Parlament Europejski,- uwzględniając Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i cele zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, w szczególności cel nr 4 "Dobra jakość edukacji", cel nr 11 "Zrównoważone miasta i społeczności" oraz cel nr 13 "Działania w dziedzinie klimatu",
- uwzględniając sprawozdanie Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu z 4 kwietnia 2022 r. zatytułowane "Climate change 2022: Mitigation of Climate Change" [Zmiana klimatu 2022: łagodzenie zmiany klimatu],
- uwzględniając porozumienie przyjęte podczas 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (COP21) w Paryżu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),
- uwzględniając komunikat Komisji z 15 września 2021 r. zatytułowany "Nowy europejski Bauhaus: piękno, zrównoważoność, wspólnota" (COM(2021)0573),
- uwzględniając komunikat Komisji z 10 czerwca 2016 r. zatytułowany "Nowy europejski program na rzecz umiejętności - Wspólne działania na rzecz wzmocnienia kapitału ludzkiego, zwiększania szans na zatrudnienie i konkurencyjności" (COM(2016)0381),
- uwzględniając komunikat Komisji z 22 maja 2018 r. zatytułowany "Nowy europejski program na rzecz kultury" (COM(2018)0267),
- uwzględniając komunikat Komisji z 14 października 2020 r. zatytułowany "Fala renowacji na potrzeby Europy - ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia" (COM(2020)0662),
- uwzględniając komunikat Komisji z 30 czerwca 2021 r. zatytułowany "Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE - W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r." (COM(2021)0345),
- uwzględniając komunikat Komisji z 14 lipca 2021 r. zatytułowany "»Gotowi na 55«: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności klimatycznej" (COM(2021)0550),
- uwzględniając komunikat Komisji z 8 marca 2022 r. pt. "REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie" (COM(2022)0108),
- uwzględniając konkluzje Rady z 30 listopada 2021 r. w sprawie kultury, wysokiej jakości architektury i środowiska zbudowanego jako kluczowych elementów inicjatywy "nowy europejski Bauhaus" 1 ,
- uwzględniając konkluzje Rady z 15 listopada 2018 r. w sprawie planu prac w dziedzinie kultury na lata 2019-2022 2 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 20 października 2021 r. w sprawie sytuacji artystów i odbudowy życia kulturalnego w UE 3 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 8 marca 2022 r. w sprawie roli kultury, edukacji, mediów i sportu w walce z rasizmem 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 17 września 2020 r. w sprawie odbudowy życia kulturalnego w Europie 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 17 września 2020 r. w sprawie maksymalizacji potencjału w zakresie efektywności energetycznej zasobów budowlanych w UE 6 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu 7 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 20 stycznia 2021 r. w sprawie zapewnienia długotrwałych efektów politycznych Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 8 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 11 listopada 2021 r. w sprawie Europejskiego obszaru edukacji: wspólne całościowe podejście 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 25 marca 2021 r. w sprawie polityki spójności i regionalnych strategii środowiskowych w walce ze zmianą klimatu 10 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające Program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji "Horyzont Europa" oraz zasady uczestnictwa i upowszechniania obowiązujące w tym programie 11 (rozporządzenie w sprawie programu "Horyzont Europa"),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/783 z dnia 29 kwietnia 2021 r. ustanawiające Program działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) 12 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności 13 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/690 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program na rzecz rynku wewnętrznego, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, dziedziny roślin, zwierząt, żywności i paszy, oraz statystyk europejskich (Program na rzecz jednolitego rynku) 14 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/694 z dnia 29 kwietnia 2021 r. ustanawiające program "Cyfrowa Europa" 15 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/817 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające "Erasmus+": unijny program na rzecz kształcenia i szkolenia, młodzieży i sportu 16 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/818 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające program "Kreatywna Europa" (2021-2027) 17 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/888 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiające program "Europejski Korpus Solidarności" 18 ,
- uwzględniając dokument "New Leipzig Charter - The transformative power of cities for the common good" ["Nowa karta lipska - transformacyjna siła miast dla wspólnego dobra"], przyjęty 30 listopada 2020 r. podczas nieformalnego posiedzenia ministerialnego w sprawie obszarów miejskich,
- uwzględniając sprawozdanie grupy roboczej ds. otwartej metody koordynacji, skupiającej ekspertów wyznaczonych przez państwa członkowskie, z 6 października 2021 r., zatytułowane "Towards a Shared Culture of Architecture: investing in a high-quality living environment for everyone" ["W stronę wspólnej kultury architektury: inwestycje w środowisko życia wysokiej jakości dla wszystkich"],
