Sprawozdawca: Maurizio MENSI
| Wniosek o konsultację |
Rada Unii Europejskiej, 3.4.2023 Parlament Europejski, 29.3.2023
|
| Podstawa prawna |
Art. 114 i 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna |
Sekcja Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego |
| Data przyjęcia przez sekcję |
26.6.2023 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej |
12.7.2023 |
|
Sesja plenarna nr Wynik głosowania
|
580 |
| (za/przeciw/wstrzymało się) |
173/1/1 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. EKES przyjmuje wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia (dalej: "akt w sprawie infrastruktury gigabitowej") z aprobatą oraz popiera jego cele i treść.
1.2. Podkreśla znaczenie szybkich, skutecznych i uproszczonych procedur oraz odpowiednich warunków, zasad i cen, które można by stosować wszędzie w sposób spójny w całej UE, aby osiągnąć cele określone w tym akcie. W związku z tym szczególnie przydatne byłyby konkretne wytyczne Komisji.
1.3. EKES dostrzega, że dla osiągnięcia celów programu "Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r. niezwykle istotne jest wspólne korzystanie z istniejącej infrastruktury. Podkreśla też wagę zapewnienia bezpieczeństwa i solidności sieci oraz ich ochrony. Osiągnięcie celów UE w zakresie łączności wymaga kompleksowej strategii łączącej najnowsze technologie z odpornymi, autonomicznymi i bezpiecznymi łańcuchami dostaw. W tym celu akt w sprawie infrastruktury gigabitowej powinien zachęcać dostawców sieci do wybierania komponentów technologicznych, które gwarantują wysoki poziom bezpieczeństwa cyfrowego, zmniejszają ryzyko przerw w działaniu sieci i odpowiednio uwzględniają taką ewentualność.
1.4. EKES uważa, że ważne jest, aby państwa członkowskie miały możliwość utrzymania lub wprowadzenia środków zgodnych z prawem UE, które wykraczają poza minimalne wymogi określone w akcie, jak wyraźnie stwierdzono w motywie 11 aktu.
1.5. EKES uważa, że wdrożenie sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN) oraz połączeń gigabitowych ma kluczowe znaczenie dla rozwoju i spójności społeczno-gospodarczej, ponieważ jest podstawowym czynnikiem równego rozwoju gospodarczego MŚP i zawodów regulowanych, cyfrowych miejsc pracy i świadczenia usług elektronicznych na obszarach oddalonych.
1.6. Jest zdania że pojedyncze punkty informacyjne dostarczające minimalnych informacji na temat infrastruktury technicznej, które muszą być zapewnione przez właścicieli infrastruktury publicznej, powinny być zintegrowane i powiązane z innymi bazami danych, już dostępnymi na szczeblu krajowym, aby uniknąć powielania i zaoszczędzić koszty
1.7. EKES jest zdania, że usprawnienie i cyfryzacja procesu wydawania zezwoleń jest ważnym elementem wdrażania sieci łączności elektronicznej. Uważa jednak, że wprowadzenie obowiązku wyrażenia milczącej zgody w odniesieniu do praw drogi może nie być zgodne z zasadą proporcjonalności i może naruszać prawo własności, o którym mowa w art. 17 i 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
1.8. EKES uważa, że szybka budowa infrastruktury, koordynacja robót budowlanych, tworzenie synergii między różnymi operatorami sieci i wspólne korzystanie z istniejącej infrastruktury technicznej pomaga zaoszczędzić inwestycje, zmniejszając obciążenie dla środowiska poprzez unikanie dalszych prac inżynieryjnych, a tym samym przyczyniając się do osiągnięcia celów środowiskowych.
1.9. EKES uważa, że we wniosku trzeba wskazać, za pomocą jakich dających się zweryfikować środków i działań można zagwarantować równomierny rozwój i równy dostęp do sieci o bardzo dużej przepustowości, tak by nie dopuścić do pogłębienia się przepaści między krajami i regionami o różnym tempie i stopniu rozwoju, zgodnie z deklaracją praw i zasad cyfrowych. Chodzi także o zapewnienie wszystkim w całej UE, w tym osobom o niskich dochodach, dostępu do wysokiej jakości łączności z dostępem do internetu.
