[COM(2023) 593 final - 2023/0363 (COD)]oraz "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/1011 w odniesieniu do zakresu przepisów dotyczących wskaźników referencyjnych, stosowania w Unii wskaźników referencyjnych opracowywanych przez administratora mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim oraz niektórych wymogów sprawozdawczych"
[COM(2023) 660 final - 2023/0379 (COD)]
(C/2024/2485)
(Dz.U.UE C z dnia 23 kwietnia 2024 r.)
Sprawozdawca: Krzysztof BALON
| Wnioski o konsultację |
Parlament Europejski, 20.11.2023 i 11.12.2023 Rada Unii Europejskiej, 30.11.2023 i 7.12.2023
|
| Podstawa prawna |
Art. 114, 173, art. 175 ust. 3 i art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna |
Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej |
| Data przyjęcia przez sekcję |
2.2.2024 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej |
14.2.2024 |
| Sesja plenarna nr |
585 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) |
206/1/3 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) uważa, że w dwóch wnioskach zmieniających wcześniejsze rozporządzenia w zakresie wymogów sprawozdawczych w dziedzinach usług finansowych i wsparcia inwestycyjnego oraz w zakresie poprawy wskaźników referencyjnych 1 , opublikowanych przez Komisję 17 października 2023 r., uwzględnia się już wiele wyzwań i kwestii związanych z przywołanymi obszarami, wpływających na przedsiębiorstwa, konsumentów, małe i średnie przedsiębiorstwa, podmioty gospodarki społecznej i dostawców usług świadczonych w interesie ogólnym. Ponadto za pomocą tych wniosków Komisja przyczynia się do osiągnięcia celów opisanych w jej komunikacie "Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r." 2 .
1.2. Jeśli chodzi o wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1092/2010, (WE) nr 1093/2010, (UE) nr 1094/2010, (UE) nr 1095/2010 i (UE) 2021/523 3 , to EKES:
1.2.1. Pozytywnie ocenia inicjatywę, aby zracjonalizować i uprościć wymogi w zakresie sprawozdawczości nadzorczej. Podkreśla przy tym, że wprowadzenie silniejszej podstawy prawnej dla wymiany danych między organami nadzorującymi sektor finansowy jest zasadne i zgodne z wymogami wynikającymi z ogólnych zasad i przepisów prawa UE.
1.2.2. Zwraca uwagę, że aby móc uniknąć powielania wniosków o przekazanie informacji, w przypadku gdy wiele organów jest uprawnionych do gromadzenia określonych danych od instytucji finansowych lub innych uczestników rynku, konieczne będzie ujednolicenie zakresu i formatu danych przekazywanych w ramach wymiany informacji między organami nadzorującymi sektor finansowy.
1.2.3. Podkreśla, że racjonalizacja i uproszczenie wymogów sprawozdawczych powinny prowadzić do zmniejszenia kosztów administracyjnych, w szczególności kosztów przetwarzania i przekazywania danych.
1.2.4. Wskazuje, że aby osiągnąć uproszczenie, należałoby obowiązkowo dokonywać regularnych przeglądów wymogów sprawozdawczych.
1.2.5. Uważa, że gdy standardy i zakres danych są takie same lub podobne, dostarczenie danych do jednego właściwego organu (lub wspólnej platformy) powinno być traktowane jako dostarczenie także do wszystkich innych właściwych organów (koncepcja "punktu kompleksowej obsługi").
1.2.6. Z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie obowiązkowego okresu sprawozdawczego z sześciu miesięcy do jednego roku.
1.3. Jeśli chodzi o wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/1011 4 , to EKES:
1.3.1. Z zadowoleniem przyjmuje bardziej wyważone i proporcjonalne podejście do ochrony stabilności finansowej i integralności rynków europejskich, a także do ograniczenia kosztów i wymogów regulacyjnych, w szczególności dzięki zmniejszeniu wymogów dotyczących pozaistotnych wskaźników referencyjnych. Jednocześnie aprobuje doprecyzowanie roli Komisji, Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) oraz organów krajowych w procesie mającym zastosowanie do istotnych i kluczowych wskaźników referencyjnych.
1.3.2. Uwypukla istotną rolę ESMA jako organu doradczego względem organów krajowych w procesie wyznaczania wskaźników referencyjnych, w zapewnianiu przejrzystości przez kompilowanie decyzji o wyznaczeniu wydanych przez właściwe organy krajowe oraz w wyznaczaniu istotnych wskaźników referencyjnych spoza UE.