- uwzględniając deklarację z Davos przyjętą 22 stycznia 2018 r. przez Konferencję Ministrów Kultury, zatytułowaną "Ku wysokiej jakości Baukultur dla Europy", jak również opracowany następnie system jakości Baukultur z Davos "Osiem kryteriów wysokiej jakości Baukultur",
- uwzględniając sprawozdanie końcowe komisji rządu Zjednoczonego Królestwa "Building Better, Building Beautiful" [Budować lepiej, budować pięknie] z 30 stycznia 2020 r., zatytułowane "Living with beauty" [Mieszkać pięknie],
- uwzględniając art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności art. 17 "Prawo własności", art. 18 "Prawo do azylu", art. 19 "Ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji", art. 26 "Integracja osób niepełnosprawnych", art. 34 "Zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna", art. 36 "Dostęp do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym" i art. 37 "Ochrona środowiska",
- uwzględniając Europejski filar praw socjalnych, w szczególności rozdział III "Ochrona socjalna i integracja społeczna", zasady nr 19 "Mieszkalnictwo i pomoc dla bezdomnych" i nr 20 "Dostęp do podstawowych usług",
- uwzględniając prace Wspólnego Centrum Badawczego Komisji nad nowym europejskim Bauhausem,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinie Komisji Rozwoju Regionalnego, Komisji Budżetowej oraz Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,
- uwzględniając wspólne sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Kultury i Edukacji (A9-0213/2022),
A. mając na uwadze, że Europa stoi obecnie w obliczu transformacji ekologicznej, cyfrowej i społecznej, którą przyspieszają gospodarcze i społeczne skutki pandemii COVID-19; mając na uwadze, że sytuacja geopolityczna Europy zmienia się w wyniku rosyjskiej napaści na Ukrainę; mając na uwadze, że nasilają się populizm, ekstremizm i nastroje antyeuropejskie;
B. mając na uwadze, że UE reaguje na wyzwania w postaci degradacji środowiska, zmiany klimatu i postępującego niedoboru zasobów naturalnych, wymagające dalekosiężnych i ambitnych działań politycznych, by zrealizować Europejski Zielony Ład, będący siłą napędową dążenia do odnowy i innowacji w granicach możliwości naszej planety; mając na uwadze, że nowy europejski Bauhaus, będący "duszą" Europejskiego Zielonego Ładu, ma zaspokajać potrzeby przestrzenne i środowiskowe Europy międzydyscyplinarnie, estetycznie, w sposób zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu;
C. mając na uwadze, że przejście do 2050 r. na gospodarkę neutralną dla klimatu jest zarówno wielką szansą, jak i wyzwaniem dla Unii, jej państw członkowskich i przedsiębiorstw z każdego sektora; mając na uwadze, że nowy europejski Bauhaus wymaga zreinterpretowania pierwotnego Bauhausu w świetle kryzysu klimatycznego, wojny, pandemii i klęsk żywiołowych, gdyż wszystkie one pogłębiają nierówności społeczne;
D. mając na uwadze, że kultura i wolność sztuki znacznie przyczyniają się do dynamiki społeczeństwa, gdyż pozwalają nam lepiej żyć razem, budować demokratyczne, integracyjne i wolne społeczeństwa oraz odzyskać poczucie wspólnej tożsamości i przynależności; mając na uwadze, że każdy powinien mieć prawo dostępu do kultury i uczestniczenia w niej; mając na uwadze, że kultura ma również zasadnicze znaczenie w analizie złożonych wyzwań społecznych, a obiekty kultury to kluczowe miejsca wolności słowa i debaty;
E. mając na uwadze, że kultura to dla UE sektor strategiczny, pomagający stymulować gospodarkę dzięki znacznemu wkładowi w PKB i zatrudnienie oraz pośredniemu wkładowi w inne sektory i gałęzie przemysłu; mając na uwadze, że sektor kultury i sektor kreatywny należą do obszarów najbardziej dotkniętych pandemią i odbudowujących się wolniej niż reszta gospodarki UE, dlatego trzeba je dalej promować i wspierać; mając na uwadze, że nowy europejski Bauhaus może pozwolić na dalsze inwestycje w tym sektorze i włączyć różne podmioty w ich realizację w terenie;
F. mając na uwadze, że architektura, planowanie przestrzenne i urbanistyka, mobilność, projektowanie, sztuka, socjologia i inżyniera uzupełniają się wzajemnie i mają zasadnicze znaczenie dla tworzenia integracyjnego, zrównoważonego i pięknego społeczeństwa; mając na uwadze, że w sektory te - odgrywające kluczową rolę we wspieraniu badań naukowych i innowacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, zrównoważonej kultury budowlanej oraz innowacyjnych, racjonalnie wykorzystujących przestrzeń rozwiązań zgodnych z zasadami transformacji ekologicznej i cyfrowej - uderzył kryzys spowodowany przez COVID-19;
G. mając na uwadze pilną potrzebę opracowania bardziej zrównoważonych modeli gospodarczych w budownictwie i energetyce, które umożliwią rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym oraz pomogą walczyć z ubóstwem energetycznym i osiągać cele klimatyczne Unii;
H. mając na uwadze, że w UE budynki odpowiadają za 40 % zużycia energii i 36 % emisji gazów cieplarnianych z działalności energetycznej 19 ;
I. mając na uwadze, że inicjatywa "Fala renowacji" ma podwoić w Europie liczbę budynków poddawanych renowacji, by docelowo odnowić ponad 35 mln budynków i stworzyć nawet 160 000 miejsc pracy w sektorze budowlanym;
J. mając na uwadze, że dostęp do mieszkania jest prawem podstawowym; mając na uwadze, że bezdomność i brak dostępu do mieszkań dobrej jakości po przystępnej cenie przybierają w niektórych częściach UE rozmiary kryzysu;
