P9_TA(2021)0507Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. z prac Komisji Petycji w roku 2020 (2021/2019(INI))
(2022/C 251/09)
(Dz.U.UE C z dnia 30 czerwca 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie działalności Komisji Petycji,
- uwzględniając art. 10 i 11 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
- uwzględniając art. 20, 24 i 227 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w których odzwierciedlono znaczenie przywiązywane w Traktacie do prawa obywateli i osób mających miejsce zamieszkania w UE do informowania Parlamentu o ich obawach,
- uwzględniając art. 228 TFUE dotyczący roli i funkcji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,
- uwzględniając art. 44 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą, w którym jest mowa o prawie do składania petycji do Parlamentu Europejskiego,
- uwzględniając postanowienia TFUE dotyczące postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w szczególności jego art. 258 i 260,
- uwzględniając art. 54 i art. 227 ust. 7 Regulaminu,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A9-0323/2021),
A. mając na uwadze, że w 2020 r. do Parlamentu wpłynęły 1 573 petycje, co stanowi wzrost o 15,9 % względem 1 357 petycji złożonych w 2019 r. oraz wzrost o 28,9 % względem 1 220 petycji złożonych w 2018 r.;
B. mając na uwadze, że w 2020 r. 48 882 użytkowników poparło co najmniej jedną petycję na internetowym portalu petycji Parlamentu Europejskiego, co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z 2019 r., kiedy było to 28 076 użytkowników; mając na uwadze, że liczba kliknięć popierających petycje również wzrosła w 2020 r. i wyniosła ogółem 55 129;
C. mając na uwadze, że do wzrostu liczby petycji zarejestrowanych w 2020 r. w porównaniu z ubiegłymi latami w znacznym stopniu przyczyniła się duża liczba petycji, w których obywatele wyrażali zaniepokojenie sytuacją zagrożenia zdrowia publicznego i kryzysem społeczno-gospodarczym będącymi następstwem wybuchu pandemii COVID-19; mając na uwadze, że 13,23 % petycji otrzymanych w 2020 r. dotyczyło pandemii COVID-19;
D. mając na uwadze, że duża liczba petycji złożonych w 2020 r. pokazuje, że w czasach kryzysu obywatele polegają na wybranych przez siebie przedstawicielach na szczeblu UE, kierując swoje obawy i skargi bezpośrednio do nich;
E. mając jednak na uwadze, że ogólna liczba petycji jest nadal niewielka, jeśli wziąć pod uwagę całkowitą liczbę ludności UE, co pokazuje, że wciąż należy jeszcze bardziej zwiększać starania na rzecz podnoszenia świadomości obywateli na temat ich prawa do składania petycji oraz zachęcać ich do korzystania z tego prawa; mając na uwadze, że obywatele korzystający z prawa do składania petycji oczekują, iż instytucje Unii wniosą wartość dodaną w rozwiązanie ich problemów;
F. mając na uwadze, że kryteria dopuszczalności petycji są określone w art. 227 TFUE i art. 226 Regulaminu Parlamentu Europejskiego, które zawierają wymóg, aby petycje były składane przez obywateli Unii lub osoby mające miejsce zamieszkania w Unii, których bezpośrednio dotyczą sprawy wchodzące w zakres działań UE;
G. mając na uwadze, że spośród 1 573 petycji złożonych w 2020 r. 392 uznano za niedopuszczalne, a 51 wycofano; mając na uwadze, że odnotowany w 2020 r. stosunkowo wysoki odsetek (24,92 %) petycji niedopuszczalnych wskazuje na wciąż powszechny brak jasności co do zakresu i granic obszarów odpowiedzialności Unii;
H. mając na uwadze, że prawo do składania petycji do Parlamentu Europejskiego jest jednym z podstawowych praw obywateli Unii; mając na uwadze, że prawo do składania petycji zapewnia obywatelom Unii i osobom mającym miejsce zamieszkania w Unii otwarty, demokratyczny i przejrzysty mechanizm pozwalający na bezpośrednie zwracanie się do swoich wybranych przedstawicieli, a tym samym jest niezbędny do tego, aby umożliwić obywatelom aktywne uczestnictwo w obszarach działalności Unii;
I. mając na uwadze, że prawo do składania petycji zapewnia Parlamentowi możliwość lepszego reagowania na skargi i obawy związane z poszanowaniem unijnych praw podstawowych i przestrzeganiem przepisów UE w państwach członkowskich; mając na uwadze, że petycje są przez to użytecznym źródłem informacji na temat przypadków błędnego stosowania lub naruszeń prawa Unii, a zatem umożliwiają Parlamentowi i innym instytucjom Unii ocenę transpozycji i stosowania prawa Unii oraz jego ewentualnego wpływu na prawa obywateli Unii i osób mających miejsce zamieszkania w Unii;
