Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie wdrożenia systemu certyfikacji procesu Kimberley (2021/2885(RSP))(2022/C 251/18)
(Dz.U.UE C z dnia 30 czerwca 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając system certyfikacji procesu Kimberley,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2368/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. wprowadzające w życie system certyfikacji Procesu Kimberley dla handlu międzynarodowego surowcem diamentowym 1 oraz wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzającego w życie system certyfikacji procesu Kimberley dla handlu międzynarodowego surowcem diamentowym (COM(2021)0115), którego celem jest przekształcenie kolejnych zmian w celu zachowania przejrzystości,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/821 z dnia 17 maja 2017 r. ustanawiające obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka 2 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 z dnia 9 czerwca 2021 r. ustanawiające Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej - Globalny wymiar Europy 3 ,
- uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie wdrożenia systemu certyfikacji procesu Kimberley (O-000073/2021 - B9-0044/2021),
- uwzględniając art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,
- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Handlu Międzynarodowego,
A. mając na uwadze, że system certyfikacji procesu Kimberley ustanowiono w 2003 r. jako system certyfikacji objęty mandatem ONZ w celu powstrzymania handlu konfliktowymi diamentami, który napędzał wojny domowe; mając na uwadze, że system certyfikacji procesu Kimberley ma trójstronną strukturę z udziałem rządów jako decydentów oraz międzynarodowego przemysłu diamentowego i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w charakterze obserwatorów; mając na uwadze, że w systemie certyfikacji procesu Kimberley decyzje podejmuje się w drodze bezwzględnego konsensusu jego 56 członków, reprezentujących 82 kraje, przy czym UE i jej 27 państw członkowskich liczy się jako jeden uczestnik;
B. mając na uwadze, że system certyfikacji procesu Kimberley definiuje konfliktowe diamenty jako "surowiec diamentowy wykorzystywany przez ruchy rebelianckie lub ich sprzymierzeńców do finansowania konfliktów zmierzających do podważenia rządów zgodnych z prawem"; mając na uwadze, że system certyfikacji procesu Kimberley uważa się za skuteczny w prawie całkowitym powstrzymaniu handlu diamentami konfliktowymi, jak pierwotnie zdefiniowano, i że obecnie handel diamentami konfliktowymi stanowi mniej niż 1 % całego handlu surowcem diamentowym, choć w 2003 r. odsetek ten wynosił aż 15 %;
C. mając na uwadze, że nadal dochodzi do naruszeń praw człowieka w związku z wydobyciem diamentów na bogatych w diamenty obszarach dotkniętych konfliktami i obszarach wysokiego ryzyka, które to naruszenia mogą obejmować pracę dzieci i pracę przymusową, bicie, tortury, przemoc seksualną, wymuszone zaginięcia osób, wymuszone eksmisje i przesiedlenia, nielegalne zagarnianie ziemi oraz niszczenie miejsc ważnych pod względem rytualnym lub kulturowym;
D. mając na uwadze, że od czasu wejścia w życie systemu certyfikacji procesu Kimberley jako globalnej inicjatywy w 2003 r. zmienił się charakter konfliktów i realia w terenie; mając na uwadze, że system certyfikacji procesu Kimberley nie uwzględnia sytuacji, w których publiczne lub prywatne siły bezpieczeństwa, przedsiębiorstwa, przestępcy lub ugrupowania zbrojne stosują powszechną lub systematyczną przemoc w celu zabezpieczenia swoich interesów ekonomicznych w produkcji diamentów; mając na uwadze, że obecnie nie można zaspokoić oczekiwań konsumentów co do pewności pochodzenia i etycznego charakteru pozyskiwania diamentów; mając na uwadze, że skutkuje to
spadkiem popytu na naturalne diamenty i w związku z tym ma negatywne konsekwencje dla legalnego przemysłu diamentowego i wydobycia rzemieślniczego; mając na uwadze, że mechanizmy takie jak system certyfikacji procesu Kimberley należy poddawać regularnym przeglądom i aktualizacjom, aby zagwarantować, że będą one w stanie sprostać oczekiwaniom konsumentów i międzynarodowym zobowiązaniom dotyczącym społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i zrównoważonego rozwoju;
E. mając na uwadze, że UE dążyła do rozszerzenia zakresu pierwotnej definicji diamentów konfliktowych zawartej w dokumencie podstawowym systemu certyfikacji procesu Kimberley w celu uwzględnienia w niej naruszeń praw człowieka, ale nie udało się osiągnąć pomyślnego rezultatu ze względu na konsensualny charakter procesu decyzyjnego oraz sprzeciw niektórych głównych krajów produkujących, handlujących i konsumujących;
F. mając na uwadze, że system gwarancji Światowej Rady Diamentów jest dobrowolnym branżowym programem samoregulacji, który śledzi diamenty z certyfikatem procesu Kimberley poprzez łańcuch dostaw aż po handel oszlifowanymi i wypolerowanymi kamieniami;