K. mając na uwadze, że miasta są miejscami pluralizmu, kreatywności i solidarności; mając na uwadze, że złe planowanie i projektowanie w przestrzeni publicznej oraz coraz szybsze niekontrolowane rozrastanie się miast doprowadziły do spadku jakości budynków w całej Europie; mając na uwadze, że nowy europejski Bauhaus może pomóc znaleźć możliwości wykorzystania ograniczonej przestrzeni miejskiej w sposób zrównoważony, estetyczny i sprzyjający włączeniu społecznemu, lepiej połączyć obszary miejskie i wiejskie oraz zapewnić mieszkańcom udział w planowaniu przestrzennym i dać im poczucia, że odzyskują miasto jako przestrzeń stworzoną do interakcji i działalności kulturalnej;
L. mając na uwadze, że tworzenie lepszej przyszłości zaczyna się od wysokiej jakości kształcenia i szkolenia, w tym edukacji ekologicznej, szkolenia zawodowego i uczenia się przez całe życie, m.in. dzięki możliwościom uczenia się online, które powinno być dostępne dla wszystkich, a także od podnoszenia i zmiany kwalifikacji; mając na uwadze, że dostęp do edukacji wysokiej jakości jest prawem podstawowym; mając na uwadze, że edukacja i kultura mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju osobistego oraz odgrywają kluczową rolę w demokratycznej i obywatelskiej partycypacji obywateli; mając na uwadze, że wysokiej jakości środowisko zbudowane wymaga przeszkolenia wykwalifikowanych specjalistów, rzemieślników i pracowników sektora kultury; mając na uwadze, że osiągnięcie strategicznej autonomii Unii zależy od jej zdolności do doskonałości w dziedzinie edukacji, badań naukowych i innowacji;
M. mając na uwadze, że na dziedzictwo kulturowe, które odzwierciedla wartości danej społeczności, w coraz większym stopniu wpływa zmiana klimatu i degradacja środowiska oraz że stoi ono przed innymi wyzwaniami, takimi jak niedoinwestowanie, złe planowanie i źle zarządzane przepływy turystyczne; mając na uwadze, że nowy europejski Bauhaus może pomóc zachować to dziedzictwo, przywrócić je, dostosować i chronić dla przyszłości; mając na uwadze, że specjaliści w sektorze budowlanym muszą współtworzyć wspólne dobro przez poszanowanie dziedzictwa kulturowego;
N. mając na uwadze, że projekty nowego europejskiego Bauhausu wymagają zarówno wspierających ram regulacyjnych, zgodnych z sektorowym prawodawstwem UE, jak i zrównoważonych praktyk w zakresie zamówień publicznych;
O. mając na uwadze, że rosyjskie działania wojenne umyślnie uderzają w infrastrukturę publiczną, zasoby mieszkaniowe, dziedzictwo kulturowe i inną infrastrukturę cywilną w Ukrainie;
Główne cele
1. przypomina, że historyczny Bauhaus zmienił paradygmat w projektowaniu, architekturze i sztuce, pozostawiając po sobie ważne dziedzictwo w postaci optymalizacji stosunku między formą a funkcją i za cel stawiając sobie demokratyzację kultury, oraz przyniósł radykalną zmianę w myśleniu i innowacje, a także odzwierciedlił prawdziwe przemiany kulturowe i społeczne w postępowym środowisku artystycznym i edukacyjnym po pierwszej wojnie światowej, jednocześnie przynosząc ludziom korzyści w realnym życiu; zauważa, że nowy europejski Bauhaus może tak samo pozytywnie wpłynąć na nasze życie codzienne, wprowadzając rzeczywiste zmiany w terenie i przyczyniając się do sprawiedliwej transformacji;
2. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę nowego europejskiego Bauhausu, aspirującą do stworzenia paneuropejskiego ruchu kulturalnego, który przyczyni się do bardziej inteligentnego, zrównoważonego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i przyjemnego środowiska życia oraz do rozwoju wiedzy na poziomie lokalnym i globalnym; podkreśla, że trzeba skupić się przede wszystkim na poprawie jakości życia ludzi, przez tworzenie zdrowych i przystępnych cenowo miejsc do życia, przemyślenie status quo i przekształcenie przestrzeni, budynków, miast i terytoriów, gdzie mieszkają ludzie, w tym na obszarach i regionach słabiej rozwiniętych, podmiejskich, wiejskich, oddalonych lub transgranicznych, zgodnie z agendą miejską dla UE oraz na bazie sukcesów URBACT, a jednocześnie przez poprawę współistnienia i przestrzeni publicznej na rzecz spójności społecznej i terytorialnej oraz życia demokratycznego, rozwiązanie problemu segregacji przestrzennej i historycznego wykluczenia grup społecznych oraz przez ochronę środowiska w czasie planowania i tworzenia budynków i otaczających je przestrzeni;
3. uznaje nowy europejski Bauhaus za kreatywną oraz inter- i transdyscyplinarną inicjatywę, łączącą w sobie architekturę, projektowanie, sztukę i naukę, a także po raz pierwszy stawiającą je na pierwszym miejscu w polityce UE, a jednocześnie mającą przyczynić się do innych programów i inicjatyw Unii, w tym do transformacji cyfrowej i zielonej transformacji, by Europejski Zielony Ład stał się dla wszystkich odczuwalnym i pozytywnym doświadczeniem sprzyjającym włączeniu społecznemu i by zyskał wymiar kreatywny i kulturalny, co zainicjuje kolejną falę innowacji; podkreśla, że nowy europejski Bauhaus musi również chronić obywateli przed klęskami żywiołowymi i katastrofami związanymi z klimatem, uwzględniając w swoich celach element bezpieczeństwa; zauważa, że będzie to stymulować nowe metody budowania oraz wykorzystanie innowacyjnych, dobrych jakościowo, zrównoważonych i odpornych materiałów budowlanych, w tym w odbudowie po klęskach;
