| Sprawozdawczym: |
Anna MAGYAR (HU/EKR), członkini rady komitatu Csongrád-Csanád |
| Dokumenty źródłowe: |
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Komunikat w sprawie polityki rozszerzenia UE w 2021 r."- COM(2021) 644 final; Dokument roboczy służb Komisji - Albania 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Albanii] - SWD(2021) 289 final;
Dokument roboczy służb Komisji - Bosnia and Herzegovina 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Bośni i Hercegowiny] - SWD(2021) 291 final/2;
Dokument roboczy służb Komisji - Kosovo1 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Kosowa] - SWD(2021) 292 final/2;
Dokument roboczy służb Komisji - Montenegro 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Czarnogóry] - SWD(2021) 293 final/2;
Dokument roboczy służb Komisji - North Macedonia 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Północnej Macedonii] - SWD(2021) 294 final;
Dokument roboczy służb Komisji - Serbia 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Serbii] - SWD(2021) 288 final;
Dokument roboczy służb Komisji - Turkey 2021 Report [Sprawozdanie za 2021 r. dotyczące Turcji] - SWD(2021) 290 final/2.
|
EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW
Uwagi ogólne
1. Z dużym zainteresowaniem odnotowuje komunikat Komisji Europejskiej z 2021 r. w sprawie polityki rozszerzenia UE, sprawozdania dotyczące krajów kandydujących, czyli Albanii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Serbii i Turcji, oraz sprawozdania dotyczące potencjalnych krajów kandydujących, czyli Bośni i Hercegowiny oraz Kosowa 1 .
2. Przypomina o europejskich aspiracjach i europejskim wyborze Ukrainy, zgodnie z układem o stowarzyszeniu. 28 lutego 2022 r., korzystając z prawa Ukrainy do wyboru własnego losu, prezydent Ukrainy złożył wniosek o członkostwo tego kraju w Unii Europejskiej. KR wzywa Radę i Komisję do dalszego wzmocnienia więzi i pogłębienia partnerstwa w celu wspierania Ukrainy w dążeniu do integracji europejskiej, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów.
3. Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że szczyt UE-Bałkany Zachodnie, który odbył się w Brdzie w październiku 2021 r., potwierdził, iż proces rozszerzenia o Bałkany Zachodnie leży we wspólnym interesie strategicznym i jest wspólnym, strategicznym wyborem opierającym się na wiarygodnych reformach przeprowadzanych przez partnerów, sprawiedliwej i rygorystycznej warunkowości oraz zasadzie indywidualnych osiągnięć.
4. Odnotowuje formalne wnioski Gruzji i Mołdawii o przystąpienie do Unii Europejskiej oraz wzywa Radę i Komisję do wspierania ich starań na rzecz przystąpienia do UE po spełnieniu przez nie kryteriów rozszerzenia.
5. Podkreśla, że popiera przystąpienie do UE wszystkich krajów Bałkanów Zachodnich, a także Ukrainy, Mołdawii i Gruzji, pod warunkiem że spełnią one wszystkie kryteria członkostwa. Podkreśla znaczenie wysyłania im pozytywnych sygnałów, aby wspierać ich zaangażowanie w niestety przedłużający się proces przystąpienia do UE. Podkreśla, że brak prawdziwej i wiarygodnej perspektywy członkostwa w UE prowadziłby do frustracji w krajach partnerskich i grozi dalszym zwiększeniem wpływu państw trzecich w regionie.
6. Ponownie podkreśla, że reforma administracji publicznej w krajach Bałkanów Zachodnich nie może zostać wdrożona bez dobrego zarządzania na poziomie lokalnym, i wzywa Komisję, aby włączyła do swojego wsparcia na rzecz wspomnianej reformy środki i narzędzia oraz bardziej szczegółowe wskaźniki efektywności dotyczące zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w ogólny proces reform.
7. Przypomina, że 70 % dorobku prawnego UE wdraża się na poziomie niższym niż krajowy. Zachęca do analizy i stosowania najlepszych sposobów postępowania we współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi i przy ich zaangażowaniu w zagadnienia związane z rozszerzeniem, ponieważ władze lokalne i regionalne są strategicznymi partnerami w tym procesie i kluczowymi podmiotami, dzięki którym proces ten jest skutecznie realizowany dla dobra obywateli.
8. Wzywa Komisję do jak najlepszego wykorzystania instrumentu pomocy technicznej i wymiany informacji (TAIEX) i tworzenia partnerstw, aby pomóc w rozwoju instytucji i budowaniu zdolności na poziomie lokalnym w krajach objętych procesem rozszerzenia. Z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie TAIEX na władze lokalne.
