UZNAJĄC:
1. Fakt, że dostęp do kultury jest podstawowym prawem człowieka zgodnie z art. 27 Powszechnej deklaracji praw człowieka ustanawiającym prawo każdej osoby do swobodnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, że prawa dotyczące dziedzictwa kulturowego są nierozerwalnie związane z prawem do uczestnictwa w życiu kulturalnym oraz że dzieci mają prawo do wszechstronnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym zgodnie z art. 31 Konwencji ONZ o prawach dziecka.
2. Oenzetowski Pakt na rzecz przyszłości 1 , w którym potwierdzono, że prawa kulturalne są prawami człowieka, i uznano rolę kultury we wspieraniu spójności społecznej i umożliwianiu zrównoważonego rozwoju.
3. Potrzebę zapewnienia wszystkim równego dostępu do kultury i równego uczestnictwa w niej zgodnie z art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 21 i 22 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
4. Deklarację Światowej Konferencji UNESCO na temat Polityk Kulturalnych i Zrównoważonego Rozwoju - MONDIACULT 2022, w której podkreślono znaczenie wspierania inkluzywnego dostępu do kultury i uczestnictwa w życiu kulturalnym. Kartę z Porto Santo z 2021 r., 2 w której zalecono usunięcie barier w dostępie do kultury oraz promowanie inkluzywności i różnorodności w uczestnictwie w kulturze. Deklarację z Caceres 3 z 2023 r., w której stwierdzono, że kulturę należy uznać za podstawowe globalne dobro publiczne i umieścić na najwyższym szczeblu politycznym.
5. Prawo osób z niepełnosprawnościami do uczestnictwa w życiu kulturalnym na równych zasadach z innymi osobami, zgodnie z art. 30 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i ze strategią Komisji Europejskiej na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030, oraz szczególną rolę europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością i Nagrody Access City w ułatwianiu osobom z niepełnosprawnościami dostępu do świadczeń i usług w dziedzinie kultury.
6. Zawarte w planie prac UE w dziedzinie kultury na lata 2023-2026 4 zaproszenie skierowane do Komisji i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, aby rozważyli zaproponowanie strategicznych ram UE w dziedzinie kultury, w których znajdą odzwierciedlenie zasady przewodnie przedstawione w załączniku I do planu prac i które będą służyć strategicznemu uwzględnianiu perspektywy polityki kulturalnej i atutów kultury we wszystkich stosownych politykach, programach i inicjatywach UE.
7. Coraz częściej dostrzegany fakt, że uczestnictwo w kulturze ma znaczenie dla zdrowia osób, dobrostanu, spójności terytorialnej i społecznej, a także odgrywa rolę we wzmacnianiu demokracji, co podkreślono w jednym z obszarów priorytetowych planu prac UE w dziedzinie kultury na lata 2023-2026 zatytułowanym "Kultura na rzecz ludzi: zwiększanie uczestnictwa w kulturze i roli kultury w społeczeństwie" i czego dowiodły wyniki sprawozdania Komisji Europejskiej pt. "Culture and Democracy: the evidence" ("Kultura i demokracja: dowody") oraz finansowany przez UE projekt "CultureForHealth" 5 .
8. Wysiłki 6 Unii Europejskiej i jej państw członkowskich podejmowane w ostatnich dziesięcioleciach w celu ułatwienia dostępu do działań kulturalnych i uczestnictwa w nich oraz podnoszenia świadomości w tym zakresie.
9. Europejski akt w sprawie dostępności określający wymogi w tej dziedzinie, które są istotne dla obszaru kultury; dyrektywę w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego; dyrektywę i rozporządzenie wdrażające traktat z Marrakeszu dotyczący dostępu osób słabowidzących do utworów drukowanych; zmianę dyrektywy o podatku od wartości dodanej (VAT), która umożliwia stosowanie tej samej stawki podatku VAT do dostarczania publikacji elektronicznych i publikacji drukowanych, w tym publikacji wypożyczanych przez biblioteki.