J. mając na uwadze, że Parlament od dawna odgrywa pierwszoplanową rolę w rozwoju procesu rozpatrywania petycji w skali międzynarodowej i stosuje najbardziej otwartą i przejrzystą procedurę składania i rozpatrywania petycji w Europie, umożliwiającą składającym petycje uczestnictwo w jego działaniach;
K. mając na uwadze, że Komisja Petycji uważnie bada i rozpatruje każdą petycję złożoną do Parlamentu; mając na uwadze, że każdy składający petycję ma prawo do otrzymania odpowiedzi i informacji na temat decyzji w sprawie dopuszczalności oraz działań następczych podjętych przez komisję w rozsądnym terminie, we własnym języku lub w języku użytym w petycji; mając na uwadze, że każdy składający petycję może wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie jego petycji na podstawie nowych istotnych elementów;
L. mając na uwadze, że działania Komisji Petycji opierają się na wiedzy pochodzącej od składających petycje; mając na uwadze, że informacje przedstawione przez składających petycje w samych petycjach i na posiedzeniach komisji, wraz z oceną Komisji oraz odpowiedziami państw członkowskich i innych organów, mają kluczowe znaczenie dla prac komisji; mając na uwadze, że dopuszczalne petycje stanowią również cenny wkład w prace innych komisji parlamentarnych, ponieważ Komisja Petycji przekazuje te petycje innym komisjom do wglądu lub w celu uzyskania opinii;
M. mając na uwadze, że Komisja Petycji przywiązuje ogromną wagę do rozpatrywania i publicznego omawiania petycji na swoich posiedzeniach; mając na uwadze, że składający petycje mają prawo przedstawić swoje petycje oraz często zabierają głos w dyskusji, biorąc tym samym aktywny udział w pracach komisji; mając na uwadze, że w 2020 r. odbyło się 13 posiedzeń Komisji Petycji, na których omówiono 116 petycji w obecności 110 składających petycje, a 78 składających petycje uczestniczyło aktywnie w posiedzeniach, zabierając głos; mając na uwadze, że mniejsza liczba petycji omawianych na posiedzeniach w 2020 r. w porównaniu z 2019 r. wynika ze skrócenia czasu posiedzeń komisji, zwłaszcza od kwietnia do lipca, ze względu na ograniczone możliwości tłumaczenia ustnego będące następstwem środków ostrożności wprowadzonych przez Parlament w związku z pandemią;
N. mając na uwadze, że główne tematy poruszane w petycjach złożonych w 2020 r. dotyczą praw podstawowych (w szczególności wpływu środków nadzwyczajnych związanych z pandemią COVID-19 na praworządność i demokrację, a także na swobodę przemieszczania się, prawo do pracy, prawo do informacji i prawo do nauki, a także liczne petycje dotyczące prawa osób LGBTQ+ w Unii), zdrowia (zwłaszcza kwestii dotyczących związanego z pandemią kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego, począwszy od ochrony zdrowia obywateli, w tym leczenia i sprzętu ochronnego, aż po zarządzanie kryzysem zdrowotnym w państwach członkowskich oraz zakup i dystrybucję szczepionek), środowiska naturalnego (głównie działalności wydobywczej i jej wpływu na środowisko, bezpieczeństwa jądrowego, zanieczyszczenia powietrza i pogorszenia stanu ekosystemów naturalnych), wymiaru sprawiedliwości (zwłaszcza kwestii związanych z dostępem do wymiaru sprawiedliwości lub domniemanymi nieprawidłowościami proceduralnymi lub obaw dotyczących praworządności, a także transgranicznych przypadków uprowadzenia dziecka i prawa do pieczy nad dzieckiem), zatrudnienia (w szczególności dostępności rynku pracy i niepewnej formy zatrudnienia), edukacji (zwłaszcza kwestii związanych z dyskryminującym dostępem do edukacji) oraz rynku wewnętrznego (zwłaszcza kwestii związanych z krajowymi ograniczeniami w podróżowaniu w związku z pandemią oraz ich wpływem na swobodę przemieszczania się osób w UE i poza nią), oraz wprowadzania w życie umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, a także wielu innych obszarów działalności;
O. mając na uwadze, że 79,7 % (1 254) petycji otrzymanych w 2020 r. złożono za pośrednictwem internetowego portalu petycji Parlamentu, w porównaniu z 73,9 % (1 003 petycje) w 2019 r., co potwierdza, że internetowy portal petycji Parlamentu stał się zdecydowanie najczęściej wykorzystywanym przez obywateli kanałem składania petycji do Parlamentu;
