bębnowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, poddaje się badaniu ściśliwości zgodnie z normą ISO 6310:1981, ISO 6310:2001 lub ISO 6310:2009. Można użyć próbek płaskich zgodnych z wzorcem typu I.
Wartości ściśliwości nie mogą przekraczać 2 % w temperaturze otoczenia i 5 % w temperaturze 400 °C w przypadku klocków hamulcowych oraz 2 % w temperaturze otoczenia i 4 % w temperaturze 200 °C w przypadku zespołów szczęk hamulcowych i okładzin hamulców bębnowych.
5.2.2.2.3. Twardość materiału 9
Niniejsze wymaganie stosuje się do zespołów okładzin hamulców bębnowych i okładzin hamulców bębnowych.
Zamienne zespoły okładzin hamulcowych lub zamienne okładziny hamulców bębnowych typu, którego dotyczy wystąpienie o homologację, poddaje się badaniu twardości zgodnie z normą ISO 2039-2:1987.
Twardość materiału ciernego przy powierzchni trącej musi być równa wartości średniej dla pięciu próbek okładzin pochodzących z różnych partii produkcji (o ile są one dostępne), wyliczonej z pięciu pomiarów dokonanych w różnych punktach poszczególnych okładzin hamulcowych.
5.3. Wymagania techniczne dotyczące homologacji zamiennej tarczy hamulcowej lub zamiennego bębna hamulcowego
Wszystkie części zamienne muszą być podzielone na 4 grupy:
a) oryginalna zamienna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy;
b) identyczna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy;
c) równoważna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy;
d) wymienna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy.
W zależności od przynależności do danej grupy zamienna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy musi przejść następujące badania:
| Moment oporu statycznego (wyłącznie w przypadku pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5) | Badania skuteczności zgodnie z regulaminami nr 13/13-H/78 (typ 0, I, II itd.) | Badanie porównawcze z dynamicznymi właściwościami ciernymi części oryginalnej | Badania nienaruszalności (duże obciążenie i zmęczenie cieplne) | |
| Oryginalne części zamienne | Tarcza niepodlegająca niniejszemu regulaminowi | |||
| Identyczne części | Nie | Nie | Nie | Nie |
| Równoważne części | Nie | Nie | Nie | Badanie na hamowni |
| Wymienne części | Badanie na stanowisku statycznym | Badanie pojazdu lub alternatywne badanie na hamowni | Badanie pojazdu lub alternatywne badanie na hamowni | Badanie na hamowni |
Wymagania wobec badań dotyczące tarcz i bębnów hamulcowych do pojazdów kategorii M i N wyszczególniono w załączniku 11.
Wymagania wobec badań dotyczące tarcz i bębnów hamulcowych do pojazdów kategorii O wyszczególniono w załączniku 12.
Wymagania wobec badań dotyczące tarcz hamulcowych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5 wyszczególniono w załączniku 14.
5.3.1. Oryginalne zamienne tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe
5.3.1.1. Oryginalne zamienne tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe są wyłączone z zakresu niniejszego regulaminu, pod warunkiem że posiadają kod identyfikacyjny określony w pkt 2.3.2 umieszczony w taki sposób, by był nieusuwalny i łatwy do odczytania.
5.3.2. Identyczne tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe
5.3.2.1. Występujący o homologację musi wykazać placówce technicznej lub organowi udzielającemu homologacji, że produkuje i dostarcza producentowi pojazdów przedłożone tarcze lub bębny hamulcowe jako wyposażenie oryginalne dla określonych modeli i osi wymienionych w pkt 4 załącznika 1B, których dotyczy wystąpienie o homologację. Wykazanie to obejmuje możliwe do sprawdzenia dowody, że tarcze lub bębny hamulcowe są produkowane z wykorzystaniem tych samych systemów produkcji i zapewnienia jakości, co w przypadku części oryginalnych, zgodnie z pkt 2.3.1 niniejszego regulaminu. W szczególności wymaga się, aby występujący o homologację nadal produkował części oryginalne i identyczne:
a) z takiego samego surowca, o takim samym składzie i takiej samej mikrostrukturze;
b) z wykorzystaniem tego samego procesu produkcji;
c) na takiej samej linii produkcyjnej;
d) z wykorzystaniem tego samego systemu zapewniania jakości; oraz
e) z takimi samymi wynikami badań zgodności produkcji, o których mowa w pkt 8.4.2 niniejszego regulaminu, jak w przypadku części oryginalnych.
Wykazanie zgodności z wymaganiami określonymi w niniejszym punkcie musi być poparte audytem przeprowadzonym na miejscu przez placówki techniczne odpowiedzialne za badania homologacyjne. Na potrzeby tego audytu producent zapewnia dostęp do schematu procesów i planu kontroli.
5.3.2.2. Jako że identyczne tarcze lub bębny hamulcowe spełniają wszystkie te same wymagania, co części oryginalne, nie określono dla nich wymagań w zakresie badań.
5.3.3. Równoważne zamienne tarcze lub bębny
5.3.3.1. Wymagania w zakresie geometrii
Tarcze lub bębny hamulcowe muszą być identyczne z oryginalnymi tarczami lub bębnami hamulcowymi pod względem wszystkich wymiarów, właściwości geometrycznych, tolerancji i podstawowej konstrukcji.
5.3.3.2. Wymagania w zakresie materiałów i procesu metalurgicznego
Aby zamienna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy mogły być uważane za "równoważne", muszą być wykonane z tej samej podgrupy materiałów, co oryginalna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy. Zdefiniowano cztery podgrupy materiałów, z których wykonuje się części oryginalne.
| Norma badania |
Podgrupa 1 Żeliwo podstawowe DIN EN 1561 EN-GJL-200 |
Podgrupa 2 Żeliwo wysokowęglowe EN-GJL-150 | Podgrupa 3 Materiał stopowy wysokowęglowy | Podgrupa 4 Materiał niestopowy wysokowęglowy | |
| Zawartość węgla (w proc.) | 3,20-3,60 | 3,60-3,90 | 3,55-3,90 | 3,60-3,90 | |
| Zawartość krzemu (w proc.) | 1,70-2,30 | 1,60-2,20 | 1,60-2,20 | 1,60-2,20 | |
| Zawartość manganu (w proc.) | Min. 0,40 | Min. 0,40 | Min. 0,40 | Min. 0,40 | |
| Zawartość chromu (w proc.) | Maks. 0,35 | Maks. 0,35 | 0,30-0,60 | Maks. 0,25 | |
| Zawartość miedzi (w proc.) | - | 0,30-0,70 | 0,30-0,70 | Maks. 0,40 | |
| Twardość HBW | ISO 6506-1:2005 | 190-248 | 160-210 | 180-230 | 160-200 |
| Wytrzymałość na rozciąganie (N/mm2) | ISO 6892:1998 | Min. 220 | Min. 160 | Min. 170 | Min. 150 |
5.3.3.2.1. Aby w przypadku pojazdów kategorii M, N i O zamienna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy mogły być uważane za "równoważne", muszą być wykonane z tej samej podgrupy materiałów, co oryginalna tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy. Zdefiniowano cztery podgrupy materiałów, z których wykonuje się części oryginalne.
5.3.3.2.2. Stal nierdzewna martenzytyczna w przypadku pierścieni hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5. Aby zamienna tarcza hamulcowa mogła być uważana za "równoważną", musi być wykonana z tej samej podgrupy materiałów, co oryginalna tarcza hamulcowa. Zdefiniowano pięć podgrup materiałów, z których wykonuje się części oryginalne.
| Norma badania | Podgrupa 1 JIS SUS 410 | Podgrupa 2 X 10 Cr 13 EN 10088/2 | Podgrupa 3 X 12 Cr 13 EN 10088/2 | Podgrupa 4 X 20 Cr 13 EN 10088/2 | Podgrupa 5 X 30 Cr 13 EN 10088/2 | |
| Zawartość węgla (w proc.) | 0,02-0,10 | 0,08-0,12 | 0,08-0,15 | 0,16-0,25 | 0,26-0,35 | |
| Zawartość krzemu (w proc.) | Maks. 0,80 | Maks. 1,00 | Maks. 1,00 | Maks. 1,00 | Maks. 1,00 | |
| Zawartość manganu (w proc.) | 0,50-2,50 | Maks. 1,00 | Maks. 1,50 | Maks. 1,50 | Maks. 1,50 | |
| Zawartość chromu (w proc.) | 10,00- 14,50 | 12,00- 14,00 | 11,50- 13,50 | 12,00- 14,00 | 12,00-14,00 | |
| Zawartość żelaza (w proc.) | Pozostałe | |||||
| Twardość HRC | ISO 6508-1:2005 | 30-40 | 30-40 | 30-40 | 30-40 | 30-40 |
5.3.3.3. Wymagania w zakresie skuteczności
Część musi przejść badania nienaruszalności pod kątem dużego obciążenia i zmęczenia cieplnego zgodnie z załącznikami 11 i 12.
5.3.3.3.1. Tarcza hamulcowa i bęben hamulcowy przeznaczone do pojazdów kategorii M, N i O
Część musi przejść badania nienaruszalności pod kątem dużego obciążenia i zmęczenia cieplnego zgodnie z załącznikami 11 i 12.
5.3.3.3.2. Tarcza hamulcowa przeznaczona do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5
Część musi przejść badania nienaruszalności pod kątem dużego obciążenia i zmęczenia cieplnego zgodnie z załącznikiem 14.
5.3.4. Wymienne zamienne tarcze lub bębny
5.3.4.1. Wymagania w zakresie geometrii
Takie same jak wymagania podane w pkt 5.3.4.1.1 i 5.3.4.1.2 oraz te same wymiary powierzchni przylegania.
Wymienna zamienna tarcza lub bęben mogą różnić się od części oryginalnej pod względem takich właściwości konstrukcyjnych, jak:
a) typ i geometria wentylacji (w przypadku tarcz wentylowanych);
b) tarcza lub bęben o konstrukcji jednolitej lub zespolonej;
c) wykończenie powierzchni (np. otwory, nacięcia itp.).
5.3.4.1.1. W przypadku tarcz należy przestrzegać następujących maksymalnych wartości:
| M1, N1, O1, O2 | M2, N2, | M3, N3, O3, O4 | |
| Zmienność grubości | 0,015 mm | 0,030 mm | 0,040 mm |
|
Zmienność grubości ścianki (tylko w przypadku tarcz wentylowanych) |
1,5 mm | 2,0 mm | 2,0 mm |
| Bicie boczne powierzchni ciernej | 0,050 mm (1) | 0,15 mm (1) | 0,15 mm (1) |
| Tolerancja otworu ustalającego | H9 | H9 | H9 |
| Równoległość "profilu kapeluszowego" | 0,100 mm | 0,100 mm | 0,100 mm |
| Tolerancja płaskości powierzchni nośnej | 0,050 mm | 0,050 mm | 0,050 mm |
| Chropowatość powierzchni ciernej (2) | 3,2 µm | 3,2 µm | 3,2 µm |
|
(1) Nie dotyczy w przypadku tarczy pływającej. (2) Wartość Ra zgodnie z ISO 1302:2002. | |||
5.3.4.1.2. W przypadku bębnów należy przestrzegać następujących maksymalnych wartości:
| M1, N1, O1, O2 | M2, M3, N2, N3, O3, O4 | |
| Bicie promieniowe powierzchni ciernej | 0,050 mm | 0,100 mm |
| Tolerancja otworu ustalającego | H9 | H9 |
| Owalność | 0,040 mm | 0,150 mm |
| Tolerancja płaskości powierzchni nośnej | 0,050 mm | 0,050 mm |
| Chropowatość powierzchni ciernej (1) | 3,5 µm | 3,5 µm |
| (1) Wartość Ra zgodnie z ISO 1302:2002. | ||
5.3.4.2. Wymagania w zakresie skuteczności
Część musi przejść następujące badania skuteczności zgodnie z załącznikami 11 i 12 w przypadku pojazdów kategorii M, N i O oraz załącznikiem 14 w przypadku pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5:
a) badanie skuteczności zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 78;
b) badanie porównawcze z dynamicznymi właściwościami ciernymi części oryginalnej;
c) badania nienaruszalności pod kątem dużego obciążenia i zmęczenia cieplnego.
5.3.5. Typ
Tarcze hamulcowe lub bębny hamulcowe, które nie różnią się pod względem głównych cech wyszczególnionych poniżej, uznawane są za jeden typ w ramach jednego sprawozdania lub homologacji:
5.3.5.1. Kryteria typu dla tarcz hamulcowych
5.3.5.1.1. Podstawowa konstrukcja
a) bez wentylacji lub z wentylacją (np. niewentylowane, wentylowane);
b) rodzaj systemu wentylacji;
c) powierzchnia (np. bez nacięć lub otworów bądź z nimi);
d) piasta (ze zintegrowanym bębnem hamulca postojowego lub bez niego);
e) mocowanie (sztywne, półpływające, pływające itd.);
f) "kapelusz" (ze zintegrowanym bębnem hamulca postojowego lub bez niego).
5.3.5.1.2. Grupa materiałów
W przypadku tarcz hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii M, N i O wszystkie grupy materiałów (w tym ich odpowiednie podgrupy) uznawane są za oddzielny typ.
W przypadku tarcz hamulcowych przeznaczonych do pojazdów kategorii L1, L2, L3, L4 i L5 wszystkie grupy materiałów (z wyłączeniem podgrupy stali nierdzewnej martenzytycznej) uznawane są za oddzielny typ.
5.3.5.1.2.1. Żeliwo
5.3.5.1.2.2. Stal
5.3.5.1.2.3. Materiały zespolone
5.3.5.1.2.4. Konstrukcja wielomateriałowa
5.3.5.2. Kryteria typu dla bębnów hamulcowych
a) grupa materiałów (np. stal, żeliwo, materiał zespolony);
b) piasta (z piastą lub bez piasty);
c) konstrukcja zespolona.
5.3.6. Kryteria grupy badania (w obrębie tego samego typu)
Badanie w grupach badania jest możliwe w odniesieniu do części wymiennych tylko wtedy, gdy połączenie między obszarem mocowania a powierzchniami ciernymi tarczy ma ten sam ogólny kształt.