10. Zalecenie 7 Komitetu Ministrów Rady Europy przyjęte w 2022 r., w którym kładzie się nacisk na zasadniczą rolę publicznych instytucji kultury w docieraniu do ogółu społeczeństwa, w tym do młodzieży, oraz w zwiększaniu uczestnictwa w kulturze i działaniach kulturalnych, niezależnie od poziomu dochodów i wykształcenia. W zaleceniu podkreśla się również potrzebę uznania wkładu kultury w społeczeństwo demokratyczne oraz znaczenie kultury, dziedzictwa kulturowego i krajobrazu dla trzech wymiarów celów zrównoważonego rozwoju - rozwoju gospodarczego, społecznego i środowiskowego społeczeństw, a także zasadniczą rolę kultury, dziedzictwa kulturowego i krajobrazu w gospodarce kreatywnej i atrakcyjności terytoriów.
UZNAJĄC:
11. Immanentną wartość kultury jako podstawy kreatywności i autoekspresji, wspierania zdrowia psychicznego i dobrostanu oraz poprawy jakości życia. Kultura przyczynia się również do rozwoju lokalnego i regionalnego, innowacji, produktywnej przedsiębiorczości i postępu gospodarczego, pomagając ludziom w zdobywaniu kluczowych kompetencji, wspierając dzielenie się wiedzą, budując pewność siebie i upodmiotowienie umożliwiające (ponowne) chodzenie na rynek pracy oraz przygotowując ludzi do uczenia się przez całe życie.
12. Znaczenie całościowego podejścia do kultury i do uczestnictwa w kulturze, które to podejście ma włączyć do tych koncepcji aspekt uczestnictwa obywatelskiego. Jest to kluczowe dla osiągnięcia celów społecznych, takich jak wzmocnienie spójności społecznej i demokracji.
13. Fakt, że dostęp do kultury może być utrudniony przez różne przeszkody, w tym przeszkody fizyczne i osobiste ograniczenia finansowe; przeszkody psychologiczne; bariery sensoryczne, poznawcze i kulturowe; wszelkie formy stereotypów i dyskryminacji, w tym ze względu na płeć; przeszkody technologiczne; brak dostępności w środowiskach zbudowanych i wirtualnych, w zakresie informacji, komunikacji, produktów i usług, a także brak czasu i zainteresowania.
14. Fakt, że dostęp do kultury jest ściśle związany z poziomem wykształcenia, możliwościami finansowymi, włączeniem społecznym, dostępnością, uwarunkowaniami geograficznymi i zdrowotnymi oraz że konieczne jest poświęcenie uwagi, by przezwyciężyć te przeszkody i zmniejszyć nierówności społeczne.
15. Znaczenie działań kulturalnych opartych na potrzebach i interesach społeczności regionalnych i lokalnych.
16. Fakt, że poprzez rozwój inkluzywnych i dostępnych technologii - przy zastosowaniu podejścia "projektowanie dla wszystkich" - nabywanie umiejętności cyfrowych i umiejętności korzystania z mediów oraz cyfryzacja dziedzictwa kulturowego odgrywają kluczową rolę w ochronie i zachowaniu wartości kulturowych, a także w zapewnianiu bezbarierowego, innowacyjnego, szybkiego i przystępnego cenowo dostępu do nich, a jednocześnie zachęcają ludzi do kreatywności i innowacyjności (np. za pośrednictwem mediów społecznościowych).
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE:
17. Wsparcie na rzecz uczestnictwa w kulturze, uczenia się i mobilności udzielane za pośrednictwem różnych działań w ramach programów "Kreatywna Europa", Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności.
18. Inicjatywę Centrum Dziedzictwa Europejskiego, której celem jest zwiększenie udziału obywateli w dziedzictwie kulturowym.
19. Fakt, że Eurostat niedawno zaktualizował swoje statystyki kultury dotyczące uczestnictwa w kulturze.
20. Międzynarodową kampanię #culture2030goal, służącą włączeniu do celów zrównoważonego rozwoju w agendzie na okres po 2030 r. konkretnego celu dotyczącego kultury - bez przesądzania o dyskusjach na temat okresu po roku 2030.
