(C/2024/6819)(Dz.U.UE C z dnia 29 listopada 2024 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1263 z dnia 29 kwietnia 2024 r. w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 1 , w szczególności jego art. 3 ust. 3,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 2 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,
uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,
uwzględniając rezolucje Parlamentu Europejskiego,
uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej,
uwzględniając opinię Komitetu ds. Zatrudnienia,
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
uwzględniając opinię Komitetu Ochrony Socjalnej,
uwzględniając opinię Komitetu Polityki Gospodarczej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 3 , którym ustanowiono Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (zwany dalej "Instrumentem"), weszło w życie w dniu 19 lutego 2021 r. Instrument zapewnia państwom członkowskim wsparcie finansowe służące realizacji reform i inwestycji, co pociąga za sobą impuls fiskalny finansowany przez Unię. Zgodnie z priorytetami europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej Instrument przyczynia się do osiągnięcia odbudowy gospodarczej i społecznej oraz do wdrażania zrównoważonych reform i inwestycji, w szczególności reform i inwestycji, których celem jest promowanie zielonej i cyfrowej transformacji oraz zwiększenie odporności gospodarek państw członkowskich. Pomaga również wzmocnić finanse publiczne oraz pobudzić wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w średnim i długim okresie, a także zwiększyć spójność terytorialną wewnątrz Unii i wspierać dalsze wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych.
(2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/435 4 (zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie REPowerEU"), które zostało przyjęte w dniu 27 lutego 2023 r., ma na celu stopniowe redukowanie zależności Unii od importu paliw kopalnych z Rosji. Pomogłoby to w osiągnięciu bezpieczeństwa energetycznego i dywersyfikacji dostaw energii w Unii przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zdolności magazynowania energii oraz efektywności energetycznej. Włochy dodały do swojego krajowego planu odbudowy i zwiększania odporności nowy rozdział REPowerEU w celu finansowania kluczowych reform i inwestycji, które pomogą w osiągnięciu celów REPowerEU.
(3) W dniu 16 marca 2023 r. Komisja wydała komunikat zatytułowany "Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r.", aby wnieść wkład w podejmowanie decyzji politycznych i stworzyć warunki ramowe dla zwiększenia wzrostu. W komunikacie tym określono ramy konkurencyjności oparte na dziewięciu wzajemnie potęgujących się czynnikach. Wśród tych czynników na pierwszy plan wysuwają się: dostęp do kapitału prywatnego, badania naukowe i innowacje, edukacja i umiejętności oraz funkcjonujący jednolity rynek jako najważniejsze obszary polityki, których powinny dotyczyć reformy i inwestycje mające sprostać obecnym wyzwaniom związanym z produktywnością, a także wzmocnić długoterminową konkurencyjność Unii i jej państw członkowskich. W następstwie tego komunikatu Komisja wydała - w dniu 14 lutego 2024 r. - komunikat zatytułowany "Roczne sprawozdanie dotyczące jednolitego rynku i konkurencyjności za 2024 r.". W komunikacie tym wyszczególniono mocne i słabe strony europejskiego jednolitego rynku pod względem konkurencyjności i prześledzono rozwój sytuacji w skali roku pod kątem wskazanych dziewięciu czynników konkurencyjności.
(4) W dniu 21 listopada 2023 r. Komisja przyjęła roczną analizę zrównoważonego wzrostu gospodarczego (2024), rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2024 r. W dniu 22 marca 2024 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety rocznej analizy zrównoważonego wzrostu gospodarczego (2024) skupione wokół czterech wymiarów konkurencyjnej zrównoważoności. W dniu 21 listopada 2023 r., działając na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła również sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2024 r., w którym wskazała Włochy jako jedno z państw członkowskich, w których mogą występować zakłócenia równowagi lub które są narażone na takie zakłócenia i w przypadku których potrzebna będzie szczegółowa ocena sytuacji. W tym samym dniu Komisja przyjęła również opinię w sprawie projektu planu budżetowego na 2024 r. Włoch. Komisja przyjęła również zalecenie dotyczące zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro oraz wniosek dotyczący wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu (2024), w którym przeanalizowano wdrażanie wytycznych dotyczących zatrudnienia i zasad Europejskiego filaru praw socjalnych. Rada przyjęła zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro 5 (zwane dalej "zaleceniem dla strefy euro (2024)") w dniu 12 kwietnia 2024 r. oraz wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu w dniu 11 marca 2024 r.