Co najmniej jeden wariant z każdej z grup badania wspomnianych poniżej podlega odpowiednim badaniom określonym w załącznikach 10, 11 lub 12. Wariant wybrany z grupy badania do badania części zamiennej to ten, który ma najwyższy współczynnik energii kinetycznej do masy bezpośrednio odpowiadającej jej części zamiennej:
gdzie:
maksymalna prędkość konstrukcyjna pojazdu, w którym montowana jest część zamienna (w przypadku przyczep zakłada się, że max i wynosi co najmniej 80 km/h)
m masa próbna zdefiniowana w pkt 3.2.1.2 załącznika 11, pkt 3.2.1.2 załącznika 12 i pkt 4.2.1.2 załącznika 14
masa części zamiennej odpowiedniego pojazdu
5.3.6.1. Zamienne tarcze hamulcowe
5.3.6.1.1. Kryteria tworzenia grup badania w odniesieniu do zamiennych tarcz hamulcowych w pojazdach należących do kategorii M1, M2, N1, N2, O1 i O2
5.3.6.1.1.1. Grupa badania stosowana w badaniach wyszczególnionych w pkt 1-4 załącznika 11 lub załącznika 12
Do tej grupy badania należą wszystkie tarcze hamulcowe, w których średnica zewnętrzna tarczy nie różni się o więcej niż 6 mm, a grubość tarczy o więcej niż 4 mm.
5.3.6.1.1.2. W przypadku różnych materiałów w grupie materiałów należy dla każdego oddzielnego materiału dostarczyć dowód, że spełniono wymagania określone w załączniku 11 lub załączniku 12.
5.3.6.1.2. Kryteria tworzenia grup badania w odniesieniu do zamiennych tarcz hamulcowych w pojazdach należących do kategorii M3, N3, O3 i O4
5.3.6.1.2.1. Grupa badania stosowana w badaniach wyszczególnionych w pkt 1-4 załącznika 11 lub załącznika 12
Do tej grupy badania należą wszystkie tarcze hamulcowe, w których średnica zewnętrzna tarczy nie różni się o więcej niż 10 mm, a grubość tarczy o więcej niż 4 mm.
5.3.6.1.2.2. W przypadku różnych materiałów w grupie materiałów należy dla każdego oddzielnego materiału dostarczyć dowód, że spełniono wymagania określone w załączniku 11 lub załączniku 12.
5.3.6.1.3. Kryteria tworzenia grup badania w odniesieniu do zamiennych bębnów hamulcowych w pojazdach należących do kategorii L1, L2, L3, L4 i L5.
5.3.6.1.3.1. Grupa badania stosowana w badaniach wyszczególnionych w załączniku 14
Do tej grupy badania należą wszystkie tarcze hamulcowe spełniające kryteria określone w załączniku 15.
5.3.6.2. Zamienne bębny hamulcowe
5.3.6.2.1. Kryteria tworzenia grup badania w odniesieniu do zamiennych bębnów hamulcowych w pojazdach należących do kategorii M1, M2, N1, N2, O1 i O2
5.3.6.2.1.1. Grupa badania stosowana w badaniach wyszczególnionych w pkt 1-4 załącznika 11 lub załącznika 12
Do tej grupy badania należą wszystkie bębny hamulcowe, w których średnica wewnętrzna bębna nie różni się o więcej niż 30 mm, a szerokość szczęki hamulca bębnowego nie różni się o więcej niż 10 mm.
5.3.6.2.1.2. W przypadku różnych materiałów w grupie materiałów należy dla każdego oddzielnego materiału dostarczyć dowód, że spełniono wymagania określone w załączniku 11 lub załączniku 12.
5.3.6.2.2. Kryteria tworzenia grup badania w odniesieniu do zamiennych bębnów hamulcowych w pojazdach należących do kategorii M3, N3, O3 i O4
5.3.6.2.2.1. Grupa badania stosowana w badaniach wyszczególnionych w pkt 1-4 załącznika 11 lub załącznika 12
Bębny hamulcowe mogą być pogrupowane w grupy badania w taki sposób, że każda dozwolona grupa badania obejmuje bębny hamulcowe, w których średnica wewnętrzna bębna nie różni się o więcej niż 10 % w stosunku do najmniejszej wartości, a szerokość szczęki hamulca bębnowego nie różni się o więcej niż 40 mm.
5.3.6.2.2.2. W przypadku różnych materiałów w grupie materiałów należy dla każdego oddzielnego materiału dostarczyć dowód, że spełniono wymagania określone w załączniku 11 lub załączniku 12.
5.3.7. Zakres oceny w odniesieniu do zamiennych tarcz hamulcowych i zamiennych bębnów hamulcowych
5.3.7.1. Kontrola geometrii
W porównaniu z częściami oryginalnymi zamienne tarcze hamulcowe lub zamienne bębny hamulcowe sprawdza się pod względem następujących mających zastosowanie cech (zob. również załącznik 10):
a) średnica tarczy/bębna, w tym średnice powierzchni ciernej (w przypadku hamulca tarczowego ze zintegrowanym bębnem hamulca postojowego należy sprawdzić obydwie średnice);
b) grubość tarczy (oryginalne wymiary i wskazanie minimalnej dopuszczalnej grubości zużytej tarczy) - strona mocowania do zewnętrznej powierzchni ciernej;
c) grubość kołnierza mocującego;
d) rozstaw otworów/śrub ustalających;
e) liczba otworów/śrub ustalających;
f) średnica kołnierza mocującego;
g) sposób centrowania (np. centralny czop mocujący lub śruby/otwory ustalające);
h) w przypadku tarcz hamulcowych ze zintegrowanymi bębnami hamulca postojowego szerokość obszaru powierzchni ciernej i wszelkie rowki odprowadzające ciepło;
(i) ponadto w przypadku wentylowanych tarcz hamulcowych:
(i) sposób wentylacji (wewnętrzna/zewnętrzna);
(ii) liczba elementów użebrowania i mocowania;
(iii) wymiary przewodu wentylacyjnego.
5.3.7.2. Przepisy dotyczące wyważania
Przepisy dotyczące wyważenia w odniesieniu do zamiennych tarcz hamulcowych i zamiennych bębnów hamulcowych muszą odpowiadać przepisom, które odnoszą się do części oryginalnej.
5.3.7.3. Ocena stanu zużycia powierzchni ciernych
Ocena ta musi odpowiadać kryteriom producenta pojazdu.
5.3.7.4. Badania
Każda grupa badania (zob. pkt 5.3.6) w ramach danego typu zamiennej tarczy hamulcowej lub zamiennego bębna hamulcowego (zob. pkt 5.3.5) musi zostać poddana badaniu przez placówkę techniczną.
5.3.8. Sprawozdanie z przeprowadzonego badania
Należy sporządzić sprawozdanie z badania, którego treść będzie co najmniej odpowiadać treści określonej w załączniku 13 do niniejszego regulaminu.
6. OPAKOWANIE I OZNAKOWANIE
6.1. Wymagania w zakresie pakowania i znakowania dotyczące typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych, typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego lub zamiennej okładziny hamulca bębnowego:
6.1.1. Zamienne zespoły okładzin hamulcowych lub zamienne okładziny hamulców bębnowych zgodne z typem homologowanym na podstawie niniejszego regulaminu winny być sprzedawane w kompletach na oś.
6.1.2. Każdy komplet na oś musi być umieszczony w zaplombowanym opakowaniu o konstrukcji pozwalającej stwierdzić, czy opakowanie wcześniej otwierano.
6.1.3. Na każdym opakowaniu muszą być zamieszczone następujące informacje:
6.1.3.1. liczba zamiennych zespołów okładzin hamulcowych lub zamiennych okładzin hamulców bębnowych w opakowaniu;
6.1.3.2. nazwa producenta lub znak towarowy;
6.1.3.3. marka i typ zamiennych zespołów okładzin hamulcowych lub zamiennych okładzin hamulców bębnowych;
6.1.3.4. pojazdy/osie/hamulce, dla których zawartość jest homologowana;
6.1.3.5. znak homologacji.
6.1.4. Każde opakowanie musi zawierać instrukcję montażu sporządzoną w urzędowym języku EKG ONZ, uzupełnioną o odpowiadający jej tekst w języku państwa, w którym jest sprzedawane:
6.1.4.1. zawierającą szczególne odniesienie do części pomocniczych;
6.1.4.2. informującą, że w przypadku wymiany zamiennych zespołów okładzin hamulcowych lub zamiennych okładzin hamulca bębnowego należy wymienić cały komplet na oś;
6.1.4.3. w przypadku zamiennych okładzin hamulca bębnowego - zawierającą ogólną informację zwracającą uwagę na:
nienaruszalność konstrukcji szczęki, oparcia i osi obrotu;
brak odkształceń, deformacji i korozji szczęki;
typ i rozmiar nitu, jakiego należy użyć;
wymagane narzędzia oraz siły stosowane przy nitowaniu;
6.1.4.4. a także, w przypadku zintegrowanych układów hamulcowych w rozumieniu pkt 2.9 regulaminu nr 78, zawierającą dodatkowe informacje na temat połączenia (połączeń) homologowanego zespołu okładzin hamulcowych.
6.1.5. Na każdym zamiennym zespole okładzin hamulcowych lub zamiennej okładzinie hamulca bębnowego
musi być trwale umieszczony jeden zestaw danych homologacyjnych:
6.1.5.1. znak homologacji;
6.1.5.2. data produkcji (co najmniej miesiąc i rok) lub numer serii;
6.1.5.3. marka i typ okładziny hamulcowej.
6.2. Wymagania w zakresie pakowania i znakowania dotyczące zamiennych tarcz hamulcowych lub zamiennych bębnów hamulcowych
6.2.1. Każdej sprzedanej jednostce muszą towarzyszyć co najmniej następujące informacje:
6.2.1.1. numer części;
6.2.1.2. w przypadku pojazdów silnikowych:
marka, typ i nazwa handlowa pojazdu oraz oś, na której ma być zamontowana część, i okres produkcji pojazdu; jeśli okres produkcji nie jest łatwo dostępny, można podać odniesienie do numeru/kodu identyfikacyjnego części oryginalnej;
6.2.1.3. w przypadku przyczep stosuje się odniesienie do numeru/kodu identyfikacyjnego części oryginalnej;
6.2.1.4. każde opakowanie musi zawierać instrukcję montażu w języku państwa, w którym jest sprzedawane:
6.2.1.4.1. zawierającą szczególne odniesienie do części pomocniczych;
6.2.1.4.2. z podaniem informacji, że zamienne tarcze hamulcowe lub zamienne bębny hamulcowe powinny być wymieniane całymi zestawami na osie.
6.2.2. Oznakowanie
Każda tarcza hamulcowa lub bęben hamulcowy homologowane zgodnie z niniejszym regulaminem muszą posiadać trwałe oznaczenie zawierające co najmniej następujące informacje:
6.2.2.1. nazwa producenta lub znak towarowy;
6.2.2.2. numer homologacji;
6.2.2.3. numer części;
6.2.2.4. informacje pozwalające na ustalenie przebiegu procesu produkcji (np. datę, numer partii, kod źródła);
6.2.2.5. grubość minimalną tarczy hamulcowej lub maksymalną dopuszczalną średnicę wewnętrzną bębna hamulcowego.
7. ZMIANY I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI CZĘŚCI ZAMIENNYCH
7.1. O każdej zmianie części zamiennej należy powiadomić organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji typu. Organ ten może:
7.1.1. uznać za mało prawdopodobne, aby dokonane zmiany miały istotne negatywne skutki, i uznać, że dana część zamienna nadal spełnia odpowiednie wymagania; albo
7.1.2. zażądać kolejnego sprawozdania z badań od placówki technicznej odpowiedzialnej za ich przeprowadzenie.
7.2. Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin zostają powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji, z wyszczególnieniem zmian, zgodnie z procedurą określoną w pkt 4.4 powyżej.
7.3. Właściwy organ, który udziela rozszerzenia homologacji, nadaje numer seryjny każdemu takiemu rozszerzeniu i powiadamia o nim pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin na formularzu zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.
8. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI
8.1. Części zamienne homologowane zgodnie z niniejszym regulaminem muszą być produkowane w sposób zapewniający ich zgodność z typem homologowanym.
8.2. Uznaje się, że części oryginalne stanowiące przedmiot wystąpienia o homologację zgodnie z pkt 3.2 spełniają wymagania pkt 8.
8.3. W celu sprawdzenia, czy spełnione są wymagania określone w pkt 8.1, stosuje się odpowiednie kontrole produkcji. Obejmują one kontrolę surowców oraz zastosowanych komponentów.
8.4. Posiadacz homologacji musi w szczególności:
8.4.1. zapewnić, aby dla każdego typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego wykonano co najmniej stosowne badania wymagane w pkt 5.2.2 i odpowiednie badania, zgodnie z załącznikiem 9 do niniejszego regulaminu, w sposób losowy i kontrolowany statystycznie, zgodnie z normalną procedurą zapewnienia jakości; w przypadku zespołów okładzin hamulca postojowego przeprowadza się wyłącznie badanie wytrzymałości na ścinanie, o którym mowa w pkt 5.2.2;
8.4.2. zapewnić, aby dla każdej zamiennej tarczy lub bębna wykonano co najmniej badania określone w załączniku 9 do niniejszego regulaminu, w sposób losowy i kontrolowany statystycznie, zgodnie z normalną procedurą zapewnienia jakości;
8.4.3. zapewnić obecność procedur skutecznej kontroli jakości produktów;
8.4.4. posiadać dostęp do urządzeń kontrolnych niezbędnych do sprawdzenia zgodności każdego homologowanego typu;
8.4.5. prowadzić analizę wyników każdego typu badania na potrzeby weryfikacji i zapewnienia stałości cech produktu, uwzględniając przy tym odchylenia związane z przemysłowym charakterem produkcji;
8.4.6. zapewnić rejestrację danych dotyczących wyników badań oraz zadbać o dostępność załączonych dokumentów przez okres, który zostanie uzgodniony z organem administracji;
8.4.7. zapewnić, aby w przypadku stwierdzenia niezgodności próbek lub badanych egzemplarzy z danym typem badania zostały pobrane kolejne próbki i przeprowadzone dalsze badania. Należy podjąć wszelkie niezbędne kroki w celu przywrócenia zgodności odpowiedniej produkcji.
