a także mając na uwadze, co następuje:(1) W dyrektywie 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 3 ustanawia się wymogi dotyczące wykonywania niektórych praw akcjonariuszy wynikających z posiadania akcji z prawem głosu w związku z walnymi zgromadzeniami spółek, które posiadają siedzibę statutową w państwie członkowskim i których akcje zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym znajdującym się lub funkcjonującym w państwie członkowskim.
(2) Kryzys finansowy uwidocznił fakt, że w wielu przypadkach akcjonariusze popierali podejmowanie nadmiernego ryzyka krótkoterminowego przez podmioty zarządzające. Istnieją ponadto wyraźne dowody na to, że obecny poziom "monitorowania" spółek, w które dokonano inwestycji, oraz zaangażowania inwestorów instytucjonalnych i podmiotów zarządzających aktywami jest często niewystarczający i charakteryzuje się zbytnią koncentracją na zwrocie krótkoterminowym, co może prowadzić do nieoptymalnego ładu korporacyjnego i nieoptymalnych wyników.
(3) W komunikacie z dnia 12 grudnia 2012 r. pt. "Plan działania: Europejskie prawo spółek i ład korporacyjny - nowoczesne ramy prawne na rzecz bardziej zaangażowanych udziałowców i zrównoważonych przedsiębiorstw" Komisja zapowiedziała szereg działań w obszarze ładu korporacyjnego, w szczególności zachęcanie akcjonariuszy do długoterminowego zaangażowania oraz zwiększenie przejrzystości w stosunkach między spółkami a inwestorami.
(4) W posiadaniu akcji spółek notowanych na rynku regulowanym często pośredniczą skomplikowane łańcuchy pośredników, które utrudniają wykonywanie praw akcjonariuszy i mogą stanowić przeszkodę w zaangażowaniu akcjonariuszy. Spółki często nie są w stanie zidentyfikować swoich akcjonariuszy. Identyfikacja akcjonariuszy stanowi warunek konieczny bezpośredniej komunikacji między akcjonariuszem a spółką i jako taka ma podstawowe znaczenie dla ułatwienia wykonywania praw akcjonariuszy i dla ich zaangażowania. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach transgranicznych i w przypadku stosowania środków elektronicznych. Spółki notowane na rynku regulowanym powinny mieć zatem prawo do identyfikacji swoich akcjonariuszy, aby móc komunikować się z nimi bezpośrednio. Pośrednicy powinni być obowiązani przekazywać spółce, na jej wniosek, informacje dotyczące tożsamości akcjonariuszy. Państwa członkowskie powinny mieć jednak możliwość, by z wymogu identyfikacji zwolnić akcjonariuszy posiadających tylko niewielką liczbę akcji.
(5) Aby osiągnąć ten cel, spółce należy przekazywać pewien zakres informacji dotyczących tożsamości akcjonariuszy. Informacje te powinny obejmować co najmniej imię i nazwisko lub nazwę oraz dane kontaktowe akcjonariusza, a także, jeżeli akcjonariusz jest osobą prawną, jego numer rejestracji lub, jeżeli brak takiego numeru, niepowtarzalny identyfikator, taki jak identyfikator podmiotu prawnego (kod LEI), jak również liczbę akcji posiadanych przez akcjonariusza oraz, na wniosek spółki, kategorie lub rodzaj posiadanych akcji i datę ich nabycia. Przekazanie węższego zakresu informacji nie pozwoliłoby spółce na identyfikację akcjonariuszy na potrzeby komunikowania się z nimi.
(6) Na mocy niniejszej dyrektywy dane osobowe akcjonariuszy powinny być przetwarzane w celu umożliwienia spółce identyfikacji aktualnych akcjonariuszy, aby komunikować się z nimi bezpośrednio z myślą o ułatwieniu wykonywania praw akcjonariuszy i ich zaangażowania w sprawy spółki. Nie narusza to obowiązujących w państwach członkowskich przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych akcjonariuszy do innych celów, takich jak umożliwienie akcjonariuszom wzajemnej współpracy.
(7) Aby umożliwić spółce bezpośrednią komunikację z aktualnymi akcjonariuszami z myślą o ułatwieniu wykonywania praw akcjonariuszy i ich zaangażowania, spółce i pośrednikom należy zezwolić na przechowywanie danych osobowych dotyczących akcjonariuszy tak długo, jak pozostają oni akcjonariuszami. Spółki i pośrednicy często jednak nie wiedzą, że dana osoba nie jest już akcjonariuszem, chyba że osoba ta przekazała odnośne informacje lub informacje te zostały uzyskane w ramach nowej procedury identyfikacji akcjonariuszy, co często ma miejsce tylko raz w roku w związku z dorocznym walnym zgromadzeniem lub w związku z innymi ważnymi wydarzeniami, takimi jak oferty przejęć lub fuzje. Spółkom i pośrednikom należy zatem zezwolić na przechowywanie danych osobowych do daty powzięcia wiadomości, że dana osoba nie jest już akcjonariuszem, i przez maksymalny okres 12 miesięcy od powzięcia wiadomości o tym fakcie. Pozostaje to bez wpływu na fakt, że spółka lub pośrednik mogą mieć potrzebę przechowywania danych osobowych osób, które nie są już akcjonariuszami, do innych celów, takich jak zapewnianie odpowiednich rejestrów do celów ustalania następstwa prawnego w odniesieniu do akcji spółki, utrzymywanie niezbędnych rejestrów w związku z walnymi zgromadzeniami, w tym w związku z ważnością uchwał, wypełnianie przez spółkę obowiązków w zakresie wypłaty dywidend lub odsetek związanych z akcjami, lub wszelkich innych kwot należnych byłym akcjonariuszom.
