Pismem z dnia 9 lipca 2024 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Słowację o swojej decyzji o wszczęciu postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka, w odniesieniu, do którego Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma na następujący adres lub numer faksu:
European Commission
Directorate-General for Competition
State Aid Greffe
1049 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIE
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane Słowacji. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie klauzulą poufności ich tożsamości lub fragmentów zgłaszanych uwag.
Tekst streszczenia
Procedura
Niniejsza sprawa opiera się na formalnej skardze. Skarżący twierdzi, że w ramach słowackiego programu pomocy inwestycyjnej wdrożonego na podstawie mającego wówczas zastosowanie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2008 r. beneficjent otrzymał pomoc państwa niezgodną z unijnymi zasadami pomocy państwa. Decyzją Komisji z dnia 20 lipca 2017 r. 1 w tej sprawie dotyczące skargi Sąd stwierdził nieważność wyroku z dnia 9 września 2020 r. 2 ("wyrok Sądu").
W wyroku Sądu stwierdzono między innymi jednoznacznie, że przedstawione przez skarżącego dowody dotyczące powiązań między przedsiębiorstwem NAJPI będącym beneficjentem a innym przedsiębiorstwem mogły budzić wątpliwości Komisji w rozumieniu art. 4 ust. 4 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 3 co do kwalifikacji przedsiębiorstwa będącego beneficjentem jako MŚP w rozumieniu załącznika I do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., a tym samym podejrzenia co do istnienia pomocy niezgodnej z prawem i ze wspólnym rynkiem 4 .
Opis pomocy, w odniesieniu do której Komisja wszczyna postępowanie
W dniu 7 listopada 2013 r. władze słowackie zatwierdziły dotację bezpośrednią w wysokości 4 999 999,46 EUR dla beneficjenta NAJPI a.s. ("NAJPI") na projekt inwestycyjny mający na celu budowę instalacji do produkcji szkła i piasku na Słowacji w regionie NUTS 2 SK02 Západné Slovensko. Pomoc przyznano na podstawie programu przyjętego na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych 5 ("program pomocy"). Podmiotem udzielającym pomocy było słowackie Ministerstwo Gospodarki reprezentowane przez Słowacką Agencję ds. Innowacji i Energii ("SIEA").
Program pomocy został wprowadzony w życie w okresie 25.3.2008 r. - 31.12.2013 r. jako regionalny środek pomocy inwestycyjnej i pomocy na zatrudnienie zgodnie z art. 13 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 6 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu ("GBER 2008"), dopuszczającego pomoc na inwestycje początkowe dla przedsiębiorstw każdej wielkości we wszystkich sektorach gospodarki.
Beneficjent, słowacka spółka NAJPI, z siedzibą w Bratysławie i siedzibą zarządu w Senicy, został utworzony dnia 15 listopada 2001 r. i prowadzi działalność m.in. w zakresie wydobycia i przetwarzania piasku szklarskiego i odlewniczego. Władze słowackie oceniają, że NAJPI było małym i średnim przedsiębiorstwem ("MŚP") w momencie przyznawania pomocy, jednak skarżący twierdzi, że NAJPI było w tym czasie dużym przedsiębiorstwem.
Całkowite koszty inwestycyjne projektu wyniosły 12 831 372,20 EUR wartości nominalnej. Kwota wydatków kwalifiko- walnych w przypadku pomocy regionalnej odpowiada wartości nominalnej 12 499 998,65 EUR. Intensywność pomocy na rzecz NAJPI wynosi zatem 40 %. NAJPI sfinansowała projekt częściowo ze środków własnych i pożyczki zaciągniętej przez bank komercyjny Slovenská sporiteľňa, a.s. w wysokości 6 516 617 EUR.
Ocena zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym
Komisja uważa, że środek stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, ponieważ spełnia określone w nim warunki. Władze słowackie nie zakwestionowały tego stwierdzenia.
Komisja zauważa, że środek, w oparciu o ocenę władz słowackich, stanowi niepodlegające zgłoszeniu zastosowanie programów pomocy państwa, które same są wyłączone z obowiązku zgłoszenia na podstawie art. 108 ust. 3 TFUE na mocy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych, co potwierdza wniosek Komisji, że środek stanowi pomoc państwa.