4. potwierdza, że nowy europejski Bauhaus może zmienić metody kształtowania polityki, w tym dzięki współpracy ze społecznościami, wspierać rozwój polityki i zmiany legislacyjne mające wpływ na środowisko zbudowane i dobrostan pracowników, a także kształtować środowisko przyszłości przez zaspokajanie zapotrzebowania na przestrzenie dostępne i dostosowane do nowych zmieniających się stylów życia, na przykład przestrzenie dla nietradycyjnych konfiguracji gospodarstw domowych, wielopokoleniowe mieszkania, elastyczne miejsca (współ)pracy, przyjazne dzieciom środowiska miejskie oraz bezpieczniejsze przestrzenie dla kobiet i osób znajdujących się w trudnej sytuacji; podkreśla, że w nowym europejskim Bauhausie trzeba wykazać się poziomem ambicji zgodnym z zobowiązaniami Unii w dziedzinie klimatu i opracować wytyczne dla państw członkowskich, w tym dla władz lokalnych i regionalnych, dotyczące jego wdrażania;
5. podkreśla, że aby odnieść sukces, nowy europejski Bauhaus musi być dostępny, przejrzysty, przystępny cenowo, sprawiedliwy społecznie i geograficznie oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, a także musi włączać obywateli UE i organizacje społeczności lokalnej oraz mieszkańców, przy zapewnieniu różnorodności społecznej i terytorialnej oraz przy wsparciu dla projektów w każdej skali, dzięki podejściu oddolnemu - od opracowania projektu, przez wdrożenie go, po jego ocenę - przy tym aktywnie unikając elitaryzmu lub niekorzystnych skutków gentryfikacji, a także rozwijając zasięganie opinii obywateli i ich uczestnictwo; podkreśla, że trzeba włączyć w tę inicjatywę młodych ludzi, zwłaszcza młodych architektów, artystów i pracowników sektora kultury i sektora kreatywnego;
6. podkreśla, że trzeba zapewnić dostępność dla osób z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej, osób o specjalnych potrzebach i grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, dając wszystkim dostęp do usług publicznych oraz życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego; dlatego zwraca uwagę na znaczenie dobrego projektowania; podkreśla, że zasoby muszą być skierowane również do społeczności wykluczonych, zmarginalizowanych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;
7. uważa, że ten innowacyjny ruch kulturalny może dać Europie pozycję światowego lidera w dziedzinie zrównoważonej architektury, planowania terytorialnego i przestrzennego, projektowania, kultury, zrównoważonej mobilności i logistyki, technologii, gospodarki o obiegu zamkniętym, efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych dzięki propagowaniu sposobów na lepsze wspólne życie, pracę i rekreację, możliwe do zastosowania także poza UE; uważa, że innowacje społeczne i technologiczne trzeba odpowiednio wspierać, w tym przez publiczne i prywatne inwestycje w działalność badawczo-rozwojową;
8. wzywa Komisję, by dalej rozszerzała zasięg nowego europejskiego Bauhausu, włączając w tę inicjatywę kraje stowarzyszone i partnerskie spoza UE, w tym przez stały dialog na temat nowego europejskiego Bauhausu; przyznaje, że nowy europejski Bauhaus może pomóc w powojennej odbudowie miast, społeczeństw i gospodarki, zwłaszcza w kontekście trwającej wojny w Ukrainie oraz z udziałem ukraińskich sektorów kultury i kreatywności oraz ukraińskich specjalistów;
Finansowanie i zarządzanie
9. podkreśla, że w pierwszych latach swojego istnienia nowy europejski Bauhaus nie był w stanie dotrzeć do wszystkich państw UE i zainteresowanych stron w tych państwach; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by upowszechniały wiedzę o tej inicjatywie i poprawiały koordynację działań wszystkich szczebli władzy, które powinny mieć szybki i równy dostęp do informacji, możliwości i finansowania; zachęca Komisję do organizowania regularnych spotkań z państwami członkowskimi i krajami partnerskimi oraz do utworzenia w państwach członkowskich punktów kontaktowych, które ułatwią realizację nowego europejskiego Bauhausu oraz dostęp do finansowania; podkreśla znaczenie wystarczających zasobów na szczeblu unijnym i krajowym dla wspierania realizacji krajowych nowych Bauhausów w terenie oraz dla dostosowanych do potrzeb modeli i procedur finansowania, a także dla zminimalizowania obciążeń administracyjnych;
10. zachęca państwa członkowskie do wdrożenia nowego europejskiego Bauhausu w polityce krajowej; podkreśla, że nowy europejski Bauhaus może pomóc rozwiązać problem znacznych różnic między państwami członkowskimi pod względem zdolności do osiągania jego celów, a tym samym przyczynić się do równych warunków działania; zachęca wszystkie władze publiczne, w tym instytucje Unii, do włączenia zasad nowego europejskiego Bauhausu do zarządzania ich własnym środowiskiem zbudowanym i procedurami zamówień publicznych;
11. wzywa Komisję, by stworzyła zintegrowany, niedyskryminacyjny, przejrzysty, rozliczalny i terytorialnie ustrukturyzowany model zarządzania dla nowego europejskiego Bauhausu, obejmujący udział społeczeństwa i poczucie odpowiedzialności za własny rozwój, dzięki odpowiedniemu planowaniu terytorialnemu i w oparciu o nadrzędne ramy zarządzania;
12. zwraca się do Komisji o terminowe informowanie, jak uczestniczyć w nowym europejskim Bauhausie, w tym przez pomoc techniczną dla zainteresowanych stron i najlepsze praktyki, a także o wyjaśnienie ogólnych kryteriów wyboru i oceny projektów i inicjatyw nowego europejskiego Bauhausu oraz przyznawania funduszy, w szczególności:
- wspieranie realizacji najważniejszych strategii politycznych (np. Europejski Zielony Ład, polityka środowiskowa, przemysłowa, społeczna i kulturalna);
- kierowanie się zasadami przewodnimi nowego europejskiego Bauhausu: zrównoważonością, włączeniem społecznym i estetyką, oraz czerpanie inspiracji z systemu jakości Baukultur z Davos;