8.5. Właściwy organ, który udzielił homologacji typu, może w dowolnym czasie zweryfikować metody kontroli zgodności stosowane w każdym zakładzie produkcyjnym.
8.5.1. Podczas każdej kontroli inspektor otrzymuje do wglądu rejestry badań oraz dokumentację nadzoru produkcji.
8.5.2. Inspektor może pobrać losowe próbki przeznaczone do zbadania w laboratorium producenta. Minimalną liczbę próbek można określić na podstawie wyników własnej weryfikacji producenta.
8.5.3. W przypadku stwierdzenia, że poziom jakości jest niezadowalający lub konieczne jest sprawdzenie ważności badań przeprowadzonych zgodnie z pkt 8.5.2, inspektor pobiera próbki do przesłania placówce technicznej, która wykonała badania homologacyjne typu.
8.5.4. Właściwy organ może przeprowadzić dowolne badania przewidziane w niniejszym regulaminie.
8.5.5. Kontroli z upoważnienia właściwego organu dokonuje się zazwyczaj co rok. W przypadku gdy w toku którejś z takich kontroli odnotowane zostaną wyniki negatywne, właściwy organ musi zapewnić, aby podjęto wszelkie niezbędne kroki w celu jak najszybszego przywrócenia zgodności produkcji.
9. SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI
9.1. Homologacja udzielona w odniesieniu do typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów określonych w pkt 8.1 powyżej.
Homologacja udzielona w odniesieniu do typu zamiennego bębna hamulcowego lub typu zamiennej tarczy hamulcowej zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów określonych w pkt 8.1 powyżej.
9.2. Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin postanowi o cofnięciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie na formularzu zawiadomienia zgodnym ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 A lub załączniku 1B do niniejszego regulaminu pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin.
10. OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI
Jeżeli posiadacz homologacji ostatecznie zaniecha produkcji części zamiennej homologowanej zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu stosownego zawiadomienia organ ten powiadamia o tym pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin na formularzu zawiadomienia zgodnym ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 A lub 1B do niniejszego regulaminu.
11. NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PRZEPROWADZANIE BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW UDZIELAJĄCYCH HOMOLOGACJI TYPU
Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin przekazują sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzanie badań homologacyjnych oraz organów udzielających homologacji typu, którym należy przesyłać wydane w innych państwach formularze poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę udzielenia lub cofnięcie homologacji albo ostateczne zaniechanie produkcji.
12. PRZEPISY PRZEJŚCIOWE
12.1. Począwszy od daty wejścia w życie serii poprawek 02, Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin nie mogą odmówić udzielenia homologacji na podstawie niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 02.
12.2. Nawet po wejściu w życie serii poprawek 02 homologacje zespołu okładzin hamulcowych oraz okładziny hamulca bębnowego, udzielone zgodnie z serią poprawek 01 do regulaminu, pozostają ważne i Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin nadal je akceptują i nie mogą odmówić rozszerzenia homologacji na podstawie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu.
12.3. Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin w dalszym ciągu zezwalają na montaż lub stosowanie w eksploatowanym pojeździe zamiennego zespołu okładzin hamulcowych homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem w jego oryginalnym, niezmienionym kształcie.
SZCZEGÓLNE PROCEDURY DODATKOWE DOTYCZĄCE ZGODNOŚCI PRODUKCJI
Określenie charakterystyki ciernej w próbach na stanowisku badawczym
Część A ma zastosowanie do zamiennych zespołów okładzin hamulcowych lub zamiennych okładzin hamulca bębnowego homologowanych na podstawie niniejszego regulaminu.
1.1. Próbki typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych bada się na stanowisku umożliwiającym uzyskanie warunków badania i zastosowanie procedur badania opisanych w niniejszym załączniku.
1.2. Uzyskane wyniki poddaje się analizie w celu określenia charakterystyki ciernej badanych próbek.
1.3. Charakterystykę cierną badanych próbek porównuje się w celu oceny zgodności z wzorcem zarejestrowanym dla typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych.
2. ZAMIENNE ZESPOŁY OKŁADZIN HAMULCOWYCH PRZEZNACZONE DO POJAZDÓW KATEGORII M1, M2, N1, O1, O2 I L
2.1. Aparatura badawcza
2.1.1. Stanowisko badawcze musi mieć konstrukcję umożliwiającą zamontowanie i uruchomienie na nim pełnowymiarowego hamulca podobnego do hamulców zamontowanych na osi pojazdu wykorzystywanej do badań homologacyjnych według pkt 5 niniejszego regulaminu.
2.1.2. Prędkość obrotowa tarczy lub bębna musi wynosić 660 ± 10 obr./min 11 bez obciążenia i nie może spadać poniżej 600 obr./min przy pełnym obciążeniu.
2.1.3. Cykle badawcze i hamowania podczas cykli badawczych muszą dać się regulować i wykonywać automatycznie.
2.1.4. Rejestrowany jest wyjściowy moment obrotowy lub ciśnienie hamulcowe (metoda ze stałym momentem hamującym) oraz temperatura powierzchni roboczych.
2.1.5. Należy uwzględnić bezpośrednie chłodzenie hamulca powietrzem z wydajnością 600 ± 60 m3/h.
2.2. Procedura badania
2.2.1. Przygotowanie próbki
Procedura docierania przewidziana przez producenta musi być taka, by w przypadku klocków hamulcowych dla co najmniej 80 % powierzchni styku nie została przekroczona temperatura powierzchniowa 300 °C, a w przypadku zespołów szczęk prowadzących dla co najmniej 70 % powierzchni styku nie została przekroczona temperatura powierzchniowa 200 °C.
2.2.2. Program badania
Program badania obejmuje serię wykonywanych po kolei cykli hamowania. Na każdy taki cykl składa się X okresów obejmujących hamowanie trwające 5 sekund, po którym hamulec zostaje zwolniony i pozostaje w takim stanie przez 10 sekund.
Można stosować zamiennie dwie metody opisane poniżej.
2.2.2.1. Program badania ze stałym ciśnieniem
2.2.2.1.1. Klocki hamulcowe
Ciśnienie hydrauliczne p pod tłokiem (tłokami) zacisku hamulca jest stałe i wyraża je wzór:
Md =150 Nm dla Ak ≤ 18,1 cm2
Md = 300 Nm dla Ak > 18,1 cm2
Ak = powierzchnia tłoka (tłoków) zacisku
rw = skuteczny promień tarczy
| Nr cyklu | Liczba hamowań X | Początkowa temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Maksymalna temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Wymuszone chłodzenie |
| 1 | 1 × 10 | ≤ 60 | nieokreślona | nie |
| 2-6 | 5 × 10 | 100 | nieokreślona (350) (1) | nie |
| 7 | 1 × 10 | 100 | nieokreślona | tak |
| (1) W przypadku pojazdów kategorii L górna granica temperatury wynosi 350 °C. W razie konieczności należy odpowiednio zmniejszyć liczbę hamowań przypadających na cykl. W tym jednak przypadku liczbę cykli zwiększa się, tak by łączna liczba wszystkich hamowań była stała. | ||||
2.2.2.1.2. Zespoły szczęk hamulcowych
Średni nacisk na powierzchnię roboczą okładziny hamulcowej musi być stały i wynosić 22 ± 6 N/cm2, obliczony dla nieruchomego hamulca bez samowzmocnienia.
| Nr cyklu | Liczba hamowań X | Początkowa temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Maksymalna temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Wymuszone chłodzenie |
| 1 | 1 × 10 | ≤ 60 | 200 | tak |
| 2 | 1 × 10 | 100 | nieokreślona | nie |
| 3 | 1 × 10 | 100 | 200 | tak |
| 4 | 1 × 10 | 100 | nieokreślona | nie |
2.2.2.2. Program badania ze stałym momentem hamującym
Metodę tę stosuje się tylko do klocków hamulcowych. Moment hamujący musi być stały z maksymalnym dopuszczalnym odchyleniem ± 5 % i dobrany tak, by gwarantował maksymalne temperatury tarczy hamulcowej podane w poniższej tabeli.
| Nr cyklu | Liczba hamowań X | Początkowa temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Maksymalna temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Wymuszone chłodzenie |
| 1 | 1 × 5 | ≤ 60 | 300-350 (200-250) (1) | nie |
| 2-4 | 3 × 5 | 100 | 300-350 (200-250) | nie |
| 5 | 1 × 10 | 100 | 500-600 (300-350) | nie |
| 6-9 | 4 × 5 | 100 | 300-350 (200-250) | nie |
| 10 | 1 × 10 | 100 | 500-600 (300-350) | nie |
| 11-13 | 3 × 5 | 100 | 300-350 (200-250) | nie |
| 14 | 1 × 5 | ≤ 60 | 300-350 (200-250) | nie |
| (1) Wartości w nawiasach dotyczą pojazdów kategorii L. | ||||
2.3. Analiza wyników badania
Charakterystykę cierną określa się na podstawie wartości momentu hamującego zanotowanych w wybranych punktach programu badania. W przypadku gdy stały jest współczynnik hamowania (np. hamulec tarczowy), moment hamujący można przełożyć na współczynnik tarcia.
2.3.1. Klocki hamulcowe
2.3.1.1. Wartość praktycznego współczynnika tarcia (µop) jest równa średniej z wartości zanotowanych podczas cykli 2-7 (metoda ze stałym ciśnieniem) lub podczas cykli 2-4, 6-9 i 11-13 (metoda ze stałym momentem hamującym), przy czym pomiary wykonywane są jedną sekundę po rozpoczęciu pierwszego hamowania w każdym cyklu.
2.3.1.2. Maksymalny współczynnik tarcia (µmax) to najwyższa wartość zanotowana podczas wszystkich cykli.
2.3.1.3. Minimalny współczynnik tarcia (µmin) to najniższa wartość zanotowana podczas wszystkich cykli.
2.3.2. Zespoły szczęk hamulcowych
2.3.2.1. Średni moment obrotowy (Mmean) to średnia minimalnej i maksymalnej wartości momentu hamującego zanotowanych podczas piątego hamowania w cyklu pierwszym i trzecim.
2.3.2.2. Moment hamujący "na gorąco" (Mhot) to minimalny moment hamujący uzyskany w cyklu drugim i czwartym. Jeżeli temperatura podczas tych cykli przekracza 300 °C, jako Mhot przyjmuje się wartość momentu hamującego przy temperaturze 300 °C.
2.4. Kryteria zatwierdzenia
2.4.1. Do każdego wystąpienia o homologację typu zespołu okładzin hamulcowych należy dołączyć:
2.4.1.1. wartości µop, µmin, µmax dla klocków hamulcowych;
2.4.1.2. wartości Mmean i Mhot dla zespołów szczęk hamulcowych.
2.4.2. Podczas produkcji homologowanego typu zespołu okładzin hamulcowych badane próbki muszą wykazywać zgodność z wartościami zarejestrowanymi według pkt 2.4.1 niniejszego załącznika z następującymi tolerancjami:
2.4.2.1. dla klocków hamulców tarczowych:
µop ± 15 % zarejestrowanej wartości;
µmin ≥ zarejestrowanej wartości;
µmax ≤ zarejestrowanej wartości.
2.4.2.2. dla okładzin hamulców bębnowych w układzie typu simplex:
Mmean ± 20 % zarejestrowanej wartości;
Mhot ≥ zarejestrowanej wartości.
3. ZESPOŁY OKŁADZIN HAMULCOWYCH I OKŁADZINY HAMULCÓW BĘBNOWYCH PRZEZNACZONE DO POJAZDÓW KATEGORII M3, N2, N3, O3 I O4
3.1. Aparatura badawcza
3.1.1. Stanowisko musi posiadać hamulec tarczowy o ustalonym typie zacisku, średnicy siłownika wynoszącej 60 mm oraz tarczy o konstrukcji pełnej (tj. nie wentylowanej) o średnicy 278 ± 2 mm i grubości 12 mm ± 0,5 mm. Do płytki nośnej należy przymocować prostokątną płytkę z materiału ciernego o powierzchni 44 cm2 ± 0,5 cm2 i grubości co najmniej 6 mm.
3.1.2. Prędkość obrotowa tarczy musi wynosić 660 ± 10 obr./min bez obciążenia i nie może spadać poniżej 600 obr./min przy pełnym obciążeniu.
3.1.3. Średni nacisk na powierzchnię roboczą okładziny hamulcowej musi być stały i wynosić 75 N/cm2 ± 10 N/cm2.
3.1.4. Cykle badawcze i hamowania podczas cykli badawczych muszą dać się regulować i wykonywać automatycznie.
3.1.5. Rejestrowany jest wyjściowy moment obrotowy i temperatura powierzchni roboczej.
3.1.6. Należy uwzględnić bezpośrednie chłodzenie hamulca powietrzem z wydajnością 600 ± 60 m3/h.
3.2. Procedura badania
3.2.1. Przygotowanie próbki
Procedura docierania przewidziana przez producenta musi być taka, by dla co najmniej 80 % powierzchni styku nie została przekroczona temperatura powierzchniowa 200 °C.
3.2.2. Program badania
Procedura badania obejmuje serię wykonywanych po kolei cykli hamowania. Na każdy taki cykl składa się X okresów obejmujących hamowanie trwające 5 sekund, po którym hamulec zostaje zwolniony i pozostaje w takim stanie przez 10 sekund.
| Nr cyklu | Liczba hamowań X | Początkowa temperatura tarczy hamulcowej (°C) | Wymuszone chłodzenie |
| 1 | 5 | 100 | tak |
| 2 | 5 | rosnąca ≤ 200 | nie |
| 3 | 5 | 200 | nie |
| 4 | 5 | rosnąca ≤ 300 | nie |
| 5 | 5 | 300 | nie |
| 6 | 3 | 250 | tak |
| 7 | 3 | 200 | tak |
| 8 | 3 | 150 | tak |
| 9 | 10 | 100 | tak |
| 10 | 5 | rosnąca ≤ 300 | nie |
| 11 | 5 | 300 | nie |
3.3. Analiza wyników badania
Charakterystykę cierną określa się na podstawie wartości momentu hamującego zanotowanych w wybranych cyklach w programie badania. Moment hamujący przekłada się na współczynnik tarcia μ.
