Parlament Europejski, Rada i Komisja uroczyście proklamują następującą wspólną deklarację praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadziePreambuła
Mając na uwadze, co następuje:
(1) Unia Europejska jest unią wartości, jak zapisano w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, opartą na poszanowaniu godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i przestrzeganiu praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Ponadto na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej Unia jest zbudowana na niepodzielnych, powszechnych wartościach: godności ludzkiej, wolności, równości i solidarności. Karta potwierdza również prawa wynikające w szczególności ze wspólnych międzynarodowych zobowiązań państw członkowskich.
(2) Transformacja cyfrowa ma wpływ na każdy aspekt życia. Oferuje znaczne możliwości poprawy jakości życia, wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju.
(3) Transformacja cyfrowa stanowi również wyzwanie dla naszych demokratycznych społeczeństw, gospodarek i obywateli. Wraz z przyspieszeniem transformacji cyfrowej nadszedł czas, aby UE określiła, w jaki sposób jej wartości i prawa podstawowe, stosowane w normalnym życiu, powinny być wdrażane w świecie internetowym. Transformacja cyfrowa nie powinna pociągać za sobą ograniczania praw. To, co jest nielegalne poza internetem, jest nielegalne w internecie. Niniejsza deklaracja pozostaje bez uszczerbku dla "polityk niecyfrowych", takich jak dostęp do kluczowych usług publicznych poza internetem.
(4) Parlament kilkakroć wzywał do ustanowienia zasad etycznych, które ległyby u podstaw podejścia UE do transformacji cyfrowej, a także do zapewnienia pełnej zgodności z prawami podstawowymi, takimi jak ochrona danych, prawo do prywatności, niedyskryminacja i równouprawnienie płci, a także z zasadami takimi jak ochrona konsumentów, neutralność technologiczna i neutralność sieci, wiarygodność i inkluzywność. Wzywano również do wzmocnienia ochrony praw użytkowników w środowisku cyfrowym, a także ochrony praw pracowniczych i prawa do bycia offline 1 .
(5) Opierając się na wcześniejszych inicjatywach, takich jak "Deklaracja z Tallina w sprawie administracji elektronicznej" i "Deklaracja berlińska w sprawie społeczeństwa cyfrowego i administracji cyfrowej opartej na wartościach", państwa członkowskie zaapelowały w "Deklaracji lizbońskiej - celowa demokracja cyfrowa" o model transformacji cyfrowej, który wzmacnia ludzki wymiar ekosystemu cyfrowego, a podstawą tego modelu jest jednolity rynek cyfrowy. Państwa członkowskie zaapelowały również o model transformacji cyfrowej, który zapewni wykorzystanie technologii w obliczu potrzeby podjęcia działań w dziedzinie klimatu i ochrony środowiska.
(6) Unijna wizja transformacji cyfrowej jest ukierunkowana na człowieka, wzmacnia pozycję jednostek i wspiera innowacyjne przedsiębiorstwa. W decyzji w sprawie programu polityki "Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r. określono konkretne cele cyfrowe oparte na czterech głównych punktach (umiejętności cyfrowe, infrastruktury cyfrowe, cyfry- zacja przedsiębiorstw i usług publicznych). Unijna droga do transformacji cyfrowej naszych społeczeństw i gospodarki obejmuje w szczególności otwartą suwerenność cyfrową, poszanowanie praw podstawowych, praworządności i demokracji, włączenie społeczne, dostępność, równość, zrównoważony rozwój, odporność, bezpieczeństwo, poprawę jakości życia, dostępność usług oraz poszanowanie praw i aspiracji wszystkich osób. Transformacja powinna przyczyniać się do rozwoju dynamicznej, zasobooszczędnej i sprawiedliwej gospodarki i społeczeństwa w UE.