1. podkreśla pilną potrzebę zmiany definicji diamentów konfliktowych w celu uzupełnienia jej o kwestię praw człowieka oraz społeczny i środowiskowy wymiar konfliktu związanego z produkcją diamentów, aby zagwarantować, że diamenty trafiające na rynek UE nie będą miały związku z żadnym naruszeniem praw człowieka ani przestępstwami środowiskowymi, niezależnie od tego, czy zostały one popełnione przez grupy rebeliantów, rządy czy prywatne przedsiębiorstwa; zwraca uwagę, że oprócz surowca diamentowego system certyfikacji procesu Kimberley powinien mieć też zastosowanie do kamieni oszlifowanych i wypolerowanych;
2. wzywa do skuteczniejszego wdrożenia systemu certyfikacji procesu Kimberley w celu zapewnienia, że żadne konfliktowe diamenty nie trafią do legalnych łańcuchów dostaw; apeluje o wzmocnienie i poprawę monitorowania i egzekwowania kontroli wewnętrznych w państwach uczestniczących; wzywa strony systemu certyfikacji procesu Kimberley do stworzenia niezależnego mechanizmu monitorowania, ponieważ zalecenia wydawane w następstwie wzajemnych wizyt kontrolnych mają charakter niewiążący i często nie są w stanie zaradzić uchybieniom we wdrażaniu wewnętrznych środków kontroli ani wprowadzić znaczących zmian w przypadkach niezgodności z minimalnymi wymogami systemu certyfikacji procesu Kimberley;
3. wyraża głębokie zaniepokojenie ostatnimi doniesieniami o próbach uciszania obserwatorów społeczeństwa obywatelskiego na ostatnim międzysesyjnym posiedzeniu dotyczącym procesu Kimberley; ponownie podkreśla istotną rolę społeczeństwa obywatelskiego w trójstronnej strukturze systemu certyfikacji procesu Kimberley i wzywa do pełnego poszanowania wolności słowa przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego; zwraca uwagę na znaczenie zapewnienia wiarygodnego finansowania organizacjom społeczeństwa obywatelskiego działającym w obszarze konfliktowych minerałów i diamentów;
4. z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie legalnego przemysłu diamentowego w system certyfikacji procesu Kimberley oraz ustanowienie systemu gwarancji Światowej Rady Diamentów; zauważa, że tworzenie miejsc pracy i dochody dla społeczności górniczych zależą od stabilnych, przejrzystych i odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze diamentów;
5. zwraca uwagę, że należy umożliwić śledzenie drogi diamentów od momentu wydobycia do wprowadzenia na rynek w sposób, który nie ogranicza się do zwykłej papierowej dokumentacji towarzyszącej transportowi diamentów; jest w pełni otwarty na koncepcję wykorzystania nowych technologii, takich jak łańcuch bloków, do poprawy identyfikowalności; z zadowoleniem przyjmuje działania na rzecz cyfryzacji certyfikatów procesu Kimberley;
6. podkreśla znaczenie zajęcia się podstawowymi przyczynami konfliktów i przemocy związanych z diamentami w całym łańcuchu dostaw; wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do dopilnowania, by w ramach programu tematycznego "Pokój, stabilność i zapobieganie konfliktom" przeznaczono wystarczające środki na budowanie zdolności, aby wspierać zrównoważone i wrażliwe na konflikty zarządzanie zasobami naturalnymi oraz zgodność z procesem Kimberley i innymi podobnymi inicjatywami mającymi zastosowanie do minerałów z regionów ogarniętych konfliktami z myślą o poprawie warunków życia społeczności górniczych i usprawnieniu wydobycia rzemieślniczego; apeluje, by podmioty przydzielające fundusze geograficzne uwzględniały również działania związane z budowaniem zdolności i zapobieganiem konfliktom;
7. wzywa UE, aby nadal była światowym liderem we wdrażaniu inicjatyw na rzecz odpowiedzialnego pozyskiwania, takich jak Wytyczne OECD dotyczące należytej staranności dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka, a także zaktualizowane Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych; ponownie podkreśla, że odpowiedzialne pozyskiwanie i należyta staranność muszą być zgodne z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka;
8. wzywa UE do dawania przykładu i dalszego wdrażania programu handlowego opartego na wartościach, aby wpłynąć na pozytywne zmiany w krajach nienależących do UE; zauważa w ty kontekście, że w przepisach UE dotyczących handlu diamentami należy odzwierciedlać najwyższy poziom ambicji; wzywa UE do rozważenia dodatkowych autonomicznych środków, aby - z myślą o wyeliminowaniu niedociągnięć systemu certyfikacji procesu Kimberley - dopilnować, by surowe, oszlifowane i wypolerowane diamenty mające związek z łamaniem praw człowieka nie były wprowadzane na rynek UE;
9. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych oraz obecnemu przewodniczącemu i wiceprzewodniczącemu systemu certyfikacji procesu Kimberley.
