(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE L z dnia 1 sierpnia 2016 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając dyrektywę 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych 1 , w szczególności jej art. 25 ust. 6,
po zasięgnięciu opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych 2 ,
1. WPROWADZENIE
(1) W dyrektywie 95/46/WE określa się zasady przekazywania danych osobowych z państw członkowskich do państw trzecich w zakresie, w jakim takie przekazywanie danych jest objęte zakresem stosowania dyrektywy.
(2) Artykuł 1 dyrektywy 95/46/WE oraz motywy 2 i 10 jej preambuły mają zapewnić nie tylko skuteczną i pełną ochronę podstawowych praw i wolności osób fizycznych, w szczególności ich prawa podstawowego do poszanowania życia prywatnego w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych, ale także wysokiego stopnia ochrony tych podstawowych praw i wolności 3 .
(3) Znaczenie zarówno prawa podstawowego do poszanowania życia prywatnego zagwarantowanego w art. 7, jak i prawa podstawowego do ochrony danych osobowych zagwarantowanego w art. 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zostało podkreślone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości 4 .
(4) Zgodnie z art. 25 ust. 1 dyrektywy 95/46/WE państwa członkowskie są zobowiązane zapewnić, aby przekazywanie danych osobowych do państwa trzeciego mogło nastąpić tylko wówczas gdy, dane państwo trzecie zapewnia odpowiedni stopień ochrony, a prawa państw członkowskich wprowadzających w życie inne przepisy dyrektywy są przestrzegane przed przekazaniem danych. Komisja może uznać, że państwo trzecie zapewnia taki odpowiedni stopień ochrony z uwagi na jego prawo krajowe lub zobowiązania międzynarodowe, jakie państwo to podjęło w celu ochrony praw osób fizycznych. W takim przypadku - bez uszczerbku dla zgodności z przepisami krajowymi przyjętymi zgodnie z innymi przepisami dyrektywy - dane osobowe mogą być przekazywane z państw członkowskich bez konieczności ustanowienia dodatkowych gwarancji.
(5) Zgodnie z art. 25 ust. 2 dyrektywy 95/46/WE stopień ochrony danych zapewnianej przez państwo trzecie należy oceniać w świetle wszystkich okoliczności dotyczących operacji przekazania danych lub zbioru takich operacji, w tym przepisów prawa, zarówno ogólnych, jak i sektorowych, obowiązujących w danym państwie trzecim.
(6) W decyzji Komisji 2000/520/WE 5 , przyjętej do celów art. 25 ust. 2 dyrektywy 95/46/WE, uznano, że zasady ochrony prywatności w ramach "bezpiecznej przystani" wdrożone zgodnie z wytycznymi zawartymi w "najczęściej zadawanych pytaniach" wydanych przez Departament Handlu Stanów Zjednoczonych, zapewniają odpowiedni stopień ochrony danych osobowych przekazywanych z Unii do podmiotów mających siedzibę w Stanach Zjednoczonych.
(7) Komisja w swoich komunikatach COM(2013) 846 final 6 i COM(2013) 847 final 7 z dnia 27 listopada 2013 r. uznała, że konieczne jest dokonanie przeglądu i wzmocnienie zasadniczej podstawy programu "bezpieczna przystań" w kontekście wielu czynników, w tym gwałtownego wzrostu przepływów danych i ich kluczowego znaczenia dla gospodarki transatlantyckiej, szybko rosnącej liczby przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych przestrzegających programu "bezpieczna przystań" oraz nowych informacji dotyczących skali i zakresu niektórych amerykańskich programów nadzoru, które wzbudziły obawy dotyczące stopnia ochrony, jaki mogą zapewnić te programy. Ponadto Komisja zidentyfikowała szereg niedociągnięć i braków w programie "bezpieczna przystań".
(8) Na podstawie dowodów zebranych przez Komisję, w tym informacji wynikających z prac grupy kontaktowej UE-USA ds. ochrony prywatności 8 oraz informacji na temat amerykańskich programów wywiadowczych otrzymanych od grupy roboczej ad hoc UE-USA 9 Komisja sformułowała 13 zaleceń dotyczących przeglądu programu "bezpieczna przystań". Zalecenia te dotyczyły przede wszystkim: wzmocnienia konkretnych zasad dotyczących prywatności, zwiększenia przejrzystości polityki ochrony prywatności stosowanej przez samocertyfikowane przedsiębiorstwa amerykańskie, usprawnienia nadzoru nad przestrzeganiem tych zasad przez przedsiębiorstwa oraz monitorowania i egzekwowania przestrzegania tych zasad przez organy amerykańskie, zapewnienia dostępu do przystępnych cenowo mechanizmów rozstrzygania sporów oraz potrzeby zapewnienia ograniczenia korzystania z wyjątku dotyczącego bezpieczeństwa narodowego przewidzianego w decyzji 2000/520/WE do działań, których podjęcie jest ściśle konieczne i proporcjonalne.
(9) W swoim wyroku z dnia 6 października 2015 r. w sprawie C-362/14 Maximillian Schrems przeciwko Data Protection Commissioner 10 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł nieważność decyzji 2000/520/WE. Bez badania treści zasad ochrony prywatności w ramach "bezpiecznej przystani" Trybunał uznał, że Komisja nie wykazała w swojej decyzji, iż Stany Zjednoczone rzeczywiście "zapewniają" odpowiedni stopień ochrony ze względu na swoje ustawodawstwo lub zobowiązania międzynarodowe 11 .
(10) W tym kontekście Trybunał Sprawiedliwości wyjaśnił, że chociaż wyrażenie "odpowiedni stopień ochrony" zawarte w art. 25 ust. 6 dyrektywy 95/46/WE nie oznacza stopnia ochrony identycznego z tym, jaki jest gwarantowany w unijnym porządku prawnym, należy je rozumieć jako wymagające od tego państwa trzeciego zapewnienia stopnia ochrony podstawowych praw i wolności "merytorycznie równoważnego" stopniowi gwarantowanemu w Unii na mocy dyrektywy 95/46/WE w związku z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej. Jakkolwiek środki, z jakich to państwo trzecie korzysta w tym względzie, mogą różnić się od środków wprowadzonych w Unii, środki te muszą być jednak w praktyce skuteczne 12 .
(11) Trybunał Sprawiedliwości skrytykował brak wystarczających ustaleń w decyzji 2000/520/WE, dotyczących istnienia w Stanach Zjednoczonych reguł o charakterze ogólnopaństwowym, służących do ograniczenia ewentualnych ingerencji w prawa podstawowe osób, których dane zostały przekazane z Unii do Stanów Zjednoczonych, ingerencji, których organy państwowe tego kraju mogłyby dokonywać przy okazji dążenia do realizacji uzasadnionego prawem celu, takiego jak bezpieczeństwo narodowe, oraz istnienia skutecznej ochrony prawnej przed ingerencją tego rodzaju 13 .
(12) W 2014 r. Komisja podjęła rozmowy z organami amerykańskimi celem omówienia wzmocnienia programu "bezpieczna przystań" zgodnie z 13 zaleceniami zawartymi w komunikacie COM(2013) 847 final. Po wydaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku w sprawie Schrems rozmowy te zintensyfikowano w celu ewentualnego przyjęcia nowej decyzji w sprawie odpowiedniej ochrony danych osobowych, która spełniałaby wymogi określone w art. 25 dyrektywy 95/46/WE, zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości. Dokumenty, które załączono do tej decyzji i które również zostaną opublikowane w amerykańskim Rejestrze Federalnym, są wynikiem tych dyskusji. Zasady ochrony prywatności (załącznik II) oraz oficjalne oświadczenia i zobowiązania różnych organów amerykańskich zawarte w dokumentach załączonych jako załączniki I, III-VII składają się na "Tarczę Prywatności UE-USA".
(13) Komisja uważnie przeanalizowała prawo i praktykę Stanów Zjednoczonych, w tym wspomniane oficjalne oświadczenia i zobowiązania. W oparciu o ustalenia przedstawione w motywach 136-140 Komisja stwierdza, że Stany Zjednoczone zapewniają odpowiedni stopień ochrony danych osobowych przekazywanych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA z Unii do samocertyfikowanych podmiotów w Stanach Zjednoczonych.
2. "TARCZA PRYWATNOŚCI UE-USA"
(14) Tarcza Prywatności UE-USA opiera się na systemie samocertyfikacji, zgodnie z którym amerykańskie podmioty zobowiązują się przestrzegać zbioru zasad ochrony prywatności - zasad ramowych Tarczy Prywatności UE-USA, w tym zasad uzupełniających (zwanych dalej łącznie: "zasadami") - wydanych przez Departament Handlu USA i zawartych w załączniku II do niniejszej decyzji. Ma ona zastosowanie zarówno do administratorów danych, jak i podmiotów przetwarzających dane (przedstawicieli), z uwzględnieniem faktu, że podmioty przetwarzające muszą być zobowiązane umownie do działania wyłącznie na polecenie unijnego administratora danych i do wspomagania tego administratora w udzielaniu odpowiedzi osobom fizycznym, które korzystają ze swoich praw wynikających z zasad 14 .
(15) Bez uszczerbku dla przestrzegania przepisów krajowych przyjętych na mocy dyrektywy 95/46/WE niniejsza decyzja skutkuje tym, że przekazywanie danych od administratora danych lub podmiotu przetwarzającego dane w Unii do podmiotów w USA, które przyjęły zasady w drodze samocertyfikacji w Departamencie Handlu i zobowiązały się do ich przestrzegania, jest dozwolone. Zasady mają zastosowanie wyłącznie do przetwarzania danych osobowych przez amerykańskie podmioty w zakresie, w jakim przetwarzanie przez takie podmioty nie wchodzi w zakres prawodawstwa unijnego 15 . Tarcza Prywatności pozostaje bez wpływu na stosowanie unijnego prawodawstwa regulującego przetwarzanie danych osobowych w państwach członkowskich 16 .
(16) Ochrona zapewniana danym osobowym w ramach Tarczy Prywatności ma zastosowanie do wszystkich osób z UE, których dane dotyczą 17 i których dane osobowe zostały przekazane z Unii do podmiotów w USA, które przyjęły zasady w drodze samocertyfikacji w Departamencie Handlu.
(17) Zasady mają zastosowanie niezwłocznie po certyfikacji. Jedyny wyjątek odnosi się do zasady odpowiedzialności za wtórne przekazywanie, w przypadku gdy podmiot dokonujący samocertyfikacji w ramach Tarczy Prywatności łączą istniejące stosunki handlowe z osobami trzecimi. Jako że zapewnienie zgodności tych stosunków handlowych z regułami mającymi zastosowanie na mocy zasady odpowiedzialności za wtórne przekazywanie może nieco potrwać, podmiot będzie zobowiązany do zapewnienia tej zgodności jak najszybciej, a w żadnym razie nie później niż dziewięć miesięcy od daty certyfikacji (pod warunkiem że nastąpi to w ciągu pierwszych dwóch miesięcy następujących po dniu, w którym Tarcza Prywatności zacznie obowiązywać). W czasie tego okresu przejściowego podmiot musi stosować zasady powiadomienia i wyboru (umożliwiając tym samym wycofanie zgody przez osobę z UE, której dane dotyczą) oraz - w przypadku danych osobowych przekazywanych osobie trzeciej działającej w charakterze przedstawiciela - muszą upewnić się, że przedstawiciel zapewnia przynajmniej taki sam stopień ochrony, jaki jest wymagany w zasadach 18 . Ten okres przejściowy zapewnia racjonalną i odpowiednią równowagę pomiędzy przestrzeganiem prawa podstawowego do ochrony danych i uzasadnionymi potrzebami przedsiębiorstw, aby miały one wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się do nowych ram, w przypadku gdy jest to również uzależnione od ich stosunków handlowych z osobami trzecimi.
(18) Systemem będzie zarządzał i będzie go monitorował Departament Handlu na podstawie jego zobowiązań przedstawionych w oświadczeniach amerykańskiej sekretarz handlu (załącznik I do niniejszej decyzji). W kwestii egzekwowania zasad Federalna Komisja Handlu (FTC) i Departament Transportu złożyły oświadczenia zawarte w załącznikach IV i V do niniejszej decyzji.
2.1. Zasady ochrony prywatności
(19) Aby dokonać samocertyfikacji w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, podmioty muszą zobowiązać się do przestrzegania zasad 19 .
(20) Zgodnie z zasadą powiadomienia podmioty są zobowiązane przekazać osobom, których dane dotyczą, informacje na temat szeregu najważniejszych elementów związanych z przetwarzaniem ich danych osobowych (np. rodzaj gromadzonych danych, cel przetwarzania, prawo dostępu i wyboru, warunki wtórnego przekazywania i odpowiedzialności). Zastosowanie mają dodatkowe gwarancje, w szczególności zobowiązanie podmiotów do upubliczniania swoich strategii politycznych w obszarze ochrony prywatności (odzwierciedlających zasady) oraz do zamieszczania linków do strony internetowej Departamentu Handlu (wraz z dalszymi szczegółowymi informacjami na temat samocertyfikacji, praw osób, których dane dotyczą, oraz dostępnych mechanizmów ochrony prawnej), wykazu podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności (o którym mowa w motywie 30), oraz strony internetowej odpowiedniego podmiotu świadczącego usługi w zakresie pozasądowego rozstrzygania sporów.
(21) Zgodnie z zasadą integralności danych i celowości dane osobowe muszą być ograniczone do tego, co jest istotne dla celu przetwarzania danych, muszą być zgodne ze swoim przeznaczeniem, dokładne, kompletne i aktualne. Podmiot nie może przetwarzać danych osobowych w sposób niezgodny z celem, dla którego były one pierwotnie gromadzone lub na który osoba, której dane dotyczą, wyraziła następnie zgodę. Podmioty muszą zapewnić, aby dane osobowe były zgodne z ich przeznaczeniem, dokładne, kompletne i aktualne.
(22) Jeżeli nowy (zmieniony) cel jest znacząco różny od pierwotnego celu, ale nadal z nim zgodny, zasada wyboru zapewnia osobom, których dane dotyczą, prawo do sprzeciwu (wycofania zgody). Zasada wyboru nie zastępuje wyraźnego zakazu przetwarzania danych w sposób niezgodny z zasadami 20 . Zasady szczególne zasadniczo umożliwiające wycofanie zgody na używanie danych osobowych "w dowolnym czasie" mają zastosowanie do marketingu bezpośredniego 21 . W przypadku danych wrażliwych podmioty muszą zazwyczaj uzyskać wyraźną zgodę osoby, której dane dotyczą.
(23) Mimo to na podstawie zasady integralności danych i celowości dane osobowe można przechowywać w postaci identyfikującej osobę fizyczną lub umożliwiającej jej zidentyfikowanie (a zatem w postaci danych osobowych) wyłącznie dopóty, dopóki służy to celowi lub celom, dla których dane te pierwotnie zgromadzono lub następnie zatwierdzono. Obowiązek ten nie uniemożliwia organizacjom uczestniczącym w programie Tarczy Prywatności dalszego przetwarzania danych osobowych przez dłuższy okres, ale tylko przez taki czas i w takim zakresie, który jest z rozsądnego punktu widzenia potrzebny do osiągnięcia jednego z następujących celów szczegółowych: archiwizacji w interesie publicznym, badań na potrzeby dziennikarstwa, literatury i sztuki, nauki i historii oraz analizy statystycznej. Dłuższe przechowywanie danych osobowych do jednego z tych celów będzie podlegać gwarancjom zapewnianym przez zasady.
(24) Zgodnie z zasadą bezpieczeństwa podmioty tworzące, przechowujące, wykorzystujące lub rozpowszechniające dane osobowe muszą podejmować "zasadne i odpowiednie" środki bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę zagrożenia związane z przetwarzaniem danych osobowych i ich charakterem. W przypadku dalszego przetwarzania podmioty muszą zawrzeć umowę z podmiotem dokonującym dalszego przetwarzania, gwarantującą taki sam stopień ochrony jak stopień zapewniany przez zasady oraz muszą podjąć działania w celu zapewnienia prawidłowego wykonania tej umowy.
(25) Zgodnie z zasadą dostępu 22 osoby, których dane dotyczą, mają prawo, bez konieczności uzasadnienia i tylko po uiszczeniu niezawyżonej opłaty, uzyskać od podmiotu potwierdzenie, że przetwarza on ich dane osobowe oraz uzyskać te dane w rozsądnym terminie. Prawo to można ograniczyć jedynie w wyjątkowych okolicznościach; każda odmowa lub każde ograniczenie prawa dostępu musi być koniecznie i należycie uzasadnione, przy czym to na podmiocie spoczywa obowiązek wykazania spełnienia wspomnianych wymogów. Osoby, których dane dotyczą, muszą być w stanie skorygować, zmienić lub usunąć dane osobowe, w przypadku gdy są one nieprawidłowe lub przetwarzane z naruszeniem zasad. W obszarach, w których najbardziej prawdopodobne jest, że przedsiębiorstwa stosują zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych, podejmując decyzje mające wpływ na osoby fizyczne (np. udzielanie kredytów, oferty kredytów, zatrudnienie), w prawie amerykańskim zagwarantowano szczególne środki ochrony przed niekorzystnymi decyzjami 23 . Wspomniane akty prawne zazwyczaj zapewniają osobom fizycznym prawo do poznania szczegółowych powodów będących podstawą decyzji (np. odrzucenia wniosku o kredyt), prawo do zakwestionowania niekompletnych lub niedokładnych informacji (i podważenia faktu powołania się na czynniki niezgodne z prawem) oraz prawo do ochrony prawnej. Przepisy te zapewniają środki ochrony w prawdopodobnej ograniczonej liczbie przypadków, w których sam podmiot uczestniczący w programie Tarczy Prywatności podjąłby automatyczne decyzje 24 . Niemniej, mając na uwadze rosnące stosowanie zautomatyzowanego przetwarzania danych (w tym profilowania) jako podstawy podejmowania decyzji mających wpływ na osoby fizyczne w nowoczesnej gospodarce cyfrowej, jest to obszar, który wymaga ścisłego monitorowania. Aby ułatwić to monitorowanie, uzgodniono z organami USA, że dialog dotyczący zautomatyzowanego procesu decyzyjnego, w tym wymiana informacji na temat różnic i podobieństw między podejściem UE a USA w tym względzie, będzie stanowił część pierwszego corocznego przeglądu oraz, w stosownych przypadkach, kolejnych przeglądów.