- tworzenie nowych miejsc pracy oferujących wysokiej jakości warunki pracy i możliwości biznesowe, wnoszących dodaną wartość ekonomiczną i zwiększających konkurencyjność Europy, zgodnie z zasadami zrównoważonego finansowania, ze szczególnym naciskiem na usprawnienie procedur ubiegania się o znak nowego europejskiego Bauhausu i finansowanie ze środków UE, a także na zwiększenie rentowności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz przyczynianie się do obiegu zamkniętego i zrównoważoności w gospodarce europejskiej;
- wspieranie dostępności przez stosowanie konkretnych kryteriów projektowych, a także przystępności cenowej, inkluzywności, uwzględniania aspektu płci, różnorodności, pluralizmu, bezpieczeństwa i rozwoju obywatelskiego kapitału społecznego;
- wspieranie udziału i kontaktów między wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym władzami lokalnymi i regionalnymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i organizacjami kierowanymi przez społeczność, zainteresowanymi osobami, specjalistami i ich organizacjami przedstawicielskimi;
- zaangażowanie sektora kultury i sektora kreatywnego, w tym twórców kultury;
- zapewnienie dostosowania nowego europejskiego Bauhausu do celów zrównoważonego rozwoju ONZ zgodnie ze wskaźnikami Agendy 2030, do zobowiązań Unii wynikających z porozumienia paryskiego, do polityki UE w zakresie klimatu, środowiska, różnorodności biologicznej i energetyki, do europejskiego filaru praw socjalnych i do podstawowych wartości europejskich;
13. wzywa Komisję, by włączyła zasady nowego europejskiego Bauhausu do odnośnego przyszłego prawodawstwa jako jego nieodłączny element, jednocześnie podkreślając potrzebę synchronizacji nowego europejskiego Bauhausu z istniejącym prawodawstwem, programami i inicjatywami Unii oraz zapewniając, by dotychczasowe przepisy, na przykład dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków i dyrektywa o efektywności energetycznej, wspierały ambicje i realizację nowego europejskiego Bauhausu;
14. apeluje ponadto o szczegółowe kryteria dla poszczególnych sektorów, zwłaszcza dla budownictwa i architektury, energetyki, mobilności, projektowania, turystyki, edukacji i umiejętności, rzemiosła i sztuki oraz dziedzictwa kulturowego, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi stronami w tych sektorach, z uwzględnieniem certyfikacji i norm sektorowych, a także apeluje o wspieranie synergii między tymi sektorami; przypomina, że należy koniecznie wziąć pod uwagę równowagę geograficzną, aby umożliwić równomierne rozprzestrzenianie się nowego europejskiego Bauhausu w UE i poza nią; ponadto podkreśla, że projekty nie muszą mieć charakteru ponadnarodowego, by uzyskać znak jakości nowego europejskiego Bauhausu;
15. wyraża ubolewanie z powodu braku jasności co do finansowania nowego europejskiego Bauhausu począwszy od 2023 r.; apeluje, by podczas przeglądu śródokresowego obecnych wieloletnich ram finansowych (WRF) zmienić rozporządzenie w sprawie programu "Horyzont Europa", zapisując w nim misję nowego europejskiego Bauhausu finansowaną kwotą 500 mln EUR; podkreśla, że należy wspierać ten program również przy wykorzystaniu innych właściwych programów, aby osiągnąć dodatkowe skutki, i zaznacza, że dotychczasowe programy Unii mogą pomóc w osiąganiu celów nowego europejskiego Bauhausu; wzywa Komisję do zapewnienia, że nowy europejski Bauhaus będzie uzupełniał inne obszary polityki UE, w tym politykę spójności, oraz do ujęcia wsparcia dla nowego europejskiego Bauhausu w umowach i programach partnerskich wspieranych ze środków polityki strukturalnej i polityki spójności UE;
16. wzywa Komisję, by jak najszybciej przedstawiła wniosek, który pozwoli przed przyjęciem kolejnych WRF uznać nowy europejski Bauhaus za pełnoprawny program unijny, w którym konkretnym pomysłom i celom towarzyszyć będzie wystarczające finansowanie; odnotowuje starania Komisji o ogłoszenie pierwszych zaproszeń do składania projektów dzięki wykorzystaniu środków z istniejących programów, ale uważa, że ich wpływ nie jest współmierny do ambicji projektu; podkreśla, że będzie to wymagało nowych zasobów oraz specjalnej, stabilnej linii budżetowej; zwraca uwagę, że nowy program nie może ani zmniejszać finansowania innych niedofinansowanych programów, zwłaszcza programów "Kreatywna Europa", Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności, niezależnie od powiązań i synergii, jakie może z nimi stworzyć, ani odwracać uwagi od ich ustalonych priorytetów politycznych; podkreśla, że zasoby na nowy europejski Bauhaus należy przeznaczyć głównie na działalność badawczą i innowacje;
17. wzywa Komisję, aby opracowała jasny plan przyciągania inwestycji publicznych i etycznych inwestycji prywatnych, w tym finansowania społecznościowego, z naciskiem na wspieranie przywództwa kobiet w przedsięwzięciach kapitału wysokiego ryzyka i w przedsiębiorstwach typu startup; zachęca państwa członkowskie, by stosownie do swoich możliwości budżetowych przeznaczyły wystarczające środki ze swoich planów odbudowy i zwiększania odporności oraz z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na przedsięwzięcia zgodne z zasadami i celami nowego europejskiego Bauhausu, by stymulować zrównoważony rozwój i objąć zasięgiem programu partnerstwa z udziałem podmiotów publicznych i prywatnych; zauważa, że przyniesie to wymierne rezultaty w terenie; podkreśla, że nowy europejski Bauhaus powinien również pomóc tworzyć przestrzenie i budynki ułatwiające przedsiębiorczość;