Komisja zauważa również, że program pomocy spełnia warunki określone w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń blokowych z 2008 r.
Komisja oceniła środek pomocy na podstawie rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 7 ("GBER 2014") zgodnie z art. 58 ust. 1 ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych, w którym określono stosowanie z mocą wsteczną ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r. do pomocy indywidualnej przyznanej przed wejściem w życie odpowiednich przepisów tego rozporządzenia, jeżeli pomoc spełnia wszystkie warunki określone w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., z wyjątkiem art. 9.
W tym względzie i w świetle wyroku Sądu Komisja oceniła, czy NAJPI można uznać za MŚP w momencie przyznania pomocy. Doszła ona do wniosku, że biorąc pod uwagę niepewność co do identyfikacji "przedsiębiorstw powiązanych" i "przedsiębiorstw partnerskich" NAJPI do celów obliczenia liczby pracowników i danych finansowych określonych w art. 2 ust. 1 załącznika I do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., Komisja nie może stwierdzić, iż liczba pracowników i dane finansowe NAJPI spadły poniżej progów określonych w art. 2 ust. 1 załącznika I do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r.
Z tych powodów Komisja ma wątpliwości, czy NAJPI kwalifikowało się jako MŚP w momencie przyznania pomocy.
Chociaż ustalenie, czy NAJPI było MŚP, nie jest odrębnym warunkiem na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., jest ono istotne dla oceny kilku aspektów ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r. W związku z tym Komisja przystąpiła do dalszej oceny zgodności pomocy z kryteriami określonymi w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r.
Na obecnym etapie, biorąc pod uwagę wątpliwości dotyczące powiązań NAJPI z innymi podmiotami, Komisja nie może wykluczyć, że w chwili przyznania pomocy NAJPI było przedsiębiorstwem znajdującym się w trudnej sytuacji; nie może również potwierdzić, że środek jest zgodny z art. 14 ust. 13 i art. 14 ust. 16 ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r. W związku z tym na obecnym etapie Komisja nie może stwierdzić, czy pomoc na rzecz NAJPI może zostać zwolniona z obowiązku zgłoszenia na mocy art. 58 ust. 1 ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r.
W przypadku gdyby pomoc na rzecz NAJPI nie mogła zostać zwolniona z obowiązku zgłoszenia na mocy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., Komisja rozważyła również, czy takie zwolnienie można było ustanowić na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2008 r. W tym względzie Komisja stwierdziła, że ponieważ środek nie spełniał warunku określonego w art. 3 ust. 2 ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2008 r., nie może on również zostać objęty wyłączeniem na podstawie tego rozporządzenia.
Ponadto Komisja zauważyła, że w przypadku, gdyby w wyniku formalnego postępowania wyjaśniającego doszła do wniosku, że środka nie można wyłączyć z obowiązku zgłoszenia przewidzianego w art. 108 ust. 3 TFUE ani uznać go za zgodny z rynkiem wewnętrznym na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych z 2014 r., musiałaby ocenić pomoc na podstawie wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 8 ("wytyczne w sprawie pomocy regionalnej z 2007 r.").
Na obecnym etapie, na podstawie dostępnych informacji, Komisja uznała, że pomoc spełnia większość kryteriów zgodności określonych w wytycznych w sprawie pomocy regionalnej. Komisja ma jednak wątpliwości co do zgodności pomocy z przepisami określonymi w pkt 9 wytycznych w sprawie pomocy regionalnej z 2007 r. i będzie musiała sprawdzić, czy wpływ projektu inwestycyjnego na rynek i wymianę handlową jest tego rodzaju, że korzyści płynące z projektu przeważają nad zakłóceniem konkurencji i negatywnym wpływem na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Obecnie Komisja nie dysponuje odpowiednimi informacjami, które pozwoliłyby dokonać takiego stwierdzenia w przedmiotowej sprawie.
