Rezolucja Europejskiego Komitetu Regionów - Czerpanie z 30 lat Europejskiego Komitetu Regionów - władze lokalne i regionalne kształtujące przyszłość UE

Rezolucja Europejskiego Komitetu Regionów - Czerpanie z 30 lat Europejskiego Komitetu Regionów - władze lokalne i regionalne kształtujące przyszłość UE

(C/2025/277)

(Dz.U.UE C z dnia 24 stycznia 2025 r.)

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW (KR),

Uwzględniając:

- Traktat o Unii Europejskiej z Maastricht ustanawiający Europejski Komitet Regionów, który odbył pierwszą sesję plenarną w 1994 r., a także fakt, że w tym traktacie do istniejących form reprezentacji w UE dodano szczebel niższy niż krajowy i skodyfikowano zasadę pomocniczości w prawie europejskim,

- kolejne poszerzenie kompetencji KR-u w traktacie z Amsterdamu (w którym przyznano Parlamentowi Europejskiemu prawo do bezpośrednich konsultacji z KR-em i poszerzono dziedziny, w których konsultacje z nim są obowiązkowe), w traktacie z Nicei (w którym nałożono wymóg, by członkinie i członkowie KR-u posiadali mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej lub byli odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem) oraz w traktacie lizbońskim (w którym przyznano KR-owi prawo do wnoszenia skarg do Trybunału Sprawiedliwości UE w celu ochrony jego prerogatyw lub w razie naruszenia zasady pomocniczości),

A także mając na uwadze:

- rezolucję "Wyniki Konferencji w sprawie przyszłości Europy i działania następcze" z dnia 30 czerwca 2022 r. 1 ,

- swoją deklarację z okazji 10. Europejskiego Szczytu Regionów i Miast, która została przyjęta w Mons dnia 10 marca 2024 r. 2 ,

Zgromadzenie polityczne regionów i miast UE

1. Zwraca uwagę, że Europejski Komitet Regionów powstał jako zgromadzenie polityczne. Powierzono mu reprezentowanie legitymacji i różnorodności europejskich gmin i regionów w procesie decyzyjnym UE, doradzanie instytucjom europejskim w sprawie przepisów mających wpływ na władze lokalne i regionalne za pośrednictwem ich demokratycznie wybranych przedstawicieli, przyczynianie się do stosowania zasad pomocniczości i bliskości oraz budowanie pomostów między obywatelami a instytucjami europejskimi, a także stanie na straży zasad pomocniczości i proporcjonalności na wszystkich etapach procesu legislacyjnego UE.

2. Zwraca uwagę, że KR opracowuje strategie polityczne i działania, które docierają do szerszego grona niż sami członkowie. Reprezentuje obecnie 1,2 mln polityków wybranych na szczeblu lokalnym i regionalnym w UE, którzy odpowiadają za połowę wszystkich inwestycji publicznych w UE, za jedną trzecią wydatków publicznych oraz za jedną czwartą dochodów podatkowych. Władze szczebla niższego niż krajowy są odpowiedzialne za wdrażanie do dwóch trzecich prawodawstwa UE, w związku z czym ich przedstawiciele mają możliwość zdobycia bezpośredniego doświadczenia oraz uzyskania informacji o sposobie, w jaki można zapewnić Europejkom i Europejczykom korzyści z polityki UE niezależnie od miejsca zamieszkania.

3. Podkreśla zasadniczy wkład KR-u w najważniejsze etapy integracji europejskiej. Ten wkład obejmuje czynną rolę członkiń i członków KR-u w Konwencie w sprawie przyszłości Europy w 2001 r., podczas którego powierzono KR-owi stanie na straży zapisanych w traktatach UE zasad pomocniczości i proporcjonalności, a także jego udział w Konferencji w sprawie przyszłości Europy w 2021 r. Konferencja dowiodła wartości dodanej aktywnego udziału regionów oraz władz lokalnych w opracowywaniu i realizacji polityki, a jej uczestnicy zalecili większe włączenie KR-u w kształtowanie polityki UE.

4. Podkreśla pierwszoplanową rolę, jaką władze lokalne i regionalne oraz KR odgrywały w ostatnich dziesięcioleciach i będą odgrywać w przyszłości w procesie rozszerzenia UE. Ta rola sprzyja współpracy i dialogowi między władzami lokalnymi i regionalnymi w UE oraz w krajach kandydujących, a zarazem zapewnia uwzględnienie wymiaru terytorialnego w procesie akcesyjnym, by uzyskać poparcie opinii publicznej dla rozszerzenia UE oraz przyczynić się do sprawnej integracji nowych państw członkowskich.