P. mając na uwadze, że w 2020 r. nadal rozwijano portal petycji, aby stał się bardziej przyjazny dla użytkownika, bezpieczniejszy i bardziej dostępny dla obywateli; mając na uwadze, że zaktualizowano sekcję dotyczącą często zadawanych pytań, wprowadzono szereg ulepszeń w zakresie ochrony danych w celu wdrożenia zaleceń Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, a także zastosowano nowy mechanizm odzyskiwania hasła; mając na uwadze, że dalej rozwijano wzajemne powiązania między portalem petycji, ePeti i PETIGREF oraz prowadzono prace nad zapewnieniem integracji modyfikacji zewnętrznych i systemu Hermes; mając na uwadze, że z powodzeniem rozpatrzono dużą liczbę indywidualnych wniosków użytkowników o pomoc;
Q. mając na uwadze, że w 2020 r. wiele petycji w sprawie COVID-19 zostało włączonych do porządku dziennego w trybie pilnym;
R. mając na uwadze, że w 2020 r. odbyła się tylko jedna wizyta informacyjna Komisji Petycji; mając na uwadze, że żadna inna wizyta informacyjna nie mogła się odbyć ze względu na sytuację spowodowaną pandemią i na decyzję przewodniczącego Parlamentu o odwołaniu wydarzeń parlamentarnych, w tym delegacji, podjętą w ramach niezbędnych środków ostrożności przyjętych w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się COVID-19 i zminimalizowania zagrożeń dla zdrowia posłów i pracowników Parlamentu;
S. mając na uwadze, że Komisja Petycji jako komisja zaangażowana wraz z komisjami przedmiotowo właściwymi (Komisją Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE) oraz Komisją Kultury i Edukacji (CULT)) zorganizowały 15 października 2020 r. wysłuchanie publiczne na temat europejskiej inicjatywy obywatelskiej zatytułowanej "Minority SafePack - milion podpisów za różnorodnością w Europie"; mając na uwadze, że ze względu na pandemię wysłuchanie odbyło się w formacie hybrydowym, organizatorzy EIO mogli uczestniczyć w posiedzeniu zdalnie, a opinia publiczna mogła śledzić posiedzenie za pośrednictwem transmisji internetowej;
T. mając na uwadze, że Komisja, jako strażniczka Traktatów, pełni istotną rolę w pracy Komisji Petycji, a informacje przekazywane przez składających petycje są pomocne w wykrywaniu ewentualnych naruszeń lub przypadków niewłaściwego stosowania prawa europejskiego;
U. mając na uwadze, że strategia Komisji w zakresie rozpatrywania petycji opiera się na komunikacie z 2016 r. pt. "Prawo Unii: lepsze wyniki dzięki lepszemu stosowaniu" (C(2016)8600);
V. mając na uwadze, że sprawozdania roczne Komisji z kontroli stosowania prawa UE odnoszą się do petycji bardzo ogólnie, co wskazuje na brak odpowiedniego systemu gromadzenia informacji dotyczących petycji oraz ich powiązań z postępowaniami w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego lub aktami UE;
W. mając na uwadze, że zgodnie z Regulaminem Parlamentu Europejskiego Komisja Petycji odpowiada za kontakty z Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich, do którego zadań należy rozpatrywanie skarg wnoszonych w związku z niewłaściwym administrowaniem w instytucjach i organach UE; mając na uwadze, że obecna Europejska Rzecznik Praw Obywatelskich, Emily O'Reilly, przedstawiła swoje sprawozdanie roczne za rok 2019 na posiedzeniu Komisji Petycji w dniu 3 września 2020 r.;
X. mając na uwadze, że Komisja Petycji jest członkiem europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich, w której skład wchodzą także Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, rzecznicy krajowi i regionalni oraz podobne organizacje z państw członkowskich UE, krajów kandydujących i z innych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego; mając na uwadze, że sieć ta ma na celu promowanie wymiany informacji o prawie i polityce UE oraz wymianę najlepszych praktyk;
1. podkreśla, że Komisja Petycji odgrywa zasadniczą rolę w ochronie i propagowaniu praw obywateli Unii i osób mających miejsce zamieszkania w Unii poprzez dopilnowywanie, by obawy i skargi składających petycje rozpatrywano w sposób terminowy i skuteczny oraz by w miarę możliwości zajmowano się nimi w ramach otwartej, demokratycznej, szybkiej i przejrzystej procedury składania i rozpatrywania petycji; podkreśla, że narzędzie petycji ma kluczowe znaczenie dla promowania zasad demokracji bezpośredniej i poprawy aktywnego uczestnictwa obywateli w Unii Europejskiej;
