Regulamin nr 110 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji: I.Specjalnych elementów składowych pojazdów silnikowych wykorzystujących w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG)II.Pojazdów w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG).

Jedynie oryginalne teksty EKG ONZ mają skutek prawny w świetle międzynarodowego prawa publicznego. Status i datę wejścia w życie niniejszego regulaminu należy sprawdzać w najnowszej wersji dokumentu EKG ONZ dotyczącego statusu TRANS/WP.29/343, dostępnej pod adresem:

http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html.

Regulamin nr 110 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji:

I. Specjalnych elementów składowych pojazdów silnikowych wykorzystujących w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG)

II. Pojazdów w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG) [2015/999]

(Dz.U.UE L z dnia 30 czerwca 2015 r.)

Obejmujący wszystkie obowiązujące teksty, w tym:

Suplement nr 2 do serii poprawek 01 - data wejścia w życie: 9 października 2014 r.

SPIS TREŚCI

REGULAMIN

1. Zakres

2. Dokumenty referencyjne

3. Klasyfikacja elementów składowych

4. Definicje

CZĘŚĆ I - Homologacja specjalnych elementów składowych pojazdów silnikowych wykorzystujących w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG)

5. Wystąpienie o homologację

6. Oznakowania

7. Homologacja

8. Specyfikacje dotyczące elementów składowych instalacji CNG lub LNG

9. Zmiana typu elementu składowego instalacji CNG lub LNG oraz rozszerzenie homologacji

10. (Bez treści)

11. Zgodność produkcji

12. Sankcje z tytułu niezgodności produkcji

13. (Bez treści)

14. Ostateczne zaniechanie produkcji

15. Nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu

CZĘŚĆ II - Homologacja pojazdów w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG)

16. Wystąpienie o homologację

17. Homologacja

18. Wymagania dotyczące montażu specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania sprężonego gazu ziemnego lub skroplonego gazu ziemnego w układzie napędowym pojazdu

19. Zgodność produkcji

20. Sankcje z tytułu niezgodności produkcji

21. Zmiana typu pojazdu oraz rozszerzenie homologacji

22. Ostateczne zaniechanie produkcji

23. Nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu

24. Przepisy przejściowe

ZAŁĄCZNIKI

1A Podstawowa charakterystyka elementów składowych instalacji CNG/LNG

1B Podstawowa charakterystyka pojazdu, silnika i instalacji CNG/LNG

2A Układ znaku homologacji typu elementu składowego instalacji CNG/LNG

2B Zawiadomienie dotyczące udzielenia lub rozszerzenia lub odmowy udzielenia lub cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji typu elementu składowego instalacji CNG/LNG zgodnie z regulaminem nr 110

2C Układ znaków homologacji

2D Zawiadomienie dotyczące udzielenia lub rozszerzenia lub odmowy udzielenia lub cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji typu pojazdu w odniesieniu do montażu instalacji CNG/LNG zgodnie z regulaminem nr 110

3 Przechowywanie w pojeździe gazu ziemnego służącego jako paliwo dla pojazdów samochodowych

3A Butle gazowe - Wysokociśnieniowe butle do przechowywania w pojeździe sprężonego gazu ziemnego (CNG) służącego jako paliwo dla pojazdów samochodowych

3B Baki na paliwo ciekłe - Izolowane próżniowo pojemniki do przechowywania w pojeździe gazu ziemnego służącego jako paliwo dla pojazdów samochodowych

4A Przepisy dotyczące homologacji zaworu automatycznego CNG, zaworu jednokierunkowego, ciśnieniowego zaworu nadmiarowego, nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego (uruchamianego termicznie), zaworu ograniczającego przepływ, zaworu ręcznego oraz nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego (uruchamianego ciśnieniowo)

4B Przepisy dotyczące homologacji elastycznych przewodów paliwowych lub węży dla CNG oraz węży dla LNG

4C Przepisy dotyczące homologacji filtra CNG

4D Przepisy dotyczące homologacji regulatora ciśnienia CNG

4E Przepisy dotyczące homologacji czujników ciśnienia i temperatury CNG

4F Przepisy dotyczące homologacji wlewu paliwa (końcówka do napełniania) CNG

4G Przepisy dotyczące homologacji - w odniesieniu do CNG - regulatora przepływu gazu i mieszalnika gazu z powietrzem, wtryskiwacza gazu lub magistrali paliwowej

4H Przepisy dotyczące homologacji elektronicznego modułu sterującego

4I Przepisy dotyczące homologacji wymiennika ciepła/parownika LNG

4F Przepisy dotyczące homologacji końcówki do napełniania LNG

4F Przepisy dotyczące homologacji regulatora ciśnienia LNG

4L Przepisy dotyczące homologacji czujników ciśnienia lub temperatury LNG

4F Przepisy dotyczące homologacji detektora gazu ziemnego

4N Przepisy dotyczące homologacji zaworu automatycznego, zaworu zwrotnego, ciśnieniowego zaworu nadmiarowego, zaworu ograniczającego przepływ, zaworu ręcznego oraz zaworu jednokierunkowego, dla zastosowań LNG

4O Przepisy dotyczące homologacji pompy paliwa LNG

5 Procedury badań

5A Badanie na zwiększone ciśnienie (badanie wytrzymałości)

5B Badanie szczelności zewnętrznej

5C Badanie szczelności wewnętrznej

5D Badanie kompatybilności z CNG/LNG

5E Badanie odporności na korozję

5F Odporność na suche gorąco

5G Starzenie ozonowe

5H Badanie z cyklicznymi zmianami temperatury

5I Badanie z cyklicznymi zmianami ciśnienia stosowane wyłącznie w przypadku butli

5J i (Bez treści)

5K -

5L Badanie trwałości (praca ciągła)

5M Badanie na rozerwanie/badanie niszczące stosowane wyłącznie w przypadku butli CNG

5N Badanie odporności na drgania

5 Temperatury robocze

5P LNG - Badanie w niskiej temperaturze

5Q Kompatybilność części niemetalowych z czynnikami wymiany ciepła

6 Przepisy dotyczące znaku identyfikacyjnego CNG dla pojazdów kategorii M2 i M3, N2 i N3

7 Przepisy dotyczące znaku identyfikacyjnego LNG dla pojazdów kategorii M2 i M3, N2 i N3

1. ZAKRES

Niniejszy regulamin stosuje się do:

1.1. Część I Specjalne elementy składowe pojazdów kategorii M i N ¹ wykorzystujące w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG);

1.2. Część II Pojazdy kategorii M i N ² w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG).

2. DOKUMENTY REFERENCYJNE

Wymienione niżej normy zawierają postanowienia, które - poprzez odniesienie do nich w niniejszym tekście - stanowią przepisy niniejszego regulaminu.

Normy ASTM 3
ASTM B117-90	Test method of Salt Spray (Fog) Testing
ASTM B154-92	Mercurous Nitrate Test for Copper and Copper Alloys
ASTM D522-92	Mandrel Bend Test of attached Organic Coatings
ASTM D1308-87	Effect of Household Chemicals on Clear and Pigmented Organic Finishes
ASTM D2344-84	Test Method for Apparent interlaminar Shear Strength of Parallel Fibre Composites by Short Beam Method
ASTM D2794-92	Test Method for Resistance of Organic Coatings to the Effects of Rapid Deformation (Impact)
ASTM D3170-87	Chipping Resistance of Coatings
ASTM D3418-83	Test Method for Transition Temperatures Polymers by Thermal Analysis
ASTM E647-93	Standard Test, Method for Measurement of Fatigue Crack Growth Rates
ASTM E813-89	Test Method for JIC, a Measure of Fracture Toughness
ASTM G53-93	Standard Practice for Operating Light and Water - Exposure Apparatus (Fluorescent UV-Condensation Type) for Exposure of non-metallic materials
Normy BSI 4
BS 5045	Part 1 (1982) Transportable Gas Containers - Specification for Seamless Steel Gas Containers Above 0,5 litre Water Capacity
BS 7448-91	Fracture Mechanics Toughness Tests Part I - Method for Determination of KIC, Critical COD and Critical J Values of BS PD 6493-1991. Guidance and Methods for Assessing the A Acceptability of Flaws in Fusion Welded Structures; Metallic Materials
Normy EN 5
EN 13322-2 2003	Butle do gazów - Spawane butle do gazów wielokrotnego napełniania - Projektowanie i konstrukcja - Część 2: Stale nierdzewne
EN ISO 5817 2003	Złącza spawane łukowo ze stali - spawanie - wytyczne określania poziomów jakości dla niezgodności spawalniczych
EN1251-2 2000	Zbiorniki kriogeniczne. Zbiorniki o objętości nie większej niż 1 000 l izolowane próżnią
EN 895:1995	Badania niszczące spawanych złączy metali. Próba rozciągania próbek poprzecznych
EN 910:1996	Badania niszczące spawanych złączy metali. Próby zginania
EN 1435:1997	Badania nieniszczące złączy spawanych. Badania radiograficzne złączy spawanych
EN 6892-1:2009	Metale. Próba rozciągania
EN 10045-1:1990	Metale. Próba udarności sposobem Charpy'ego. Metoda badania.
Normy ISO 6
ISO 37	Rubber, vulcanized or thermoplastic - Determination of tensile stress-strain properties.
ISO 148-1983	Steel - Charpy Impact Test (v-notch)
ISO 188	Rubber, volcanized or thermoplastic - Accelerated ageing and heat resistance tests
ISO 306-1987	Plastics - Thermoplastic Materials - Determination of Vicat Softening Temperature
ISO 527 Pt 1-93	Plastics - Determination of Tensile Properties - Part I: General principles
ISO 642-79	Steel-Hardenability Test by End Quenching (Jominy Test)
ISO 12991	Liquefied natural gas (LNG) - transportable tanks for use on-board vehicles
ISO1307	Rubber and plastics hoses - Hose sizes, minimum and maximum inside diameters, and tolerances on cut-to-length hoses
ISO 1402	Rubber and plastics hoses and hose assemblies - Hydrostatic testing
ISO 1431	Rubber, vulcanized or thermoplastic - Resistance to ozone cracking
ISO 1436	Rubber hoses and hose assemblies - Wire-braid-reinforced hydraulic types for oil-based or water-based fluids - Specification
ISO 1817	Rubber, vulcanized or thermoplastic - Determination of the effect of liquids
ISO 2808-91	Paints and Varnishes - Determination of film Thickness
ISO 3628-78	Glass Reinforced Materials - Determination of Tensile Properties
ISO 4080	Rubber and plastics hoses and hose assemblies - Determination of permeability to gas
ISO 4624-78	Paints and Varnishes - Pull-off Test for adhesion
ISO 4672	Rubber and plastics - Sub-ambient temperature flexibility tests
ISO 6982-84	Metallic Materials - Tensile Testing
ISO 6506-1981	Metallic Materials - Hardness test - Brinell Test
ISO 6508-1986	Metallic Materials - Hardness Tests - Rockwell Test (Scales, ABCDEFGHK)
ISO 7225	Precautionary Labels for Gas Cylinders
ISO/DIS 7866-1992	Refillable Transportable Seamless Aluminium Alloy Cylinders for Worldwide Usage Design, Manufacture and Acceptance
ISO 9001:1994	Quality Assurance in Design/Development. Production, Installation and Servicing
ISO 9002:1994	Quality Assurance in Production and Installation
ISO/DIS 12737	Metallic Materials - Determination of the Plane-Strain Fracture Toughness
ISO12991	Liquefied natural gas (LNG) - transportable tanks for use on board of vehicles
ISO14469-1:2004	Road Vehicles: compressed natural gas CNG refuelling connector: Part I: 20 MPa (200 bar) connector
ISO14469-2:2007	Road Vehicles: compressed natural gas CNG refuelling connector: Part II: 20 MPa (200 bar) connector
ISO15500	Road vehicles - Compressed natural gas (CNG) fuel system components
ISO 21028-1:2004	Cryogenic vessels - Toughness requirements for materials at cryogenic temperature - Part I: Temperatures below - 80 °C
ISO 21029-1:2004	Cryogenic vessels - Transportable vacuum insulated vessels of not more than 1 000 litres volume - Part I: Design, fabrication, inspection and tests
ISO/IEC Guide 25-1990	General requirements for the Technical Competence of Testing Laboratories
ISO/IEC Guide 48-1986	Guidelines for Third Party Assessment and Registration of Supplies Quality System
ISO/DIS 9809	Transportable Seamless Steel Gas Cylinders Design, Construction and Testing - Part I: Quenched and Tempered Steel Cylinders with Tensile Strength < 1 100 MPa
ISO 11439	Gas cylinders - High pressure cylinders for the on-board storage of natural gas as a fuel for automotive vehicles
Norma NACE 7
NACE TM0177-90	Laboratory Testing of Metals for Resistance to Sulphide Stress Cracking in H2S Environments
Regulaminy EKG ONZ 8
Regulamin nr 10	Jednolite przepisy dotyczące homologacji pojazdów w zakresie zgodności elektromagnetycznej.
Rozporządzenia federalne USA 9
49 CFR 393.67	Liquid fuel tanks
Normy SAE 10
SAE J2343-2008	Recommended Practice for LNG Medium and Heavy-Duty Powered Vehicles