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY NA ODPOWIEDNIM SZCZEBLU:
21. Chroniły i promowały swobodny, równy dostęp do kultury na wszystkich szczeblach i bez nieuzasadnionych ingerencji lub przeszkód, przy jednoczesnym poszanowaniu różnorodności kulturowej, wielojęzyczności i praw własności intelektualnej, na przykład poprzez programy wymiany i mobilności, inicjatywy w zakresie zwiększenia umiejętności korzystania z mediów oraz wzmacnianie powiązań między kulturą, innowacjami i zrównoważonym rozwojem.
22. W dalszym ciągu zapewniały możliwości uczestnictwa w działaniach kulturalnych - również za pomocą środków cyfrowych - poszerzające zasięg nowych odbiorców - w tym osób młodych i, w szerokim znaczeniu, osób napotykających bariery w dostępie do kultury - i owocujące włączeniem społecznym i poczuciem przynależności do społeczeństwa.
23. Utrzymywały dialog z sektorem kultury i sektorem kreatywnym na temat znaczenia budowania publiczności i docierania do niej oraz wyznaczania dobrze przemyślanych i odpowiednich godzin otwarcia instytucji kultury oraz dat wydarzeń kulturalnych uwzględniających potrzeby odbiorców.
24. Rozważyły włączenie działań kulturalnych i dziedzictwa kulturowego do realizacji i wdrażania innych programów politycznych, na przykład w dziedzinie rozwoju regionalnego i lokalnego, innowacji, rewitalizacji obszarów miejskich, integracji społeczności, zdrowia, dobrostanu i opieki społecznej, między innymi poprzez wykorzystywanie potencjału kultury w odniesieniu do zdrowia psychicznego oraz promowanie na przykład projektów dotyczących recept kulturalnych.
25. Rozważyły współpracę z innymi sektorami w celu włączenia aspektów uczestnictwa w kulturze w ich procesy podejmowania decyzji politycznych, opracowania strategii i systemy finansowania poza polityką kulturalną oraz rozważyły dalsze rozwijanie środków koncentrujących się na znaczącym i równym uczestnictwie wszystkich osób napotykających bariery w dostępie do kultury.
26. Rozważyły podjęcie odpowiednich środków w dziedzinie kultury w celu wyeliminowania nierówności w dostępności kultury, obiektów kultury i zabytków - zwracając szczególną uwagę na osoby z niepełnosprawnościami i osoby o specjalnych potrzebach - na przykład za pośrednictwem mediatorów kulturalnych.
27. Rozważyły wspieranie instytucji kultury zapewniających możliwości zatrudnienia osobom z niepełnosprawnościami, w tym artystom, oraz rozważyły sprawienie, by osoby te były widoczne, w celu zmniejszenia luki w zatrudnieniu między osobami z niepełnosprawnościami i osobami bez niepełnosprawności.
28. Promowały integrację społeczną wszystkich osób napotykających bariery w dostępie do kultury - poprzez rozważenie opracowania ram politycznych oraz krótko- i długoterminowych strategii, a także stworzenia niezbędnych warunków za pomocą środków i zachęt, które usuną administracyjne, finansowe, językowe, społeczno-gospodarcze i innego typu bariery utrudniające uczestnictwo.
29. Rozważyły, w stosownych przypadkach, opracowanie opartych na wiedzy i dobrze zaplanowanych strategii dostępu do obiektów dziedzictwa kulturowego i zabytków, w tym rozwiązań w zakresie zarządzania, które zapewniają równowagę między lepszą dostępnością dla wszystkich odwiedzających a poszanowaniem wyjątkowego charakteru, integralności i autentyczności dziedzictwa kulturowego danego miejsca.
30. Rozważyły wspieranie i stymulowanie lokalnych oddolnych organizacji kulturalnych w miejscach oddalonych, małych lub zagrożonych wyludnieniem w celu promowania oddolnych i inkluzywnych programów kulturalnych, lokalnych inicjatyw kulturalnych i struktur kooperacji.
31. Zastanowiły się nad sposobami podnoszenia świadomości na temat wyzwań, przed którymi stoją osoby napotykające bariery w dostępie do kultury.
32. Rozważyły wspieranie, w stosownych przypadkach, kształcenia formalnego, nieformalnego i pozaformalnego promującego zaangażowanie w kulturę. Ma to służyć podsycaniu zainteresowań i talentów kulturalnych, pobudzaniu zaciekawienia kulturą wśród młodych ludzi i zwiększaniu ich umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, aby w ten sposób stymulować rozwój umiejętności kreatywnych niezbędnych do stworzenia wizji lepszej przyszłości dla społeczeństwa.
33. Ułatwiały rozwijanie trwałych partnerstw między szkołami, artystami i organizacjami kulturalnymi i zachęcały do tego, przy jednoczesnym zapewnieniu, by działania te sprzyjały włączeniu społecznemu i były dostępne dla wszystkich dzieci w wieku szkolnym, studentów i młodzieży o mniejszych szansach, w szczególności dla osób z niepełnosprawnościami, oraz wspierały uczenie się przez całe życie i dostęp do formalnej i nieformalnej edukacji artystycznej i praktyk kulturalnych.
34. Rozważyły tworzenie innowacyjnych i łatwo dostępnych formatów dostosowanych do potrzeb młodych ludzi w celu promowania ich uczestnictwa w życiu kulturalnym.
35. W stosownych przypadkach rozważyły dokonanie przeglądu swoich polityk kulturalnych i mechanizmów finansowania, tak by zachęcać do wspierania różnorodnych inkluzywnych i partycypacyjnych organizacji kulturalnych, w tym społeczności oddolnych, z należytym uwzględnieniem wolności artystycznej.
36. Dążyły do ograniczenia barier finansowych utrudniających uczestnictwo i pracę w dziedzinie kultury poprzez promowanie zachęt mających na celu zapewnienie dostępności kultury, a także tworzyły warunki pracy dostosowane do szczególnych potrzeb osób zawodowo związanych z kulturą i artystów 8 .
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY PRZESTRZEGAJĄC ZASADY POMOCNICZOŚCI, W SWOICH OBSZARACH KOMPETENCJI I NA ODPOWIEDNICH SZCZEBLACH:
37. Rozważyły opracowanie planów dotyczących praw kulturalnych jako jedno z narzędzi służących do nakreślenia planowanych działań w dziedzinie praw kulturalnych, które to plany uwzględniałyby analizę aktualnej sytuacji, wskazanie szczegółowych celów, które należy osiągnąć, i konkretne środki służące ich realizacji.
38. W dalszym ciągu promowały ustanawianie na długi okres i między sektorami współpracy i partnerstw podmiotów sektora kultury i sektora kreatywnego oraz, na przykład, instytucji edukacyjnych, społecznych, zdrowotnych i wymiaru sprawiedliwości, a także organizacji społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym.
39. Nadal promowały dalszy rozwój zdolności cyfrowych organizacji sektora kultury i sektora kreatywnego i specjalistów w tej dziedzinie, a przy tym sprzyjały autoekspresji i dobrostanowi cyfrowemu oraz zapobiegały przepaści cyfrowej.
40. Utrzymywały regularny dialog z organizacjami kulturalnymi - w tym organizacjami reprezentującymi osoby z niepełnosprawnościami, społeczeństwo obywatelskie i ogół społeczeństwa - na temat równego dostępu do kultury, ze szczególnym naciskiem na cyfryzację i poszanowanie różnorodności kulturowej i językowej, a także na dostosowanie istniejących usług do różnych form niepełnosprawności i ograniczeń oraz na rozwijanie nowych usług tego typu.
41. Zachęcały do prowadzenia badań mających na celu opartą na zdezagregowanych danych i na dowodach ocenę potrzeb i zwyczajów związanych z kulturą charakteryzujących osoby napotykające bariery w dostępie do kultury. Zapewniały dalsze szkolenie osobom zawodowo związanym z kulturą pracującym w powiązanych dziedzinach.
