Sprawozdawczyni: Antje Sabine GERSTEIN
| Wniosek o konsultację |
Komisja Europejska, 20.1.2023 |
| Podstawa prawna |
Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna |
Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji |
| Data przyjęcia przez sekcję |
29.6.2023 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej |
12.7.2023 |
| Sesja plenarna nr |
580 |
| Wynik głosowania |
|
| (za/przeciw/wstrzymało się) |
196/1/4 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) popiera podejście Komisji Europejskiej, dla której głównym punktem wyjścia rewizji rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych są możliwości nowych technologii etykietowania cyfrowego, nowe technologie włókien i ich klasyfikacja oraz nowe technologie recyklingu. Podejście to uznaje nowy, szeroki kontekst regulacyjny UE w odniesieniu do wyrobów włókienniczych ogółem.
1.2. Konsumenci mają różne oczekiwania co do poziomu szczegółowości etykiet wyrobów włókienniczych. Rewizja rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych musi wyjść naprzeciw tym różnym oczekiwaniom, przewidując przede wszystkim dostarczanie podstawowych i łatwo zrozumiałych informacji, a jednocześnie zapewniając także dostęp do bardziej szczegółowych informacji.
1.3. Z uwagi na to, że włókiennictwo jest jednym z najbardziej zglobalizowanych sektorów na świecie, EKES przywiązuje bardzo dużą wagę do wysiłków Komisji Europejskiej na rzecz ujednolicenia - zarówno w obrębie UE, jak i w skali globalnej - wymogów dotyczących etykietowania odnośnie do oznaczania pochodzenia, instrukcji dotyczących pielęgnacji, rozmiaru i składu surowcowego.
1.4. EKES wzywa Komisję Europejską do uwzględnienia szczególnych potrzeb MŚP w tym sektorze. Aby zapobiec dalszemu szerzeniu się zjawiska offshoringu oraz z uwagi na fakt, że w sektorze tym w UE zatrudnionych jest 1,3 mln osób, nowe wymogi dotyczące etykietowania wyrobów włókienniczych muszą zapewniać wystarczającą elastyczność pozwalającą uwzględnić potrzeby i zdolności MŚP, tak aby zatrudnienie i umiejętności w tym sektorze gospodarki nie tylko zostały utrzymane, ale również mogły dalej ewoluować.
2. Uwagi ogólne
2.1. W Strategii UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym zapowiedziano przegląd rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych (rozporządzenie (UE) nr 1007/2011 1 ), które zawiera wymóg, aby wyroby włókiennicze sprzedawane na rynku UE były opatrzone etykietą wyraźnie identyfikującą skład surowcowy i wskazującą wszelkie części nietekstylne pochodzenia zwierzęcego. Strategia przewiduje w ramach tego przeglądu możliwość wprowadzenia obowiązku ujawniania innych rodzajów informacji, takich jak parametry dotyczące zrównoważonego rozwoju i obiegu zamkniętego, wielkość produktów oraz, w stosownych przypadkach, kraj, w którym odbywa się proces produkcji ("made in").
2.2. W niniejszej opinii EKES analizuje możliwości rozszerzenia zakresu obecnego rozporządzenia poprzez dokonanie przeglądu niektórych elementów wymienionych już w art. 24 rozporządzenia, a także innych parametrów dotyczących zrównoważonego rozwoju i obiegu zamkniętego, zgodnie z obecnymi wnioskami ustawodawczymi, takimi jak wniosek w sprawie wymogów dotyczących ekoprojektu dla zrównoważonych produktów. W opinia uwzględni się perspektywę przemysłu, w tym koszty i usprawnioną wymianę informacji wzdłuż całego łańcucha wartości, a także perspektywę konsumenta, aby zapewnić prawidłowe, dokładne i jasne informacje.