W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie przedmiotowego środka. W świetle informacji dostarczonych zarówno przez zainteresowane państwo członkowskie, jak i przez osoby trzecie, Komisja oceni środek i podejmie ostateczną decyzję, w szczególności w oparciu o szczegółową weryfikację statusu NAJPI w momencie przyznania pomocy (duże przedsiębiorstwo lub MŚP) oraz, w stosownych przypadkach, weryfikację, czy NAJPI było przedsiębiorstwem znajdującym się w trudnej sytuacji w momencie przyznawania pomocy.
Zgodnie z art. 16 rozporządzenia (UE) 2015/1589 wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.
Pismo
Komisia si týmto dovoľuje oznámiť Slovensku, že s cieľom vyhovieť rozsudku Všeobecného súdu z 9. septembra 2020 vo veci T-745/17 9 (ďalej len "rozsudok Všeobecného súdu") a po preskúmaní informácií týkajúcich sa uvedenej pomoci, ktoré predložili slovenské orgány, sa rozhodla začať konanie stanovené v článku 108 ods. 2 Zmluvy o fungovaní Európskej únie (ďalej len "ZFEÚ").
1 Decyzja C(2017) 5050 final.
2 Wyrok Sądu z dnia 9 września 2020 r. w sprawie T-745/17, Kerkosand/Komisja, ECLI:EU:T:2020:400.
3 Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).
4 Wyrok w sprawie T-745/17, pkt 98.
5 "Schéma štátnej pomoci na podporu zavádzania inovatívnych a vyspelých technológií v priemysle a v službách" (SA.28652 (X518/2009)), polski: "Program pomocy państwa wspierający wdrażanie innowacyjnych i zaawansowanych technologii w przemyśle i usługach".
6 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (Dz.U. L 214 z 9.8.2008, s. 3).
7 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.U. L 187 z 26.6.2014, s. 1), zmienione rozporządzeniem Komisji (UE) 2023/1315 z dnia 23 czerwca 2023 r. (Dz.U. L 167 z 30.6.2023, s. 1).
8 Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 (2006/C 54/08) (Dz.U. C 54 z 4.3.2006, s. 13).
9 Rozsudok Všeobecného súdu z 9. septembra 2020 vo veci T-745/17, Kerkosand/Komisia, EU:T:2020:400 (ďalej len "rozsudok z 9. septembra 2020").
10 Nomenklatúra územných jednotiek na štatistické účely.
11 Rozhodnutie Komisie K(2006) 3975 konečné rozhodnutie z 13. septembra 2006 vo veci N469/2006 - Slovenská republika - Regionálna mapa pomoci na roky 2007 - 2013 (Ú. v. EÚ C 256, 24.10.2016, s. 6), k dispozícii na adrese: https://competition-cases.ec.europa.eu/cases/SA.21378.
12 Nariadenie Rady (EÚ) 2015/1589 z 13. júla 2015 stanovujúce podrobné pravidlá na uplatňovanie článku 108 Zmluvy o fungovaní Európskej únie (kodifikované znenie) (Ú. v. EÚ L 248, 24.9.2015, s. 9).
13 Nariadenie Rady (ES) č. 659/1999 z 22. marca 1999 ustanovujúce podrobné pravidlá na uplatňovanie článku 93 Zmluvy o ES (Ú. v. ES L 83, 27.3.1999, s. 1).
14 Nariadenie Komisie (ES) č. 800/2008 zo 6. augusta 2008 o vyhlásení určitých kategórií pomoci za zlučiteľné so spoločným trhom podľa článkov 87 a 88 zmluvy (Ú. v. ES L 214, 9.8.2008, s. 3).
15 Ako sa vymedzuje v prílohe k nariadeniu Komisie (ES) č. 364/2004 z 25. februára 2004, ktorým sa mení a dopĺňa nariadenie (ES) č. 70/2001 vzhľadom na rozšírenie jeho pôsobnosti na pomoc na výskum a vývoj (Ú. v. EÚ L 63, 28.2.2004, s. 22).
16 Rozhodnutie Komisie C(2017) 5050 final z 20. júla 2017 vo veci SA.38121 (2016/FC) - Slovensko - Investičná pomoc pre slovenského výrobcu sklárskeho piesku NAJPI a. s. (Ú. v. EÚ C 336, 6.10.2017, s. 1). https://competition-cases.ec.europa.eu/cases/SA.38121 (ďalej len "rozhodnutie Komisie z 20. júla 2017").