3. KLASYFIKACJA ELEMENTÓW SKŁADOWYCH

Klasa 0 Części poddawane wysokiemu ciśnieniu, w tym rurki i złączki, w których znajduje się CNG pod ciśnieniem wyższym niż 3 MPa, do maksymalnie 26 MPa.

Klasa 1 Części poddawane średniemu ciśnieniu, w tym rurki i złączki, w których znajduje się CNG pod ciśnieniem wyższym niż 450 kPa, do maksymalnie 3 000 kPa (3 MPa).

Klasa 2 Części poddawane niskiemu ciśnieniu, w tym rurki i złączki, w których znajduje się CNG pod ciśnieniem wyższym niż 20 kPa, do maksymalnie 450 kPa.

Klasa 3 Części poddawane średniemu ciśnieniu, takie jak zawory bezpieczeństwa lub części zabezpieczone zaworami bezpieczeństwa, w tym rurki i złączki, w których znajduje się CNG pod ciśnieniem wyższym niż 450 kPa, do maksymalnie 3 000 kPa (3 MPa).

Klasa 4 Części pozostające w styczności z gazem, poddawane ciśnieniu niższemu niż 20 kPa.

Klasa 5 Części pozostające w styczności z gazem o temperaturze poniżej - 40 °C.

Element składowy może składać się z wielu części, z których każda jest klasyfikowana w swojej własnej klasie ze względu na maksymalne ciśnienie robocze i funkcję.

Elementy składowe instalacji CNG lub LNG stosowane w pojazdach klasyfikuje się ze względu na ciśnienie robocze, temperaturę i funkcję, zgodnie z rysunkiem 1-1.

Rysunek 1-1

Diagram klasyfikacji elementów składowych instalacji CNG lub LNG

grafika

Badania stosowane w odniesieniu do określonych klas elementów składowych (z wyjątkiem butli CNG oraz baków LNG)

Badanie	Klasa 0	Klasa 1	Klasa 2	Klasa 3	Klasa 4	Klasa 5	Załącznik
Zwiększone ciśnienie lub wytrzymałość	X	X	X	X	O	X	5A
Szczelność zewnętrzna	X	X	X	X	O	X	5B
Szczelność wewnętrzna	A	A	A	A	O	A	5C
Badania trwałości	A	A	A	A	O	A	5L
Kompatybilność z CNG/LNG	A	A	A	A	A	A	5D
Odporność na korozję	X	X	X	X	X	A	5E
Odporność na suche gorąco	A	A	A	A	A	A	5F
Starzenie ozonowe	A	A	A	A	A	A	5G
Badanie na rozerwanie/ badanie niszczące	X	O	O	O	O	A	5M
Cykliczne zmiany temperatury	A	A	A	A	O	A	5H
Cykliczne zmiany ciśnienia	X	O	O	O	O	A	5I
Odporność na drgania	A	A	A	A	O	A	5N
Temperatury robocze	X	X	X	X	X	X	5O
LNG - Badanie w niskiej temperaturze	O	O	O	O	O	X	5P
X = Dotyczy O = Nie dotyczy A = Dotyczy w odpowiednich przypadkach

4. DEFINICJE

4.1. "Ciśnienie" oznacza ciśnienie względne mierzone w stosunku do ciśnienia atmosferycznego, o ile nie podano inaczej.

4.2. "Ciśnienie użytkowania" lub "ciśnienie eksploatacyjne" oznacza ustalone ciśnienie przy stałej temperaturze gazu 15 °C. W przypadku LNG ciśnienie użytkowania oznacza zamierzone ustalone ciśnienie stosowanego baku, zgodnie z informacjami producenta.

4.3. "Ciśnienie badawcze" oznacza ciśnienie, jakiemu element składowy jest poddawany podczas testu odbiorczego. W przypadku baku LNG jest to ustawienie ciśnienia ekonomizera lub normalne ciśnienie nasycenia LNG wymagane przez silnik. W przypadku butli CNG jest to ciśnienie, pod jakim butlę bada się hydrostatycznie.

4.4. "Ciśnienie robocze" oznacza maksymalne ciśnienie, jakiemu może być poddany element składowy zgodnie z projektem i które stanowi podstawę do określenia wytrzymałości rozpatrywanego elementu składowego. W przypadku butli CNG jest to ustalone ciśnienie 20 MPa przy stałej temperaturze 15 °C. W przypadku baków LNG jest to ciśnienie ustawione dla podstawowego zaworu nadmiarowego baku LNG.

4.5. "Temperatury robocze" oznaczają maksymalne wartości zakresów temperatur, wskazane w załączniku 5°, które zapewniają bezpieczne i poprawne funkcjonowanie specjalnego elementu składowego i dla których został on zaprojektowany i homologowany.

4.6. "Specjalne elementy składowe" oznaczają następujące elementy:

a) zbiornik (butla lub bak);

b) osprzęt zamontowany do zbiornika;

c) regulator ciśnienia;

d) zawór automatyczny;

e) zawór ręczny;

f) urządzenie zasilania gazem;

g) regulator przepływu gazu;

h) elastyczny przewód paliwowy;

i) sztywny przewód paliwowy;

j) wlew paliwa lub końcówka do napełniania;

k) zawór jednokierunkowy lub zawór zwrotny;

l) ciśnieniowy zawór nadmiarowy (zawór upustowy), podstawowy i dodatkowy;

m) nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane termicznie);

n) filtr;

o) czujnik/wskaźnik ciśnienia lub temperatury;

p) zawór ograniczający przepływ;

q) zawór serwisowy;

r) elektroniczny moduł sterujący;

s) gazoszczelna obudowa;

t) złączka;

u) wąż wentylacyjny;

v) nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo);

w) magistrala paliwowa;

x) wymiennik ciepła/parownik;

y) detektor gazu ziemnego;

z) pompa paliwa (dla LNG).

4.7. "Wielofunkcyjny element składowy" oznacza dowolne z wymienionych wyżej specjalnych elementów składowych, jeżeli są połączone lub zmontowane razem w element składowy.

4.8. "Homologacja pojazdu" oznacza homologację typu pojazdu kategorii M i N w odniesieniu do jego instalacji CNG lub LNG o charakterze oryginalnego wyposażenia do stosowania w jego układzie napędowym.

4.9. "Typ pojazdu" oznacza pojazdy wyposażone w specjalne elementy składowe służące do wykorzystywania w ich układzie napędowym CNG lub LNG, które nie różnią się między sobą pod następującymi względami:

4.9.1. producent;

4.9.2. oznaczenie typu określone przez producenta;

4.9.3. podstawowe aspekty konstrukcji i budowy:

4.9.3.1. podwozie/płyta podłogowa (różnice oczywiste i podstawowe);

4.9.3.2. montaż instalacji CNG lub LNG (różnice oczywiste i podstawowe).

4.10. "Instalacja CNG" oznacza zespół elementów składowych (zbiornik(-i) lub butla(-e), zawory, elastyczne przewody paliwowe itp.) i elementów łączących (sztywne przewody paliwowe, złączki rur itp.), montowany w pojazdach silnikowych wykorzystujących CNG w swoim układzie napędowym.

4.11. "Instalacja LNG" oznacza zespół elementów składowych (baki, zawory, elastyczne przewody paliwowe itp.) i elementów łączących (sztywne przewody paliwowe, złączki itp.), montowany w pojazdach silnikowych wykorzystujących CNG w swoim układzie napędowym oraz powiązane elementy składowe włącznie z parownikiem. Pozostałe części położone za parownikiem (w kierunku zgodnym z przepływem gazu) uznaje się za elementy składowe instalacji CNG.

4.12. "Zbiornik" (lub butla) oznacza dowolny układ stosowany do przechowywania sprężonego gazu ziemnego.

4.13. "Typ zbiornika" oznacza zbiorniki, które nie różnią się pod względem wymiarów i cech materiału określonych w załączniku 3A.

4.13.1. Istnieją następujące rodzaje zbiorników:

CNG-1, metalowy,

CNG-2, metalowa powłoka wewnętrzna, wzmocniona impregnowanym żywicą włóknem ciągłym (owinięcie w postaci obręczy),

CNG-3, metalowa powłoka wewnętrzna, wzmocniona impregnowanym żywicą włóknem ciągłym (owinięcie pełne),

CNG-4, impregnowane żywicą włókno ciągłe z niemetalową powłoką wewnętrzną (zbiornik wykonany w całości z kompozytów).

4.14. "Bak" (lub pojemnik) oznacza dowolny układ stosowany do przechowywania skroplonego gazu ziemnego.

4.15. "Typ baku" oznacza baki, które nie różnią się pod względem wymiarów i cech materiału określonych w załączniku 3B.

4.16. "Osprzęt zamontowany do zbiornika lub baku" oznacza następujące elementy składowe (przy czym poniższy wykaz nie jest wyczerpujący), które oddzielnie lub w połączeniu są zamontowane do zbiornika lub baku:

4.16.1. "Zawór ręczny" oznacza zawór, który jest obsługiwany ręcznie.

4.16.2. "Ciśnieniomierz" oznacza pozostające pod ciśnieniem urządzenie, które wskazuje ciśnienie gazu lub cieczy.

4.16.3. "Zawór ograniczający przepływ" oznacza zawór, który automatycznie odcina lub ogranicza przepływ gazu, gdy przekracza on konstrukcyjnie ustaloną wartość.

4.16.4. "Gazoszczelna obudowa" oznacza urządzenie z wężem wentylacyjnym, które odprowadza wyciekający gaz na zewnątrz pojazdu.

4.17. "Zawór" oznacza urządzenie umożliwiające sterowanie przepływem gazu lub cieczy.

4.18. "Zawór automatyczny" oznacza zawór, który nie jest obsługiwany ręcznie.

4.19. "Automatyczny zawór butli" oznacza zawór automatyczny na stałe przymocowany do butli, który steruje przepływem gazu do układu paliwowego. Automatyczny zawór butli jest także określany jako zdalnie sterowany zawór serwisowy.

4.20. "Zawór jednokierunkowy lub zawór zwrotny" oznacza zawór automatyczny, który umożliwia przepływ gazu lub cieczy tylko w jednym kierunku.