(26) Zgodnie z zasadą dotyczącą ochrony prawnej, egzekwowania prawa oraz odpowiedzialności 25 uczestniczące podmioty muszą przedstawić solidne mechanizmy służące zapewnieniu zgodności z pozostałymi zasadami i środki ochrony prawnej dla osób z UE, których dane osobowe zostały przetworzone w sposób niezgodny z zasadami, w tym skuteczne środki odwoławcze. Jeżeli podmiot dobrowolnie zdecyduje się na samocertyfikację 26 w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, ma obowiązek skutecznie przestrzegać zasad. Aby móc nadal korzystać z Tarczy Prywatności w celu otrzymywania danych osobowych z Unii, podmiot taki musi co roku ponownie dokonywać certyfikacji swojego uczestnictwa w przedmiotowych ramach. Podmioty muszą również podjąć środki w celu sprawdzenia 27 , czy opublikowana przez nie polityka ochrony prywatności odpowiada zasadom i czy jest w istocie przestrzegana. Można tego dokonać za pośrednictwem systemu samooceny, który musi obejmować wewnętrzne procedury zapewniające przeszkolenie pracowników w zakresie wdrażania polityki ochrony prywatności danej organizacji oraz przeprowadzanie okresowego, obiektywnego przeglądu zgodności lub zewnętrznych przeglądów zgodności, które mogą odbywać się w formie audytów lub kontroli wyrywkowych. Ponadto podmiot musi wdrożyć skuteczny mechanizm ochrony prawnej w celu rozpatrywania wszelkich skarg (zob. w tym kontekście także motyw 43) i musi podlegać uprawnieniom dochodzeniowym i wykonawczym FTC, Departamentu Transportu lub jakiegokolwiek innego amerykańskiego uprawnionego organu ustawowego, który skutecznie zapewni przestrzeganie zasad.
(27) Zasady szczególne mają zastosowanie do tzw. "wtórnego przekazywania", tj. przekazywania danych osobowych od podmiotu do administratora danych lub podmiotu przetwarzającego dane będących osobą trzecią, bez względu na to, czy ten administrator lub podmiot przetwarzający ma siedzibę w USA lub w państwie trzecim poza USA (i Unią). Celem tych zasad jest zapewnienie, by środki ochrony przyznane w przypadku danych osobowych osób z UE, których dane dotyczą, nie były naruszane i aby nie można było ich obejść poprzez przeniesienie ich na osoby trzecie. Ma to szczególne znaczenie w bardziej złożonych łańcuchach przetwarzania, które są typową cechą współczesnej gospodarki cyfrowej.
(28) Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wtórne przekazywanie 28 jakiekolwiek wtórne przekazywanie danych osobowych może się odbywać wyłącznie: (i) do ograniczonych i określonych celów; (ii) na podstawie umowy (lub porównywalnych uzgodnień wewnątrz grupy przedsiębiorstw 29 ) oraz (iii) tylko wtedy, gdy dana umowa zapewnia taki sam stopień ochrony jak stopień gwarantowany przez zasady i zawiera wymóg, zgodnie z którym zasady mogą zostać ograniczone wyłącznie w zakresie niezbędnym do osiągnięcia celów bezpieczeństwa narodowego, egzekwowania prawa i innych celów interesu publicznego 30 . Zasadę tę należy interpretować w związku z zasadą powiadomienia, a w przypadku wtórnego przekazywania do administratora danych będącego osobą trzecią 31 - zasadą wyboru; zgodnie z tymi zasadami osoby, których dane dotyczą, muszą być (między innymi) informowane o rodzaju/tożsamości jakiegokolwiek odbiorcy będącego osobą trzecią do celu wtórnego przekazywania oraz o oferowanym im wyborze, a także mogą sprzeciwić się (wycofać zgodę) lub w przypadku danych wrażliwych udzielić "wyraźnej zgody" na wtórne przekazywanie. W świetle zasady integralności danych i celowości obowiązek zapewnienia takiego samego stopnia ochrony jak stopień zagwarantowany w zasadach oznacza, że osoba trzecia może tylko przetwarzać przekazane jej dane osobowe do celów zgodnych z celami, dla których je pierwotnie zgromadzono lub dla których osoba fizyczna je następnie zatwierdziła.
(29) Obowiązek zapewnienia takiego samego stopnia ochrony jak stopień wymagany w zasadach ma zastosowanie do wszystkich osób trzecich zaangażowanych w przetwarzanie danych przekazywanych w taki sposób bez względu na ich położenie (w USA lub w innym państwie trzecim) oraz w przypadku gdy pierwotny odbiorca będący osobą trzecią sam przekazuje te dane innemu odbiorcy będącemu osobą trzecią przykładowo do celów dalszego przetwarzania. We wszystkich przypadkach w umowie z odbiorcą będącym osobą trzecią należy przewidzieć, aby ten odbiorca powiadomił podmiot uczestniczący w programie Tarczy Prywatności, jeżeli ustali, że nie jest w stanie dłużej spełniać tego obowiązku. W przypadku dokonania takiego ustalenia przetwarzanie przez osobę trzecią ustanie lub konieczne będzie podjęcie innych zasadnych i właściwych środków, aby znaleźć rozwiązanie zaistniałej sytuacji 32 . W przypadku problemów związanych ze zgodnością w łańcuchu (dalszego) przetwarzania podmiot uczestniczący w programie Tarczy Prywatności działający jako administrator danych osobowych będzie musiał udowodnić, że nie jest odpowiedzialny za zdarzenie powodujące szkodę ani w żaden inny sposób nie ponosi odpowiedzialności, jak określono w zasadzie dotyczącej ochrony prawnej, egzekwowania prawa oraz odpowiedzialności. Dodatkowe środki ochrony mają zastosowanie w przypadku wtórnego przekazywania danych przedstawicielowi będącemu osobą trzecią 33 .
2.2. Przejrzystość Tarczy Prywatności UE-USA, zarządzanie i nadzór nad nią
(30) W ramach Tarczy Prywatności UE-USA przewidziano mechanizmy nadzoru i egzekwowania zasad w celu kontroli i zapewnienia przestrzegania zasad przez amerykańskie przedsiębiorstwa samocertyfikowane oraz usunięcie każdego przypadku nieprzestrzegania zasad. Wspomniane mechanizmy opisano w zasadach (załącznik II) i zobowiązaniach podjętych przez Departament Handlu (załącznik I), FTC (załącznik IV) i Departament Transportu (załącznik V).
(31) W celu zagwarantowania prawidłowego stosowania Tarczy Prywatności UE-USA zainteresowane strony, takie jak osoby, których dane dotyczą, podmioty przekazujące dane i krajowe organy ochrony danych muszą być w stanie identyfikować te podmioty, które przestrzegają zasad. W tym celu Departament Handlu podjął się prowadzenia i publicznego udostępniania wykazu podmiotów, które przyjęły zasady w drodze samocertyfikacji oraz podlegają właściwości co najmniej jednego organu egzekwowania prawa wymienionego w załącznikach I i II do niniejszej decyzji ("wykaz podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności") 34 . Departament Handlu będzie aktualizował wykaz na podstawie dokonywanych przez podmioty corocznych zgłoszeń dotyczących ponownej certyfikacji oraz gdy dany podmiot wycofa się lub zostanie usunięty z programu Tarczy Prywatności UE-USA. Departament będzie również prowadził i publicznie udostępniał oficjalny rejestr podmiotów, które usunięto z wykazu, za każdym razem przedstawiając powód takiego usunięcia. Ponadto umieści link do wykazu spraw dotyczących egzekwowania prawa prowadzonych przez FTC w związku z Tarczą Prywatności, który znajduje się na stronie internetowej FTC.
(32) Departament Handlu poda do wiadomości publicznej na specjalnej stronie internetowej zarówno wykaz podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności, jak i zgłoszenia ponownej certyfikacji. Samocertyfikowane podmioty muszą z kolei udostępnić adres internetowy strony Departamentu, na której zamieszczono wykaz podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności. Ponadto, jeżeli polityka ochrony prywatności jest dostępna na stronie internetowej podmiotu, musi znaleźć się w niej link do strony internetowej poświęconej Tarczy Prywatności oraz link do strony internetowej lub formularza skargi w ramach mechanizmu niezależnej ochrony prawnej, który umożliwia badanie nierozstrzygniętych skarg. Departament Handlu będzie systematycznie sprawdzał, w kontekście certyfikacji i ponownej certyfikacji podmiotu w celu objęcia ramami, czy jego polityka ochrony prywatności jest zgodna z zasadami.
(33) Podmioty, które uporczywie nie przestrzegały zasad, zostaną usunięte z wykazu organizacji uczestniczących w programie Tarczy Prywatności i będą zobowiązane do zwrócenia lub usunięcia danych osobowych, które otrzymały w ramach Tarczy Prywatności UE-USA. W innych przypadkach usunięcia, np. w przypadku dobrowolnego wycofania się z udziału w programie Tarczy Prywatności lub niedopełnienia obowiązku odnowienia certyfikacji, podmiot może zatrzymać takie dane, jeżeli co roku przedstawi Departamentowi Handlu swoje zobowiązanie do stosowania zasad lub zapewniania odpowiedniej ochrony danych osobowych za pomocą innych zatwierdzonych środków (na przykład stosując umowę w pełni odzwierciedlającą wymogi odpowiednich standardowych klauzul umownych zatwierdzonych przez Komisję). W takim przypadku podmiot musi wskazać osobę odpowiedzialną za kontakty w obrębie podmiotu, która odpowie na wszystkie zapytania związane z Tarczą Prywatności.
(34) Departament Handlu będzie monitorował podmioty, które nie są już członkami programu Tarczy Prywatności UE-USA, ponieważ dobrowolnie się wycofały albo wygasła ich certyfikacja, w celu sprawdzenia, czy zwróciły, usunęły lub zatrzymały 35 dane osobowe otrzymane wcześniej w ramach programu. Jeżeli podmioty zatrzymają te dane, będą zobowiązane do dalszego stosowania zasad w odniesieniu do tych danych. W przypadkach, w których Departament Handlu usunął podmioty z przedmiotowych ram ze względu na uporczywe nieprzestrzeganie zasad, dopilnuje on, aby wspomniane podmioty zwróciły lub usunęły dane osobowe, które otrzymały w przedmiotowych ramach.
(35) Podmiot, który z jakiegokolwiek powodu wycofuje się z programu Tarczy Prywatności UE-USA, musi usunąć wszelkie oświadczenia publiczne, które sugerują, że podmiot wciąż aktywnie uczestniczy w programie Tarczy Prywatności UE-USA lub jest uprawniony do przywilejów wynikających z Tarczy Prywatności, w szczególności wszelkich odniesień do Tarczy Prywatności UE-USA w jego opublikowanej polityce ochrony prywatności. Departament Handlu będzie wyszukiwał fałszywe oświadczenia dotyczące uczestnictwa w programie składane m. in. przez byłych członków 36 oraz będzie podejmował działania zaradcze. Każde podanie do publicznej wiadomości fałszywej informacji dotyczącej przestrzegania przez podmiot zasad w postaci wprowadzających w błąd oświadczeń lub praktyk stanowi podstawę wszczęcia postępowania przez FTC, Departament Transportu lub inny odpowiedni organ egzekwowania prawa Stanów Zjednoczonych; podanie fałszywych informacji Departamentowi Handlu stanowi podstawę wszczęcia postępowania na podstawie ustawy o fałszywych oświadczeniach (tytuł 18 § 1001 U.S.C.) 37 .
(36) Departament Handlu będzie z urzędu monitorował wszelkie fałszywe oświadczenia dotyczące uczestnictwa w programie Tarczy Prywatności lub nieprawidłowego korzystania ze znaku certyfikacyjnego Tarczy Prywatności, zaś organy ochrony danych mogą skierować podmiot do wyznaczonej osoby odpowiedzialnej za kontakty w Departamencie celem przeprowadzenia przeglądu. Jeżeli podmiot wycofa się z programu Tarczy Prywatności UE-USA, nie dokona ponownej certyfikacji lub zostanie usunięty z wykazu podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności, Departament Handlu będzie na bieżąco sprawdzał, czy dany podmiot usunął z opublikowanej przez siebie polityki prywatności wszelkie odniesienia do Tarczy Prywatności, które sugerowałyby aktywny udział, przy czym jeżeli nadal składa fałszywe oświadczenia, Departament Handlu przekaże sprawę FTC, Departamentowi Transportu lub innym właściwym organom w celu ewentualnego przeprowadzenia działań służących egzekwowaniu przepisów prawnych. Wyśle również kwestionariusze do podmiotów, których samocertyfikacje wygasły lub które dobrowolnie wycofały się z programu Tarczy Prywatności UE-USA, aby zweryfikować, czy dany podmiot ponownie zacznie stosować jej zasady, zaprzestanie ich stosowania lub nadal będzie je stosować do danych osobowych, które otrzymał w czasie, gdy uczestniczył w programie Tarczy Prywatności UE-USA, a jeżeli dane osobowe zostaną zatrzymane, zweryfikuje, kto w ramach podmiotu będzie pełnił funkcję osoby odpowiedzialnej za bieżące kontakty w przypadku zapytań związanych z Tarczą Prywatności.
(37) Departament Handlu będzie na bieżąco prowadził z urzędu przeglądy zgodności 38 samocertyfikowanych podmiotów, w tym poprzez wysyłanie szczegółowych kwestionariuszy. Departament będzie również systematycznie przeprowadzał przeglądy, ilekroć otrzyma konkretną (poważną) skargę, podmiot nie zareaguje w zadowalający sposób na jego zapytania lub będą istniały przekonujące dowody na to, że podmiot może nie przestrzegać zasad. W stosownych przypadkach Departament Handlu zasięgnie również opinii organów ochrony danych w kwestii tego rodzaju przeglądów zgodności.
2.3. Mechanizmy ochrony prawnej, rozpatrywanie skarg i egzekwowanie prawa
(38) Tarcza Prywatności UE-USA, za pośrednictwem zasady dotyczącej ochrony prawnej, egzekwowania prawa oraz odpowiedzialności, nakłada na podmioty obowiązek zapewnienia osobom fizycznym, na które fakt nieprzestrzegania zasad wywarł wpływ, możliwości skorzystania z mechanizmu ochrony prawnej, tj. możliwości złożenia przez osoby z UE, których dane dotyczą, skarg na nieprzestrzeganie zasad przez samocertyfikowane przedsiębiorstwa amerykańskie, a także możliwości rozpatrzenia tych skarg, w razie potrzeby w drodze decyzji zapewniającej skuteczny środek ochrony prawnej.
(39) W ramach podejmowanych we własnym zakresie działań w obszarze samocertyfikacji podmioty muszą spełnić wymogi przewidziane w zasadzie dotyczącej ochrony prawnej, egzekwowania prawa oraz odpowiedzialności, zapewniając możliwość skorzystania ze skutecznych i łatwo dostępnych mechanizmów niezależnej ochrony prawnej umożliwiających badanie i szybkie rozstrzyganie skarg oraz sporów poszczególnych osób fizycznych bez konieczności ponoszenia przez nie jakichkolwiek kosztów.
(40) Podmioty mogą wybrać mechanizmy niezależnej ochrony prawnej w Unii albo w Stanach Zjednoczonych. Mogą również podjąć dobrowolne zobowiązanie do współpracy z unijnymi organami ochrony danych. Podmioty nie dysponują jednak swobodą uznania w przypadku, gdy przetwarzają dane o zasobach ludzkich, ponieważ w takiej sytuacji współpraca z organami ochrony danych jest obowiązkowa. Wśród innych rozwiązań alternatywnych należy wymienić niezależne pozasądowe rozstrzyganie sporów lub programy prywatności opracowane przez podmioty sektora prywatnego, w które wbudowano zasady ochrony prywatności. Wspomniane programy muszą obejmować skuteczne mechanizmy egzekwowania prawa zgodne z wymogami zasady dotyczącej ochrony prawnej, egzekwowania prawa oraz odpowiedzialności. Podmioty są zobowiązane do rozwiązania wszelkich problemów związanych z nieprzestrzeganiem zasad. Podmioty muszą również wskazać, że podlegają uprawnieniom dochodzeniowym i wykonawczym FTC, Departamentu Transportu lub jakiegokolwiek innego amerykańskiego uprawnionego organu ustawowego.
(41) Tym samym ramy Tarczy Prywatności zapewniają osobom, których dane dotyczą, szereg środków służących egzekwowaniu przysługujących im praw, składaniu skarg na nieprzestrzeganie zasad przez samocertyfikowane przedsiębiorstwa amerykańskie, a także uzyskanie rozstrzygnięcia takich skarg, w razie konieczności w drodze decyzji zapewniającej skuteczny środek ochrony prawnej. Osoby fizyczne mogą wnieść skargę bezpośrednio do podmiotu, niezależnego organu ds. rozstrzygania sporów wyznaczonego przez podmiot, krajowych organów ochrony danych lub FTC.