2. zaznacza, że udział obywateli w procesie decyzyjnym Unii ma zasadnicze znaczenie dla uczynienia Unii bardziej demokratyczną, otwartą i przejrzystą; podkreśla, że Komisja Petycji odgrywa zasadniczą rolę w angażowaniu obywateli europejskich w działania Unii i stanowi forum dyskusyjne, dzięki któremu głos obywateli może docierać do instytucji UE; wzywa instytucje UE do lepszego reagowania na problemy obywateli w ramach kształtowania polityki poprzez uwzględnianie opinii i skarg zawartych w petycjach;
3. ponownie podkreśla znaczenie ciągłej debaty publicznej na temat zakresu działań Unii w celu zapewnienia obywatelom właściwych informacji o zakresie kompetencji Unii i różnych szczeblach podejmowania decyzji; wzywa w związku z tym do przeprowadzenia skutecznych kampanii informacyjnych; podkreśla, że aktywne zaangażowanie służb prasowych i komunikacyjnych zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, oraz bardziej aktywne media społecznościowe zwiększyłyby widoczność pracy i zdolność reagowania Komisji Petycji na obawy opinii publicznej;
4. uważa, że wysiłki w tym kierunku przyczyniłyby się również do zapobieżenia dezinformacji dotyczącej prac Komisji Petycji, co wpisuje się w walkę z tym zjawiskiem promowaną przez Komisję, oraz do poszerzenia wiedzy obywateli na temat ich prawa do składania petycji oraz na temat zakresu i granic odpowiedzialności Unii i kompetencji Komisji Petycji z myślą o zmniejszeniu liczby petycji uznawanych za niedopuszczalne; uważa, że ważne jest też, by zwrócić uwagę na pomyślnie rozwiązane sprawy, w których Komisja Petycji udzieliła wsparcia; w związku z tym zwraca uwagę na znaczenie wielojęzycznej polityki komunikacyjnej UE dla lepszego kontaktu z obywatelami wszystkich państw członkowskich;
5. podkreśla, że Konferencję w sprawie przyszłości Europy należy wykorzystać jako okazję do wyjaśnienia obywatelom UE roli Komisji Petycji, aby uświadomić im, że mają prawo do składania petycji, oraz zachęcić ich do aktywnego udziału oraz do zgłaszania uwag i pomysłów demokratycznie wybranym przedstawicielom;
6. zwraca uwagę, że petycje są dla obywateli drzwiami do instytucji europejskich i dają Parlamentowi i innym instytucjom UE wyjątkową szansę na nawiązanie bezpośredniego kontaktu z obywatelami i rezydentami Unii, zrozumienie ich problemów i prowadzenie z nimi regularnego dialogu, w szczególności w sytuacjach, gdy odczuwają oni skutki niewłaściwego stosowania prawa Unii; podkreśla potrzebę ściślejszej współpracy między Komisją Petycji, komisjami przedmiotowo właściwymi i instytucjami, organami i agencjami Unii a władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w zakresie dochodzeń lub wniosków dotyczących wdrażania i przestrzegania prawa Unii, w tym udzielania Komisji Petycji niezbędnych odpowiedzi; uważa, że taka współpraca ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o rozpatrywanie i rozwiązywanie zgłaszanych przez obywateli problemów dotyczących stosowania prawa UE, oraz przyczynia się do wzmocnienia legitymacji demokratycznej i odpowiedzialności Unii; apeluje zatem o bardziej aktywny udział przedstawicieli państw członkowskich w posiedzeniach Komisji Petycji oraz o szybsze udzielanie odpowiedzi na kierowane do organów krajowych wnioski Komisji Petycji o wyjaśnienia lub informacje; wzywa Komisję do podjęcia działań zapewniających jak największą spójność i obszerność wykładni zakresu stosowania art. 51 Karty;
7. wzywa Komisję do aktywniejszej współpracy z Komisją Petycji, aby zapewnić, że obywatele Unii otrzymują szczegółową i zrozumiałą odpowiedź;
8. podkreśla, że trzeba respektować podejścia i stanowiska Komisji wyrażane w jej odpowiedziach dla Komisji Petycji, a także respektować jej rolę na straży Traktatów;