4.21. "Zawór ograniczający przepływ" (urządzenie ograniczające nadmierny przepływ) oznacza urządzenie, które automatycznie odcina lub ogranicza przepływ gazu lub cieczy, gdy przekracza on konstrukcyjnie ustaloną wartość.

4.22. "Zawór ręczny" oznacza zawór ręczny na stałe przymocowany do butli lub baku.

4.23. "Ciśnieniowy zawór nadmiarowy (zawór upustowy)" oznacza urządzenie, które zapobiega przekroczeniu uprzednio zdefiniowanego ciśnienia.

4.24. "Zawór serwisowy" oznacza zawór odcinający, który jest zamknięty tylko podczas serwisowania pojazdu.

4.25. "Filtr" oznacza sito ochronne, które usuwa ciała obce ze strumienia gazu lub cieczy.

4.26. "Złączka" oznacza łącznik stosowany w układzie przewodów, rurek lub węży.

4.27. "Pompa paliwa LNG" oznacza urządzenie służące do dostarczania LNG do silnika poprzez zwiększenie ciśnienia czynnika (cieczy lub pary).

4.28. "Elastyczne przewody paliwowe" oznaczają elastyczne rurki lub węże, przez które przepływa gaz ziemny.

4.29. "Sztywne przewody paliwowe" oznaczają rurki, które zaprojektowano tak, by nie zginały się podczas normalnego działania, i przez które przepływa gaz ziemny.

4.30. "Urządzenie zasilania gazem" oznacza urządzenie służące do wprowadzenia paliwa gazowego do kolektora dolotowego silnika (gaźnik lub wtryskiwacz).

4.31. "Mieszalnik gazu z powietrzem" oznacza urządzenie do mieszania paliwa gazowego z powietrzem wlotowym na potrzeby silnika.

4.32. "Wtryskiwacz gazu" oznacza urządzenie służące do wprowadzenia paliwa gazowego do silnika lub do powiązanego z nim układu dolotowego.

4.33. "Regulator przepływu gazu" oznacza urządzenie ograniczające przepływ gazu, zainstalowane za regulatorem ciśnienia i sterujące przepływem gazu do silnika.

4.34. "Regulator ciśnienia" oznacza urządzenie stosowane do sterowania ciśnieniem CNG lub LNG.

4.35. "Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane termicznie)" oznacza urządzenie jednorazowego użytku uruchamiane przez nadmierną temperaturę lub ciśnienie, które odprowadza gaz, aby uchronić butlę przed rozerwaniem.

4.36. "Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo)" (nazywane czasami "płytką bezpieczeństwa") oznacza urządzenie jednorazowego użytku uruchamiane przez nadmierne ciśnienie, które zapobiega przekroczeniu uprzednio zdefiniowanego ciśnienia.

4.37. "Wlew paliwa" lub "końcówka do napełniania" oznaczają urządzenie zamontowane w pojeździe, stosowane do napełniania zbiornika lub baku na stacji paliw.

4.38. "Elektroniczny moduł sterujący (CNG/LNG)" oznacza urządzenie, które steruje zapotrzebowaniem silnika na gaz i innymi parametrami silnika oraz automatycznie odcina zawór automatyczny, wymagany ze względów bezpieczeństwa.

4.39. "Typ elementu składowego" w odniesieniu do elementów składowych wymienionych w pkt 4.17-4.38 oznacza elementy składowe, które nie różnią się pod takimi podstawowymi względami jak materiały, ciśnienie robocze i temperatury robocze.

4.40. "Typ elektronicznego modułu sterującego" wspomnianego w pkt 4.38 oznacza elementy składowe, które nie różnią się pod takimi podstawowymi względami jak podstawowe zasady oprogramowania, z wyłączeniem drobnych zmian.

4.41. "Wymiennik ciepła/parownik" oznacza urządzenie stosowane do zmiany stanu LNG na CNG.

4.42. "Skroplony gaz ziemny (LNG)" oznacza ciecz kriogeniczną powstającą w drodze obniżenia temperatury gazu ziemnego przy ciśnieniu atmosferycznym do około - 161,7 °C i magazynowaną w celu wykorzystania jako paliwo silnikowe.

4.43. "Sprężony gaz ziemny (CNG)" oznacza gaz ziemny, który został sprężony i jest magazynowany w celu wykorzystania jako paliwo silnikowe.

4.44. "Opary gazu" oznaczają gaz powstały w drodze parowania LNG w wyniku dopływu ciepła otoczenia.

4.45. "Wentylowanie" oznacza odprowadzanie oparów ze zbiornika lub baku.

4.46. "Układ wentylacyjny" oznacza układ, który steruje odprowadzaniem gazu ziemnego z układu przechowywania LNG.

4.47. "Samowzmocnienie" oznacza procedurę przy zastosowaniu ciśnienia wykorzystywaną w produkcji butli kompozytowych z metalową powłoką wewnętrzną, podczas której powłokę wewnętrzną poddaje się naprężeniom przekraczającym jej granice elastyczności, w stopniu wystarczającym, by spowodować trwałą deformację plastyczną, wskutek której powłoka wewnętrzna będzie mieć naprężenia ściskające, a włókna naprężenia rozciągające przy zerowym ciśnieniu wewnętrznym.

4.48. "Ciśnienie samowzmocnienia" oznacza ciśnienie wewnątrz owiniętej butli, przy którym tworzy się wymagany rozkład naprężeń między powłoką wewnętrzną a owinięciem.

4.49. "Partia - butle kompozytowe" oznacza "partię", tj. grupę butli wyprodukowanych kolejno z odpowiadających wymaganiom powłok wewnętrznych, które to butle są takie same pod względem rozmiaru, konstrukcji, materiałów wymaganych do budowy i procesu produkcyjnego.

4.50. "Partia - metalowe butle i powłoki wewnętrzne" oznacza "partię", tj. grupę wyprodukowanych kolejno metalowych butli lub powłok wewnętrznych, które są takie same pod względem średnicy nominalnej, grubości ścianki, konstrukcji, materiału wymaganego do budowy, procesu produkcyjnego, sprzętu do produkcji i obróbki cieplnej oraz warunków obróbki cieplnej, takich jak czas, temperatura i atmosfera.

4.51. "Partia - niemetalowe powłoki wewnętrzne" oznacza "partię", tj. grupę wyprodukowanych kolejno niemetalowych powłok wewnętrznych, które są takie same pod względem średnicy nominalnej, grubości ścianki, konstrukcji, materiału wymaganego do budowy i procesu produkcyjnego.

4.52. "Maksymalna wielkość partii" oznacza, że "partia" nie może być w żadnym przypadku większa niż 200 gotowych butli lub powłok wewnętrznych (bez butli lub powłok wewnętrznych poddanych badaniom niszczącym) lub liczba butli lub powłok wewnętrznych wyprodukowanych kolejno na jednej zmianie, w zależności od tego, która z tych liczb jest większa.

4.53. "Butla kompozytowa" oznacza butlę wykonaną z impregnowanego żywicą włókna ciągłego, owiniętego wokół metalowej lub niemetalowej powłoki wewnętrznej. Butle kompozytowe z niemetalową powłoką wewnętrzną określa się jako butle w całości kompozytowe.

4.54. "Nawijanie przy kontrolowanym naciągnięciu" oznacza proces stosowany przy produkcji butli kompozytowych z owinięciem w postaci obręczy i metalowymi powłokami wewnętrznymi, w ramach którego naprężenia ściskające w powłoce wewnętrznej i naprężenia rozciągające w owinięciu przy zerowym ciśnieniu wewnętrznym uzyskuje się przez nawijanie włókien wzmacniających przy znacząco dużym naciągnięciu.

4.55. "Ciśnienie napełnienia" oznacza ciśnienie gazu w butli bezpośrednio po zakończeniu napełniania.

4.56. "Gotowe butle" oznaczają wyprodukowane butle, które są gotowe do użycia, typowe dla normalnej produkcji, ze znakami identyfikacyjnymi i powłoką zewnętrzną obejmującą integralną izolację określoną przez producenta, lecz bez izolacji lub osłony niezintegrowanej.

4.57. "Owinięcie pełne" oznacza owinięcie, przy którym włókna wzmacniające są nawinięte wokół butli zarówno obwodowo, jak i osiowo.

4.58. "Temperatura gazu" oznacza temperaturę gazu w butli.

4.59. "Owinięcie w postaci obręczy" oznacza owinięcie, przy którym włókna wzmacniające są nawinięte głównie obwodowo wokół cylindrycznej części powłoki wewnętrznej w taki sposób, aby włókna nie przenosiły żadnego znaczącego obciążenia w kierunku równoległym do osi wzdłużnej butli.

4.60. "Powłoka wewnętrzna" oznacza zbiornik wykorzystywany jako gazoszczelna wewnętrzna powłoka, na który nawinięte są włókna wzmacniające, aby uzyskać niezbędną wytrzymałość. W niniejszym regulaminie opisane są dwa rodzaje powłok wewnętrznych: metalowe powłoki wewnętrzne, które są tak zaprojektowane, by przenosiły obciążenie wraz ze wzmocnieniem, oraz niemetalowe powłoki wewnętrzne, które nie przenoszą żadnego obciążenia.

4.61. "Producent" oznacza osobę lub organizację odpowiedzialną za projektowanie, wytwarzanie i badanie specjalnych elementów składowych instalacji CNG lub LNG.

4.62. "Maksymalne osiągane ciśnienie" oznacza ustalone ciśnienie osiągane wtedy, gdy gaz w butli napełnionej do ciśnienia roboczego osiągnie maksymalną temperaturę roboczą.

4.63. "Owinięcie" oznacza układ wzmacniający z włókna i żywicy nakładany na powłokę wewnętrzną.

4.64. "Naprężenie wstępne" oznacza proces zastosowania samowzmocnienia lub nawijania przy kontrolowanym naciągnięciu.

4.65. "Okres użytkowania" oznacza wyrażony w latach okres, w którym butle mogą być bezpiecznie użytkowane w normalnych warunkach użytkowania.

4.66. "Ustalone ciśnienie" oznacza ciśnienie gazu po osiągnięciu danej ustalonej temperatury.

4.67. "Ustalona temperatura" oznacza jednolitą temperaturę gazu po zaniknięciu zmiany temperatury spowodowanej napełnianiem.

4.68. "Zatrzymanie LNG" oznacza zamknięcie LNG w pojemniku o stałej objętości.

4.69. "Temperatura kriogeniczna" oznacza do celów niniejszego regulaminu temperaturę poniżej - 40 °C.

4.70. "Pojemnik wewnętrzny" lub "bak wewnętrzny" oznacza część baku paliwa, która zawiera LNG.

4.71. "Pojemnik zewnętrzny" lub "pokrywa zewnętrzna" oznacza część baku paliwa, która zamyka w sobie pojemnik wewnętrzny lub bak(-i) wewnętrzny(-e), oraz jej układ izolacyjny.

4.72. "Magistrala paliwowa" oznacza rurę lub przewód łączący urządzenia wtrysku paliwa.

4.73. "Dysza LNG" oznacza urządzenie, które umożliwia szybkie i bezpieczne łączenie i rozłączanie węża zaopatrującego w paliwo z końcówką do napełniania LNG.

4.74. "Końcówka do napełniania LNG" oznacza urządzenie połączone z pojazdem lub układem przechowywania paliwa, które jest łączone z dyszą LNG i umożliwia bezpieczne przeniesienie paliwa. Końcówka do napełniania składa się co najmniej z obudowy i zamontowanego w niej zaworu zwrotnego.

4.75. "Okres automatycznego wyłączenia" oznacza okres czasu, przez który silnik spalinowy jest automatycznie wyłączony w celu zaoszczędzenia paliwa i może być ponownie automatycznie uruchomiony.

