(Sprawa C-273/24, Naski 1 )(C/2024/4445)
Język postępowania: polski
(Dz.U.UE C z dnia 22 lipca 2024 r.)
Sąd odsyłający
Sąd Najwyższy
Strony w postępowaniu głównym
Wnoszący odwołanie: X.Y.
Przy udziale: Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich
Pytanie prejudycjalne
Czy w sytuacji, w której Sąd ostatniej instancji państwa członkowskiego (Sąd Najwyższy) - po uzyskaniu wykładni prawa Unii Europejskiej przez TSUE co do skutków prawnych naruszenia podstawowych reguł prawa tego państwa dotyczących powoływania sędziów Sądu Najwyższego, polegającego na:
a) wręczeniu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej aktów powołania do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego mimo uprzedniego zaskarżenia uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, obejmującej wniosek o powołanie do pełnienia urzędu, do właściwego sądu krajowego (Naczelnego Sądu Administracyjnego), wstrzymania przez Naczelny Sąd Administracyjny wykonania tej uchwały zgodnie z prawem krajowym oraz niezakończenia postępowania odwoławczego, po którego przeprowadzeniu Naczelny Sąd Administracyjny prawomocnie uchylił zaskarżoną uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa ze względu na jej niezgodność z prawem, trwale usuwając ją z porządku prawnego, przez co akt powołania do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego został pozbawiony podstawy wymaganej w art. 179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w postaci wniosku Krajowej Rady Sądownictwa o powołanie do pełnienia urzędu sędziego,
b) przeprowadzeniu postępowania przednominacyjnego z pominięciem zasad transparentności i rzetelności, przez organ krajowy (Krajową Radę Sądownictwa), który - ze względu na okoliczności towarzyszące jego ukonstytuowaniu się w części sędziowskiej oraz sposób jego działania - nie spełnia wymagań konstytucyjnego organu stojącego na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, gdyż został ukształtowany w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3)
- ma rozstrzygnąć przedstawione temu Sądowi zagadnienie prawne stosując wykładnię prawa Unii Europejskiej przyjętą przez TSUE, przepisy art. 2, art. 6 ust. 1 i 3 oraz art. 19 ust. 1 drugi akapit Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 267 TFUE w związku z art. 47 Karty Praw Podstawowych (KPP) należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one udziałowi w składzie Sądu Najwyższego rozstrzygającego to zagadnienie prawne którejkolwiek z osób powołanych na urzędy sędziów Sądu Najwyższego z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w lit. a) lub b) powyżej, a także w ten sposób, że sprzeciwiają się one dokonywaniu zmian w składzie orzekającym sądu państwa członkowskiego, który wystąpił z pytaniem prejudy- cjalnym do TSUE w sytuacji, w której zmiany takie nastąpiły po wydaniu wyroku przez TSUE w odpowiedzi na to pytanie i nie były one uzasadnione przyczynami obiektywnymi (np. śmiercią, przejściem w stan spoczynku sędziego będącego członkiem składu orzekającego, który wystąpił z pytaniem prejudycjalnym)
- oraz sprzeciwiają się podejmowaniu w sprawie obejmującej rozstrzygnięcie tego zagadnienia prawnego jakichkolwiek czynności decyzyjnych, w tym wydawaniu zarządzeń w szczególności co do składu orzekającego Sądu Najwyższego lub terminie jego posiedzenia przeznaczonym do załatwienia sprawy przez osobę powołaną na funkcję Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej tego Sądu, która została również powołana na urząd sędziego Sądu Najwyższego z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w a) i b) powyżej lub przez każdą inną osobę powołaną na urząd sędziego Sądu Najwyższego także z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w lit. a) lub b), w związku z czym zarządzenia takie lub czynności decyzyjne należy uznać za pozbawione skutków prawnych
- oraz w ten sposób, że sędzia Sądu Najwyższego, przy którego powołaniu nie doszło do żadnego z uchybień, opisanych w lit. a) lub b) powyżej ma prawo i obowiązek - celem uniknięcia rozstrzygnięcia sprawy przez sąd niebę- dący sądem niezawisłym bezstronnym i ustanowionym uprzednio na mocy ustawy w rozumieniu prawa Unii Europejskiej - odmówić udziału w kolegialnym składzie orzekającym Sądu Najwyższego, w którym większość stanowią osoby powołane na urząd sędziego Sądu Najwyższego z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w lit. a) lub b), a w przypadku pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie również w ten sposób, że powołany na urząd sędziego Sądu Najwyższego bez uchybień, o których mowa w lit. a) lub b) sędzia tego Sądu będący sędzią sprawozdawcą w sprawie obejmującej przedmiotowe zagadnienie prawne jest uprawniony do wyznaczenia składu Sądu Najwyższego mającego rozstrzygnąć to zagadnienie z pominięciem przepisów prawa krajowego przyznających Prezesowi Sądu Najwyższego kierującemu pracą Izby Cywilnej tego Sądu kompetencję do wyznaczania składów orzekających w sprawach rozpoznawanych w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego celem zapewnienia efektywności prawu Unii Europejskiej i jego wykładni przyjętej przez TSUE, jak również w ten sposób, że sprzeciwiają się one pełnieniu w Sądzie Najwyższym przez osoby powołane na urząd sędziego Sądu Najwyższego z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w lit. a) lub b) powyżej lub przez jakąkolwiek inną osobę powołaną na urząd sędziego Sądu Najwyższego z naruszeniem reguł prawa krajowego państwa członkowskiego opisanym w lit. a) lub b) powyżej jakichkolwiek funkcji kierowniczych w Sądzie Najwyższym (m.in. Prezesów tego Sądu, w tym funkcji Pierwszego Prezesa tego Sądu lub Przewodniczących Wydziałów w Izbach Sądu Najwyższego[)] oraz jakichkolwiek funkcji w organach Sądu Najwyższego (np. funkcji członka lub zastępcy członka Kolegium Sądu Najwyższego bądź funkcji Rzecznika dyscyplinarnego Sądu Najwyższego), które to funkcje pełnić mogą jedynie legalnie powołani sędziowie Sądu Naj- wyższego[,] oraz podejmowaniu przez wymienione osoby jakichkolwiek czynności wchodzących w zakres kompetencji sędziów Sądu Najwyższego pełniących wymienione funkcje z uwagi na ich możliwy faktyczny lub prawny wpływ na wykonywanie funkcji jurysdykcyjnych przez Sąd Najwyższy?
