RADA GENERALNA EUROPEJSKIEJ RADY DS. RYZYKA SYSTEMOWEGO,uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym 1 , w szczególności załącznik IX,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego 2 , w szczególności art. 3 oraz art. 16-18,
uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi, zmieniającą dyrektywę 2002/87/WE i uchylającą dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE 3 , w szczególności tytuł VII rozdział 4 sekcję I,
uwzględniając decyzję Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2011/1 z dnia 20 stycznia 2011 r. ustanawiającą regulamin Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego 4 , w szczególności art. 18-20,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W celu zapewnienia skuteczności i spójnego stosowania krajowych środków polityki makroostrożnościowej istotne jest uzupełnienie uznawania wymaganego na podstawie prawa Unii dobrowolną wzajemnością.
(2) Zasady dotyczące dobrowolnej wzajemności w odniesieniu do środków polityki makroostrożnościowej określone w zaleceniu Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2015/2 5 mają zapewniać, aby wszelkie środki polityki makroostrożnościowej oparte na ekspozycji aktywowane w jednym państwie członkowskim były odwzajemniane w pozostałych państwach członkowskich.
(3) Zgodnie z zaleceniem Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2017/4 6 zaleca się, aby odpowiedni organ aktywujący, zwracając się do Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) o objęcie wzajemnością, zaproponował maksymalny próg istotności, poniżej którego ekspozycja indywidualnego dostawcy usług finansowych na zidentyfikowane ryzyko makroostrożnościowe w jurysdykcji, w której organ aktywujący stosuje środek polityki makroostrożnościowej, może być uznana za nieistotną. W razie konieczności ERRS może zaproponować inny próg.
(4) W dniu 4 października 2023 r. Banco de Portugal, działający jako wyznaczony organ do celów art. 133 dyrektywy 2013/36/UE, powiadomił ERRS o zamiarze ustanowienia wskaźnika sektorowego bufora ryzyka systemowego (sSyRB) w wysokości 4 % zgodnie z art. 133 ust. 9 tej dyrektywy w celu zapobiegania ryzyku makroostrożnościo- wemu lub systemowemu wynikającemu z opartych na ratingach wewnętrznych (IRB) ekspozycji detalicznych osób fizycznych zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi, w przypadku których zabezpieczenie zlokalizowane
jest w Portugalii, oraz w celu ograniczania tych ryzyk. Planowany wskaźnik sSyRB będzie miał zastosowanie do krajowych instytucji kredytowych, z których niektóre są jednostkami zależnymi podmiotów mających siedzibę w innym państwie członkowskim UE. W dniu 13 listopada ERRS wydała zalecenie ERRS/2023/11 Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego 7 , w którym stwierdziła, że uważa dany środek za uzasadniony, odpowiedni, proporcjonalny, skuteczny i wydajny w celu przeciwdziałania ryzykom, na które jest ukierunkowany.
(5) Oczekuje się, że wskaźnik sSyRB będzie miał zastosowanie od dnia 1 października 2024 r. i zostanie utrzymany w mocy przez okres do dwóch lat lub do momentu urzeczywistnienia się lub zniknięcia ryzyka, na które jest ukierunkowany.
(6) W dniu 4 października 2023 r. Banco de Portugal zwrócił się również do ERRS z wnioskiem o zalecenie wzajemności wyżej wymienionego środka polityki makroostrożnościowej zgodnie z art. 134 ust. 5 dyrektywy 2013/36/UE. W odpowiedzi na wniosek Banco de Portugal o zapewnienie wzajemności przez pozostałe państwa członkowskie oraz w celu zapobieżenia wystąpieniu negatywnych skutków transgranicznych w postaci przenoszenia działalności i arbitrażu regulacyjnego, które mogłyby wynikać z wdrożenia środka polityki makroostrożnościowej, który będzie miał zastosowanie w Portugalii, Rada Generalna ERRS podjęła decyzję o umieszczeniu również tego środka na liście środków polityki makroostrożnościowej, w odniesieniu do których zaleca się zapewnienie wzajemności zgodnie z zaleceniem ERRS/2015/2. Rada Generalna ERRS postanowiła również zalecić maksymalny próg istotności właściwy dla instytucji w wysokości 1 mld EUR, determinujący stosowanie zasady de minimis przez odwzajemniające państwa członkowskie.