CZĘŚĆ  I

Homologacja specjalnych elementów składowych pojazdów silnikowych wykorzystujących w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG)

5. WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ

5.1. O udzielenie homologacji specjalnego elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego występuje posiadacz nazwy handlowej lub znaku towarowego lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.

5.2. Do wniosku należy dołączyć trzy egzemplarze każdego z niżej wymienionych dokumentów oraz następujące dane:

5.2.1. opis pojazdu obejmujący wszystkie odnośne informacje szczegółowe wymienione w załączniku 1A do niniejszego regulaminu;

5.2.2. szczegółowy opis typu specjalnego elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego;

5.2.3. rysunek specjalnego elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego, wystarczająco szczegółowy i w odpowiedniej skali;

5.2.4. weryfikację zgodności ze specyfikacjami podanymi w pkt 8 niniejszego regulaminu.

5.3. Na żądanie placówki technicznej upoważnionej do przeprowadzania badań homologacyjnych należy dostarczyć próbki specjalnego elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego. Na żądanie należy dostarczyć próbki dodatkowe (maksymalnie 3).

5.3.1. Podczas produkcji próbnej zbiorników [n] ¹¹ zbiorników z każdych 50 sztuk (partia do badania zgodności)

podlega badaniom nieniszczącym zgodnie z załącznikiem 3A. W odniesieniu do baków LNG zob. załącznik 3B.

6. OZNAKOWANIA

6.1. Próbka specjalnego elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego przedłożonego do homologacji musi nosić nazwę handlową lub znak towarowy producenta oraz oznaczenie typu, a także oznaczenie dotyczące temperatur roboczych (odpowiednio "M" lub "C" dla temperatur umiarkowanych lub niskich, "L" dla LNG); w przypadku przewodów elastycznych wymagane jest także czytelne i nieusuwalne oznaczenie miesiąca i roku produkcji.

6.1.1. W uzupełnieniu przepisów pkt 6.1 należy umieścić jedno z następujących dodatkowych oznaczeń dla

automatycznego zaworu butli zgodnego z pkt 2.2.4 załącznika 4A:

a) "H1";

b) "H2";

c) "H3".

6.2. Wszystkie elementy składowe muszą dysponować wystarczająco dużą powierzchnią do umieszczenia znaku homologacji; powierzchnię tę zaznacza się na rysunkach, o których mowa w pkt 5.2.3 powyżej.

6.3. Na każdym zbiorniku musi także znaleźć się tabliczka znamionowa z następującymi czytelnymi i nieusuwalnymi danymi:

a) numer seryjny;

b) pojemność w litrach;

c) oznaczenie "CNG";

d) ciśnienie eksploatacyjne/ciśnienie badawcze [MPa];

e) masa (kg);

f) rok i miesiąc udzielenia homologacji (np. 96/01);

g) znak homologacji zgodnie z pkt 7.4.

6.4. Na każdym baku musi także znaleźć się tabliczka znamionowa z następującymi czytelnymi i nieusuwalnymi

danymi:

a) numer seryjny;

b) pojemność brutto w litrach;

c) oznaczenie "LNG";

d) ciśnienie użytkowania/ciśnienie robocze [MPa];

e) masa (kg);

f) producent;

g) rok i miesiąc udzielenia homologacji (np. 96/01);

h) oznaczenie "PUMP INSIDE, Pump Delivery Pressure *** MPa", jeżeli pompa paliwa LNG jest zamontowana na baku; gdzie *** stanowi wartość ciśnienia dostarczanego przez pompę;

i) znak homologacji zgodnie z pkt 7.4 poniżej.

7. HOMOLOGACJA

7.1. Jeżeli próbki elementu składowego instalacji CNG dostarczone do homologacji spełniają wymogi pkt 8.1-8.11 niniejszego regulaminu, to należy udzielić homologacji typu elementu składowego.

Jeżeli próbki elementu składowego instalacji LNG dostarczone do homologacji spełniają wymogi pkt 8.12-8.21 niniejszego regulaminu, to należy udzielić homologacji typu elementu składowego.

7.2. Każdemu homologowanemu typowi elementu składowego lub wielofunkcyjnego elementu składowego należy nadać numer homologacji. Dwie pierwsze jego cyfry (obecnie 01 odpowiadające serii poprawek 01) oznaczają serię poprawek obejmujących najnowsze główne zmiany techniczne wprowadzone do regulaminu, obowiązujące w chwili udzielania homologacji. Żadna Umawiająca się Strona nie przypisuje tego samego kodu alfanumerycznego do więcej niż jednego typu elementu składowego.

7.3. Zawiadomienie o udzieleniu lub odmowie udzielenia lub rozszerzeniu homologacji typu elementu składowego instalacji CNG lub LNG zgodnie z niniejszym regulaminem należy przesłać Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin na formularzu zgodnym ze wzorem zamieszczonym w załączniku 2B do niniejszego regulaminu.

7.4. Na każdym elemencie składowym zgodnym z typem homologowanym na podstawie niniejszego regulaminu umieszcza się, w sposób widoczny i na powierzchni wymienionej powyżej w pkt 6.2 -dodatkowo oprócz znaku opisanego w pkt 6.1 i 6.3 (CNG) oraz 6.4 (LNG) - międzynarodowy znak homologacji zawierający:

7.4.1. okrąg otaczający literę "E", po której następuje numer wyróżniający państwo udzielające homologacji ¹² ;

7.4.2. numer niniejszego regulaminu, po którym następuje litera "R", myślnik oraz numer homologacji, z prawej strony okręgu opisanego w pkt 7.4.1 powyżej. Numer homologacji składa się z numeru homologacji typu elementu składowego, który jest podany na świadectwie wypełnionym dla tego typu (zob. pkt 7.2 powyżej i załącznik 2B), poprzedzonego przez dwie cyfry wskazujące numer ostatniej serii poprawek do niniejszego regulaminu.

7.5. Znak homologacji musi być czytelny i nieusuwalny.

7.6. Przykładowy układ powyższego znaku homologacji podano w załączniku 2A do niniejszego regulaminu.

8. SPECYFIKACJE DOTYCZĄCE ELEMENTÓW SKŁADOWYCH INSTALACJI CNG LUB LNG

8.1. Przepisy ogólne

8.1.1. Specjalne elementy składowe pojazdów wykorzystujących w swoim układzie napędowym CNG lub LNG

muszą działać w sposób poprawny i bezpieczny, zgodnie z niniejszym regulaminem.

Materiały, z których wykonane są elementy składowe mające styczność z CNG/LNG, muszą być z nimi kompatybilne (zob. załącznik 5D).

Te części elementów składowych, na których poprawne i bezpieczne działanie mogą mieć wpływ CNG/LNG, wysokie ciśnienie lub drgania, muszą zostać poddane odpowiednim procedurom badawczym opisanym w załącznikach do niniejszego regulaminu. W przypadku elementów składowych instalacji CNG muszą być spełnione przepisy pkt 8.2-8.11. W przypadku elementów składowych instalacji LNG muszą być spełnione przepisy pkt 8.12-8.21.

Specjalne elementy składowe pojazdów wykorzystujących w swoim układzie napędowym CNG lub LNG muszą być zgodne ze stosownymi wymogami dotyczącymi zgodności elektromagnetycznej (EMC) zgodnie z regulaminem nr 10, seria poprawek 03, lub jego odpowiednikiem.

8.2. Przepisy dotyczące zbiorników CNG

8.2.1. Zbiorniki CNG podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi w załączniku 3A do

niniejszego regulaminu.

8.3. Przepisy dotyczące elementów składowych montowanych na zbiorniku CNG

8.3.1. Zbiornik CNG musi być wyposażony co najmniej w następujące elementy składowe, osobne lub połączone:

8.3.1.1. zawór ręczny;

8.3.1.2. automatyczny zawór butli;

8.3.1.3. nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające;

8.3.1.4. urządzenie ograniczające nadmierny przepływ.

8.3.2. Zbiornik CNG może być wyposażony w gazoszczelną obudowę, jeśli to konieczne.

8.3.3. Elementy składowe wymienione w pkt 8.3.1-8.3.2 powyżej podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.

8.4.-8.11. Przepisy dotyczące innych elementów składowych instalacji CNG

Elementy składowe podane w poniższej tabeli podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi we wskazanych w niej załącznikach:

Punkt	Element składowy	Załącznik
8.4.	Zawór automatyczny Zawór zwrotny lub zawór jednokierunkowy Ciśnieniowy zawór nadmiarowy Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane termicznie) Zawór ograniczający przepływ Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo)	4A
8.5.	Elastyczny przewód lub wąż paliwowy	4B
8.6.	Filtr CNG	4C
8.7.	Regulator ciśnienia	4D
8.8.	Czujniki ciśnienia i temperatury	4E
8.9.	Wlew paliwa lub końcówka do napełniania	4F
8.10.	Regulator przepływu gazu i mieszalnik gazu z powietrzem, wtryskiwacz lub magistrala paliwowa	4G
8.11.	Elektroniczny moduł sterujący	4H

8.12. Przepisy dotyczące baków LNG

8.12.1. Baki LNG podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi w załączniku 3B do niniejszego regulaminu.

8.12.2. Stosuje się układ zapobiegający przepełnieniu baku.

8.13. Przepisy dotyczące elementów składowych montowanych na baku LNG

8.13.1. Bak LNG musi być wyposażony co najmniej w następujące elementy składowe, osobne lub połączone (należy zwrócić szczególną uwagę na uniknięcie zatrzymania LNG):

8.13.1.1. ciśnieniowy zawór nadmiarowy;

8.13.1.2. zawór ręczny;

8.13.1.3. zawór automatyczny;

8.13.1.4. urządzenie ograniczające nadmierny przepływ.

8.13.2. Bak może być wyposażony w gazoszczelną obudowę, jeśli to konieczne.

8.13.3. Elementy składowe wymienione w pkt 8.13.1.1-8.13.1.4 powyżej podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.

8.14.-8.22. Przepisy dotyczące innych elementów składowych instalacji LNG

Elementy składowe podane w poniższej tabeli podlegają homologacji typu zgodnie z przepisami określonymi we wskazanych w niej załącznikach:

Punkt	Element składowy	Załącznik
8.15.	Wymiennik ciepła/parownik LNG	4I
8.16.	Końcówka do napełniania LNG	4J
8.17.	Regulator ciśnienia	4K
8.18.	Czujnik/wskaźnik ciśnienia lub temperatury LNG	4L
8.19.	Detektor gazu ziemnego	4M
8.20.	Zawór automatyczny, zawór zwrotny, ciśnieniowy zawór nadmiarowy, zawór ograniczający przepływ, zawór ręczny i zawór jednokierunkowy	4N
8.21.	Pompa paliwa	4O
8.22.	Elektroniczny moduł sterujący	4H

9. ZMIANA TYPU ELEMENTU SKŁADOWEGO INSTALACJI CNG LUB LNG ORAZ ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

9.1. O każdej zmianie typu elementu składowego instalacji CNG lub LNG należy powiadomić organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji typu. Organ udzielający homologacji typu może:

9.1.1. uznać, że dokonane zmiany prawdopodobnie nie mają istotnego negatywnego wpływu, a element składowy nadal spełnia wymagania; lub

9.1.2. określić, czy organ udzielający homologacji typu musi przeprowadzić ponowne (częściowe lub pełne) badania.

9.2. Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin zostają powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji, z wyszczególnieniem zmian, zgodnie z procedurą określoną w pkt 7.3 powyżej.

9.3. Organ udzielający homologacji typu wydający rozszerzenie homologacji przydziela numer seryjny każdemu formularzowi zawiadomienia sporządzonemu w związku z takim rozszerzeniem.