9. Z zadowoleniem przyjmuje pozytywną ogólną równowagę reform we wszystkich krajach Bałkanów Zachodnich, co czyni możliwymi dalsze postępy w procesie rozszerzenia, i wzywa wszystkie zaangażowane kraje, by wykazały swoją akceptację dla wartości i standardów UE. Podkreśla, że oczekuje się, iż kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące będą stopniowo dostosowywać swoją politykę wobec państw trzecich do strategii politycznych Unii Europejskiej.
10. Wzywa wszystkie strony, aby wykazały się konstruktywnym zaangażowaniem w celu bezzwłocznego umożliwienia otwarcia negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną, po zatwierdzeniu odpowiednich ram negocjacyjnych przez Radę.
11. Z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie sterowania politycznego w usprawnionej metodyce rozszerzenia, w związku z czym regularnie odbywały się międzyrządowe konferencje polityczne, które stanowiły okazję do dialogu na wysokim szczeblu.
12. Z niepokojem odnotowuje, że spowolnienie procesu rozszerzenia prowadzi do niepożądanych wydarzeń w krajach objętych procesem rozszerzenia, a mianowicie do utraty zaufania obywateli, stałej emigracji, osłabionej woli do przeprowadzania istotnych reform politycznych, oraz do dalszego narażenia na wpływy stron trzecich, które nieustannie dążą do zwiększenia swoich wpływów w regionie Bałkanów Zachodnich, w tym Rosji i Chin.
13. Z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie rozporządzenia w sprawie Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III), w którym przewidziano fundusze na zasadnicze i trwałe reformy w krajach korzystających z finansowania. Podkreśla, że UE jest największym darczyńcą na Bałkanach Zachodnich, a w związku z tym najważniejszym partnerem regionu.
14. Popiera wdrożenie planu gospodarczo-inwestycyjnego Komisji dla Bałkanów Zachodnich, który może w zasadniczy sposób przełożyć się na zieloną transformację, cyfryzację, rozwój infrastruktury transportowej i energetycznej oraz rozwój społeczny i regionalny. W związku z tym przypomina o znaczeniu poprawy w takich obszarach jak praworządność, walka z korupcją, przejrzystość i dobre rządy, a także do pełnego wdrożenia Zielonego programu działań dla Bałkanów Zachodnich. Przypomina, że władze lokalne i regionalne odgrywają istotną rolę w tym względzie, a zatem powinny być angażowane na etapie wdrażania planu.
15. Wzywa Komisję, aby we współpracy z władzami lokalnymi w krajach będących beneficjentami optymalnie wykorzystywała środki z IPA III i IPARD. Ponownie podkreśla korzyści płynące z podejścia LEADER, ponieważ rozwój obszarów wiejskich znacząco przyczynia się do rozwoju gospodarczego i solidnych struktur demograficznych.
16. Wzywa do ścisłej współpracy między władzami lokalnymi i regionalnymi, społeczeństwem obywatelskim i panelami ekspertów ds. ochrony przyrody i bioróżnorodności na Bałkanach Zachodnich, do stopniowego zastąpienia elektrowni węglowych odnawialnymi źródłami energii z uwzględnieniem opinii społeczności lokalnych wspierających walkę ze zmianą klimatu oraz zieloną i sprawiedliwą transformację w regionie.
17. Z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie w dniu 1 lipca 2021 r. na Bałkanach Zachodnich systemu polegającego na korzystaniu z telefonu za granicą tak jak w kraju. Podkreśla, że należy kontynuować dalsze negocjacje w celu obniżenia opłat roamingowych między UE a Bałkanami Zachodnimi.
18. Podkreśla, że program wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy na Bałkanach Zachodnich nie może być w pełni zrealizowany bez wykorzystania potencjału lokalnego rozwoju gospodarczego (LED) i poprawy otoczenia biznesowego w społecznościach lokalnych. KR popiera inicjatywy służące podjęciu bardziej ustrukturyzowanego dialogu z gminami i sieciami gmin regionów przez regularne konsultacje wychodzące nawet poza format Dnia Rozszerzenia i dyskusji w odnośnych grupach roboczych. Podkreśla w związku z tym znaczenie spotkań osobistych, aby zbadać wszystkie możliwości i oprzeć się na bezpośrednich kontaktach w ramach wspólnych projektów.
19. Z zadowoleniem przyjmuje kompleksowe wsparcie UE udzielane rządom Bałkanów Zachodnich na sprostanie wyzwaniom związanym z pandemią COVID-19 i na skuteczne reagowanie na pilne potrzeby społeczno-gospodarcze i dotyczące ochrony zdrowia. Z uwagi na to, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania zasadniczą rolę w walce z pandemią, wzywa kraje objęte procesem rozszerzenia oraz KE do angażowania ich w skuteczną koordynację.