(7) W dniu 10 października 2023 r. duńskie ministerstwo przemysłu, biznesu i finansów, działające jako wyznaczony organ do celów art. 133 dyrektywy 2013/36/UE, powiadomiło ERRS o zamiarze ustalenia wskaźnika sSyRB na poziomie 7 %, zgodnie z art. 133 ust. 9 tej dyrektywy. Środek ten będzie miał zastosowanie do wszystkich krajowych instytucji kredytowych. Będzie on miała zastosowanie do wszystkich rodzajów ekspozycji zlokalizowanych w Danii wobec przedsiębiorstw niefinansowych prowadzących działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości oraz w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, określonych zgodnie ze statystyczną klasyfikacją działalności gospodarczej w Unii (NACE) określoną w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1893/2006 8 .
(8) W dniu 16 listopada 2023 r. ERRS wydała zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2023/12 9 , w którym stwierdziła, że uważa dany środek za uzasadniony, odpowiedni, proporcjonalny, skuteczny i wydajny w celu przeciwdziałania ryzykom, na które jest ukierunkowany.
(9) Oczekuje się, że współczynnik sSyRB będzie miał zastosowanie od dnia 30 czerwca 2024 r. Środek ten zostanie poddany przeglądowi przez wyznaczony organ do celów art. 133 dyrektywy 2013/36/UE najpóźniej dwa lata po pierwszym zastosowaniu.
(10) W dniu 10 października 2023 r. duńskie ministerstwo przemysłu, biznesu i finansów zwróciło się również do ERRS z wnioskiem o zalecenie wzajemności wyżej wymienionego środka polityki makroostrożnościowej zgodnie z art. 134 ust. 5 dyrektywy 2013/36/UE. W odpowiedzi na wniosek Banco de Portugal o zapewnienie wzajemności przez pozostałe państwa członkowskie oraz w celu zapobieżenia wystąpieniu negatywnych skutków transgranicz- nych w postaci przenoszenia działalności i arbitrażu regulacyjnego, które mogłyby wynikać z wdrożenia środka polityki makroostrożnościowej, który będzie miał zastosowanie w Danii, Rada Generalna ERRS podjęła decyzję o umieszczeniu również tego środka na liście środków polityki makroostrożnościowej, w odniesieniu do których zaleca się zapewnienie wzajemności zgodnie z zaleceniem ERRS/2015/2. Rada Generalna ERRS postanowiła również zalecić maksymalny próg istotności właściwy dla instytucji w wysokości 200 mln EUR, determinujący stosowanie zasady de minimis przez odwzajemniające państwa członkowskie.
(11) Należy zatem odpowiednio zmienić zalecenie ERRS/2015/2,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:
Zmiany
W zaleceniu ERRS/2015/2 wprowadza się następujące zmiany:
(1) W sekcji 1 zalecenie C(1) otrzymuje brzmienie:
"1. Zaleca się, aby odpowiednie organy zapewniały wzajemność w odniesieniu do środków polityki makroostrożnościowej przyjętych przez inne odpowiednie organy, co do których ERRS zaleca wzajemność. Zaleca się odwzajemnienie następujących środków, wymienionych w załączniku:
Belgia:
- wskaźnik bufora ryzyka systemowego w wysokości 9 % w odniesieniu do wszystkich ekspozycji detalicznych według metody IRB wobec osób fizycznych, zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi, w odniesieniu do których zabezpieczenie znajduje się w Belgii, mający zastosowanie do dnia 31 marca 2024 r.;
- wskaźnik bufora ryzyka systemowego w wysokości 6 % w odniesieniu do wszystkich ekspozycji detalicznych według metody IRB wobec osób fizycznych, zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi, w odniesieniu do których zabezpieczenie znajduje się w Belgii, mający zastosowanie od dnia 1 kwietnia 2024 r.
Niemcy:
- wskaźnik bufora ryzyka systemowego w wysokości 2 % w odniesieniu do (i) wszystkich ekspozycji według metody IRB zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi znajdującymi się w Niemczech oraz (ii) wszystkich ekspozycji opartych na metodzie standardowej w pełni i całkowicie zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi, o których mowa w art. 125 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 * , które znajdują się w Niemczech.
Litwa
- wskaźnik bufora ryzyka systemowego wynoszący 2 % dla wszystkich ekspozycji detalicznych wobec osób fizycznych zamieszkałych w Republice Litewskiej, które są zabezpieczone nieruchomościami mieszkalnymi.