(42) Jeżeli skargi wniesione przez osoby fizyczne nie zostaną rozstrzygnięte w ramach żadnego z wymienionych mechanizmów ochrony prawnej lub egzekwowania prawa, osoby fizyczne mają również prawo poddać sprawę pod arbitraż panelu ds. Tarczy Prywatności (załącznik 1 do załącznika II do niniejszej decyzji). Poza panelem arbitrażowym, do którego można wnieść dany spór wyłącznie po wyczerpaniu określonych środków ochrony prawnej, osoby fizyczne mogą podjąć decyzję o zastosowaniu dowolnego mechanizmu ochrony prawnej lub wszystkich tych mechanizmów jednocześnie i nie są zobowiązane do ograniczenia się wyłącznie do jednego mechanizmu ani do korzystania z nich w określonym porządku. Istnieje jednak pewien porządek logiczny, którego osoby fizyczne powinny się trzymać, jak przedstawiono poniżej.
(43) Po pierwsze, osoby z UE, których dane dotyczą, mogą zgłaszać roszczenia dotyczące nieprzestrzegania zasad za pośrednictwem osób odpowiedzialnych za bezpośrednie kontakty w amerykańskim przedsiębiorstwie, które dokonało samocertyfikacji. Aby ułatwić rozstrzygnięcie sporu, podmiot musi wdrożyć skuteczny mechanizm ochrony prawnej w celu rozpatrywania takich skarg. Dlatego też prowadzona przez dany podmiot polityka ochrony prywatności musi zapewniać osobom fizycznym wyraźne informacje na temat osoby odpowiedzialnej za kontakty wewnątrz podmiotu albo poza podmiotem, która będzie rozpatrywać skargi (w tym wszelkie istotne organy w Unii, które mogą odpowiadać na zapytania lub skargi), oraz na temat niezależnych mechanizmów rozpatrywania skarg.
(44) Po otrzymaniu skargi złożonej przez osobę fizyczną bezpośrednio lub za pośrednictwem Departamentu Handlu w następstwie zgłoszenia przez organ ochrony danych podmiot musi, w terminie 45 dni, udzielić odpowiedzi osobie z UE, której dane dotyczą. Odpowiedź ta musi zawierać ocenę zasadności skargi oraz informacje na temat tego, w jaki sposób podmiot rozwiąże problem. Podobnie podmioty są zobowiązane do bezzwłocznego reagowania na zapytania i inne wnioski o udzielenie informacji złożone przez Departament Handlu lub organ ochrony danych 39 (jeżeli podmiot zobowiązał się do współpracy z organami ochrony danych) dotyczące przestrzegania przez nie zasad. Podmioty muszą zachowywać swoje dokumenty dotyczące wdrażania polityki ochrony prywatności oraz udostępniać je na żądanie mechanizmowi niezależnej ochrony prawnej lub FTC (lub innemu amerykańskiemu organowi właściwemu do badania nieuczciwych i wprowadzających w błąd praktyk) w kontekście dochodzenia lub skargi dotyczącej nieprzestrzegania zasad.
(45) Po drugie, osoby fizyczne mogą również wnieść skargę bezpośrednio do niezależnego organu ds. rozstrzygania sporów (w Stanach Zjednoczonych albo Unii) wyznaczonego przez podmiot w celu badania i rozstrzygania skarg osób fizycznych (chyba że są w oczywisty sposób bezpodstawne lub niepoważne) oraz zapewnienia właściwej nieodpłatnej ochrony prawnej osobie fizycznej. Sankcje i środki ochrony prawnej nałożone przez taki organ muszą być wystarczająco rygorystyczne, aby zapewnić przestrzeganie zasad przez podmioty, oraz powinny przewidywać usunięcie lub skorygowanie przez podmiot skutków nieprzestrzegania zasad oraz, w zależności od okoliczności, zakończenie dalszego przetwarzania danych osobowych lub ich usunięcie, a także podanie do publicznej wiadomości stwierdzonych przypadków nieprzestrzegania zasad. Wyznaczone przez podmiot niezależne organy ds. rozpatrywania sporów będą zobowiązane do umieszczania na swoich ogólnodostępnych stronach internetowych stosownych informacji na temat Tarczy Prywatności UE-USA i usług, jakie świadczą w ramach tego programu. Co roku muszą publikować sprawozdanie roczne zawierające zagregowane dane statystyczne dotyczące takich usług 40 .
(46) W ramach swoich procedur kontroli zgodności Departament Handlu sprawdzi, czy amerykańskie przedsiębiorstwa samocertyfikowane faktycznie zarejestrowały się, jak twierdzą, w mechanizmach niezależnej ochrony prawnej. Zarówno podmioty, jak i odpowiedzialne mechanizmy niezależnej ochrony prawnej są zobowiązane do bezzwłocznego reagowania na złożone przez Departament Handlu zapytania i wnioski o informacje dotyczące Tarczy Prywatności.
(47) W przypadkach, w których podmiot nie zastosuje się do orzeczenia organu ds. rozstrzygania sporów lub organu samoregulacyjnego, ten ostatni musi zgłosić taki przypadek Departamentowi Handlu i FTC (lub innemu amerykańskiemu organowi właściwemu do badania nieuczciwych i wprowadzających w błąd praktyk) lub właściwemu sądowi 41 . Jeżeli podmiot odmówi zastosowania się do ostatecznego ustalenia dowolnego organu samoregulacyjnego ds. ochrony prywatności, niezależnego organu ds. rozwiązywania sporów lub organu rządowego lub gdy organ taki uzna, że podmiot często nie przestrzega zasad, sytuacja taka zostanie uznana za uporczywe nieprzestrzeganie zasad, w rezultacie czego Departament Handlu - po przekazaniu podmiotowi nieprzestrzegającemu zasad stosownego powiadomienia z trzydziestodniowym wyprzedzeniem, aby zapewnić mu możliwość ustosunkowania się do zarzutów - skreśli ten podmiot z wykazu 42 . Jeżeli po usunięciu podmiotu z wykazu w dalszym ciągu będzie on deklarował zgodność z zasadami Tarczy Prywatności, departament przekaże sprawę do rozpoznania FTC lub innemu organowi egzekwowania prawa 43 .
(48) Po trzecie, osoby fizyczne mogą również wnosić swoje skargi do krajowego organu ochrony danych. Podmioty są zobowiązane do współpracy przy badaniu i rozstrzyganiu skarg przez organ ochrony danych, jeżeli dotyczą one przetwarzania danych o zasobach ludzkich gromadzonych w kontekście stosunku pracy albo jeżeli dany podmiot dobrowolnie poddał się nadzorowi organów ochrony danych. W szczególności podmioty muszą odpowiadać na zapytania, postępować zgodnie z zaleceniami organów ochrony danych, w tym środkami ochrony prawnej lub środkami odszkodowawczymi, oraz przekazywać organowi ochrony danych pisemne potwierdzenie o podjęciu takich działań.
(49) Porady organów ochrony danych będą udzielane za pośrednictwem nieformalnej grupy organów ochrony danych ustanowionej na poziomie Unii 44 , co pomoże zapewnić rozpatrywanie poszczególnych spraw w skoordynowany i spójny sposób. Porady zostaną udzielone dopiero wówczas, gdy obie strony sporu miały należytą możliwość wypowiedzenia się i przedstawienia wszystkich dowodów zgodnie z własnym uznaniem. Panel przekaże porady tak szybko, jak stanowi wymóg należytej procedury, i co do zasady w ciągu 60 dni po otrzymaniu skargi. Jeżeli podmiot nie zastosuje się do porad w ciągu 25 dni od ich otrzymania i nie poda zadowalającego usprawiedliwienia takiego opóźnienia, panel zawiadomi go o swoim zamiarze przekazania sprawy FTC (lub innemu właściwemu amerykańskiemu organowi egzekwowania prawa) lub o zamiarze stwierdzenia poważnego naruszenia zobowiązania do współpracy. W pierwszym przypadku może to prowadzić do podjęcia działania służącego egzekwowaniu na podstawie sekcji 5 ustawy o FTC (lub podobnej ustawy). W drugim przypadku panel poinformuje Departament Handlu, który uzna fakt niezastosowania się przez podmiot do wydanych przez panel organów ochrony danych zaleceń za uporczywe nieprzestrzeganie zasad, co doprowadzi do usunięcia podmiotu z wykazu podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności.
(50) Jeżeli organ ochrony danych, do którego skierowano skargę, nie podejmie żadnego działania w celu rozstrzygnięcia skargi lub podjęte przez niego działanie okaże się niewystarczające, skarżący będący osobą fizyczną może zaskarżyć takie działanie (zaniechanie) do sądów krajowych danego państwa członkowskiego.
(51) Osoby fizyczne mogą również wnieść skargi do organów ochrony danych nawet w przypadku, gdy panel organów ochrony danych nie został wyznaczony jako organ ds. rozstrzygania sporów danego podmiotu. W takich przypadkach organ ochrony danych może przekazać otrzymane skargi do rozpoznania przez Departament Handlu albo FTC. Aby ułatwić i pogłębić współpracę w kwestiach dotyczących skarg wnoszonych przez osoby fizyczne i nieprzestrzegania zasad przez podmioty uczestniczące w programie Tarczy Prywatności, Departament Handlu powoła specjalną osobę odpowiedzialną za kontakty, która będzie działała jako łącznik oraz będzie pomagać organowi ochrony danych w udzielaniu odpowiedzi na zapytania dotyczące przestrzegania zasad przez dany podmiot 45 . Podobnie FTC zobowiązało się do ustanowienia specjalnej osoby odpowiedzialnej za kontakty 46 oraz do zapewniania organom ochrony danych wsparcia w prowadzeniu dochodzeń zgodnie z amerykańską ustawą o bezpieczeństwie w sieci 47 .
(52) Po czwarte, Departament Handlu zobowiązał się do przyjmowania i rozpatrywania skarg oraz dokładania wszelkich starań w celu rozstrzygnięcia skarg dotyczących nieprzestrzegania zasad przez podmioty. W tym celu Departament Handlu zapewnia organom ochrony danych szczegółowe procedury przekazywania skarg osobie wyznaczonej do kontaktów, śledzenia ich oraz kontaktowania się z przedsiębiorstwami w celu ułatwienia procesu rozstrzygania skarg. Aby przyspieszyć proces rozpatrywania skarg osób fizycznych, osoba wyznaczona do kontaktów będzie współpracować bezpośrednio z odpowiednim organem ochrony danych w kwestiach przestrzegania zasad, a w szczególności będzie przekazywać mu aktualne informacje na temat statusu skarg w okresie nie dłuższym niż 90 dni od daty zgłoszenia. Dzięki temu osoby, których dane dotyczą, będą mogły składać skargi dotyczące nieprzestrzegania zasad przez amerykańskie przedsiębiorstwa samocertyfikowane bezpośrednio ich krajowemu organowi ochrony danych, który następnie przekaże je Departamentowi Handlu jako amerykańskiemu organowi zarządzającemu Tarczą Prywatności UE-USA. Departament Handlu zobowiązał się również do opracowania, w ramach rocznego przeglądu funkcjonowania Tarczy Prywatności UE-USA, sprawozdania zawierającego zbiorczą analizę skarg otrzymanych każdego roku 48 .
(53) Jeżeli, na podstawie kontroli przeprowadzonej z urzędu, skarg lub innych informacji, Departament Handlu stwierdzi, że podmiot uporczywie nie przestrzega zasad ochrony prywatności, wówczas usunie taki podmiot z wykazu podmiotów uczestniczących w programie Tarczy Prywatności. Odmowa zastosowania się do ostatecznego ustalenia dowolnej instytucji samoregulującej ochronę prywatności, niezależnego organu rozstrzygania sporów lub organu rządowego, w tym organu ochrony danych, zostanie uznana za uporczywe nieprzestrzeganie zasad.
(54) Po piąte, podmiot uczestniczący w programie Tarczy Prywatności musi respektować uprawnienia organów amerykańskich, w szczególności Federalnej Komisji Handlu 49 , w zakresie prowadzenia dochodzeń i egzekwowania prawa, co skutecznie zapewni przestrzeganie zasad przez ten podmiot. FTC będzie priorytetowo traktowało zgłoszenia dotyczące nieprzestrzegania zasad ochrony prywatności otrzymane od niezależnego organu ds. rozstrzygania sporów lub organu samoregulacyjnego, Departamentu Handlu i organów ochrony danych (działających z własnej inicjatywy lub na podstawie skarg), aby ustalić, czy doszło do naruszenia przepisów sekcji 5 ustawy o FTC 50 . FTC zobowiązało się do ustanowienia standardowego procesu zgłaszania, wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za kontakty w agencji, która będzie zajmowała się zgłoszeniami organów ochrony danych, oraz do wymiany informacji na temat zgłoszeń. Ponadto FTC będzie przyjmowało skargi bezpośrednio od osób fizycznych i z własnej inicjatywy będzie przeprowadzić dochodzenia dotyczące Tarczy Prywatności, w szczególności w ramach szerzej zakrojonych dochodzeń dotyczących kwestii prywatności.
(55) FTC może wyegzekwować przestrzeganie zasad za pomocą zarządzeń administracyjnych ("ugód") i systematycznie będzie monitorować stosowanie się do takich zarządzeń. Jeżeli podmioty nie przestrzegają zarządzeń, FTC może skierować sprawę do właściwego sądu w celu nałożenia sankcji cywilnych i innych środków ochrony prawnej, w tym za wszelkie szkody spowodowane niezgodnym z prawem postępowaniem. FTC może również bezpośrednio wystąpić do sądu federalnego o nałożenie wstępnego lub stałego nakazu lub zakazu sądowego lub innych środków ochrony prawnej. Każda ugoda wystawiona na rzecz podmiotu uczestniczącego w programie Tarczy Prywatności będzie zawierała przepisy dotyczące samozgłaszania 51 , a podmioty będą zobowiązane do podawania do wiadomości publicznej wszelkich istotnych i związanych z Tarczą Prywatności sekcji wszelkich przedłożonych FTC sprawozdań dotyczących przestrzegania zasad lub sprawozdań z oceny. Ponadto FTC będzie prowadziło internetowy wykaz przedsiębiorstw podlegających orzeczeniom FTC lub sądu w sprawach dotyczących Tarczy Prywatności.
(56) Po szóste, w ramach mechanizmu ochrony prawnej "ostatniej szansy", w przypadku gdy żadne z pozostałych dostępnych środków odwoławczych nie przyniosły zadowalającego rozstrzygnięcia skargi osoby fizycznej, osoba z UE, której dane dotyczą, może poddać sprawę pod arbitraż panelu ds. Tarczy Prywatności. Podmioty muszą poinformować osoby fizyczne o możliwości wystąpienia - po spełnieniu określonych warunków - o arbitraż i są zobowiązane do udzielenia odpowiedzi, w przypadku gdy dana osoba fizyczna zdecyduje się skorzystać z tej możliwości, przekazując powiadomienie stosownemu podmiotowi 52 .
(57) Wspomniany panel arbitrażowy będzie się składał z co najmniej 20 arbitrów wyznaczonych przez Departament Handlu i Komisję w oparciu o ich niezależność, prawość oraz doświadczenie w zakresie amerykańskich przepisów dotyczących ochrony prywatności i unijnego prawa o ochronie danych. W odniesieniu do każdego sporu dotyczącego osoby fizycznej strony wybiorą z tej grupy panel złożony z jednego arbitra lub trzech 53 arbitrów. Postępowanie będzie prowadzone zgodnie ze standardowymi zasadami arbitrażu uzgodnionymi przez Departament Handlu i Komisję. Zasady te będą uzupełniały obowiązujące ramy, w których przewidziano szereg elementów przyczyniających się do zwiększenia dostępności tego mechanizmu dla osób z UE, których dane dotyczą: (i) przygotowując skargę do rozpoznania przez panel, osoba, której dane dotyczą, może korzystać ze wsparcia swojego krajowego organu ochrony danych; (ii) chociaż miejscem prowadzenia postępowania arbitrażowego będą Stany Zjednoczone, osoba z UE, której dane dotyczą, może zdecydować się na udział w nim za pośrednictwem wideokonferencji lub konferencji telefonicznej, która zostanie zorganizowana nieodpłatnie; (iii) choć zasadniczo postępowanie arbitrażowe będzie prowadzone w języku angielskim, po otrzymaniu uzasadnionego wniosku tłumaczenie ustne podczas postępowania arbitrażowego oraz tłumaczenie pisemne zostanie z reguły 54 zapewnione nieodpłatnie; (iv) chociaż każda ze stron musi ponieść własne koszty zastępstwa procesowego, jeżeli jest reprezentowana przed panelem przez pełnomocnika, Departament Handlu ustanowi fundusz zasilany rocznymi składkami wpłacanymi przez podmioty uczestniczące w programie Tarczy Prywatności, który pokryje kwalifikujące się koszty procedury arbitrażowej, do kwot maksymalnych, które zostaną ustalone przez organy amerykańskie w porozumieniu z Komisją.
(58) Panel ds. Tarczy Prywatności będzie uprawniony do przyznania "niepieniężnego godziwego zadośćuczynienia danej osobie fizycznej" 55 , które jest niezbędne do usunięcia niezgodności z zasadami. Chociaż panel, podejmując decyzję, uwzględni inne środki ochrony prawnej uzyskane już w ramach innych mechanizmów Tarczy Prywatności, osoby fizyczne mogą nadal wnieść o arbitraż, jeżeli uznają te inne środki ochrony prawnej za niewystarczające. Pozwoli to osobom z UE, których dane dotyczą, wszczęcie arbitrażu we wszystkich przypadkach, gdy działanie lub bezczynność właściwych organów amerykańskich (np. FTC) nie doprowadziły do zadowalającego rozstrzygnięcia ich skarg. Z arbitrażu nie można skorzystać w przypadku, gdy organ ochrony danych jest uprawniony z mocy prawa do rozstrzygnięcia konkretnego roszczenia dotyczącego amerykańskiego przedsiębiorstwa samocertyfikowanego, tj. w tych przypadkach, w których podmiot albo jest zobowiązany do współpracy i zastosowania się do porad organów ochrony danych dotyczących przetwarzania danych o zasobach ludzkich zgromadzonych w ramach stosunku pracy, albo dobrowolnie się do tego zobowiązał. Osoby fizyczne mogą dochodzić wykonania orzeczenia arbitrażowego przed sądami amerykańskimi zgodnie z federalną ustawą o arbitrażu, co zapewnia środek ochrony prawnej w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie wywiąże się ze spoczywających na nim zobowiązań.