(5) W dniu 30 kwietnia 2024 r. weszły w życie nowe unijne ramy zarządzania gospodarczego. Ramy te obejmują nowe rozporządzenie (UE) 2024/1263 w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego, zmienione rozporządzenie Rady (WE) nr 1467/97 6 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu i zmienioną dyrektywę Rady 2011/85/UE 7 w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. Nowe unijne ramy zarządzania gospodarczego mają na celu wspieranie zdrowych i stabilnych finansów publicznych, zrównoważonego i inkluzywnego wzrostu i odporności poprzez reformy i inwestycje, a także zapobieganie nadmiernym deficytom publicznym. Nowe unijne ramy zarządzania gospodarczego promują także poczucie odpowiedzialności na poziomie krajowym i koncentrują się w większym stopniu na perspektywie średniookresowej, a jednocześnie na skuteczniejszym i spójniejszym egzekwowaniu przepisów. Każde państwo członkowskie musi przedłożyć Radzie i Komisji krajowy średniookresowy plan budżetowo-strukturalny. Krajowe średniookresowe plany budżetowo-strukturalne zawierają zobowiązania państwa członkowskiego dotyczące polityki budżetowej, reform i inwestycji zaplanowane na okres najbliższych 4 lub 5 lat, w zależności od zwykłej długości kadencji ustawodawcy krajowego. Ścieżka wydatków netto 8 w ramach krajowego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego musi spełniać wymogi określone w rozporządzeniu (UE) 2024/1263, w tym wymogi dotyczące wprowadzenia lub utrzymania prawdopodobnej tendencji spadkowej długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do końca okresu dostosowawczego lub utrzymania długu na ostrożnym poziomie poniżej 60 % produktu krajowego brutto (PKB) oraz sprowadzenia lub utrzymania deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej traktatowej wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB, w średnim okresie. W przypadku gdy państwo członkowskie zobowiąże się do wdrożenia odpowiedniego pakietu reform i inwestycji zgodnie z kryteriami określonymi w rozporządzeniu (UE) 2024/1263, okres dostosowawczy może zostać przedłużony o maksymalnie 3 lata. Aby pomóc w przygotowaniu tych krajowych średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych, w dniu 21 czerwca 2024 r. Komisja opublikowała wytyczne dotyczące informacji, jakie państwa członkowskie mają przedstawiać w swoich krajowych średniookresowych planach budżetowo-strukturalnych i rocznych sprawozdaniach z postępów. Zgodnie z art. 5 i 36 rozporządzenia (UE) 2024/1263 Komisja w stosownych przypadkach przekazała państwom członkowskim trajektorie referencyjne i informacje techniczne. Państwa członkowskie muszą przedłożyć swoje krajowe średniookresowe plany budżetowo-strukturalne do dnia 20 września 2024 r., chyba że dane państwo członkowskie i Komisja uzgodnią przedłużenie tego terminu o rozsądny okres. Państwa członkowskie - zgodnie ze swoimi krajowymi ramami prawnymi - mogą poddać projekt krajowego średniookresowego planu budżetowo-struktural- nego pod dyskusję na forum parlamentu krajowego, zwrócić się do niezależnej instytucji fiskalnej o wydanie opinii oraz przeprowadzić konsultacje z partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi podmiotami krajowymi.
(6) W 2024 r. europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej nadal przebiega w sposób zgodny z wdrażaniem Instrumentu. Pełne wdrożenie planów odbudowy i zwiększania odporności pozostaje nieodzowne do realizacji priorytetów polityki w ramach europejskiego semestru, ponieważ plany te przyczyniają się do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom wskazanym w odpowiednich zaleceniach dla poszczególnych krajów wydanych w ostatnich latach lub znacznej części tych wyzwań. Zalecenia dla poszczególnych krajów na lata 2019, 2020, 2022 i 2023 pozostają równie aktualne w odniesieniu do planów odbudowy i zwiększania odporności, które zostały uzupełnione, zaktualizowane lub zmienione zgodnie z art. 14, 18 i 21 rozporządzenia (UE) 2021/241.
(7) W dniu 30 kwietnia 2021 r. Włochy przedstawiły Komisji swój krajowy plan odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/241. Na podstawie art. 19 rozporządzenia (UE) 2021/241 Komisja oceniła adekwatność, skuteczność, efektywność oraz spójność planu odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oceny określonymi w załączniku V do tego rozporządzenia. W dniu 13 lipca 2021 r. Rada przyjęła decyzję wykonawczą w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Włoch 9 , którą to decyzję zmieniono dnia 8 grudnia 2023 r. zgodnie z art. 18 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/241 w celu zaktualizowania maksymalnego wkładu finansowego z tytułu bezzwrotnego wsparcia finansowego, a także w celu włączenia rozdziału REPowerEU 10 . Uruchomienie transz jest uzależnione od przyjęcia przez Komisję decyzji zgodnie z art. 24 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2021/241, stwierdzającej, że Włochy osiągnęły w zadowalający sposób odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe określone w decyzji wykonawczej Rady. Osiągnięcie w zadowalający sposób zakłada, że działania związane z uprzednio osiągniętymi kamieniami milowymi i wartościami docelowymi nie zostały odwrócone.
(8) W dniu 30 kwietnia 2024 r. Włochy przedłożyły swój krajowy program reform na 2024 r. i program stabilności na 2024 r., zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 11 . Zgodnie z art. 27 rozporządzenia (UE) 2021/241 krajowy program reform na 2024 r. odzwierciedla również półroczne sprawozdania Włoch z postępów w realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności.
(9) W dniu 19 czerwca 2024 r. Komisja opublikowała sprawozdanie krajowe na 2024 r. dotyczące Włoch. Oceniła w nim postępy Włoch we wdrażaniu stosownych zaleceń dla tego kraju przyjętych przez Radę w latach 2019-2023 oraz podsumowała realizację planu odbudowy i zwiększania odporności przez Włochy. Na podstawie tej analizy w sprawozdaniu krajowym wskazano luki w odniesieniu do wyzwań, których nie uwzględniono w planie odbudowy i zwiększania odporności lub uwzględniono je jedynie częściowo, a także nowe i pojawiające się wyzwania. Oceniono w nim również postępy Włoch we wdrażaniu Europejskiego filaru praw socjalnych oraz w realizacji głównych celów Unii dotyczących zatrudnienia, umiejętności i ograniczania ubóstwa, a także postępy w realizacji celów ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju.