9. przypomina, że petycje mają znaczący wkład w realizację przez Komisję roli strażniczki Traktatów; podkreśla, że wzmocnienie współpracy między Komisją Petycji a Komisją ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego procesu rozpatrywania petycji; apeluje do Komisji, aby powstrzymała się od odpowiedzi ogólnych oraz reagowała terminowo, konkretnie i w ukierunkowany sposób, tak by skutecznie odpowiadać na konkretne postulaty składających petycje; zwraca się do Komisji, aby zapewniła przejrzystość i dostęp do dokumentów w ramach procedur EU Pilot dotyczących otrzymanych petycji oraz zakończonych już procedur EU Pilot i postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, oraz aby przy wszczynaniu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego priorytetowo traktowała wszelkie sprawy dotyczące naruszeń prawa UE zgłaszane w petycjach, zwłaszcza gdy sprawy te dotyczą prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska;
10. zwraca się do Komisji, aby doprecyzowała swoje kompetencje w odniesieniu do petycji, w tym petycji dotyczących kwestii wchodzących w zakres działań UE, ale nienależących do obszaru polityki, w którym UE posiada kompetencje ustawodawcze;
11. wzywa organy krajowe, aby proaktywnie podejmowały niezbędne środki pozwalające reagować na zgłaszane w petycjach obawy obywateli w przypadkach systemowego braku zgodności z prawem Unii; wzywa Komisję do regularnego śledzenia postępów poczynionych w zakresie zgodności z prawodawstwem europejskim w zbadanych przypadkach;
12. podkreśla, że Komisja Petycji musi przestrzegać kryteriów dopuszczalności określonych w art. 226 i 227 TFUE oraz w Regulaminie Parlamentu Europejskiego;
13. przypomina, że zasadnicze znaczenie dla dokładnego i kompleksowego rozpatrywania petycji ma współpraca z innymi komisjami w Parlamencie; zauważa, że w 2020 r. wysłano do innych komisji 56 petycji z wnioskiem o opinię i 385 petycji do wglądu; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że od innych komisji otrzymano 40 opinii i 60 potwierdzeń uwzględnienia petycji w ich pracach; zauważa, że wysłuchania publiczne organizowane wspólnie z innymi komisjami parlamentarnymi przyczyniają się do pełnego rozpatrzenia petycji; przypomina, że składający petycje otrzymują informację o tym, że na potrzeby rozpatrzenia ich petycji zwrócono się do innych komisji o wydanie opinii; wzywa komisje parlamentarne, aby zwiększyły starania na rzecz aktywnego udziału w rozpatrywaniu petycji - poprzez wykazanie się wiedzą specjalistyczną - i umożliwiły w ten sposób Parlamentowi szybszą i bardziej wszechstronną reakcję na obawy obywateli; wyraża ubolewanie, że w 2020 r. nie mogło odbyć się posiedzenie sieci petycji, ze względu na sytuację spowodowaną pandemią COVID-19;
14. uważa, że sieć petycji jest użytecznym narzędziem służącym szerzeniu wiedzy o kwestiach poruszanych w petycjach oraz ułatwianiu rozpatrywania petycji w innych komisjach, do których są one przesyłane w celu uzyskania opinii lub do wglądu; zwraca uwagę, że w pracy parlamentarnej i ustawodawczej trzeba ułatwiać podejmowanie działań następczych w odpowiedzi na petycje; uważa, że sieć ta powinna wzmocnić dialog i współpracę z Komisją i innymi instytucjami Unii Europejskiej; jest przekonany, że regularne posiedzenia sieci petycji mają kluczowe znaczenie dla wzmocnienia współpracy między komisjami parlamentarnymi dzięki wymianie informacji i najlepszych praktyk między członkami sieci; wzywa Parlament do opracowania mechanizmu umożliwiającego Komisji Petycji bezpośredni udział w procesie legislacyjnym;
15. zwraca uwagę na swoją rezolucję z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie wyniku działalności Komisji Petycji w roku 2019 1 ;
16. podkreśla, że mimo skróconego czasu posiedzeń Komisji Petycji w 2020 r. ze względu na wprowadzone przez Parlament środki ostrożności mające zapobiec rozprzestrzenianiu się COVID-19 w jego budynkach i wynikające z tego ograniczone możliwości tłumaczenia ustnego, Komisja Petycji wyraziła swoją opinię na temat ważnych kwestii poruszanych w petycjach, wnosząc wkład w znaczną liczbę sprawozdań parlamentarnych, zwłaszcza w sprawie zawarcia Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej 2 , w sprawie kontroli stosowania prawa Unii Europejskiej w latach 2017 i 2018 3 , w sprawie zaleceń dotyczących negocjacji w sprawie nowego partnerstwa ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej 4 , w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej - sprawozdanie roczne za lata 2018-2019 5 , w sprawie ograniczenia nierówności ze szczególnym uwzględnieniem ubóstwa osób pracujących 6 , w sprawie Turcji - roczne sprawozdanie z postępów za 2019 r. 7 oraz w sprawie wdrożenia dyrektywy Rady 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy w świetle Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych 8 ; docenia działalność sekretariatu Komisji Petycji w ogóle, a w szczególności w czasie pandemii, gdy warunki pracy stały się trudniejsze; zaznacza, że trzeba zastanowić się nad wyzwaniami czasu pandemii i rozważyć, w jaki sposób poprawić pracę Komisji Petycji, zwłaszcza w dobie kryzysów;