20. Podkreśla rolę funduszy UE w przeciwdziałaniu negatywnym tendencjom demograficznym w większości krajów objętych procesem rozszerzenia. Podkreśla potrzebę rozwiązywania problemów społecznych przy programowaniu tych funduszy.
21. Podkreśla potrzebę skuteczniejszej komunikacji, również na poziomie lokalnym, aby podkreślić korzyści płynące z integracji z UE i przeciwdziałać dezinformacji.
22. Podkreśla znaczenie planu gospodarczo-inwestycyjnego, a także funduszy IPA we wspieraniu sektorów istotnych dla szczebla lokalnego, takich jak turystyka.
23. Ponownie podkreśla, że praworządność i funkcjonowanie instytucji demokratycznych są nienegocjowalną podstawą funkcjonowania państw członkowskich Unii Europejskiej i kluczowymi obszarami, na podstawie których UE ocenia postępy krajów kandydujących na drodze do członkostwa. Wyraża zaniepokojenie ograniczonymi postępami i licznymi wyzwaniami w tej dziedzinie, ciągłym występowaniem pewnych elementów zawłaszczania państwa, niewystarczającymi wynikami w walce ze zorganizowaną przestępczością i korupcją, ograniczonymi postępami w dziedzinie reform wymiaru sprawiedliwości i doniesieniami o wrogich zachowaniach względem niektórych mediów w niektórych krajach objętych procesem rozszerzenia.
24. Podkreśla, że atmosfera sprzyjająca rozwojowi i funkcjonowaniu niezależnych mediów i aktywne, silne społeczeństwo obywatelskie są koniecznym warunkiem trwałości i nieodwracalności złożonych reform w procesie przystąpienia do Unii, a także podstawą rozwoju demokracji lokalnej. Wzywa do ściślejszego monitorowania procesów demokratycznych i wolności mediów, także w związku z pandemią COVID-19.
25. Podkreśla, że ze względu na swój bliski kontakt z obywatelami władze lokalne i regionalne mają do odegrania kluczową rolę w propagowaniu i poszanowaniu wartości europejskich, ochronie praw podstawowych oraz ochronie wszystkich mniejszości, a także, że mogą być ważnymi partnerami i wieść prym w walce z rasizmem i mową nienawiści, zwalczaniu dyskryminacji, propagowaniu równości płci, ochronie słabszych grup społecznych i mniejszości oraz wzmacnianiu spójności społecznej. Ochrona praw mniejszości narodowych ma tu ogromne znaczenie.
26. Jest przekonany, że władze lokalne i regionalne, ze względu na ich szczególną rolę lokalnych decydentów politycznych i dostawców usług publicznych, mogą odgrywać większą rolę w usuwaniu pewnych niedociągnięć w dziedzinie praworządności i praw podstawowych, a także we wzmacnianiu przejrzystego i odpowiedzialnego zarządzania polityką lokalną oraz w poprawie ochrony praw grup znajdujących się w trudnej sytuacji.
27. Wzywa Komisję, by w większym stopniu ułatwiała wymianę najlepszych praktyk między władzami lokalnymi i regionalnymi w zakresie sposobów większego zaangażowania obywateli w opracowywanie lokalnych budżetów i strategii politycznych za pomocą takich środków jak partycypacyjne planowanie budżetu. Oferuje swoje pełne wsparcie w tym zakresie.
Uwagi dotyczące poszczególnych krajów
28. W pełni popiera jak najszybsze rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią, po zatwierdzeniu przez Radę ich ram negocjacyjnych, aby pokazać poparcie polityczne dla procesu rozszerzenia, przywrócić jego wiarygodność i potwierdzić obietnicę pełnego członkostwa.
29. Przypomina, że postępy w ramach wspieranego przez UE dialogu Belgrad-Prisztina są obowiązkiem na drodze do członkostwa. Wzywa zaangażowane strony do poczynienia szybkich postępów w procesie normalizacji stosunków, do wdrożenia zawartych wcześniej porozumień i przejścia w kierunku prawnie wiążącej, kompleksowej umowy.
SERBIA
30. Odnotowuje ogólne postępy poczynione dotychczas w prowadzonych z Serbią negocjacjach na temat przystąpienia do UE i wzywa do przyspieszenia i pogłębienia reform w dziedzinie praworządności i praw podstawowych (w tym niezawisłości sądownictwa), walki z korupcją, wolności mediów, wewnętrznego rozliczenia zbrodni wojennych oraz walki z przestępczością zorganizowaną, jak również do postępów w normalizacji w ramach dialogu Belgrad-Prisztina, zgodnie z ramami negocjacyjnymi, co wpłynie decydująco na ogólne tempo negocjacji akcesyjnych.