2. Kontekst
2.1. Rozmieszczenie sieci o bardzo dużej przepustowości, w tym światłowodów i sieci 5G, jest strategicznym priorytetem na szczeblu UE w ramach wysiłków na rzecz osiągnięcia celów strategicznych i cyfrowych UE do 2030 r. Dostęp do sieci o bardzo dużej przepustowości ma zasadnicze znaczenie dla szerokiego wachlarza innowacyjnych zastosowań, które potencjalnie mogą przekształcić wiele sektorów gospodarki UE i pomóc im w dostosowaniu się do przyszłych wyzwań - mowa tu o handlu, przemyśle motoryzacyjnym i wytwórczym, opiece zdrowotnej, transporcie, rolnictwie i usługach użyteczności publicznej.
2.2. Wśród inicjatyw podjętych w celu usunięcia przeszkód i przyspieszenia wdrażania sieci o bardzo dużej przepustowości Komisja Europejska wprowadziła w 2014 r. dyrektywę w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej 1 , aby ułatwiać rozbudowę sieci i zachęcać do niej poprzez obniżenie kosztów wdrażania za pomocą zharmonizowanych środków na szczeblu UE. Osiem lat po wejściu w życie tej dyrektywy jest jednak wciąż daleko do osiągnięcia jej celów. Potrzebę przeglądu dyrektywy wyraźnie pokazało sprawozdanie Komisji z 2018 r. w sprawie wdrażania tego aktu prawnego; unaoczniły ją też uwagi przekazane przez kluczowych interesariuszy podczas konsultacji publicznych w sprawie dyrektywy, zapoczątkowanych przez Komisję w grudniu 2020 r. Z konsultacji wynikło, że tylko 20 % respondentów jest zdania, że dyrektywa skutecznie ułatwia realizację szybkich sieci łączności elektronicznej po niższych kosztach, a jedynie 11 % ankietowanych uznało, że pozwoliła ona skrócić czas i zmniejszyć koszt wydawania zezwoleń.
2.3. Dyrektywa w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej tylko częściowo zrealizowała swoje cele w zakresie zwiększenia zasięgu łączy szerokopasmowych. W istocie, chociaż zgodnie z indeksem gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) odsetek gospodarstw domowych mających dostęp do internetu o przepustowości 30 Mb/s wzrósł z 58,1 % w 2013 r. do 90 % w 2022 r., dyrektywa była wdrażana nierównomiernie w poszczególnych krajach, a jej wykładnia bywa rozbieżna.
2.4. Świadoma potrzeby zwiększenia skuteczności tej dyrektywy, Komisja rozpoczęła proces zmiany i zaproponowała rozporządzenie (akt w sprawie infrastruktury gigabitowej). Akt ma wyeliminować niedociągnięcia dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej i przyczynić się do opłacalnego i terminowego wdrażania sieci o bardzo dużej przepustowości. To z kolei jest niezbędne do tego, by UE mogła osiągnąć swoje cele -w tym w dziedzinie cyfrowej - do 2030 r.
2.5. Wniosek opiera się na zaleceniu w sprawie zestawu narzędzi na rzecz łączności, które zostało przyjęte we wrześniu 2020 r. w celu zaspokojenia coraz większego zapotrzebowania na łączność związanego z pandemią COVID-19, obniżenia kosztów wprowadzania sieci gigabitowych oraz zagwarantowania szybkiego wdrożenia widma radiowego 5G. W tym celu w marcu 2021 r. państwa członkowskie wyodrębniły 39 najlepszych praktyk (z których 22 dotyczyły zmniejszenia kosztów wdrażania), które należy uwzględnić w zestawie narzędzi na rzecz łączności.
2.6. Zdaniem Komisji Europejskiej celem aktu w sprawie infrastruktury gigabitowej była poprawa łączności w UE, pobudzenie innowacji i zachęcenie do inwestycji. Przyczyni się on do szybszego rozpowszechnienia infrastruktury technicznej wspierającej sieci gigabitowe, wzmacniając koordynację między operatorami sieci robót budowlanych, które odpowiadają nawet za 70 % kosztów wdrażania sieci. Ma również usprawnić formalności administracyjne dotyczące wdrażania nowych sieci poprzez poprawę dostępu do infrastruktury technicznej i większą przejrzystość planowanych robót budowlanych, a także dzięki zapewnieniu jaśniejszych warunków dostępu do infrastruktury technicznej (w tym wewnątrzbudynkowej) oraz dzięki przyspieszeniu i cyfryzacji procedur wydawania pozwoleń. Wnioski o udzielenie zezwolenia będą wymagać odpowiedzi w terminie 15 dni i będą uznawane za przyjęte w sposób domniemany w terminie czterech miesięcy.