(8) Skuteczne wykonywanie praw akcjonariuszy w dużym stopniu zależy od wydajności łańcucha pośredników prowadzących rachunki papierów wartościowych w imieniu akcjonariuszy lub innych osób, szczególnie w kontekście transgranicznym. W łańcuchu pośredników, zwłaszcza gdy do łańcucha należy wielu pośredników, spółki nie zawsze podają informacje akcjonariuszom, a głosy akcjonariuszy nie zawsze są prawidłowo przekazywane spółkom. Celem niniejszej dyrektywy jest udoskonalenie przekazywania informacji w łańcuchu pośredników, tak aby ułatwić wykonywanie praw akcjonariuszy.
(9) Biorąc pod uwagę istotną rolę pośredników, należy ich zobowiązać do ułatwiania wykonywania praw akcjonariuszy, niezależnie od tego, czy akcjonariusze wykonują te prawa samodzielnie, czy też wyznaczają do tego celu osobę trzecią. Jeżeli akcjonariusze nie chcą samodzielnie wykonywać praw i do tego celu wyznaczyli pośrednika, pośrednik powinien wykonywać te prawa na podstawie wyraźnego upoważnienia i polecenia ze strony akcjonariuszy i na ich rzecz.
(10) Ważne jest, aby zapewnić akcjonariuszom angażującym się poprzez głosowanie w sprawy spółek, w które dokonali inwestycji, możliwość uzyskania informacji o tym, czy ich głosy zostały prawidłowo uwzględnione. W przypadku głosowania elektronicznego należy przedstawiać potwierdzenie otrzymania głosów. Ponadto każdy akcjonariusz, który oddaje głos podczas walnego zgromadzenia, powinien mieć co najmniej możliwość sprawdzenia po walnym zgromadzeniu, czy jego głos został prawidłowo zarejestrowany i policzony przez spółkę.
(11) W celu promowania inwestycji kapitałowych w całej Unii i w celu ułatwienia wykonywania praw wynikających z akcji niniejsza dyrektywa powinna wprowadzić wysoki poziom przejrzystości w odniesieniu do należności, w tym cen i opłat, za usługi świadczone przez pośredników. Dyskryminacja między należnościami pobieranymi z tytułu krajowego i transgranicznego wykonywania praw akcjonariuszy zniechęca do inwestycji transgranicznych i utrudnia wydajne funkcjonowanie rynku wewnętrznego i powinna być zabroniona. Wszelkie różnice między wysokością należności pobieranych z tytułu krajowego i transgranicznego wykonywania praw powinny być dozwolone tylko wtedy, gdy są należycie uzasadnione i odzwierciedlają zróżnicowanie faktycznych kosztów poniesionych przez pośredników w związku ze świadczeniem usług.
(12) Do łańcucha pośredników mogą należeć pośrednicy, którzy nie posiadają w Unii ani siedziby statutowej, ani siedziby zarządu. Jednakże działania prowadzone przez pośredników z państw trzecich mogłyby mieć wpływ na długoterminową stabilność unijnych spółek i na ład korporacyjny w Unii. Ponadto aby osiągnąć cele niniejszej dyrektywy, należy zapewnić przekazywanie informacji w całym łańcuchu pośredników. Gdyby pośrednicy z państw trzecich nie podlegali niniejszej dyrektywie i nie mieli takich samych obowiązków dotyczących przekazywania informacji jak pośrednicy unijni, istniałoby ryzyko przerwania przepływu informacji. Dlatego pośrednicy z państw trzecich świadczący usługi dotyczące akcji spółek, które mają siedzibę statutową w Unii i których akcje zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym znajdującym się lub funkcjonującym w Unii, powinni podlegać przepisom dotyczącym identyfikacji akcjonariuszy, przekazywania informacji, ułatwiania wykonywania praw akcjonariuszy oraz przejrzystości i niedyskryminującego charakteru kosztów, tak aby zapewnić skuteczne stosowanie przepisów dotyczących akcji posiadanych za pośrednictwem tego rodzaju pośredników.
(13) Niniejsza dyrektywa nie narusza przepisów krajowych regulujących posiadanie i własność papierów wartościowych oraz rozwiązań zapewniających integralność papierów wartościowych, a także nie wpływa na beneficjentów rzeczywistych lub inne osoby, które nie są akcjonariuszami na mocy obowiązującego prawa krajowego.
(14) Skuteczne i trwałe zaangażowanie akcjonariuszy jest jednym z filarów modelu ładu korporacyjnego spółek notowanych na rynku regulowanym, który to model opiera się na kontroli i równowadze w stosunkach między poszczególnymi organami i różnymi zainteresowanymi stronami. Większe zaangażowanie akcjonariuszy w ład korporacyjny jest jedną z dźwigni, które mogą pomóc w poprawie finansowych i niefinansowych wyników spółek, w tym pod względem czynników środowiskowych i społecznych oraz czynników dotyczących ładu, o których w szczególności mowa w zasadach odpowiedzialnego inwestowania propagowanych przez ONZ. Ponadto większe zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, w szczególności pracowników, w ład korporacyjny jest czynnikiem istotnym dla bardziej długofalowego podejścia spółek notowanych na rynku regulowanym, które należy wspierać i uwzględniać.
(15) Inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami często są istotnymi akcjonariuszami spółek notowanych na rynku regulowanym w Unii, dzięki czemu mogą mieć istotne znaczenie dla ładu korporacyjnego tych spółek, a w bardziej ogólnym wymiarze również dla ich strategii i długoterminowych wyników. Doświadczenie ostatnich lat pokazuje jednak, że inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami często nie angażują się w sprawy spółek, których akcje posiadają, i istnieją dowody na to, że rynki kapitałowe często wywierają na spółki presję, aby te uzyskiwały dobre wyniki krótkoterminowe, co może zagrażać długoterminowym wynikom finansowym i niefinansowym spółek i może prowadzić - oprócz szeregu innych negatywnych konsekwencji - do nieoptymalnego poziomu inwestycji, na przykład w badania i rozwój, ze szkodą dla długoterminowych wyników zarówno spółek, jak i inwestorów.