31. Z zadowoleniem przyjmuje otwarcie 4. klastra, co stanowi nowy impuls do integracji wszystkich krajów objętych procesem rozszerzenia, wzmacnia wiarygodność procesu akcesyjnego i oznacza praktyczne zastosowanie usprawnionej metodyki.
32. Z zadowoleniem przyjmuje postępy reformy konstytucyjnej, która wzmacnia niezależność sądownictwa, i wzywa Serbię do przyjęcia wszelkich ustaw i przepisów niezbędnych, aby urzeczywistnić reformy w terenie. Wzywa Komisję do monitorowania trwających reform i do przedstawienia szczegółowego sprawozdania w kolejnym sprawozdaniu krajowym.
33. Wzywa władze Serbii na każdym poziomie, aby stanowczo zadeklarowały poszanowanie wartości UE i promowały je oraz jasno informowały o aspiracjach kraju w dziedzinie integracji z UE i o stosunkach z UE jako głównym partnerem politycznym i gospodarczym Serbii.
34. Oczekuje utrzymania zaangażowania na rzecz reform w Serbii, co może wkrótce doprowadzić do otwarcia kolejnych rozdziałów.
35. Wzywa Serbię do podjęcia bardziej zdecydowanych działań, aby poprawić sytuację w zakresie wolności wypowiedzi i działania niezależnych mediów, jak również pójść do przodu w walce z korupcją.
36. Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Serbii w aktywne propagowanie współpracy regionalnej i zachęca ten kraj do kontynuowania wysiłków zmierzających do wzmocnienia stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy trans- granicznej.
37. Z zadowoleniem przyjmuje decyzję Serbii o poparciu rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie naruszenia integralności terytorialnej Ukrainy wydanej w odpowiedzi na nieuzasadnioną i niesprowokowaną agresję wojskową Rosji. Wzywa Serbię do pełnego dostosowania się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej, w tym do wszystkich fal sankcji wobec Białorusi i Federacji Rosyjskiej, tak aby Serbia ponownie wyraziła poparcie dla zasad i wartości Unii Europejskiej oraz swoje zaangażowanie we współpracę z partnerami europejskimi na rzecz pokoju.
CZARNOGÓRA
38. Z zaniepokojeniem odnotowuje polaryzację między stronami politycznymi, która utrudniła postępy w negocjacjach. KR wzywa nowy rząd i partie polityczne do przyspieszenia reform niezbędnych do zamknięcia rozdziałów, zwłaszcza w dziedzinie praworządności.
39. Zachęca Czarnogórę do utrzymania postępów w procesie akcesyjnym na dotychczasowym poziomie, a w miarę możliwości nawet ich przyspieszenia, ze szczególnym uwzględnieniem spełnienia kryteriów pośrednich ustalonych w rozdziałach 23 i 24. Powodzenie w tym zakresie będzie miało kluczowe znaczenie dla osiągnięcia postępów w ogólnych negocjacjach i tymczasowego zamknięcia wszelkich dalszych rozdziałów.
40. Podkreśla, że walka z korupcją i politycznymi naciskami na instytucje państwowe musi być prowadzona z poszanowaniem zasad praworządności, przejrzystości i pociągania do odpowiedzialności, co pozwoli odpolitycznić administrację publiczną na każdym poziomie sprawowania rządów.
41. Dostrzega ukierunkowane wysiłki i godne pochwały wyniki Czarnogóry w dziedzinie coraz większej skuteczności policji i działań prokuratury wobec przestępczości zorganizowanej. Wzywa jednak Czarnogórę do pilnego zajęcia się niedociągnięciami w systemie sądownictwa karnego, w tym sposobem rozpatrywania przez sady spraw dotyczących przestępczości zorganizowanej.
42. Wzywa Komisję do zachęcania Czarnogóry, aby podejmowała więcej wysiłków na rzecz zapewnienia przejrzystego i integracyjnego procesu kształtowania polityki publicznej z silniejszą centralną kontrolą jakości konsultacji publicznych z zainteresowanymi stronami.
43. Wzywa Komisję, aby stale zwracała uwagę na wymóg przejrzystości finansów publicznych, również z uwagi na zewnętrzne problemy finansowe Czarnogóry.
ALBANIA
44. Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że - pomimo konieczności zajęcia się negatywnym wpływem pandemii na społeczeństwo i gospodarkę - Albania nadal koncentruje się na reformach niezbędnych na swojej drodze do członkostwa w UE. Z uwagi na wyniki Albanii negocjacje powinny rozpocząć się bezzwłocznie, po zatwierdzeniu ram negocjacyjnych przez Radę.