17 Nariadenie Komisie (EÚ) č. 651/2014 zo 17. júna 2014 o vyhlásení určitých kategórií pomoci za zlučiteľné s vnútorným trhom podľa článkov 107 a 108 zmluvy (Ú. v. EÚ L 187, 26.6.2014, s. 1).
18 Nomenklatúra územných jednotiek na štatistické účely.
19 Ako sa uvádza v prílohe I k smernici Európskeho parlamentu a Rady 2013/34/EÚ z 26. júna 2013 o ročných účtovných závierkach, konsolidovaných účtovných závierkach a súvisiacich správach určitých druhov podnikov, ktorou sa mení smernica Európskeho parlamentu a Rady 2006/43/ES a zrušujú smernice Rady 78/660/EHS a 83/349/EHS (Ú. v. EÚ L 182, 29.6.2013, s. 19).
20 Rozsudok Všeobecného súdu, body 94 až 99.
21 Platný stav k 3. februáru 2022.
22 Napríklad presné dátumy vymenovania a ukončenia funkcie členov štatutárnych orgánov spoločností sa teraz uvádzajú v obchodnom registri (vznik a skončenie funkcie), pričom je zabezpečený úplný elektronický prístup k zbierke dokumentov obchodného registra.
23 Napríklad voľba členov štatutárnych orgánov spoločnosti, kde jediným významným úkonom, ktorým určitá osoba stráca alebo získava riadiacu alebo kontrolnú právomoc v spoločnosti (podľa typu orgánu), je rozhodnutie valného zhromaždenia (alebo jediného akcionára) spoločnosti.
24 Na základe informácií predložených slovenskými orgánmi spoločnosťou prepojenou s novými členmi riadiacich a kontrolných orgánov spoločnosti NAJPI bola takisto spoločnosť NOVA, ktorá bola v roku 2012 vo vlastníctve rodiny, do ktorej patrili noví členovia.
25 Slovenské orgány tvrdia, že od 1. marca 2012 do 31. decembra 2012 sa nekonalo žiadne valné zhromaždenie s výnimkou valného zhromaždenia z 27. decembra 2012, na ktorom bolo prijaté uznesenie o súhlase s predajom akcií spoločnosti NAJPI spoločnosti NOVA. Spoločnosť PATRIA bola len držiteľom akcií.
26 Schválený rozhodnutím Komisie K(2007) 5940 z 28. októbra 2007, ktorým sa prijíma operačný program Konkurencieschopnosť a hospodársky rast na pomoc Spoločenstva z EFRR v rámci cieľa Konvergencia v regiónoch Slovenska okrem Bratislavy (CCI 2007SK161PO006).
27 Dohoda o grante č. KaHR-111SP-1101/0561/37 bola uzavretá 29. októbra 2013 a v súlade so slovenským vnútroštátnym právom nadobudla účinnosť dňom nasledujúcim po jej uverejnení v Centrálnom registri zmlúv, t. j. 7. novembra 2013. Dohoda o grante je verejne dostupná na webovom sídle Centrálneho registra zmlúv na adrese http://www.crz.gov.sk/index.php?ID=1127892&l-=sk.
28 Právnym základom schémy pomoci, ako sa uvádza vo formulári informácií o schéme pomoci (Ú. v. EÚ C 9, 15.1.2010, s. 21), sú tieto právne akty: zákon č. 231/1999 Z. z. o štátnej pomoci v znení neskorších predpisov, zákon č. 575/2001 Z. z. o organizácii činnosti vlády a organizácii ústrednej štátnej správy v znení neskorších predpisov a zákon č. 528/2008 Z. z. o pomoci a podpore poskytovanej z fondov Európskeho spoločenstva.
29 Pozri Prílohu č. 1 dohody o grante uvedenej v poznámke pod čiarou č. 19.
30 Verejné obstarávanie bolo zverejnené vo Vestníku verejného obstarávania č. 127/2013 1. júla 2013 (https://www.uvo.gov.sk/vestnik-a- registre/vestnik?order=127&year=2013) pod kódom 10890-WYT ako výzva na predkladanie ponúk pod názvom Dodávka a montáž technológie na úpravu sklárskych a zlievarenských pieskov.