(16) Inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami często nie zapewniają przejrzystości swoich strategii inwestycyjnych i swojej polityki zaangażowania oraz przejrzystości w zakresie ich realizacji. Publiczne ujawnianie informacji mogłoby mieć pozytywny wpływ na zakres wiedzy inwestorów, umożliwić beneficjentom ostatecznym, takim jak przyszli emeryci, optymalizację decyzji inwestycyjnych, ułatwić dialog między spółkami a ich akcjonariuszami, zachęcić akcjonariuszy do zaangażowania się w sprawy spółki oraz zwiększyć możliwość ich rozliczania wobec zainteresowanych stron i społeczeństwa obywatelskiego.
(17) Inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami powinni zatem zapewnić większą przejrzystość co do swojego podejścia do zaangażowania akcjonariuszy. Powinni albo opracować i publicznie ujawnić politykę dotyczącą zaangażowania akcjonariuszy, albo wyjaśnić, dlaczego postanowili tego nie czynić. Polityka dotycząca zaangażowania akcjonariuszy powinna opisywać, w jaki sposób inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami uwzględniają zaangażowanie akcjonariuszy w swojej strategii inwestycyjnej, jakie różnorodne działania związane z zaangażowaniem akcjonariuszy postanawiają prowadzić i w jaki sposób to robią. Polityka dotycząca zaangażowania powinna również obejmować strategie na rzecz zarządzania faktycznymi lub potencjalnymi konfliktami interesów, zwłaszcza sytuacjami, gdy inwestorzy instytucjonalni lub podmioty zarządzające aktywami lub powiązane z nimi przedsiębiorstwa mają istotne relacje biznesowe ze spółką, w którą dokonano inwestycji. Polityka dotycząca zaangażowania lub wyjaśnienia powinny być publicznie dostępne w internecie.
(18) Inwestorzy instytucjonalni i podmioty zarządzające aktywami powinni publicznie ujawniać informacje o wdrażaniu ich polityki dotyczącej zaangażowania, a w szczególności o sposobie wykonywania prawa głosu. W celu ograniczenia ewentualnego obciążenia administracyjnego inwestorzy powinni jednak móc postanowić, że nie będą publikować informacji o każdym oddanym głosie, jeżeli dane głosowanie zostanie uznane za mało znaczące ze względu na jego przedmiot lub wielkość udziału w spółce. Do takich mało znaczących głosowań można zaliczyć głosowania w sprawach czysto proceduralnych lub głosowania w spółkach, w których udział danego inwestora jest bardzo mały w porównaniu z udziałami tego inwestora w innych spółkach, w które dokonał on inwestycji. Inwestorzy powinni ustalać własne kryteria dotyczące tego, które głosowania są mało znaczące ze względu na przedmiot głosowania lub wielkość udziału w spółce, i konsekwentnie je stosować.
(19) Podejście średnio- i długoterminowe jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym odpowiedzialne sprawowanie pieczy nad aktywami. Dlatego inwestorzy instytucjonalni powinni co roku publicznie ujawniać informacje o tym, w jaki sposób główne elementy ich strategii inwestycji kapitałowych są spójne z profilem i terminem zapadalności ich zobowiązań oraz w jaki sposób elementy te przyczyniają się do średnio- i długoterminowych wyników uzyskanych z ich aktywów. Jeżeli inwestorzy instytucjonalni korzystają z usług podmiotu zarządzającego aktywami, czy to na zasadzie indywidualnego upoważnienia do uznaniowego zarządzania aktywami klienta, czy też w ramach funduszy wspólnego inwestowania, powinni oni publicznie ujawniać pewne kluczowe elementy ustaleń z podmiotem zarządzającym aktywami, w szczególności w jaki sposób ustalenia te zachęcają podmiot zarządzający aktywami do dostosowania strategii inwestycyjnej i decyzji inwestycyjnych do profilu i terminu zapadalności zobowiązań danego inwestora instytucjonalnego, w szczególności zobowiązań długoterminowych, oraz w jaki sposób zgodnie z tymi ustaleniami ocenia się wyniki podmiotu zarządzającego aktywami, w tym jego wynagrodzenie, monitoruje się koszty obrotu portfelem ponoszone przez podmiot zarządzający aktywami i zachęca się podmiot zarządzający aktywami do zaangażowania w najlepszym średnio- i długoterminowym interesie inwestora instytucjonalnego. Przyczyniłoby się to do prawidłowego dostosowania interesów beneficjentów ostatecznych inwestorów instytucjonalnych, podmiotów zarządzających aktywami i spółek, w które dokonano inwestycji, oraz potencjalnie do rozwoju długoterminowych strategii inwestycyjnych i długoterminowych stosunków ze spółkami, w które dokonano inwestycji, obejmujących zaangażowanie akcjonariuszy.
(20) Podmioty zarządzające aktywami powinny udzielać inwestorowi instytucjonalnemu informacji wystarczających do umożliwienia mu oceny, czy i w jaki sposób podmiot zarządzający aktywami działa w najlepszym długoterminowym interesie inwestora i czy podmiot ten realizuje strategię umożliwiającą skuteczne zaangażowanie akcjonariuszy. Co do zasady stosunek między podmiotem zarządzającym aktywami a inwestorem indywidualnym jest kwestią dwustronnych ustaleń umownych. O ile jednak wielcy inwestorzy instytucjonalni mogą mieć możliwość zwrócenia się do podmiotu zarządzającego aktywami o szczegółowe sprawozdanie, zwłaszcza jeżeli aktywami zarządza się na podstawie upoważnienia do uznaniowego zarządzania aktywami, to w przypadku mniejszych i mniej rozwiniętych inwestorów instytucjonalnych kluczowe znaczenie ma określenie minimalnego zestawu wymogów prawnych, tak by mogli oni właściwie oceniać i rozliczać podmiot zarządzający aktywami. Dlatego podmioty zarządzające aktywami powinny mieć obowiązek ujawniać inwestorom instytucjonalnym sposób, w jaki ich strategia inwestycyjna i jej realizacja przyczyniają się do średnio- i długoterminowych wyników uzyskiwanych z aktywów inwestora instytucjonalnego lub funduszu. Ujawnione informacje powinny obejmować sprawozdania dotyczące głównych istotnych czynników ryzyka średnio- i długoterminowego związanego z inwestycjami portfelowymi, w tym kwestie związane z ładem korporacyjnym, a także inne czynniki ryzyka średnio- i długoterminowego. Informacje te mają podstawowe znaczenie dla umożliwienia inwestorowi instytucjonalnemu oceny, czy podmiot zarządzający aktywami prowadzi średnio- i długoterminową analizę kapitału i portfela, która stanowi podstawowy element umożliwiający efektywne zaangażowanie akcjonariuszy. Ponieważ te czynniki ryzyka średnio-i długoterminowego wpłyną na zwroty uzyskiwane przez inwestorów, skuteczniejsze włączenie tych kwestii w procesy inwestycyjne może mieć zasadnicze znaczenie dla inwestorów instytucjonalnych.