(10) Komisja przeprowadziła szczegółową ocenę sytuacji dla Włoch na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Główne ustalenia z oceny podatności Włoch na zagrożenia makroekonomiczne, którą służby Komisji przeprowadziły do celów tego rozporządzenia, opublikowano w kwietniu 2024 r. W dniu 19 czerwca 2024 r. Komisja stwierdziła, że we Włoszech występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, podczas gdy rok wcześniej, w 2023 r., stwierdziła nadmierne zakłócenia równowagi. Utrzymują się w szczególności podatności na zagrożenia związane z wysokim długiem publicznym i słabym wzrostem wydajności w kontekście wrażliwości rynku pracy i pewnych słabości utrzymujących się w sektorze finansowym, które mają wymiar transgraniczny. Od momentu osiągnięcia szczytowego poziomu podczas kryzysu związanego z COVID-19 relacja długu publicznego do PKB we Włoszech znacznie spadła, głównie ze względu na silny wzrost nominalnego PKB. Wskaźnik długu publicznego jest jednak nadal wysoki (w 2023 r. wynosił ponad 137 % PKB) i prognozuje się, że w tym i w przyszłym roku nastąpi odwrócenie jego tendencji spadkowej. Odwrócenie to będzie spowodowane podnoszącą dług wysoką wartością rezydualną zmiany długu, wciąż znacznym - choć malejącym - deficytem sektora instytucji rządowych i samorządowych, a także niższym wzrostem nominalnego PKB. Wzrost wydajności, ogółem i średnio, był dodatni, choć ograniczony, co potwierdza potrzebę przeprowadzenia reform i inwestycji służących usunięciu niedociągnięć strukturalnych i stworzeniu warunków sprzyjających wzrostowi wydajności. Warunki na rynku pracy poprawiły się w ostatnich latach i nie przełożyły się na presję płacową. Współczynniki aktywności zawodowej wzrosły do rekordowego poziomu, choć są one nadal stosunkowo niskie. Sektor finansowy uległ dalszemu wzmocnieniu dzięki poprawie rentowności banków i jakości ich aktywów, przy zmniejszającym się, ale nadal wysokim stopniu zaangażowania włoskich banków w dług państwowy i w gwarantowane przez państwo pożyczki widniejące w ich bilansach. Działania w ramach polityki sprzyjają usuwaniu podatności na zagrożenia, w tym przez wdrażanie planu odbudowy i zwiększania odporności; działania te m.in. wspierają wydajność i wzrost potencjalnego PKB, co ma pomóc w obniżeniu wskaźnika długu publicznego w długim okresie. Należy koniecznie utrzymać tempo wdrażania planu odbudowy i zwiększania odporności. Korzystne byłyby też dodatkowe działania z zakresu polityki. Widać również wyraźną potrzebę dalszych działań służących obniżeniu wysokiego wskaźnika długu publicznego.
Zreformowany pakt stabilności i wzrostu, obejmujący zastosowanie procedury nadmiernego deficytu, zapewnia odpowiedni i silny mechanizm nadzoru, który umożliwia przeciwdziałanie zagrożeniom dla stabilności finansów publicznych oraz uzupełnia nadzór w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej.
(11) Zgodnie z danymi zweryfikowanymi przez Eurostat deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych Włoch, który w 2022 r. wynosił 8,6 % PKB, zmniejszył się do 7,4 % w 2023 r., a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych zmalał z poziomu 140,5 % PKB na koniec 2022 r. do 137,3 % na koniec 2023 r. Jak zapowiedziano w komunikacie Komisji z dnia 8 marca 2023 r. zatytułowanym "Wytyczne dotyczące polityki fiskalnejna 2024 r.", Komisja wykonuje pierwszy krok na drodze do wszczęcia - zgodnie z obowiązującymi przepisami - procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu, na podstawie danych dotyczących wyników za 2023 r. W dniu 19 czerwca 2024 r. Komisja opublikowała sprawozdanie na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu. W sprawozdaniu tym oceniono sytuację budżetową Włoch, ponieważ jej deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczył w 2023 r. określoną w Traktacie wartość odniesienia deficytu wynoszącą 3 % PKB. W sprawozdaniu stwierdzono, że w świetle powyższej oceny i zważywszy na opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego sformułowaną na podstawie art. 126 ust. 4 Traktatu, Komisja zamierza zaproponować w lipcu 2024 r. wszczęcie wobec Włoch procedury nadmiernego deficytu i zaproponuje w tym celu Radzie przyjęcie na podstawie art. 126 ust. 6 Traktatu decyzji stwierdzającej istnienie sytuacji nadmiernego deficytu we Włoszech.
(12) Dnia 12 lipca 2022 r. Rada zaleciła Włochom 12 , aby zapewniły w 2023 r. rozważną politykę fiskalną, zwłaszcza przez ograniczenie wzrostu bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych do poziomu poniżej średniookresowego wzrostu produktu potencjalnego 13 , przy uwzględnieniu dalszego tymczasowego i ukierunkowanego wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej narażonych na podwyżki cen energii oraz dla osób uciekających z Ukrainy. Jednocześnie Włochom zalecono gotowość do dostosowania wydatków bieżących do zmieniającej się sytuacji. Włochom zalecono również zwiększenie inwestycji publicznych na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji oraz na rzecz bezpieczeństwa energetycznego, przy uwzględnieniu inicjatywy REPowerEU, m.in. poprzez wykorzystanie Instrumentu oraz innych funduszy unijnych. Według szacunków Komisji kurs polityki fiskalnej 14 w 2023 r. był nieznacznie ekspansywny, na poziomie 0,3 % PKB, w kontekście wysokiej inflacji. Wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) w 2023 r. miał restrykcyjny wpływ na kurs polityki fiskalnej, wynoszący 1,0 % PKB, i był zgodny z zaleceniem Rady z dnia 12 lipca 2022 r. Restrykcyjny wpływ bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych wynikał z obniżenia o 1,4 pp. PKB kosztów nadzwyczajnych środków wsparcia (ukierunkowanych i nieukierunkowanych) dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w odpowiedzi na podwyżki cen energii. Głównymi czynnikami napędzającymi wzrost bieżących wydatków pierwotnych finansowanych z zasobów krajowych (po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów) były renty i emerytury oraz obniżenie klina podatkowego. Wydatki finansowane z dotacji w ramach Instrumentu oraz innych funduszy unijnych wyniosły w 2023 r. 1,2 % PKB. Inwestycje finansowane z zasobów krajowych wyniosły w 2023 r. 2,9 % PKB, co oznacza wzrost o 0,3 punktu procentowego w porównaniu z 2022 r. Włochy sfinansowały dodatkowe inwestycje ze środków Instrumentu oraz innych funduszy unijnych. Kraj sfinansował inwestycje publiczne na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji oraz bezpieczeństwa energetycznego, takie jak wzmocnienie inteligentnych sieci energetycznych, budowa połączenia przez Morze Tyrreńskie, rozwój systemów szybkiego transportu masowego, produkcja wodoru na terenach zdegradowanych, szybkie połączenia internetowe i cyfryzacja administracji publicznej. Te inwestycje publiczne są częściowo finansowane z Instrumentu oraz innych funduszy unijnych.
