united kingdom
ukraine

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Utworzenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Utworzenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności

(C/2024/7059)

(Dz.U.UE C z dnia 4 grudnia 2024 r.)

Sprawozdawca: Zdeněk HŘIB (CZ/Zieloni), pierwszy zastępca burmistrza Pragi
Dokument źródłowy: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego

Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Utworzenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności"

COM(2023) 751 final

I. ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW (KR),

Uwagi ogólne

1. Podkreśla znaczenie powstawania, przetwarzania i wykorzystywania danych w prawie wszystkich codziennych działaniach. Chociaż takie dane nie przyniosły w pełni rezultatów w zakresie usług, to UE, państwa członkowskie, władze lokalne i regionalne i odpowiednie zainteresowane strony mogą zapewnić obywatelom lepsze usługi publiczne, usprawnić proces decyzyjny i zwiększyć przejrzystość.

2. Podkreśla potrzebę ochrony prywatności i bezpieczeństwa wszystkich danych dotyczących człowieka, ponieważ mogą być one cennym zasobem, a czasami są wrażliwe, a zatem muszą być traktowane jako produkt w gospodarce opartej na danych.

3. Rozumie potrzebę zadbania o to, by obywatele UE nadal mieli możliwość wyboru technologii wykorzystywanych do zaspokojenia swych wszystkich potrzeb, w taki sposób, by uniknąć uzależnienia od jednej technologii lub jednego dostawcy, z zachowaniem jak największej otwartości rynku.

4. Uznaje ekosystem przestrzeni danych za technologię, która wprowadza zasady szerokich interakcji społecznych w zarządzaniu danymi oraz ich udostępnianiu i wymianie wiedzy, a tym samym może w szerokim zakresie wspierać dalszy rozwój społeczeństwa ludzkiego.

5. Podkreśla stały wzrost zapotrzebowania na mobilność ludzi i logistykę towarów, co ostatecznie może spowolnić realizację celów określonych w Zielonym Ładzie, nawet jeśli mobilność będzie realizowana lokalnie, głównie za pomocą aktywnych środków transportu, a logistyka stanie się usługami doręczania, lub pomimo tego faktu.

6. Przyznaje, że mobilność i logistyka nie są zamknięte w granicach geograficznych UE podobnie jak dane tworzone i wykorzystywane w systemie transportowym.

7. Zwraca uwagę na potrzebę optymalizacji zapotrzebowania na energię nie tylko ze strony pojazdów, które zazwyczaj generują dane, ale także w ramach całościowego podejścia do wszystkich istotnych elementów transportu, w tym infrastruktury i eksploatacji IT.

8. Uznaje znaczenie ekosystemu danych obejmującego mobilność i logistykę dla stworzenia sieci wzajemnie połączonych uczestników, którzy uzgadniają ramy zarządzania danymi, ich udostępniania i wykorzystywania w celu generowania wartości i spostrzeżeń.

9. Apeluje, aby wszystkie dane dostarczane przez wszystkie segmenty działalności człowieka były interoperacyjne, a tym samym popiera badania w takich dziedzinach jak integracja danych i wiedzy, ze szczególnym uwzględnieniem analitycznego i multidyscyplinarnego podejścia do przetwarzania i stosowania danych.

10. Zaznacza, że podmioty sektora prywatnego muszą mieć dostęp do danych dotyczących mobilności, aby móc usprawniać swoje usługi i znajdować nowe możliwości świadczenia usług.

11. Przyjmuje do wiadomości, że europejskie dane (dotyczące mobilności) mogą być pozyskiwane, przetwarzane, przechowywane i wykorzystywane poza Europą i przez przedsiębiorstwa spoza Europy.

12. Uznaje, że współpraca na poziomie przedsiębiorstw, nawet w dziedzinie badań naukowych, opiera się zazwyczaj na koncepcjach korzystnych dla obu stron, w związku z czym będzie dążyć do wspierania tworzenia ekosystemu lub ekosystemów opartych na takich podejściach.

13. Rozumie potrzebę podejścia do danych zgodnie z podstawową zasadą, wedle której dane są tak otwarte, jak to możliwe, i na tyle zamknięte, na ile jest to konieczne. Należy zarazem wziąć pod uwagę wzajemność i sprawiedliwą strukturę kosztów podczas udostępniania danych podmiotom trzecim w sposób, który nie utrudnia badań akademickich i niekomercyjnych.