Luksemburg:
- prawnie wiążące limity pokrycia należności zabezpieczeniem (limity LTV) dla nowych kredytów hipotecznych na nieruchomości mieszkalne znajdujące się w Luksemburgu, z różnymi limitami LTV mającymi zastosowanie do różnych kategorii kredytobiorców:
a) limit LTV w wysokości 100 % dla kredytobiorców po raz pierwszy kupujących nieruchomości mieszkalne, dla których nabywana nieruchomość stanowi główne miejsce zamieszkania;
b) limit LTV w wysokości 90 % dla pozostałych kredytobiorców, tj. kredytobiorców kupujących nieruchomości mieszkalne nie po raz pierwszy, dla których nabywana nieruchomość stanowi główne miejsce zamieszkania. Limit ten jest wdrażany w sposób proporcjonalny poprzez wyłączenie ilościowe. W szczególności kredytodawcy mogą emitować 15 % portfela nowych kredytów hipotecznych udzielonych tym kredytobiorcom z LTV powyżej 90 %, ale poniżej maksymalnego LTV wynoszącego 100 %;
c) limit LTV w wysokości 80 % dla pozostałych kredytów hipotecznych (w tym w segmencie zakupu na wynajem).
Holandia:
- minimalna średnia waga ryzyka stosowana zgodnie z art. 458 ust. 2 lit. d) ppkt (vi) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 wobec instytucji kredytowych działających na podstawie zezwolenia wydanego w Holandii stosujących metodę IRB do obliczania regulacyjnych wymogów kapitałowych w odniesieniu do ich portfeli ekspozycji wobec osób fizycznych zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi zlokalizowanymi w Holandii. Dla każdej poszczególnej pozycji ekspozycji objętej zakresem środka przypisuje się wagę ryzyka równą 12 % części kredytu, która nie przekracza 55 % wartości rynkowej nieruchomości służącej zabezpieczeniu kredytu, a pozostałej części kredytu przypisuje się wagę ryzyka w wysokości 45 %. Minimalna średnia waga ryzyka portfela to ważona ekspozycją średnia wag ryzyka poszczególnych kredytów.
Norwegia:
- wskaźnik bufora ryzyka systemowego w wysokości 4,5 % mający zastosowanie do wszystkich ekspozycji zlokalizowanych w Norwegii, stosowany zgodnie z art. 133 dyrektywy 2013/36/UE Parlamentu Europejskiego i Rady * mającej zastosowanie do Norwegii w dniu 31 grudnia 2022 r. zgodnie z warunkami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym * (zwanego dalej »Porozumieniem EOG«) (zwanej dalej »dyrektywą CRD mającą zastosowanie do Norwegii 31 grudnia 2022 r.«) do wszystkich instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie w Norwegii;
- 20 % wartość minimalna średnich wag ryzyka (ważonych ekspozycją) dla ekspozycji na nieruchomości mieszkalne zlokalizowane w Norwegii, stosowana zgodnie z art. 458 ust. 2 lit. d) ppkt (vi) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 mającego zastosowanie do Norwegii i w Norwegii w dniu 31 grudnia 2022 r. zgodnie z warunkami Porozumienia EOG (zwanego dalej »rozporządzeniem CRR mającym zastosowanie w Norwegii 31 grudnia 2022 r.«) w odniesieniu do instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie w Norwegii i stosują metodę ratingów wewnętrznych (IRB) do obliczania regulacyjnych wymogów kapitałowych;
- 35 % wartość minimalna średnich wag ryzyka (ważonych ekspozycją) dla ekspozycji na nieruchomości komercyjne zlokalizowane w Norwegii, stosowana zgodnie z art. 458 ust. 2 lit. d) ppkt (iv) rozporządzenia CRR mającego zastosowanie w Norwegii 31 grudnia 2022 r. w odniesieniu do instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie w Norwegii i stosują metodę IRB do obliczania regulacyjnych wymogów kapitałowych.
Szwecja:
- właściwa dla instytucji kredytowych wartość minimalna ważonej ekspozycją średniej wagi ryzyka na poziomie 25 % stosowana do portfela detalicznych ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach wobec dłużników będących rezydentami w Szwecji zgodnie z art. 458 ust. 2 lit. d) ppkt (iv) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do instytucji kredytowych działających na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności w Szwecji i stosujących metodę rankingów wewnętrznych do obliczania regulacyjnych wymogów kapitałowych;
- właściwa dla danej instytucji kredytowej wartość minimalna ważonej ekspozycją średniej wagi ryzyka na poziomie 35 % stosowanej do portfela ekspozycji korporacyjnych zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach komercyjnych (nieruchomościach fizycznie zlokalizowanych w Szwecji, utrzymywanych w celach komercyjnych polegających na generowaniu przychodów z wynajmu) oraz właściwa dla danej instytucji kredytowej wartość minimalna ważonej ekspozycją średniej wagi ryzyka na poziomie 25 % stosowanej do portfela ekspozycji korporacyjnych zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach mieszkalnych (budynkach mieszkalnych fizycznie zlokalizowanych w Szwecji, utrzymywanych w celach komercyjnych polegających na generowaniu przychodów z wynajmu, o ile liczba mieszkań w budynku przekracza trzy), stosowane zgodnie z art. 458 ust. 2 lit. d) ppkt (iv) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do instytucji kredytowych działających na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności w Szwecji i stosujących metodę rankingów wewnętrznych do obliczania regulacyjnych wymogów kapitałowych.