(7) W niniejszej deklaracji przedstawiono wspólne zamiary i zobowiązania polityczne oraz przypomniano najważniejsze prawa w kontekście transformacji cyfrowej. Deklaracja powinna również pomóc decydentom w refleksji nad ich wizją transformacji cyfrowej, w której najważniejszym elementem byliby ludzie; wspierać solidarność i włączenie społeczne poprzez łączność, edukację cyfrową, szkolenia i umiejętności, uczciwe i sprawiedliwe warunki pracy, a także dostęp do cyfrowych usług publicznych online; podkreślać, jak ważna jest wolność wyboru w interakcji z algorytmami i systemami sztucznej inteligencji oraz w sprawiedliwym otoczeniu cyfrowym; wspierać udział w cyfrowej przestrzeni publicznej; zwiększać bezpieczeństwo, ochronę i upodmiotowienie w środowisku cyfrowym, w szczególności w odniesieniu do dzieci i młodzieży, przy jednoczesnym zapewnieniu prywatności i indywidualnej kontroli nad danymi; promować zrównoważony rozwój. Poszczególne rozdziały niniejszej deklaracji powinny stanowić całościowe ramy odniesienia i nie powinny być czytane oddzielnie.
(8) Deklaracja powinna również służyć jako punkt odniesienia dla przedsiębiorstw i innych odpowiednich podmiotów przy opracowywaniu i wdrażaniu nowych technologii. W tym względzie ważne jest propagowanie badań naukowych i innowacji. Szczególną uwagę należy również zwrócić na MŚP i przedsiębiorstwa typu startup.
(9) Należy dalej wzmacniać demokratyczne działanie społeczeństwa cyfrowego i gospodarki cyfrowej, przy pełnym poszanowaniu zasad praworządności, skutecznego wymiaru sprawiedliwości i egzekwowania prawa. Deklaracja nie wpływa na zgodne z prawem ograniczenia wykonywania praw w celu pogodzenia ich z wykonywaniem innych praw ani na niezbędne i proporcjonalne ograniczenia w interesie publicznym.
(10) U podstaw deklaracji leży zwłaszcza pierwotne prawo UE, w szczególności Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Karta praw podstawowych Unii Europejskiej oraz prawo wtórne i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Deklaracja opiera się również na Europejskim filarze praw socjalnych i uzupełnia ten filar. Ma ona charakter deklaratoryjny i jako taka nie wpływa na treść przepisów prawnych ani na ich stosowanie.
(11) UE powinna propagować deklarację w stosunkach z innymi organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi, także poprzez uwzględnianie tych praw i zasad w swoich stosunkach handlowych, tak aby zasady takie posłużyły za inspirację dla partnerów międzynarodowych w przeprowadzeniu transformacji cyfrowej, w której najważniejszy będzie człowiek i powszechne prawa człowieka na całym świecie. Deklaracja powinna w szczególności służyć jako punkt odniesienia dla działań na forach organizacji międzynarodowych, takich jak realizacja Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, a także w ramach wielostronnego podejścia do zarządzania internetem.
(12) Propagowanie i wdrażanie deklaracji w ramach odpowiednich kompetencji państw członkowskich i z pełnym poszanowaniem prawa UE jest wspólnym politycznym zobowiązaniem i odpowiedzialnością UE i jej państw członkowskich. Komisja będzie regularnie składać Parlamentowi i Radzie sprawozdania z poczynionych postępów. Państwa członkowskie i Komisja, współpracując z myślą o osiągnięciu celów cyfrowych ustanowionych w programie polityki "Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r., powinny uwzględniać zasady i prawa cyfrowe określone w niniejszej deklaracji.
Deklaracja praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie
Dążymy do propagowania europejskiej drogi ku transformacji cyfrowej, w której najważniejsi są ludzie, w oparciu o europejskie wartości i prawa podstawowe UE, potwierdzającej powszechne prawa człowieka i przynoszącej korzyści wszystkim osobom fizycznym, przedsiębiorstwom i całemu społeczeństwu.
W związku z powyższym oświadczamy, co następuje: