W następstwie niniejszej publikacji organy państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, lub osoba fizyczna lub prawna mająca uzasadniony interes oraz mająca siedzibę lub miejsce pobytu w państwie trzecim, mogą, zgodnie z art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 1 , wnieść sprzeciw do Komisji w terminie trzech miesięcy od daty niniejszej publikacji.JEDNOLITY DOKUMENT
"Aglonas maizes veistuklis"
Nr UE: PGI-LV-03015 - 18.10.2023
ChNP () ChOG (X)
1. Nazwa lub nazwy [ChNP lub ChOG]
"Aglonas maizes veistuklis"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Łotwa
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Typ produktu
Klasa 2.3 Chleb, ciasta, ciastka, wyroby cukiernicze, herbatniki i inne wyroby piekarnicze
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
"Aglonas maizes veistuklis" to chleb żytni pieczony z kawałkami suszonej słoniny i cebulą.
Wygląd zewnętrzny i kształt: podłużny bochenek o zaokrąglonych krawędziach, którego długość jest około czterokrotnie większa niż szerokość. Po każdej stronie wierzchniej skórki znajdują się trzy rowki. Skórka: ciemna, gładka i błyszcząca. Po przekrojeniu poprzecznym miąższ jest ciemny, ma większe lub mniejsze pory, jest elastyczny i może być lekko wilgotny. Kawałki słoniny i cebuli umieszczone są po jednej stronie ciasta.
Właściwości fizyczne
Smak produktu: "Aglonas maizes veistuklis" łączy w sobie smaki czterech składników: chleba żytniego, suszonej słoniny, nasion kminku i cebuli. Smaki utrzymują się dzięki gładkiej, błyszczącej, ciemnobrązowej skórce, jaką odznacza się ten gruboziarnisty chleb żytni. Krojenie bochenka poprzecznie skutkuje uwolnieniem i połączeniem każdego ze smaków zawartych w kromkach, co przyjemnie pobudza kubki smakowe.
Aromat: aromaty pieczonego chleba żytniego i dymu z drewna drzew liściastych, a także aromaty charakterystyczne dla wędzonej słoniny, świeżych nasion kminku i cebuli. Ogólny aromat jest wysoce apetyczny.
Barwa: "Aglonas maizes veistuklis" ma ciemnobrązową, błyszczącą skórkę, a w przekroju poprzecznym widoczny jest charakterystyczny ciemnobrązowy odcień miąższu chleba. Brązowy miąższ zawiera kawałki suszonej słoniny i cebuli o barwie śnieżnobiałej lub żółtawej.
Tekstura: umiarkowanie twarda skórka, miękki miąższ żytni gruboziarnisty, lekko porowata struktura i miękkie kawałki suszonej słoniny. Delikatne naciśnięcie chleba "Aglonas maizes veistuklis" pozostawia niewielkie wgniecenie, lecz po chwili bochenek odzyskuje pierwotny kształt. Jedną z cech charakterystycznych bochenka jest to, że jest on bardziej elastyczny niż twardy.
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
-
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym
Na obszarze geograficznym odbywają się następujące etapy produkcji: przygotowanie ciasta żytniego (mieszanie, fermentacja i wyrabianie ciasta), krojenie suszonej słoniny i cebuli do farszu, formowanie chleba "Aglonas maizes veis- tuklis", umieszczenie farszu po jednej stronie ciasta i wałkowanie ciasta z farszem oraz formowanie, wygładzanie i wypiekanie bochenka. "Aglonas maizes veistuklis" wypieka się na liściach klonu w piecu chlebowym opalanym drewnem olchy i osiki przez 50-56 minut lub w piecu elektrycznym w temperaturze +300 °C przez ok. 10 minut, a następnie w temperaturze +250 °C przez 15 minut i w temperaturze +180 °C przez 10 minut. Po wypieczeniu bochenki spryskuje się zimną wodą, przykrywa mokrą ściereczką i schładza, a następnie każdy bochenek jest pakowany.
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa -
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa -
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
Gmina wiejska Aglona w Łatgalii, Łotwa.
Gmina wiejska Aglona jest jednostką terytorialną powiatu Preili, położoną na południowym brzegu jeziora Ruszona w północnowschodniej części wspomnianego powiatu. Gmina wiejska Aglona graniczy z gminami wiejskimi Gräveri, Kastulina i Skeltova w powiecie Krasław, z gminami wiejskimi Ambeli i Viski w powiecie Augsdaugava oraz z gminą wiejską Rusona w powiecie Preili. Ośrodkiem administracyjnym gminy wiejskiej jest Aglona.
5. Związek z obszarem geograficznym
Podstawą związku z obszarem geograficznym jest reputacja produktu, która opiera się na ugruntowanych tradycjach historycznych i cechach charakterystycznych, w szczególności na metodzie produkcji niezmienionej od końca XIX w. W Łatgalii, a w szczególności w Aglonie, chleb wypiekano w każdym gospodarstwie rolnym, by zaspokoić potrzeby rodziny, a gospodarstwa domowe dysponowały wszelkimi niezbędnymi do tego sprzętami - młynkiem do mielenia ziarna, dzieżami do wyrabiania ciasta, łopatami do chleba i domowymi piecami ceglanymi. Duża część wyposażenia zachowała się, przekazywana z pokolenia na pokolenie. Zachowała się również metoda produkcji i receptura, pozostając w niezmienionej formie na tym obszarze geograficznym od końca XIX w. Etapy produkcji chleba "Aglonas maizes veistuklis" muszą odbywać się ręcznie: przygotowanie i fermentacja zaparzonej mąki, wyrabianie ciasta żytniego i formowania bochenków "Aglonas maizes veistuklis", nadziewanie ciasta kawałkami suszonej słoniny i cebuli, wałkowanie ciasta wypełnionego farszem i pieczenie produktu.
W dawnych czasach w tym regionie pieczywo "veistuklis" wypiekano w gospodarstwach domowych wyłącznie na użytek własny (zob. wspomnienia V. Kudiny w czasopiśmie "Praktiskais Latvietis", L. Mezniece w czasopiśmie "Mäjas Labumi", I. Cekstere w książce "Musu maize" ["Chleb nasz powszedni"]. Fakt ten znalazł odzwierciedlenie w encyklopediach, gdzie wspomina o nim badaczka J. Kursite). 22 lata temu, kiedy rozpoczęto wypiek produktu metodą tradycyjną w piekarni (otwarta w Aglonie w 2000 r., oferuje w sprzedaży szeroki asortyment pieczywa, w tym "Aglonas maizes veistuklis"), do nazwy produktu dodano toponim "Aglonas", ale we wszystkich procesach nadal stosuje się dawną regionalną recepturę i wszystkie czynności wykonuje się ręcznie.
"Maizes veistuklis" od dawna jest szczególnym, ważnym i zapewniającym głęboką satysfakcję produktem, spożywanym zarówno na co dzień, jak i od święta. Każdego dnia jest wspaniałym poczęstunkiem dla dzieci w każdym wieku. Dawniej spożywano go z mlekiem zsiadłym lub maślanką; obecnie konsumuje się go również z innymi napojami mlecznymi fermentowanymi (kefir, rjażenka). Wypiekanie różnych odmian chleba, w tym przygotowanie "Aglo- nas maizes veistuklis", jest w Aglonie nadal bardzo ważnym zajęciem, ponieważ chleb pozostaje podstawowym składnikiem diety. W założonym w 2005 r. Muzeum Chleba prezentowane jest pieczywo z Aglony, w tym "Aglonas maizes veistuklis". Z drugiej strony poszanowanie i promowanie tradycji wypiekania chleba przyczynia się do rozwoju i propagowania działalności Muzeum Chleba w Aglonie, które odwiedza ponad 13 000 turystów rocznie. Wzbudza ono zainteresowanie znaczeniem i wartością chleba.