45. Z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzone z powodzeniem i dobrze zorganizowane wybory powszechne, które odbyły się 25 kwietnia 2021 r., po reformie ordynacji wyborczej na podstawie zaleceń OBWE/ODIHR.
46. Z aprobatą wita też 100-procentowy wskaźnik dostosowania do WPZiB, co jest wyraźnym sygnałem zaangażowania tego kraju na drodze do UE. Albania kontynuowała konstruktywny dialog z krajami sąsiadującymi i utrzymała swoje zaangażowanie w szereg inicjatyw współpracy regionalnej, m. in. przewodniczyła z powodzeniem OBWE w 2020 r.
47. Podkreśla, że wdrożenie kompleksowych reform wymiaru sprawiedliwości przynosi już pierwsze owoce w Trybunale Konstytucyjnym i Sądzie Najwyższym. Z zadowoleniem przyjmuje wydłużenie mandatu organów weryfikujących.
48. Pozytywnie ocenia postępy w intensyfikacji walki z korupcją, jak również z przestępczością zorganizowaną, w tym wzmocnienie współpracy z państwami członkowskimi UE i Europolem. Przypomina jednak o pilnej potrzebie walki z sieciami handlu narkotykami.
49. Wzywa Albanię, by kontynuowała i skonsolidowała swoje reformy administracji samorządowej jako część szerszego programu ukierunkowanego na większą decentralizację, wzmocnienie lokalnej autonomii budżetowej i zwiększenie zdolności gmin.
50. Zwraca się też do Albanii o szybkie przyjęcie i wdrożenie oczekiwanych rozporządzeń w zakresie praw mniejszości, w szczególności odnośnie do samookreślenia się i korzystania z języków mniejszości, zgodnie z normami europejskimi oraz przy zaangażowaniu wszystkich istotnych zainteresowanych stron, a także zwiększenia zdolności Państwowej Komisji ds. Mniejszości Narodowych.
51. Wzywa do dalszego wzmacniania roli albańskiej Rady Konsultacyjnej Samorządu Lokalnego i Centralnego jako dobrego przykładu instytucjonalizacji roli jednostek samorządu lokalnego w kształtowaniu polityki publicznej.
52. Z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie ustawy o spisie ludności i oczekuje sprawnego przeprowadzenia przyszłego spisu ludności przy pełnej przejrzystości, zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron i zgodnie ze standardami międzynarodowymi.
53. Zaleca ustanowienie wspólnego komitetu konsultacyjnego UE-Albania; a w związku z tym zaleca, by rząd Albanii złożył w tej sprawie wniosek, a Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia przyjęła odpowiednią deklarację.
54. Wzywa Albanię do kontynuowania bieżących wysiłków na rzecz wdrożenia kompleksowej reformy sektora gruntów oraz do skonsolidowania praw własności w przejrzysty sposób poprzez przeprowadzenie konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym poprzez zajęcie się przypadkami fałszowania dokumentów i sprawne prowadzenie procesu rejestracji i odszkodowań.
MACEDONIA PÓŁNOCNA
55. Z zadowoleniem przyjmuje ogólny pozytywny bilans reform w ramach przygotowań Macedonii Północnej do członkostwa w UE, który umożliwia dalsze postępy. Z uwagi na jej postępy w tym procesie negocjacje akcesyjne z Macedonią Północną powinny rozpocząć się bezzwłocznie po przyjęciu ram negocjacyjnych przez Radę, gdyż brak postępów podkopuje wiarygodność całej polityki na rzecz rozszerzenia.
56. Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że partie opozycji parlamentarnej są stale zaangażowane w prace parlamentu, a w niektórych przypadkach pomogły w przyjęciu kluczowych przepisów w zakresie reform związanych z przystąpieniem do UE. Wzywa Macedonię Północną do zwiększenia wysiłków na rzecz wzmocnienia roli parlamentu jako forum konstruktywnego dialogu politycznego, w szczególności w odniesieniu do programu reform UE.
57. Wyraża obawy, że łączenie Macedonii Północnej i Albanii w decyzjach Rady w sprawie rozszerzenia jest niesprawiedliwe i nie odzwierciedla własnych ambicji UE w zakresie indywidualnej oceny postępów krajów przystępujących. Wzywa zainteresowane strony do osiągnięcia porozumienia umożliwiającego rozpoczęcie negocjacji. KR zdecydowanie popiera jak najszybsze zorganizowanie pierwszych konferencji międzyrządowych z udziałem obu kandydatów.