5. Zaznacza, że jego postulaty oraz zalecenia polityczne opierają się na konkretnych i aktualnych informacjach zebranych w terenie oraz że nadal doskonali swe zdolności analityczne, by jeszcze skuteczniej pomagać prawodawcom europejskim poprzez podnoszenie świadomości na temat wpływu Unii oraz jej polityki na społeczności lokalne i regionalne. Zwraca jednak uwagę, że niewystarczające zasoby ograniczały do tej pory jego dążenia, co z kolei pozbawia decydentów UE kluczowej wiedzy oraz najważniejszych danych mogących wesprzeć ich w pracach legislacyjnych.

6. Przypomina swój cenny wkład w opracowanie i propagowanie zasad aktywnej pomocniczości oraz wielopoziomowego sprawowania rządów, które mają zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania i legitymacji demokratycznej UE. Właściwe stosowanie tych zasad zapewniłoby bardziej oparte na dowodach i skuteczniejsze przepisy oraz strategie polityczne UE, a tym samym lepiej zaspokajałoby potrzeby obywateli europejskich.

7. Podkreśla, że wraz z władzami lokalnymi i regionalnymi wspiera władze lokalne i regionalne w Ukrainie od pierwszego dnia pełnowymiarowej inwazji na ten kraj w ramach partnerskiej współpracy w celu realizacji natychmiastowych działań oraz długoterminowych projektów odbudowy.

8. Z dumą odnotowuje zarówno swój wyjątkowy współudział w krzewieniu spójności terytorialnej jako pierwszoplanowego celu Unii Europejskiej, jak i swe pełne zaangażowanie na rzecz realizacji zasady "nie szkodzić spójności". Zwraca uwagę, że propaguje nieustannie zarówno wymiar terytorialny polityki UE, jak i współpracę terytorialną oraz transgraniczną, a także dąży do tego, by w procesie decyzyjnym UE uwzględniano perspektywę lokalną i regionalną.

9. Podkreśla, że między innymi dzięki jego staraniom Europejski Zielony Ład przekształcił się w bardziej ukierunkowane terytorialnie ramy oparte na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, uwzględniające różnorodne realia terytorialne i gospodarcze w całej UE. Podkreśla swoje aktywne zaangażowanie i wkład w globalne negocjacje klimatyczne w ostatnim dziesięcioleciu, podczas których zwracał uwagę, że władze lokalne i regionalne muszą uczestniczyć w wytyczaniu celów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej, by ułatwić ich realizację. Opowiada się za lokalizacją celów zrównoważonego rozwoju, ponieważ zwiększy to odporność, dobrobyt i zrównoważoność w gospodarkach i w społeczeństwach europejskich.

Dalsza perspektywa

10. Zobowiązuje się do dalszego budowania pomostów między Europejczykami a instytucjami UE oraz do dalszego rozwijania własnych zdolności zbierania informacji w terenie w celu poprawy prawodawstwa europejskiego za pośrednictwem takich sieci jak RegHub, a także realizacji ocen oddziaływania terytorialnego oraz weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich.

11. Podkreśla, że globalne systemy ekologiczne, gospodarcze, społeczne i systemy bezpieczeństwa, a także UE jako ich integralna część, pilnie potrzebują reform. Komitet podkreśla decydującą rolę poziomu lokalnego i regionalnego w opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań, które pozwolą stawić czoła głównym wyzwaniom społecznym. Apeluje przy tym, by stale uwzględniać kulturę i lokalną specyfikę. Miasta i regiony dobrze wiedzą, czym na co dzień żyją ich mieszkańcy, i jako społeczności mogą wnieść ważny wkład w lepsze warunki dla dobrostanu, umacniania społeczeństwa obywatelskiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Demokracja, umiejętności, otwarta wymiana najlepszych praktyk i wiedzy opartej na badaniach naukowych oraz współpraca stanowią fundament rozwoju ludzkości, który należy wzmacniać zarówno w UE, jak i na świecie.

12. Potwierdza swoje zobowiązanie do promowania włączenia młodych ludzi w debaty polityczne na szczeblu UE. Wskazuje na swój program "Młode osoby z mandatem wyborczym", dzięki któremu około tysiąca młodych, wybranych na szczeblu lokalnym polityków miało możliwość poznać bliżej proces decyzyjny UE i który uświadamia obywatelom wagę europejskiej współpracy między przywódcami lokalnymi z młodego pokolenia w całej Europie i w krajach sąsiednich.