2.3. EKES popiera podejście Komisji Europejskiej, dla której głównym punktem wyjścia przeglądu rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych są możliwości nowych technologii etykietowania cyfrowego, nowe technologie włókien i ich klasyfikacja oraz nowe technologie recyklingu. Podejście to uwzględnia nowy, szeroki kontekst regulacyjny UE w odniesieniu do wyrobów włókienniczych, w tym inicjatywę Komisji Europejskiej dotyczącą oświadczeń środowiskowych 2 .
2.4. Komitet podkreśla w związku z tym, że wiele aspektów sektora włókienniczego zostało już uwzględnionych w bardzo złożonych horyzontalnych wnioskach regulacyjnych, w większości znajdujących się już na etapie procesu legislacyjnego. Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw i kwestie związane z zatrudnieniem zostały wzięte pod uwagę w dyrektywie w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju oraz w rozporządzeniu w sprawie pracy przymusowej. Dyrektywa w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów i dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych wkrótce uregulują kwestię przedstawiania oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju, natomiast zmieniona dyrektywa ramowa w sprawie odpadów będzie dotyczyć podstawowych pojęć związanych z gospodarowaniem pod koniec przydatności do użycia.
2.5. Konsumenci mają różne oczekiwania co do poziomu szczegółowości etykiet wyrobów włókienniczych. Rewizja rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych musi wyjść naprzeciw tym różnym oczekiwaniom, oferując przede wszystkim podstawowe i łatwo zrozumiałe informacje, a jednocześnie zapewniając dalszy dostęp do bardziej szczegółowych informacji, na przykład w drodze dobrowolnego dostarczania ustandaryzowanych informacji na temat procesu produkcji.
2.6. EKES zaznacza, że rewizja rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych jest inicjatywą REFIT, której wyraźnym celem jest uproszczenie prawa UE, dostosowanie go do zakładanych celów i obniżenie kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa i konsumentów. W przypadku przedsiębiorstw chodzi między innymi o zmniejszenie kosztów związanych z przestrzeganiem przepisów, a także o jasność i spójność regulacji. Konsumenci potrzebują z kolei dokładnych, wyczerpujących i porównywalnych informacji na temat wyrobów włókienniczych. EKES podkreśla znaczenie maksymalnej harmonizacji, które pomoże sektorowi w pomyślnej transformacji w kierunku kompleksowego obiegu zamkniętego.
2.7. Komitet wzywa do podjęcia pilnych działań w zakresie systemu klasyfikacji włókien, ponieważ obecny system nie jest wystarczająco elastyczny, by móc uwzględnić rozwój innowacyjnych włókien, których oddziaływanie na środowisko jest często mniejsze niż w przypadku włókien tradycyjnych. Dla wielu producentów nowych włókien taki stan rzeczy jest frustrujący, ponieważ nie mogą dokładnie oznakować swoich włókien. Ponadto nie można jeszcze wskazać tych nowych włókien na etykietach wyrobów włókienniczych, w związku z czym ich identyfikacja pozostaje ogromnym wyzwaniem dla podmiotów zajmujących się recyklingiem, co utrudnia obecnie obieg zamknięty w tym sektorze. Komitet zaznacza, że ta luka regulacyjna ma również negatywny wpływ na percepcję konsumentów, ponieważ niektóre produkty mogą w rzeczywistości być o wiele bardziej zrównoważone niż wskazują to obecne etykiety.
2.8. EKES uznaje za bardzo ważne, by Komisja Europejska dążyła - zarówno w obrębie UE, jak i w skali globalnej - do ujednolicenia wymogów dotyczących etykietowania odnośnie do oznaczania pochodzenia, instrukcji dotyczących pielęgnacji, rozmiaru i składu surowcowego. Włókiennictwo jest jednym z najbardziej zglobalizowanych sektorów na świecie. Odzież produkowana w jednym miejscu przeznaczona jest dla wielu obszarów geograficznych na całym świecie (UE, USA itp.), przy czym istnieje wiele różnych wymogów dotyczących etykietowania 3 . W stosownych przypadkach należy rozważyć wprowadzenie globalnych wymogów dotyczących etykietowania i globalnych zharmonizowanych norm.