(59) Po siódme, jeżeli podmiot nie wywiąże się ze swojego zobowiązania do przestrzegania zasad i opublikowanej polityki ochrony prywatności, wówczas mogą być dostępne inne sądowe środki odwoławcze na mocy prawa poszczególnych stanów USA, w których przewidziano środki ochrony prawnej na mocy prawa deliktów oraz w przypadkach podania fałszywych informacji w celu wprowadzenia w błąd, podejmowania nieuczciwych lub oszukańczych działań lub stosowania nieuczciwych lub oszukańczych praktyk lub naruszenia umowy.
(60) Ponadto, jeżeli organ ochrony danych, po otrzymaniu skargi złożonej przez osobę z UE, której dane dotyczą, uzna, że dane osobowe osoby fizycznej przekazywano podmiotowi ze Stanów Zjednoczonych z naruszeniem przepisów UE dotyczących ochrony danych, w tym jeżeli podmiot eksportujący dane z UE ma podstawy, by przypuszczać, że odnośny podmiot nie przestrzega przedmiotowych zasad, może skorzystać ze swoich uprawnień również względem podmiotu przekazującego dane oraz, w razie potrzeby, zarządzić zawieszenie przekazywania danych.
(61) W świetle informacji przedstawionych w niniejszej sekcji Komisja stwierdza, że zasady opublikowane przez Departament Handlu Stanów Zjednoczonych jako takie zapewniają stopień ochrony danych osobowych, który jest zasadniczo równoważny stopniowi ochrony gwarantowanemu zgodnie z podstawowymi zasadami ustanowionymi w dyrektywie 95/46/WE.
(62) Ponadto ustanowienie zobowiązań w zakresie przejrzystości, zarządzanie Tarczą Prywatności oraz przeprowadzanie przeglądu zgodności z zasadami przez Departament Handlu gwarantuje skuteczne stosowanie zasad.
(63) Ponadto Komisja stwierdza, że mechanizmy nadzoru, mechanizmy odwoławcze i mechanizmy egzekwowania prawa przewidziane w Tarczy Prywatności - rozumiane jako całość - zapewniają możliwość identyfikowania przypadków naruszenia zasad przez podmioty uczestniczące w programie Tarczy Prywatności i nakładania za nie kar w praktyce i oferują osobom, których dane dotyczą, możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej w celu uzyskania dostępu do danych na ich temat oraz - ostatecznie - skorygowania lub usunięcia takich danych.
3. DOSTĘP DO DANYCH OSOBOWYCH PRZEKAZYWANYCH PRZEZ AMERYKAŃSKIE ORGANY PUBLICZNE W RAMACH TARCZY PRYWATNOŚCI UE-USA I KORZYSTANIE Z TYCH DANYCH
(64) Zgodnie z załącznikiem II sekcja I pkt 5 przestrzeganie zasad ogranicza się do zakresu, w jakim jest to konieczne do spełnienia wymogów bezpieczeństwa narodowego, interesu publicznego lub egzekwowania prawa.
(65) Komisja oceniła przewidziane w prawie amerykańskim ograniczenia i gwarancje w zakresie dostępu do danych osobowych przekazywanych przez amerykańskie organy publiczne w ramach Tarczy Prywatności UE-USA i korzystania z tych danych do celów bezpieczeństwa narodowego, egzekwowania prawa i innych celów leżących w interesie publicznym. Ponadto rząd Stanów Zjednoczonych - za pośrednictwem Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych 56 - przekazał Komisji szczegółowe oświadczenia i zobowiązania, które zawarto w załączniku VI do niniejszej decyzji. Na mocy pisma podpisanego przez sekretarza stanu i dołączonego jako załącznik III do niniejszej decyzji rząd Stanów Zjednoczonych zobowiązał się również do utworzenia nowego mechanizmu nadzoru nad przypadkami ingerencji ze względu na bezpieczeństwo narodowe, tj. do powołania Rzecznika ds. Tarczy Prywatności, który jest organem niezależnym od Wspólnoty Wywiadowczej. W oświadczeniu Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych zawartym w załączniku VII do niniejszej decyzji opisano ograniczenia i gwarancje mające zastosowanie do dostępu organów publicznych do danych w celu egzekwowania prawa i w innych celach leżących w interesie publicznym oraz korzystania z tych danych przez organy publiczne. Aby zwiększyć przejrzystości i odzwierciedlić prawny charakter tych zobowiązań, każdy z dokumentów zamieszczonych w wykazie i załączonych do niniejszej decyzji zostanie opublikowany w amerykańskim Rejestrze Federalnym.
(66) Poniżej bardziej szczegółowo opisano ustalenia Komisji w kwestii ograniczeń dostępu do danych osobowych przekazywanych z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych przez amerykańskie organy publiczne i ograniczeń w zakresie korzystania z tych danych, a także ustalenia w kwestii istnienia skutecznych środków ochrony prawnej w tym zakresie.
3.1. Dostęp amerykańskich organów publicznych do danych w celach związanych z bezpieczeństwem narodowym i korzystanie przez amerykańskie organy publiczne z tych danych w celach związanych z bezpieczeństwem narodowym
(67) Przeprowadzona przez Komisję analiza wykazała, że w prawie amerykańskim ustanowiono szereg ograniczeń dostępu do danych osobowych przekazywanych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA do celów związanych z bezpieczeństwem narodowym oraz ograniczenia w zakresie korzystania z tych danych, a także mechanizmy nadzoru i ochrony prawnej, które w dostatecznym stopniu gwarantują, że dane te będą należycie chronione przed bezprawną ingerencją i ryzykiem dopuszczania się wobec nich nadużyć 57 . Jak opisano poniżej, wspomniane ramy prawne zostały istotnie wzmocnione od 2013 r., kiedy Komisja opublikowała swoje dwa komunikaty (zob. motyw 7).
3.1.1. Ograniczenia
(68) Zgodnie z konstytucją Stanów Zjednoczonych odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa narodowego spoczywa na Prezydencie, który pełni funkcję Naczelnego Wodza i Zwierzchnika Sił Zbrojnych i który jest uprawniony do kształtowania polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych w obszarze wywiadu zagranicznego 58 . Choć Kongres posiada kompetencje do nakładania ograniczeń i wielokrotnie korzystał z tego uprawnienia, Prezydent jest uprawniony do kierowania działalnością Wspólnoty Wywiadowczej Stanów Zjednoczonych w tym obszarze, w szczególności za pomocą rozporządzeń wykonawczych lub dyrektyw Prezydenta. Dotyczy to oczywiście również tych obszarów, w odniesieniu do których Kongres nie opublikował żadnych wytycznych. Obecnie można wskazać dwa kluczowe instrumenty prawne w tym obszarze: rozporządzenie wykonawcze 12333 ("rozporządzenie wykonawcze 12333") 59 i dyrektywę polityczną Prezydenta nr 28.
(69) W dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 wydanej w dniu 17 stycznia 2014 r. na operacje w obszarze "rozpoznania radioelektronicznego" nałożono szereg ograniczeń 60 . Dyrektywa Prezydenta jest wiążąca dla amerykańskich organów wywiadowczych 61 i pozostaje w mocy po zmianie administracji Stanów Zjednoczonych 62 . Dyrektywa polityczna Prezydenta nr 28 ma szczególne znaczenie dla osób niebędących obywatelami ani rezydentami amerykańskimi, uwzględniając osoby z UE, których dane dotyczą. Dyrektywa ta stanowi m.in., że:
a) dane pochodzące z rozpoznania radioelektronicznego muszą być gromadzone zgodnie z przepisami ustawy lub zgodnie z upoważnieniem wydanym przez Prezydenta, a działania w obszarze rozpoznania radioelektronicznego muszą być podejmowane zgodnie z konstytucją Stanów Zjednoczonych (w szczególności zgodnie z czwartą poprawką) i zgodnie z prawem amerykańskim;
b) wszystkie osoby powinny być traktowane z godnością i szacunkiem, niezależnie od ich narodowości lub miejsca zamieszkania;
c) wszystkie osoby posiadają uzasadniony interes w dążeniu do zapewnienia poszanowania ich prywatności przy przetwarzaniu dotyczących ich danych osobowych;
d) kwestie związane z prywatnością i wolnościami obywatelskimi mają kluczowe znaczenie w kontekście planowania działań Stanów Zjednoczonych w obszarze rozpoznania radioelektronicznego;
e) dlatego też przy podejmowaniu działań w obszarze rozpoznania radioelektronicznego organy amerykańskie muszą uwzględnić odpowiednie gwarancje w zakresie ochrony danych osobowych wszystkich osób fizycznych, niezależnie od ich narodowości lub miejsca zamieszkania.
(70) Dyrektywa polityczna Prezydenta nr 28 stanowi, że dane pochodzące z rozpoznania radioelektronicznego można gromadzić wyłącznie w celach związanych z prowadzeniem działalności w obszarze wywiadu lub kontrwywiadu zagranicznego, aby wesprzeć organy krajowe i organy wchodzące w skład departamentów w realizacji powierzonych im zadań i że nie można ich gromadzić w żadnych innych celach (np. w celu przyznania korzyści konkurencyjnej przedsiębiorstwom amerykańskim). W tym kontekście Urząd Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych wyjaśnił, że jednostki Wspólnoty Wywiadowczej "powinny ustanowić wymóg, aby w miarę możliwości koncentrować się na konkretnych celach lub zagadnieniach związanych z wywiadem zagranicznym, stosując obowiązujące wyróżniki (np. określone urządzenia, terminy umożliwiające selekcję i kryteria identyfikujące)" 63 . Ponadto w oświadczeniach zagwarantowano, że podmiotami odpowiedzialnymi za podjęcie decyzji w kwestii gromadzenia danych wywiadowczych nie będą poszczególni przedstawiciele służb wywiadowczych - kwestie te zostaną uregulowane w politykach i procedurach stosowanych przez różne jednostki (agencje) Wspólnoty Wywiadowczej Stanów Zjednoczonych, które agencje te są zobowiązane przyjąć w celu wdrożenia dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28 64 . W związku z powyższym proces analizowania i ustanawiania odpowiednich selektorów odbywa się w kontekście ogólnych "ram amerykańskich priorytetów wywiadowczych", które zapewniają wyznaczanie priorytetów wywiadowczych przez decydentów wysokiego szczebla i poddawanie ich regularnym przeglądom, aby w odpowiedni sposób odnosiły się do bieżących zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i uwzględniały potencjalne czynniki ryzyka, w tym czynniki ryzyka stwarzające zagrożenie dla prywatności 65 . Na tej podstawie personel agencji wyszukuje i identyfikuje konkretne terminy umożliwiające selekcję, co do których oczekuje się, że pomogą zgromadzić zagraniczne dane wywiadowcze stosownie do priorytetów 66 . Terminy umożliwiające selekcję, czyli "selektory" muszą być regularnie ocenianie, aby ustalić, czy w dalszym ciągu dostarczają wartościowych danych wywiadowczych zgodnie z priorytetami 67 .
(71) Ponadto ustanowione w dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 wymogi, zgodnie z którymi proces gromadzenia danych wywiadowczych musi być zawsze 68 "w jak największym stopniu dostosowany do indywidualnych potrzeb", a Wspólnota Wywiadowcza musi w pierwszej kolejności podjąć próbę wyszukania innych informacji lub pozyskania poszukiwanych informacji z innych odpowiednich źródeł 69 , odzwierciedlają ogólną zasadę nadrzędności ukierunkowanego gromadzenia danych nad hurtowym gromadzeniem danych. Zgodnie z gwarancją przedstawioną przez Urząd Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych Urząd dopilnowuje, aby hurtowe gromadzenie danych nie miało "powszechnego" ani "bezkrytycznego" charakteru oraz aby wyjątek nie stał się regułą 70 .
(72) Choć w dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 wyjaśniono, że jednostki Wspólnoty Wywiadowczej muszą w określonych przypadkach hurtowo gromadzić dane pochodzące z rozpoznania radioelektronicznego, na przykład w celu zidentyfikowania i oceny nowych lub pojawiających się zagrożeń, podmiotom tym zaleca się korzystanie w pierwszej kolejności z rozwiązań umożliwiających ukierunkowane gromadzenie danych pochodzących z rozpoznania radioelektronicznego 71 . Oznacza to, że hurtowe gromadzenie danych będzie miało miejsce wyłącznie w przypadku, gdy przeprowadzenie ukierunkowanego gromadzenia danych przy zastosowaniu obowiązujących wyróżników - tj. kryterium identyfikujące związane z namierzaną osobą (np. adresu e-mail lub numeru telefonicznego danej osoby) - nie będzie możliwe "ze względów natury technicznej lub operacyjnej" 72 . Dotyczy to zarówno sposobu gromadzenia danych pochodzących z rozpoznania radioelektronicznego, jak i danych, które faktycznie zostały zgromadzone 73 .
(73) Zgodnie z oświadczeniami Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych nawet jeżeli Wspólnota Wywiadowcza nie może korzystać z określonych kryteriów identyfikujących w celu ukierunkowania gromadzenia, będzie dążyła do "jak największego" zawężenia gromadzonych danych. Aby to zapewnić, "stosuje filtry i inne narzędzia techniczne w celu skoncentrowania procesu gromadzenia danych na tych urządzeniach, które mogą zawierać komunikaty mające znaczenie dla wywiadu" (a więc będzie reagować na wymogi sformułowane przez amerykańskich decydentów zgodnie z procesem opisanym powyżej w motywie 70). W rezultacie hurtowe gromadzenie danych będzie ukierunkowywane na co najmniej dwa sposoby: po pierwsze, masowe gromadzenie danych zawsze będzie odnosić się do konkretnych celów obcego wywiadu (np. pozyskiwanie danych w ramach rozpoznania radioelektronicznego na temat działań grupy terrorystycznej działającej w danym regionie) oraz gromadzenie będzie ukierunkowywane na komunikaty, które są powiązane w dany sposób. Według zapewnień Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych znajduje to odzwierciedlenie w fakcie, że działania USA w zakresie rozpoznania radioelektronicznego dotykają jedynie ułamka komunikacji odbywającej się w internecie 74 . Po drugie, w oświadczeniach Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych wyjaśniono, że stosowane filtry i inne narzędzia techniczne będą zaprojektowane na gromadzenie jak najdokładniejszych danych w celu zapewnienia zminimalizowania ilości "nieistotnych informacji".
(74) Ponadto nawet w przypadku, gdy Stany Zjednoczone stwierdzą, że hurtowe gromadzenie danych pochodzących z rozpoznania radioelektronicznego jest konieczne, biorąc pod uwagę warunki ustanowione w motywach 70-73, w dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 ograniczono możliwość wykorzystywania takich informacji wyłącznie do sześciu celów w obszarze bezpieczeństwa narodowego, aby zapewnić ochronę prywatności i wolności obywatelskich wszystkim osobom, niezależnie od ich narodowości i miejsca zamieszkania 75 . Te dopuszczalne cele obejmują środki służące wykrywaniu i przeciwdziałaniu zagrożeniom spowodowanym działalnością szpiegowską, terroryzmem, bronią masowego rażenia i zagrożeniom dla bezpieczeństwa cybernetycznego oraz dla sił zbrojnych lub personelu wojskowego, a także zagrożeniom spowodowanym przestępczością transgraniczną powiązanym z pozostałymi pięcioma celami - działania w tym obszarze będą poddawane przeglądowi przeprowadzanemu przynajmniej raz w roku. Zgodnie z oświadczeniami rządu Stanów Zjednoczonych jednostki Wspólnoty Wywiadowczej udoskonaliły swoje praktyki i standardy analityczne w celu zapewnienia zgodności niepoddanych ocenie danych pochodzących z rozpoznania radioelektronicznego z tymi wymogami; korzystanie z ukierunkowanych zapytań "pozwala zagwarantować, że wśród danych przekazywanych analitykom do zbadania znajdą się wyłącznie informacje o potencjalnej wartości wywiadowczej" 76 .
(75) Wspomniane ograniczenia mają szczególnie istotne znaczenie w kontekście przekazywania danych osobowych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, zwłaszcza w przypadku gdy gromadzenie danych osobowych ma miejsce poza terytorium Stanów Zjednoczonych, np. w trakcie przesyłania danych kablami transatlantyckimi z Unii do Stanów Zjednoczonych. Zgodnie z zapewnieniami organów amerykańskich przedstawionymi w oświadczeniach Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych w przypadku gromadzenia danych w opisany powyżej sposób zastosowanie mają ograniczenia i gwarancje ustanowione w tych oświadczeniach - uwzględniając postanowienia dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28 77 .
(76) Zasady te odpowiadają zasadzie konieczności i proporcjonalności, mimo że nie mają takiego samego brzmienia. Nacisk kładzie się przede wszystkim na ukierunkowane gromadzenie danych, ograniczając hurtowe gromadzenie danych do (wyjątkowych) przypadków, w których gromadzenie danych w ukierunkowany sposób nie jest możliwe ze względów technicznych lub operacyjnych. Nawet w przypadkach, w których nie da się uniknąć hurtowego gromadzenia danych, możliwość dalszego "wykorzystywania" tych danych poprzez uzyskiwanie do nich dostępu jest ściśle ograniczona do konkretnych, zgodnych z prawem celów związanych z bezpieczeństwem narodowym 78 .
