Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie ustanowienia niezależnego unijnego organu ds. etyki (2023/2555(RSP))

P9_TA(2023)0055
Ustanowienie niezależnego unijnego organu ds. etyki

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie ustanowienia niezależnego unijnego organu ds. etyki (2023/2555(RSP))

(2023/C 283/08)

(Dz.U.UE C z dnia 11 sierpnia 2023 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 9, 10, art. 15 ust. 3 i art. 17 ust. 3, oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 298,

- uwzględniając pismo przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen do Rady z 18 marca 2022 r., w którym przedstawiono działania następcze Komisji w związku z rezolucją nieustawodawczą Parlamentu Europejskiego z 16 września 2021 r. w sprawie wzmocnienia przejrzystości i uczciwości w instytucjach UE poprzez ustanowienie niezależnego unijnego organu ds. etyki,

- uwzględniając pismo przewodniczącej Komisji z 1 grudnia 2019 r. do nominowanej wiceprzewodniczącej ds. wartości i przejrzystości Věry Jourovej, określające jej zadania,

- uwzględniając wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej (2019-2024), przedstawione 16 lipca 2019 r. przez Ursulę von der Leyen jako kandydatkę na przewodniczącą Komisji Europejskiej,

- uwzględniając swoją rezolucję z 15 grudnia 2022 r. w sprawie podejrzeń o korupcję ze strony Kataru oraz szerszej potrzeby przejrzystości i odpowiedzialności w instytucjach europejskich 1 ,

- uwzględniając swoją rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie wzmocnienia przejrzystości i uczciwości w instytucjach UE poprzez ustanowienie niezależnego unijnego organu ds. etyki 2 ,

- uwzględniając kodeks postępowania posłów do Parlamentu Europejskiego,

- uwzględniając swój Regulamin, w szczególności art. 2, 10, 11 i art. 176 ust. 1, art. 1-3, art. 4 ust. 6, art. 5 i 6 załącznika I oraz załącznik II,

- uwzględniając rozporządzenie nr 31 (EWG), 11 (EWEA) ustanawiające regulamin pracowniczy urzędników i warunki zatrudnienia innych pracowników Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej 3 ,

- uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że w lipcu 2019 r. przewodnicząca Komisji zobowiązała się w swoich wytycznych politycznych do ustanowienia organu ds. etyki; mając na uwadze, że wiceprzewodnicząca Komisji ds. wartości i przejrzystości podjęła takie samo zobowiązanie w piśmie określającym jej zadania; mając na uwadze, że Parlament wyraził już poparcie dla takiego organu; mając na uwadze, że Komisja wciąż nie przedstawiła jednak wniosku dotyczącego porozumienia międzyinstytucjonalnego z myślą o ustanowieniu niezależnego organu ds. etyki;

B. mając na uwadze, że niedawne doniesienia o korupcji słusznie nasiliły publiczną i polityczną kontrolę obecnych standardów i praktyk w Parlamencie i innych instytucjach; mając na uwadze pierwszorzędne znaczenie niezależności, przejrzystości i rozliczalności instytucji publicznych oraz ich wybieralnych przedstawicieli, komisarzy i urzędników dla wzbudzania zaufania obywateli, co jest niezbędne, aby demokratyczne instytucje funkcjonowały zgodnie z prawem;

C. mając na uwadze, że w instytucjach unijnych istnieją już standardy etyczne, ale są one bardzo fragmentaryczne i opierają się wyłącznie na podejściu samoregulacyjnym; mając na uwadze, że utworzenie niezależnego organu ds. etyki mogłoby się przyczynić do wzmocnienia zaufania do instytucji UE i ich legitymacji demokratycznej;

D. mając na uwadze, że zgodnie z doktryną Meroniego stworzoną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej instytucje UE mogą przekazywać swoje uprawnienia organom zewnętrznym łącznie z kompetencjami, które nie są jeszcze egzekwowane;

1. ponownie podkreśla, że jest zbulwersowany zarzucanymi aktami korupcji w Parlamencie Europejskim i zdecydowanie ją potępia, oraz stwierdza, że stosuje politykę zerowej tolerancji wobec korupcji w jakiejkolwiek formie lub kształcie;

2. ponownie wyraża poparcie dla ustanowienia niezależnego organu ds. etyki, jak wskazano w rezolucji z 16 września 2021 r., w celu przywrócenia zaufania obywateli do instytucji UE;

3. wzywa Komisję do przedłożenia do końca marca 2023 r. wniosku w sprawie ustanowienia niezależnego organu ds. etyki Parlamentu Europejskiego i Komisji, otwartego na udział wszystkich instytucji i agencji UE, oraz do sfinalizowania przed przerwą letnią negocjacji w sprawie jego struktury, zarządzania, nazwy, składu i uprawnień, a także wszelkich innych kwestii, które mogą się pojawić;