2.9. Wymóg maksymalnej harmonizacji wpisuje się w jednoznaczny postulat polityczny EKES-u dotyczący unikania dalszego osłabiania rynku wewnętrznego wynikającego z tego, że jak się wydaje, w poszczególnych państwach członkowskich pojawiają się coraz bardziej zróżnicowane wymogi dotyczące etykietowania. W związku z tym Komitet uważa za niezbędne i na czasie, by Komisja Europejska zaproponowała rewizję rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych w 2023 r. - w 30. rocznicę utworzenia jednolitego rynku.
2.10. EKES wzywa Komisję Europejską do uwzględnienia szczególnych potrzeb MŚP w tym sektorze. Aby zapobiec dalszemu szerzeniu się zjawiska offshoringu oraz z uwagi na fakt, że sektor ten zapewnia miejsca pracy dla 1,3 mln osób w UE 4 , nowe wymogi dotyczące etykietowania wyrobów włókienniczych muszą zapewniać wystarczającą elastyczność pozwalającą uwzględnić potrzeby i zdolności MŚP, tak aby zatrudnienie i umiejętności w tym sektorze gospodarki nie tylko zostały utrzymane, ale również mogły dalej ewoluować. Na przykład uogólniona kontrola zgodności przeprowadzana przez jednostkę certyfikującą nie jest możliwa do wykonania dla MŚP, które są przecież filarem przemysłowej produkcji wyrobów włókienniczych w UE. Rozsądne podejście polegałoby na rozważeniu procedur "samocertyfikacji", takich jak wewnętrzne kontrole produkcji określone w załączniku II do decyzji nr 768/2008/WE 5 , w ramach których MŚP informują konsumentów i zapewniają ich o spełnieniu wymagań.
3. Uwagi szczegółowe
3.1. Klasyfikacja włókien
3.1.1. W ostatnich latach przemysł włókienniczy stworzył szereg nowych włókien o udowodnionym mniejszym śladzie środowiskowym w porównaniu z bardziej tradycyjnymi wariantami włókna. Chociaż te materiały mogą być oparte na podobnych surowcach, ich technologia produkcji i właściwości często różnią się znacznie od tych stosowanych we włóknach konwencjonalnych. Nowe włókna nie są obecnie uznawane w istniejących ogólnych klasyfikacjach włókien ujętych w załączniku I. W związku z tym innowacyjne rodzaje włókien są klasyfikowane pod różnymi nazwami włókien lub jako "inne" włókna. Biorąc pod uwagę zieloną transformację i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, zmienione rozporządzenie w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych powinno umożliwić uznanie w załączniku I włókien o szczególnych właściwościach. W związku z tym należy odpowiednio dostosować przewidywaną rewizję rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych, aby odzwierciedlić dynamiczne postępy w zakresie innowacyjnych włókien.
3.1.2. Szeroka gama nowych rodzajów włókien o charakterystycznych właściwościach jest już bliska komercjalizacji lub zostanie udostępniona na rynku w przyszłości. Jednak obecny proces aktualizacji załącznika I jest nieprzejrzysty i niepewny dla wnioskodawców. W związku z tym EKES zaleca, by organy UE oceniły i zweryfikowały, w jaki sposób zwiększyć przejrzystość i dokładność techniczną procesu aktualizacji.