18. jest zdania, że trzeba wyjść poza fazy współprojektowania, realizacji i upowszechniania i zapewnić kontynuację twórczego myślenia we wszystkich fazach; wzywa Komisję, by opracowała przejrzysty i bazujący na dowodach mechanizm monitorowania i oceny z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, który powinien służyć do ciągłego przeglądu wszelkich działań nowego europejskiego Bauhausu na szczeblu unijnym i krajowym, w tym wpływu jego działań na społeczeństwo i klimat oraz na rozwój regionów, a także ich rzeczywistej wartości tworzonej przez te działania z biegiem czasu, a także by regularnie składała Parlamentowi i Radzie sprawozdania na ten temat; oczekuje, że pierwsze sprawozdanie monitorujące otrzyma w 2022 r.;
Osiągnięcia i obszary priorytetowe
19. uważa, że nowy europejski Bauhaus powinien wspierać bardziej zrównoważone, sprzyjające włączeniu społecznemu i innowacyjne style życia dzięki nowym, holistycznym modelom planowania, budownictwa i mieszkania w środowisku zbudowanym, z merytorycznym udziałem mieszkańców w procesach podejmowania decyzji, by zaspokoić powstające potrzeby oraz zmienić wzorce konsumpcji i mobilności, a także pomóc zapewnić wszystkim godne, dobre jakościowo i przystępne cenowo warunki mieszkaniowe, zwłaszcza dla grup będących w trudnej sytuacji, w tym przez zwalczanie wykluczenia mieszkaniowego i bezdomności;
20. uważa, że nowy europejski Bauhaus to okazja, by stworzyć wizję dobrze zaprojektowanej ekologicznej rewitalizacji przestrzeni publicznych z myślą o osiągnięciu celów dekarbonizacji, a także by zmodernizować i przebudować przestarzałe budynki, przekształcić obszary poprzemysłowe w nowe zielone przestrzenie miejskie i publiczne oraz zbudować odpowiednią infrastrukturę sprzyjającą aktywności fizycznej, wiedzy i wymianie kulturalnej;
21. apeluje, by w nowym europejskim Bauhausie propagować "15-minutowe miasta" dające obywatelom dostęp do wszystkich podstawowych usług i udogodnień w odległości możliwej do pokonania pieszo oraz by oferować innowacyjne rozwiązania w dziedzinie rozwoju zrównoważonych obszarów miejskich, w tym zrównoważonej mobilności; podkreśla, że nowy europejski Bauhaus musi prezentować przystępne cenowo, sprzyjające włączeniu społecznemu i energooszczędne budynki oraz pomagać w przechodzeniu na transport publiczny i zbiorowy oraz na mniej zanieczyszczające środki transportu;
22. podkreśla, że trzeba przekształcić, zmodernizować i ulepszyć istniejące zasoby budowlane, w tym źle zaplanowane i źle wzniesione budynki z czasu reżimów totalitarnych, a także wprowadzać rozwiązania bazujące na zasobach przyrody, takich jak drewno, oraz zmniejszyć ilość odpadów, a zwiększyć trwałość i upowszechniać ponowne wykorzystanie i obieg zamknięty w środowisku zbudowanym; podkreśla, że w stosownych przypadkach powinno to obejmować sprzyjanie renowacji i adaptacyjnemu ponownemu użyciu zamiast rozbiórki i nowych budów oraz usuwanie barier w gospodarowaniu odpadami i ich transporcie, a także podnoszenie świadomości obywateli na temat emisji wbudowanych i węgla składowanego w materiałach, aby pozwolić im podejmowanie świadomych decyzji;
23. podkreśla, że nowy europejski Bauhaus powinien również wspierać inicjatywy na rzecz budowy i renowacji przystępnych cenowo, dobrych jakościowo i energooszczędnych mieszkań socjalnych;
24. wzywa państwa członkowskie, by opracowały innowacyjne programy nauczania zgodne z zasadami i celami nowego europejskiego Bauhausu, służące edukacji kulturalnej i rozwojowi umiejętności przestrzennych, kreatywności, zmysłowi orientacji i umiejętności rysunku, oraz by włączyły zasady nowego europejskiego Bauhausu i umiejętności ekologiczne i cyfrowe do edukacji nieformalnej i pozaformalnej oraz do szkolnictwa wyższego, kształcenia zawodowego i uczenia się przez całe życie, w tym przez przeszkolenie i podnoszenie kwalifikacji odpowiednich specjalistów, co przyczyni się także do realizacji europejskiego programu na rzecz umiejętności; podkreśla znaczenie podnoszenia świadomości dzięki uczeniu szacunku dla środowiska i dziedzictwa kulturowego, w porozumieniu z koalicją na rzecz edukacji dla klimatu; apeluje do UE, by wspierała takie inicjatywy; apeluje do Komisji, by możliwości mobilności były nieodłącznym elementem nowego europejskiego Bauhausu, zwłaszcza w kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz w szkolnictwie wyższym w powiązanych dyscyplinach i szkoleniu wykwalifikowanych specjalistów w sektorze kultury i sektorze kreatywnym;
25. apeluje do państw członkowskich i Komisji, by połączyły wszystkie aspekty trójkąta wiedzy - innowacje, badania naukowe i kształcenie - przez wspieranie partnerstw między uczelniami (w tym przez sojusze europejskich szkół wyższych), instytucjami badawczymi (w tym ośrodkami badań w dziedzinie architektury u kultury) i przemysłem (w tym właściwymi mikroprzedsiębiorstwami i MŚP, przedsiębiorstwami społecznymi i przedsiębiorstwami typu strat-up)), w ścisłej współpracy z Europejskim Instytutem Innowacji i Technologii (EIT) oraz Wspólnym Centrum Badawczym; uważa, że wspólnota wiedzy i innowacji EIT ds. sektorów i przemysłów kultury i kreatywnych powinna udostępnić swoją wiedzę fachową do celów nowego europejskiego Bauhausu, zwłaszcza w państwach członkowskich i regionach o umiarkowanym potencjale innowacji;