2. Kontekst
2.1. 17 października 2023 r. Komisja opublikowała dwa wnioski dotyczące rozporządzeń zmieniających poprzednie
rozporządzenia w sprawie poprawy wskaźników referencyjnych i wymogów sprawozdawczych w dziedzinach usług finansowych i wsparcia inwestycyjnego. Dzięki tym wnioskom Komisja przyczynia się do realizacji celów opisanych w komunikacie "Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r." 5 , w szczególności za pomocą systemu regulacyjnego zapewniającego osiągnięcie celów określonych w komunikacie przy minimalnych kosztach.
2.2. Wniosek dotyczący rozporządzenia zmieniającego niektóre rozporządzenia w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w dziedzinach usług finansowych i wsparcia inwestycyjnego 6 ma pomóc w racjonalizacji i uproszczeniu wymogów sprawozdawczych w dwóch obszarach. Po pierwsze, w obszarze rynku wewnętrznego, a w szczególności sektora usług finansowych, wniosek przyczyni się do ułatwienia wymiany informacji między organami nadzorującymi sektor finansowy oraz do konsolidacji sprawozdawczości prowadzonej obecnie w ramach różnych wymogów. Po drugie, jeżeli chodzi o obszary polityki dotyczące konkurencyjności, wzrostu, zatrudnienia, innowacji, odporności społecznej, spójności i inwestycji strategicznych, wniosek ma na celu racjonalizację i uproszczenie wymogów w zakresie sprawozdawczości dotyczącej realizacji Programu InvestEU.
2.3. Celem wniosku dotyczącego rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/1011 w odniesieniu do zakresu przepisów dotyczących wskaźników referencyjnych, stosowania w Unii wskaźników referencyjnych opracowywanych przez administratora mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim oraz niektórych wymogów sprawozdawczych 7 jest z kolei racjonalizacja udzielania zezwoleń i rejestracji oraz zmniejszenie obciążeń dla unijnych przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw (czyli mniejszych administratorów i użytkowników wskaźników referencyjnych).
3. Uwagi ogólne
3.1. EKES uważa, że we wnioskach uwzględniono już wiele wyzwań i kwestii związanych z omawianymi dziedzinami i mających wpływ na przedsiębiorstwa, konsumentów, małe i średnie przedsiębiorstwa, podmioty gospodarki społecznej i dostawców usług świadczonych w interesie ogólnym. Wnioski zapewniają ponadto poszanowanie podstawowych praw do ochrony danych, prywatności i własności (dotyczących praw własności do określonych danych, które stanowią tajemnicę handlową lub są chronione prawami własności intelektualnej). Dotyczy to również zasad uznanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności zasady wolności prowadzenia działalności gospodarczej (art. 16). W związku z tym Komitet z zadowoleniem przyjmuje cel i znaczną część treści wniosków Komisji, lecz jednocześnie przedstawia następujące uwagi i poprawki.
3.2. Jeżeli chodzi o wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1092/2010, (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 1094/2010, (UE) nr 1095/2010 i (UE) 2021/523 w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w dziedzinach usług finansowych i wsparcia inwestycyjnego:
3.2.1. EKES z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę dotyczącą racjonalizacji i uproszczenia wymogów w zakresie sprawozdawczości nadzorczej i innych wymogów sprawozdawczych nałożonych na organy nadzoru - inicjatywę, której ostatecznym celem jest zmniejszenie obciążeń bez podważania powiązanych celów polityki. Cel zmian jest jasny i uzasadniony.
3.2.2. Komitet zwraca uwagę, że proponowane zmiany są zgodne z zasadą legalności, wynikającą z art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, który to artykuł przewiduje m.in. wymóg, by organy publiczne działały w granicach i na podstawie prawa. Dlatego wprowadzenie silniejszej podstawy prawnej dla wymiany danych między organami nadzorującymi sektor finansowy jest niezbędne, zasadne i zgodne z wymogami wynikającymi z ogólnych zasad i przepisów prawa UE.
3.2.3. EKES zauważa, że wniosek dotyczy trzech odrębnych rodzajów danych sprawozdawczych: (i) regularnej sprawozdawczości nadzorczej, w tym sprawozdawczości na temat stabilności finansowej; (ii) zgłaszania ad hoc informacji do właściwych organów nadzorujących i innych; (iii) ulepszonych informacji/danych pochodzących z powyższych działań. W przypadku wszystkich tych trzech rodzajów danych oraz trzech grup odbiorców - (i) organów nadzoru; (ii) instytucji finansowych, naukowców i innych podmiotów wykorzystujących informacje do celów badań naukowych i innowacji; (iii) Komisji Europejskiej - we wniosku odniesiono się do danych ilościowych i jakościowych.