Osoby przygotowujące i wypiekające "Aglonas maizes veistuklis" wywodzą się z rodzin mieszkających na obszarze określonym w pkt 4. W 2023 r. w magazynie "Praktiskais Latvietis" opublikowano sięgające ponad 50 lat wstecz wspomnienia kierującejpiekarnią Vii Kudiny: "Odkąd pamiętam, zawsze wypiekano »maizes veistuklis«. Moja matka, która mieszkała w tym regionie geograficznym, często pracowała jako kucharka, przygotowując potrawy na świąteczne okazje, a ja - będąc małym dzieckiem - towarzyszyłam jej w domach, w których odbywały się takie uroczystości; nawet taka wiercipięta, jak ja, mogła przydać się w kuchni. Byłam ciekawska i dociekliwa i przyglądałam się pracy wspaniałych domowych kucharzy. Obserwowałam. Zadawałam pytania. A najbardziej zainteresowało mnie pieczywo »maizes veistuklis«: okazało się, że może to być jedzenie na święta, a nie tylko coś, co wypieka się w domu dla dzieci. W naszym domu, 8 km od Aglony, miało ono formę małego bochenka, pieczonego z ciasta pozostałego po wypieku partii chleba. Ten mały bochenek towarzyszył mi wszędzie przez całe życie i przez ostatnie 22 lata, od czasu otwarcia piekarni w Aglonie - a następnie Muzeum Chleba w Aglonie - był tam, ułożony na półkach i na stołach obok innych chlebów promujących dziedzictwo kulinarne Aglony i Łatgalii".
Związek między "Aglonas maizes veistuklis" a obszarem produkcji opiera się na reputacji tego szczególnego chleba oraz wiedzy fachowej mieszkańców tego regionu, którzy wypiekają go w taki sposób, że zachowuje cechy opisane w pkt 3.2.
Reputacja "Aglonas maizes veistuklis" wynika głównie z przekazywanej w rodzinach przez długi czas, z pokolenia na pokolenie, niezmiennej tradycji pieczenia chleba w samodzielnie zbudowanych ceglanych piecach, gdzie powstają wypieki całkowicie identyczne pod względem składu i wyglądu, które swoim wyjątkowym charakterem podbiły serca konsumentów.
Produkt ten jest najpowszechniej znany i spożywany w Aglonie i jej okolicy, ale pojawia się na targach w całej Łatga- lii. Dzięki branży turystycznej jego renoma z biegiem lat znacznie wzrosła, nie tylko na Łotwie, ale również w krajach sąsiadujących.
Reputację chleba "Aglonas maizes veistuklis" potwierdza dostępność w handlu oraz fakt, że jego produkcję demonstrowano na międzynarodowych targach żywności "Riga Food", podczas wydarzeń organizowanych w Łotewskim Skansenie Etnograficznym, na międzynarodowym festiwalu folklorystycznym BALTICA, a także na festiwalach lokalnych, np. odbywających się corocznie w miastach i miasteczkach Łatgalii, takich jak Rzeżyca, Dyneburg, Lucyn, Dagda, Preili i Krasław, podczas zlotu osób przyrządzających łotewską domową kuchnię świąteczną w Mezaparks w Rydze, podczas warsztatów dla dorosłych i młodzieży w Rydze, Liwonii i Kurlandii oraz na stoiskach handlowych i podczas degustacji na niezliczonych imprezach targowych. Małe bochenki chleba "Aglonas maizes veistuklis" opatrzone symbolem Aglony i dekorowane kłosami żyta i motywami kwiatowymi (w zależności od pory roku) są również popularne podczas wydarzeń o mniejszej skali, takich jak uroczystości rodzinne, zbiory, siewy, obchody sezonowe itp.