3.2. Margines tolerancji w odniesieniu do składu surowcowego
3.2.1. Biorąc pod uwagę przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, przemysł włókienniczy w coraz większym stopniu wykorzystuje do produkcji odzieży włókna i materiały z recyklingu. Obecne rozporządzenie nie jest najlepiej dostosowane do dokładnego oznaczania składu surowcowego zawierającego materiały z recyklingu, co utrudnia przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. W art. 20 ust. 3 rozporządzenia dopuszcza się maksymalnie 3 % odchylenia między zawartością włókien podaną na etykiecie a składem surowcowym ustalonym na podstawie badań właściwych organów. Jednak obecny stan rozwoju technicznego technologii sortowania i recyklingu wyrobów włókienniczych powoduje różnice w składzie włókien, które czasami przekraczają poziom tolerancji wynoszący 3 %. Wynika to z faktu, że szczególnie w przypadku recyklingu mechanicznego nie można w pełni zagwarantować, że surowce przeznaczone do recyklingu są wolne od zanieczyszczeń pochodzących z innych materiałów włókienniczych. W związku z tym należy zastanowić się, czy w zmienionym rozporządzeniu w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych nie wprowadzić wyższego marginesu tolerancji dla składu surowcowego. EKES zaleca - bazując na opinii ekspertów - by zaktualizowany margines tolerancji wynosił 3-5 %. Zwiększony poziom tolerancji powinien uwzględniać jedynie istniejące ograniczenia technologii recyklingu i nie powinien usprawiedliwiać złych praktyk produkcyjnych. Niewielki wzrost poziomów tolerancji jest pożądanym krokiem w kierunku usunięcia barier utrudniających wykorzystanie materiałów z recyklingu w produkcji odzieży.
3.3. Harmonizacja z globalnymi normami i procesami
3.3.1. Harmonizacja norm badań
3.3.1.1. Przemysł włókienniczy jest wysoce zglobalizowany i często stosuje normy międzynarodowe. Rewizja rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych jest okazją do dostosowania metod testowania składu włókien do norm światowych. Obecnie, zgodnie z art. 19 rozporządzenia, przy badaniu składu surowcowego dopuszcza się wyłącznie stosowanie norm UE (EN). W większości przypadków normy EN są bardzo podobne do międzynarodowych norm ISO, ale niewielkie różnice w parametrach metody prowadzą do rozbieżności między wynikami badań ISO i EN. Ze względu na to, że włókiennictwo opiera się na globalnych łańcuchach wartości, powszechnie stosuje się w nim i preferuje normy ISO. W rezultacie przedsiębiorstwa muszą liczyć się z dodatkowym testowaniem produktów przeznaczonych na rynek europejski, co znacznie zwiększa koszty. W związku z tym EKES zaleca, aby w zmienionym rozporządzeniu w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych wprowadzono normy ISO jako przyjęte normy badań. Ponadto odnotowuje znaczące postępy, jakie dokonują się obecnie w innowacyjnych nowych metodach wykrywania składu włókien, i uważa, że Komisja Europejska powinna uwzględnić te postępy podczas przeglądu rozporządzenia.
3.3.2. Harmonizacja z normami międzynarodowymi i zasadami handlu międzynarodowego
3.3.2.1. EKES popiera propozycję przekształcenia rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych w zbiór zharmonizowanych norm dotyczących szeregu wymogów (klasyfikacja nowych włókien, badanie składu surowcowego, ustalanie wielkości, instrukcje dotyczące pielęgnacji). W miarę możliwości te normy powinny mieć zasięg globalny. Doprowadziłoby to do większej harmonizacji wymogów dotyczących etykietowania zarówno na jednolitym rynku, jak i z resztą świata.
3.3.2.2. Jest bardzo ważne, by podczas rewizji rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych przewidzieć ujednolicenie i współpracę w skali międzynarodowej z uwagi na globalny zakres sektora tekstylnego. Komisja Europejska powinna zapewnić spójność ze Światową Organizacją Celną i z obecnym przeglądem kodów HS, a także ze zobowiązaniami dotyczącymi stosowania norm międzynarodowych, zawartymi w porozumieniu WTO w sprawie barier technicznych w handlu.