26. podkreśla, że nowy europejski Bauhaus może wspierać bezpieczeństwo energetyczne i efektywność energetyczną, zachęcając do inwestycji i stosowania nieenergochłonnych oraz bezemisyjnych i niskoemisyjnych materiałów i rozwiązań, w tym dzięki opartym na współpracy i kierowanym przez społeczność modelom wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych oraz dzięki przedsięwzięciom wykorzystującym ciepło odpadowe i zintegrowane systemy energetyczne;
27. zwraca uwagę na palący problem wzrostu cen energii i wynikające stąd zwiększenie ubóstwa energetycznego wśród gospodarstw domowych w UE; podkreśla, że projekty nowego europejskiego Bauhausu mają do odegrania centralną rolę w zwalczaniu ubóstwa energetycznego i ochronie gospodarstw domowych będących w trudnej sytuacji, dzięki innowacyjnym rozwiązaniom w budownictwie, sektorze konstrukcyjnym, przemyśle i produkcji materiałów, oraz uważa, że jest to warunek osiągnięcia sprawiedliwej i uczciwej transformacji energetycznej;
28. podkreśla, że nowy europejski Bauhaus może ułatwić transformację cyfrową, poprawiając łączność w celu zmniejszenia przepaści cyfrowej, osiągnięcia skuteczniejszych, bardziej sprzyjających włączeniu społecznemu, dostępnych i zrównoważonych ekologicznie rozwiązań oraz większego wykorzystania lokalnych zasobów i umiejętności;
29. uznaje nowy europejski Bauhaus za katalizator transformacyjnych zmian w ekosystemach kreatywnych, budowlanych i biznesowych oraz nowego rozumienia i nowej jakości planowania, projektowania i budowania, w tym dzięki stosowaniu technologii cyfrowych w całym cyklu życia budynku, budowaniu zdolności tworzenia innowacyjnych modeli i technologii cyfrowych w urbanistyce, m.in. przez wspieranie współpracy transgranicznej w zakresie wymiany danych i stosowanie zasad obiegu zamkniętego i efektywnego gospodarowania zasobami w dążeniu do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla;
30. apeluje, by nowy europejski Bauhaus tworzył zachęty do stosowania zrównoważonych i trwałych technologii i materiałów, propagował rozwiązania inteligentne energetycznie i środowiskowo oraz innowacje dotyczące materiałów, procesów, automatyzacji i technik odnawialnych, umożliwiających recykling i racjonalnych pod względem kosztów, zmniejszających emisje gazów cieplarnianych, w rodzaju elementów prefabrykowanych z materiałów zrównoważonych, infrastruktury fotowoltaicznej lub infrastruktury ładowania, materiałów pochodzenia biologicznego i geologicznego oraz lokalnie sprawdzonych technik budowlanych; w tym kontekście podkreśla, że trzeba ułatwić dostawy środków - w tym surowców - niezbędnych do produkcji takich materiałów budowlanych, a jednocześnie zagwarantować równe warunki działania przez unikanie zakłóceń na rynku;
31. przyznaje, że kulturowy aspekt nowego europejskiego Bauhausu ma kluczowe znaczenie dla jego wymiaru społecznego i demokratycznego; jednocześnie wzywa Komisję, by określiła i rozwinęła opartą na dowodach metodykę projektowania dla nowego europejskiego Bauhausu i zapewniła, że procesy przekształcania przestrzeni, budynków, miast i terytoriów będą bazować na badaniach naukowych, by osiągać jak najlepsze rezultaty;
32. z zadowoleniem przyjmuje innowacyjne, zintegrowane podejście zalecane przez nowy europejski Bauhaus, zakładające efektywne wykorzystanie przestrzeni, ochronę, odnowę, uwypuklanie, promowanie i ponowne wykorzystywanie dziedzictwa historycznego, kulturowego i naturalnego; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by wykorzystały nowy europejski Bauhaus jako okazję do lepszej ochrony bogatego dziedzictwa kulturowego Europy przed wpływem degradacji środowiska, źle zarządzanej turystyki i innych wyzwań; podkreśla, że dzięki inteligentnej renowacji, w tym poprawie efektywności energetycznej, transformacji i adaptacyjnemu ponownemu wykorzystaniu, możemy znaleźć nowe, rozszerzone sposoby na korzystanie z obiektów kultury i dziedzictwa kulturowego; uznaje cyfryzację za metodę waloryzacji dziedzictwa kulturowego;
Wdrażanie
33. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by powiązały nowy europejski Bauhaus z inicjatywą "Fala renowacji", korzystając z innowacyjnych rozwiązań, jakie oferuje to przedsięwzięcie, jeśli chodzi o całościową, dobrą jakościowo i optymalną kosztowo renowację naszych zasobów budowlanych; podkreśla, że należy przy tym bazować na dokładnej analizie cyklu życia budynku i pamiętać o specyfice miejsca, w tym o lokalnej estetyce i architekturze, wykraczając poza efektywność energetyczną i uwzględniając poprawę jakości środowiska w pomieszczeniach, odnawialne źródła energii, trwałość, dostępność, bezpieczeństwo i eliminację szkodliwych substancji; wzywa Komisję i państwa członkowskie do szybkiego zwiększenia tempa renowacji, m.in. przez unikanie dodatkowych barier utrudniających renowację;
34. uważa, że skutki środowiskowe i społeczne wszystkich projektów nowego europejskiego Bauhausu należy oceniać w całym cyklu ich życia;
35. wzywa Komisję do dalszej integracji nowo ustanowionych unijnych ram zrównoważonego budownictwa, Level(s), w celu poprawy zrównoważenia w tym sektorze; podkreśla, że ramy te trzeba optymalizować, by były bardziej dostępne dla specjalistów z sektora budowlanego; zaznacza z naciskiem, że należy je stale aktualizować, by uwzględnić nowe ustalenia i wnioski z projektów nowego europejskiego Bauhausu;