58. Wzywa do poprawienia zdolności administracyjnych i technicznych struktur operacyjnych odpowiedzialnych za zarządzanie funduszami UE, zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym, w szczególności w obszarze transportu, energii i zielonej transformacji.
59. Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podjęte w dziedzinie współpracy regionalnej, w wyniku których Macedonii Północnej udało się utrzymać dobre stosunki z krajami ościennymi i nadal brać aktywny udział w inicjatywach regionalnych. Przypomina o znaczeniu osiągania wymiernych rezultatów i wdrażania w dobrej wierze porozumienia znad Prespy z Grecją jako części procesu rozszerzenia.
60. Z zadowoleniem przyjmuje 96-procentowy wskaźnik Macedonii Północnej w dostosowywaniu się do WPZiB oraz jej aktywny udział w misjach zarządzania kryzysowego.
BOŚNIA I HERCEGOWINA
61. Wyraża zaniepokojenie ograniczonymi postępami Bośni i Hercegowiny w kluczowych reformach niezbędnych, aby ten kraj otrzymał status kraju kandydującego.
62. Ponownie potwierdza, że poziom przygotowania Bośni i Hercegowiny do spełnienia obowiązków związanych z członkostwem w UE jest niski, a co za tym idzie kraj ten musi znacząco przyspieszyć proces przyjmowania dorobku prawnego UE. Przypomina, że krajowy program transpozycji dorobku prawnego UE nie został jeszcze przyjęty.
63. Jest głęboko zaniepokojony inicjatywami Republiki Serbskiej zmierzającymi do wycofania się z bośniackich sił zbrojnych, sądownictwa i systemu podatkowego. Wyraża swoje stanowcze poparcie dla integralności terytorialnej kraju.
64. Wzywa Bośnię i Hercegowinę do wykonania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny oraz do zmiany ordynacji wyborczej, tak aby trzy narody tworzące to państwo mogły być prawomocnie reprezentowane we władzach, a wszyscy obywatele mogli być wybierani do wszystkich organów.
KOSOWO
65. Wzywa państwa członkowskie, by zgodnie z zaleceniami Komisji i pozytywnymi zaleceniami Parlamentu Europejskiego, które KR zdecydowanie popiera, zgodziły się na liberalizację systemu wizowego dla Kosowa.
66. Podkreśla znaczenie osiągnięcia kompleksowego, prawnie wiążącego porozumienia w zakresie normalizacji stosunków między Serbią a Kosowem, tak aby obie strony mogły poczynić postępy na drodze do Europy. Wzywa Komisję, aby nadal poszukiwała rozwiązań w odniesieniu do ustanowienia stowarzyszenia gmin w Kosowie zamieszkiwanych przez większość serbską.
67. Z zadowoleniem przyjmuje zatwierdzenie w sierpniu 2021 r. strategii dotyczącej praworządności i odnośnego planu działania, w których wskazano główne wyzwania na drodze do wzmocnienia praworządności.
68. Ponownie podkreśla znaczenie reform legislacyjnych dla zapewnienia jasnego podziału kompetencji i zasobów finansowych między władzami centralnymi i lokalnymi.
69. Ponownie wyraża zdecydowane oczekiwanie, że wszystkie wcześniejsze porozumienia będą respektowane i zostaną bezzwłocznie wdrożone. Obie strony powinny również unikać działań podważających stabilność i retoryki, która nie sprzyja dialogowi.
TURCJA
70. Z ubolewaniem odnotowuje dalszy poważny demokratyczny regres Turcji w fundamentalnych obszarach dorobku prawnego UE, znaczące pogorszenie się sytuacji w zakresie promowania i egzekwowania praw człowieka, praworządności i podstawowych wolności, czyli głównych wartości leżących u podstaw Unii Europejskiej. Podkreśla, że nowy plan działania na rzecz praw człowieka, choć zasadniczo przyjęty z zadowoleniem, nie zawierał konkretnych kroków w celu rozwiązania najpoważniejszych problemów w tej dziedzinie i że należy podjąć skuteczne działania w tym zakresie.
71. Ponownie wyraża zdecydowane oczekiwanie, że wszystkie wcześniejsze porozumienia będą respektowane i zostaną bezzwłocznie wdrożone. Wzywa Turcję do powstrzymania się od ponawianych prowokacji lub jednostronnych działań naruszających prawo międzynarodowe oraz do unikania działań podważających stabilność i retoryki, która nie sprzyja dialogowi.
72. Ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu ogólnego osłabienia skutecznych mechanizmów kontroli i równowagi w systemie politycznym i potępia utrzymującą się praktykę przymusowego odwoływania z urzędu wybranych burmistrzów i zastępowania ich komisarzami mianowanymi przez rząd, a także aresztowania innych przedstawicieli lokalnych. Wzywa Turcję, zgodnie z Europejską kartą samorządu lokalnego oraz zaleceniami Komisji Weneckiej, do powstrzymania się od podejmowania środków utrudniających funkcjonowanie demokracji lokalnej i mających szkodliwy wpływ na ogólny klimat demokratyczny zarówno na szczeblu regionalnym, jak i lokalnym. Turcja powinna też zacieśnić współpracę z Radą Europy oraz jej odpowiednimi organami i instytucjami, zrealizować ich najważniejsze zalecenia, w pełni wdrożyć europejską konwencję praw człowieka (EKPC) i inne międzynarodowe instrumenty dotyczące praw człowieka, których kraj ten jest stroną, a także zastosować się do wszystkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zgodnie z art. 46 EKPC. Wzywa Turcję do ponownego przystąpienia do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
73. Uznaje znaczne wysiłki Turcji w dziedzinie migracji z uwagi na fakt, że kraj ten gości i zaspokaja potrzeby ponad 4 mln osób. Wzywa Turcję do zapewnienia pełnego i niedyskryminacyjnego wdrożenia oświadczenia UE-Turcja z 2016 r., również wobec Republiki Cypryjskiej, w tym do zobowiązania się do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapobiegania nowym morskim lub lądowym szlakom nielegalnej migracji z Turcji do UE, a także do współpracy z państwami sąsiadującymi. Ponadto wzywa do pełnego i skutecznego wdrożenia umowy o readmisji UE-Turcja w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich; współpraca ze wszystkimi państwami członkowskimi w obszarach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych ma nadal zasadnicze znaczenie. Stwierdza, że nie zaakceptuje żadnych działań państw trzecich zmierzających do instrumentalizacji migrantów w celach politycznych.
74. Wzywa do pełnego poszanowania suwerenności wszystkich państw członkowskich UE. Potępia jednostronne działania Turcji w Waroszy i pozostaje zaangażowany w kompleksowe rozstrzygnięcie kwestii Cypru w ramach ONZ i zgodnie z odnośnymi rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ. Wzywa Turcję do poczynienia dalszych postępów w normalizacji stosunków z Republiką Cypryjską.
75. Odnotowuje ratyfikację porozumienia paryskiego przez turecki parlament. Podkreśla znaczenie angażowania samorządów lokalnych w opracowywanie polityki odnoszącej się do tych zagadnień. Z zadowoleniem przyjmuje deeskalację we wschodniej części Morza Śródziemnego po tym, jak Turcja zawiesiła nielegalne odwierty węglowodorów w strefach morskich Cypru, i podkreśla, że należy ją kontynuować. Wzywa Turcję do poszanowania suwerenności wszystkich państw członkowskich UE, w szczególności Grecji i Cypru, w odniesieniu do ich morza terytorialnego i przestrzeni powietrznej.
76. Odnotowuje, że poczyniono pewne postępy w zakresie przyspieszenia wykorzystania funduszy IPA II oraz zaradzenia niektórym słabościom strukturalnym, w szczególności w dziedzinie zasobów, rolnictwa i spójności (klaster 5).
77. Potwierdza, że w strategicznym interesie UE leży rozwijanie opartych na współpracy i przynoszących obopólne korzyści stosunków z Turcją, oraz podkreśla znaczenie utrzymania otwartych kanałów komunikacji w celu rozwiązania różnic i złagodzenia napięć na drodze dialogu i zgodnie z prawem UE i prawem międzynarodowym.
78. Wzywa Turcję do dotrzymania swoich zobowiązań wynikających z ram negocjacyjnych, w tym do całkowitego niedyskryminacyjnego wdrożenia protokołu dodatkowego do układu o stowarzyszeniu w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich. Ponownie stwierdza, że zasadnicze znaczenie ma uznanie wszystkich państw członkowskich. Ponawia apel UE do Turcji o stopniowe przyłączanie się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE i o pilne odwrócenie rosnącej przeciwnej tendencji. Przypomina też o swoim stanowisku w sprawie przystępowania państw członkowskich do organizacji międzynarodowych. Z żalem odnotowuje, że Turcja w dalszym ciągu oddala się od Unii Europejskiej, i przywołuje poprzednie konkluzje Rady, w których zauważono, że w związku z tym negocjacje akcesyjne z Turcją faktycznie utknęły w martwym punkcie i nie można rozważać otwarcia ani zamknięcia żadnych kolejnych rozdziałów negocjacyjnych.