3. Uwagi ogólne
3.1. EKES z aprobatą przyjmuje cel Komisji, jakim jest dostosowanie dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej do najnowszych i bieżących zmian technologicznych, rynkowych i regulacyjnych oraz sprzyjanie skuteczniejszemu i szybszemu wdrażaniu bardziej zrównoważonych sieci. To pozwoli zapewnić zgodność z Europejskim kodeksem łączności elektronicznej 2 i przyczyni się do ekologizacji sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.
3.2. EKES docenia decyzję o zastosowaniu rozporządzenia jako instrumentu prawnego, a nie dyrektywy, ze względu na ryzyko opóźnień i niespójności w krajowych procesach transpozycji dyrektywy. Rozporządzenie zapewnia jednolitość i ogranicza rozdrobnienie przepisów krajowych, co ma kapitalne znaczenie dla osiągnięcia ambitnych celów Komisji w zakresie łączności do 2030 r. Dyrektywa prawdopodobnie miałaby zastosowanie dopiero po upływie tego terminu, a tym samym nie pozwoliłaby osiągnąć celu Komisji, jakim jest szybkie stworzenie sprzyjających ram prawnych. Gdyby upraszczanie procesu udzielania zezwoleń w związku z rozbudową sieci się opóźniło, mogłoby to również zagrozić rozwojowi jednolitego rynku cyfrowego. Najnowsze zmiany w sektorze cyfrowym mogą wznieść integrację rynku wewnętrznego na nowy poziom, wraz z pojawieniem się podmiotów działających ponad granicami, co pobudzi inwestycje.
3.3. Słabe i niespójne stosowanie dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej oraz cechujący ją brak wytycznych doprowadziły do rozdrobnienia przepisów krajowych i niepewności regulacyjnej. To z kolei stworzyło bariery dla inwestycji i działalności transgranicznej oraz przeszkody dla przedsiębiorstw dążących do osiągnięcia korzyści skali na szczeblu UE, a tym samym do czerpania korzyści z jednolitego rynku UE. W rezultacie istnieje potrzeba większej harmonizacji w celu wspierania rozwoju działalności transgranicznej w tym sektorze i uniknięcia powstania Europy dwóch prędkości.
3.4. Środki zawarte we wniosku mają zasadniczo na celu: poprawę koordynacji między sektorami; uproszczenie i przyspieszenie procedur udzielania zezwoleń; całkowitą cyfryzację nie tylko procedury składania wniosków o udzielenie zezwolenia, lecz również procedury uzyskiwania dostępu do informacji online dotyczących istniejącej infrastruktury i planowanych robót budowlanych; uproszczenie dla operatorów ponownego korzystania z infrastruktury publicznej oraz wdrożenia infrastruktury sieciowej; przygotowanie się do innowacji, tak by wszystkie nowe budynki oraz budynki podlegające generalnym pracom remontowym były wyposażone w światłowody oraz infrastrukturę gotową do ich zastosowania; przyczynienie się do zrównoważonego rozwoju dzięki zmniejszeniu wpływu sieci łączności elektronicznej na środowisko poprzez wspieranie wspólnego użytkowania infrastruktury, rozpowszechnienie efektywniejszych technologii, ponowne wykorzystanie istniejącej infrastruktury oraz ściślejszą koordynację robót budowlanych.
3.5. Operatorzy będą mogli składać wnioski o udzielenie zezwolenia w formie cyfrowej i uzyskiwać dostęp do wszystkich niezbędnych informacji o istniejącej infrastrukturze i planowanych robotach budowlanych. UE uważa, że umożliwi to operatorom wdrożenie sieci po niższych kosztach. Zgodnie z oceną skutków oznacza to oszczędności w wysokości 4,5 mld EUR, dzięki czemu możliwe będzie zmniejszenie dotacji publicznych o 2,4 mld EUR.
3.6. W porównaniu z dyrektywą także zawarte we wniosku definicje zostały rozszerzone. Wniosek ma zastosowanie do operatorów sieci udzielających dostępu, obejmując również dostawców urządzeń towarzyszących takich jak kanały, maszty i słupy. Rozszerza się w nim też definicję infrastruktury technicznej, aby objąć infrastrukturę będącą własnością instytucji publicznych, takich jak władze lokalne, oraz budynki i wejścia do budynków, a także wszelkie inne składniki mienia, w tym wyposażenie ulic takie jak latarnie, znaki uliczne, sygnalizacja świetlna, billboardy, przystanki autobusowe i tramwajowe oraz stacje metra.