10. (BEZ TREŚCI)

11. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

Procedury dotyczące zgodności produkcji muszą odpowiadać ogólnym przepisom określonym w dodatku 2 do Porozumienia (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2) i muszą spełniać następujące wymogi:

11.1. Każdy zbiornik CNG bada się przy ciśnieniu równym co najmniej 1,5 wartości ciśnienia roboczego zgodnie z przepisami załącznika 3A do niniejszego regulaminu.

Każdy bak LNG bada się przy ciśnieniu równym co najmniej 1,3 wartości ciśnienia roboczego powiększonego o 0,1 MPa zgodnie z przepisami załącznika 3B do niniejszego regulaminu.

11.2. W przypadku zbiorników CNG próbę na rozrywanie pod ciśnieniem hydraulicznym zgodnie z załącznikiem 3A dodatek A pkt A.12 należy przeprowadzić dla każdej partii składającej się maksymalnie z 200 zbiorników wyprodukowanych z tej samej partii surowca.

11.3. Każdy element elastycznego przewodu paliwowego, który jest poddawany wysokiemu i średniemu ciśnieniu (klasy 0, 1 i 5) zgodnie z klasyfikacją opisaną w pkt 3 niniejszego regulaminu, jest badany pod ciśnieniem dwukrotnie wyższym od ciśnienia roboczego.

12. SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI

12.1. Homologacja udzielona w odniesieniu do typu elementu składowego zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów określonych w pkt 11 powyżej.

12.2. Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin postanowi o cofnięciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie, za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2B do niniejszego regulaminu, pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin.

13. (BEZ TREŚCI)

14. OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji ostatecznie zaniecha produkcji typu elementu składowego homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ udzielający homologacji, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu stosownego zawiadomienia organ ten informuje pozostałe Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem w załączniku 2B do niniejszego regulaminu.

15. NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH UPOWAŻNIONYCH DO PRZEPROWADZANIA BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW UDZIELAJĄCYCH HOMOLOGACJI TYPU

Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu, które udzielają homologacji i którym należy przesyłać wydane w innych krajach zawiadomienia poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę udzielenia lub cofnięcie homologacji.

CZĘŚĆ  II

Homologacja pojazdów w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG)

16. WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ

16.1. O udzielenie homologacji typu pojazdu w odniesieniu do montażu specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w jego układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG) występuje producent pojazdu lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.

16.2. Do wniosku należy dołączyć trzy egzemplarze każdego z niżej wymienionych dokumentów: opis pojazdu obejmujący wszystkie odnośne informacje szczegółowe wymienione w załączniku 1B do niniejszego regulaminu.

16.3. Placówce technicznej przeprowadzającej badania homologacyjne przedstawia się pojazd reprezentatywny dla typu pojazdu, któremu ma być udzielona homologacja.

17. HOMOLOGACJA

17.1. Jeżeli pojazd przedstawiony do homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem jest wyposażony we wszystkie niezbędne specjalne elementy składowe służące do wykorzystywania w jego układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG) i spełnia wymagania pkt 18 poniżej, to należy udzielić homologacji tego typu pojazdu.

17.2. Każdemu homologowanemu typowi pojazdu należy nadać numer homologacji. Dwie pierwsze jego cyfry oznaczają serię poprawek obejmujących najnowsze główne zmiany techniczne wprowadzone do regulaminu, obowiązujące w chwili udzielania homologacji.

17.3. Zawiadomienie o udzieleniu lub odmowie udzielenia lub rozszerzeniu homologacji typu pojazdu w odniesieniu do instalacji CNG/LNG na podstawie niniejszego regulaminu należy przesłać Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin na formularzu zgodnym ze wzorem zamieszczonym w załączniku 2D do niniejszego regulaminu.

17.4. Na każdym pojeździe homologowanym zgodnie z niniejszym regulaminem, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu określonym w formularzu homologacji, o którym mowa w pkt 17.3 powyżej, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji zawierający:

17.4.1. okrąg otaczający literę "E", po której następuje numer wyróżniający państwo, które udzieliło homologacji ¹³ ;

17.4.2. numer niniejszego regulaminu, po którym następuje litera "R", myślnik oraz numer homologacji, z prawej strony okręgu opisanego w pkt 17.4.1 powyżej.

17.5. Jeżeli pojazd jest zgodny z pojazdem homologowanym na podstawie jednego lub większej liczby regulaminów stanowiących załączniki do Porozumienia w państwie, które udzieliło homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, symbol opisany w pkt 17.4.1 nie musi być powtarzany; w takim przypadku numery regulaminu i homologacji oraz dodatkowe symbole wszystkich regulaminów, na podstawie których udzielono homologacji w państwie, które udzieliło homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, należy umieścić w pionowych kolumnach z prawej strony symbolu opisanego w pkt 17.4.1 powyżej.

17.6. Znak homologacji musi być czytelny i nieusuwalny.

17.7. Znak homologacji umieszcza się na tabliczce znamionowej pojazdu lub w jej pobliżu.

17.8. Przykładowy układ powyższego znaku homologacji podano w załączniku 2C do niniejszego regulaminu.

18. WYMAGANIA DOTYCZĄCE MONTAŻU SPECJALNYCH ELEMENTÓW SKŁADOWYCH SŁUŻĄCYCH DO WYKORZYSTYWANIA SPRĘŻONEGO GAZU ZIEMNEGO LUB SKROPLONEGO GAZU ZIEMNEGO W UKŁADZIE NAPĘDOWYM POJAZDU

18.1. Przepisy ogólne

18.1.1. Instalacja CNG lub LNG pojazdu musi funkcjonować w sposób poprawny i bezpieczny przy ciśnieniu roboczym i temperaturach roboczych, dla których została zaprojektowana i homologowana.

18.1.2. Wszystkie elementy składowe instalacji muszą posiadać homologację typu jako indywidualne części lub części wielofunkcyjne zgodnie z częścią I niniejszego regulaminu.

18.1.2.1. Niezależnie od przepisów pkt 18.1.2 powyżej nie wymaga się odrębnej homologacji typu elektronicznego modułu sterującego CNG/LNG, jeżeli elektroniczny moduł sterujący CNG/LNG jest zintegrowany z elektronicznym modułem sterującym silnika i jest objęty homologacją typu instalacji pojazdu zgodnie z częścią II niniejszego regulaminu oraz zgodnie z regulaminem nr 10. Homologacja typu pojazdu musi również nastąpić na podstawie mających zastosowanie przepisów określonych w załączniku 4H do niniejszego regulaminu.

18.1.3. Materiały zastosowane w instalacji muszą być odpowiednie do użytkowania z, odpowiednio, CNG lub LNG.

18.1.4. Wszystkie elementy składowe instalacji muszą być należycie przymocowane.

18.1.5. Instalację CNG lub LNG znajdującą się pod ciśnieniem roboczym bada się na nieszczelność za pomocą środka powierzchniowo czynnego, w którym przez trzy minuty nie mogą się tworzyć pęcherzyki, lub przy zastosowaniu metody o wykazanej równoważności.

18.1.6. Instalację CNG lub LNG montuje się w sposób zapewniający najlepszą możliwą ochronę przed uszkodzeniami, takimi jak uszkodzenia spowodowane przez ruchome elementy pojazdu, zderzenie, żwir, załadunek lub rozładunek pojazdu lub przemieszczanie ładunku.

18.1.7. Do instalacji CNG lub LNG nie mogą być podłączone żadne inne urządzenia oprócz tych, które są ściśle niezbędne dla należytego działania silnika pojazdu silnikowego.

18.1.7.1. Niezależnie od przepisów pkt 18.1.7 pojazdy mogą być wyposażone w układ ogrzewania służący do ogrzewania kabiny pasażerskiej lub powierzchni ładunkowej, podłączony do instalacji CNG lub LNG.

18.1.7.2. Układ ogrzewania wspomniany w pkt 18.1.7.1 jest dozwolony, jeżeli zdaniem placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych jest on odpowiednio zabezpieczony, a należyte działanie normalnej instalacji CNG lub LNG nie jest zakłócone.

18.1.8. Oznaczenie pojazdów napędzanych CNG lub LNG

18.1.8.1. Pojazdy kategorii M₂ i M₃ wyposażone w instalację CNG muszą posiadać tabliczkę zgodnie z załącznikiem 6.

18.1.8.2. Pojazdy kategorii M₂ i M₃ wyposażone w instalację LNG muszą posiadać tabliczkę zgodnie z załącznikiem 7.

18.1.8.3. Tabliczkę umieszcza się z przodu i z tyłu pojazdu kategorii M₂ lub M₃ oraz na zewnętrznej stronie drzwi z prawej strony (w przypadku pojazdów z kierownicą po lewej stronie) lub z lewej strony (w przypadku pojazdów z kierownicą po prawej stronie).

18.1.8.4. W sąsiedztwie końcówki do napełniania LNG należy umieścić tabliczkę z zasadami napełniania. Zasady napełniania odpowiadają zaleceniom producenta.

18.2. Inne wymagania

18.2.1. Żadne elementy składowe instalacji CNG lub LNG, w tym także wszelkie materiały ochronne stanowiące część takich elementów składowych, nie mogą wystawać poza obrys pojazdu; nie dotyczy to wlewu paliwa, jeżeli nie wystaje on więcej niż 10 mm poza jego punkt mocowania.

18.2.2. Należy zadbać o właściwą ochronę elementów składowych przed ciepłem i żaden element składowy instalacji CNG lub LNG nie może być umieszczony w odległości mniejszej niż 100 mm od układu wydechowego lub podobnego źródła ciepła, chyba że takie elementy składowe posiadają odpowiednią ochronę przed ciepłem.

18.3. Instalacja CNG

18.3.1. Instalacja CNG musi obejmować co najmniej następujące elementy składowe:

18.3.1.1. zbiornik(-i) lub butla(-e);

18.3.1.2. wskaźnik ciśnienia lub wskaźnik poziomu paliwa;

18.3.1.3. nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane termicznie);

18.3.1.4. automatyczny zawór butli;

18.3.1.5. zawór ręczny;

18.3.1.6. regulator ciśnienia;

18.3.1.7. regulator przepływu gazu;

18.3.1.8. urządzenie ograniczające nadmierny przepływ;

18.3.1.9. urządzenie zasilania gazem;

18.3.1.10. wlew paliwa lub końcówka do napełniania;

18.3.1.11. elastyczny przewód paliwowy;

18.3.1.12. sztywny przewód paliwowy;

18.3.1.13. elektroniczny moduł sterujący;

18.3.1.14. złączki;

18.3.1.15. gazoszczelna obudowa dla elementów składowych zamontowanych w bagażniku lub kabinie pasażerskiej. Jeżeli gazoszczelna obudowa ulega zniszczeniu w przypadku pożaru, nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające może być zakryte gazoszczelną obudową.

18.3.2. Instalacja CNG może także obejmować następujące elementy składowe:

18.3.2.1. zawór jednokierunkowy lub zawór zwrotny;

18.3.2.2. ciśnieniowy zawór nadmiarowy;

18.3.2.3. filtr CNG;

18.3.2.4. czujnik ciśnienia lub temperatury;

18.3.2.5. układ wyboru paliwa i instalacja elektryczna;

18.3.2.6. nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo);

18.3.2.7. magistrala paliwowa.