14. Jest świadomy równoległych działań prowadzonych w obszarze wielu ekosystemów danych (udostępniania danych), m.in. Międzynarodowego Stowarzyszenia Przestrzeni Danych, projektu przestrzeni danych dotyczących mobilności, wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności w ramach programu "Cyfrowa Europa" (projekt DeployEMDS) 1  oraz przyszłego konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC) w zakresie mobilności 2 ;

15. Potwierdza definicję przestrzeni danych jako zdecentralizowanej infrastruktury, w której różne podmioty mogą wymieniać się danymi i wykorzystywać je w sposób bezpieczny, niezawodny i godny zaufania zgodnie ze wspólnymi mechanizmami zarządzania oraz mechanizmami organizacyjnymi, regulacyjnymi i technicznymi. Ta infrastruktura będzie łączyć różne ekosystemy danych w procesie opartym na zapotrzebowaniu, co ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wymiany danych między podmiotami społecznymi 3 ;

Aspekty dotyczące danych

16. Z zadowoleniem przyjmuje działania Międzynarodowego Stowarzyszenia Przestrzeni Danych na rzecz poprawy interoperacyjności danych i standaryzacji nowych technologii w dziedzinie zarządzania danymi i stosowania zasad FAIR 4  dotyczących danych.

17. Podkreśla znaczenie stosowania danych w transporcie ze szczególnym uwzględnieniem optymalizacji wydajności sieci transportowych i płynnych zastosowań multimodalnych.

18. Rozumie różnice między poszczególnymi krajami w zakresie mobilności i rozwoju społecznego, a tym samym potrzebę stosowania różnych metod przetwarzania danych i stosowania wiedzy pochodzącej z danych.

19. Przypomina, że wzrost gospodarczy jest bezpośrednio związany z wydajną infrastrukturą transportową, która jest podstawą. Obecnie tę infrastrukturę można znacznie poprawić dzięki wiedzy opartej na danych, w szczególności danych w czasie rzeczywistym lub zbliżonym do rzeczywistego.

20. Potwierdza swoje poparcie dla działań mających na celu harmonizację podejścia do wspólnych przestrzeni danych, przy jednoczesnym skoncentrowaniu się na zastosowaniach danych w rozwoju regionalnym i planowaniu strategicznym.

21. Podkreśla potrzebę interoperacyjności danych we wszystkich obszarach działalności człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań w dziedzinie mobilności i logistyki.

22. Dostrzega, że wspieranie interoperacyjności danych ma zasadnicze znaczenie w ekosystemach mobilności i logistyki, które zapewniają różnym uczestnikom płynną wymianę i udostępnianie danych; podkreśla, że aby to osiągnąć, uczestnicy muszą wspólnie określać zasady i ramy zarządzania w przestrzeniach danych, m.in. dotyczące wzajemności w udostępnianiu danych. Z technicznego punktu widzenia wymaga to przyjęcia znormalizowanych protokołów i modeli semantycznych, które umożliwiają sprawną integrację i wymianę danych, co ostatecznie doprowadzi do powstania bardziej wydajnych i skutecznych systemów transportowych z korzyścią dla obywateli i społeczności.

23. Podkreśla potrzebę znalezienia modeli biznesowych, które pomogą zminimalizować niepotrzebne równoległe przechowywanie i przetwarzanie tych samych rodzajów danych.

24. Rozumie konkurujące ze sobą priorytety między otwartością danych a prywatnością. Wdrażanie przestrzeni danych musi zatem sprzyjać przejrzystości i innowacyjności, a jednocześnie ściśle chronić dane osobowe.

25. Popiera tworzenie ekosystemów przestrzeni danych, które wspierają podejmowanie strategicznych decyzji na szczeblu regionalnym i lokalnym.

26. Uważa, że dane dotyczące mobilności i logistyki mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i odporności w całej UE, a zatem takie dane, a nie tradycyjna infrastruktura sprzętowa, pełnią funkcję infrastruktury krytycznej, przynajmniej w określonych zastosowaniach.

27. Zwraca uwagę na potrzebę zadbania o to, by żaden system technologiczny nie zniechęcał obywateli UE i osób odwiedzających spoza UE do przekazywania swoich danych lub korzystania z aplikacji opartych na takiej technologii danych.

Centralna rola interoperacyjnych przestrzeni danych

28. Domaga się zapewnienia interoperacyjnych multidyscyplinarnych przestrzeni danych zgodnie z zasadami

wytycznych FAIR i środkami jakości dla wszystkich zainteresowanych stron i potencjalnych użytkowników.

29. Proponuje interoperacyjność na szczeblu UE z połączeniami z danymi pozyskiwanymi, przetwarzanymi i przechowywanymi poza UE, które są istotne dla multidyscyplinarnych przestrzeni danych, zwłaszcza z danymi związanymi z mobilnością i logistyką.

30. Podkreśla potrzebę osiągnięcia odpowiedniego bezpieczeństwa i prywatności danych, które nie mogą być niewłaściwie wykorzystywane, zmieniane ani pozbawiane możliwości dostępu do nich.

31. Popiera opracowanie i wdrożenie jednolitych ram interoperacyjnych ułatwiających interoperacyjność międzysektorową i transgraniczną w oparciu o początkowe działania, które zostały już rozpoczęte w sektorze energetycznym 5 .

Dane dostosowane do przyszłych wyzwań

32. Wzywa do przyjęcia kompleksowego podejścia do oczekiwanego przyszłego rozwoju w dziedzinie transportu i inżynierii danych z myślą o nieustannie poszerzających się przestrzeniach danych.