17. przypomina, że w swoich zaleceniach dotyczących negocjacji w sprawie nowej umowy ze Zjednoczonym Królestwem członkowie Komisji Petycji powtórzyli, że każdy obywatel UE mieszkający w Zjednoczonym Królestwie ma prawo do złożenia petycji do Parlamentu Europejskiego na mocy art. 227 TFUE, do udziału w europejskiej inicjatywie obywatelskiej oraz do zwrócenia się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich po przewidzianym zakończeniu okresu przejściowego (31 grudnia 2020 r.), a jednocześnie wzywa Europejską Rzecznik Praw Obywatelskich do kontynuowania prac rozpoczętych w trakcie negocjacji nad umową o wystąpieniu, aby zapewnić przejrzystość negocjacji prowadzonych w ramach przyszłego partnerstwa między Unią i Zjednoczonym Królestwem;
18. zwraca uwagę na dużą liczbę petycji dotyczących pandemii COVID-19, które Komisja Petycji rozpatrzyła i na które odpowiedziała w 2020 r., stosując w większości przypadków tryb pilny; podkreśla, że w większości tych petycji apelowano o ochronę praw podstawowych i wolności obywateli w obliczu środków nadzwyczajnych, w tym lockdownu, a także o przejrzystość w pracach nad szczepionkami przeciwko COVID-19 oraz w ich zakupie i dystrybucji; podkreśla, że petycje te dotyczyły też kwestii leczenia, sprzętu ochronnego, a także oceny zarządzania kryzysem zdrowotnym w państwach
członkowskich; przypomina również, że wielu składających petycje wyraziło obawy dotyczące wpływu krajowych środków nadzwyczajnych, w tym lockdownu, na demokrację, praworządność i prawa podstawowe, kwestionując ograniczenia w podróżowaniu i pracy, a także początkowy brak koordynacji między państwami członkowskimi w kwestii kontroli na granicach wewnętrznych, który utrudniał swobodne przemieszczanie się w strefie Schengen i stawiał w szczególności w trudnej sytuacji wielu pracowników transgranicznych, studentów i pary osób różnej narodowości, a także sposób zarządzania odwołanymi lotami i podróżami w czasie pandemii i politykę danych linii lotniczych dotyczącą zwrotu kosztów; przypomina, że wszystkie środki ograniczające muszą być konieczne, proporcjonalne i tymczasowe; zaznacza, że zapewnienie skutecznego, jednakowego i jednolitego stosowania prawa UE ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania praworządności, która jest jedną z podstawowych wartości Unii i jej państw członkowskich zgodnie z art. 2 TUE, nawet podczas kryzysów takich jak pandemia COVID-19; jest zdania, że szybkie i skuteczne rozpatrywanie petycji, zwłaszcza w czasach poważnego kryzysu, jest warunkiem sine qua non zdobycia zaufania obywateli do instytucji europejskich;
19. podkreśla, że w pierwszych miesiącach pandemii postanowiono, że Komisja Petycji będzie priorytetowo traktować petycje związane z COVID-19, aby odpowiednio reagować na pilne żądania obywateli wyrażone w pierwszych miesiącach 2020 r.;
20. wyraża poważne zaniepokojenie zdrowiem publicznym i szkodami społeczno-gospodarczymi spowodowanymi pandemią COVID-19; z zadowoleniem przyjmuje doskonałą pracę wykonaną przez Komisję Petycji, która - zgłaszając obawy obywateli dotyczące kryzysu w dziedzinie zdrowia publicznego i kryzysu społeczno-gospodarczego w związku z pandemią COVID-19 - przyczyniła się do zapewnienia reakcji Parlamentu na potrzeby i oczekiwania obywateli, zwłaszcza tych, których szczególnie dotknął kryzys sanitarny, w zakresie zdolności Unii do stawiania czoła takiemu globalnemu wyzwaniu; zwraca w związku z tym uwagę na ważne działania następcze, które Komisja Petycji podjęła w odpowiedzi na kwestie poruszone w petycjach dotyczących pandemii COVID-19 i które doprowadziły do przyjęcia na posiedzeniu plenarnym rezolucji w sprawie systemu Schengen i środków podjętych w czasie kryzysu związanego z COVID-19 9 , w sprawie praw osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ich rodzin w dobie kryzysu związanego z pandemią COVID-19 10 oraz w sprawie zajęcia się poziomem bezdomności w UE 11 ;