(21) Ponadto podmioty zarządzające aktywami powinny ujawniać inwestorom instytucjonalnym informacje o strukturze portfela, obrocie portfelem, kosztach obrotu portfelem oraz polityce udzielania pożyczek papierów wartościowych. Poziom obrotu portfelem jest znaczącym wskaźnikiem tego, czy procesy zachodzące w ramach podmiotu zarządzającego aktywami są w pełni zgodne z określoną strategią i interesem inwestora instytucjonalnego, oraz wskazuje, czy podmiot zarządzający aktywami posiada kapitał przez okres pozwalający mu na skuteczne zaangażowanie w sprawy spółki. Duży obrót portfelem może wskazywać na brak przekonania co do decyzji inwestycyjnych i na nieprzemyślane zachowanie, zaś mało prawdopodobne jest, aby którekolwiek z tych zjawisk leżało w najlepszym długoterminowym interesie inwestorów, zwłaszcza że wzrost obrotu zwiększa koszty dla inwestora i może wpływać na ryzyko systemowe. Z drugiej strony, nieoczekiwanie niski obrót może sygnalizować brak dbałości o zarządzanie ryzykiem lub tendencję do bardziej pasywnego podejścia inwestycyjnego. W obszarze zaangażowania akcjonariuszy kontrowersje może budzić pożyczanie papierów wartościowych, w ramach którego akcje inwestorów są faktycznie sprzedawane z zastrzeżeniem prawa odkupu. Sprzedane akcje należy odzyskać do celów zaangażowania akcjonariuszy, w tym głosowania na walnym zgromadzeniu. Dlatego ważne jest, aby podmiot zarządzający aktywami informował o swojej polityce pożyczania papierów wartościowych i o tym, w jaki sposób stosuje ją, aby wywiązywać się z działań dotyczących zaangażowania akcjonariuszy, szczególnie podczas walnych zgromadzeń spółek, w które dokonano inwestycji.
(22) Podmiot zarządzający aktywami powinien również informować inwestora instytucjonalnego, czy i ewentualnie w jaki sposób podejmuje decyzje inwestycyjne na podstawie oceny średnio- i długoterminowych wyników spółki, w którą dokonano inwestycji, w tym jej wyników niefinansowych. Informacje takie są szczególnie użyteczne ze względu na to, iż pokazują, czy podmiot zarządzający aktywami przyjmuje zorientowane długoterminowo i aktywne podejście do zarządzania aktywami oraz czy uwzględnia kwestie społeczne, środowiskowe i związane z ładem.
(23) Podmiot zarządzający aktywami powinien udzielać inwestorowi instytucjonalnemu właściwych informacji o tym, czy i ewentualnie jakie konflikty interesów zachodzą w związku z działalnością w zakresie zaangażowania akcjonariuszy oraz w jaki sposób podmiot zarządzający aktywami je rozwiązuje. Konflikty interesów mogą na przykład uniemożliwiać podmiotowi zarządzającemu aktywami głosowanie, a nawet całkowicie uniemożliwiać mu zaangażowanie. Wszystkie takie sytuacje należy ujawniać inwestorom instytucjonalnym.
(24) Jeżeli aktywami inwestora instytucjonalnego nie zarządza się indywidualnie, lecz inwestuje się je wspólnie z aktywami innych inwestorów i zarządza się nimi za pośrednictwem funduszu, państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia wymogu udzielania informacji innym inwestorom co najmniej na ich wniosek, aby umożliwić wszystkim innym inwestorom tego samego funduszu otrzymywanie tych informacji, jeżeli sobie tego życzą.
(25) Wielu inwestorów instytucjonalnych i wiele podmiotów zarządzających aktywami korzysta z usług doradców inwestorów w związku z głosowaniem, którzy przedstawiają badania, porady i rekomendacje na temat tego, jak głosować na walnych zgromadzeniach spółek notowanych na rynku regulowanym. Jakkolwiek doradcy inwestorów w związku z głosowaniem odgrywają ważną rolę w stosowaniu zasad ładu korporacyjnego, gdyż pomagają redukować koszty analiz dotyczących informacji na temat spółki, to mogą oni również wywierać duży wpływ na sposób głosowania inwestorów. W szczególności inwestorzy o bardzo zróżnicowanych portfelach i wielu zagranicznych pakietach akcji bardziej polegają na rekomendacjach doradców inwestorów w związku z głosowaniem.
(26) Ze względu na swe znaczenie doradcy inwestorów w związku z głosowaniem powinni podlegać wymogom przejrzystości. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby doradcy inwestorów w związku z głosowaniem podlegający kodeksowi postępowania faktycznie przedkładali sprawozdania dotyczące stosowania przez nich tego kodeksu. Doradcy inwestorów w związku z głosowaniem powinni również ujawniać określone kluczowe informacje związane z przygotowywaniem przez nich badań, porad i rekomendacji dotyczących głosowania oraz wszelkie faktyczne lub potencjalne konflikty interesów lub relacje biznesowe, które mogą mieć wpływ na przygotowanie badań, porad i rekomendacji dotyczących głosowania. Informacje te należy udostępniać publicznie przez okres co najmniej trzech lat, aby umożliwić inwestorom instytucjonalnym wybór usług doradców inwestorów w związku z głosowaniem uwzględniający ich wyniki osiągnięte w przeszłości.