(77) Z uwagi na fakt, że wymogi te zostały zawarte w dyrektywie wydanej przez Prezydenta, który pełni funkcję dyrektora wykonawczego, są wiążące dla całej Wspólnoty Wywiadowczej i zostały wdrożone w ramach przepisów i procedur agencyjnych przekładających ogólne zasady na konkretne wskazówki dotyczące codziennej działalności. Ponadto, choć Kongres sam w sobie nie jest związany postanowieniami dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28, podjął również kroki na rzecz zagwarantowania, aby dane osobowe w Stanach Zjednoczonych były gromadzone w ukierunkowany sposób i aby uzyskiwano do nich dostęp w ukierunkowany sposób, a nie na "zasadzie ogólnej".
(78) Z dostępnych informacji, w tym z oświadczenia otrzymanego od rządu Stanów Zjednoczonych, wynika, że po przekazaniu danych podmiotom mającym swoją siedzibę w Stanach Zjednoczonych, które dokonały samocerty-fikacji w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, amerykańskie agencje wywiadowcze mogą 79 wystąpić o udostępnienie im danych osobowych wyłącznie w przypadku, gdy złożony przez nie wniosek będzie zgodny z przepisami ustawy o kontroli wywiadu, lub w przypadku gdy wniosek zostanie złożony przez Federalne Biuro Śledcze (FBI) w oparciu o tzw. wezwanie do przedstawienia informacji do celów bezpieczeństwa narodowego 80 . W ustawie o kontroli wywiadu przewidziano szereg podstaw prawnych, na których można się oprzeć przy gromadzeniu (i późniejszym przetwarzaniu) danych osobowych osób z UE, których dane dotyczą, przekazywanych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA. Poza sekcją 104 ustawy o kontroli wywiadu 81 obejmującą tradycyjne, zindywidualizowane środki dozoru elektronicznego i sekcją 402 82 dotyczącą urządzeń rejestrujących wybierane numery oraz urządzeń śledzących dwa kluczowe instrumenty zostały ustanowione w sekcji 501 ustawy o kontroli wywiadu (dawna sekcja 215 amerykańskiej ustawy antyterrorystycznej (U.S. Patriot Act)) oraz w sekcji 702 ustawy o kontroli wywiadu 83 .
(79) W tym kontekście w amerykańskiej ustawie o wolności, którą uchwalono w dniu 2 czerwca 2015 r., zabrania się hurtowego gromadzenia dokumentacji na podstawie sekcji 402 ustawy o kontroli wywiadu (podstawa prawna do stosowania urządzeń rejestrujących wybierane numery oraz urządzeń śledzących), sekcji 501 ustawy o kontroli wywiadu (dawna sekcja 215 amerykańskiej ustawy antyterrorystycznej) 84 oraz poprzez korzystanie z wezwania do przedstawienia informacji do celów bezpieczeństwa narodowego, a zamiast tego wymaga się stosowania konkretnych "terminów umożliwiających selekcję" 85 .
(80) Chociaż w ustawie o kontroli wywiadu przewiduje się dodatkowe dokumenty stanowiące podstawę prawną do prowadzenia krajowych działań wywiadowczych, w tym rozpoznania radioelektronicznego, z oceny Komisji wynika, że w zakresie, w jakim chodzi o dane osobowe przekazywane w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, wspomniane dokumenty w równym stopniu ograniczają ingerencję organów publicznych w ukierunkowane gromadzenie i dostęp.
(81) Jest to wyraźnie widoczne w przypadku tradycyjnego zindywidualizowanego dozoru elektronicznego na mocy sekcji 104 ustawy o kontroli wywiadu 86 . Jeżeli chodzi o sekcję 702 ustawy o kontroli wywiadu, która stanowi podstawę dwóch ważnych programów wywiadowczych prowadzonych przez agencje wywiadowcze Stanów Zjednoczonych (PRISM, UPSTREAM), przeszukiwania prowadzi się w sposób ukierunkowany dzięki wykorzystaniu indywidualnych selektorów, które identyfikują konkretne środki umożliwiające komunikację, takie jak adres e-mail lub numer telefoniczny danej osoby, a nie kluczowe słowa ani nawet imiona i nazwiska osób fizycznych, na które są ukierunkowane takie działania 87 . W związku z powyższym, jak zauważyła Rada Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi, sekcja 702 ustawy o kontroli wywiadu "w całości polega na ukierunkowaniu działań na określone osoby [niebędące obywatelami Stanów Zjednoczonych], w odniesieniu do których przeprowadzono zindywidualizowane rozpoznanie" 88 . Ze względu na klauzulę "wygaśnięcia" konieczne będzie dokonanie w 2017 r. przeglądu sekcji 702 ustawy o kontroli wywiadu i wówczas Komisja będzie musiała przeprowadzić ponowną ocenę gwarancji dostępnych dla osób z UE, których dane dotyczą.
(82) Ponadto w swoich oświadczeniach rząd Stanów Zjednoczonych wyraźnie zapewnił Komisję Europejską, że Wspólnota Wywiadowcza Stanów Zjednoczonych "nie prowadzi żadnego rodzaju bezkrytycznej inwigilacji żadnych osób fizycznych, w tym zwykłych obywateli Unii" 89 . Jeżeli chodzi o dane osobowe gromadzone w Stanach Zjednoczonych, oświadczenie to jest poparte dowodami empirycznymi, z których wynika, że wnioski o udostępnienie danych poprzez wezwanie do przedstawienia informacji do celów bezpieczeństwa narodowego i na mocy ustawy o kontroli wywiadu zarówno osobno, jak i łącznie dotyczą tylko stosunkowo niewielkiej liczby celów w porównaniu z ogólnym przepływem danych w internecie 90 .
(83) Jeżeli chodzi o dostęp do gromadzonych danych i bezpieczeństwo danych, w dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 wymaga się, aby dostęp "był ograniczony do upoważnionych pracowników, którzy potrzebują danych, aby wywiązywać się ze swoich obowiązków" oraz aby dane osobowe "były przetwarzane i przechowywane w warunkach, które zapewniają odpowiednią ochronę i uniemożliwiają dostęp osobom nieupoważnionym, zgodnie z obowiązującymi gwarancjami dotyczącymi danych wrażliwych". Pracownicy służb wywiadowczych przechodzą właściwe i odpowiednie szkolenie w zakresie zasad określonych w dyrektywie politycznej Prezydenta nr 28 91 .
(84) Ponadto, jeżeli chodzi o przechowywanie i dalsze rozpowszechnianie danych osobowych osób z UE, zgromadzonych przez amerykańskie organy wywiadowcze, dyrektywa polityczna Prezydenta nr 28 stanowi, że wszystkie osoby (w tym osoby niebędące obywatelami ani rezydentami Stanów Zjednoczonych) należy traktować z godnością i szacunkiem, że wszystkie osoby mają uzasadniony interes w dążeniu do zapewnienia poszanowania ich prywatności przy przetwarzaniu dotyczących ich danych osobowych oraz że jednostki Wspólnoty Wywiadowczej muszą zatem ustanowić strategie polityczne zapewniające odpowiednie gwarancje dla takich danych "odpowiednio zaplanowane w celu ograniczenia rozpowszechniania i przechowywania danych osobowych" 92 .
(85) Rząd Stanów Zjednoczonych wyjaśnił, że ten wymóg zasadności oznacza, iż jednostki Wspólnoty Wywiadowczej nie będą musiały przyjmować "żadnych środków, które są teoretycznie możliwe", ale będą zobowiązane do "zrównoważenia swoich wysiłków służących ochronie uzasadnionych interesów w zakresie prywatności i wolności obywatelskich praktycznymi wymogami dotyczącymi działalności w zakresie rozpoznania radioelektronicznego" 93 . W związku z tym osoby niebędące obywatelami ani rezydentami Stanów Zjednoczonych będą traktowane w taki sam sposób jak obywatele i rezydenci Stanów Zjednoczonych, w oparciu o procedury zatwierdzone przez Prokuratora Generalnego 94 .
(86) Zgodnie z tymi zasadami dane mogą być zasadniczo przechowywane przez okres maksymalnie pięciu lat, chyba że istnieje konkretne wskazanie w prawie lub wyraźne wskazanie przez Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych przedstawione po dokładnej ocenie względów prywatności - z uwzględnieniem poglądów urzędnika ds. ochrony wolności obywatelskich Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych oraz urzędników agencyjnych ds. prywatności i wolności obywatelskich - że dalsze przechowywanie danych leży w interesie bezpieczeństwa narodowego 95 . Rozpowszechnianie jest ograniczone do przypadków, w których informacje są istotne z punktu widzenia podstawowego celu gromadzenia i w związku z tym odpowiadają wymogowi zatwierdzonych działań wywiadowczych lub zatwierdzonego egzekwowania prawa 96 .
(87) Zgodnie z zapewnieniami udzielonymi przez rząd Stanów Zjednoczonych nie można rozpowszechniać danych osobowych tylko z tego względu, że dana osoba fizyczna nie jest obywatelem ani rezydentem Stanów Zjednoczonych, a "dane zgromadzone w wyniku rozpoznania radioelektronicznego dotyczące rutynowych czynności osoby obcego pochodzenia nie zostałyby uznane za dane wywiadowcze, które mogłyby być stale rozpowszechniane lub przechowywane jedynie z tego tytułu, chyba że jest to zgodne z jednym z zatwierdzonych wymogów dotyczących działań wywiadowczych" 97 .
(88) Na podstawie powyższego Komisja stwierdza, że w Stanach Zjednoczonych wdrożono przepisy służące ograniczeniu wszelkiej ingerencji do celów bezpieczeństwa narodowego w prawa podstawowe osób, których dane osobowe są przekazywane z Unii do Stanów Zjednoczonych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, do tego, co jest ściśle niezbędne, aby osiągnąć uzasadniony cel.
(89) Jak wynika z powyższej analizy, prawo Stanów Zjednoczonych zapewnia stosowanie środków nadzoru wyłącznie w celu pozyskania danych wywiadowczych - co stanowi uzasadniony cel polityki 98 - i ich maksymalne dostosowanie do specyfiki prowadzonych działań. W szczególności hurtowe gromadzenie danych będzie dozwolone tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy ukierunkowane gromadzenie danych jest niewykonalne, oraz będzie zabezpieczone dodatkowymi gwarancjami w celu zminimalizowania ilości gromadzonych danych i późniejszego dostępu (który będzie ukierunkowany na konkretne dane i dozwolony jedynie do określonych celów).
(90) W ocenie Komisji jest to zgodne z normą określoną przez Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie Schrems, zgodnie z którą uregulowania stanowiące ingerencję w prawa podstawowe gwarantowane w art. 7 i 8 karty muszą ustanawiać "minimalne zabezpieczenia" 99 , a ponadto uregulowanie "umożliwiające generalnie przechowywanie wszelkich danych osobowych wszystkich osób fizycznych, których dane zostały przekazane z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych bez jakiegokolwiek zróżnicowania, ograniczenia lub wyjątku w zależności od zamierzonego celu i bez przewidzenia obiektywnych kryteriów, które pozwoliłyby na ograniczenie dostępu władz publicznych do danych oraz na ich późniejsze wykorzystanie do określonych celów, ściśle ograniczonych, które mogą uzasadnić ingerencję, jaką stanowi zarówno dostęp, jak i wykorzystanie tych danych, nie ogranicza się do tego, co absolutnie konieczne" 100 . Nie będzie też nieograniczonego gromadzenia i przechowywania danych wszystkich osób bez jakichkolwiek ograniczeń ani nie będzie nieograniczonego dostępu. Ponadto oświadczenia przekazane Komisji, w tym zapewnienia, że działania USA w zakresie rozpoznania radioelektronicznego dotykają jedynie ułamka komunikacji odbywającej się w internecie, wykluczają "generalny" 101 dostęp do treści komunikatów elektronicznych.
3.1.2. Skuteczna ochrona prawna
(91) Komisja oceniła zarówno mechanizmy nadzoru, które istnieją w Stanach Zjednoczonych w odniesieniu do ewentualnej ingerencji amerykańskich organów wywiadowczych w dane osobowe przekazywane Stanom Zjednoczonym, jak i możliwości indywidualnego dochodzenia roszczeń dostępne osobom z UE, których dane dotyczą.
Nadzór
(92) Amerykańska Wspólnota Wywiadowcza podlega różnym mechanizmom przeglądu i nadzoru w ramach trzech gałęzi władzy federalnej. Obejmują one organy wewnętrzne i zewnętrzne w strukturze władzy wykonawczej, szereg komisji Kongresu oraz kontrolę sądową, przy czym ta ostatnia w szczególności dotyczy działań prowadzonych w ramach ustawy o kontroli wywiadu.
(93) Po pierwsze, działania wywiadowcze prowadzone przez organy Stanów Zjednoczonych objęte są szeroko zakrojonym nadzorem ze strony władzy wykonawczej.
(94) Zgodnie z sekcją 4 lit. a) ppkt (iv) dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28 strategie polityczne i procedury jednostek Wspólnoty Wywiadowczej "obejmują właściwe środki ułatwiające nadzór nad wdrażaniem gwarancji chroniących dane osobowe"; środki te powinny obejmować okresowe audyty 102 .
(95) W tym zakresie wdrożono wiele poziomów nadzoru obejmujących m.in. urzędników ds. wolności obywatelskich lub ochrony prywatności, Inspektorów Generalnych, Biuro Wolności Obywatelskich i Ochrony Prywatności Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych, Radę Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi oraz prezydencką Radę Nadzoru nad Służbami Wywiadowczymi. Wspomniane funkcje nadzorcze wspierają pracownicy ds. zgodności we wszystkich agencjach 103 .
(96) Jak wyjaśnił rząd Stanów Zjednoczonych 104 , urzędnicy ds. wolności obywatelskich lub ochrony prywatności odpowiedzialni za nadzór pracują w różnych departamentach odpowiedzialnych za działania wywiadowcze i w agencjach wywiadowczych 105 . Chociaż konkretne uprawnienia tych urzędników mogą się nieco różnić w zależności od ustawy stanowiącej podstawę prawną, zazwyczaj obejmują nadzór nad procedurami w celu zapewnienia, aby dany departament lub dana agencja odpowiednio uwzględniały kwestie dotyczące prywatności i wolności obywatelskich oraz aby wdrażały odpowiednie procedury rozpatrywania skarg złożonych przez osoby fizyczne, które uważają, że ich prywatność lub wolności obywatelskie zostały naruszone (w niektórych przypadkach, podobnie jak Urząd Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych, sami mogą mieć uprawnienia do badania skarg 106 ). Z kolei dyrektor departamentu/agencji musi zapewnić, aby urzędnik otrzymał wszystkie dane oraz dostęp do wszystkich materiałów niezbędnych do wykonywania swoich funkcji. Urzędnicy ds. wolności obywatelskich i ochrony prywatności składają Kongresowi i Radzie Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi okresowe sprawozdania dotyczące m.in. liczby i rodzaju skarg otrzymanych przez departament/ agencję oraz podsumowanie sposobu rozpatrzenia takich skarg, prowadzonych przeglądów i postępowań oraz wpływu działań przeprowadzonych przez urzędnika 107 . Zgodnie z oceną krajowych organów ochrony danych nadzór wewnętrzny sprawowany przez urzędników ds. wolności obywatelskich lub ochrony prywatności można uznać za "stosunkowo dokładny", nawet jeżeli ich zdaniem nie spełniają one wymaganego poziomu niezależności 108 .
(97) Ponadto każda jednostka Wspólnoty Wywiadowczej posiada własnego Inspektora Generalnego odpowiadającego m. in. za nadzorowanie działań wywiadowczych 109 . Obejmuje to, w obrębie Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych, Biuro Inspektora Generalnego, które sprawuje kompleksową jurysdykcję nad całą Wspólnotą Wywiadowczą i jest uprawnione do badania skarg lub informacji na temat zarzutów dotyczących postępowania niezgodnego z prawem lub nadużyć władzy w związku z programami i działaniami prowadzonymi w ramach Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych lub Wspólnoty Wywiadowczej 110 . Inspektorzy Generalni są ustawowo niezależnymi 111 jednostkami odpowiedzialnymi za przeprowadzanie audytów i dochodzeń dotyczących programów i działań prowadzonych przez odpowiednią agencję do krajowych celów wywiadowczych, w tym nadużyć lub naruszeń prawa 112 . Są uprawnieni do wglądu we wszystkie rejestry, sprawozdania, audyty, przeglądy, dokumenty, opracowania, zalecenia lub inne istotne materiały, w razie potrzeby na mocy wezwania, oraz mogą odbierać zeznania 113 . Chociaż Inspektorzy Generalni mogą wydawać jedynie niewiążące zalecenia dotyczące działań naprawczych, ich sprawozdania, m.in. na temat działań następczych (lub braku takich działań), są podawane do publicznej wiadomości, a ponadto wysyłane do Kongresu, który na ich podstawie może wykonywać swoją funkcję nadzorczą 114 .