3.2.4. EKES zwraca uwagę, że w praktyce proponowane zmiany zapewniają solidniejszą podstawę prawną do wymiany informacji i zachęcają do wymiany danych na zasadzie dobrowolności. Dany organ nie jest pozbawiony prawa złożenia wniosku o informacje do jednostek sprawozdawczych (w stosownych wypadkach). Chociaż zwrócenie się do innego organu o udzielenie informacji jest dobrowolne (dobrowolny wniosek), oczekuje się, że taki wniosek będzie pociągał za sobą obowiązek przekazania i udostępnienia informacji, jeśli wniesie o to inny organ (obowiązkowe udostępnienie).
3.2.4.1. Należy jednak również zauważyć, że proponowane zmiany koncentrują się w znacznie większym stopniu na ułatwieniu wymiany informacji między organami nadzorującymi sektor finansowy niż na ograniczeniu wymogów dotyczących gromadzenia danych od zainteresowanych podmiotów działających na rynku finansowym. W związku z tym chociaż wniosek nie ogranicza bezpośrednio wymogów sprawozdawczych, EKES uważa za prawdopodobne, że intensywniejsze udostępnianie i ponowne wykorzystywanie danych doprowadzi do takiego ograniczenia, i oczekuje, że tak się stanie.
3.2.5. EKES bardzo docenia unikanie powielania wniosków o przekazanie informacji, w przypadku gdy wiele organów jest uprawnionych do gromadzenia określonych danych od instytucji finansowych lub innych uczestników rynku. W tym celu konieczne będzie ujednolicenie zakresu i formatu danych przekazywanych w ramach wymiany informacji między organami nadzorującymi sektor finansowy.
3.2.5.1. EKES rozumie, że uregulowanie i operacyjne wdrożenie standardów w celu niepowielania sprawozdawczości, uproszczenia wymogów sprawozdawczych i zmniejszenia obciążeń jest trudnym i kompleksowym zadaniem, do którego należy podejść etapowo. Pochwala ten etap postępów jako część szerszej inicjatywy, z możliwymi kolejnymi fazami takimi jak standaryzacja danych i zastosowanie nowoczesnych technologii.
3.2.6. Racjonalizacja i uproszczenie wymogów sprawozdawczych powinny prowadzić do zmniejszenia kosztów administracyjnych, w szczególności kosztów przetwarzania i przekazywania danych. Wprowadzenie systemu, który będzie dostarczał organom nadzoru na szczeblu unijnym i krajowym dokładnych, spójnych i terminowych danych może jednak generować pewne koszty związane z wdrożeniem lub dalszą standaryzacją, w szczególności w przypadku korzystania ze wspólnych formatów sprawozdań lub specjalnych platform, które mogą zostać utworzone do takich celów.
3.2.6.1. EKES rozumie, że na tym etapie współpracy między organami nie przewiduje się jednolitego systemu sprawozdawczości i że system sprawozdawczości należy oddzielić od wymiany danych, jak również że wymagałby on odpowiedniej oceny skutków dotyczącej wykonalności i kosztów. Trzeba jednak zauważyć, że aby stworzyć praktykę wymiany danych bądź jedynie zreorganizować tę wymianę, można by przydzielić pewne dodatkowe fundusze lub wręcz mogą one okazać się niezbędne, zwłaszcza na początku współpracy. Nie podważa to jednak ogólnego stanowiska EKES-u, że wniosek Komisji powinien przyczynić się do oszczędności w perspektywie długofalowej.
3.2.7. Komitet zwraca uwagę, że aby osiągnąć trwały efekt uproszczenia w praktyce, należy położyć nacisk na stworzenie wspólnej kultury nadzoru w celu przeprowadzania regularnych przeglądów wymogów sprawozdawczych i znoszenia tych, które stały się zbędne lub nieaktualne - na przykład ze względu na usprawnioną wymianę informacji - oraz w celu propagowania współpracy.
3.2.8. W celu zapewnienia przejrzystości i zaufania między zainteresowanymi podmiotami działającymi na rynku oraz z myślą o oszczędności kosztowej: gdy rozważa się wprowadzenie zautomatyzowanych formularzy lub platform wymiany oraz gdy standardy i zakres danych są takie same lub podobne, dostarczenie danych do jednego właściwego organu (lub wspólnej platformy) powinno być traktowane jako dostarczenie także do wszystkich innych właściwych organów (koncepcja "punktu kompleksowej obsługi"). EKES zdaje sobie sprawę, że ten etap postępów koncentruje się na usprawnieniu wymiany danych i ich ponownego wykorzystania jako jednym z elementów szerszej strategii. Zachęca, aby rozważyć taką inicjatywę także na kolejnych etapach, aby osiągnąć większy potencjał współpracy i ułatwień dla nadzorowanych jednostek.