Współczynnik μ dla każdego hamowania wyznacza się jako wartość średnią z 5-sekundowego hamowania.
3.3.1. Praktyczny współczynnik tarcia µop1 to wartość średnia współczynnika μ zarejestrowana dla hamowań w cyklu 1, a µop2 to wartość średnia współczynnika μ zarejestrowana dla hamowań w cyklu 9.
3.3.2. Maksymalny współczynnik tarcia µmax to najwyższa wartość współczynnika μ zarejestrowana dla hamowań w cyklach od 1 do 11 włącznie.
3.3.3. Minimalny współczynnik tarcia µmin to najniższa wartość współczynnika μ zarejestrowana dla hamowań w cyklach od 1 do 11 włącznie.
3.4. Kryteria zatwierdzenia
3.4.1. Do każdego wystąpienia o homologację typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego należy dołączyć wartości współczynników µop1, µop2, µmin i µmax.
3.4.2. Podczas produkcji homologowanego typu zamiennego zespołu okładzin hamulcowych lub typu zamiennej okładziny hamulca bębnowego badane próbki muszą wykazywać zgodność z wartościami zarejestrowanymi według pkt 3.4.1 niniejszego załącznika, z następującymi tolerancjami:
µop1, µop2 ± 15 % zarejestrowanej wartości;
µmin ≥ zarejestrowanej wartości;
µmax ≤ zarejestrowanej wartości.
WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZAMIENNYCH TARCZ HAMULCOWYCH LUB ZAMIENNYCH BĘBNÓW HAMULCOWYCH DO POJAZDÓW KATEGORII M I N
Badania wymagane w pkt 5.3 niniejszego regulaminu są wyszczególnione poniżej w zależności od kategorii pojazdu:
Tabela A11/1 A
Pojazdy kategorii M1, N1
| Badanie pojazdu | Alternatywne badanie na hamowni | |
|
Badanie skuteczności zgodnie z regulaminami nr 13/13-H |
2.2.1. Typ 0, z silnikiem odłączonym | 3.4.1. Typ 0 (symulacja z silnikiem odłączonym) |
| 2.2.2. Typ 0, z silnikiem załączonym |
3.4.4. Typ 0, symulacja badań hamulca przy silniku załączonym Prędkość i obciążenie analogiczne do pkt 2.2.2. |
|
| 2.2.3. Typ I | 3.4.2. Typ I | |
| 2.3. Układ hamulca postojowego (jeżeli jest stosowany) | - | |
| Badanie porównawcze z częścią oryginalną | 2.4. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na poszczególnych osiach) | 3.5. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na hamulcach poszczególnych kół) |
| Badania nienaruszalności | Nie stosuje się badania pojazdu - należy zastosować badanie na hamowni |
4.1. Tarcze hamulcowe 4.1.1. Badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne 4.1.2. Badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu 4.2. Bębny hamulcowe 4.2.1. Badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne 4.2.2. Badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu |
Tabela A11/1B
Pojazdy kategorii M2, M3, N2, N3
| Badanie pojazdu | Alternatywne badanie na hamowni | |
|
Badanie skuteczności zgodnie z regulaminem nr 13 |
2.2.1. Typ 0, z silnikiem odłączonym | 3.4.1. Typ 0 |
| 2.2.3. Typ I | 3.4.2. Typ I | |
| 2.2.4. Typ II | 3.4.3. Typ II | |
| 2.3. Badanie układu hamulca postojowego (jeżeli wymagane) | - | |
| Badanie porównawcze z częścią oryginalną | 2.4. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na poszczególnych osiach) | 3.5. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na hamulcach poszczególnych kół) |
| Badania nienaruszalności | Nie stosuje się badania pojazdu - należy zastosować badanie na hamowni |
4.1. Tarcze hamulcowe 4.1.1. Zmęczenie cieplne 4.1.2. Badanie przy wysokim obciążeniu 4.2. Bębny hamulcowe 4.2.1. Zmęczenie cieplne 4.2.2. Badanie przy wysokim obciążeniu |
2. WERYFIKACJA WYMAGAŃ ZWIĄZANYCH Z BADANIEM POJAZDU
2.1. Badany pojazd
Pojazd reprezentatywny dla wybranej grupy badania (zob. definicja w pkt 5.3.6 niniejszego regulaminu) w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację lub wykaz części dla zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego musi być wyposażony w tę zamienną tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy, a także urządzenia badawcze do badania hamulców zgodnie z wymaganiami regulaminu nr 13 lub 13-H.
Zamienną tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy montuje się do danej osi wraz z odpowiadającą im okładziną hamulcową, homologowaną zgodnie z regulaminem nr 13 lub 13-H lub 90 udostępnianą przez producenta pojazdu lub osi.
Jeżeli nie zostanie ustanowiona jednolita procedura przeprowadzania hamowania, badanie przeprowadza się po uzgodnieniu z placówką techniczną. Wszystkie badania wymienione poniżej należy przeprowadzić na dotartych hamulcach.
Tę samą procedurę docierania należy stosować do zamiennych i oryginalnych tarcz i bębnów hamulcowych.
2.2. Układ hamulcowy roboczy
2.2.1. Badania hamulca typu 0, silnik odłączony, pojazd obciążony
Badanie to przeprowadza się zgodnie z regulaminem nr 13, załącznik 4, pkt 1.4.2 lub regulaminem nr 13-H, załącznik 3, pkt 1.4.2.
2.2.2. Badania hamulca typu 0, silnik załączony, pojazd obciążony i nieobciążony
Badanie to przeprowadza się zgodnie z pkt 1.4.3 załącznika 4 do regulaminu nr 13 (dodatkowe badanie zachowania pojazdu podczas hamowania przy dużej prędkości) lub pkt 1.4.3 załącznika 3 do regulaminu nr 13-H.
2.2.3. Badania hamulca typu I
Badanie to przeprowadza się zgodnie z pkt 1.5.1 załącznika 4 do regulaminu nr 13 lub pkt 1.5.1 załącznika 3 do regulaminu nr 13-H.
Na koniec badania hamulca typu I należy zapewnić skuteczność hamowania "na gorąco" zgodnie z pkt 1.5.3 załącznika 4 do regulaminu nr 13 lub pkt 1.5.2 załącznika 3 do regulaminu nr 13-H.
2.2.4. Badania hamulca typu II
Badanie to przeprowadza się zgodnie z pkt 1.6 załącznika 4 do regulaminu nr 13.
2.3. Badanie układu hamulca postojowego (jeżeli wymagane)
2.3.1. Jeżeli układ hamulcowy roboczy i układ hamulca postojowego wykorzystują wspólną powierzchnię cierną tarczy lub bębna, nie jest konieczne przeprowadzanie specjalnego badania układu hamulca postojowego. Przyjmuje się, że pozytywne przejście badania typu 0 pojazdu obciążonego oznacza spełnienie wymogów dotyczących układu hamulca postojowego.
2.3.2. Badanie statyczne na spadku o nachyleniu 18 %, pojazd obciążony
2.3.3. Pojazd musi spełniać wszystkie stosowne wymagania dla odnośnej kategorii pojazdu określone w pkt 2.3 załącznika 4 do regulaminu nr 13 lub w pkt 2.3 załącznika 3 do regulaminu nr 13-H.
2.4. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na poszczególnych osiach)
Badany pojazd musi być obciążony, a hamowanie za każdym razem odbywa się przy odłączonym silniku na poziomej drodze.
Układ hamulcowy roboczy musi być wyposażony w urządzenie oddzielające hamulce kół przednich od hamulców kół tylnych, tak by można ich było zawsze użyć niezależnie.
Jeżeli homologacja lub sprawozdanie z badania części są wymagane w odniesieniu do zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego dla hamulców kół przednich, przez cały czas badania nie mogą być uruchamiane hamulce kół tylnych.
Jeżeli homologacja lub sprawozdanie z badania części są wymagane w odniesieniu do zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego dla hamulców kół tylnych, przez cały czas badania nie mogą być uruchamiane hamulce kół przednich.
2.4.1. Badanie porównawcze skuteczności przy zimnych hamulcach
Przy zimnych hamulcach porównuje się skuteczność zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego ze skutecznością ich oryginalnych odpowiedników na podstawie wyników badania opisanego poniżej.
2.4.1.1. Stosując zamienną tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy, wykonuje się po kolei co najmniej sześć hamowań, przy różnej, stopniowo rosnącej sile przyłożonej do mechanizmu sterowania hamulcem lub rosnącym ciśnieniu w przewodzie hamulcowym, aż do zablokowania kół lub do momentu uzyskania średniego pełnego opóźnienia równego 6 m/s2 (M1, M2, N1) lub 3,5 m/s2 (M3, N2, N3) lub do momentu uzyskania maksymalnej siły nacisku na pedał lub maksymalnego ciśnienia dopuszczalnych dla danej kategorii pojazdu, przy prędkości początkowej stosowanej w badaniu tarcz i bębnów hamulcowych osi przedniej lub tylnej zgodnej z poniższą tabelą.
Tabela A11/2.4.1.1
| Kategoria pojazdu | Prędkość w badaniu w km/h | |
| Oś przednia | Oś tylna | |
| M1 | 70 | 45 |
| M2 | 50 | 40 |
| N1 | 65 | 50 |
| M3, N2, N3 | 45 | 45 |
Temperatura tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego na początku każdego hamowania musi wynosić ≤ 100 °C.
2.4.1.2. Badanie hamulca opisane w pkt 2.4.1.1 musi być również wykonane z zastosowaniem oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego.
2.4.1.3. Dynamiczne właściwości cierne zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego można uznać za zbliżone do właściwości oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego, jeżeli średnie wartości pełnego opóźnienia przy takiej samej sile przyłożonej do mechanizmu sterowania hamulcem lub przy ciśnieniu roboczym o wartości leżącej w górnych 2/3 wygenerowanej krzywej nie odbiegają o więcej niż ± 10 % lub ± 0,4 m/s2 od wartości uzyskanych przy zastosowaniu oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego.
3. BADANIE NA HAMOWNI BEZWŁADNOŚCIOWEJ
3.1. Wyposażenie hamowni
Do celów badania hamownia musi być wyposażona w oryginalny zacisk hamulcowy lub hamulec koła danego pojazdu lub pojazdów. Hamownia bezwładnościowa musi być wyposażona w układ ze stałym momentem hamującym i urządzenie zapewniające ciągłą rejestrację prędkości obrotowej, ciśnienia hamulcowego, liczby obrotów po rozpoczęciu hamowania, momentu hamującego, czasu hamowania oraz temperatury tarcz lub bębnów hamulcowych.
3.2. Warunki badania
3.2.1. Masa bezwładności hamowni bezwładnościowej
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej ustawia się jak najdokładniej, z tolerancją ± 5 %, do teoretycznie wymaganej wartości odpowiadającej części całkowitej bezwładności pojazdu, która jest hamowana przez odpowiednie koło. Wzór do jej obliczenia jest następujący:
I = m rdyn2
gdzie:
I = bezwładność w ruchu obrotowym (kgm2);
rdyn = dynamiczny promień toczny opony (m);
m = masa próbna (część masy maksymalnej pojazdu hamowanej przez odpowiednie koło) określona w niniejszym regulaminie.
3.2.1.1. Dynamiczny promień toczny
Przy obliczaniu masy bezwładności należy uwzględnić dynamiczny promień toczny (rd) największej opony dopuszczonej do stosowania w danym pojeździe (lub na danej osi).
3.2.1.2. Masa próbna
Masa próbna do obliczenia masy bezwładności jest następująca:
a) podczas badania tarcz i bębnów hamulcowych osi przedniej:
 |
mveh = maksymalna dopuszczalna masa pojazdu nfront = liczba osi przednich |
b) podczas badania tarcz i bębnów hamulcowych osi tylnej:
 |
mveh = maksymalna dopuszczalna masa pojazdu nrear = liczba osi tylnych |
Tabela A11/3.2.1.2
| Kategoria pojazdu | Wartość procentowa masy m, jaką należy uwzględnić | |
| Wartości X (oś przednia) | Wartości Y (oś tylna) | |
| M1 | 77 | 32 |
| M2 | 69 | 44 |
| N1 | 66 | 39 |
| M3, N2, N3 | 55 | 55 |
c) podczas badania tarcz i bębnów hamulcowych przeznaczonych do pojazdów z większą liczbą osi niż dwie:
| m = 0,55 maxle | maxle: maksymalna technicznie dopuszczalna masa osi |
3.2.2. Początkowa prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu przy 80 km/h (M1, N1) lub 60 km/h (M2, M3, N2, N3) określonej na podstawie średniej wartości dynamicznego promienia tocznego największej i najmniejszej opony o dopuszczonych rozmiarach.
3.2.3. Chłodzenie
Chłodzenie można stosować zgodnie z pkt 3.2.3.1 lub 3.2.3.2.
3.2.3.1. Badanie przeprowadzane z kompletnym kołem (obręcz i opona), zamontowanym na ruchomej części hamulca, tak jak w pojeździe (najgorszy przypadek).
W odniesieniu do badań typu I i II podczas przebiegów nagrzewających można stosować chłodzenie powietrzem, przy prędkości i kierunku przepływu powietrza odwzorowujących warunki rzeczywiste, przy czym prędkość przepływu powietrza wynosi vAir = 0,33 v
gdzie:
v = prędkość pojazdu na początku hamowania.
W innych przypadkach nie ogranicza się stosowania powietrza chłodzącego.
Temperatura powietrza chłodzącego musi być równa temperaturze otoczenia.
3.2.3.2. Badanie przeprowadzane bez obręczy
W odniesieniu do badań typu I i II podczas przebiegów nagrzewających nie można stosować chłodzenia powietrzem.
W innych przypadkach nie ogranicza się stosowania powietrza chłodzącego.
3.2.4. Przygotowanie hamulca
3.2.4.1. Hamulce tarczowe
Badanie przeprowadza się przy użyciu nowej tarczy z nowymi zespołami okładzin hamulcowych, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (w takich warunkach jak przy zamontowaniu w pojeździe, tj. po usunięciu smaru ochronnego).
3.2.4.2. Hamulce bębnowe
Badanie przeprowadza się przy użyciu nowego bębna z nowymi zespołami okładzin, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (po usunięciu smaru ochronnego, jeżeli był stosowany).