13. Uważa, że ambitna reforma funkcjonowania UE jest konieczna, aby podołać przyszłym wyzwaniom. Niezbędne jest przy tym wzmocnienie roli KR-u w sprawach mających wpływ terytorialny. Dlatego z zadowoleniem przyjmuje apel Parlamentu Europejskiego o zainicjowanie Konwentu Europejskiego w celu przygotowania takich zmian w traktatach. Domaga się pełnego włączenia członkiń i członków KR-u we wszelkie przyszłe konwenty w sprawie przeglądu traktatów i podjęcia przy tym kwestii reformy Komitetu Regionów, w ramach której uznano by specyfikę regionów o kompetencjach ustawodawczych, zapewniając im odpowiednią formę uczestnictwa zgodną z zasadami pomocniczości i proporcjonalności.

14. Zamierza realizować nową wizję współpracy i podziału odpowiedzialności między wszystkimi szczeblami sprawowania rządów. Ponadto, aby kontynuować ciągłe starania na rzecz aktywnego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych we wszystkie etapy cyklu legislacyjnego, z niecierpliwością oczekuje na wdrożenie niedawno odnowionych umów o współpracy z Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim. W obu umowach uznano znaczenie KR-u jako zgromadzenia politycznego.

15. Oczekuje, że współprawodawcy uznają go za obserwatora w negocjacjach trójstronnych 3  na podstawie bardziej pluralistycznego porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie uproszczenia i lepszego stanowienia prawa. Spodziewa się również, że będzie uczestniczyć w posiedzeniach Rady i grup roboczych w obszarach polityki o silnym ukierunkowaniu terytorialnym i tym samym utoruje drogę do rozwinięcia swej roli instytucjonalnej.

16. Będzie nadal przyczyniać się do pielęgnowania kultury gotowości i prognozowania strategicznego. Stawia sobie za cel doskonalenie swej umiejętności oceniania prawodawstwa oraz inicjatyw UE z uwzględnieniem aspektu terytorialnego na podstawie informacji i doświadczeń zebranych w terenie.

17. Podkreśla znaczenie równowagi płci wśród swoich członków i wzywa wszystkie państwa członkowskie UE, by dążyły do zapewnienia równowagi płci przy mianowaniu członków Europejskiego Komitetu Regionów.

18. Stwierdza ponownie, że jego podstawowym priorytetem jest obrona wartości demokratycznych UE i że przyczyni się ona do sprostania wyzwaniom społecznym. Jego celem jest również zachowanie spójności społeczeństw europejskich, które zmagają się z coraz większą fragmentacją, zmianami demograficznymi, przemianami systemowymi oraz następującymi tuż po sobie kryzysami, przy czym opowiada się za podejściem "myśl globalnie, działaj lokalnie".

19. Wzywa władzę budżetową Unii do współpracy z Komitetem w celu rozwiązania problemu strukturalnego niedoboru zasobów, co jest sprzeczne z duchem Traktatu, i ponownie wyraża ambicję wykorzystania wszelkich nowych zasobów do zwiększenia wkładu w prace prawodawców UE przy jednoczesnym wzmocnieniu więzi obywateli z Unią w terenie. W związku z tym podtrzymuje zobowiązanie do wykazania swej wartości dodanej i do dalszego rozwijania się jako proaktywna, dynamiczna, sprawna i innowacyjna instytucja.

20. Zobowiązuje się do dalszych prac nad wspieraniem i wzmacnianiem spójności terytorialnej jako pierwszoplanowego celu UE, który ma zasadnicze znaczenie dla interesów Komitetu. Będzie gwarantować uwzględnienie perspektywy lokalnej i regionalnej w procesie decyzyjnym z myślą o pełnej spójności terytorialnej, społecznej i gospodarczej. Będzie zabiegał, by samorządów lokalnych i regionalnych nie postrzegano jedynie jako wykonawców celów, które ustalono na poziomie centralnym. Samorządy powinny samodzielnie określać swoje potrzeby - które należy respektować.

Bruksela, dnia 20 listopada 2024 r.

1 Rezolucja Europejskiego Komitetu Regionów - Wyniki Konferencji w sprawie przyszłości Europy i działania następcze (Dz.U. C 375 z 30.9.2022, s. 9).
2 Deklaracja z 10. Europejskiego Szczytu Regionów i Miast, Urząd Publikacji UE (europa.eu).
3 Zgodnie z opinią "Aktywna pomocniczość: podstawowa zasada w unijnym programie lepszego stanowienia prawa" (Dz.U. C, C/2024/5366, 17.9.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/5366/oj).

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.277

Rodzaj: Rezolucja
Tytuł: Rezolucja Europejskiego Komitetu Regionów - Czerpanie z 30 lat Europejskiego Komitetu Regionów - władze lokalne i regionalne kształtujące przyszłość UE
Data aktu: 24/01/2025
Data ogłoszenia: 24/01/2025