21. podkreśla istotny wkład Komisji Petycji w ochronę praw dzieci, o którym świadczy rozpatrywanie przez nią szeregu petycji w sprawie uprowadzeń rodzicielskich w Japonii; wskazuje w związku z tym na rezolucję w sprawie międzynarodowych i wewnątrzkrajowych uprowadzeń rodzicielskich dzieci z UE w Japonii, której projekt został przyjęty przez Komisję Petycji w dniu 16 czerwca 2020 r., przyjętą na posiedzeniu plenarnym w dniu 8 lipca 2020 r. 12 ;
22. zwraca uwagę na wysłuchanie z dnia 29 października 2020 r. pt. "Obywatelstwo Unii: umocnienie pozycji, integracja, udział", które Komisja Petycji zorganizowała wspólnie z Komisją Prawną, Komisją Spraw Konstytucyjnych oraz Komisją Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych; uważa, że wydarzenie to pozwoliło wnieść Parlamentowi znaczący wkład w przygotowywane przez Komisję sprawozdanie na temat obywatelstwa UE za 2020 r. i toczące się w Komisji Petycji prace nad uczestnictwem obywatelskim;
23. zauważa, że oprócz zagadnień związanych z prawami podstawowymi głównym przedmiotem troski obywateli w 2020 r. były kwestie dotyczące zdrowia; uznaje jednocześnie, że w centrum prac Komisji Petycji znalazły się kwestie dotyczące zdrowia związane z pandemią COVID-19; zwraca uwagę na rezolucję w sprawie dodatkowego finansowania badań biomedycznych nad encefalopatią mialgiczną - której projekt został przyjęty przez komisję w dniu 30 kwietnia 2020 r. - przyjętą na posiedzeniu plenarnym w dniu 18 czerwca 2020 r. 13 ; przypomina, że ta rezolucja Parlamentu została bardzo dobrze przyjęta przez środowiska naukowe i pacjentów, ponieważ wzywa do lepszego rozpoznawania tego rodzaju chorób na szczeblu państw członkowskich poprzez specjalne ukierunkowane szkolenia dla organów publicznych, pracowników służby zdrowia i ogólnie urzędników; ponawia w związku z tym swój apel o skoordynowane i wzmożone wysiłki badawcze oraz o dodatkowe finansowanie, w tym w ramach programu "Horyzont Europa", wspierające postępy w badaniach, aby stawić czoła ludzkim i społeczno-gospodarczym konsekwencjom tego, że coraz więcej osób żyje i pracuje z długotrwałymi i przewlekłymi schorzeniami powodującymi niepełnosprawność;
24. zauważa, że w 2020 r. przedmiotem poważnej troski obywateli nadal były kwestie dotyczące środowiska naturalnego; ubolewa nad tym, że państwa członkowskie nie zawsze wdrażają prawidłowo przepisy dotyczące środowiska, co opisano w licznych petycjach zawierających skargi dotyczące zanieczyszczenia powietrza, pogorszenia stanu ekosystemów naturalnych, bezpieczeństwa jądrowego i wpływu działalności wydobywczej na środowisko; podkreśla, jak
ważne jest spełnienie oczekiwań obywateli Unii w zakresie ochrony środowiska; wzywa zatem Komisję, by wraz z państwami członkowskimi zapewniła prawidłowe wdrożenie prawodawstwa UE w tej dziedzinie;
25. z zadowoleniem przyjmuje szczególną rolę ochronną, jaką odgrywa Komisja Petycji w UE w ramach Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych; zwraca uwagę na ważną bieżącą pracę Komisji Petycji w związku z petycjami dotyczącymi niepełnosprawności; zauważa, że w porównaniu z rokiem poprzednim w 2020 r. liczba petycji dotyczących niepełnosprawności była niemal dwukrotnie większa; podkreśla, że dyskryminacja oraz dostęp do edukacji i zatrudnienia pozostają jednymi z głównych wyzwań, z którymi muszą mierzyć się osoby z niepełnosprawnością, i uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny podjąć dalsze wysiłki, by zagwarantować pełny dostęp do podstawowych usług; wzywa do wdrożenia konkretnych propozycji sprzyjających włączeniu społecznemu oraz ułatwiających uznawanie i umożliwiających przenoszenie umiejętności w UE;
26. przypomina, że w 2020 r. Komisja Petycji zwróciła szczególną uwagę na omówienie petycji dotyczących trudności, z jakimi borykają się osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodziny podczas pandemii COVID-19, zwłaszcza jeśli chodzi o dostęp do świadczeń zdrowotnych, bezpośrednią pomoc oraz kontakt z rodzinami i opiekunami; zwraca w związku z tym uwagę na rezolucję złożoną przez Komisję Petycji w sprawie praw osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ich rodzin w dobie kryzysu związanego z pandemią COVID-19, przyjętą na sesji plenarnej 8 lipca 2020 r.; z zadowoleniem przyjmuje wynik dorocznych warsztatów Komisji Petycji poświęconych ochronie praw osób z niepełnosprawnościami - "Nowa strategia w sprawie niepełnosprawności" - zorganizowanych na posiedzeniu komisji w dniu 28 października 2020 r.;