3.4. Etykietowanie cyfrowe
3.4.1. EKES z dużym zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji Europejskiej, by zmienione rozporządzenie w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych przewidywało cyfrowe etykietowanie składu surowcowego. Ponadto w świetle rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów EKES aprobuje inicjatywy w zakresie etykietowania cyfrowego i przekazywania informacji konsumentom, takie jak propozycja wprowadzenia cyfrowego paszportu produktu. Jednak jest bardzo ważne, aby Komisja Europejska dostosowała do siebie te inicjatywy cyfrowe w celu stworzenia spójnych i skutecznych ram politycznych.
3.4.2. Obecnie z wielu powodów etykiety fizyczne nie są tak skuteczne, jak można by sobie życzyć. Są one często odcinane po zakupie produktu. Tekst na etykietach może ulec wypłukaniu wskutek wielokrotnych cykli prania. Ponadto sporządzanie dużych etykiet fizycznych w wielu różnych językach jest kosztowne i przyczynia się do powstawania odpadów tworzyw sztucznych. Tekst ma małą czcionkę i jest tłumaczony na kilka języków, co również utrudnia konsumentom jego zrozumienie.
3.4.3. Sporządzanie etykiet cyfrowych byłoby łatwiejsze dla przedsiębiorstw, a ponadto umożliwiłoby lepsze informowanie konsumentów poprzez oferowanie im czytelnego tekstu w odpowiednich wersjach językowych. Nadal istnieje potrzeba informowania mniej zaawansowanych technologicznie konsumentów, ale istnieją tu różne możliwości, na przykład podawanie informacji na żądanie w punkcie sprzedaży. Jeśli chodzi o trwałość, nieusuwalne oznaczenie typu "nośnik danych" na produkcie może zagwarantować łatwy dostęp do informacji cyfrowych.
3.4.4. Nawet jeśli Komisja zdecyduje się pozostawić pewne informacje na etykietach fizycznych, to przyjęcie powyższego podejścia powinno jednak doprowadzić do ogólnego znacznego zmniejszenia wielkości etykiet. EKES podziela pogląd Komisji, że należy zadbać o to, by trudniej odcinało się etykiety fizyczne bądź fizyczne nośniki informacji cyfrowej. Już teraz dostępne są metody etykietowania, które nie powodują podrażnień skóry. Metody, które utrudnią odcinanie etykiet, powinny zapewniać trwałość informacji (np. informacje wydrukowane bezpośrednio na materiale mogą ulec wymyciu) i nie powinny ograniczać funkcjonalności produktu (np. całkowite wszycie etykiety w odzież mogłoby ograniczyć jego funkcjonalność).
3.4.5. W ramach przeglądu rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych Komisja Europejska powinna zastanowić się nad tym, jak stosować cyfrowy paszport produktu w kontekście etykietowania cyfrowego. Aby zapewnić spójność i ułatwić wdrażanie, etykietę cyfrową przewidzianą w zmienionym rozporządzeniu można by również umieścić na tym samym nośniku danych co cyfrowy paszport produktu.
3.5. Wyłączenie niektórych rodzajów produktów z obowiązku etykietowania
3.5.1. Załącznik V do obecnie obowiązującego rozporządzenia w sprawie etykietowania wyrobów włókienniczych zwalnia 42 rodzaje wyrobów włókienniczych z obowiązku etykietowania. Są to artykuły niewielkich rozmiarów (na przykład paski do zegarków), w przypadku których dodanie etykiety ograniczyłoby funkcjonalność produktu. Jednak podejście oparte na wykazie nie zapewnia jasnych wytycznych co do tego, w jaki sposób podmioty powinny znakować produkty niewymienione w załączniku V, ale których funkcjonalność jest również ograniczona z powodu etykietowania. EKES zaleca, by zmienione rozporządzenie zapewniało jasność co do sposobu prawidłowego etykietowania produktów (takich jak pończochy i skarpety), w przypadku których obowiązkowe etykietowanie osłabia funkcjonalność. Na przykład można by zrezygnować z obecnego podejścia opartego na wykazie i zastąpić go definicją produktów zwolnionych z obowiązku etykietowania.
Bruksela, dnia 12 lipca 2023 r.