Od czasu utworzenia w 2005 r. Muzeum Chleba w Aglonie pieczywo "Aglonas maizes veistuklis" i muzeum są nierozłączne. Ilustruje to publikacja "Uz Aglonu pcc istas sencu maizes rikas" ("Do Aglony po kromkę prawdziwego tradycyjnego chleba") (TVNET, 9 sierpnia 2005 r.): "W muzeum w Aglonie zaczęto wypiekać chleb »Aglonas maizes veistuklis«. Vija opowiada, że w dawnych czasach łotewskie rodziny były duże, wypiekano więc pieczywo, które starczało na dłuższy czas. Ostatni kawałek ciasta nadziewano słoniną [...]. Jest to wprawdzie drogi chleb, ale najeść można się jedną kromką". Muzeum co roku odwiedzają turyści z Łotwy, Litwy, Estonii, Polski, Szwecji, Finlandii, Anglii i innych krajów. Turyści mogą zobaczyć specjalne odmiany chleba łatgalskiego, głównie "Aglonas maizes veis- tuklis", a także wziąć udział w pokazie wypieku tego pieczywa. Następnie produktu można skosztować i go zakupić, ponieważ każdy chce zabrać ze sobą "Aglonas maizes veistuklis" jako upominek dla rodziny.
Księga gości w Muzeum Chleba zawiera wiele pochlebnych opinii, zarówno na temat ciepłego powitania, jak i pysznych łatgalskich potraw, w tym "Aglonas maizes veistuklis", gdyż chleb tego typu nie występuje nigdzie indziej. Muzeum organizuje dla uczniów warsztaty, podczas których uczą się oni wypieku chleba (w tym "Aglonas maizes veistuklis"). Wydarzenia te odbywają się w ramach programu "Latvijas skolas soma" ["Łotewski tornister"], obejmującego całą Łatgalię projektu "Tiksanäs ar savu maizes kukuliti" ["Poznaj swój mały bochenek chleba"] oraz projektu "Maizes stästs" ["Historia chleba"] organizowanego przez władze lokalne.
Na szczególną uwagę zasługuje 15-letnia współpraca Muzeum Chleba w Aglonie z Europejską Siecią Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego i z Łotewskim Centrum Dziedzictwa Kulinarnego. Organizacje te wspólnie propagują wartości Łatgalii, w tym "Aglonas maizes veistuklis", na festiwalach i konferencjach oraz poprzez wizyty eksperckie i studyjne na Litwie, w Estonii, Szwecji, Turcji itp. Gdy delegacje z krajów należących do Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego przybywają do Łatgalii, podejmuje się je wyjątkowym wypiekiem jakim jest "Aglonas maizes veistuklis".
Chleb "Aglonas maizes veistuklis" zyskał również uznanie w ramach dwóch projektów objętych programem współpracy transgranicznej - "Poprawa usług kulinarnych w regionach Łatgalii i Witebska w oparciu o koncepcję dziedzictwa kulinarnego" (BELLA CUSINE, lata 2013-2014) oraz "Zachowanie i promowanie dziedzictwa kulinarnego i tradycyjnych umiejętności rzemieślniczych" (BELLA CULTURE, lata 2020-2022). Podczas imprez organizowanych w ramach tego międzynarodowego programu oferowano jako poczęstunek chleb "Aglonas maizes veistuklis". W 2014 r. opublikowano książkę zatytułowaną "Dari pats BELLA tradicijäs" ("Zrób to sam sposobem BELLA"), poświęconą uczestnikom programu. Zawiera ona artykuł pt. "Tur, kur smarzo pcc maizes" ["Miejsce, które pachnie chlebem"], w którym opisano tradycje związane z chlebem z Aglony i jego rodzaje.
O reputacji "Aglonas maizes veistuklis" świadczy również szerokie zainteresowanie medialne ze strony prasy, telewizji i radia. O chlebie tym wspomniano w następujących artykułach, audycjach i filmach dokumentalnych: "Rudzu maize" ["Chleb żytni"] (16 października 2021 r.), "Vija Kudina - Aglonas muzeja saimniece" ["Vija Kudina - kurator muzeum w Aglonie"] (6 września 2021 r.), "La Dolce Vita ar Roberto" ["La Dolce Vita z Roberto"] (15 kwietnia 2019 r.), "Istäs latvju saimnieces" ["Prawdziwi domowi kucharze z Łotwy"] (10 marca 2016 r.), "Aglonas muzeja dzimsanas diena" ["Urodziny muzeum w Aglonie"] (31 sierpnia 2017 r.), "Latgolys laikadecs" (2012 r.), "Dzivesvieta" ["Miejsce do życia"] (17 marca 2006 r.).