(98) Ponadto Radzie Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi, będącej niezależną agencją 115 w strukturze władzy wykonawczej, na którą składa się pięcioosobowa Rada reprezentująca obie partie 116 , powołana na okres sześciu lat przez Prezydenta za zgodą Senatu, powierzono obowiązki w obszarze kształtowania i wdrażania polityki walki z terroryzmem, aby zapewnić ochronę prywatności i wolności obywatelskich. W swoim przeglądzie działalności Wspólnoty Wywiadowczej Rada ma dostęp do wszystkich stosownych rejestrów, sprawozdań, audytów, przeglądów, dokumentów, opracowań i zaleceń agencji, z uwzględnieniem informacji niejawnych, oraz może przeprowadzać przesłuchania i odbierać zeznania. Rada otrzymuje sprawozdania od urzędników ds. wolności obywatelskich i prywatności z szeregu departamentów/agencji federalnych 117 , może wydawać zalecenia skierowane do tych urzędników i regularnie sporządza sprawozdania dla komisji Kongresu i dla Prezydenta 118 . Rada Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi jest również zobowiązana - działając w zakresie przysługujących jej uprawnień - do przygotowania sprawozdania z wdrażania dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28.
(99) Uzupełnieniem wspomnianych mechanizmów nadzoru jest Rada Nadzoru nad Służbami Wywiadowczymi ustanowiona w ramach prezydenckiej Rady Konsultacyjnej ds. Wywiadu i odpowiedzialna za monitorowanie przestrzegania przepisów konstytucji i wszystkich mających zastosowanie przepisów przez amerykańskie organy wywiadowcze.
(100) Aby usprawnić działania w tym obszarze, zachęca się jednostki Wspólnoty Wywiadowczej do opracowania systemów informatycznych zapewniających możliwość monitorowania, rejestrowania i przeprowadzania przeglądu zapytań lub korzystania z innych metod wyszukiwania danych osobowych 119 . Organy ds. nadzoru i monitorowania zgodności będą okresowo kontrolowały praktyki stosowane przez jednostki Wspólnoty Wywiadowczej w celu zapewnieniu ochrony danych osobowych pochodzących z rozpoznania radioelektronicznego oraz przestrzeganie tych procedur przez te jednostki 120 .
(101) Opisanym funkcjom nadzorczym towarzyszą ponadto dodatkowe rozbudowane wymogi w zakresie sprawozdawczości w odniesieniu do nieprzestrzegania zasad. W szczególności procedury stosowane przez agencje muszą zapewniać niezwłoczne zgłoszenie poważnego problemu związanego z przestrzeganiem zasad w odniesieniu do danych osobowych dowolnej osoby - niezależnie od jej narodowości - gromadzonych w drodze rozpoznania radioelektronicznego kierownikowi jednostki Wspólnoty Wywiadowczej, który z kolei powiadomi o tym fakcie Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych, który - zgodnie z dyrektywą polityczną Prezydenta nr 28 - ustali, czy w danym przypadku zachodzi konieczność podjęcia jakichkolwiek działań naprawczych 121 . Ponadto zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym nr 12333 wszystkie jednostki Wspólnoty Wywiadowczej są zobowiązane zgłaszać Radzie Nadzoru nad Służbami Wywiadowczymi wszelkie przypadki nieprzestrzegania zasad 122 . Opisane mechanizmy zapewniają rozwiązanie zaistniałego problemu na najwyższym szczeblu w ramach Wspólnoty Wywiadowczej. Jeżeli problem taki dotyczy osoby niebędącej obywatelem ani rezydentem Stanów Zjednoczonych, Dyrektor Krajowych Służb Wywiadowczych - działając w porozumieniu z Sekretarzem Stanu i dyrektorem zgłaszającego departamentu lub agencji - ustala, czy należy podjąć kroki w celu powiadomienia odpowiedniego rządu zagranicznego zgodnie z przepisami w zakresie ochrony źródeł informacji i metod prowadzenia działalności oraz ochrony pracowników Stanów Zjednoczonych 123 .
(102) Po drugie, niezależnie od opisanych powyżej mechanizmów nadzoru funkcjonujących w strukturze władzy wykonawczej, Kongres Stanów Zjednoczonych, a w szczególności Komisje ds. Wywiadu i Sprawiedliwości w Izbie Reprezentantów i w Senacie, jest zobowiązany do sprawowania nadzoru nad wszystkimi działaniami w obszarze wywiadu zagranicznego, uwzględniając prowadzoną przez Stany Zjednoczone działalność w obszarze rozpoznania radioelektronicznego. Zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie narodowym "Prezydent zapewnia kongresowym komisjom ds. wywiadu dostęp do pełnych i aktualnych informacji na temat działalności wywiadowczej Stanów Zjednoczonych, w tym do informacji o wszelkich istotnych planowanych działaniach wywiadowczych, zgodnie z wymogami ustanowionymi w niniejszym podrozdziale" 124 . Ponadto "Prezydent zapewnia niezwłoczne zgłaszanie wszelkich niezgodnych z prawem działań wywiadowczych kongresowym komisjom ds. wywiadu oraz przekazywanie im informacji o wszelkich działaniach naprawczych, które zostały podjęte lub które mają zostać podjęte w związku z taką niezgodną z prawem działalnością" 125 . Członkowie tych komisji są uprawnieni do uzyskania dostępu do informacji niejawnych oraz do zapoznania się z metodami i programami wywiadowczymi 126 .
(103) W późniejszych ustawach rozszerzono i udoskonalono wymagania sprawozdawcze, zarówno jeżeli chodzi o jednostki Wspólnoty Wywiadowczej, jak i o odpowiednich Inspektorów Generalnych i Prokuratora Generalnego. Na przykład zgodnie z ustawą o kontroli wywiadu Prokurator Generalny jest zobowiązany do przekazywania Komisjom ds. Wywiadu i Sprawiedliwości w Senacie i Izbie Reprezentantów "pełnych informacji" na temat działań podejmowanych przez rząd zgodnie z określonymi sekcjami ustawy o kontroli wywiadu 127 . Na mocy ustawy o kontroli wywiadu rząd został również zobowiązany do przekazywania komisjom Kongresu kopii "wszystkich orzeczeń, zarządzeń lub opinii Sądu ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów lub Sądu Apelacyjnego ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów, w których dokonano istotnej interpretacji przepisów ustawy o kontroli wywiadu lub w których dokonano wykładni tych przepisów". W szczególności jeżeli chodzi o sprawowanie nadzoru, o którym mowa w sekcji 702 ustawy o kontroli wywiadu, taki nadzór sprawuje się za pośrednictwem sprawozdań, które zgodnie z przepisami ustawy należy przekazywać Komisjom ds. Wywiadu i Sprawiedliwości, a także poprzez częste organizowanie odpraw i wysłuchań. Wśród tych sprawozdań należy wymienić sprawozdanie półroczne Prokuratora Generalnego dotyczące stosowania przepisów sekcji 702 ustawy o kontroli wywiadu wraz z dokumentami potwierdzającymi, uwzględniając w szczególności sprawozdania Departamentu Sprawiedliwości i Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych dotyczące przestrzegania zasad oraz opis wszelkich przypadków nieprzestrzegania zasad 128 , a także odrębną ocenę półroczną przeprowadzaną przez Prokuratora Generalnego i przygotowywany przez Departament Sprawiedliwości dokument dotyczący zgodności z procedurami ukierunkowywania i minimalizacji, uwzględniając zgodność z procedurami służącymi zapewnieniu gromadzenia danych wyłącznie w przypadku, gdy służy to realizacji ważnego celu związanego z wywiadem zagranicznym 129 . Kongres otrzymuje również sprawozdania przekazywane przez Inspektorów Generalnych, którzy są uprawnieni do oceniania zgodności agencji z procedurami ukierunkowywania i minimalizacji oraz z wytycznymi Prokuratora Generalnego.
(104) Zgodnie z amerykańską ustawą o wolności z 2015 r. rząd Stanów Zjednoczonych musi co roku ujawniać Kongresowi (i społeczeństwu) liczbę nakazów i dyrektyw na mocy ustawy o kontroli wywiadu, o które się ubiegano i które otrzymano, a także szacunki dotyczące m.in. liczby obywateli i rezydentów amerykańskich oraz liczby osób niebędących obywatelami ani rezydentami amerykańskimi objętych nadzorem 130 . W ustawie przewidziano również dodatkowy wymóg podawania do wiadomości publicznej liczby wydanych wezwań do przedstawienia informacji do celów bezpieczeństwa narodowego, ponowne w odniesieniu do obywateli i rezydentów amerykańskich i osób niebędących obywatelami ani rezydentami amerykańskimi (zapewniając jednocześnie odbiorcom nakazów i certyfikatów wydanych na mocy ustawy o kontroli wywiadu oraz wezwań do przedstawienia informacji do celów bezpieczeństwa możliwość opublikowania - w określonych przypadkach - sprawozdań z przejrzystości) 131 .
(105) Po trzecie, w ramach działalności wywiadowczej prowadzonej przez amerykańskie organy publiczne zgodnie z ustawą o kontroli wywiadu dopuszcza się możliwość przeprowadzenia przeglądu, a w niektórych przypadkach wcześniejszego zatwierdzenia środków przez Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów 132 , tj. niezależny sąd 133 , którego orzeczenia można zaskarżyć przed Sądem Odwoławczym ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów 134 , a ostatecznie przed Sądem Najwyższym Stanów Zjednoczonych 135 . W przypadku wcześniejszego zatwierdzenia środków organy wnioskujące (Federalne Biuro Śledcze, Agencja Bezpieczeństwa Narodowego, Centralne Agencje Wywiadowcze itp.) będą zobowiązane do przekazania projektu wniosku prawnikom Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego w Departamencie Sprawiedliwości, którzy zbadają ten projekt i - w stosownych przypadkach - zwrócą się o przekazanie dodatkowych informacji 136 . Po zakończeniu prac nad wnioskiem będzie on musiał zostać zatwierdzony przez Prokuratora Generalnego, Zastępcę Prokuratora Generalnego lub Asystenta Prokuratora Generalnego ds. Bezpieczeństwa Narodowego 137 . Następnie Departament Sprawiedliwości przekaże wniosek Sądowi ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów, który podda go ocenie i podejmie wstępną decyzję w kwestii dalszych działań 138 . W przypadku zorganizowania rozprawy Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów jest uprawniony do przyjmowania zeznań, uwzględniając opinie biegłych 139 .
(106) Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów (oraz Sąd Odwoławczy ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów) korzysta ze wsparcia stałego zespołu składającego się z pięciu ekspertów w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i wolności obywatelskich 140 . Spośród tej grupy sąd powołuje jedną osobę, która będzie pełniła funkcję amicus curiae, tj. osoby zapewniającej wsparcie przy rozpatrywaniu wszelkich wniosków o wydanie nakazu lub wniosków o dokonanie przeglądu zawierających nową lub istotną wykładnię przepisów ustawowych, chyba że sąd stwierdzi, że powołanie takiej osoby w danym przypadku nie byłoby właściwe 141 . Instytucja amicus curiae służy przede wszystkim zapewnieniu odpowiedniego uwzględnienia w ocenie przeprowadzonej przez sąd kwestii związanych z prywatnością. Sąd może również powołać osobę fizyczną lub podmiot do pełnienia funkcji amicus curiae i dzielenia się swoją wiedzą techniczną, jeżeli uzna to za stosowne lub - po otrzymaniu odpowiedniego wniosku - może udzielić osobie fizycznej lub podmiotowi zgody na złożenie raportu amicus curiae 142 .
(107) Istnieją pewne różnice, jeżeli chodzi o nadzór Sądu ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów nad udzielaniem dwóch typów zezwoleń na prowadzenie inwigilacji, przewidziane w ustawie o kontroli wywiadu, które mają największe znaczenie dla przekazywania danych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA.
(108) Zgodnie z sekcją 501 ustawy o kontroli wywiadu 143 , w której dopuszcza się możliwość gromadzenia "wszelkich przedmiotów materialnych (uwzględniając księgi, rejestry, opracowania, dokumenty i inne przedmioty)", wniosek skierowany do Sądu ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów musi zawierać wykaz okoliczności faktycznych świadczących o tym, że istnieją uzasadnione przesłanki, by przypuszczać, że żądane przedmioty materialne mają istotne znaczenie w kontekście prowadzonego zgodnie z prawem dochodzenia (innego niż ocena zagrożenia) w celu pozyskaniu zagranicznych informacji wywiadowczych, które nie dotyczą obywatela ani rezydenta Stanów Zjednoczonych, lub zapewnienia ochrony przed terroryzmem międzynarodowym lub tajnymi działaniami wywiadowczymi. Ponadto we wniosku należy zawrzeć wykaz procedur ograniczających, przyjętych przez Prokuratora Generalnego do celów zatrzymywania i rozpowszechniania gromadzonych danych wywiadowczych 144 .
(109) Natomiast zgodnie z sekcją 702 ustawy o kontroli wywiadu 145 Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów nie jest uprawniony do zatwierdzania poszczególnych środków nadzoru; może jednak zatwierdzać programy nadzoru (takie jak PRISM, UPSTREAM) w oparciu o roczne certyfikacje przygotowywane przez Prokuratora Generalnego i Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych. Zgodnie z przepisami sekcji 702 ustawy o kontroli wywiadu dopuszcza się możliwość namierzania osób, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że przebywają poza terytorium Stanów Zjednoczonych w celu pozyskiwania zagranicznych informacji wywiadowczych 146 . Agencja Bezpieczeństwa Narodowego przeprowadza takie namierzanie w dwóch etapach: w pierwszej kolejności analitycy Agencji Bezpieczeństwa Narodowego identyfikują osoby niebędące obywatelami ani rezydentami Stanów Zjednoczonych przebywające za granicą, których objęcie nadzorem - w ocenie analityków - umożliwi pozyskanie stosownych zagranicznych informacji wywiadowczych określonych w certyfikacji. Następnie, po zidentyfikowaniu tych poszczególnych osób i zatwierdzeniu ich namierzania w ramach rozbudowanego mechanizmu przeglądu wykorzystywanego przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego 147 przydziela się (tj. opracowuje i wdraża) selektory identyfikujące narzędzia komunikacyjne (takie jak adresy e-mail), które są wykorzystywane przez namierzane osoby 148 . Jak już wskazano, certyfikacje, które mają zostać zatwierdzone przez Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów, nie zawierają żadnych informacji na temat poszczególnych osób, które mają być namierzane - służą one identyfikowaniu kategorii zagranicznych informacji wywiadowczych 149 . Choć Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów nie ocenia - na podstawie uzasadnionego podejrzenia lub innej normy - czy osoby fizyczne są odpowiednio namierzane do celów pozyskiwania zagranicznych informacji wywiadowczych 150 , zakres kontroli przeprowadzanej przez ten sąd obejmuje również warunek, zgodnie z którym "istotnym celem gromadzenia informacji jest pozyskanie zagranicznych informacji wywiadowczych" 151 . Zgodnie z sekcją 702 ustawy o kontroli wywiadu Agencja Bezpieczeństwa Narodowego może gromadzić wiadomości osób niebędących obywatelami ani rezydentami Stanów Zjednoczonych, które przebywają poza terytorium Stanów Zjednoczonych i co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że korzystają z określonego środka komunikacji w celu przekazywania zagranicznych informacji wywiadowczych (np. informacje związane z terroryzmem międzynarodowym, rozprzestrzenianiem broni jądrowej lub wrogimi działaniami w obszarze cyberprzestępczości). Ustalenia w tej kwestii są poddawane kontroli sądowej 152 . Certyfikacje również muszą zapewniać możliwość stosowania procedur ukierunkowywania i minimalizacji 153 . Prokurator Generalny i Dyrektor Krajowych Służb Wywiadowczych weryfikują zgodność z zasadami, a agencje są zobowiązane do zgłaszania Sądowi ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów 154 (a także Kongresowi i prezydenckiej Radzie Nadzoru nad Służbami Wywiadowczymi) wszelkich przypadków nieprzestrzegania zasad - na tej podstawie Sąd może wprowadzić zmiany w upoważnieniu 155 .
(110) Co więcej, aby zwiększyć efektywność nadzoru prowadzonego przez Sąd ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów, administracja Stanów Zjednoczonych zgodziła się wdrożyć zalecenie Rady Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi dotyczące dostarczania Sądowi ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów dokumentacji decyzji odnoszących się do sekcji 702, w tym losowych fragmentów formularzy zadaniowych, aby umożliwić Sądowi ds. Inwigilacji Obcych Wywiadów ocenę, w jakim stopniu praktycznie zrealizowano wymogi stawiane wobec wywiadu zagranicznego 156 . Jednocześnie administracja Stanów Zjednoczonych przyjęła i wprowadziła środki służące dokonaniu przeglądu procedur Agencji Bezpieczeństwa Narodowego w zakresie ukierunkowania, aby lepiej dokumentować powody, dla których wywiad zagraniczny przyjął decyzje o ukierunkowaniu gromadzenia danych 157 .
Dochodzenie roszczeń przez osoby fizyczne
(111) Osoby z UE, których dane dotyczą, mogą skorzystać z licznych możliwości dostępnych w prawie amerykańskim, jeżeli mają obawy co do tego, czy ich dane osobowe były przetwarzane (gromadzone, udostępniane itp.) przez jednostki Wspólnoty Wywiadowczej USA, a jeżeli miało to miejsce, czy przestrzegano ograniczeń mających zastosowanie na mocy prawa amerykańskiego. Odnoszą się one zasadniczo do trzech obszarów: ingerencji na mocy ustawy o kontroli wywiadu; bezprawnego, celowego uzyskania dostępu do danych osobowych przez urzędników rządowych; i dostępu do informacji na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej 158 .