(27) Doradcy inwestorów w związku z głosowaniem z państw trzecich, którzy nie mają siedziby statutowej ani siedziby zarządu w Unii, mogą przedstawiać analizy dotyczące spółek unijnych. Aby zapewnić równe warunki działania doradców inwestorów w związku z głosowaniem z Unii i doradców inwestorów w związku z głosowaniem z państw trzecich, niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie również do doradców inwestorów w związku z głosowaniem z państw trzecich, którzy prowadzą działalność za pośrednictwem jednostki organizacyjnej w Unii, niezależnie od formy tej jednostki organizacyjnej.
(28) Dyrektorzy przyczyniają się do długoterminowego sukcesu spółki. Forma i struktura wynagrodzeń dyrektorów to kwestie podlegające przede wszystkim kompetencji spółek, ich odpowiednich organów, akcjonariuszy oraz, w stosownych przypadkach, przedstawicieli pracowników. Dlatego ważne jest poszanowanie różnorodności systemów ładu korporacyjnego w obrębie Unii, odzwierciedlających różne poglądy państw członkowskich na rolę spółek i organów odpowiedzialnych za określanie polityki wynagrodzeń oraz wynagrodzeń poszczególnych dyrektorów. Ponieważ wynagrodzenie jest dla spółek jednym z kluczowych instrumentów pozwalających dostosować interesy spółki i interesy dyrektorów oraz w świetle zasadniczej roli, jaką w spółkach odgrywają dyrektorzy, istotne jest, aby polityka wynagrodzeń spółek była ustalana w odpowiedni sposób przez właściwe organy spółki i aby akcjonariusze mieli możliwość wyrażania opinii co do polityki wynagrodzeń spółki.
(29) W celu zapewnienia akcjonariuszom skutecznego wpływu na politykę wynagrodzeń należy przyznać im prawo do przeprowadzania głosowania o charakterze wiążącym lub doradczym w sprawie polityki wynagrodzeń na podstawie jasnego, zrozumiałego i kompleksowego przeglądu polityki wynagrodzeń spółki. Polityka wynagrodzeń powinna przyczyniać się do realizacji strategii biznesowej, długoterminowych interesów oraz stabilności spółki oraz nie powinna wiązać się w całości lub w dużej mierze z celami krótkoterminowymi. Wyniki osiągane przez dyrektorów należy oceniać w oparciu o zarówno finansowe, jak i niefinansowe kryteria dotyczące wyników, w tym, w stosownych przypadkach, czynniki środowiskowe, społeczne i dotyczące ładu. Polityka wynagrodzeń powinna opisywać różne składniki płacy dyrektorów oraz zakres ich wzajemnych proporcji. Może być ona pomyślana jako ramowe zasady regulujące płace dyrektorów. Politykę wynagrodzeń należy bezzwłocznie publicznie ujawniać, gdy tylko akcjonariusze przegłosują ją podczas walnego zgromadzenia.
(30) W wyjątkowych okolicznościach spółki mogą potrzebować stosowania odstępstw od niektórych zasad polityki wynagrodzeń, np. zasad takich jak kryteria dotyczące wynagrodzenia stałego lub zmiennego. Dlatego państwa członkowskie powinny móc umożliwić spółkom stosowanie takich czasowych odstępstw od obowiązującej polityki wynagrodzeń, jeżeli spółki wskażą w swej polityce wynagrodzeń, w jaki sposób takie odstępstwa będą stosowane w niektórych wyjątkowych okolicznościach. Do wyjątkowych okoliczności powinno się zaliczać jedynie sytuacje, gdy odstępstwo od polityki wynagrodzeń jest niezbędne ze względu na długoterminowy interes i stabilność całej spółki lub dla zapewnienia jej rentowności. Sprawozdanie o wynagrodzeniach powinno obejmować informacje dotyczące wynagrodzeń przyznanych w takich wyjątkowych okolicznościach.
(31) W celu zapewnienia zgodności realizacji polityki wynagrodzeń z tą polityką akcjonariuszom należy przyznać prawo głosu w sprawie przedkładanego przez spółkę sprawozdania o wynagrodzeniach. Aby zapewnić przejrzystość korporacyjną i możliwość rozliczania dyrektorów, sprawozdanie o wynagrodzeniach powinno być jasne i zrozumiałe oraz powinno zawierać kompleksowy przegląd wynagrodzeń przyznanych poszczególnym dyrektorom w ostatnim roku obrotowym. Jeżeli akcjonariusze zagłosują za odrzuceniem sprawozdania o wynagrodzeniach, w kolejnym sprawozdaniu o wynagrodzeniach spółka powinna wyjaśnić sposób, w jaki uwzględniono głosowanie akcjonariuszy. W przypadku małych i średnich spółek państwa członkowskie powinny móc jednak postanowić - co stanowiłoby alternatywę wobec głosowania w sprawie sprawozdania o wynagrodzeniach - że sprawozdanie o wynagrodzeniach należy tylko poddać pod dyskusję akcjonariuszy na dorocznym walnym zgromadzeniu jako odrębny punkt porządku obrad. Jeżeli państwo członkowskie skorzysta z tej możliwości, w kolejnym sprawozdaniu o wynagrodzeniach spółka powinna wyjaśnić, w jaki sposób uwzględniono dyskusję przeprowadzoną podczas walnego zgromadzenia.
(32) Aby zapewnić akcjonariuszom łatwy dostęp do sprawozdania o wynagrodzeniach oraz umożliwić potencjalnym inwestorom i zainteresowanym stronom uzyskiwanie informacji o wynagrodzeniach dyrektorów, sprawozdanie o wynagrodzeniach należy opublikować na stronie internetowej spółki. Nie powinno to naruszać możliwości wprowadzenia przez państwa członkowskie wymogu opublikowania sprawozdania również za pomocą innych środków, np. jako element oświadczenia o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego lub sprawozdania zarządu.