(13) W programie stabilności na 2024 r. scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe, przewiduje wzrost realnego PKB na poziomie 1,0 % w 2024 r. i 1,2 % w 2025 r. oraz inflację mierzoną przez zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) na poziomie 1,2 % w 2024 r. i 1,8 % w 2025 r. Oczekuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych - przy założeniu, że nie dojdzie do zmian w ustawodawstwie - zmaleje do 4,3 % PKB w 2024 r. i do 3,7 % PKB w 2025 r., a relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma wzrosnąć o 0,5 punktu procentowego, do 137,8 % do końca 2024 r., a następnie do 138,9 % do końca 2025 r. Prognozuje się, że po 2025 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje do 3,0 % PKB w 2026 r. i do 2,2 % PKB w 2027 r. W związku z tym prognozuje się, że począwszy od 2026 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych nie będzie przekraczać określonej w Traktacie wartości odniesienia deficytu wynoszącej 3 % PKB. Z kolei w odniesieniu do okresu po 2025 r. prognozuje się, że relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB dalej wzrośnie do 139,8 % w 2026 r. i bardzo nieznacznie zmaleje do 139,6 % w 2027 r. w oparciu o średnią rzeczywistą stopę wzrostu potencjalnego z 10 lat oraz deflator PKB z 2023 r. - na 5,9 % w ujęciu nominalnym.
(14) Według prognozy Komisji z wiosny 2024 r. realny PKB wzrośnie o 0,9 % w 2024 r. i 1,1 % w 2025 r., a inflacja mierzona przez HICP wyniesie 1,6 % w 2024 r. i 1,9 % w 2025 r.
(15) W prognozie Komisji z wiosny 2024 r. przewiduje się deficyt publiczny w wysokości 4,4 % PKB w 2024 r., natomiast relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma wzrosnąć do 138,6 % do końca 2024 r. Prognozowany spadek deficytu w 2024 r. wynika przede wszystkim z całkowitego wycofania środków wsparcia w dziedzinie energii oraz znacznie niższego kosztu budżetowego ulg podatkowych na renowację budynków mieszkalnych (^ % PKB w porównaniu z około 3^ % PKB w 2023 r.) na skutek zmian w przepisach, które to zmiany doprowadziły również do statystycznej klasyfikacji nowych ulg podatkowych jako "nienależne" (podczas gdy wcześniejsze ulgi podatkowe klasyfikowano jako "należne"). Wzrost relacji długu do PKB w 2024 r. odzwierciedla silny wzrost wartości rezydualnej zmiany długu wskutek opóźnionego wpływu na przepływ pieniężny ulg podatkowych udzielonych w latach 2021-2023 na renowację budynków mieszkalnych i rejestrowanych już na zasadzie memoriałowej w ramach deficytu. Zgodnie z szacunkami Komisji prognozuje się, że kurs polityki fiskalnej w 2024 r. będzie restrykcyjny, na poziomie 3,1 % PKB.
(16) Według prognozy Komisji z wiosny 2024 r. wydatki mające zostać sfinansowane za pomocą bezzwrotnego wsparcia (zwanego dalej "dotacjami") z Instrumentu wyniosą w 2024 r. 0,6 % PKB, podczas gdy w 2023 r. finansowane w ten sposób wydatki wynosiły 0,8 % PKB. Wydatki finansowane z dotacji w ramach Instrumentu umożliwią wysokiej jakości inwestycje i reformy zwiększające produktywność bez wywierania bezpośredniego wpływu na saldo lub dług sektora instytucji rządowych i samorządowych Włoch. Według prognozy Komisji z wiosny 2024 r. oczekuje się, że wydatki pokrywane z pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności wyniosą w 2024 r. 1,3 % PKB, podczas gdy w 2023 r. finansowane w ten sposób wydatki wynosiły 0,3 % PKB.
(17) W dniu 14 lipca 2023 r. Rada zaleciła 15 Włochom zapewnienie rozważnej polityki fiskalnej, w szczególności poprzez ograniczenie nominalnego wzrostu wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych 16 do nie więcej niż 1,3 % w 2024 r. Państwa członkowskie zostały poproszone, aby przy wykonywaniu swoich budżetów na 2023 r. i przygotowywaniu budżetów na 2024 r. uwzględniły fakt, że Komisja zaproponuje Radzie wszczęcie procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu na podstawie danych dotyczących wyników za 2023 r. W prognozie Komisji z wiosny 2024 r. przewiduje się, że wydatki pierwotne netto Włoch finansowane z zasobów krajowych spadną o 2,8 % w 2024 r. 17 , która to zmiana pozostaje poniżej zalecanej maksymalnej stopy wzrostu. To obniżenie wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych w stosunku do zalecanej maksymalnej stopy wzrostu odpowiada 2,0 % PKB w 2024 r. Wydatki netto w 2023 r. były jednak wyższe, niż oczekiwano w momencie wydania zalecenia (o 2,9 % PKB). Gdyby wydatki netto w 2023 r. były takie same, jak oczekiwano w momencie wydania zalecenia, stopa wzrostu wydatków netto w 2024 r. byłaby w rezultacie wyższa od zalecanej stopy wzrostu o 0,9 % PKB. Zatem zdaniem Komisji, po uwzględnieniu efektu bazy wynikającego z wyższych niż oczekiwano wydatków netto w 2023 r., istnieje ryzyko, iż wydatki pierwotne finansowane z zasobów krajowych nie są w pełni zgodne z zaleceniem.