Dozwolone jest poddanie okładzin obróbce w celu uzyskania dobrego styku powierzchni okładzin i bębna. 3.3. Alternatywne badanie skuteczności na hamowni
Tabela A11/3.3
| 1a. |
W przypadku pojazdów kategorii M1, M2, N1 zob. procedura docierania zgodnie z pkt 2.2.2.3 załącznika 3 |
| 1b. |
W przypadku pojazdów kategorii M3, N2, N3 Procedura docierania: 100 (tarcza) lub 200 (bęben) hamowań Ti = 150 °C (tarcza) lub 100 °C (bęben) vi = 60 km/h dm = 1 i 2 m/s2 na przemian |
| 2. | Dynamiczne właściwości cierne, zob. pkt 3.5.1 niniejszego załącznika |
| 3. | Badanie hamulca typu 0 (symulacja z silnikiem odłączonym), zob. pkt 3.4.1 niniejszego załącznika |
| 4. | Badanie hamulca typu I, zob. pkt 3.4.2 niniejszego załącznika |
| 5. |
Ponowne docieranie: 10 (tarcza) lub 20 (bęben) hamowań Ti = 150 °C (tarcza) lub 100 °C (bęben) vi = 60 km/h dm = 1 i 2 m/s2 na przemian |
| 6. | Badanie hamulca typu 0 (symulacja z silnikiem odłączonym), zob. pkt 3.4.1 niniejszego załącznika |
| 7. | Badanie hamulca typu 0 (symulacja przy silniku załączonym), zob. pkt 3.4.4 niniejszego załącznika |
| 8. | Ponowne docieranie: (jak nr 5) |
| 9. | Dynamiczne właściwości cierne, zob. pkt 3.5.1 niniejszego załącznika |
| 10. | Badanie hamulca typu II (jeżeli jest stosowane), zob. pkt 3.4.3 niniejszego załącznika |
| 11. | Ponowne docieranie: (jak nr 5) |
| Kroki 12-19 są fakultatywne (jeżeli aktywacja nie jest wystarczająca) | |
| 12. | Badanie hamulca typu 0, zob. pkt 3.4.1 niniejszego załącznika |
| 13. | Badanie hamulca typu I, zob. pkt 3.4.2 niniejszego załącznika |
| 14. | Ponowne docieranie: (jak nr 5) |
| 15. | Dynamiczne właściwości cierne, zob. pkt 3.5.1 niniejszego załącznika |
| 16. | Badania hamulca typu 0 (symulacja przy silniku załączonym), zob. pkt 3.4.4 niniejszego załącznika |
| 17. | Ponowne docieranie: (jak nr 5) |
| 18. | Dynamiczne właściwości cierne, zob. pkt 3.5.1 niniejszego załącznika |
| 19. | Ponowne docieranie: (jak nr 5) |
3.4. Układ hamulcowy roboczy
3.4.1. Badanie hamulca typu 0 (symulacja z silnikiem odłączonym)
Przy początkowej prędkości obrotowej równej 100 km/h (M1/N1) lub 60 km/h (M2/M3/N2/N3) i temperaturze hamulca ≤ 100 oC na początku każdego hamowania należy wykonać trzy hamowania przy takim samym ciśnieniu uruchamiającym hamulce, tak aby osiągnąć średnie pełne opóźnienie, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub średni moment hamujący na podstawie drogi hamowania odpowiadający średniemu pełnemu opóźnieniu, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), wynoszące co najmniej 6,43 m/s2 w przypadku pojazdów kategorii M1/N1 lub 5 m/s2 w przypadku pojazdów kategorii M2/M3/N2/N3.
W przypadku pneumatycznych układów hamulcowych ciśnienie w siłowniku hamulca nie może przekraczać wartości ciśnienia gwarantowanej stale przez układ hamulcowy pojazdu danego typu (np. ciśnienia załączającego kompresor), a moment wejściowy hamulca (C) nie może przekraczać maksymalnego dopuszczalnego wejściowego momentu obrotowego hamulca (Cmax) przy użyciu najmniejszego siłownika hamulca pojazdu danego typu lub typów.
Średnią wartość z trzech wyników należy przyjąć jako skuteczność hamowania "na zimno".
3.4.1.1. Opór toczenia
Przyjmuje się, że opór toczenia jest równy opóźnieniu wynoszącemu 0,1 m/s2.
3.4.2. Badanie hamulca typu I
3.4.2.1. Procedura nagrzewania
3.4.2.1.1. W zależności od kategorii pojazdu wykonać przyhamowania po kolei zgodnie z warunkami określonymi w poniższej tabeli. Każde hamowanie należy wykonać w taki sposób, aby uzyskać stałe opóźnienie, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub stały moment hamujący odpowiadający opóźnieniu, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), wynoszące 3 m/s2.
Pierwsze hamowanie należy rozpocząć przy temperaturze hamulca ≤ 100 oC.
| Kategoria pojazdu | v1 [km/h] | v2 [km/h] | Δt [s] | N |
| M1 | 80 % vmax ≤ 120 km/h | 0,5 v1 | 45 | 15 |
| M2 | 80 % vmax ≤ 100 km/h | 0,5 v1 | 55 | 15 |
| N1 | 80 % vmax ≤ 120 km/h | 0,5 v1 | 45 | 15 |
| M3/N2/N3 | 80 % vmax ≤ 60 km/h | 0,5 v1 | 60 | 20 |
gdzie:
v1 = prędkość początkowa na początku hamowania
v2 = prędkość na końcu hamowania
vmax = maksymalna prędkość pojazdu
n = liczba hamowań
Δt = czas trwania cyklu hamowania: czas upływający między początkiem jednego hamowania a początkiem następnego.
3.4.2.1.2. W przypadku hamulców wyposażonych w urządzenia do automatycznej regulacji hamulców przed przeprowadzeniem opisanego powyżej badania typu I należy przeprowadzić regulację hamulców zgodnie z następującymi odpowiednimi procedurami:
3.4.2.1.2.1. W przypadku pneumatycznego układu hamulcowego regulacji hamulców należy dokonać w taki sposób, aby umożliwić działanie automatycznego urządzenia samoczynnej regulacji hamulców. W tym celu należy wyregulować skok siłownika uruchamiającego na następującą wartość:
(górna granica nie może przekroczyć wartości zalecanej przez producenta)
gdzie:
jest zgodnie ze specyfikacją producenta urządzenia do automatycznej regulacji hamulca skokiem przeregulowanym, tj. skokiem, przy którym następuje ponowna regulacja roboczego luzu hamulca przy ciśnieniu siłownika wynoszącym 15 % ciśnienia układu hamulcowego roboczego, lecz nie mniejszym niż 100 kPa.
W przypadku gdy w wyniku uzgodnień z placówką techniczną pomiar skoku siłownika uruchamiającego jest niepraktyczny, początkowe ustawienie musi być uzgodnione z tą placówką.
Po spełnieniu powyższego warunku hamulec należy uruchomić kolejno 50 razy pod rząd przy ciśnieniu siłownika równym 30 % ciśnienia roboczego w układzie hamulcowym, lecz nie mniejszym niż 200 kPa. Następnie należy jeden raz uruchomić hamulec przy ciśnieniu siłownika wynoszącym ≥ 650 kPa.
3.4.2.1.2.2. W przypadku hydraulicznych hamulców tarczowych nie obowiązują żadne wymogi dotyczące ustawień.
3.4.2.1.2.3. W przypadku hydraulicznych hamulców bębnowych regulacji hamulców należy dokonać w sposób określony przez producenta.
3.4.2.2. Skuteczność hamowania "na gorąco"
Nie później niż 60 sekund po zakończeniu procedury nagrzewania należy zmierzyć skuteczność hamowania "na gorąco" w warunkach prędkości i ciśnienia stosowanych w badaniu typu 0.
W przypadku pojazdów kategorii M1 i N1 średnie pełne opóźnienie, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub średni moment hamujący na podstawie drogi hamowania odpowiadający średniemu pełnemu opóźnieniu, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), nie może wynosić mniej niż 75 % wartości uzyskanej przy zimnych hamulcach w badaniu typu 0 ani mniej niż 4,8 m/s2.
W przypadku pojazdów kategorii M2, M3, N2 i N3 średnie pełne opóźnienie, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub średni moment hamujący na podstawie drogi hamowania odpowiadający średniemu pełnemu opóźnieniu, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), nie może wynosić mniej niż 60 % wartości uzyskanej przy zimnych hamulcach w badaniu typu 0 ani mniej niż 4 m/s2.
3.4.2.3. Badanie swobodnego biegu pojazdu
W przypadku hamulców wyposażonych w urządzenia do automatycznej regulacji hamulców po zakończeniu badań określonych w pkt 3.4.2.2 powyżej hamulec należy schłodzić do temperatury właściwej dla hamulców zimnych (tj. ≤ 100 °C) i sprawdzić, czy hamulec może przemieszczać się swobodnie w wyniku spełnienia jednego z następujących warunków:
a) tarcza lub bęben obraca się swobodnie (tj. można je obrócić ręką);
b) gdy tarcza lub bęben obraca się z prędkością obrotową równą stałej prędkości v = 60 km/h przy zwolnionym hamulcu, temperatury asymptotyczne nie mogą przekraczać wzrostu temperatury bębna/tarczy wynoszącego 80 °C.
3.4.3. Badanie hamulca typu II
3.4.3.1. Procedura nagrzewania
3.4.3.1.1. Hamulce nagrzewa się od temperatury początkowej ≤ 100 oC poprzez ciągnięcie hamulca przy stałej prędkości obrotowej odpowiadającej 30 km/h i przy stałej wartości momentu hamującego odpowiadającej opóźnieniu - pomijając opór toczenia - równemu 0,15 m/s2 przez 12 minut.
3.4.3.1.2. W przypadku hamulców wyposażonych w urządzenia do automatycznej regulacji hamulców przed przeprowadzeniem opisanego powyżej badania typu II należy przeprowadzić regulację hamulców zgodnie z procedurą określoną w pkt 3.4.2.1.2 niniejszego załącznika.
3.4.3.2. Skuteczność hamowania "na gorąco"
Nie później niż 60 sekund po zakończeniu procedury nagrzewania należy zmierzyć skuteczność hamowania "na gorąco" w warunkach prędkości i ciśnienia uruchamiającego hamulec stosowanych w badaniu typu 0.
Przy nagrzanych hamulcach średnie pełne opóźnienie, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub średni moment hamujący na podstawie drogi hamowania odpowiadający wartości średniego pełnego opóźnienia, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), nie może wynosić mniej niż 3,75 m/s2.
3.4.3.3. Badanie swobodnego biegu pojazdu Zob. pkt 3.4.2.3 niniejszego załącznika
3.4.4. Badanie hamulca typu 0 (symulacja przy silniku załączonym)
Zamiast badania typu 0 przy silniku załączonym, do celów niniejszego regulaminu dopuszcza się przeprowadzenie badania symulującego warunki pojazdu obciążonego (zob. pkt 3.2 niniejszego załącznika).
| Kategoria pojazdu | Prędkość początkowa - v1 (km/h) |
| M1 | 80 % vmax ≤ 160 km/h |
| M2 | 100 km/h |
| M3 | 90 km/h |
| N1 | 80 % vmax ≤ 160 km/h |
| N2 | 100 km/h |
| N3 | 90 km/h |
gdzie:
v1 = prędkość początkowa na początku hamowania
vmax = maksymalna prędkość pojazdu
Przy początkowej prędkości obrotowej równej prędkości pojazdu określonej w tabeli powyżej i temperaturze hamulca ≤ 100 oC na początku każdego hamowania należy wykonać trzy hamowania przy takim samym ciśnieniu uruchamiającym hamulec, tak aby osiągnąć wartości średniego pełnego opóźnienia, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), lub średni moment hamujący na podstawie drogi hamowania odpowiadający średniemu pełnemu opóźnieniu, uwzględniając opór toczenia (zob. pkt 3.4.1.1 niniejszego załącznika), wynoszące co najmniej 5,76 m/s2 w przypadku pojazdów kategorii M1/N1 lub 4 m/s2 w przypadku pojazdów kategorii M2/M3/N2/N3.
Średnią wartość z trzech wyników należy przyjąć jako skuteczność na zimno.
3.5. Badanie dynamicznych właściwości ciernych (badanie porównawcze przeprowadzane na hamulcach poszczególnych kół)
Przy zimnych hamulcach porównuje się skuteczność zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego ze skutecznością ich oryginalnych odpowiedników na podstawie wyników badania opisanego poniżej.
3.5.1. Stosując zamienną tarczę hamulcową lub bęben hamulcowy, wykonuje się po kolei co najmniej sześć hamowań, przy różnej, stopniowo rosnącej sile przyłożonej do mechanizmu sterowania hamulcem lub rosnącym ciśnieniu, aż do momentu uzyskania średniego pełnego opóźnienia równego 6 m/s2 (M1, M2, N1) lub 5 m/s2 (M3, N2, N3). Przyłożona siła lub ciśnienie w przewodzie hamulcowym nie może przekroczyć maksymalnej dopuszczalnej przyłożonej siły lub ciśnienia w przewodzie hamulcowym, które są gwarantowane stale przez układ hamulcowy pojazdu (np. ciśnienia załączającego kompresor). Temperatura tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego na początku każdego hamowania musi wynosić ≤ 100 oC.
3.5.2. Badanie hamulca opisane w pkt 3.5.1 musi być również wykonane z zastosowaniem oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego.
3.5.3. Dynamiczne właściwości cierne zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego na koniec
procedury (krok 9 lub 18) można uznać za zbliżone do właściwości oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego, jeżeli wartości średniego pełnego opóźnienia przy takiej samej sile przyłożonej do mechanizmu sterowania hamulcem lub przy ciśnieniu roboczym o wartości leżącej w górnych 2/3 wygenerowanej krzywej nie odbiegają o więcej niż ± 8 % lub ± 0,4 m/s2 od wartości uzyskanych przy zastosowaniu oryginalnej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego.
4. BADANIA NIENARUSZALNOŚCI NA HAMOWNI BEZWŁADNOŚCIOWEJ
Badania przeprowadza się zgodnie z pkt 4.1 (tarcze) lub 4.2 (bębny).