3.7. We wniosku wprowadzono nowe środki mające na celu zwiększenie przejrzystości istniejącej infrastruktury technicznej. Na przykład nakłada się na właścicieli infrastruktury publicznej wymóg udostępniania minimalnych informacji dotyczących infrastruktury technicznej za pośrednictwem tzw. pojedynczego punktu informacyjnego. Ponadto ustanawia się bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące koordynacji planowanych robót budowlanych w porównaniu z przepisami przewidzianymi już w dyrektywie w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej, a ich zakres i zastosowanie są znacznie poszerzone. Na przykład operator sieci musi udostępnić przewidziane we wniosku informacje o robotach budowlanych w formie cyfrowej za pośrednictwem pojedynczego punktu informacyjnego nie później niż 3 miesiące przed pierwszym złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia. Jako że bazy danych zawierające te informacje są już dostępne w wielu krajach UE, EKES uważa, że pojedyncze punkty informacyjne powinny zostać zintegrowane i powiązane z innymi bazami danych, aby uniknąć powielania i zaoszczędzić koszty.
3.8. Przewiduje się również środki dotyczące procedur wydawania zezwoleń, które to procedury muszą zostać ujednolicone na szczeblu krajowym i zostać w pełni udostępnione w drodze milczącej zgody w terminie czterech miesięcy od daty otrzymania wniosku. Ponadto wprowadza się swego rodzaju oznaczenie "infrastruktura przystosowana do technologii światłowodowej", by zorientować się, czy dany budynek spełnia wymogi niezbędne do łatwego zainstalowania sieci o bardzo dużej przepustowości takiej jak światłowody, co jest warunkiem uzyskania pozwoleń na budowę nowych budynków. EKES podkreśla jednak, że zainstalowanie w tych budynkach sieci o bardzo dużej przepustowości byłoby ważne dla pełnego wykorzystania ich potencjału i jak najlepszego wykorzystania poczynionych inwestycji.
3.9. EKES uważa, że ważne jest, aby państwa członkowskie miały możliwość utrzymania lub wprowadzenia środków zgodnych z prawem UE, które wykraczają poza minimalne wymogi określone w akcie, jak wyraźnie stwierdzono w motywie 11, w którym słusznie stwierdza się, że rozporządzenie to nie uniemożliwia przyjmowania środków krajowych zgodnych z prawem UE, które służą promowaniu wspólnego korzystania z istniejącej infrastruktury technicznej lub umożliwiają bardziej efektywne wdrażanie nowej infrastruktury technicznej, uzupełniając prawa i obowiązki wynikające z aktu.
4. Uwagi szczegółowe
4.1. Wniosek jest zgodny z Europejskim kodeksem łączności elektronicznej, który wszedł w życie w grudniu 2020 r. i zaktualizował ramy prawne UE w zakresie łączności elektronicznej, a także przyczynia się do osiągnięcia wyznaczonych w nim celów polegających na zachęcaniu do inwestycji w zaawansowane sieci łączności. Podczas gdy kodeks ma głównie na celu wspieranie konkurencji, przewiduje wymogi dla przedsiębiorstw o znaczącej pozycji rynkowej i dotyczy nie tylko infrastruktury technicznej, lecz również sieci łączności elektronicznej takich jak kable światłowodowe, to głównym celem aktu w sprawie infrastruktury gigabitowej jest usunięcie przeszkód utrudniających wdrożenie sieci, mając na uwadze bieżące zmiany technologiczne, rynkowe i regulacyjne.
4.2. Aby osiągnąć cele określone w akcie, EKES aprobuje dostosowanie tekstu aktu do definicji zawartych w kodeksie. Podkreśla także zasadnicze znaczenie zapewnienia szybkich, skutecznych i uproszczonych procedur oraz odpowiednich warunków, zasad i cen, które można by wszędzie stosować w sposób spójny w całej UE. Jest zdania, że w związku z tym szczególnie przydatne byłyby wytyczne Komisji.