(18) Rada zaleciła ponadto Włochom, aby w latach 2023 i 2024 podjęły działania w celu jak najszybszego wycofania obowiązujących nadzwyczajnych środków wsparcia w dziedzinie energii i wykorzystała uzyskane w ten sposób oszczędności do zmniejszenia deficytu publicznego. Rada zaleciła też, aby, w przypadku gdyby ponowne podwyżki cen energii wymagały wdrożenia nowych lub dalszego stosowania dotychczasowych środków wsparcia, Włochy zapewniły, by takie środki wsparcia były ukierunkowane na ochronę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, były możliwe do udźwignięcia przez budżet i utrzymywały zachęty do oszczędzania energii. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2024 r. koszt budżetowy netto 18 środków wsparcia w dziedzinie energii szacowany jest na poziomie 1,0 % PKB w 2023 r. i ma wynieść 0,0 % w 2024 r. Gdyby uzyskane oszczędności zostały wykorzystane do zmniejszenia deficytu publicznego, zgodnie z zaleceniem Rady, z prognoz tych wynikałoby dostosowanie fiskalne wynoszące 1,0 % PKB w 2024 r., podczas gdy wydatki pierwotne netto finansowane z zasobów krajowych 19 mają restrykcyjny wpływ na kurs polityki fiskalnej na poziomie 2,7 % PKB w tym roku. Ten ostatni wynika jednak z restrykcyjnego wkładu innych wydatków kapitałowych, który wynosi 3,2 % PKB i jest związany głównie z gwałtownym zmniejszeniem w 2024 r. dotacji dotyczących ulg podatkowych na renowację budynków mieszkalnych, o którym mowa w motywie 15. Jednocześnie przewiduje się, że wkład bieżących wydatków pierwotnych netto finansowanych z zasobów krajowych w kurs polityki fiskalnej - na który ma wpływ stopniowe wycofywanie istniejących środków wsparcia w dziedzinie energii - będzie ekspansywny i wyniesie 0,4 % PKB, co wskazuje na pełne wykorzystanie oszczędności uzyskanych z tych środków, wynoszących 0,8 % PKB, na ekspansywne polityki zwiększające bieżące wydatki netto w 2024 r., w tym obniżenie klina podatkowego. Nadzwyczajne środki wsparcia w dziedzinie energii zostały wycofane w latach 2023 i 2024. Jest to zgodne z zaleceniami Rady. Nie przewiduje się jednak, że uzyskane w ten sposób oszczędności zostaną w pełni wykorzystane do zmniejszenia deficytu publicznego. Istnieje ryzyko, że będzie to niezgodne z zaleceniami Rady.
(19) Oprócz tego Rada zaleciła też Włochom utrzymanie inwestycji publicznych finansowanych z zasobów krajowych i zapewnienie skutecznej absorpcji dotacji w ramach Instrumentu oraz innych funduszy unijnych, w szczególności w celu wspierania zielonej i cyfrowej transformacji. Według prognozy Komisji z wiosny 2024 r. inwestycje publiczne finansowane z zasobów krajowych zmniejszą się z 2,9 % PKB w 2023 r. do 2,8 % PKB w 2024 r. 20 Jest to zgodne z zaleceniem Rady. Jeżeli chodzi o wydatki publiczne finansowane z dochodów z funduszy unijnych, w tym z dotacji w ramach Instrumentu, oczekuje się z kolei, że spadną one do 0,8 % PKB w 2024 r., z 1,2 % PKB w 2023 r., przede wszystkim w związku z Wsparciem na rzecz odbudowy służącej spójności oraz terytoriom Europy (ReactEU).
(20) Na podstawie środków z zakresu polityki znanych w dacie granicznej prognozy i przy założeniu niezmiennego kursu polityki deficyt publiczny w 2025 r. przewidziany w prognozie Komisji z wiosny 2024 r. ma wynieść 4,7 % PKB. Wzrost deficytu w 2025 r. wynika głównie z oczekiwanego przedłużenia obniżek klina podatkowego przy założeniu niezmiennego kursu polityki oraz dalszego wzrostu wydatków z tytułu odsetek. Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma jeszcze bardziej wzrosnąć i osiągnąć 141,7 % do końca 2025 r. Prognozowany wzrost relacji długu do PKB w 2025 r. odzwierciedla głównie mniej korzystną różnicę między stopą procentową a stopą wzrostu oraz zwiększającą zadłużenie wartość rezydualną zmiany długu wynikającą z opóźnionego wpływu na przepływ pieniężny wspieranej przez rząd renowacji budynków mieszkalnych.