(112) Po pierwsze, w ustawie o kontroli wywiadu przewidziano liczne środki ochrony prawnej dla osób niebędących obywatelami ani rezydentami USA, dzięki którym mogą zakwestionować prowadzenie bezprawnego dozoru elektronicznego 159 . Obejmuje to możliwość wytoczenia powództwa cywilnego przez osoby fizyczne o odszkodowanie pieniężne przeciwko Stanom Zjednoczonym, w przypadku gdy informacje na ich temat zostały bezprawnie i umyślnie wykorzystane lub ujawnione 160 ; pozwania amerykańskich urzędników rządowych działających we własnym imieniu ("pod przykrywką prawa") o odszkodowanie pieniężne 161 ; oraz zakwestionowania legalności dozoru (i wystąpienia o ograniczenie rozpowszechniania informacji), w przypadku gdy rząd zamierza wykorzystać lub ujawnić jakiekolwiek informacje uzyskane lub pochodzące z dozoru elektronicznego przeciwko danej osobie w postępowaniu sądowym lub administracyjnym w Stanach Zjednoczonych 162 .
(113) Po drugie, rząd USA przedstawił Komisji liczne dodatkowe możliwości, z których mogą skorzystać osoby z UE, których dane dotyczą, aby uzyskać ochronę prawną przeciwko urzędnikom rządowym ze względu na bezprawny dostęp administracji rządowej do danych osobowych lub ich bezprawne wykorzystanie przez administrację rządową, w tym rzekomo do celów bezpieczeństwa narodowego (tj. ustawa o oszustwach i nadużyciach komputerowych 163 ; ustawa o prywatności w łączności elektronicznej 164 ; oraz ustawa o prawie do prywatności w kwestiach finansowych 165 ). Wszystkie te podstawy roszczeń dotyczą określonych danych, celów lub rodzajów dostępu (np. zdalnego dostępu za pomocą komputera i internetu) i można z nich skorzystać pod pewnymi warunkami (np. celowe/umyślne postępowanie, postępowanie wykraczające poza kompetencje, powstała szkoda) 166 . W ustawie o postępowaniu administracyjnym przewiduje się bardziej ogólną możliwość dochodzenia roszczeń (tytuł 5 § 702 U.S.C.), zgodnie z którą "każda osoba doznająca krzywdy w świetle prawa w wyniku działania agencji lub dotknięta negatywnymi skutkami takiego działania lub poszkodowana w wyniku działań prowadzonych przez agencję" może wystąpić o kontrolę sądową. Obejmuje to możliwość wystąpienia do sądu o "uznanie za bezprawne i uchylenie działań, ustaleń i wniosków agencji, w przypadku których okazało się, że są [...] arbitralne, nieprzemyślane, stanowią nadużycie uprawnień lub w inny sposób są niezgodne z prawem" 167 .
(114) Ponadto rząd USA wskazał ustawę o dostępie do informacji publicznej jako środek, z którego osoby niebędące obywatelami ani rezydentami USA mogą skorzystać, aby uzyskać dostęp do istniejących rejestrów agencji federalnej, w tym jeżeli rejestry te zawierają dane osobowe tej osoby fizycznej 168 . Mając na uwadze główny obszar regulowany ustawą o dostępie do informacji publicznej, nie daje ona możliwości skorzystania ze środków ochrony prawnej przez osobę fizyczną w przypadku samej ingerencji w dane osobowe, mimo że mogłaby zasadniczo umożliwić osobom fizycznym uzyskanie dostępu do odpowiednich informacji przechowywanych przez krajowe agencje wywiadowcze. Nawet w tym kontekście możliwości wydają się ograniczone, ponieważ agencje mogą zachować informacje, które wchodzą w zakres zamkniętej listy pewnych wyjątków, obejmujących dostęp do informacji niejawnych dotyczących bezpieczeństwa narodowego i informacji dotyczących badania egzekwowania prawa 169 . W związku z tym powołanie się przez krajowe agencje wywiadowcze na takie wyjątki może być zakwestionowane przez osoby fizyczne poprzez zastosowanie administracyjnych i sądowych środków prawnych.
(115) Chociaż osoby fizyczne, w tym osoby z UE, których dane dotyczą, mają zatem liczne możliwości dochodzenia roszczeń, jeżeli zostały objęte bezprawnym dozorem (elektronicznym) do celów bezpieczeństwa narodowego, równie oczywiste jest, że nie uwzględniono przynajmniej niektórych podstaw prawnych, na jakie mogą powołać się amerykańskie organy wywiadowcze (np. rozporządzenie wykonawcze nr 12333). Co więcej, nawet jeżeli osoby niebędące obywatelami ani rezydentami USA mogą zasadniczo korzystać z sądowych środków odwoławczych, np. w przypadku nadzoru na mocy ustawy o kontroli wywiadu, dostępne podstawy wszczęcia powództwa są jednak ograniczone 170 , a roszczenia zgłaszane przez osoby fizyczne (w tym osoby będące obywatelami lub rezydentami USA) zostaną uznane za niedopuszczalne, jeżeli osoby te nie mogą wykazać interesu prawnego 171 , co ogranicza dostęp do sądów powszechnych 172 .
(116) Aby zapewnić dodatkowe możliwości ochrony prawnej dostępne dla wszystkich osób z UE, których dane dotyczą, rząd USA podjął decyzję o utworzeniu nowego urzędu Rzecznika, jak wskazano w piśmie sekretarza stanu USA do Komisji, które znajduje się w załączniku III do niniejszej decyzji. Ten urząd opiera się na wyznaczeniu na podstawie dyrektywy politycznej Prezydenta nr 28 starszego koordynatora (na poziomie podsekretarza) w Departamencie Stanu jako osobę odpowiedzialną za kontakty dla rządów zagranicznych, aby mogły one wyrazić obawy dotyczące działań USA w zakresie rozpoznania radioelektronicznego; funkcja ta wykracza jednak daleko poza pierwotny zakres.
(117) W szczególności - zgodnie z zobowiązaniami rządu USA - Rzecznik zapewni, aby indywidualne skargi zostały należycie zbadane i rozstrzygnięte oraz aby osoby fizyczne otrzymały niezależne potwierdzenie, że działano zgodnie z prawem amerykańskim lub że - w przypadku naruszenia takich przepisów - problem ten został rozwiązany 173 . Urząd obejmuje również "Rzecznika ds. Tarczy Prywatności" w randze podsekretarza i dodatkowy personel oraz inne organy nadzorcze właściwe do nadzorowania różnych jednostek Wspólnoty Wywiadowczej, na współpracy z którymi będzie polegał Rzecznik ds. Tarczy Prywatności podczas rozpatrywania skarg. W szczególności, jeżeli wniosek danej osoby fizycznej dotyczy zgodności nadzoru z prawem Stanów Zjednoczonych, Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie mógł polegać na niezależnych organach nadzorczych posiadających uprawnienia dochodzeniowe (takich jak Inspektorzy Generalni lub Rada Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi). W każdym przypadku sekretarz stanu gwarantuje, że Rzecznik będzie posiadał środki umożliwiające zapewnienie, aby jego odpowiedź na wnioski osób fizycznych opierała się na wszystkich niezbędnych informacjach.
(118) Dzięki takiej złożonej strukturze urząd Rzecznika gwarantuje niezależny nadzór i środki ochrony prawnej dla osób fizycznych. Co więcej, współpraca z innymi organami nadzoru zapewnia dostęp do niezbędnej wiedzy fachowej. Ponadto, nakładając na Rzecznika ds. Tarczy Prywatności obowiązek potwierdzenia zgodności lub zastosowania środków zaradczych w odniesieniu do wszelkich przypadków nieprzestrzegania zasad, mechanizm odzwierciedla zobowiązanie rządu Stanów Zjednoczonych do przyjęcia i rozstrzygnięcia skarg osób fizycznych pochodzących z UE.
(119) Po pierwsze, w odróżnieniu od mechanizmu funkcjonującego wyłącznie na szczeblu międzyrządowym Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie otrzymywał skargi od osób fizycznych i odpowiadał na nie. Tego rodzaju skargi można kierować do organów nadzorczych w państwach członkowskich właściwych w sprawach nadzoru nad służbami bezpieczeństwa narodowego lub przetwarzania danych osobowych przez organy publiczne, które przekażą je scentralizowanemu organowi UE, który z kolei przekieruje je do Rzecznika ds. Tarczy Prywatności 174 . W praktyce przyniesie to korzyści osobom fizycznym pochodzącym z UE, które mogą zwrócić się do krajowego organu "w pobliżu miejsca zamieszkania" i w swoim języku ojczystym. Zadaniem takiego organu będzie wspieranie osoby fizycznej w składaniu wniosku do Rzecznika ds. Tarczy Prywatności, który to wniosek zawiera podstawowe informacje i może w związku z tym zostać uznany za "kompletny". Osoba fizyczna nie musi wykazywać, że rząd USA faktycznie pozyskał jej dane osobowe za pomocą działań w zakresie rozpoznania radioelektronicznego.
(120) Po drugie, rząd Stanów Zjednoczonych zobowiązuje się do zapewnienia, aby Rzecznik ds. Tarczy Prywatności - pełniąc swoje funkcje - mógł opierać się na współpracy z innymi istniejącymi w prawie amerykańskim mechanizmami niezależnego nadzoru i przeglądu zgodności. Niekiedy będzie to obejmowało krajowe organy wywiadowcze, w szczególności gdy wniosek należy interpretować jako dotyczący udzielenia dostępu do dokumentów na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej. W innych przypadkach, zwłaszcza gdy wnioski dotyczą zgodności nadzoru z prawem Stanów Zjednoczonych, tego rodzaju współpraca będzie obejmowała niezależne organy nadzoru (np. Inspektorów Generalnych) posiadające uprawnienia i odpowiedzialność w zakresie przeprowadzania gruntownego dochodzenia (w szczególności dzięki dostępowi do wszystkich istotnych dokumentów oraz uprawnieniu do żądania informacji i oświadczeń) oraz zaradzania wszelkim przypadkom nieprzestrzegania zasad 175 . Ponadto Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie mógł kierować sprawy do rozpatrzenia przez Radę Nadzoru nad Prywatnością i Wolnościami Obywatelskimi 176 . Jeżeli jeden ze wypomnianych organów nadzorczych stwierdzi jakikolwiek przypadek nieprzestrzegania zasad, jednostka Wspólnoty Wywiadowczej (np. agencja wywiadowcza), której dotyczy ten zarzut, będzie musiała zaradzić takiemu nieprzestrzeganiu zasad, ponieważ tylko w taki sposób Rzecznik będzie mógł udzielić pozytywnej odpowiedzi osobie fizycznej (tj. że zaradzono ewentualnemu nieprzestrzeganiu zasad), do czego zobowiązał się rząd Stanów Zjednoczonych. Ponadto w ramach współpracy Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie informowany o wynikach dochodzenia oraz będzie dysponował środkami gwarantującymi, że otrzyma wszystkie informacje niezbędne do przygotowania odpowiedzi.
(121) Ponadto Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie niezależny od Wspólnoty Wywiadowczej USA, a zatem niezwiązany jej poleceniami 177 . Ma to duże znaczenie, biorąc pod uwagę, że Rzecznik będzie musiał potwierdzić, iż (i) skarga została właściwie zbadana oraz że (ii) przestrzegano odpowiednich przepisów prawa amerykańskiego - w tym przede wszystkim ograniczeń i gwarancji opisanych w załączniku VI - lub - w przypadku nieprzestrzegania przepisów - problem ten został rozwiązany. Aby móc przedstawić takie niezależne potwierdzenie, Rzecznik ds. Tarczy Prywatności będzie musiał uzyskać wystarczające informacje na temat dochodzenia w celu przeprowadzenia oceny dokładności odpowiedzi na skargę. Ponadto sekretarz stanu zobowiązał się do zapewnienia, aby podsekretarz pełnił funkcję Rzecznika ds. Tarczy Prywatności w sposób obiektywny i wolny od jakiegokolwiek niewłaściwego wpływu, jaki mógłby zostać wywarty na udzieloną odpowiedź.
(122) Ogólnie rzecz biorąc, urząd ten zapewnia gruntowne zbadanie i rozstrzygnięcie skarg złożonych przez osoby fizyczne oraz zapewnia, aby w procesie tym, przynajmniej w dziedzinie nadzoru, uczestniczyły niezależne organy nadzorcze posiadające niezbędną wiedzę fachową i uprawnienia dochodzeniowe, a Rzecznik był w stanie pełnić swoje funkcje bez żadnego niewłaściwego, a zwłaszcza politycznego, wpływu. Ponadto osoby fizyczne będą mogły wnosić skargi bez konieczności wykazania, że są przedmiotem nadzoru, lub na podstawie samych tylko oznak sugerujących, że są przedmiotem nadzoru 178 . W świetle powyższych okoliczności Komisja jest przekonana, że istnieją odpowiednie i skuteczne zabezpieczenia przed nadużyciami.
(123) Na podstawie powyższego Komisja stwierdza, że Stany Zjednoczone zapewniają skuteczną ochronę prawną przed ingerencją swoich organów wywiadowczych w prawa podstawowe osób, których dane są przekazywane z Unii do Stanów Zjednoczonych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA.
(124) W tym kontekście Komisja zauważa, że Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie Schrems stwierdził, iż "uregulowanie nieprzewidujące dla jednostek żadnej drogi prawnej w celu uzyskania dostępu do dotyczących ich danych osobowych lub sprostowania czy usunięcia takich danych nie zapewnia poszanowania zasadniczej istoty prawa podstawowego do skutecznej ochrony prawnej, wynikającego z art. 47 karty" 179 . W ocenie Komisji potwierdzono, że w Stanach Zjednoczonych zapewniono takie środki ochrony prawnej, w tym poprzez wprowadzenie urzędu Rzecznika. Rzecznik sprawuje niezależny nadzór i ma uprawnienia dochodzeniowe. W ramach stałego monitorowania Tarczy Prywatności przez Komisję, w tym za pomocą corocznego wspólnego przeglądu, w którym uczestniczy również Rzecznik, skuteczność działania tego urzędu będzie przedmiotem ponownej oceny.
3.2. Dostęp organów publicznych USA do danych i wykorzystywanie przez nie danych w celach związanych z egzekwowaniem prawa i interesem publicznym
(125) Jeżeli chodzi o ingerencję w przekazywanie danych osobowych na podstawie Tarczy Prywatności UE-USA do celów egzekwowania prawa, rząd USA (za pośrednictwem Departamentu Sprawiedliwości) przedstawił zapewnienie dotyczące mających zastosowanie ograniczeń i gwarancji, które w ocenie Komisji gwarantują odpowiedni stopień ochrony.
(126) Zgodnie z tymi informacjami - na podstawie czwartej poprawki do konstytucji USA 180 - wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji przez organy egzekwowania prawa wymaga zasadniczo 181 nakazu sądowego wydawanego po przedstawieniu "prawdopodobieństwa winy". W kilku dokładnie określonych i wyjątkowych przypadkach, w których obowiązek uzyskania nakazu nie ma zastosowania 182 , działanie organów rządowych poddaje się testowi "zasadności" 183 . O tym, czy wyszukiwanie lub pozyskiwanie informacji jest zasadne, "decyduje z jednej strony ocena stopnia, w jakim ingeruje ono w prywatność osoby fizycznej, a z drugiej strony - ocena stopnia, w jakim jest to potrzebne do wspierania uzasadnionych interesów rządowych" 184 . Mówiąc bardziej ogólnie, czwarta poprawka zapewnia prywatność i godność oraz chroni przed arbitralnymi i ingerującymi działaniami urzędników rządowych 185 . Te koncepcje uosabiają zasady konieczności i proporcjonalności obowiązujące w prawie Unii. Jeżeli organ egzekwowania prawa nie potrzebuje już korzystać z zatrzymanych przedmiotów do celów dowodowych, przedmioty te należy zwrócić 186 .
(127) Chociaż prawo zapisane w czwartej poprawce nie przysługuje osobom niebędącym obywatelami USA, które nie mają miejsca zamieszkania w Stanach Zjednoczonych, osoby takie mogą pośrednio korzystać z praw ustanowionych w czwartej poprawce, jeżeli stosowne dane osobowe znajdują się w posiadaniu amerykańskich przedsiębiorstw, przy czym organy egzekwowania prawa muszą każdorazowo uzyskać zezwolenie sądowe (lub przynajmniej spełnić wymóg zasadności) 187 . Dalszą ochronę gwarantują specjalne ustawowe dokumenty stanowiące podstawę prawną oraz wytyczne Departamentu Sprawiedliwości, które ograniczają dostęp do danych do celów egzekwowania prawa na podstawie równoważnej zasadom konieczności i proporcjonalności (np. poprzez wymóg, aby FBI stosowało jak najmniej inwazyjne metody dochodzeniowe, biorąc pod uwagę ich wpływ na prywatność i wolności obywatelskie) 188 . Zgodnie z oświadczeniami przedstawionymi przez rząd USA te same lub większe zabezpieczenia mają zastosowanie do dochodzeń w sprawach egzekwowania prawa na szczeblu stanowym (w odniesieniu do dochodzeń prowadzonych na podstawie przepisów prawa stanowego) 189 .
(128) Chociaż wcześniejsze zezwolenie sądowe wydane przez sąd lub wielką ławę przysięgłych (sądowe ciało dochodzeniowe wyznaczone przez sędziego) nie jest wymagane we wszystkich sprawach 190 , wezwania administracyjne ograniczają się do określonych przypadków i będą podlegać niezależnej kontroli sądowej przynajmniej wtedy, gdy rząd dochodzi egzekwowania prawa w sądzie 191 .
(129) To samo ma zastosowanie w przypadku wykorzystywania wezwań administracyjnych do celów interesu publicznego. Ponadto zgodnie z oświadczeniami przedstawionymi przez rząd USA zastosowanie mają podobne istotne ograniczenia, polegające na tym, że agencje mogą ubiegać się o dostęp jedynie do danych, które mają znaczenie w sprawach wchodzących w zakres ich uprawnień, i muszą przestrzegać standardu zasadności.