Wymagane jest jedno badanie na grupę badania, chyba że część zamienna ulegnie uszkodzeniu lub awarii przed osiągnięciem wymaganej liczby cykli (zob. pkt 4.1.1.1.3 lub 4.1.1.2.3 niniejszego załącznika).
Hamulec należy zamontować na hamowni zgodnie z jego miejscem montażu w pojeździe (nie dotyczy to hamulców montowanych na sztywno lub za pomocą zwrotnicy).
Temperaturę tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego należy mierzyć możliwie blisko powierzchni tarcia. Pomiar temperatury należy zapisać, a metoda i punkt pomiarowy muszą być takie same dla wszystkich badań.
Jeżeli podczas hamowania lub między hamowaniami w jednym cyklu hamowania stosuje się chłodzenie powietrzem, prędkość przepływu powietrza przy hamulcu jest ograniczona do vair = 0,33 v
gdzie:
v = prędkość pojazdu na początku hamowania.
W innych przypadkach nie ogranicza się stosowania powietrza chłodzącego.
Temperatura powietrza chłodzącego musi być równa temperaturze otoczenia.
4.1. Tarcze hamulcowe
4.1.1. Badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne
Badanie to przeprowadza się przy użyciu nowej tarczy, oryginalnego zacisku hamulcowego oraz nowych zespołów okładzin hamulcowych danego pojazdu lub pojazdów, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (w takich warunkach jak przy zamontowaniu w pojeździe, tj. po usunięciu smaru ochronnego).
Zużyte okładziny hamulcowe można w razie potrzeby wymienić podczas badania.
4.1.1.1. Pojazdy kategorii M1, N1
4.1.1.1.1. Warunki badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1, 3.2.1.1 i 3.2.1.2 załącznika 11.
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu określonej na podstawie średniej wartości dynamicznego promienia tocznego największej i najmniejszej opony dopuszczonej do stosowania w danym pojeździe.
4.1.1.1.2. Program badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
Nowe okładziny hamulcowe i nową tarczę mocuje się do odpowiednich hamulców i poddaje docieraniu zgodnie z procedurą opisaną w pkt 2.2.2.3 załącznika 3. Jeżeli do ukończenia badania potrzebne są nowe okładziny hamulcowe, należy je poddać docieraniu zgodnie z tą samą procedurą:
Tabela A11/4.1.1.1.2
| Kryterium badania | Badanie na zmęczenie cieplne |
| Kategorie pojazdu | M1/N1 |
| Rodzaj hamowania | Następujące po sobie hamowania |
| Okres obejmujący hamowanie (= ttotal) | 70 s |
| Liczba hamowań w cyklu | 2 |
| Moment hamujący odpowiadający opóźnieniu | 5,0 m/s2 |
| Łączna liczba cykli hamowania | 100 lub 150 (zob. pkt 4.1.1.1.3) |
|
Hamowania od do |
vmax 20 km/h |
| Temperatura początkowa podczas pierwszego hamowania w każdym cyklu | ≤ 100 °C |
gdzie:
vmax wartość vmax, jakiej należy użyć w badaniu części zamiennej, odpowiada pojazdowi o najwyższym stosunku energii kinetycznej do masy tarczy;
tbra rzeczywisty okres hamowania podczas używania hamulca;
tacc minimalny czas przyspieszenia odpowiadający mocy przyspieszania danego pojazdu;
trest okres spoczynku;
ttotal okres obejmujący hamowanie (tbra + tacc + trest)
4.1.1.1.3. Wynik badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli ukończono co najmniej 150 cykli bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli ukończono mniej niż 150, ale ponad 100 cykli bez uszkodzenia lub awarii, badanie należy powtórzyć na nowej części zamiennej. W takim przypadku wynik badania części jest pozytywny, jeżeli w obu badaniach ukończono ponad 100 cykli bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli ukończono mniej niż 100 cykli przed uszkodzeniem lub awarią, bada się część oryginalną i porównuje wyniki. Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli liczba cykli przed uszkodzeniem lub awarią nie jest niższa niż w przypadku części oryginalnej -10 %.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 wysokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają jej wewnętrznego lub zewnętrznego obwodu;
c) pęknięcie całkowite któregoś z pierścieni ciernych;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.1.1.2. Pojazdy kategorii M2, M3, N2 i N3
4.1.1.2.1. Warunki badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
4.1.1.2.1.1. Pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 7,5 t
W ramach poniższego programu badania tarcze hamulcowe są badane jako części układu hamulcowego. Program ten nie odtwarza rzeczywistych warunków drogowych i należy go traktować wyłącznie jako badanie części. Parametry wyszczególnione poniżej w tabeli A11/4.1.1.2.1.1 dotyczą hamulców stosowanych obecnie zwykle w pojazdach o maksymalnej dopuszczalnej masie > 7,5 t.
Tabela A11/4.1.1.2.1.1
| Średnica zewnętrzna tarczy | Parametr badania | Parametr badania | Przykład wyposażenia |
| Masa próbna m [kg] | rdyn [m] | "Rozmiar hamulca"/najmniejszy możliwy rozmiar obręczy | |
| 320-350 | 3 100 | 0,386 | 17,5" |
| 351-390 | 4 500 | 0,445 | 19,5" |
| 391-440 | 5 300 | 0,527 | 22,5" |
| > 440 (1) | (1) | (1) | - |
| (1) Występujący o homologację musi uzgodnić masę próbną i dynamiczny promień toczny opony z placówką techniczną. | |||
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1 załącznika 11 w połączeniu z parametrami określonymi w powyższej tabeli (masa próbna i rdyn).
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu zależnej od dynamicznych promieni tocznych opony określonych w tabeli A11/4.1.1.2.1.1.
4.1.1.2.1.2. Pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 3,5 t i ≤ 7,5 t
Jeśli chodzi o pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 3,5 t i ≤ 7,5 t, do których nie mają zastosowania parametry wymienione w tabeli A11/4.1.1.2.1.1, parametry badawcze wybiera się w taki sposób, aby objąć najgorszy możliwy scenariusz, który stanowił podstawę do określenia zakresu używania zamiennej tarczy hamulcowej (maksymalna dopuszczalna masa pojazdu, maksymalny rozmiar wyposażenia opony).
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1, 3.2.1.1 i 3.2.1.2 załącznika 11.
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu określonej na podstawie średniej wartości dynamicznego promienia tocznego największej i najmniejszej opony dopuszczonej do stosowania w danym pojeździe.
4.1.1.2.2. Program badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
Tabela A11/4.1.1.2.2
| Procedura docierania |
100 hamowań Prędkość początkowa: 60 km/h Prędkość końcowa: 30 km/h dm = 1 m/s2 i 2 m/s2 na przemian Temperatura początkowa: ≤ 300 °C (począwszy od temperatury pokojowej) |
| 1. Hamowanie kondycjonowane | 10 hamowań od 60 do 30 km/h dm = 1 m/s2 i 2 m/s2 na przemian Temperatura początkowa: ≤ 250 °C |
| 2. Hamowanie przy dużej prędkości |
2 hamowania od 130 do 80 km/h dm = 3 m/s2 Temperatura początkowa: ≤ 100 °C |
| 3. Hamowanie kondycjonowane | Zob. 1 etap badania |
| 4. Hamowanie przy dużej prędkości | Zob. 2 etap badania |
| 5. Hamowanie kondycjonowane | Zob. 1 etap badania |
| 6. Hamowanie ciągłe (1) | 5 hamowań przy stałej prędkości: 85 km/h Moment obrotowy opóźnienia wynoszący 0,5 m/s2 Okres hamowania 60 s Temperatura początkowa: ≤ 80 °C |
| 7. Hamowanie kondycjonowane | Zob. 1 etap badania |
| 8. Hamowanie ciągłe (2) | 5 hamowań przy stałej prędkości: 85 km/h Moment obrotowy opóźnienia wynoszący 1,0 m/s2 Okres hamowania 40 s Temperatura początkowa: ≤ 80 °C |
| 9. Powtórzyć etap badania 1-8 | 9 lub 14 razy (w zależności od przypadku) - zob. pkt 4.1.1.2.3 |
| dm średnie opóźnienie w odniesieniu do odległości. | |
4.1.1.2.3. Wynik badania (badanie tarczy hamulcowej na zmęczenie cieplne)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli ukończono co najmniej 15 cykli bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli ukończono mniej niż 15, ale ponad 10 cykli bez uszkodzenia lub awarii, badanie należy powtórzyć na nowej części zamiennej. W takim przypadku wynik badania części jest pozytywny, jeżeli w obu badaniach ukończono ponad 10 cykli bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli ukończono mniej niż 10 cykli przed uszkodzeniem lub awarią, bada się część oryginalną i porównuje wyniki. Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli liczba cykli przed uszkodzeniem lub awarią nie jest niższa niż w przypadku części oryginalnej.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 wysokości promieniowej pierścienia ciernego;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają jej wewnętrznego lub zewnętrznego obwodu;
c) pęknięcie całkowite któregoś z pierścieni ciernych;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.1.2. Badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu
W przypadku części wymiennych badanie przy wysokim obciążeniu przeprowadza się na nowej tarczy hamulcowej lub na tej samej tarczy hamulcowej, która została użyta do alternatywnego badania na hamowni (zob. pkt 3.3 niniejszego załącznika).
W przypadku równoważnych części badanie przy wysokim obciążeniu przeprowadza się przy użyciu nowej tarczy, oryginalnego zacisku hamulcowego oraz nowych zespołów okładzin hamulcowych danego pojazdu lub pojazdów, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (w takich warunkach jak przy zamontowaniu w pojeździe, tj. po usunięciu smaru ochronnego).
Zużyte okładziny hamulcowe można w razie potrzeby wymienić podczas badania.
4.1.2.1. Pojazdy kategorii M1, N1
4.1.2.1.1. Warunki badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu) Zob. pkt 4.1.1.1.1 powyżej.
4.1.2.1.2. Program badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu)
Nowe okładziny hamulcowe i nową tarczę mocuje się do odpowiednich hamulców i poddaje docieraniu zgodnie z procedurą opisaną w pkt 2.2.2.3 załącznika 3. Jeżeli do ukończenia badania potrzebne są nowe okładziny hamulcowe, należy je poddać docieraniu zgodnie z tą samą procedurą:
Tabela A11/4.1.2.1.2
| Kryterium badania | Badanie przy wysokim obciążeniu |
| Kategorie pojazdu | M1/N1 |
| Rodzaj hamowania | Pojedyncze hamowania |
| Liczba hamowań | 70 |
| Temperatura początkowa przy rozpoczęciu hamowania | ≤ 100 °C |
| Moment hamujący odpowiadający opóźnieniu | 10,0 m/s2 przy ciśnieniu ≤ 16 000 kPa lub p = 16 000 kPa (< 10,0 m/s2) |
|
Hamowania od do |
vmax 10 km/h |
gdzie wartość vmax, jakiej należy użyć w badaniu części zamiennej, odpowiada pojazdowi o najwyższym stosunku energii kinetycznej do masy tarczy.
4.1.2.1.3. Wynik badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli ukończono co najmniej 70 hamowań bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli ukończono mniej niż 70 hamowań przed uszkodzeniem lub awarią, bada się część oryginalną i porównuje wyniki. Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli liczba cykli przed uszkodzeniem lub awarią nie jest niższa niż w przypadku części oryginalnej -10 %.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 wysokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają jej wewnętrznego lub zewnętrznego obwodu;
c) pęknięcie całkowite któregoś z pierścieni ciernych;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.1.2.2. Pojazdy kategorii M2, M3, N2 i N3
4.1.2.2.1. Warunki badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu) Zob. pkt 4.1.1.2.1 powyżej.
4.1.2.2.2. Program badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu)
Docieranie zgodnie z tabelą A11/4.1.1.2.2.
Wykonuje się 500 hamowań z prędkości 50 km/h do 10 km/h przy momencie hamującym wynoszącym 90 % maksymalnego momentu hamującego mającego zastosowanie do odpowiedniego zacisku hamulcowego.
Temperatura początkowa: ≤ 200 oC
4.1.2.2.3. Wynik badania (badanie tarczy hamulcowej przy wysokim obciążeniu)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli po 500 hamowaniach na tarczy hamulcowej nie pojawiają się żadne ślady pęknięć. Badanie uznaje się za ważne, jeżeli wymagany maksymalny moment obrotowy został osiągnięty w przypadku co najmniej 90 % hamowań, pod warunkiem że w przypadku pozostałych 10 % hamowań zastosowano ciśnienie maksymalne.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 wysokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają jej wewnętrznego lub zewnętrznego obwodu;
c) pęknięcie całkowite któregoś z pierścieni ciernych;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.2. Bębny hamulcowe
4.2.1. Badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne
Badanie przeprowadza się przy użyciu nowego bębna z nowymi zespołami okładzin, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (po usunięciu smaru ochronnego, jeżeli był stosowany).
Dozwolone jest poddanie okładzin obróbce w celu uzyskania dobrego styku powierzchni okładzin i bębna.
4.2.1.1. Pojazdy kategorii M1 i N1
4.2.1.1.1. Warunki badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne)
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1, 3.2.1.1 i 3.2.1.2 załącznika 11.
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu określonej na podstawie średniej wartości dynamicznego promienia tocznego największej i najmniejszej opony dopuszczonej do stosowania w danym pojeździe.
4.2.1.1.2. Program badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne)
Wymagania dla bębnów hamulcowych w zakresie zmęczenia cieplnego są objęte badaniami przy wysokim obciążeniu w pkt 4.2.2.1.2.
4.2.1.1.3. Wynik badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne) Zob. pkt 4.2.2.1.3.
4.2.1.2. Pojazdy kategorii M2, M3, N2, N3
4.2.1.2.1. Warunki badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne)
4.2.1.2.1.1. Pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 7,5 t
W ramach poniższego programu badania bębny hamulcowe są badane jako części układu hamulcowego. Program ten nie odtwarza rzeczywistych warunków drogowych i należy go traktować wyłącznie jako badanie części. Parametry wyszczególnione poniżej w tabeli A11/4.2.1.2.1.1 dotyczą hamulców stosowanych obecnie zwykle w pojazdach o maksymalnej dopuszczalnej masie > 7,5 t.