33. Podkreśla potrzebę zapewnienia w przyszłości wzajemnych połączeń danych między wszystkimi rodzajami transportu.

34. Oczekuje w przyszłości wzajemnych połączeń między wszystkimi (istotnymi) danymi.

Zarządzanie i wymiana najlepszych praktyk

35. Podkreśla potrzebę skutecznego podejścia opartego na wielopoziomowym zarządzaniu w oparciu o aktywną pomocniczość typową dla regionów.

36. Zachęca uczestników do gromadzenia i udostępniania danych przy tworzeniu i wdrażaniu europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak dojazdy do miast z obszarów metropolitalnych, logistyka miejska, zasady parkowania, różne warunki regulacji dostępu dla pojazdów w miastach, a także mobilność na obszarach wiejskich. Celem jest umożliwienie świadczenia dostosowanych do indywidualnych potrzeb usług w zakresie mobilności na obszarach wiejskich i oddalonych, na których popyt jest niewielki.

37. Wzywa do wymiany najlepszych praktyk z naciskiem na odpowiednią infrastrukturę przestrzeni danych, która zapewnia najwyższy poziom przestrzegania zasad FAIR dotyczących danych oraz największą prywatność i bezpieczeństwo danych.

38. Apeluje o wymianę najlepszych praktyk, aby zapewnić podejście prowadzące do dalszych i ciągłych ulepszeń, zwłaszcza w odniesieniu do zwiększenia odporności społeczeństwa UE.

39. Wzywa instytucje UE, aby dawały przykład i aktywnie wspierały rozwój przestrzeni danych zgodnych z zasadami FAIR do celów planowania strategicznego.

Istotne wyzwania

40. Dostrzega najważniejsze wyzwania w następujących obszarach:

a) koordynacja już trwających i przyszłych działań i projektów na szczeblu UE, nie tylko w przestrzeniach danych dotyczących mobilności, w celu osiągnięcia jak najskuteczniejszej interoperacyjności danych oraz doprecyzowania roli krajowych punktów dostępu,

b) wyznaczenie wspólnego podmiotu odpowiedzialnego za koordynację wszystkich przestrzeni danych na szczeblu krajowym i unijnym oraz stworzenie standardów, które byłyby akceptowalne dla wszystkich,

c) koordynacja celów wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności w ramach ogólnego podejścia UE do danych, jak określono m.in. w akcie w sprawie danych i akcie w sprawie zarządzania danymi, ze szczególnym uwzględnieniem własności, prywatności i bezpieczeństwa danych,

d) opracowanie odpowiednich modeli biznesowych i rozwiązań technicznych, aby zachęcić sektor prywatny do dzielenia się danymi, a władze lokalne i regionalne - do wykorzystywania danych jako wiarygodnego źródła w celu skutecznego podejmowania decyzji,

e) zachęcanie podmiotów spoza UE do dzielenia się danymi dotyczącymi regionów UE w ramach EMDS, względnie dowolnej unijnej przestrzeni danych.

41. Podkreśla potrzebę podejmowania działań wspierających w celu osiągnięcia interoperacyjności między ekosystemami oraz znaczenie koordynacji w definiowaniu i opracowywaniu projektów pilotażowych na szczeblu międzysektorowym i transgranicznym. Wymaga to wspólnych wysiłków na rzecz zapewnienia skutecznego wdrażania norm, protokołów i ram zarządzania w różnych ekosystemach i granicach geograficznych, z uwzględnieniem różnic między obszarami miejskimi i wiejskimi, które dążą do optymalnego zarządzania mobilnością i logistyką.

Bruksela, dnia 8 października 2024 r.

3 Baza wiedzy JRC Data Spaces Knowledge Base, rozdział 1.3 Definicje (https://wikis.ec.europa.eu/ display/jrcdataspaceswiki/1.3+ +Definitions).
4 Dane możliwe do znalezienia, dostępne, interoperacyjne i nadające się do ponownego wykorzystania (https://www.go-fair.org/fair- principles).
5 Zob. ramy interoperacyjności w przestrzeniach danych w energetyce (https://internationaldataspaces.org/wp-content/uploads/ dlm_uploads/IDSA-Position-paper-Energy-interoperability-framework-v0.9-1.pdf), 2023.

Zmiany w prawie

Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Ustawa o powierzaniu pracy cudzoziemcom - podpisana

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jej celem jest ograniczenie występujących nadużyć, usprawnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom, zmniejszenie zaległości załatwiania spraw przez urzędy oraz pełna elektronizacja postępowań. Nowe przepisy wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Jaka wysokość diety dla członków komisji wyborczych w wyborach prezydenta

500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia

Robert Horbaczewski 10.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2024.7059

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Utworzenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności
Data aktu: 04/12/2024
Data ogłoszenia: 04/12/2024