18.3.3. Dodatkowy zawór automatyczny może być połączony z regulatorem ciśnienia.

18.3.4. Instalacja LNG musi obejmować co najmniej następujące elementy składowe:

18.3.4.1. bak(-i) lub pojemnik(-i) LNG;

18.3.4.2. wymiennik ciepła/parownik LNG;

18.3.4.3. ciśnieniowy zawór nadmiarowy LNG;

18.3.4.4. układ wentylacyjny LNG;

18.3.4.5. końcówka do napełniania LNG;

18.3.4.6. zawór ograniczający przepływ (urządzenie ograniczające nadmierny przepływ) LNG;

18.3.4.7. zawór (ręczny) LNG;

18.3.4.8. przewód paliwowy LNG;

18.3.4.9. złączki LNG;

18.3.4.10. zawór zwrotny lub zawór jednokierunkowy LNG;

18.3.4.11. wskaźnik ciśnienia lub wskaźnik poziomu paliwa LNG;

18.3.4.12. elektroniczny moduł sterujący;

18.3.4.13. detektor gazu ziemnego lub gazoszczelna obudowa, dla pojazdów kategorii M.

18.3.5. Instalacja LNG może także obejmować następujące elementy składowe:

18.3.5.1. regulator ciśnienia LNG;

18.3.5.2. czujnik ciśnienia lub temperatury LNG;

18.3.5.3. pompa paliwa LPG;

18.3.5.4. wskaźnik poziomu LNG;

18.3.5.5. zawór automatyczny LNG;

18.3.5.6. detektor gazu ziemnego;

18.3.5.7. gazoszczelna obudowa.

18.3.6. Elementy składowe instalacji LNG w pojazdach położone za (w kierunku zgodnym z przepływem gazu) wymiennikiem ciepła/parownikiem (faza gazowa) uznaje się za elementy składowe instalacji CNG.

18.4. Montaż zbiornika lub baku

18.4.1. Zbiornik lub bak musi zostać zamontowany w pojeździe w sposób trwały i nie może być zamontowany w komorze silnika.

18.4.2. Zbiornik lub bak musi zostać zamontowany w taki sposób, by nie istniały punkty styczności elementów metalowych z innymi elementami metalowymi, z wyjątkiem punktów mocowania zbiornika(-ów) lub baku (-ów).

18.4.3. W przypadku pojazdu gotowego do użycia zbiornik lub bak paliwa nie może znajdować się niżej niż 200 mm nad powierzchnią drogi.

18.4.3.1. Przepisów pkt 18.4.3 nie stosuje się, jeżeli zbiornik lub bak jest odpowiednio zabezpieczony, z przodu i po bokach, i żadna część zbiornika nie znajduje się poniżej tej struktury ochronnej.

18.4.4. Zbiornik(-i) lub bak(-i) paliwa muszą być zamontowane i zamocowane tak, by możliwa była absorpcja następujących przyspieszeń bez powstania uszkodzenia, gdy zbiornik(-i) lub bak(-i) są pełne:

Pojazdy kategorii M₁ i N₁:

a) 20 g w kierunku jazdy;

b) 8 g w płaszczyźnie poziomej prostopadle do kierunku jazdy.

Pojazdy kategorii M₂ i N₂:

a) 10 g w kierunku jazdy;

b) 5 g w płaszczyźnie poziomej prostopadle do kierunku jazdy.

Pojazdy kategorii M₃ i N₃:

a) 6,6 g w kierunku jazdy;

b) 5 g w płaszczyźnie poziomej prostopadle do kierunku jazdy.

Zamiast badań praktycznych można zastosować metodę obliczeniową, jeżeli występujący o homologację może wykazać jej równoważność placówce technicznej.

18.5. Osprzęt zamontowany do zbiornika(-ów) CNG

18.5.1. Automatyczny zawór butli

18.5.1.1. Automatyczny zawór butli musi być zainstalowany bezpośrednio na każdym zbiorniku CNG.

18.5.1.2. Automatyczny zawór butli musi działać w taki sposób, aby zasilanie paliwem było odcinane, gdy silnik jest wyłączony, niezależnie od położenia włącznika zapłonu, i musi pozostawać zamknięty, gdy silnik nie pracuje. Do celów diagnostyki dopuszcza się opóźnienie 2 sekund.

18.5.1.3. Niezależnie od przepisów pkt 18.5.1.2 automatyczny zawór butli może pozostawać w pozycji otwartej w trakcie okresów automatycznego wyłączenia.

18.5.1.4. Jeżeli automatyczny zawór butli pozostaje zamknięty w trakcie okresów automatycznego wyłączenia, zawór musi spełniać przepisy pkt 2.2.4 załącznika 4A.

18.5.2. Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające

18.5.2.1. Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane termicznie) musi być zamontowane do zbiornika (-ów) paliwa CNG w taki sposób, by mogło wypuszczać gaz do gazoszczelnej obudowy, jeżeli ta gazoszczelna obudowa spełnia wymogi pkt 18.5.5 poniżej.

18.5.3. Zawór ograniczający przepływ montowany na zbiorniku CNG

18.5.3.1. Urządzenie ograniczające nadmierny przepływ jest montowane w zbiorniku(-ach) paliwa CNG na automatycznym zaworze butli.

18.5.4. Zawór ręczny

18.5.4.1. Zawór ręczny jest sztywno mocowany do butli CNG i może zostać zintegrowany z automatycznym zaworem butli.

18.5.5. Gazoszczelna obudowa na zbiorniku(-ach) CNG

18.5.5.1. Gazoszczelna obudowa nad złączkami zbiornika(-ów) CNG, spełniająca wymogi pkt 18.5.5.2-18.5.5.5, musi być przymocowana do zbiornika paliwa CNG, chyba że zbiornik CNG jest zamontowany na zewnątrz pojazdu.

18.5.5.2. Gazoszczelna obudowa musi posiadać otwarte połączenie z atmosferą, jeżeli to konieczne w formie węża łączącego i odprowadzenia, które muszą być odporne na CNG.

18.5.5.3. Otwór wentylacyjny w gazoszczelnej obudowie nie może odprowadzać gazu do nadkola ani w kierunku źródła ciepła, np. układu wydechowego.

18.5.5.4. Wszelkie węże łączące i odprowadzenia w dolnej części karoserii pojazdu silnikowego, służące do wentylacji gazoszczelnej obudowy, muszą mieć powierzchnię przekroju co najmniej 450 mm².

18.5.5.5. Obudowa nad złączkami i wężami łączącymi zbiornika(-ów) CNG musi być gazoszczelna przy ciśnieniu 10 kPa bez jakichkolwiek trwałych deformacji. W takich warunkach dopuszczalna jest nieszczelność nieprzekraczająca 100 cm³ na godzinę.

18.5.5.6. Wąż łączący musi być przymocowany zaciskami lub w inny sposób do gazoszczelnej obudowy i odprowadzenia w celu zapewnienia gazoszczelnego złącza.

18.5.5.7. Gazoszczelna obudowa musi obejmować wszystkie elementy składowe zamontowane w bagażniku lub kabinie pasażerskiej.

18.5.6. Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo)

18.5.6.1. Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo) musi aktywować się i odprowadzać gaz niezależnie od nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego (uruchamianego termicznie).

18.5.6.2. Nadciśnieniowe urządzenie zabezpieczające (uruchamiane ciśnieniowo) musi być zamontowane do zbiornika(-ów) paliwa w taki sposób, by mogło wypuszczać gaz do gazoszczelnej obudowy, jeżeli ta gazoszczelna obudowa spełnia wymogi pkt 18.5.5 powyżej.

18.6. Osprzęt zamontowany do baków LNG

18.6.1. Zawór automatyczny

18.6.1.1. Zawór automatyczny musi być zamontowany w przewodzie zasilającym w paliwo, bezpośrednio na każdym baku LNG (w chronionym miejscu).

18.6.1.2. Zawór automatyczny musi działać w taki sposób, aby zasilanie paliwem było odcinane, gdy silnik jest wyłączony, niezależnie od położenia włącznika zapłonu, i musi pozostawać zamknięty, gdy silnik nie pracuje. Do celów diagnostyki dopuszcza się opóźnienie 2 sekund.

18.6.1.3. Niezależnie od przepisów pkt 18.6.1.2 zawór automatyczny może pozostawać w pozycji otwartej w trakcie okresów automatycznego wyłączenia.

18.6.1.4. Jeżeli zawór automatyczny pozostaje zamknięty w trakcie okresów automatycznego wyłączenia, zawór musi spełniać przepisy pkt 2.2.4 załącznika 4A.

18.6.2. Zawór ograniczający przepływ

Zawór ograniczający przepływ może być zamontowany wewnątrz baku LNG lub bezpośrednio na baku (w chronionym miejscu).

18.6.3. Ciśnieniowy zawór nadmiarowy (podstawowy)

Wylot podstawowego ciśnieniowego zaworu nadmiarowego musi być połączony z układem odprowadzania o otwartej końcówce, tak by wypuszczany gaz był odprowadzany na wysoki poziom. Należy zadbać o to, by układ odprowadzania nie był blokowany i nie zamarzał. Podstawowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy LNG nie może wypuszczać gazu do gazoszczelnej obudowy (jeżeli jest zamontowana).

18.6.4. Ciśnieniowy zawór nadmiarowy (dodatkowy)

Dodatkowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy może wypuszczać gaz bezpośrednio ze swojego wylotu. Należy zadbać o jego ochronę przed wodą i uszkodzeniem. Dodatkowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy nie może być połączony z tym samym układem odprowadzania co podstawowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy. Dodatkowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy LNG nie może wypuszczać gazu do gazoszczelnej obudowy (jeżeli jest zamontowana).

18.6.5. Ręczny zawór odcinający paliwo

Ręczny zawór odcinający paliwo musi być zamontowany bezpośrednio na baku LNG (w chronionym miejscu). Zawór ten powinien być łatwo dostępny. Ręczny zawór odcinający paliwo może być zintegrowany z zaworem automatycznym.

18.6.6. Ręczny zawór odcinający opary

Ręczny zawór odcinający opary musi być zamontowany bezpośrednio na baku LNG (w chronionym miejscu). Zawór ten powinien być łatwo dostępny.

18.6.7. Przewód wentylacyjny lub łącznik wentylacyjny

Przewód wentylacyjny lub łącznik wentylacyjny może być zamontowany wewnątrz baku LNG lub bezpośrednio na baku (w chronionym miejscu). Zawór ten powinien być łatwo dostępny. Łącznik wentylacyjny musi funkcjonować właściwie przy temperaturach wskazanych w załączniku 5° dla ciśnienia roboczego baku LNG.

18.6.8. Układ zarządzania wentylacją

Podstawowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy musi być połączony z kominem wentylacyjnym sięgającym na wyższy poziom. Wyloty podstawowego i dodatkowego ciśnieniowego zaworu nadmiarowego muszą być zabezpieczone przed zanieczyszczeniami, ciałami obcymi, śniegiem, lodem i wodą. Komin wentylacyjny musi mieć takie rozmiary, by spadek ciśnienia nie prowadził do ograniczenia przepływu. Gaz wydostający się przez komin wentylacyjny lub dodatkowy ciśnieniowy zawór nadmiarowy nie może trafiać na przestrzenie zamknięte, inne pojazdy, zamontowane na zewnątrz układy z wlotem powietrza (np. układy klimatyzacji), wloty do silnika lub układ wydechowy. W przypadku podwójnych baków wyloty podstawowego ciśnieniowego zaworu nadmiarowego dla każdego baku mogą prowadzić do wspólnego komina wentylacyjnego.

18.7. Sztywne i elastyczne przewody paliwowe

18.7.1. Sztywne przewody paliwowe CNG muszą być wykonane z bezszwowego materiału: stali nierdzewnej lub stali z powłoką antykorozyjną.

18.7.1.1. Sztywne przewody paliwowe LNG muszą być wykonane ze stali nierdzewnej austenitycznej lub miedzi oraz muszą być bezszwowe lub spawane.

18.7.2. Sztywny przewód paliwowy CNG może być zastąpiony elastycznym przewodem paliwowym w przypadku zastosowania w klasie 0, 1 lub 2.