3.2.9. Ponadto EKES zwraca uwagę, że proponowane zmiany nie narzucają wymiany danych między organami i że dane byłyby nadal udostępniane na dobrowolny wniosek. Oznacza to, że ułatwienie opiera się na współpracy między organami i nadal pozostaje uzależnione od podjętych działań, a nie wynika z wymogów.
3.2.10. Komitet zwraca również uwagę, że minimalizacja kosztów sprawozdawczości może mieć negatywny wpływ na jakość danych, bezpieczeństwo ich przekazywania lub ich integralność. Należy również wziąć pod uwagę, że instytucje finansowe i inne podmioty działające na rynkach finansowych są zobowiązane do przekazywania szerokiego zakresu informacji, aby umożliwić unijnym i krajowym organom nadzorującym system finansowy monitorowanie ryzyka i zapewnienie stabilności finansowej. EKES podkreśla, że zmiany umożliwiają otrzymywanie informacji od innego organu, co zmniejsza obciążenie instytucji finansowych, a tym samym zapewnia oszczędność czasu i pieniędzy.
3.3. Jeżeli chodzi o wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/1011 w odniesieniu do zakresu przepisów dotyczących wskaźników referencyjnych, stosowania w Unii wskaźników referencyjnych opracowywanych przez administratora mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie trzecim oraz niektórych wymogów sprawozdawczych:
3.3.1. EKES z zadowoleniem przyjmuje bardziej wyważone i proporcjonalne podejście do ochrony stabilności finansowej i integralności rynków europejskich, a także do ograniczenia kosztów i wymogów regulacyjnych, w szczególności dzięki zmniejszeniu wymogów dotyczących pozaistotnych wskaźników referencyjnych.
3.3.2. Komitet zwraca uwagę, że proponowane zmiany przyczyniają się do zwiększenia poziomu pewności prawa wymaganej przy prowadzeniu działalności przez administratorów wskaźników referencyjnych. EKES z zadowoleniem przyjmuje udział organów na wszystkich szczeblach w procesie regulacyjnym mającym zastosowanie do wskaźników referencyjnych. Z zadowoleniem przyjmuje też doprecyzowanie roli Komisji, Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) oraz organów krajowych w procesie mającym zastosowanie do istotnych i kluczowych wskaźników referencyjnych.
3.3.3. EKES uważa, że proponowane zmiany przyczynią się do tego, że użytkownicy w UE zachowają dostęp do większej ilości wskaźników referencyjnych, co będzie miało pozytywny wpływ na konkurencję na europejskim rynku finansowym.
3.3.4. EKES zwraca uwagę, że proponowane zmiany obejmują dwie niezależne procedury dotyczące istotnych wskaźników referencyjnych. Pierwsza jest związana z ustawowym progiem dotyczącym łącznej wartości aktywów w wysokości 50 mld EUR, który z mocy prawa ma zastosowanie do wszystkich zainteresowanych stron, nawet jeśli próg ten powinien być obliczany na podstawie wskaźnika referencyjnego tylko w UE. Druga jest związana z lokalną oceną opartą na krajowej swobodzie uznania niektórych indeksów za istotne, nawet jeżeli dany wskaźnik referencyjny jest stosowany głównie w jednym państwie członkowskim lub jeżeli uzgodnione progi wykorzystywane do wyznaczenia wskaźnika referencyjnego jako istotnego dla UE nie zostały osiągnięte.
3.3.5. EKES zwraca uwagę, że obie opisane powyżej procedury mogą zapewnić odpowiedni poziom harmonizacji, a jednocześnie pozostawiają państwom członkowskim pewien poziom swobody i elastyczności. EKES uważa, że wyznaczenie przez właściwy organ na podstawie warunków jakościowych, o których mowa w art. 24 ust. 1 lit. b), powinno być traktowane jako wyjątek od zasady dotyczącej wartości aktywów wynoszącej 50 mld EUR, a jeśli zastosowanie tego przepisu przez którekolwiek państwo członkowskie jest konieczne, powinno być odpowiednio uzasadnione.