(130) Ponadto w prawie amerykańskim osobom fizycznym zapewniono szereg sądowych środków odwoławczych wobec organu publicznego lub jednego z urzędników takiego organu, w przypadku gdy te organy przetwarzają dane osobowe. Ze wspomnianych środków przewidzianych w szczególności w ustawie o postępowaniu administracyjnym, ustawie o dostępie do informacji publicznej i ustawie o ochronie danych w łączności elektronicznej mogą skorzystać wszystkie osoby fizyczne, niezależnie od ich obywatelstwa, o ile spełnią odpowiednie warunki.
(131) Co do zasady, zgodnie z przepisami dotyczącymi kontroli sądowej ustanowionymi w ustawie o postępowaniu administracyjnym 192 "każda osoba doznająca krzywdy w świetle prawa w wyniku działania agencji lub dotknięta negatywnymi skutkami takiego działania lub poszkodowana w wyniku działań prowadzonych przez agencję" może wystąpić o kontrolę sądową 193 . Obejmuje to możliwość wystąpienia do sądu o "uznanie za bezprawne i uchylenie działań, ustaleń i wniosków agencji, w przypadku których okazało się, że są [...] arbitralne, nieprzemyślane, stanowią nadużycie uprawnień lub w inny sposób są niezgodne z prawem" 194 .
(132) Ściślej rzecz ujmując, w tytule II ustawy o ochronie danych w łączności elektronicznej 195 ustanowiono system ustawowych praw w obszarze prywatności, który reguluje kwestie związane z dostępem organów egzekwowania prawa do treści komunikatów przekazywanych za pomocą łączności przewodowej, ustnie lub za pomocą łączności elektronicznej przechowywanych przez dostawców usług będących osobami trzecimi 196 . W świetle przepisów ustawy bezprawny (tj. w braku stosownego upoważnienia wydanego przez sąd lub innego zezwolenia) dostęp do takich komunikatów jest uznawany za przestępstwo i daje pokrzywdzonej osobie prawo wytoczenia powództwa cywilnego przed amerykański sąd federalny o odszkodowanie za faktycznie poniesione szkody lub o odszkodowanie karne, a także o zasądzenie godziwego zadośćuczynienia od Stanów Zjednoczonych lub od urzędnika rządowego, który umyślnie dopuścił się tego rodzaju czynów zabronionych, lub wystąpienia z wnioskiem o wydanie deklaratywnego orzeczenia ustalającego wobec takiego urzędnika lub wobec Stanów Zjednoczonych.
(133) Ponadto zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej (tytuł 5 § 552 U.S.C.) każdy ma prawo do wglądu do rejestru prowadzonego przez agencję federalną, a po wyczerpaniu administracyjnych środków ochrony prawnej - do egzekwowania tego prawa przed sądem, o ile wspomniane rejestry nie są objęte ochroną przed publicznym ujawnieniem na mocy wyjątku lub przepisów szczególnych wyłączających ich jawność ze względów związanych z egzekwowaniem prawa 197 .
(134) Ponadto w kilku innych ustawach przyznaje się osobom fizycznym prawo do wytoczenia powództwa przeciwko organowi publicznemu lub urzędnikowi Stanów Zjednoczonych w związku z przetwarzaniem ich danych osobowych, takich jak ustawa o podsłuchach 198 , ustawa o oszustwach i nadużyciach komputerowych 199 , ustawa federalna o roszczeniach z tytułu czynu niedozwolonego 200 , ustawa o prawie do prywatności w kwestiach finansowych 201 oraz ustawa o rzetelnej sprawozdawczości kredytowej 202 .
(135) Komisja stwierdza zatem, że w Stanach Zjednoczonych wdrożono przepisy służące ograniczeniu wszelkiej ingerencji do celów egzekwowania prawa 203 lub do celów innych interesów publicznych w prawa podstawowe osób, których dane osobowe są przekazywane z Unii do Stanów Zjednoczonych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA, do tego, co jest ściśle niezbędne, aby osiągnąć dany uzasadniony cel i aby zapewnić skuteczną ochronę prawną przed taką ingerencją.
4. ODPOWIEDNI STOPIEŃ OCHRONY W RAMACH TARCZY PRYWATNOŚCI UE-USA
(136) W świetle tych ustaleń Komisja uznaje, że Stany Zjednoczone zapewniają odpowiedni stopień ochrony danych osobowych przekazywanych z Unii do samocertyfikowanych podmiotów w Stanach Zjednoczonych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA.
(137) W szczególności Komisja stwierdza, że zasady opublikowane przez Departament Handlu Stanów Zjednoczonych rozumiane jako całość zapewniają stopień ochrony danych osobowych, który jest zasadniczo równoważny poziomowi gwarantowanemu podstawowymi zasadami ustanowionymi w dyrektywie 95/46/WE.
(138) Ponadto ustanowienie zobowiązań w zakresie przejrzystości oraz zarządzanie Tarczą Prywatności przez Departament Handlu gwarantuje skuteczne stosowanie zasad.
(139) Ponadto Komisja stwierdza, że mechanizmy nadzoru i mechanizmy odwoławcze przewidziane w Tarczy Prywatności - rozumiane jako całość - zapewniają możliwość identyfikowania przypadków naruszenia zasad przez podmioty uczestniczące w programie Tarczy Prywatności i nakładania za nie kar w praktyce i oferują osobom, których dane dotyczą, możliwość skorzystania ze środków ochrony prawnej w celu uzyskania dostępu do danych na ich temat oraz - ostatecznie - skorygowania lub usunięcia takich danych.
(140) Ponadto na podstawie dostępnych informacji na temat amerykańskiego porządku prawnego, w tym oświadczeń i zobowiązań rządu USA, Komisja stwierdza, że wszelkie ingerencje amerykańskich organów publicznych w prawa podstawowe osób, których dane osobowe są przekazywane z Unii do Stanów Zjednoczonych w ramach Tarczy Prywatności UE-USA do celów bezpieczeństwa narodowego, egzekwowania prawa lub innych celów interesu publicznego, a także wiążące się z nimi ograniczenia nałożone na samocertyfikowane podmioty w odniesieniu do przestrzegania przez nie zasad, będą ograniczać się do tego, co jest ściśle niezbędne, aby osiągnąć dany uzasadniony cel, oraz że istnieje skuteczna ochrona prawna przed taką ingerencją.
(141) Komisja stwierdza, że spełnia to normy art. 25 dyrektywy 95/46/WE interpretowanego w świetle Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, jak wyjaśnił Trybunał Sprawiedliwości w szczególności w wyroku w sprawie Schrems.
5. DZIAŁANIA ORGANÓW OCHRONY DANYCH I INFORMACJE PRZEKAZYWANE KOMISJI
(142) W wyroku w sprawie Schrems Trybunał Sprawiedliwości wyjaśnił, że Komisja nie ma uprawnień, aby ograniczać kompetencje, które przysługują organom ochrony danych na mocy art. 28 dyrektywy 95/46/WE (w tym kompetencji do zawieszenia przekazywania danych), w przypadku gdy przy okazji skargi wnoszonej na mocy tego przepisu jednostka podważa zgodność wydanej przez Komisję decyzji w sprawie odpowiedniej ochrony danych osobowych z ochroną podstawowego prawa do prywatności i ochrony danych 204 .
(143) Aby skutecznie monitorować funkcjonowanie Tarczy Prywatności, Komisja powinna być informowana przez państwa członkowskie o odpowiednich działaniach podejmowanych przez organy ochrony danych.
(144) Trybunał Sprawiedliwości stwierdził ponadto, że zgodnie z art. 25 ust. 6 akapit drugi dyrektywy 95/46/WE państwa członkowskie i ich organy muszą podejmować środki niezbędne w celu zapewnienia zgodności z aktami instytucji unijnych, ponieważ co do zasady przyjmuje się, że akty te są zgodne z prawem, a zatem wywołują skutki prawne do czasu ich uchylenia, stwierdzenia ich nieważności w postępowaniu o stwierdzenie nieważności lub orzeczenia ich nieważności w następstwie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym lub zarzutu niezgodności z prawem. W rezultacie decyzja w sprawie odpowiedniej ochrony danych osobowych przyjęta przez Komisję na podstawie art. 25 ust. 6 dyrektywy 95/46/WE jest wiążąca dla wszystkich organów państw członkowskich, do których jest skierowana, w tym ich niezależnych organów nadzorczych 205 . W przypadku gdy taki organ otrzymał skargę, w której podważono zgodność wydanej przez Komisję decyzji w sprawie odpowiedniej ochrony danych osobowych z ochroną podstawowego prawa do prywatności i ochrony danych, i organ ten uzna podniesione zarzuty za zasadne, w prawie krajowym należy zapewnić drogę prawną umożliwiającą mu podniesienie tych zarzutów przed sądem krajowym, który w razie wątpliwości jest zobowiązany zawiesić postępowanie i wystąpić z odesłaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości 206 .
6. OKRESOWY PRZEGLĄD USTALENIA DOTYCZĄCEGO ADEKWATNOŚCI
(145) W świetle tego, że stopień ochrony zapewniany w porządku prawnym USA może ulec zmianie, Komisja po przyjęciu niniejszej decyzji będzie okresowo sprawdzać, czy ustalenia odnoszące się do adekwatności stopnia ochrony gwarantowanego przez Stany Zjednoczone w ramach Tarczy Prywatności UE-USA są nadal faktycznie i prawnie uzasadnione. Taka kontrola jest wymagana w każdym przypadku, gdy Komisja pozyska informacje budzące uzasadnione wątpliwości w tym kontekście 207 .
(146) W związku z tym Komisja będzie nieprzerwanie monitorować ogólne ramy przekazywania danych osobowych zapewnione przez Tarczę Prywatności UE-USA oraz przestrzeganie przez organy USA oświadczeń i zobowiązań zawartych w dokumentach dołączonych do niniejszej decyzji. Aby ułatwić ten proces, Stany Zjednoczone zobowiązały się informować Komisję o istotnych zmianach w prawie amerykańskim, gdy dotyczą one Tarczy Prywatności w dziedzinie ochrony danych i ograniczeń w zakresie gwarancji stosowanych w celu uzyskania dostępu do danych osobowych przez organy publiczne. Co więcej, niniejsza decyzja będzie podlegać corocznemu wspólnemu przeglądowi, który obejmie wszystkie aspekty funkcjonowania Tarczy Prywatności UE-USA, w tym funkcjonowania wyjątków w zakresie bezpieczeństwa narodowego i egzekwowania prawa od obowiązujących zasad. Ponadto, ze względu na fakt, że zmiany w prawie Unii również mogą wpłynąć na ustalenie dotyczące adekwatności, Komisja oceni stopień ochrony zapewniony w ramach Tarczy Prywatności po wejściu w życie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.
(147) Aby przeprowadzić coroczny wspólny przegląd, o którym mowa w załącznikach I, II i VI, Komisja spotka się z przedstawicielami Departamentu Handlu i FTC oraz - w stosownych przypadkach - z przedstawicielami innych departamentów i agencji zaangażowanych we wdrażanie ustaleń dotyczących Tarczy Prywatności oraz, w sprawach związanych z bezpieczeństwem narodowym, przedstawicielami Urzędu Dyrektora Krajowych Służb Wywiadowczych, innych jednostek Wspólnoty Wywiadowczej i Rzecznikiem. Uczestnictwo w tym spotkaniu będzie otwarte dla unijnych organów ochrony danych i przedstawicielu Grupy Roboczej Art. 29.
(148) W ramach corocznego wspólnego przeglądu Komisja zwróci się do Departamentu Handlu o przedstawienie kompleksowych informacji dotyczących wszelkich istotnych aspektów funkcjonowania Tarczy Prywatności UE-USA, w tym zgłoszeń otrzymanych przez Departament Handlu od organów ochrony danych i wyników przeglądów przestrzegania zasad prowadzonych z urzędu. Komisja będzie również zwracać się o wyjaśnienia dotyczące wszelkich pytań lub kwestii związanych z Tarczą Prywatności UE-USA i jej funkcjonowaniem wynikających z wszelkich dostępnych informacji, w tym sprawozdań z przejrzystości dozwolonych na mocy amerykańskiej ustawy o wolności, ogólnodostępnych sprawozdań sporządzanych przez krajowe organy wywiadowcze USA, organy ochrony danych, grupy ds. ochrony prywatności, doniesień medialnych lub jakichkolwiek innych możliwych źródeł. Co więcej, aby ułatwić Komisji zadanie w tym względzie, państwa członkowskie powinny informować Komisję o przypadkach, w których działania organów odpowiedzialnych za zapewnienie przestrzegania zasad w Stanach Zjednoczonych nie zagwarantowały ich przestrzegania, oraz o wszelkich oznakach tego, że działania organów publicznych USA odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe lub zapobieganie przestępczości, prowadzenie postępowań przygotowawczych, wykrywanie lub ściganie czynów zabronionych nie gwarantują wymaganego stopnia ochrony.
(149) Na podstawie corocznego wspólnego przeglądu Komisja przygotuje ogólnodostępne sprawozdanie, które przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
7. ZAWIESZENIE DECYZJI W SPRAWIE ODPOWIEDNIEJ OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH
(150) W przypadku gdy na podstawie kontroli lub jakichkolwiek innych dostępnych informacji Komisja stwierdzi, iż stopnia ochrony zapewnionego w ramach Tarczy Prywatności nie można zasadniczo uznać za równoważny stopniowi ochrony gwarantowanemu w Unii, lub gdy występują wyraźne oznaki tego, że w Stanach Zjednoczonych być może nie zapewnia się już skutecznego przestrzegania zasad lub że działania organów publicznych USA odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe lub zapobieganie przestępczości, prowadzenie postępowań przygotowawczych, wykrywanie lub ściganie czynów zabronionych nie gwarantują wymaganego stopnia ochrony, Komisja poinformuje o tym Departament Handlu i zwróci się o szybkie podjęcie odpowiednich środków w celu zaradzenia potencjalnemu nieprzestrzeganiu zasad w określonym i rozsądnym terminie. Jeżeli po upływie określonego terminu organy USA nie wykażą w zadowalający sposób, że Tarcza Prywatności UE-USA nadal gwarantuje skuteczne przestrzeganie zasad i odpowiedni stopień ochrony, Komisja rozpocznie postępowanie prowadzące do częściowego lub pełnego zawieszenia lub uchylenia niniejszej decyzji 208 . Komisja może ewentualnie zaproponować zmianę niniejszej decyzji na przykład poprzez ograniczenie zakresu ustalenia dotyczącego adekwatności wyłącznie do przekazywania danych podlegającego dodatkowym warunkom.
(151) W szczególności Komisje rozpocznie procedurę zawieszenia lub uchylania w przypadku:
a) oznak, że organy USA nie przestrzegają oświadczeń i zobowiązań zawartych w dokumentach dołączonych do niniejszej decyzji, w tym jeżeli chodzi o warunki i ograniczenia dostępu amerykańskich organów publicznych do danych osobowych przekazywanych w ramach Tarczy Prywatności do celów egzekwowania prawa, bezpieczeństwa narodowego i innych celów interesu publicznego;
b) nieskutecznego rozpatrywania skarg wnoszonych przez osoby, których dane dotyczą, pochodzące z UE; w tym kontekście Komisja uwzględni wszystkie okoliczności mające wpływ na możliwość egzekwowania praw osób, których dane dotyczą, pochodzących z UE, w tym w szczególności dobrowolne zobowiązanie się samocertyfikowanych organizacji amerykańskich do współpracy z organami ochrony danych i stosowania ich rad; lub
c) nieudzielania terminowych i stosownych odpowiedzi przez Rzecznika ds. Tarczy Prywatności na wnioski składane przez osoby, których dane dotyczą, pochodzące z UE.
(152) Komisja rozważy również wszczęcie postępowania prowadzącego do zmiany, zawieszenia lub uchylenia niniejszej decyzji, jeżeli w kontekście corocznego wspólnego przeglądu funkcjonowania Tarczy Prywatności UE-USA lub w inny sposób Departament Handlu lub inne departamenty lub agencje zaangażowane we wdrażanie Tarczy Prywatności lub, w sprawach związanych z bezpieczeństwem narodowym, przedstawiciele amerykańskiej Wspólnoty Wywiadowczej lub Rzecznik nie przedstawią informacji lub wyjaśnień niezbędnych do oceny przestrzegania zasad, skuteczności procedur rozpatrywania skarg lub obniżenia wymaganego stopnia ochrony w wyniku działań krajowych organów wywiadowczych USA, w szczególności w wyniku gromadzenia lub uzyskania dostępu do danych osobowych, które nie ograniczają się do tego, co jest ściśle niezbędne i proporcjonalne. W tym kontekście Komisja uwzględni zakres, w jakim odpowiednie informacje można uzyskać z innych źródeł, w tym za pomocą sprawozdań samocertyfikowanych przedsiębiorstw amerykańskich zgodnie z przepisami amerykańskiej ustawy o wolności.
(153) Grupa Robocza ds. Ochrony Osób Fizycznych w zakresie Przetwarzania Danych Osobowych, powołana na mocy art. 29 dyrektywy 95/46/WE, wydała opinię w sprawie stopnia ochrony zapewnionego w ramach Tarczy Prywatności UE-USA 209 , która została uwzględniona przy przygotowaniu niniejszej decyzji.
(154) Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie transatlantyckich przepływów danych 210 .
(155) Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią komitetu ustanowionego na mocy art. 31 ust. 1 dyrektywy 95/46/WE,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
13.03.2025Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
02.01.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2016.207.1 |
Rodzaj: | Decyzja |
Tytuł: | Decyzja wykonawcza 2016/1250 przyjęta na mocy dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, w sprawie adekwatności ochrony zapewnianej przez Tarczę Prywatności |
Data aktu: | 12/07/2016 |
Data ogłoszenia: | 01/08/2016 |
Data wejścia w życie: | 01/08/2016 |