18.7.2.1. Sztywny przewód paliwowy LNG może być zastąpiony elastycznym przewodem paliwowym w przypadku zastosowania w klasie 5.

18.7.3. Elastyczne przewody paliwowe CNG i LNG muszą spełniać stosowne wymagania załącznika 4B do niniejszego regulaminu.

18.7.4. Sztywne przewody paliwowe muszą być zamocowane tak, aby nie były narażone na drgania lub naprężenia.

18.7.5. Elastyczne przewody paliwowe CNG i LNG muszą być zamocowane tak, by nie były narażone na drgania lub naprężenia.

18.7.6. W punkcie zamocowania (elastyczny lub sztywny) przewód paliwowy musi być zamocowany tak, aby nie istniały punkty styczności elementów metalowych z innymi elementami metalowymi.

18.7.7. Sztywne i elastyczne przewody paliwowe nie mogą się znajdować w miejscach przyłożenia podnośnika.

18.7.8. W przepustach przewody paliwowe muszą być osłonięte materiałem zabezpieczającym.

18.7.9. Przewód paliwowy LNG musi być izolowany lub zabezpieczany w tych miejscach, w których niska temperatura może uszkodzić inne elementy składowe lub zranić ludzi.

18.8. Złączki lub połączenia gazowe między elementami składowymi

18.8.1. W przypadku CNG złącza lutowane lub zaciskane złącza ciśnieniowe nie są dozwolone. W przypadku LNG zaciskane złącza ciśnieniowe nie są dozwolone.

18.8.2. Rurki ze stali nierdzewnej mogą być łączone wyłącznie za pomocą złączek ze stali nierdzewnej.

18.8.3. Kostki rozdzielcze dla CNG muszą być wykonane z materiału odpornego na korozję.

18.8.4. Sztywne przewody paliwowe muszą być połączone odpowiednimi złączami, na przykład dwuczęściowymi złączami ciśnieniowymi na rurkach stalowych i złączami z podwójnymi stożkowymi pierścieniami zaciskowymi po obu stronach.

18.8.5. Liczbę złączy należy ograniczyć do minimum.

18.8.6. Wszystkie złącza muszą być wykonane w miejscach, do których istnieje dostęp w celu ich zbadania.

18.8.7. W kabinie pasażerskiej lub zamkniętym bagażniku przewody paliwowe nie mogą być dłuższe niż jest to w uzasadniony sposób wymagane, a w każdym przypadku muszą być chronione gazoszczelną obudową.

18.8.7.1. Przepisów pkt 18.8.7 nie stosuje się do pojazdów kategorii M₂ lub M₃, jeżeli przewody paliwowe i połączenia są mocowane w rękawie, który jest odporny na CNG i ma otwarte połączenie z atmosferą.

18.9. Zawór automatyczny

18.9.1. W przypadku instalacji CNG na przewodzie paliwowym może zostać zainstalowany dodatkowy zawór automatyczny, możliwie jak najbliżej regulatora ciśnienia.

18.9.2. W przypadku instalacji LNG zawór automatyczny jest instalowany za parownikiem i możliwie jak najbliżej parownika.

18.10. Wlew paliwa lub końcówka do napełniania

18.10.1. Wlew paliwa musi być zabezpieczony przed obracaniem się i chroniony przed zabrudzeniem i wodą.

18.10.2. Jeżeli zbiornik lub bak CNG/LNG jest zamontowany w kabinie pasażerskiej lub zamkniętym bagażniku, wlew paliwa musi być umieszczony na zewnątrz pojazdu lub w komorze silnika.

18.10.3. W przypadku pojazdów kategorii M₁ i N₁ wlew paliwa (końcówka do napełniania) CNG musi być zgodny ze specyfikacją na rysunku 1 w załączniku 4F.

18.10.4. W przypadku pojazdów kategorii M₂, M₃, N₂ i N₃ wlew paliwa (końcówka do napełniania) CNG musi być zgodny ze specyfikacją na rysunku 1 lub 2 w załączniku 4F lub ze specyfikacją na rysunku 1 w załączniku 4F (tylko CNG).

18.11. Układ wyboru paliwa i instalacja elektryczna

18.11.1. Elektryczne elementy składowe instalacji CNG lub LNG muszą być chronione przed przeciążeniami.

18.11.2. Pojazdy z więcej niż jednym układem paliwowym muszą posiadać układ wyboru paliwa, który uniemożliwia zarówno przepływ paliwa gazowego do zbiornika benzyny lub oleju napędowego, jak i przepływ benzyny lub oleju napędowego do zbiornika paliwa gazowego, w tym również w przypadku awarii układu wyboru paliwa.

18.11.3. Odpowiednie środki należy przedstawić w trakcie homologacji typu.

18.11.4. Elektryczne połączenia i elementy składowe w gazoszczelnej obudowie muszą być tak skonstruowane, by nie dochodziło do wytwarzania iskier.

18.12. Instalacja LNG musi być zaprojektowana w taki sposób, aby uniemożliwiać zatrzymanie LNG.

18.13. Instalacja LNG w pojazdach kategorii M musi być wyposażona w detektor gazu ziemnego lub gazoszczelną obudowę. Instalacja LNG w pojazdach kategorii N może być wyposażona w detektor gazu ziemnego, jeżeli bak do przechowywania paliwa i połączone z nim przewody są zamontowane na zewnątrz pojazdu, bez możliwości zatrzymania gazu (jak w pkt 18.12). Jeżeli bak do przechowywania paliwa jest umieszczony wewnątrz przestrzeni ładunkowej pojazdu kategorii N, wówczas pojazd taki musi być wyposażony w detektor gazu ziemnego lub gazoszczelną obudowę.

19. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

19.1. Procedury dotyczące zgodności produkcji muszą odpowiadać ogólnym przepisom określonym w dodatku 2 do Porozumienia (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2).

20. SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI

20.1. Homologacja udzielona w odniesieniu do typu pojazdu zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta w razie niespełnienia wymogów określonych w pkt 18 powyżej.

20.2. Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin postanowi o cofnięciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie, za pomocą formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2D do niniejszego regulaminu, pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin.

21. ZMIANA TYPU POJAZDU ORAZ ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

21.1. O każdej zmianie w zakresie montażu specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania sprężonego gazu ziemnego lub skroplonego gazu ziemnego w układzie napędowym pojazdu należy powiadomić organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji typu pojazdu. Organ udzielający homologacji typu może:

21.1.1. uznać, że dokonane zmiany prawdopodobnie nie mają istotnego negatywnego wpływu i że w każdym przypadku pojazd nadal spełnia wymagania; lub

21.1.2. zażądać kolejnego sprawozdania z badań od placówki technicznej upoważnionej do przeprowadzania badań.

21.2. Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin zostają powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji, z wyszczególnieniem zmian, przy użyciu formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2D do niniejszego regulaminu.

21.3. Organ udzielający homologacji typu wydający rozszerzenie homologacji przydziela numer seryjny takiemu rozszerzeniu i powiadamia o nim pozostałe Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin, przy użyciu formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2D do niniejszego regulaminu.

22. OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji ostatecznie zaniecha produkcji typu pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ udzielający homologacji typu, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu stosownego zawiadomienia organ ten informuje o tym pozostałe Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, przy użyciu formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 2D do niniejszego regulaminu.

23. NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH UPOWAŻNIONYCH DO PRZEPROWADZANIA BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW UDZIELAJĄCYCH HOMOLOGACJI TYPU

Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy organów udzielających homologacji typu, które udzielają homologacji i którym należy przesyłać wydane w innych krajach zawiadomienia poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę udzielenia lub cofnięcie homologacji.

24. PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

24.1. Począwszy od oficjalnej daty wejścia w życie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu żadna Umawiająca się Strona stosująca niniejszy regulamin nie może odmówić udzielenia lub akceptacji homologacji typu na podstawie niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 01.

24.2. Po upływie 12 miesięcy od daty wejścia w życie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin udzielają homologacji tylko w przypadku, gdy typ elementu składowego, który ma być homologowany, spełnia wymogi części I niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 01.

24.3. Homologacje typu elementów składowych innych niż magistrala paliwowa, zgodnie z definicją w pkt 4.72, udzielone zgodnie z pierwotną wersją niniejszego regulaminu, pozostają ważne i są akceptowane do celu montażu tych elementów składowych w pojazdach.

24.4. Po upływie 18 miesięcy od daty wejścia w życie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin udzielają homologacji tylko w przypadku, gdy typ pojazdu, który ma być homologowany, spełnia wymogi części II niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 01.

24.5. W okresie 12 miesięcy od daty wejścia w życie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin mogą nadal udzielać homologacji typu dla typów elementów składowych zgodnie z pierwotną wersją niniejszego regulaminu, bez uwzględniania przepisów serii poprawek 01.

24.6. W okresie 18 miesięcy od daty wejścia w życie serii poprawek 01 do niniejszego regulaminu Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin mogą nadal udzielać homologacji typu dla typów pojazdów zgodnie z pierwotną wersją niniejszego regulaminu, bez uwzględniania przepisów serii poprawek 01.

24.7. Niezależnie od przepisów pkt 24.5 i 24.6 Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin nie mogą odmówić rozszerzenia homologacji typu dla istniejących typów elementów składowych lub typów pojazdów, które zostały wydane na podstawie niniejszego regulaminu bez uwzględnienia przepisów serii poprawek 01.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1A

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW SKŁADOWYCH INSTALACJI CNG/LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  1B

PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA POJAZDU, SILNIKA I INSTALACJI CNG/LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  2A

UKŁAD ZNAKU HOMOLOGACJI TYPU ELEMENTU SKŁADOWEGO INSTALACJI CNG/LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  2B

ZAWIADOMIENIE

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  2C

UKŁAD ZNAKÓW HOMOLOGACJI

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  2D

ZAWIADOMIENIE

grafika

ZAŁĄCZNIK  3

PRZECHOWYWANIE W POJEŹDZIE GAZU ZIEMNEGO SŁUŻĄCEGO JAKO PALIWO DLA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

1. ZAKRES

1.1. Załącznik 3A określa minimalne wymagania dla lekkich butli gazowych wielokrotnego napełniania. Butle są przeznaczone wyłącznie do przechowywania w pojeździe znajdującego się pod wysokim ciśnieniem sprężonego gazu ziemnego służącego jako paliwo dla pojazdów samochodowych, w których butle są montowane. Butle mogą być ze stali, aluminium lub dowolnego materiału niemetalicznego i są skonstruowane lub wyprodukowane zgodnie z metodą odpowiednią dla określonych warunków użytkowania. Załącznik ten obejmuje również metalowe powłoki wewnętrzne ze stali nierdzewnej o konstrukcji bezszwowej lub spawanej.

1.2. Załącznik 3B określa minimalne wymagania dla baków wielokrotnego napełniania dla skroplonego gazu ziemnego (LNG) stosowanych w pojazdach, jak również wymagane metody badania.

ZAŁĄCZNIK Nr  3A

BUTLE GAZOWE - WYSOKOCIŚNIENIOWE BUTLE DO PRZECHOWYWANIA W POJEŹDZIE SPRĘŻONEGO GAZU ZIEMNEGO (CNG) SŁUŻĄCEGO JAKO PALIWO DLA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  3B

Baki na paliwo ciekłe - Izolowane próżniowo pojemniki do przechowywania w pojeździe gazu ziemnego służącego jako paliwo dla pojazdów samochodowych

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  4A

Przepisy dotyczące homologacji zaworu automatycznego CNG, zaworu jednokierunkowego, ciśnieniowego zaworu nadmiarowego, nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego (uruchamianego termicznie), zaworu ograniczającego przepływ, zaworu ręcznego oraz nadciśnieniowego urządzenia zabezpieczającego (uruchamianego ciśnieniowo)

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  4B

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI ELASTYCZNYCH PRZEWODÓW PALIWOWYCH LUB WĘŻY DLA CNG ORAZ WĘŻY DLA LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4C

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI FILTRA CNG

1. CELEM NINIEJSZEGO ZAŁĄCZNIKA JEST OKREŚLENIE PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH HOMOLOGACJI FILTRA CNG.