31 Ako bolo zamietnuté v rozsudku Všeobecného súdu, body 62 až 76.
32 Rozsudok Všeobecného súdu, body 61 až 68.
33 K 19. júnu 2017.
34 Rozsudok Všeobecného súdu, body 86 a 98.
35 Podľa všeobecného nariadenia o skupinových výnimkách nie sú na regionálnu pomoc oprávnené činnosti v oceliarskom odvetví, odvetví ťažby uhlia, odvetví lodného staviteľstva, odvetví syntetických vlákien, odvetví dopravy, ako aj súvisiacej infraštruktúry, odvetví výroby a distribúcie energie a energetickej infraštruktúry.
36 Zmenené nariadením Komisie (EÚ) 2023/1315 z 23. júna 2023, ktorým sa mení nariadenie (EÚ) č. 651/2014 o vyhlásení určitých kategórií pomoci za zlučiteľné s vnútorným trhom podľa článkov 107 a 108 zmluvy a nariadenie (EÚ) 2022/2473, ktorým sa určité kategórie pomoci poskytovanej podnikom pôsobiacim vo výrobe, v spracovaní a odbyte produktov rybolovu a akvakultúry vyhlasujú za zlučiteľné s vnútorným trhom podľa článkov 107 a 108 zmluvy (Ú. v. EÚ L 167, 30.6.2023, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/ 2023/1315/oj).
37 Pozri rozsudok Všeobecného súdu, bod 94.
38 Pozri rozsudok Všeobecného súdu, body 85 a 86.
39 Pozri rozsudok Všeobecného súdu, bod 92.
40 Obe tieto účtovné obdobia sú relevantné aj na účely posúdenia toho, či bola spoločnosť NAJPI v čase poskytnutia pomoci kvalifiko- vaná ako podnik v ťažkostiach, pozri odôvodnenie 87.
41 Pozri rozsudok Všeobecného súdu, bod 85.
42 Rozsudok Všeobecného súdu, bod 92.
43 Rozsudok Všeobecného súdu, bod 93.
44 Tamže; pozri tiež: rozsudok z 27. februára 2014, HaTeFo, C-110/13, EU:C:2014:114, bod 33 a citovaná judikatúra.
45 Rozsudok Všeobecného súdu, bod 95 (zvýraznenie doplnené).
46 Pozri v tomto zmysle: rozsudok z 10. januára 2006, Cassa di Risparmio di Firenze a i., C-222/04, EU:C:2006:8, body 107, 112 až 114 a 118; rozsudok zo 16. decembra 2010, AceaElectrabel Produzione/Komisia, C-480/09 P, EU:C:2010:787, body 49 a 51.
47 Zmenené nariadením Komisie (EÚ) 2023/1315 z 23. júna 2023 (Ú. v. EÚ L 167, 30.6.2023, s. 1).
48 Posúdenie v bode 81 rozsudku Všeobecného súdu, ktoré bolo založené na predchádzajúcom vymedzení pojmu "podporované oblasti" v článku 2 bode 27 všeobecného nariadenia o skupinových výnimkách z roku 2014, preto nespochybňuje analýzu vykonanú v tomto rozhodnutí.
49 Usmernenia pre národnú regionálnu pomoc na roky 2007 - 2013 (2006/C 54/08) (Ú. v. EÚ C 54, 4.3.2006, s. 13).
50 Usmernenia o regionálnej štátnej pomoci na roky 2014 - 2020 (2013/C 209/01) (Ú. v. EÚ C 209, 23.7.2013, s. 1).
51 Oznámenie Komisie - Usmernenia Spoločenstva o štátnej pomoci na záchranu a reštrukturalizáciu firiem v ťažkostiach (2004/C 244/02), (Ú. v. EÚ C 244, 1.10.2004, s. 2).
52 Rozsudok Všeobecného súdu z 10. júla 2012, Smurfit Kappa Group/Komisia, T-304/08, EU:T:2012:351, body 82 a 91.