(33) Ujawnianie wynagrodzeń poszczególnych dyrektorów oraz publikowanie sprawozdania o wynagrodzeniach mają na celu zapewnienie większej przejrzystości korporacyjnej i możliwości rozliczania dyrektorów, a także lepszy nadzór akcjonariuszy nad wynagrodzeniami dyrektorów. Stanowi to niezbędny warunek wykonywania praw akcjonariuszy oraz ich zaangażowania w związku z wynagrodzeniami. W szczególności ujawnianie takich informacji akcjonariuszom jest niezbędne, by umożliwić im ocenę wynagrodzeń dyrektorów oraz wyrażanie poglądów na temat warunków i poziomu płac dyrektorów, a także na temat powiązania między płacą a wynikami poszczególnych dyrektorów, tak aby zapobiec potencjalnym sytuacjom, w których wysokość wynagrodzenia przyznanego danemu dyrektorowi nie jest uzasadniona w świetle jego indywidualnych wyników ani wyników spółki. Publikacja sprawozdania o wynagrodzeniach jest niezbędna, aby umożliwić nie tylko akcjonariuszom, lecz także potencjalnym inwestorom i zainteresowanym stronom ocenę wynagrodzeń dyrektorów oraz ocenę, w jakim stopniu wynagrodzenia te są powiązane z wynikami spółki i jak spółka w praktyce realizuje swoją politykę wynagrodzeń. Ujawnianie i publikacja zanonimizowanych sprawozdań o wynagrodzeniach nie pozwalałaby na realizację tych celów.
(34) Aby zwiększyć przejrzystość korporacyjną i możliwość rozliczania dyrektorów oraz umożliwić akcjonariuszom, potencjalnym inwestorom i zainteresowanym stronom uzyskanie pełnego i rzetelnego obrazu wynagrodzeń poszczególnych dyrektorów, szczególne istotne jest, by ujawniać każdy element oraz całkowitą kwotę wynagrodzenia.
(35) W szczególności aby zapobiec obchodzeniu przez spółkę wymogów określonych w niniejszej dyrektywie oraz unikać wszelkich konfliktów interesów i zapewnić lojalność dyrektorów wobec spółki, konieczne jest zapewnienie ujawniania i publikowania wynagrodzeń otrzymanych przez poszczególnych dyrektorów lub im należnych nie tylko ze strony samej spółki, lecz także ze strony wszelkich przedsiębiorstw należących do tej samej grupy. Gdyby wynagrodzenia otrzymane przez poszczególnych dyrektorów lub im należne ze strony przedsiębiorstw należących do tej samej grupy co spółka były wykluczone ze sprawozdania o wynagrodzeniach, istniałoby ryzyko, że spółki będą próbowały obchodzić wymogi określone w niniejszej dyrektywie, przekazując dyrektorom ukryte wynagrodzenia za pośrednictwem przedsiębiorstw kontrolowanych. W takim przypadku akcjonariusze nie mieliby pełnego i rzetelnego obrazu wynagrodzeń przyznawanych dyrektorom przez spółkę, a cele niniejszej dyrektywy nie zostałyby osiągnięte.
(36) Aby zapewnić pełny ogląd wynagrodzeń dyrektorów, w sprawozdaniu o wynagrodzeniach należy ujawniać także, w stosownych przypadkach, kwotę wynagrodzenia przyznanego na podstawie sytuacji rodzinnej poszczególnych dyrektorów. Dlatego sprawozdanie o wynagrodzeniach powinno obejmować także, w stosownych przypadkach, składniki wynagrodzenia takie jak świadczenia rodzinne lub świadczenia na dzieci. Ponieważ jednak dane osobowe dotyczące sytuacji rodzinnej poszczególnych dyrektorów lub szczególne kategorie danych osobowych w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 4 są szczególnie wrażliwe i wymagają szczególnej ochrony, w sprawozdaniu należy ujawniać tylko kwotę wynagrodzenia a nie podstawę jego przyznania.
(37) Na mocy niniejszej dyrektywy dane osobowe zawarte w sprawozdaniu o wynagrodzeniach należy przetwarzać do celów większej przejrzystości korporacyjnej pod względem wynagrodzeń dyrektorów, aby poprawić możliwość rozliczania dyrektorów i zwiększyć nadzór akcjonariuszy nad wynagrodzeniami dyrektorów. Nie narusza to prawa państwa członkowskiego dotyczącego przetwarzania danych osobowych dyrektorów do innych celów.
(38) Istotne znaczenie ma ocena wynagrodzeń i wyników dyrektorów, przeprowadzana nie tylko corocznie, lecz także przez odpowiedni okres, aby umożliwić akcjonariuszom, potencjalnym inwestorom i zainteresowanym stronom właściwą ocenę tego, czy wynagrodzenie odpowiada wynikom długoterminowym, oraz uzyskanie mierzalnych danych dotyczących średnio- i długoterminowej ewolucji wyników i wynagrodzeń dyrektorów, w szczególności w związku z wynikami spółki. W wielu przypadkach dopiero po kilku latach można ocenić, czy przyznane wynagrodzenia są zgodne z długoterminowym interesem spółki. W szczególności przyznawanie zachęt długoterminowych może obejmować okresy do 7-10 lat i może być połączone z kilkuletnimi okresami odroczenia wypłaty.
(39) Ważne jest także, aby istniała możliwość oceny wynagrodzenia dyrektora przez cały okres, w którym sprawuje on funkcję dyrektora w organie danej spółki. W Unii dyrektorzy sprawują swoje funkcje w organie spółki średnio przez 6 lat, chociaż w niektórych państwach członkowskich okres ten przekracza 8 lat.