Tabela A11/4.2.1.2.1.1
|
Średnica wewnętrzna bębna [mm] |
Szerokość okładziny | Typowa średnica obręczy | |||||
| < 130 mm | 130-190 mm | > 190 mm | |||||
| Masa próbna [kg] |
Promień opony [m] |
Masa próbna [kg] |
Promień opony [m] |
Masa próbna [kg] |
Promień opony [m] |
||
| < 330 | 2 750 | 0,402 | 3 200 | 0,390 | 5 500 | 0,402 | 17,5" |
| 330-390 | (1) | (1) | 3 400 | 0,480 | 5 500 | 0,516 | 19,5" |
| 391-430 | 3 400 | 0,510 | 4 500 | 0,527 | 5 500 | 0,543 | 22,5" |
| > 430 | (1) | (1) | (1) | (1) | (1) | (1) | - |
| (1) Występujący o homologację musi uzgodnić masę próbną i dynamiczny promień toczny opony z placówką techniczną. | |||||||
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1 załącznika 11 w połączeniu z parametrami określonymi w powyższej tabeli (masa próbna i rdyn).
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu zależnej od dynamicznych promieni tocznych opony określonych w tabeli A11/4.2.1.2.1.1.
4.2.1.2.1.2. Pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 3,5 t i ≤ 7,5 t
Jeśli chodzi o pojazdy o maksymalnej dopuszczalnej masie > 3,5 t i ≤ 7,5 t, do których nie mają zastosowania parametry wymienione w tabeli A11/4.1.1.2.1.1, parametry badawcze wybiera się w taki sposób, aby objąć najgorszy możliwy scenariusz, który stanowił podstawę do określenia zakresu używania zamiennego bębna hamulcowego (maksymalna dopuszczalna masa pojazdu, maksymalny rozmiar wyposażenia opony).
Masę bezwładności hamowni bezwładnościowej wyznacza się zgodnie z wymogami określonymi w pkt 3.2.1, 3.2.1.1 i 3.2.1.2 załącznika 11.
Prędkość obrotowa hamowni odpowiada prędkości liniowej pojazdu określonej na podstawie średniej wartości dynamicznego promienia tocznego największej i najmniejszej opony dopuszczonej do stosowania w danym pojeździe.
4.2.1.2.2. Program badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne)
Tabela A11/4.2.1.2.2
| Kryterium badania | Badanie na zmęczenie cieplne |
| Procedura docierania |
200 hamowań Prędkość początkowa: 60 km/h Prędkość końcowa: 5 km/h dm = 1 m/s2 i 2 m/s2 na przemian Temperatura początkowa: ≤ 200 °C (począwszy od temperatury pokojowej) Ewentualnie można pominąć docieranie, jeżeli występujący o homologację nie uważa go za konieczne |
| Rodzaj hamowania | Następujące po sobie hamowania |
| Liczba hamowań | 250 lub 300 (w zależności od przypadku) - zob. pkt 4.2.1.2.3 Uwaga: Badanie przerywa się po pojawieniu się pęknięcia całkowitego. |
| Moment hamujący odpowiadający opóźnieniu | 3,0 m/s2 |
|
Hamowania od do |
130 80 km/h |
| Temperatura początkowa podczas każdego hamowania | ≤ 50 °C |
| Chłodzenie zgodnie z pkt 3.2.3 | Dopuszczone |
4.2.1.2.3. Wynik badania (badanie bębna hamulcowego na zmęczenie cieplne)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli ukończono co najmniej 300 hamowań bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli wykonano mniej niż 300, ale ponad 250 hamowań bez uszkodzenia lub awarii, placówka techniczna musi powtórzyć badanie na nowej części zamiennej. W takim przypadku wynik badania części jest pozytywny, jeżeli w obu badaniach wykonano ponad 250 hamowań bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli wykonano mniej niż 250 hamowań przed uszkodzeniem lub awarią, bada się część oryginalną i porównuje wyniki - wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli liczba cykli przed uszkodzeniem lub awarią nie jest niższa niż w przypadku części oryginalnej.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 szerokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają zewnętrznej powierzchni osiowej bębna;
c) pęknięcie całkowite bębna;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.2.2. Badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu
W przypadku części wymiennych badanie przy wysokim obciążeniu przeprowadza się na nowym bębnie hamulcowym lub na tym samym bębnie hamulcowym, który został użyty do alternatywnego badania na hamowni (zob. pkt 3.3 niniejszego załącznika).
W przypadku równoważnych części badanie przy wysokim obciążeniu przeprowadza się przy użyciu nowego bębna, oryginalnego zacisku hamulcowego oraz nowych zespołów okładzin hamulcowych danego pojazdu lub pojazdów, które posiadają homologację typu zgodnie z regulaminem nr 13, 13-H lub 90 (w takich warunkach jak przy zamontowaniu w pojeździe, tj. po usunięciu smaru ochronnego).
Zużyte okładziny hamulcowe można w razie potrzeby wymienić podczas badania.
4.2.2.1. Pojazdy kategorii M1 i N1
4.2.2.1.1. Warunki badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu) Zob. pkt 4.2.1.1.1 powyżej.
4.2.2.1.2. Program badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu)
Badanie to obejmuje również wymogi badania na zmęczenie cieplne (zob. pkt 4.2.1.1.2). Badanie musi być przeprowadzone zgodnie z następującą tabelą:
Tabela A11/4.2.2.1.2
| Procedura docierania |
Wykonać 100 przyhamowań po kolei przy prędkości v1 = 80 km/h i v2 = 10 km/h oraz temperaturze początkowej ≤ 100 °C. Opóźnienie pierwszego hamowania jest stałe i wynosi 1,5 m/s2. Od drugiego do ostatniego hamowania nacisk jest stały i odpowiada średniemu naciskowi pierwszego hamowania. Docieranie należy kontynuować do osiągnięcia co najmniej 80 % kontaktu okładzin z bębnem. |
| Kryterium badania | Badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu |
| Rodzaj hamowania | Pojedyncze hamowania |
| Liczba hamowań | 100 |
| Temperatura początkowa przy rozpoczęciu hamowania | ≤ 100 °C |
| Moment hamujący odpowiadający opóźnieniu | 10,0 m/s2 przy ciśnieniu ≤ 16 000 kPa lub p = 16 000 kPa (< 10,0 m/s2) |
|
Hamowania od do |
vmax 10 km/h |
gdzie wartość vmax, jakiej należy użyć w badaniu części zamiennej, odpowiada pojazdowi o najwyższym stosunku energii kinetycznej do masy tarczy.
4.2.2.1.3. Wynik badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu)
Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli ukończono co najmniej 100 hamowań bez uszkodzenia lub awarii.
Jeżeli wykonano mniej niż 100 hamowań przed uszkodzeniem lub awarią, bada się część oryginalną i porównuje wyniki. Wynik badania uznaje się za pozytywny, jeżeli liczba cykli przed uszkodzeniem lub awarią nie jest niższa niż w przypadku części oryginalnej -10 %.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 szerokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają zewnętrznej powierzchni osiowej bębna;
c) pęknięcie całkowite bębna;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
4.2.2.2. Pojazdy kategorii M2, M3, N2 i N3
4.2.2.2.1. Warunki badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu) Zob. pkt 4.2.1.2.1 powyżej.
4.2.2.2.2. Program badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu)
Tabela A11/4.2.2.2.2
| Kryterium badania | Badanie przy wysokim obciążeniu |
| Procedura docierania |
200 hamowań Prędkość początkowa: 60 km/h Prędkość końcowa: 5 km/h dm = 1 m/s2 i 2 m/s2 na przemian Temperatura początkowa: ≤ 200 °C (począwszy od temperatury pokojowej) Ewentualnie można pominąć docieranie, jeżeli występujący o homologację nie uważa go za konieczne |
| Całkowita liczba hamowań | 150 |
| Temperatura początkowa bębna hamulcowego przy każdym hamowaniu | ≤ 100 °C |
|
Hamowania od do |
60 km/h ≤ 5 km/h |
| Moment hamujący odpowiadający opóźnieniu | 6 m/s2 |
| Chłodzenie (także niezgodne z pkt 3.2.3 niniejszego załącznika) | Dopuszczone |
4.2.2.2.3. Wynik badania (badanie bębna hamulcowego przy wysokim obciążeniu)
Wynik badania jest pozytywny, jeżeli na bębnie hamulcowym nie pojawiają się pęknięcia.
Badanie uznaje się za ważne, jeżeli wymagany maksymalny moment obrotowy został osiągnięty w przypadku co najmniej 90 % hamowań, pod warunkiem że w przypadku pozostałych 10 % hamowań zastosowano ciśnienie maksymalne.
Uszkodzenie oznacza w tym kontekście:
a) pęknięcia promieniowe na powierzchni ciernej dłuższe niż 2/3 wysokości promieniowej powierzchni ciernej;
b) pęknięcia na powierzchni ciernej, które sięgają jej wewnętrznego lub zewnętrznego obwodu;
c) pęknięcie całkowite któregoś z pierścieni ciernych;
d) jakiekolwiek uszkodzenia strukturalne lub pęknięcia w dowolnym miejscu poza powierzchnią cierną.
WZÓR FORMULARZA SPRAWOZDANIA Z BADANIA ZAMIENNEJ TARCZY HAMULCOWEJ LUB BĘBNA HAMULCOWEGO
1. Ogólny opis techniczny zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego (1)
1.1. Występujący o homologację (nazwa i adres): ......................................................................
1.2. Producent (nazwa i adres): ..................................................................................................
1.3. Nazwa handlowa: ................................................................................................................
1.4. Kategoria zamiennej tarczy hamulcowej lub bębna hamulcowego: oryginalne/identyczne/równoważne/wymienne (1)
1.5. Typ tarczy/bębna (1):
1.6. Oznakowanie:
| Identyfikacja | Miejsce oznakowania | Sposób oznakowania | |
| Nazwa lub nazwa handlowa producenta: | |||
| Numer homologacji | E2-90R02 Cxxxx/yyyy | ||
|
xxxx => nr typu yyyy => nr wariantu |
|||
| Numer części | |||
| Wskazanie identyfikowalności | |||
| Grubość minimalna (tarcza)/maksymalna średnica wewnętrzna (bęben) (1) |
1.7. Materiał
1.7.1. Grupa materiałów: ............................................................................................................
1.7.2. Podgrupa materiałów (2): .................................................................................................
1.8. Odnośna seria
Należy podać co najmniej następujące informacje:
| Część | |||||||||||
| Część zamienna | Część oryginalna | ||||||||||
| Wariant | Numer części | Numer części | Kod identyfikacyjny | ||||||||
| Pojazd silnikowy (2) | |||||||||||
| Marka | Typ pojazdu | Nazwa handlowa | Maksymalna masa brutto | Prędkość maksymalna | Rok produkcji | ||||||
| Oś w przypadku przyczepy (2) | |||||||||||
| Marka | Typ osi | Nazwa handlowa | Maksymalne obciążenie osi | Zakres promienia dynamicznego opony (największy/najmniejszy) | |||||||
| Hamulec | |||||||||||
| Umiejscowienie | Zacisk (2) | Wymiary | Typ konstrukcji | ||||||||
| Przód | Tył | ||||||||||
1.9. Informacje dodatkowe (2)
2. Grupy badania
2.1. Wymiary w danej grupie badania
2.1.1. Średnice zewnętrzne (tarcza)/wewnętrzne (bęben) (1): ...................................................
2.1.2. Grubość (tarcza)/szerokość szczęki (bęben) (1): ..............................................................
2.2. Najwyższy stosunek energii kinetycznej w danej grupie badania zgodnie z pkt 5.3.6 regulaminu nr 90
2.3. Materiał tarczy/bębna (1) w danej grupie badania: ....................................................
3. Dane techniczne dotyczące badań w danej grupie badania 3.1. Badanie pojazdu
3.1.1. Dane dotyczące pojazdu badanego
3.1.1.1. Kategoria pojazdu: .........................................................................................................
3.1.1.2. Producent pojazdu: ........................................................................................................
3.1.1.3. Marka pojazdu: ...............................................................................................................
3.1.1.4. Typ pojazdu i nazwa handlowa: .....................................................................................
3.1.1.5. Numer identyfikacyjny pojazdu: ....................................................................................
3.1.1.6. Nr homologacji typu pojazdu: .........................................................................................
3.1.1.7. Moc silnika pojazdu: .......................................................................................................
3.1.1.8. Prędkość:
Maksymalna prędkość pojazdu vmax: ........................................................................................
3.1.1.9. Opony: ...........................................................................................................................
3.1.1.10. Konfiguracja/układ obwodu hamulcowego: ..................................................................
3.1.1.11. Masy próbne
Oś 1: ..................................................................................................................................
Oś 2: ..................................................................................................................................
Oś ...: .................................................................................................................................
3.1.1.12. Hamulec:
3.1.1.12.1. Badana próbka tarczy hamulcowej/bębna hamulcowego (1):
Kod identyfikacyjny oryginalnej części zamiennej: ....................................................
Grupa badania: .................................................................................................
Numer części: ................................................................................................................
Masa części zamiennej: .......................................................................................
Średnica zewnętrzna tarczy/średnica wewnętrzna bębna (1): ...................................................
Promień re, skuteczny: ................................................................................................
Szerokość powierzchni ciernej: .......................................................................................
Grubość tarczy (nominalna)/średnica zewnętrzna bębna (1): ....................................................
3.1.1.12.2. Zacisk hamulca/mechanizm bębna hamulcowego (1)
Producent: .............................................................................................................
Typ: ......................................................................................................................
Wariant: .......................................................................................................................
Numer części: ...................................................................................................................
Metoda wykonania: ...........................................................................................................
średnica tłoka/siłownika koła (1): ........................................................................................
Maksymalny technicznie dopuszczalny moment obrotowy przy dźwigni hamulca Cmax,e (hamulec pneumatyczny)/ciśnienie w przewodzie hamulcowym (pmax,e) (hamulec hydrauliczny) (1): .........................................
Progowy moment obrotowy C0,e (hamulec pneumatyczny)/progowe ciśnienie w przewodzie hamulcowym (hamulec hydrauliczny) (1): ..............................................................................