3.3.6. Ograniczenie obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie wskaźników referencyjnych, w szczególności wyeliminowanie wymogów opisanych w tytułach II, III, IV i VI w odniesieniu do pozaistotnych wskaźników referencyjnych, doprowadzi do oszczędności czasu i kosztów. W tym kontekście Komitet zdecydowanie zaleca sprawdzenie, czy możliwe jest podjęcie inicjatywy mającej na celu zminimalizowanie wymogów sprawozdawczych lub obniżenie kosztów w odniesieniu do kluczowych lub istotnych wskaźników referencyjnych.
3.3.7. EKES z zadowoleniem przyjmuje rolę ESMA jako organu doradczego względem organów krajowych w procesie wyznaczania wskaźników referencyjnych, w zapewnianiu przejrzystości przez kompilowanie decyzji o wyznaczeniu wydanych przez właściwe organy krajowe oraz w wyznaczaniu istotnych wskaźników referencyjnych spoza UE.
4. Uwagi szczegółowe
4.1. Zmiany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 8
4.1.1. Odnośnie do proponowanych zmian w art. 8 ust. 3 EKES zwraca uwagę, że w celu uproszczenia wymiany danych i spełnienia wymogów dotyczących kompletności, jakości i ochrony danych należy zadbać o to, by nowo wprowadzone mechanizmy wymiany danych nie kłóciły się z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej (np. poprzez dodanie odniesienia do odpowiednich sekcji rozporządzenia).
4.1.2. W odniesieniu do proponowanych zmian w art. 15 ust. 11 EKES zwraca uwagę, że w celu promowania zautomatyzowanej wymiany informacji organy, o których mowa w ust. 8, muszą (a nie tylko "mogą") zawierać protokoły ustaleń w celu określenia warunków wymiany informacji. Aby przyspieszyć wymianę informacji i propagować usuwanie przeszkód, należy wprowadzić obowiązek przygotowywania protokołów standaryzacyjnych. EKES bierze pod uwagę, że celem wniosku było uniknięcie zbędnych obciążeń, a nie nakładanie obowiązku, ponieważ pewne rozwiązania mogą już funkcjonować lub też nie są potrzebne dodatkowe, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę dobrowolność złożenia wniosku o udzielenie informacji.
4.1.3. Jeśli chodzi o proponowane zmiany w art. 15 ust. 13 9 , EKES podkreśla, że nie ma potrzeby wymagać, aby przekazywanie informacji odbywało się "na uzasadniony wniosek i w indywidualnych przypadkach", zwłaszcza w odniesieniu do Komisji. Biorąc pod uwagę zadania, cele i kompetencje Komisji oraz cel proponowanych zmian - czyli przekazywanie Komisji dokładnych i wyczerpujących informacji, aby mogła opracowywać strategie polityczne oraz oceniać istniejące prawodawstwo i wpływ potencjalnych inicjatyw ustawodawczych i nieustawodawczych, w tym opartych na dowodach podstaw formułowania i oceny polityk Unii - nie należy wymagać szczególnego uzasadnienia.
4.1.3.1. EKES jest zdania, że zachowując takie wymogi, Komisja uniknie wrażenia, że dane są przekazywane bez rozmysłu. Będzie to dowodem, że wniosek nie wywiera wpływu na zmiany kompetencji poszczególnych instytucji i organów. Komitet podkreśla, że gromadzenie danych w indywidualnych przypadkach oraz z konkretnych i uzasadnionych powodów będzie skutkowało lepiej uzasadnioną podstawą udostępniania i będzie stanowiło dowód, że ujawnienie informacji nie jest sprzeczne z systemem prawnym.
4.2. Zmiany w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 10 , (UE) nr 1094/2010 11 i (UE) nr 1095/2010 12
4.2.1. W proponowanych zmianach w art. 29 ust. 1 lit. d) wymóg minimalizacji kosztów nie powinien być oddzielony od innych celów gromadzenia i udostępniania danych i powinien zostać uzupełniony o powiązany cel przez dodanie sformułowania "przy jednoczesnym zachowaniu użyteczności i jakości danych".
4.3. Zmiany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 13
4.3.1. EKES z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie obowiązkowego okresu sprawozdawczego z sześciu miesięcy do jednego roku. Zmiana ta odzwierciedla praktyczne potrzeby i wymogi związane ze sprawozdawczością, a jednocześnie ogranicza do minimum nakłady pracy potrzebne do przygotowania treści oraz częstotliwość przekazywania danych. EKES z zadowoleniem przyjmuje ściślejszy termin składania rocznych sprawozdań opartych na umowach w sprawie gwarancji zawartych z partnerami wykonawczymi.
Bruksela, dnia 14 lutego 2024 r.