(40) Aby ograniczyć ingerencję w prawa dyrektorów do prywatności i do ochrony ich danych osobowych, publiczne ujawnianie przez spółki danych osobowych dyrektorów w sprawozdaniu o wynagrodzeniach powinno być ograniczone do 10 lat. Okres ten jest spójny z innymi okresami przewidzianymi w prawie Unii dotyczącym publicznego ujawniania dokumentów dotyczących ładu korporacyjnego. Na przykład na mocy art. 4 dyrektywy 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 sprawozdanie zarządu i oświadczenia o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego muszą pozostawać publicznie dostępne w ramach rocznego sprawozdania finansowego przez co najmniej 10 lat. Dostęp, przez okres 10 lat, do różnych rodzajów sprawozdań dotyczących ładu korporacyjnego, w tym do sprawozdania o wynagrodzeniach, jest w sposób oczywisty uzasadniony względami zapewnienia akcjonariuszom i zainteresowanym stronom informacji na temat ogólnego stanu spółki.
(41) Po upływie 10-letniego okresu spółki powinny usunąć ze sprawozdania o wynagrodzeniach wszelkie dane osobowe lub przestać publicznie ujawniać całe sprawozdanie o wynagrodzeniach. Po tym okresie dostęp do takich danych osobowych może być niezbędny do innych celów, takich jak podjęcie odpowiednich środków prawnych. Przepisy dotyczące wynagrodzeń nie powinny naruszać pełnego wykonywania praw podstawowych gwarantowanych przez traktaty, w szczególności art. 153 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ogólnych zasad krajowego prawa umów i prawa pracy, prawa Unii i prawa krajowego dotyczącego zaangażowania oraz ogólnych obowiązków organów administracyjnych, zarządczych i nadzorczych danej spółki, a także, w stosownych przypadkach, praw partnerów społecznych do zawierania i egzekwowania układów zbiorowych zgodnie z przepisami i zwyczajami krajowymi. Przepisy dotyczące wynagrodzeń, w stosownych przypadkach, nie powinny również naruszać prawa krajowego dotyczącego reprezentacji pracowników w organie administracyjnym, zarządczym lub nadzorczym.
(42) Transakcje z podmiotami powiązanymi mogą powodować szkodę dla spółek i ich akcjonariuszy, ponieważ transakcje takie mogą dawać podmiotowi powiązanemu okazję do zawłaszczenia wartości należących do spółki. Dlatego też ważne jest istnienie odpowiednich zabezpieczeń służących ochronie interesów spółek i akcjonariuszy. Z tego względu państwa członkowskie powinny zapewnić, aby istotne transakcje z podmiotami powiązanymi podlegały zatwierdzeniu przez akcjonariuszy lub organ administracyjny lub nadzorczy zgodnie z procedurami uniemożliwiającymi podmiotowi powiązanemu czerpanie korzyści ze swojej pozycji i zapewniającymi odpowiednią ochronę interesu spółki i akcjonariuszy, którzy nie są podmiotami powiązanymi, w tym akcjonariuszy mniejszościowych.
(43) Jeżeli w transakcji z podmiotem powiązanym uczestniczy dyrektor lub akcjonariusz, ten dyrektor lub akcjonariusz nie powinien uczestniczyć w zatwierdzaniu ani głosowaniu. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość zezwolenia akcjonariuszowi będącemu podmiotem powiązanym na udział w głosowaniu, pod warunkiem że prawo krajowe przewiduje właściwe zabezpieczenia w związku z procesem głosowania, takie jak np. wyższy próg większości dla zatwierdzania transakcji, w celu ochrony interesów spółek i akcjonariuszy, którzy nie są podmiotami powiązanymi, w tym akcjonariuszy mniejszościowych.
(44) Spółki powinny ogłaszać publicznie istotne transakcje najpóźniej w momencie zawarcia transakcji, wskazując podmiot powiązany, datę i wartość transakcji oraz udzielając wszelkich innych informacji niezbędnych do oceny uczciwości transakcji. Publiczne ujawnienie takiej transakcji, np. na stronie internetowej spółki lub za pomocą innych łatwo dostępnych środków, jest potrzebne, aby umożliwić akcjonariuszom, wierzycielom, pracownikom i innym zainteresowanym stronom uzyskiwanie informacji o potencjalnym wpływie takich transakcji na wartość spółki. Precyzyjna identyfikacja podmiotu powiązanego jest niezbędna do lepszej oceny ryzyka związanego z transakcją oraz do umożliwienia wzruszenia tej transakcji, w tym poprzez podjęcie odpowiednich środków prawnych.
(45) Niniejsza dyrektywa ustanawia wymogi przejrzystości w odniesieniu do spółek, inwestorów instytucjonalnych, podmiotów zarządzających aktywami i doradców inwestorów w związku z głosowaniem. Celem wymogów przejrzystości nie jest wymaganie od spółek, inwestorów instytucjonalnych, podmiotów zarządzających aktywami lub doradców inwestorów w związku z głosowaniem publicznego ujawniania niektórych konkretnych informacji, których ujawnienie poważnie szkodziłoby ich pozycji biznesowej lub - w przypadku przedsiębiorstw nienastawionych na osiągnięcie zysku - interesowi ich członków lub beneficjentów. Takie przypadki nieujawnienia informacji nie powinny utrudniać realizacji celu wymogów dotyczących ujawniania ustanowionych na mocy niniejszej dyrektywy.
(46) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów dotyczących identyfikacji akcjonariuszy, przekazywania informacji oraz ułatwienia wykonywania praw akcjonariuszy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 6 .
(47) W szczególności akty wykonawcze Komisji powinny określać minimalne wymogi standaryzacyjne dotyczące formatów, z których należy korzystać, i terminów, których należy przestrzegać. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów wykonawczych umożliwia aktualizację tych wymogów stosownie do rozwoju sytuacji w zakresie rynku i nadzoru oraz pozwala zapobiec rozbieżnościom we wdrażaniu tych przepisów w państwach członkowskich. Takie rozbieżne wdrażanie mogłoby prowadzić do przyjmowania niespójnych standardów krajowych, co mogłoby zwiększyć ryzyko i koszty operacji transgranicznych, a tym samym zagrozić efektywności i wydajności oraz spowodować dodatkowe obciążenia dla pośredników.