2. WARUNKI DZIAŁANIA

2.1. Filtr CNG musi być tak skonstruowany, by działał w temperaturach podanych w załączniku 5°.

2.2. Filtr CNG klasyfikuje się według jego maksymalnego ciśnienia roboczego (zob. rys. 1-1 w pkt 3 niniejszego regulaminu):

2.2.1. Klasa 0: Filtr CNG musi być tak skonstruowany, by wytrzymać ciśnienie 1,5 raza większe od ciśnienia roboczego (MPa).

2.2.2. Klasa 1 i klasa 2: Filtr CNG musi być tak skonstruowany, by wytrzymać ciśnienie równe dwukrotności ciśnienia roboczego.

2.2.3. Klasa 3: Filtr CNG musi być tak skonstruowany, by wytrzymać ciśnienie równe dwukrotności ciśnienia powodującego uruchomienie ciśnieniowego zaworu nadmiarowego, z którym jest stosowany.

2.3. Materiały użyte do budowy filtra CNG, które podczas jego działania mają styczność z CNG, muszą być kompatybilne z tym gazem (zob. załącznik 5D).

2.4. Filtr CNG musi być zgodny z procedurami badania dla odpowiedniej klasy elementów składowych wyznaczonej

zgodnie ze schematem na rys. 1-1 w pkt 3 niniejszego regulaminu.

ZAŁĄCZNIK  4D

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI REGULATORA CIŚNIENIA CNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4E

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI CZUJNIKÓW CIŚNIENIA I TEMPERATURY CNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4F

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI WLEWU PALIWA (KOŃCÓWKI DO NAPEŁNIANIA) CNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4G

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI - W ODNIESIENIU DO CNG - REGULATORA PRZEPŁYWU GAZU I MIESZALNIKA GAZU Z POWIETRZEM, WTRYSKIWACZA GAZU LUB MAGISTRALI PALIWOWEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK  4H

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI ELEKTRONICZNEGO MODUŁU STERUJĄCEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK  4I

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI WYMIENNIKA CIEPŁA/PAROWNIKA LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4J

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI KOŃCÓWKI DO NAPEŁNIANIA LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4K

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI REGULATORA CIŚNIENIA LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4L

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI CZUJNIKÓW CIŚNIENIA LUB TEMPERATURY LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4M

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI DETEKTORA GAZU ZIEMNEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK  4N

Przepisy dotyczące homologacji zaworu automatycznego, zaworu zwrotnego, ciśnieniowego zaworu nadmiarowego, zaworu ograniczającego przepływ, zaworu ręcznego oraz zaworu jednokierunkowego, dla zastosowań LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  4O

PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI POMPY PALIWA LNG

grafika

ZAŁĄCZNIK  5

PROCEDURY BADANIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  5A

BADANIE NA ZWIĘKSZONE CIŚNIENIE (BADANIE WYTRZYMAŁOŚCI)

grafika

ZAŁĄCZNIK  5B

BADANIE SZCZELNOŚCI ZEWNĘTRZNEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK  5C

BADANIE SZCZELNOŚCI WEWNĘTRZNEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK  5D

BADANIE KOMPATYBILNOŚCI Z CNG/LNG

1. Część niemetalowa mająca styczność z CNG/LNG nie może wykazywać nadmiernej zmiany objętości ani nadmiernej utraty masy.

Odporność na n-pentan zgodnie z ISO 1817 w następujących warunkach:

a) środowisko: n-pentan;

b) temperatura: 23 °C (tolerancja zgodnie z ISO 1817);

c) okres zanurzenia: 72 godziny.

2. Wymagania:

maksymalna zmiana objętości: 20 procent;

po przetrzymaniu w powietrzu o temperaturze 40 °C przez okres 48 godzin masa, w porównaniu z wartością początkową, nie może się zmniejszyć o więcej niż 5 %.

ZAŁĄCZNIK  5E

BADANIE ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ

Procedury badania odporności na korozję:

1. Metalowy element składowy zawierający CNG/LNG musi spełniać wymogi badań szczelności określone w ZAŁĄCZNIKACh 5B i 5C, po tym jak został poddany 144-godzinnemu badaniu w mgle solnej zgodnie z ISO 15500-2, ze wszystkimi połączeniami zamkniętymi.

2. Miedziany lub mosiężny element składowy zawierający CNG/LNG musi spełniać wymogi badań szczelności określone w załącznikach 5B i 5C, po tym jak został poddany 24-godzinnemu zanurzeniu w amoniaku zgodnie z ISO 15500-2, ze wszystkimi połączeniami zamkniętymi.

ZAŁĄCZNIK  5F

ODPORNOŚĆ NA SUCHE GORĄCO

1. Badanie należy przeprowadzić zgodnie z ISO 188. Badaną próbkę należy przez 168 godzin poddać działaniu powietrza o temperaturze równej maksymalnej temperaturze roboczej.

2. Dopuszczalna zmiana wytrzymałości na rozciąganie nie może przekraczać + 25 %. Dopuszczalna zmiana ostatecznego wydłużenia nie może przekraczać następujących wartości:

a) maksymalne zwiększenie: 10 procent;

b) maksymalne zmniejszenie: 30 procent.

ZAŁĄCZNIK  5G

STARZENIE OZONOWE

1. Badanie musi zostać przeprowadzone zgodnie z ISO 1431/1.

Badaną próbkę, która musi być rozciągnięta do osiągnięcia wydłużenia o 20 %, poddaje się działaniu powietrza o temperaturze 40 °C i stężeniu ozonu 50 pphm (cząstek na sto milionów) przez okres 72 godzin.

2. Nie są dopuszczalne żadne pęknięcia badanej próbki.

ZAŁĄCZNIK  5H

BADANIE Z CYKLICZNYMI ZMIANAMI TEMPERATURY

Niemetalowa część zawierająca CNG/LNG musi spełniać wymogi badań szczelności określone w załącznikach 5B i 5C, po tym jak została poddana 96-godzinnemu badaniu z cyklicznymi zmianami temperatury od minimalnej temperatury roboczej do maksymalnej temperatury roboczej, przy czasie trwania cyklu wynoszącym 120 minut i maksymalnym ciśnieniu roboczym.

ZAŁĄCZNIK  5I

BADANIE Z CYKLICZNYMI ZMIANAMI CIŚNIENIA - DOTYCZY WYŁĄCZNIE BUTLI

(zob. załącznik 3)

ZAŁĄCZNIKI  5J I 5K -

Bez treści

ZAŁĄCZNIK  5L

BADANIE TRWAŁOŚCI (PRACA CIĄGŁA)

grafika

ZAŁĄCZNIK  5M

BADANIE NA ROZERWANIE/BADANIE NISZCZĄCE - DOTYCZY WYŁĄCZNIE BUTLI CNG

(zob. załącznik 3A)

ZAŁĄCZNIK  5N

BADANIE ODPORNOŚCI NA DRGANIA

1. Po 6 godzinach poddawania drganiom zgodnie z poniższą metodą badania wszystkie elementy składowe z częściami ruchomymi muszą pozostać nieuszkodzone, w dalszym ciągu działać oraz spełniać wymogi badań szczelności elementów składowych.

2. Metoda badania

2.1. Element składowy mocuje się w aparaturze do badań i w każdej z trzech osi poddaje drganiom przez 2 godziny z częstotliwością 17 Hz przy amplitudzie 1,5 mm (0,06 cala). Po zakończeniu 6-godzinnego poddawania drganiom element składowy musi spełniać wymogi załącznika 5C.

ZAŁĄCZNIK  5O

TEMPERATURY ROBOCZE

grafika

ZAŁĄCZNIK  5P

LNG - BADANIE W NISKIEJ TEMPERATURZE

1. Element składowy pracuje przez 96 procent łącznej liczby cykli (podanej w załączniku 4 dla danego wyrobu) w temperaturze niższej niż - 162 °C i przy ciśnieniu roboczym.

2. Element składowy pracuje przez 4 procent łącznej liczby cykli w odpowiedniej temperaturze maksymalnej (określonej w załączniku 5°) i przy ciśnieniu roboczym - po zakończeniu cykli musi spełniać wymogi Załączników 5B i 5C.

3. W razie potrzeby badanie to może być przerywane w odstępach 20 procent w celu przeprowadzenia badania szczelności.

4. Po badaniu z zastosowaniem cykli należy przeprowadzić badanie hydrostatyczne.

ZAŁĄCZNIK  5Q

KOMPATYBILNOŚĆ CZĘŚCI NIEMETALOWYCH Z CZYNNIKAMI WYMIANY CIEPŁA

1. Badane próbki należy zanurzyć w czynniku wymiany ciepła przez 168 godzin w temperaturze 90 °C, a następnie wysuszyć przez 48 godzin w temperaturze 40 °C. Stosowany w badaniu czynnik wymiany ciepła składa się w 50 % z wody i w 50 % z glikolu etylenowego.

2. Wyniki badania uznaje się za zadowalające, jeżeli zmiana objętości jest mniejsza niż 20 %, zmiana masy jest mniejsza niż 5 %, zmiana wytrzymałości na rozciąganie jest mniejsza niż - 25 % i zmiana wydłużenia przy zerwaniu mieści się w zakresie od - 30 % do + 10 %.

ZAŁĄCZNIK  6

PRZEPISY DOTYCZĄCE ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO CNG DLA POJAZDÓW KATEGORII M2 I M3, N2 I N3

grafika

ZAŁĄCZNIK  7

PRZEPISY DOTYCZĄCE ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO LNG DLA POJAZDÓW KATEGORII M2 I M3, N2 I N3

grafika

1 Zgodnie z definicją zawartą w ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3), dokument ECE/TRANS/WP.29/78/Rev.3, pkt 2. -www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

2 Zgodnie z definicją zawartą w ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3), dokument ECE/TRANS/WP.29/78/Rev.3, pkt 2. -www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

3 American Society for Testing and Materials.

4 British Standards Institution.

5 European Norm (norma europejska).

6 National Association of Corrosion Engineers.

7 National Association of Corrosion Engineers.

8 Regulaminy Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych.

9 Rozporządzenia na szczeblu federalnym w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

10 Society of Automotive Engineers.

11 Liczba [n] oznacza wielkość próbki i jest określana przez organ udzielający homologacji.

12 Numery wyróżniające Umawiających się Stron Porozumienia z 1958 r. podano w załączniku 3 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3), dokument ECE/TRANS/WP.29/78/Rev.3, Annex 3 - www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

13 Numery wyróżniające Umawiających się Stron Porozumienia z 1958 r. podano w załączniku 3 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3), dokument ECE/TRANS/WP.29/78/Rev.3, Annex 3 - www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29resolutions.html

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.2015.166.1
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Regulamin nr 110 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) - Jednolite przepisy dotyczące homologacji: I.Specjalnych elementów składowych pojazdów silnikowych wykorzystujących w swoim układzie napędowym sprężony gaz ziemny (CNG) lub skroplony gaz ziemny (LNG)II.Pojazdów w odniesieniu do montażu homologowanych specjalnych elementów składowych służących do wykorzystywania w ich układzie napędowym sprężonego gazu ziemnego (CNG) lub skroplonego gazu ziemnego (LNG).
• Data aktu: 30/06/2015
• Data ogłoszenia: 30/06/2015
• Data wejścia w życie: 28/12/2000