(21) Dochody podatkowe Włoch w stosunku do PKB są stosunkowo wysokie w porównaniu z państwami członkowskimi o porównywalnych gospodarkach, przy czym największy wkład wnosi opodatkowanie pracy. Po zatwierdzeniu przez parlament ustawy delegującej, która przewiduje szerokie uprawnienia w zakresie reformy systemu podatkowego, rząd przyjął kilka dekretów wykonawczych. Przyjęte do tej pory środki nie uwzględniają jednak kluczowych wyzwań związanych z systemem podatkowym, a obniżenie klina podatkowego, uchwalone jedynie do 2024 r. i finansowane dzięki wprowadzeniu przepisów tymczasowych, ma dość ograniczony zakres. Ponadto rozszerzanie zryczałtowanych systemów podatkowych, również w odniesieniu do osób samozatrudnio- nych, wpływa niekorzystnie na sprawiedliwość poziomą i efektywność systemu podatkowego, a to za sprawą ograniczenia redystrybucji, faworyzowania określonych kategorii podatników i zniechęcania do rozwijania działalności gospodarczej. Co więcej, chociaż w ramach planu odbudowy i zwiększania odporności wdraża się szereg ważnych środków dotyczących administracji podatkowej i uproszczenia, takie jak wstępnie wypełnione deklaracje VAT, inne niedawno wprowadzone środki mogą mieć negatywny wpływ na przestrzeganie przepisów podatkowych. Do środków tych należą m.in.: pięcioletni okres przechowywania zeznań podatkowych, zmniejszenie sankcji związanych z uchylaniem się od płacenia podatków i składek na ubezpieczenie społeczne oraz odnowienie środków o charakterze amnestii podatkowych. Ścisłego monitorowania wymaga też wpływ, jaki na przestrzeganie przepisów podatkowych ma stosowany w odniesieniu do małych przedsiębiorstw system, w ramach którego podatnicy i administracja zawierają wstępne porozumienia w sprawie zobowiązań podatkowych. Ogólnie rzecz biorąc, sprzyjająca wzrostowi gospodarczemu reforma systemu podatkowego mająca bardziej strukturalny charakter wymagałaby neutralnego dla budżetu przesunięcia obciążeń podatkowych z czynników produkcyjnych na inne, mniej szkodliwe dla wzrostu gospodarczego źródła. W tym względzie nie są jeszcze znane szczegóły planowanego ulepszenia podatku od wartości dodanej, a w ustawie o reformie podatkowej nie uwzględniono aktualizacji wartości katastralnych, które są w dużej mierze nieaktualne i oderwane od wartości rynkowych. Obserwuje się też znaczne uszczuplenie dochodów podatkowych z tytułu koncesji publicznych, m.in. w przypadku plaży. Dochody z podatków na ochronę środowiska są wprawdzie stosunkowo wysokie, włoski system podatkowy mógłby jednak lepiej wspierać zieloną transformację, w szczególności przez dostosowanie opodatkowania do poziomu emisji CO2 ze źródeł energii i pojazdów, w tym samochodów służbowych.
(22) Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/241 i kryterium 2.2 załącznika V do tego rozporządzenia plan odbudowy i zwiększania odporności zawiera obszerny zestaw wzajemnie wzmacniających się reform i inwestycji, które mają zostać wdrożone do 2026 r. Oczekuje się, że te reformy i inwestycje przyczynią się do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom wskazanym w odpowiednich zaleceniach dla poszczególnych krajów lub znacznej części tych wyzwań. Ze względu na te krótkie ramy czasowe szybkie przystąpienie do skutecznej realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, w tym rozdziału REPowerEU, jest nieodzowne dla zwiększenia długoterminowej konkurencyjności Włoch dzięki zielonej i cyfrowej transformacji, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwości społecznej. Aby zrealizować do sierpnia 2026 r. przewidziane w planie odbudowy i zwiększania odporności zobowiązania, Włochy muszą kontynuować wdrażanie reform i przyspieszyć inwestycje, zajmując się odnośnymi wyzwaniami przy jednoczesnym zapewnieniu solidnych zdolności administracyjnych. W szczególności inwestycje są w dużym stopniu skoncentrowane w końcowym okresie wdrażania planu odbudowy i zwiększania odporności i zasługują na szczególną uwagę. Systematyczne angażowanie władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych, społeczeństwa obywatelskiego i innych odpowiednich zainteresowanych stron pozostaje nieodzowne dla celu zapewnienia szerokiego poczucia odpowiedzialności za pomyślną realizację planu odbudowy i zwiększania odporności.
(23) W ramach przeglądu śródokresowego programów polityki spójności Włochy mają obowiązek, zgodnie z art. 18 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 21 , dokonać przeglądu poszczególnych programów wspieranych przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+), Fundusz Spójności oraz Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) do marca 2025 r., biorąc pod uwagę m.in. wyzwania wskazane w zaleceniach dla poszczególnych krajów na 2024 r. oraz krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu. Przegląd ten stanowi podstawę ostatecznej alokacji finansowania unijnego w ramach poszczególnych programów. Włochy poczyniły wprawdzie postęp we wdrażaniu programów polityki spójności i Europejskiego filaru praw socjalnych, ale pozostają pewne wyzwania i utrzymują się dysproporcje regionalne między północno-środkową i południową częścią kraju. Niezwykle istotne jest przyspieszenie wdrażania programów polityki spójności i jednoczesne wzmocnienie zdolności administracyjnych na poziomie krajowym, a zwłaszcza na poziomie niższym niż krajowy. Priorytety uzgodnione w ramach tych programów pozostają aktualne. Oprócz wzmocnienia zdolności administracyjnych szczególnie ważne jest szybkie wdrożenie inwestycji w badania, innowacje i konkurencyjność, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych, równolegle z planami rozwoju infrastruktury i regionalnymi strategiami inteligentnej specjalizacji. Włochy powinny nadal podnosić jakość podstawowych usług publicznych na południu kraju, w szczególności usług w zakresie gospodarowania wodą i odpadami, w tym przez promowanie pojedynczych operatorów na szczeblu regionalnym. Ważne jest, aby nadal wspierać podnoszenie i zmianę kwalifikacji, m.in. na potrzeby zielonej transformacji, przez zwiększenie liczby osób z wykształceniem wyższym i udziału osób dorosłych uczestniczących w szkoleniach. Do priorytetów nadal należy ograniczenie liczby młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się, dzięki poprawie systemu edukacji i lepszemu ukierunkowaniu aktywnej polityki rynku pracy, zwłaszcza na południu kraju. Konieczne jest ponadto dalsze wspieranie zatrudnienia kobiet dzięki zwiększeniu dostępności przystępnej cenowo i wysokiej jakości wczesnej opieki nad dziećmi. Włochy mogą również wykorzystać inicjatywę "Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy" ustanowioną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/795 22 do wspierania transformacji ekosystemów przemysłowych, szczególnie na południu kraju. Skuteczna interwencja mogłaby obejmować zintegrowaną politykę przemysłową wspierającą rozwój i stosowanie technologii strategicznych, zwłaszcza w dziedzinie innowacji cyfrowych, czystych i zasobooszczędnych technologii, w szczególności w sektorach, które mają już silną obecność na południu kraju, takich jak przemysł motoryzacyjny i lotniczy. Plan strategiczny na rzecz nowej jednolitej specjalnej strefy ekonomicznej dla Południa mógłby zapewnić spójne ramy, które pobudziłyby innowacyjność i wydajność przedsiębiorstw dzięki skoncentrowaniu się na kluczowych projektach i wzmocnieniu integracji między poszczególnymi łańcuchami wartości.