27. przypomina, że kontakty z Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich należą do obowiązków, które Regulamin Parlamentu Europejskiego powierza Komisji Petycji; podkreśla konstruktywną współpracę Parlamentu z Europejską Rzecznik Praw Obywatelskich oraz jego zaangażowanie w działania europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich; zauważa regularny wkład Europejskiej Rzecznik Praw Obywatelskich w prace Komisji Petycji przez cały rok; zdecydowanie uważa, że instytucje, organy i agencje Unii muszą zapewnić spójne i skuteczne stosowanie się do zaleceń Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;
28. uważa, że niezbędne jest, aby obywatele mogli bezpośrednio uczestniczyć w inicjowaniu wniosków ustawodawczych; zaznacza, że dla Komisji Petycji EIO jest ważnym instrumentem aktywnego obywatelstwa, a także wyjątkowym narzędziem europejskiej demokracji uczestniczącej; trzeba zatem do niej podchodzić w sposób otwarty i elastyczny; podkreśla, że wysłuchania publiczne są dla organizatorów inicjatyw kluczową okazją do ich publicznego zaprezentowania instytucjom unijnym i ekspertom, co pozwala Komisji i Parlamentowi na dogłębne zrozumienie założonego wyniku EIO; wzywa Komisję, aby rozważyła wystąpienie z wnioskiem ustawodawczym opartym na treści wszelkich pozytywnie rozpatrzonych EIO;
29. zaznacza, że przejrzystość i publiczny dostęp do dokumentów instytucji UE mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia najwyższego poziomu ochrony obywatelskich praw demokratycznych i zaufania obywateli do instytucji UE; zwraca uwagę, że obowiązujące rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji nie odpowiada już sytuacji faktycznej; głęboko ubolewa, że od lat nie poczyniono postępów, jeśli chodzi o przegląd rozporządzenia (WE) nr 1049/2001; wzywa Komisję, aby przedłożyła wniosek dotyczący przekształcenia rozporządzenia z 2001 r. w celu zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności przez promowanie dobrych praktyk administracyjnych, zgodnie z wymogami traktatu lizbońskiego;
30. podkreśla, że internetowy portal petycji jest podstawowym narzędziem zapewniającym sprawny, skuteczny i przejrzysty proces składania petycji; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje ulepszenia, jakie wprowadzono w zakresie ochrony danych i zabezpieczeń i dzięki którym portal stał się bardziej przyjazny dla użytkowników i bezpieczniejszy dla obywateli; podkreśla, że należy kontynuować działania, aby spopularyzować portal, za pomocą mediów społecznościowych, oraz ułatwić korzystanie z niego i zapewnić jego dostępność dla wszystkich obywateli, zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnościami, m.in. przez umożliwienie składania petycji w krajowych językach migowych; wzywa, aby na portalu internetowym petycji publikowano więcej informacji, w tym na temat postępów w rozpatrywaniu petycji i w dochodzeniach prowadzonych z innymi instytucjami; wzywa do oceny, w jaki sposób można zapobiegać wykorzystywaniu skradzionych lub fałszywych tożsamości; podkreśla także, że trzeba pilnie zmienić lub zaktualizować skomputeryzowany system rejestracji i podpisów, tak aby był on faktycznie sprawny i umożliwiał obywatelom udział stosownie do potrzeb w czasie rzeczywistym; popiera utworzenie jednolitego portalu cyfrowego, na którym obywateli mogliby łatwo uzyskać dostęp do wszystkich procedur petycji i znaleźć wszystkie odnośne informacje;
31. zauważa, że choć wyraźnie wzrosła liczba poparcia dla jednej lub większej liczby petycji, wielu składających petycje nadal porusza złożoność działań, jakie trzeba wykonać na portalu petycji Parlamentu Europejskiego w celu poparcia petycji; jest zdania, że uproszczenie tego procesu umożliwiłoby obywatelom lepsze wykorzystanie ich prawa do składania petycji;
32. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji i sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz komisjom ds. petycji państw członkowskich, a także rzecznikom praw obywatelskich lub podobnym właściwym organom.