Rola władz lokalnych i regionalnych w procesie rozszerzenia
79. Podkreśla znaczenie roli władz lokalnych i regionalnych w procesie dostosowywania się do UE i ostatecznego stosowania zasad UE. Należy wzmocnić współpracę między poziomem centralnym a lokalnym w procesie integracji, w szczególności w obszarze harmonizacji przepisów prawnych, rozwoju gospodarczego i rozwoju inwestycji, reformy administracji publicznej, w tym rozwoju lokalnych usług publicznych, rolnictwa, bezpieczeństwa żywności, polityki klimatycznej i transformacji ekologicznej, zamówień publicznych i polityki społecznej.
80. Z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie Planu gospodarczo-inwestycyjnego dla Bałkanów Zachodnich jako kluczowego narzędzia wspierania odbudowy gospodarczej i rozwoju tych krajów. Przypomina, że przedstawiony przez Komisję plan opiewa na 1/3 PKB Bałkanów Zachodnich, a zatem umacnia kluczową pozycję UE jako darczyńcy. Podkreśla znaczenie podejmowanego we właściwym momencie, odpowiedniego angażowania władz lokalnych i regionalnych we wdrożenie.
81. Z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie rozporządzenia w sprawie Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III), w którym przewidziano 9 mld EUR z 30 mld EUR inwestycji w ramach planu gospodarczo-inwestycyjnego. Z zadowoleniem przyjmuje fakt uznania w rozporządzeniu IPA III i powiązanym procesie programowania znaczenia wymiaru lokalnego i kontaktów międzyludzkich. Zachęca Komisję, aby przeanalizowała możliwość dalszego ułatwiania współpracy władz centralnych i lokalnych oraz współpracy transgranicznej na poziomie lokalnym, w tym między państwami członkowskimi a krajami beneficjentami, tak aby można było jak najlepiej wykorzystać dostępne fundusze.
82. Podkreśla znaczenie pluralizmu politycznego w systemach demokratycznych. Podkreśla w związku z tym, że obserwowany w niektórych krajach objętych procesem rozszerzenia brak pluralizmu politycznego lub tłumienie i zastraszanie na szczeblu lokalnym wybieranych urzędników należących do partii opozycyjnych stanowią poważne wyzwania dla demokracji lokalnych i utrudniają przystąpienie do UE.
83. Wzywa Komisję Europejską do opracowania praktycznych narzędzi wspierania skutecznego budowania potencjału władz lokalnych i regionalnych na Bałkanach Zachodnich, w tym poprzez specjalne tematyczne programy wsparcia i regionalne projekty pomocy technicznej, jak również przez stałe wymiany, mentoring i tworzenie sieci kontaktów. Zachęca również Komisję do uwzględnienia odniesienia do takich inicjatyw w jej dorocznych sprawozdaniach.
84. Z zadowoleniem przyjmuje praktykę budowania sieci punktów kontaktowych ds. integracji z UE w gminach w koordynacji z delegaturami UE w krajach objętych procesem rozszerzenia. W związku z tym zachęca do dzielenia się najlepszymi sposobami postępowania i doświadczeniami.
85. Władze lokalne i regionalne odgrywają kluczową rolę w udanym procesie integracji, dlatego reforma samorządów lokalnych i budowanie zdolności mają zasadnicze znaczenie dla wszystkich krajów objętych procesem rozszerzenia. W tym kontekście KR wzywa Komisję, aby przeanalizowała wsparcie ulepszeń w zakresie ładu administracyjno-regulacyjnego i zarządzania (SIGMA) i ewentualnie rozszerzyła je na niższe niż krajowy szczeble administracji w krajach objętych procesem rozszerzenia.
86. Wzywa Komisję, aby ulepszyła wskaźniki mierzące postępy reform administracji publicznej poprzez uwzględnienie władz lokalnych i regionalnych.
87. Z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe wsparcie Komisji dla wzmocnienia współpracy na rzecz młodzieży w krajach Bałkanów Zachodnich, która ma ogromne znaczenie dla utrzymania i dalszego rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków, w tym wsparcia dla inicjatyw takich jak Regionalne Biuro Współpracy Młodzieży. Z zadowoleniem przyjmuje również fakt, że fundusze IPA nadal w sposób priorytetowy przyczyniają się do uczestnictwa młodzieży.
88. Podkreśla, że duże inwestycje infrastrukturalne planowane w ramach planu gospodarczo-inwestycyjnego w dziedzinie transportu, energetyki oraz infrastruktury ekologicznej i cyfrowej powinny obejmować nie tylko finansowanie sieci bazowych, ale w każdym przypadku również połączeń regionalnych i lokalnych, tak aby inwestycje te przyniosły korzyści także społecznościom lokalnym.
Bruksela, dnia 29 czerwca 2022 r.