(24) Oprócz wyzwań gospodarczych i społecznych uwzględnionych w planie odbudowy i zwiększania odporności oraz w ramach innych funduszy unijnych Włochy stoją w obliczu kilku dodatkowych wyzwań, które dotyczą opodatkowania, sytuacji demograficznej, w tym jej wpływu na stabilność finansów publicznych, strategii przemysłowej i polityki konkurencji.
(25) Włoskie społeczeństwo należy do najstarszych w państwach członkowskich, ma też jeden z najniższych współczynników urodzeń i wyższy niż przeciętnie wiek kobiet w chwili urodzenia pierwszego dziecka. Saldo migracji pozostaje dodatnie, ale nie kompensuje już niskiego współczynnika urodzeń. W rezultacie liczba ludności w wieku produkcyjnym nadal maleje, co ogranicza wzrost potencjalny. Niekorzystne zmiany demograficzne spowodują w perspektywie do 2040 r. wzrost wydatków na emerytury wyrażonych jako odsetek PKB, który to wzrost zostanie dodatkowo spotęgowany przez wprowadzone w ostatnich latach systemy wczesnych emerytur.
Oczekuje się, że w długim okresie wydatki na emerytury będą stopniowo spadać, również dzięki reformie emerytalnej z 2011 r., pod warunkiem że zostanie ona w pełni wdrożona, m.in. przez ograniczenie systemów wczesnych emerytur. Silniejszy rynek pracy, który bardziej sprzyja włączeniu, w szczególności kobiet i młodzieży, oraz wyższa jakość miejsc pracy, m.in. pod względem niższego poziomu ubóstwa pracujących i lepszego dostępu do ochrony socjalnej dla pracowników niestandardowych, mogą pomóc w łagodzeniu wyzwań demograficznych. W tym zakresie ważną rolę mogłyby odegrać również polityki prorodzinne, w tym środki promujące równowagę między życiem zawodowym a prywatnym i równe szanse, a także dostępne, wysokiej jakości usługi opiekuńcze. Do przeciwdziałania skutkom niżu demograficznego można by również wykorzystać politykę migracyjną, zwłaszcza w perspektywie krótko- i średnioterminowej. Chociaż środki wprowadzone w 2024 r. zwiększają liczbę obywateli państw trzecich przyjmowanych we Włoszech i upraszczają uznawanie zagranicznych tytułów zawodowych, kompleksowa strategia mająca na celu przyciągnięcie i zatrzymanie studentów i pracowników o wysokich umiejętnościach ma kluczowe znaczenie dla zwalczania drenażu mózgów i przeciwdziałania tendencjom demograficznym. W tym kontekście wszystkie te środki przyczyniłyby się także do wsparcia pozytywnej konwergencji społecznej zgodnie z analizą na drugim etapie przeprowadzoną przez służby Komisji w oparciu o cechy ram konwergencji społecznej, którą przeprowadzono pilotażowo w 2024 r. Zgodnie z art. 3 ust. 3 lit. b rozporządzenia (UE) 2024/1263 europejski semestr obejmuje sprawowany przez Komisję nadzór nad wdrażaniem wytycznych dotyczących zatrudnienia, dokonywany między innymi na podstawie ram służących identyfikacji zagrożeń dla konwergencji społecznej.
(26) Gospodarka na południu Włoch przyczyniła się do odbudowy po pandemii COVID-19. Niemniej jednak w porównaniu z regionami centralnymi i na północy kraju regiony południowe nadal charakteryzują się działalnością gospodarczą o niższej wartości dodanej. Można też oczekiwać, że w szczególności wywóz z regionów południowych ucierpi na skutek działań na rzecz dekarbonizacji. Działalność gospodarczą na południu wspiera się za pomocą szeregu środków z zakresu polityki, w szczególności zachęt podatkowych. W 2023 r. Włochy utworzyły jednolitą specjalną strefę ekonomiczną dla południowej części kraju, przekazując odpowiedzialność za poprzednie strefy jednemu organowi w ramach Prezydium Rady Ministrów, począwszy od 1 marca 2024 r. Oczekuje się, że plan strategiczny dla tej strefy zostanie zatwierdzony do 31 lipca 2024 r. Instrument oraz inne fundusze unijne przyczyniają się do inwestycji i reform w regionach południowych. Potrzebna jest strategia przemysłowa i rozwojowa dla południa kraju, aby lepiej ukierunkować istniejące środki z zakresu polityki i zwiększyć wartość dodaną inwestycji unijnych i krajowych. W tym zakresie regiony południowe wykazują znaczny potencjał w wielu sektorach, takich jak logistyka w regionie Morza Śródziemnego i łańcuchy wartości energii odnawialnej. Wzmocnienie powiązań między środowiskiem naukowym a przedsiębiorstwami umożliwiające przełożenie wiedzy naukowej na praktyczne rozwiązania ma kluczowe znaczenie dla rewitalizacji przemysłu i zapewnienia południu kraju miejsca w globalnych łańcuchach wartości. W tym zakresie zasadnicze znaczenie będzie miała dalsza instytucjonalizacja roli biur transferu technologii, zwłaszcza na południu kraju, na przykład dzięki wzmocnieniu zdolności administracyjnych. Określenie i wybór tych strategicznych sektorów w ramach strategii rozwoju stanowi istotny czynnik zwiększania konkurencyjności regionów południowych i będzie mieć pozytywny wpływ w wymiarze całego kraju. Ukierunkowanie istniejących środków z zakresu polityki i skoncentrowanie planowanych inwestycji na tych sektorach może spotęgować ich pozytywny wpływ na gospodarkę.