4. utrzymuje, że trzeba dokonać wyraźnego rozróżnienia między czynami przestępczymi, naruszeniami zasad instytucjonalnych oraz nieetycznymi zachowaniami; przypomina, że niezależny organ ds. etyki powinien opracować, w oparciu o najwyższe standardy, wspólną dla instytucji UE definicję konfliktu interesów;

5. uważa, że nowemu unijnemu organowi ds. etyki należy powierzyć zbiór uzgodnionych zadań polegających na przedstawianiu propozycji i doradzaniu co do przypadków i zasad komisarzom, posłom do Parlamentu Europejskiego i pracownikom uczestniczących instytucji przed rozpoczęciem mandatu lub służby, w ich trakcie, a w niektórych przypadkach po ich zakończeniu, zgodnie z obowiązującymi przepisami; uważa, że aby zapewnić spójne stosowanie norm etycznych i przewidywalność, porady powinny być dla niezależnego unijnego organu ds. etyki wiążące co do stanowiska w tej samej kwestii;

6. przypomina, że organ ten powinien być uprawniony do wszczynania własnych dochodzeń oraz do prowadzenia dochodzeń na miejscu i dochodzeń opartych na dokumentacji z wykorzystaniem informacji, które zgromadził lub które otrzymał od stron trzecich; przypomina, że organ ten powinien mieć też możliwość sprawdzania prawdziwości oświadczeń dotyczących posiadanych udziałów finansowych;

7. podkreśla, że w sprawie Katargate organizacje pozarządowe były przypuszczalnie wykorzystywane jako wektory obcej ingerencji w demokrację europejską; nalega, żeby przeprowadzić przegląd obowiązujących przepisów w celu zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności przedstawicieli grup interesu w ich kontaktach z posłami;

8. przypomina, że jego propozycja przewiduje utworzenie organu ds. etyki złożonego z 9 niezależnych ekspertów

9. podkreśla, że organ ten powinien chronić sygnalistów, w szczególności europejskich urzędników publicznych, tak by mogli oni bez strachu przed represjami zgłaszać swoje obawy dotyczące ewentualnych naruszeń obowiązujących przepisów; zaleca przegląd regulaminu pracowniczego, w szczególności jego art. 22c, aby dostosować go do postanowień dyrektywy o ochronie sygnalistów 4 ; ponownie apeluje do Prezydium, aby w międzyczasie dokonało niezwłocznego przeglądu przepisów wewnętrznych Parlamentu wdrażających art. 22c regulaminu pracowniczego, tak aby dostosować je do środków ochrony przewidzianych w dyrektywie o ochronie sygnalistów;

10. zaleca, aby niezależny organ ds. etyki miał możliwość nawiązywania współpracy i wymiany informacji z odpowiednimi organami UE, takimi jak Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, Prokuratura Europejska, Rzecznik Praw Obywatelskich i Europejski Trybunał Obrachunkowy, w ramach ich odpowiednich mandatów;

11. zaleca przyjęcie zharmonizowanych i odpowiednich okresów karencji we wszystkich instytucjach UE oraz ich skuteczniejsze egzekwowanie; dostrzega, że zjawisko "drzwi obrotowych" dotyczy również organizacji pozarządowych, i apeluje o dalszą analizę konfliktów interesów w tym zakresie; aby ograniczyć potencjalne konflikty interesów, apeluje o wprowadzenie zakazu wykonywania przez posłów do Parlamentu Europejskiego dodatkowej płatnej pracy lub działalności w imieniu organizacji lub osób objętych zakresem unijnego rejestru służącego przejrzystości;

12. sugeruje niezwłoczne udoskonalenie i pełne wykorzystanie procedur nakładania sankcji w Parlamencie Europejskim, a jednocześnie prace nad ustanowieniem niezależnego organu ds. etyki; w związku z tym wspomina o niedawnych uwagach Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących komitetu doradczego Parlamentu; podkreśla, że Rzecznik sugeruje, aby zwiększyć niezależność komitetu doradczego, przyznając mu uprawnienia do aktywnego monitorowania, badania i zapewniania zgodności z zasadami etyki, w szczególności z kodeksem postępowania, oraz zapewniając mu wystarczające zasoby;

13. zobowiązuje się do jak najszybszego działania zgodnie z zasadą lojalnej współpracy, aby zakończyć negocjacje do lata; wzywa Konferencję Przewodniczących, aby wyznaczyła negocjatorów i wystosowała pismo w sprawie rozpoczęcia negocjacji z Komisją oraz innymi instytucjami, agencjami i organami, które są zainteresowane udziałem;

14. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

1 Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0448.
2 Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 159.
3 Dz.U. P 045 z 14.6.1962, s. 1385.
4 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.U. L 305 z 26.11.2019, s. 17).

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2023.283.31

Rodzaj: Rezolucja
Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2023 r. w sprawie ustanowienia niezależnego unijnego organu ds. etyki (2023/2555(RSP))
Data aktu: 16/02/2023
Data ogłoszenia: 11/08/2023