4.3. Zgodnie z celem określonym w ramach cyfrowej dekady do 2030 r. zakładającym, że do 2030 r. wszystkie europejskie gospodarstwa domowe powinny mieć dostęp do gigabitowych i szybkich sieci ruchomych, we wniosku dotyczącym rozporządzenia - w przeciwieństwie do dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów realizacji szybkich sieci łączności elektronicznej - wspiera się wdrożenie sieci o bardzo dużej przepustowości. Ponadto nakłada się na właścicieli infrastruktury technicznej obowiązki w zakresie zapewniania dostępu - bez względu na ich pozycję rynkową. EKES popiera rozszerzenie zakresu obowiązków dotyczących dostępu, gdyż umożliwia to wszystkim podmiotom udostępniającym infrastrukturę korzystanie z szybkich procedur wydawania pozwoleń wynikających z aktu w sprawie infrastruktury gigabitowej. Podkreśla jednak, jak ważne jest zapewnienie, by ramy regulacyjne były wystarczająco kompleksowe, aby zaspokoić zróżnicowane potrzeby wszystkich zainteresowanych stron zaangażowanych we wdrażanie sieci o bardzo dużej przepustowości w całej UE.
4.4. EKES dostrzega, że dla osiągnięcia celów programu "Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r. niezwykle istotne jest wspólne korzystanie z istniejącej infrastruktury. Podkreśla też wagę zapewnienia bezpieczeństwa i solidności sieci oraz ich ochrony. Osiągnięcie celów UE w zakresie łączności wymaga kompleksowej strategii łączącej najnowsze technologie z odpornymi, autonomicznymi i bezpiecznymi łańcuchami dostaw. To pozwoli zapobiegać przerwom w świadczeniu usług wynikającym z awarii lub cyberataków. W tym celu akt w sprawie infrastruktury gigabitowej powinien zachęcać dostawców sieci do wybierania komponentów technologicznych, które gwarantują wysoki poziom bezpieczeństwa cyfrowego, zmniejszają ryzyko przerw w działaniu sieci i odpowiednio uwzględniają taką ewentualność. Solidność, odporność i cyberbezpieczeństwo sieci mają kluczowe znaczenie dla skutecznej realizacji celów określonych w akcie, zgodnie z bieżącymi ramami regulacyjnymi UE i innymi istotnymi aspektami, również z perspektywy wszelkich przyszłych działań UE w tej dziedzinie, które mają zostać uwzględnione w nowym mandacie Komisji od 2024 r.
4.5. EKES podkreśla, że odpowiednie zasady, warunki i ceny są również istotnymi elementami dostępu do infrastruktury, obok szybkich, skutecznych i uproszczonych procedur. W związku z tym jest zdania, że Komisja powinna przyjąć konkretne wytyczne z uwagi na konieczność zapewnienia skuteczności systemu, na przykład poprzez unikanie zbyt wysokich cen, które zniechęcałyby do wprowadzania sieci o bardzo dużej przepustowości.
4.6. EKES jest zdania, że usprawnienie i cyfryzacja procesu wydawania zezwoleń jest ważnym elementem wdrażania sieci łączności elektronicznej. Uważa jednak, że wprowadzenie obowiązku wyrażenia milczącej zgody w odniesieniu do praw drogi może nie być zgodne z zasadą proporcjonalności i może naruszać prawo własności, o którym mowa w art. 17 i 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
4.7. EKES uważa, że szybka budowa infrastruktury, koordynacja robót budowlanych, tworzenie synergii między różnymi operatorami sieci i wspólne korzystanie z istniejącej infrastruktury technicznej pomaga zaoszczędzić inwestycje, zmniejszając obciążenie dla środowiska poprzez unikanie dalszych prac inżynieryjnych, a tym samym przyczyniając się do osiągnięcia celów środowiskowych.
4.8. Twierdzi, że rozpowszechnienie ultraszybkich sieci jest zasadniczym elementem rozwoju i spójności społeczno- gospodarczej. Dlatego jest zdania, że we wniosku trzeba wskazać, za pomocą jakich dających się zweryfikować środków i działań można zagwarantować równomierny rozwój i równy dostęp do sieci o bardzo dużej przepustowości, tak by nie dopuścić do pogłębienia się przepaści między krajami i regionami o różnym tempie i stopniu rozwoju, zgodnie z deklaracją praw i zasad cyfrowych 3 . Wedle tej deklaracji wszystkie podmioty rynkowe korzystające z transformacji cyfrowej powinny wziąć na siebie odpowiedzialność społeczną i wnieść sprawiedliwy i proporcjonalny wkład w koszty dóbr i usług publicznych oraz infrastruktury publicznej, a także zapewnić wszystkim w całej UE, w tym osobom o niskich dochodach, dostęp do wysokiej jakości łączności z dostępem do internetu 4 .
Bruksela, dnia 12 lipca 2023 r.