(27) Poprawa otoczenia działalności gospodarczej ułatwiłaby prowadzenie przedsiębiorstw, a lepsze warunki ramowe konkurencji sprzyjałyby efektywniejszej alokacji zasobów oraz prowadziłyby do wzrostu konkurencyjności i wydajności. Większa konkurencja i lepsze regulacje sektorowe przyniosłyby też korzyści konsumentom i poprawiłyby finanse publiczne, pomagając w zaradzeniu podatności Włoch na zagrożenia związane z wysokim długiem publicznym i słabym wzrostem wydajności, o czym wspomniano w motywie 10. Wdrożenie corocznych ustaw o konkurencji z 2021 i 2022 r. zostało rozpoczęte i należy je kontynuować. Zgodnie z włoskim prawodawstwem w krajowym planie odbudowy i zwiększania odporności przewidziano przyjmowanie corocznych ustaw o konkurencji. Nie wskazano w nim jednak wszystkich sektorów, które mogą być objęte takimi przepisami. Konieczna jest w szczególności inicjatywa ustawodawcza, oparta na solidnej ocenie skutków regulacji, dotycząca handlu detalicznego, w szczególności w odniesieniu do przepisów regulujących otwieranie nowych sklepów i prowadzenie promocji sprzedaży, inicjatywa ustawodawcza dotycząca zawodów regulowanych, a zwłaszcza dostępu do takich zawodów, a także inicjatywa ustawodawcza dotycząca przewozów kolejowych, w której to branży należy zadbać o konkurencyjny charakter udzielania zamówień na usługi transportu regionalnego i międzymiastowego. Ponadto, według włoskiego organu ds. konkurencji, w wielu innych sektorach, takich jak usługi pocztowe, branża farmaceutyczna, izby handlowe i usługi wynajmu samochodów, utrzymują się znaczne bariery dla konkurencji.
(28) W kontekście bliskich powiązań między gospodarkami państw członkowskich należących do strefy euro i ich wspólnego wkładu w funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej Rada zaleciła w 2024 r. państwom członkowskim będącym członkami strefy euro podjęcie działań, w tym poprzez ich plany odbudowy i zwiększania odporności, w celu wdrożenia zalecenia dla strefy euro (2024). W przypadku Włoch zalecenia 1, 2, 3 i 4 przyczyniają się do realizacji pierwszego, drugiego, trzeciego i czwartego zalecenia, przedstawionych w zaleceniu dla strefy euro (2024).
(29) W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i stwierdzonego istnienia zakłóceń równowagi zalecenia na mocy art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3 i 4. Polityki, o których mowa w zaleceniu 1, pomagają zaradzić podatnościom na zagrożenia związanym z wysokim długiem publicznym. Polityki, o których mowa w zaleceniach 2, 3 i 4, pomagają zaradzić podatnościom na zagrożenia związanym ze słabym wzrostem wydajności, co z kolei wspiera wzrost potencjalnego PKB, a tym samym przyczynia się również do realizacji zalecenia 1. Zalecenia 1, 2, 3 i 4 przyczyniają się zarówno do korygowania zakłóceń równowagi, jak i do realizacji zalecenia dla strefy euro, zgodnie z motywem 28,
NINIEJSZYM ZALECA Włochom podjęcie w latach 2024 i 2025 działań mających na celu:
1. Terminowe przedłożenie średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego. Ograniczenie - zgodnie z wymogami zreformowanego paktu stabilności i wzrostu - wzrostu wydatków netto w 2025 r. do wskaźnika umożliwiającego m.in. zapewnienie, aby dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wykazywał prawdopodobną tendencję spadkową w średnim okresie, oraz zmniejszenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu zbliżonego do określonej w Traktacie wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB. Uczynienie systemu podatkowego bardziej sprzyjającym wzrostowi gospodarczemu, z naciskiem na zmniejszenie klina podatkowego, zgodnie z celami stabilności finansów publicznych, m.in. dzięki zmniejszeniu wydatków podatkowych oraz aktualizacji wartości katastralnych, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwości i progresywności tego systemu oraz wspieraniu zielonej transformacji.
2. Wzmocnienie zdolności administracyjnych w zakresie zarządzania funduszami unijnymi, przyspieszenie inwestycji i utrzymanie tempa wdrażania reform. Zajęcie się odpowiednimi wyzwaniami, aby umożliwić kontynuowanie szybkiej i skutecznej realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, w tym rozdziału REPowerEU, oraz zapewnić zakończenie reform i inwestycji do sierpnia 2026 r. Przyspieszenie wdrażania programów polityki spójności. W kontekście przeglądu śródokresowego tych programów - dalsze koncentrowanie się na uzgodnionych priorytetach, przy jednoczesnym uwzględnieniu możliwości oferowanych przez inicjatywę "Platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy" w zakresie poprawy konkurencyjności.
3. Zajęcie się wyzwaniami demograficznymi z myślą o złagodzeniu ich wpływu na wzrost potencjalny, m.in. przez przyciąganie i zatrzymywanie pracowników o odpowiednich umiejętnościach oraz przez rozwiązanie problemów na rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do kobiet i młodzieży, jak również w odniesieniu do zjawiska ubóstwa pracujących, zwłaszcza w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie niestandardowych umów.
4. Określenie strategii przemysłowej i rozwojowej służącej zmniejszeniu różnic terytorialnych przez udoskonalenie istniejących środków z zakresu polityki i uwzględnienie kluczowych projektów infrastrukturalnych oraz strategicznych łańcuchów wartości. Przeciwdziałanie pozostałym ograniczeniom konkurencji, w szczególności w sektorze handlu detalicznego, w zawodach regulowanych oraz branży kolejowej.
Sporządzono w Luksemburgu dnia 21 października 2024 r.