42. Rozważyły dalsze analizowanie czynników utrudniających dostęp do kultury, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich i oddalonych lub obszarów zagrożonych wyludnieniem, problemów społecznych i gospodarczych, niepełnosprawności, uwarunkowań zdrowotnych, sytuacji pozbawienia wolności oraz płci, wieku i wykształcenia. Może to obejmować analizę dotyczącą różnych poziomów i dziedzin dostępu, a także barier strukturalnych, fizycznych, językowych i psychologicznych.
43. Rozważyły, we współpracy z działającą w Eurostacie grupą ekspertów państw członkowskich ds. statystyki kultury, udoskonalenie obecnego sposobu mierzenia uczestnictwa w kulturze. Celem jest sporządzanie częściej i w sposób lepiej ukierunkowany statystyk dotyczących kultury oraz analizowanie związku między kulturą a kwestiami zdrowotnymi, społecznymi i finansowymi, ze szczególnym uwzględnieniem nierówności społeczno-gospodarczych.
44. Podjęły dalsze działania z myślą o promowaniu dziedzictwa kulturowego państw członkowskich i udostępnianiu go w europejskiej bibliotece cyfrowej Europeana za pośrednictwem krajowych partnerów grupowych. W dalszym ciągu rozwijały wspólną europejską przestrzeń danych na potrzeby dziedzictwa kulturowego, aby umożliwić dzielenie się danymi dotyczącymi dziedzictwa ponad granicami krajowymi, a tym samym ułatwić szerszy dostęp do europejskiego dziedzictwa i jego ponowne wykorzystywanie.
45. Rozważyły zapisanie uczestnictwa w kulturze i poprawy infrastruktury kulturalnej jako jeden z celów w przyszłych zaktualizowanych edycjach krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY:
46. Zachęcała do tworzenia sieci specjalistów, którzy organizują wydarzenia i działania kulturalne dla osób napotykających bariery w dostępie do kultury. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na ludność obszarów podmiejskich, poprzemysłowych, wiejskich i peryferyjnych, regionów najbardziej oddalonych oraz obszarów zagrożonych wyludnieniem lub wykluczeniem społecznym.
47. Wykorzystała istniejące możliwości gromadzenia, organizowania i prezentowania - w sposób umożliwiający wyszukiwanie - dobrych praktyk państw członkowskich w zakresie ułatwiania dostępu do kultury osobom napotykającym bariery.
48. W dalszym ciągu nadawała priorytet uczestnictwu w kulturze i ułatwiała dostęp do kultury, w obecnych i przyszłych pracach, na przykład w ramach trwającego programu "Kreatywna Europa" (2021-2027).
49. Zbadała możliwość włączenia aspektów kulturalnych do działań w zakresie monitorowania prowadzonych w państwach członkowskich przez AccessibleEU 9 , ze szczególnym uwzględnieniem kwestii dostępności kultury.
50. Zachęcała do badań nad różnorodnością społeczną sektora kultury i sektora kreatywnego w UE oraz ich wpływem na uczestnictwo w kulturze.
51. Zbadała możliwość przeprowadzenia badania Eurobarometr oceniającego postawy i opinie osób w Unii Europejskiej dotyczące zaangażowania w działania kulturalne i dostępu do kultury - ze szczególnym uwzględnieniem formalnych i nieformalnych działań kulturalnych, a także osób niebędących użytkownikami kultury - oraz potencjalnej roli kultury w podnoszeniu jakości życia obywateli.
52. Zbadała, czy zniżkowy dostęp do instytucji kulturalnych i treści kulturalnych w Unii Europejskiej można powiązać z europejską kartą studenta.
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jej celem jest ograniczenie występujących nadużyć, usprawnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, zmniejszenie zaległości załatwiania spraw przez urzędy oraz pełna elektronizacja postępowań. Nowe przepisy wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
10.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2024.7446 |
Rodzaj: | Informacja |
Tytuł: | Konkluzje Rady w sprawie poprawy i wspierania dostępu do kultury |
Data aktu: | 13/12/2024 |
Data ogłoszenia: | 13/12/2024 |