Portugalia:
- wskaźnik sektorowego bufora ryzyka systemowego w wysokości 4 % w odniesieniu do wszystkich ekspozycji detalicznych według metody IRB wobec osób fizycznych, zabezpieczonych nieruchomościami mieszkalnymi, w odniesieniu do których zabezpieczenie znajduje się w Portugalii.
Dania:
- wskaźnik sektorowego bufora ryzyka systemowego w wysokości 7 % w odniesieniu do wszystkich rodzajów ekspozycji zlokalizowanych w Danii wobec przedsiębiorstw niefinansowych prowadzących działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości oraz realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, zgodnie ze statystyczną klasyfikacją działalności gospodarczej w Unii (NACE) określoną w rozporządzeniu (WE) nr 1893/2006.
(2) Załącznik otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego zalecenia.
Sporządzono we Frankfurcie nad Menem dnia 8 grudnia 2023 r.
1 Dz.U. L 1 z 3.1.1994, s. 3.
2 Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 1.
3 Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338.
4 Dz.U. C 58 z 24.2.2011, s. 4.
5 Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2015/2 z dnia 15 grudnia 2015 r. w sprawie oceny skutków transgranicz- nych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (Dz.U. C 97 z 12.3.2016, s. 9).
6 Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2017/4 z dnia 20 października 2017 r. zmieniające zalecenie ERRS/2015/2 w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (Dz.U. C 431 z 15.12.2017, s. 1).
7 Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2023/11 z dnia 13 listopada 2023 r. w sprawie powiadomienia o zamiarze ustanowienia przez Portugalię wskaźnika sektorowego bufora ryzyka systemowego zgodnie z art. 133 dyrektywy 2013/36/UE (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).
8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1893/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z 30.12.2006, s. 1).
9 Opinia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2023/12 z dnia 16 listopada 2023 r. w sprawie powiadomienia Danii o ustaleniu lub zmianie wskaźnika bufora ryzyka systemowego zgodnie z art. 133 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).
* Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 1).
**) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (Dz.U. L 176 z 27.6.2013, s. 338).
***) Dz.U. L 1 z 3.1.1994, s. 3.".
10 Recommandation du comité du risque systémique du 9 novembre 2020 relative aux crédits portant sur des biens immobiliers à usage résidentiel situés sur le territoire du Luxembourg (CRS/2020/005).
11 CSSF Régulation N.20-08 du 3 décembre 2020 fixant des conditions pour l'octroi de crédits relatifs à des biens immobiliers à usage résidentiel situés sur le territoire du Luxembourg.
12 Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2021/3 z dnia 30 kwietnia 2021 r. zmieniające zalecenie ERRS/2015/2 w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (Dz.U. C 222 z 11.6.2021, s. 1).
13 Zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2023/1 z dnia 6 marca 2023 r. zmieniające zalecenie ERRS/2015/2 w sprawie oceny skutków transgranicznych oraz dobrowolnej wzajemności środków polityki makroostrożnościowej (Dz.U. C 158 z 4.5.2023, s. 1).
14 Zob. zalecenie ERRS/2019/1 dotyczące środka polityki makroostrożnościowej uruchomionego w dniu 31 grudnia 2018 r.
15 Zob. zalecenie ERRS/2019/1 dotyczące środka polityki makroostrożnościowej uruchomionego w dniu 31 grudnia 2018 r.
16 Określenie konkretnych podzbiorów ekspozycji sektorowych, do których będzie stosowany wskaźnik sSyRB, opiera się na wytycznych EUNB dotyczących stosownych podzbiorów ekspozycji sektorowych, do których właściwe lub wyznaczone organy mogą zastosować bufor ryzyka systemowego zgodnie z art. 133 ust. 5 lit. f) dyrektywy 2013/36/UE (EBA-GL-2020-13), dostępnych na stronie internetowej EUNB pod adresem www.eba.europa.eu
17 NACE Rev. 2, statystyczna klasyfikacja działalności gospodarczej w Unii Europejskiej, rozporządzenie (WE) nr 1893/2006.