Za swoje dokonania podczas wydarzeń promujących chleb z Aglony kurator Muzeum Chleba Vija Kudina otrzymała w 2015 r. nagrodę "Bonuks". Z tej okazji w hali koncertowej "GORS" w Rzeżycy stanęły stoły bogato zastawione łotewskimi potrawami, w tym chlebem "Aglonas maizes veistuklis".
Pojawiły się również liczne publikacje prasowe: "Godinot maizi, atkläja novadu dienu" ["Ogłoszono otwarcie dnia gmin, oddają hołd chlebowi"] w gazecie "Latgales Laiks" (20 września 2013 r.); "Istäs latvju saimnieces receptes" ["Przepisy prawdziwych łotewskich kucharzy domowych"] w gazecie "Ezerzeme" (12 lutego 2016 r.); "Sandras Kalnietes konkursa »Atdzimst no pelniem« balvu sanem Vija Ancäne" ["Vija Ancäne otrzymuje nagrodę w konkursie Sandry Kalniete »Powstały z popiołów«"] (uwaga: w 2013 r. Vija Ancäne oficjalnie wróciła do nazwiska panieńskiego Kudina) w gazecie "Latgales Laiks" (14 maja 2010 r.); "Dieva maizite un ikdieniskä svetä" ["Hostia i nasz święty chleb powszedni"] w gazecie "Latvietis" (14 sierpnia 2015 r.); "Aglonas maizes muzejs" ["Muzeum Chleba w Aglonie"] w Wikipedii, wolnej encyklopedii (październik 2021 r.); "Mana 2022. gada vasara" ["Moje lato 2022 r."] w gazecie "Latvija Amerikä" (5 lutego 2023 r.); "Maize ar Märas Krusta svetibu - kumoss pasaules garsu buketc" ["Chleb błogosławiony krzyżem Mary - część wachlarza smaków świata"] w gazecie "Vietcjä Latgales Avize" (23 maja 2014 r.); oraz w magazynach - "Maize ikdieniskä un svctä" [Nasz święty chleb powszedni"] w "Mäjas Labumi" (2011 r.); "Rudzu spcks ikdienä un svctkos" ["Moc żyta w życiu codziennym i świętach"] w "Därzs un Drava" (kwiecień 2021 r.), "Aglo- nas maizes veistuklis" w "Praktiskais Latvietis" (marzec 2023 r.) oraz "Aglonas maizes veistukla cels" ["Podróż chleba »Aglonas maizes veistuklis«"] w "Saimnieks" (kwiecień 2023 r.).
Na zalety chleba z Aglony, w tym "Aglonas maizes veistuklis", nie byli obojętni również autorzy obszernych publikacji. Należy wymienić dwie encyklopedie autorstwa badaczki Janiny Kursite: "Neakadcmiskä latviesu valodas jeb novadu värdene" ["Nieakademicki glosariusz łotewski lub regionalny"] (2007 r.) oraz Virtuves värdene ["Glosariusz kuchenny"] (2012 r.), gdzie wyjaśniono znaczenie słowa "veistuklis".
Ważnymi świadectwami są także książki: "Musu maize" autorstwa Indry Cekstere (2004 r.), przetłumaczona na język angielski jako "Our Daily Bread", "Maizes gramata" ["Księga chleba"] autorstwa Vii Ancane (Kudiny), "Latgales pavargramata" ["Łatgalska księga kucharska"] (2020 r.), opublikowana przez Łatgalskie Centrum Dziedzictwa Kulinarnego, oraz "Tradiciju burtnicas" ["Notatnik tradycji"] (2010 r.).
Odesłanie do publikacji specyfikacji produktu
https://www.pvd.gov.lv/lv/lauksaimniecibas-un-partikas-produktu-norazu-registracija