(48) Przy wykonywaniu uprawnień wykonawczych zgodnie z niniejszą dyrektywą Komisja powinna uwzględniać stosowne zmiany na rynku, a w szczególności istniejące inicjatywy samoregulacyjne, takie jak np. standardy rynkowe dotyczące obsługi zdarzeń korporacyjnych i standardy rynkowe dotyczące walnych zgromadzeń, oraz powinna zachęcać do korzystania z nowoczesnych technologii w komunikacji między spółkami i ich akcjonariuszami, w tym poprzez pośredników oraz, w stosownych przypadkach, innymi uczestnikami rynku.
(49) W celu zapewnienia bardziej porównywalnego i spójnego sposobu przedstawienia sprawozdania o wynagrodzeniach, Komisja powinna przyjąć wytyczne w celu określenia standardowego sposobu przedstawienia. Praktyki stosowane obecnie przez państwa członkowskie w zakresie prezentacji informacji zawartych w sprawozdaniu o wynagrodzeniach są bardzo zróżnicowane, co prowadzi do nierównego poziomu przejrzystości oraz ochrony akcjonariuszy i inwestorów. W wyniku rozbieżności praktyk akcjonariusze i inwestorzy są, w szczególności w przypadku inwestycji transgranicznych, narażeni na trudności i koszty, gdy chcą zrozumieć i monitorować wdrażanie polityki wynagrodzeń oraz angażować się w działania spółki w związku z tą konkretną kwestią. Przed przyjęciem wytycznych Komisja powinna przeprowadzić, w stosownych przypadkach, konsultacje z państwami członkowskimi.
(50) W celu zapewnienia zastosowania w praktyce wymogów określonych w niniejszej dyrektywie lub środkach przyjętych w celu jej wdrożenia każde naruszenie tych wymogów powinno podlegać sankcjom. Sankcje stosowane w tym celu powinny być wystarczająco odstraszające i proporcjonalne.
(51) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na międzynarodowy charakter rynku akcji w Unii, a działania podejmowane przez same państwa członkowskie mogą spowodować powstanie różnych zbiorów przepisów, co może utrudnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego lub stworzyć nowe przeszkody w jego funkcjonowaniu, natomiast ze względu na ich skalę i skutki, możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(52) Niniejszą dyrektywę należy stosować zgodnie z prawem Unii dotyczącym ochrony danych oraz z zasadą ochrony prywatności zapisaną w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Wszelkie przetwarzanie danych osobowych osób fizycznych na podstawie niniejszej dyrektywy powinno odbywać się zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679. W szczególności należy zapewnić prawidłowość i aktualność danych, a osoba, której dane dotyczą, powinna być należycie informowana o przetwarzaniu danych osobowych zgodnie z niniejszą dyrektywą oraz powinna mieć prawo do sprostowania niekompletnych lub nieprawidłowych danych, jak również prawo do usunięcia danych osobowych. Ponadto wszelkie przekazywanie informacji dotyczących tożsamości akcjonariuszy pośrednikom z państw trzecich powinno być zgodne z wymogami określonymi w rozporządzeniu (UE) 2016/679.
(53) Na podstawie niniejszej dyrektywy dane osobowe powinny być przetwarzane do szczególnych celów w niej określonych. Przetwarzanie tych danych osobowych do celów innych niż cele, do których dane te pierwotnie zebrano, powinno odbywać się zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679.
(54) Niniejsza dyrektywa nie narusza przepisów określonych w sektorowych aktach ustawodawczych Unii regulujących szczególne rodzaje spółek lub szczególne rodzaje podmiotów, takie jak instytucje kredytowe, firmy inwestycyjne, podmioty zarządzające aktywami, zakłady ubezpieczeń i fundusze emerytalne. Przepisy sektorowych aktów ustawodawczych Unii powinny być uznawane za przepisy szczególne w stosunku do niniejszej dyrektywy i powinny być nadrzędne w stosunku do niej w zakresie, w jakim wymogi przewidziane w niniejszej dyrektywie są sprzeczne z wymogami określonymi w sektorowym akcie ustawodawczym Unii. Jednakże szczególne przepisy sektorowego aktu ustawodawczego Unii nie powinny być interpretowane w sposób utrudniający skuteczne stosowanie niniejszej dyrektywy lub realizację jej ogólnego celu. Samo istnienie szczegółowych przepisów unijnych w danym sektorze nie powinno wykluczać stosowania niniejszej dyrektywy. Jeżeli niniejsza dyrektywa przewiduje przepisy bardziej szczegółowe lub wymogi dodatkowe w stosunku do przepisów określonych w sektorowych aktach ustawodawczych Unii, przepisy określone w tych sektorowych aktach ustawodawczych Unii należy stosować w związku z przepisami niniejszej dyrektywy.
(55) Niniejsza dyrektywa nie uniemożliwia państwom członkowskim przyjmowania lub utrzymywania w mocy bardziej rygorystycznych przepisów w dziedzinie objętej zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, mających za zadanie jeszcze bardziej ułatwić wykonywanie praw akcjonariuszy, zachęcać akcjonariuszy do zaangażowania oraz chronić interesów akcjonariuszy mniejszościowych, a także spełniać inne cele, takie jak związane z bezpieczeństwem i dobrą kondycją instytucji kredytowych i finansowych. Takie przepisy nie powinny jednak utrudniać skutecznego stosowania niniejszej dyrektywy lub realizacji jej celów oraz w każdym przypadku powinny być zgodne z zasadami określonymi w traktatach.
(56) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną z dnia 28 września 2011 r. państw członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających 7 , państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o transpozycji, jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy, prawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(57) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady 8 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 28 października 2014 r. 9 ,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