Stosunek le/ee (hamulec pneumatyczny)/średnica tłoka (hamulec hydrauliczny) (1): ................... / ...................
Maksymalny moment obrotowy hamulca:
3.1.1.12.3. Klocek hamulcowy/okładzina hamulcowa (1)
Producent: ...............................................................................................................................
Marka: ......................................................................................................................................
Typ: ..........................................................................................................................................
Numer homologacji (2): ...............................................................................................................
Identyfikacja (np. numer części): .............................................................................................
Powierzchnia użyteczna: ..........................................................................................................
3.1.2. Wyposażenie badawcze
3.1.2.1. Opóźnienie: ....................................................................................................................
3.1.2.2. Ciśnienie: .....................................................................................................................
3.1.2.3. Prędkość: .......................................................................................................................
3.1.2.4. Temperatura tarczy/bębna: ................................................................................
3.1.3. Tor badawczy:
3.1.3.1. Lokalizacja: ......................................................................................................
3.1.3.2. Powierzchnia: .....................................................................................................
3.1.3.3. Warunki (np. suchy/mokry): ....................................................................................
3.2. Badanie na hamowni
3.2.1. Dane dotyczące badania
3.2.1.1. Kategoria pojazdu: ........................................................................................................
3.2.1.2. Dynamiczny promień toczny
Dynamiczny promień toczny Riner do obliczenia bezwładności:
do celów pkt 3.2.1 załącznika 11/12 ....................................................................................
Dynamiczny promień toczny Rveh do celów pkt 3.2.2 załącznika 11/12: .....................................................
3.2.1.3. Masy i bezwładność
Maksymalna dopuszczalna masa pojazdu: ................................................................................
Wartości X (oś przednia): ..................................................................................................
Wartości Y (oś tylna): ........................................................................................................
Masa próbna m: ...................................................................................................................
Bezwładność badawcza IAdj: ..................................................................................................
3.2.1.4. Chłodzenie ......................................................................................................
3.2.1.4.1. Prędkość powietrza chłodzącego podczas badania typu I, typu II lub typu III (1) .........................................
3.2.1.4.2. Prędkość powietrza chłodzącego w pozostałych przypadkach:
3.2.1.5. Prędkość
Prędkość maksymalna vmax: .................................................................................
3.2.1.6. Urządzenie uruchamiające
Producent: ..............................................................................................................................
Marka: ...................................................................................................................................
Typ: ...........................................................................................................................................
Wariant: ................................................................................................................................
Powierzchnia użyteczna (hamulec hydrauliczny) - wzór ThA (hamulec pneumatyczny) (1): ...........................
3.2.1.7. Hamulec
3.2.1.7.1. Badana próbka tarczy hamulcowej/bębna hamulcowego (1)
Kod identyfikacyjny oryginalnej części zamiennej: ............................................................
Grupa badania: ............................................................................................................
Numer części: .....................................................................................................................
Masa części zamiennej: .......................................................................................................
Średnica zewnętrzna tarczy/średnica wewnętrzna bębna (1): .......................................................................
Promień re, skuteczny: ..........................................................................................................
Szerokość powierzchni ciernej: .............................................................................................
Grubość tarczy (nominalna)/średnica zewnętrzna bębna (1): ..........................................................
3.2.1.7.2. Zacisk hamulca/mechanizm bębna hamulcowego (1)
Producent: .......................................................................................................................
Typ: ............................................................................................................................
Wariant: ......................................................................................................................
Metoda wykonania: ................................................................................................................
Maksymalny technicznie dopuszczalny moment obrotowy przy dźwigni hamulca Cmax,e (hamulec pneumatyczny)/ciśnienie w przewodzie hamulcowym (pmax,e) (hamulec hydrauliczny) (1): .........................................
Progowy moment obrotowy C0,e (hamulec pneumatyczny)/progowe ciśnienie w przewodzie hamulcowym (hamulec hydrauliczny) (1): .................................................................................................
Stosunek le/ee (hamulec pneumatyczny)/średnica tłoka (hamulec hydrauliczny) (1) ................... / ...................
Maksymalny moment obrotowy hamulca: .............................................................................
Numer identyfikacyjny: .....................................................................................................
3.2.1.7.3. Klocek hamulcowy/okładzina hamulcowa (1)
Producent: ................................................................................................................................
Marka: ...................................................................................................................................
Typ: .................................................................................................................................
Numer homologacji (2): ....................................................................................................
Identyfikacja: ....................................................................................................................
Szerokość de: ...................................................................................................................
Grubość de: ....................................................................................................................
Powierzchnia użyteczna: .............................................................................................................
Metoda zamocowania: ............................................................................................................
3.2.2. Dane dotyczące badania na stanowisku: ....................................................................................
3.2.2.1. Lokalizacja:
4. Zapis wyników badania
4.1. Kontrola geometrii: ............................................................................................
Numer rysunku i wersja: ...........................................................................................
4.2. Kontrola materiału: .................................................................................................
4.3. Kontrola w zakresie przepisów dotyczących wyważania: ............................................................................
4.4. Kontrola oznakowania zużycia: ..................................................................................
4.5. Badanie w pojeździe/alternatywne badanie na hamowni (1):
4.5.1. Skuteczność hamowania
4.5.1.1. Skuteczność hamulca roboczego w przypadku kategorii M1, M2,M3, N1 i N2 z hydraulicznymi układami hamulcowymi (2)
4.5.1.1.1. Wyniki badań pojazdu:
| Typ badania: | 0 z silnikiem odłączonym | 0 z silnikiem załączonym | I | Hamulec postojowy (2) | ||
| Załącznik 11 pkt: | 2.2.1 | 2.2.2 | 2.2.3 | 2.3 | ||
| Warunki obciążenia: | obciążony | nieobciążony | obciążony | obciążony | obciążony | |
| Prędkość w badaniu | ||||||
| Początkowa: | km/h | |||||
| Końcowa: | km/h | 0 | 0 | |||
| Ciśnienie: | kPa | |||||
| Opóźnienie: | m/s2 | |||||
| Liczba hamowań: | - | - | - | |||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | - | - | |||
| Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1) | ||||||
4.5.1.1.2. Wyniki badania na hamowni bezwładnościowej:
| Typ badania: | 0 z silnikiem odłączonym | 0 symulacja przy silniku załączonym | I symulacja | |
| Załącznik 11 pkt: | 3.4.1 | 3.4.4 | 3.4.2 | |
| Warunki obciążenia | ||||
| Prędkość w badaniu | ||||
| Początkowa: | km/h | |||
| Końcowa: | km/h | 0 | 0 | |
| Ciśnienie: | kPa | |||
| Opóźnienie: | m/s2 | |||
| Liczba hamowań: | - | - | ||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | - |
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1)
4.5.1.2. Skuteczność hamulca roboczego w przypadku kategorii M2, M3, N2, N3 z pneumatycznymi układami hamulcowymi (2)
4.5.1.2.1. Wyniki badań pojazdu:
| Typ badania: | 0 z silnikiem odłączonym | 0 z silnikiem załączonym | I | Hamulec postojowy (2) | ||
| Załącznik 11 pkt: | 2.2.1 | 2.2.3 | 2.2.4 | 2.3 | ||
| Warunki obciążenia: | Obciążony | nieobciążony | obciążony | obciążony | obciążony | |
| Prędkość w badaniu | ||||||
| Początkowa: | km/h | |||||
| Końcowa: | km/h | 0 | 0 | 0 | ||
| Ciśnienie w siłowniku hamulca pe: | kPa | |||||
| Opóźnienie: | m/s2 | |||||
| Liczba hamowań: | - | |||||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | |||||
| Siła hamowania 0,5 Te: | daN | |||||
|
Wskaźnik hamowania 0,5 Te/9,81 m (m = masa próbna) |
- | |||||
| Skok siłownika hamulca se: | Mm | |||||
| Progowy moment obrotowy przy dźwigni hamulca | ||||||
| Ce: C: | Nm | |||||
| 0,e | Nm | |||||
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1) 4.5.1.2.2. Wyniki badania na hamowni bezwładnościowej:
| Typ badania: | 0 | I | II | |
| Załącznik 11 pkt: | 3.4.1 | 3.4.2 | 3.4.3 | |
| Prędkość w badaniu | ||||
| Początkowa: | km/h | |||
| Końcowa: | km/h | |||
| Ciśnienie w siłowniku hamulca pe: | kPa | |||
| Opóźnienie: | m/s2 | |||
| Liczba hamowań: | - | |||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | |||
| Siła hamowania 0,5 Te: | daN | |||
|
Wskaźnik hamowania 0,5 Te/9,81 m (m = masa próbna) |
- | |||
| Skok siłownika hamulca se: | mm | |||
| Progowy moment obrotowy przy dźwigni hamulca | ||||
| Ce: C: | Nm | |||
| 0,e | Nm | |||
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1)
4.5.1.3. Skuteczność hamulca roboczego w przypadku kategorii O1, O2 i O3 z pneumatycznym układem hamulcowym
4.5.1.3.1. Wyniki badań pojazdu:
| Typ badania: | 0 | I | Hamulec postojowy (2) | |
| Załącznik 12 pkt: | 2.2.1 | 2.2.2 | 2.3 | |
| Warunki obciążenia: | obciążony | obciążony | obciążony | |
| Prędkość w badaniu | ||||
| Początkowa: | km/h | |||
| Końcowa: | km/h | |||
| Ciśnienie w siłowniku hamulca pe: | kPa | |||
| Opóźnienie: | m/s2 | |||
| Liczba hamowań: | - | |||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | |||
| Siła hamowania 0,5 Te: | daN | |||
|
Wskaźnik hamowania 0,5 Te/9,81 m (m = masa próbna): |
- | |||
| Skok siłownika hamulca se: | mm | |||
| Progowy moment obrotowy przy dźwigni hamulca | ||||
| Ce: C: | Nm | |||
| 0,e | Nm | |||
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1) 4.5.1.3.2. Wyniki badania na hamowni bezwładnościowej:
| Typ badania: | 0 | I | |
| Załącznik 12 pkt: | 3.4.1 | 3.4.2 | |
| Prędkość w badaniu | |||
| Początkowa: | km/h | ||
| Końcowa: | km/h | ||
| Ciśnienie w siłowniku hamulca pe: | kPa | ||
| Opóźnienie: | m/s2 | ||
| Liczba hamowań: | - | ||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | ||
| Siła hamowania 0,5 Te: | daN | ||
|
Wskaźnik hamowania 0,5 Te/9,81 m (m = masa próbna): |
- | ||
| Skok siłownika hamulca se: | mm | ||
| Progowy moment obrotowy przy dźwigni hamulca | |||
| Ce: | Nm | ||
| C0,e: | Nm | ||
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (1)
4.5.1.4. Skuteczność hamulca roboczego w przypadku kategorii 04(2)
| Typ badania | 0 | III | ||
| Numer próbki | ||||
| Załącznik 12 pkt: | 2.2.1/3.4.1 (!) | 2.2.3/3.4.3 (!) | ||
| Prędkość w badaniu | ||||
| Początkowa: | km/h | |||
| Końcowa: | km/h | |||
| Ciśnienie w siłowniku hamulca pe: | kPa | |||
| Liczba hamowań: | - | |||
| Czas trwania cyklu hamowania: | s | |||
| Siła hamowania 0,5 * Te: | daN | |||
|
Wskaźnik hamowania 0,5 * Te/9,81 * m (m = masa próbna): |
||||
| Skok siłownika hamulca se: | mm | |||
| Progowy moment obrotowy przy dźwigni hamulca | ||||
| Ce | Nm | |||
| C0,e: | Nm | |||
Pozytywny wynik badania swobodnego biegu pojazdu: tak/nie (x)
4.5.1.5. Dynamiczne właściwości cierne
Wykres: opóźnienie w zależności od ciśnienia
4.6. Badania nienaruszalności:
4.6.1. Badanie na zmęczenie cieplne:
| Nr próbki | Liczba cykli bez uszkodzenia zgodnie z załącznikiem 11: pkt 4.1.1.1.3/4.1.1.2.3/4.2.1.2.3 załącznikiem 12: pkt 4.1.1.1.3/4.1.1.2.3/4.2.1.1.3/4.2.1.2.3 (i) |
4.6.2. Badanie przy wysokim obciążeniu:
| Nr próbki | Liczba cykli bez uszkodzenia zgodnie z |
| załącznikiem 11: pkt 4.1.2.1.3/4.1.2.2.3/4.2.2.1.3/4.2.2.2.3 | |
| załącznikiem 12: pkt 4.1.2.1.3/4.1.2.2.3/4.2.2.1.3/4.2.2.2.3 p) |
5. Dokumentacja badania
6. Dodatki
Dodatek .......................................................................................................
7. Data(-y) badania: ..............................................................................................
7.1. Data(-y) badania pojazdu (2): .................................................................................
7.2. Data(-y) badania na hamowni bezwładnościowej:
8. Badanie to zostało wykonane i wyniki zapisane zgodnie z regulaminem nr 90 ostatnio zmienionym serią poprawek 03.
Upoważniona placówka techniczna prowadząca badanie
Podpisano: ........................................................ Data: ............................................
_______________________
(1) Niepotrzebne skreślić.
(2) Jeżeli dotyczy.
a) średnica tarczy hamulcowej;
b) grubość tarczy hamulcowej;
c) konstrukcja tarczy hamulcowej - pełna lub wentylowana;
d) średnica tłoka;
e) promień dynamiczny opony;
f) masa pojazdu;
g) masa osi i wielkość procentowa siły hamowania na oś;
h) maksymalna prędkość pojazdu;
W sprawozdaniu z badań należy podać warunki badania.
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
13.03.2025
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025
Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025
Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025
500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.2025
1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2018.290.54 |
| Rodzaj: | Umowa międzynarodowa |
| Tytuł: | Regulamin nr 90 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji zamiennych zespołów okładzin hamulcowych, zamiennych okładzin hamulców bębnowych, zamiennych tarcz i zamiennych bębnów przeznaczonych do pojazdów o napędzie silnikowym i ich przyczep [2018/1706]. |
| Data aktu: | 16/11/2018 |
| Data ogłoszenia: | 16/11/2018 |
| Data wejścia w życie: | 24/03/1998 |