36. popiera utworzenie znaku jakości nowego europejskiego Bauhausu, we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, na podstawie jasnych kryteriów stosowanych całościowo i z myślą o włączeniu społecznym, by ocenić wartość projektu pod względem zasad zrównoważonego rozwoju, a także jego wartość gospodarczą, ekologiczną i społeczną oraz wspierać synergie z już istniejącymi znakami jakości i narzędziami, chcąc wyróżnić projekty i produkty służące osiągnięciu kluczowych celów nowego europejskiego Bauhausu i pomóc im uzyskać dostęp do finansowania; wzywa Komisję do zapewnienia w unijnych systemach finansowania zachęt do składania wniosków o przyznanie znaku jakości, w tym dla projektów obywatelskich i społecznościowych; apeluje o zbadanie, na ile rynek przyjmie ten znak jakości za swój; podkreśla, że projekty nowego europejskiego Bauhausu w budownictwie powinny bazować na dokładnej analizie cyklu życia budynku i analizie kosztów całego cyklu życia;
37. zwraca się do Komisji i państw członkowskich, by zachęcały władze lokalne i regionalne do bezpośredniego udziału w tworzeniu i realizacji projektów, w tym przez opracowanie szczegółowych wytycznych dotyczących stosowania i przez budowanie zdolności do wdrażania nowego europejskiego Bauhausu; wzywa władze regionalne i lokalne do przeanalizowania, jak lokalne instytucje kulturalne mogą skorzystać na zastosowaniu zasad nowego europejskiego Bauhausu, zwłaszcza w celu zmniejszenia ich śladu klimatycznego;
38. podkreśla w tym względzie, że działanie przygotowawcze dotyczące platformy zarządzania wiedzą dla nowego europejskiego Bauhausu w budżecie na 2022 r. może pomóc w uproszczeniu wytycznych i w wymianie informacji o możliwościach finansowania dla przyszłych wnioskodawców oraz że od 2023 r. można będzie je dalej rozwijać;
39. podkreśla, że władze lokalne i regionalne potrzebują większej elastyczności w eksperymentowaniu z projektami nowego europejskiego Bauhausu, oraz wskazuje na potencjał tkwiący w dopuszczeniu tzw. piaskownicy regulacyjnej dla pobudzenia innowacji w gospodarce o obiegu zamkniętym i nowym europejskim Bauhausie;
40. uważa, że nowy europejski Bauhaus powinien być elementem większego Ładu Kulturalnego dla Europy; podkreśla, że nowy europejski Bauhaus powinien uwzględniać i wspierać niewykorzystany potencjał sektora kultury i kreatywności, w tym twórców kultury, jako siłę napędową zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz źródło innowacyjnych usług i produktów wysokiej jakości, gwarantując udział sektora kultury i kreatywności, ze wsparciem ukierunkowanych wytycznych, i dając nowe możliwości współpracy, wzajemnego uczenia się, budowania zdolności i wymiany kulturalnej, a jednocześnie zapewniając uczciwe warunki pracy i wynagrodzenie uczestników; podkreśla, że należy wspierać zrównoważenie środowiskowe wydarzeń kulturalnych związanych z nowym europejskim Bauhausem;
41. wzywa Komisję, by umożliwiła Parlamentowi większe zaangażowanie w działanie odpowiednich organów nowego europejskiego Bauhausu, takich jak okrągły stół wysokiego szczebla;
42. apeluje do przyszłego laboratorium NEB Lab o wkład w badania i innowacje w obszarach zainteresowania nowego europejskiego Bauhausu; wzywa przyszłe NEB Lab do przedstawiania innowacyjnych zaleceń, współpracy z innymi instytucjami, władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz zainteresowanymi stronami, w tym społeczeństwem obywatelskim i grupami społeczności, oraz o przedstawienie jasnych zasad działania i sprawozdawczości w zgodzie z inicjatywą; wzywa Komisję, by przyspieszyła uruchamianie NEB Lab i zapewniła mu wystarczające zasoby;
43. z zadowoleniem przyjmuje powstanie festiwalu oraz ufundowanie przyznawanej corocznie nagrody nowego europejskiego Bauhausu, które powinny odzwierciedlać bogatą różnorodność kulturową Unii i dążyć do synergii z innymi odpowiednimi nagrodami i wydarzeniami europejskimi; podkreśla, że w całej Europie trzeba organizować wydarzenia związane z nowym europejskim Bauhausem, by dotrzeć do większej liczby osób i szerzyć wiedzę o tej inicjatywie, w tym przez konkretne wydarzenia i festiwale oraz przez ogłoszenie Europejskiego Roku nowego europejskiego Bauhausu;
44. apeluje do Komisji, by wybierała miejsca corocznych edycji festiwalu nowego europejskiego Bauhausu, pamiętając o europejskich miastach, którym UNESCO przyznało tytuł Światowej Stolicy Architektury; sugeruje, by festiwal odbywał się właśnie w tych miastach, co pozwoli lepiej propagować europejską architekturę i europejskie innowacje;
45. wzywa Komisję, by utworzyła i regularnie aktualizowała publiczną i łatwo dostępną cyfrową bazę danych o projektach i działaniach nowego europejskiego Bauhausu, aby eksponować wyniki inicjatywy i dalej rozwijać nowy europejski Bauhaus na bazie najlepszych praktyk, w tym w sektorze kultury, a także usprawnić dzielenie się wiedzą, badania i rozwój;
46. apeluje o wzmożenie działań komunikacyjnych i informacyjnych oraz eksponowania nowego europejskiego Bauhausu, z poszanowaniem wielojęzyczności, by zwiększać wiedzę obywateli o tej inicjatywie, wsparcie dla niej i udział w niej, zwłaszcza przez partycypacyjne działania informacyjne - w tym w mediach społecznościowych i publikacjach cyfrowych, np. w postaci kampanii uświadamiających, platformy informacyjnej, najlepszych praktyk w projektach nowego europejskiego Bauhausu ze wszystkich państw członkowskich oraz w postaci treści edukacyjnych, w tym modułu poświęconego nowemu europejskiemu Bauhausowi - a także przez tworzenie narzędzi i przestrzeni ułatwiających partnerskie uczenie się, wymianę pomysłów i wiedzy oraz ankiet służących ocenie wpływu projektów nowego europejskiego Bauhausu;
o
o o
47. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.