I. WPROWADZENIE1. Sprawa FOREX (AT.40135) dotyczy zachowania, które miało miejsce na kilku odrębnych [...] kanałach dyskusyjnych i dotyczyło transakcji kasowych na rynku walutowym G10 ("FX"). 16 maja 2019 r. Komisja przyjęła dwie decyzje w sprawie ugody - FOREX (Three-way banana split) 2 i FOREX (Essex Express) 3 - dotyczące zachowania na niektórych z tych kanałów dyskusyjnych.
2. Niniejsze sprawozdanie dotyczy zachowania na konkretnym kanale dyskusyjnym - Sterling Lads 4 , a w szczególności projektu decyzji zakazującej kartelu, przyjętej w ramach postępowania zwykłego i skierowanej do Credit Suisse Group AG, Credit Suisse Securities (Europe) Limited i Credit Suisse AG (zwanych wspólnie "Credit Suisse"). Cztery inne przedsiębiorstwa 5 (zwane dalej "stronami postępowania ugodowego") uczestniczą w równoległym postępowaniu ugodowym i są adresatami odrębnego projektu decyzji w sprawie ugody 6 .
II. PROCEDURA
3. Postępowanie wyjaśniające wszczęto po tym, jak 27 września 2013 r. [podmiot niebędący adresatem] zwrócił się o wydanie poświadczenia kolejności złożenia wniosku o zwolnienie z grzywien, na podstawie pkt 14 i 15 obwieszczenia Komisji w sprawie zwalniania z grzywien i zmniejszania grzywien w sprawach kartelowych ("obwieszczenie w sprawie łagodzenia kar" 7 ). W październiku 2013 r. swoje wnioski o obniżenie kwoty grzywny na podstawie obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar złożyły [podmiot niebędący adresatem] i [podmiot niebędący adresatem]. 2 lipca 2014 r. Komisja przyznała [podmiotowi niebędącemu adresatem] warunkowe zwolnienie z grzywny. [Podmiot niebędący adresatem] złożył wniosek o obniżenie kwoty grzywny na podstawie obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar w lipcu 2015 roku. W okresie od lipca 2014 r. do kwietnia 2016 r. Komisja przesłała Credit Suisse i stronom postępowania ugodowego (zwanym razem "stronami") wnioski o udzielenie informacji.
4. 27 października 2016 r. Komisja wszczęła na podstawie art. 11 ust. 6 rozporządzenia 1/2003 8 postępowanie przeciwko stronom i wyznaczyła im termin na wyrażenie zainteresowania podjęciem rozmów ugodowych. Takie zainteresowanie wyraziła każda ze stron. Między 9 listopada 2016 r. a 7 lutego 2018 roku odbyły się zatem dwustronne spotkania ugodowe.
5. Credit Suisse poinformowało Komisję 19 lutego 2018 r., że rezygnuje z dalszego uczestnictwa w postępowaniu ugodowym. Postępowanie stało się w związku z tym "hybrydowe", ponieważ Komisja powróciła w stosunku do Credit Suisse do postępowania zwykłego, zgodnie z pkt 19 obwieszczenia Komisji w sprawie prowadzenia postępowań ugodowych 9 , podczas gdy wobec stron postępowania ugodowego kontynuowała postępowanie ugodowe.
III. PISEMNE ZGŁOSZENIE ZASTRZEŻEŃ I PIERWSZE SPOTKANIE WYJAŚNIAJĄCE
6. 24 lipca 2018 r. Komisja przyjęła pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, skierowane do Credit Suisse. Stwierdziła w nim wstępnie, że Credit Suisse, wraz ze stronami postępowania ugodowego, uczestniczyło w zachowaniu stanowiącym naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 Porozumienia EOG polegającym na wymianie szczególnie chronionych informacji handlowych na prywatnym, wielostronnym kanale dyskusyjnym pod nazwą Sterling Lads. Według pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń użytkownicy kanału dyskusyjnego Sterling Lads brali udział w powtarzającej się i prowadzonej na szeroką skalę wymianie niektórych bieżących lub przyszłościowych informacji na temat swojej działalności handlowej związanej z różnymi aspektami transakcji kasowych na rynku walutowym G10, zgodnie z dorozumianym porozumieniem. Według pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń wymiana informacji czasami służyła traderom także do koordynacji swoich działań poprzez tzw. "ustępowanie".
7. W pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń Komisja doszła do wstępnego wniosku, że zachowanie, w którym brało udział Credit Suisse, stanowiło porozumienia lub uzgodnione praktyki, mające na celu zakłócenie lub ograniczenie konkurencji w rozumieniu art. 101 TFUE i art. 53 Porozumienia EOG. Ponadto Komisja uznała wstępnie, że zachowanie Credit Suisse prowadziło do pojedynczego i ciągłego naruszenia w okresie od 7 lutego 2012 r. do 12 lipca 2012 roku.
8. 25 lipca 2018 r. Credit Suisse uzyskało dostęp do akt sprawy. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające nie otrzymał w tej kwestii żadnej skargi ani dodatkowego wniosku.
9. Początkowo Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji wyznaczyła Credit Suisse osiem tygodni na udzielenie odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń. Na wniosek Credit Suisse DG ds. Konkurencji przesunęła wyznaczony termin o dwa tygodnie.
10. Odpowiednio 15 i 29 sierpnia 2018 r. Credit Suisse zwróciło się do DG ds. Konkurencji z wnioskiem o dodatkowe przedłużenie tego terminu o dwa do trzech tygodni z powodu rzekomych trudności oraz opóźnień w dostępie do akt sprawy. DG ds. Konkurencji odrzuciła ten wniosek 30 sierpnia 2018 roku. 4 września 2018 r., na podstawie art. 9 decyzji 2011/695/UE, Credit Suisse przekazało sprawę urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające, który to po zbadaniu argumentów Credit Suisse i w świetle wszystkich okoliczności - w szczególności pierwotnego terminu wyznaczonego przez DG ds. Konkurencji oraz rozmiaru i złożoności akt - 12 września 2018 r. podjął decyzję o oddaleniu wniosku Credit Suisse.
11. 4 października 2018 r. Credit Suisse przedłożyło w wyznaczonym terminie odpowiedź na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, wnioskując o możliwość złożenia ustnych wyjaśnień. Odbyło się ono na spotkaniu wyjaśniającym ("pierwsze spotkanie wyjaśniające") 7 grudnia 2018 r. i przebiegło sprawnie, bez zarzutów proceduralnych.
IV. WNIOSEK STRON POSTĘPOWANIA UGODOWEGO O UDZIAŁ W PIERWSZYM SPOTKANIU WYJAŚNIAJĄCYM
12. Niektóre strony postępowania ugodowego zapytały, czy zostaną zaproszone do udziału w spotkaniu wyjaśniającym, bądź też zwróciły się o zaproszenie ich do takiego udziału. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające odrzucił wówczas ich wnioski ze względu na:
a) przepisy obwieszczenia o postępowaniach ugodowych, zgodnie z którymi strony postępowania ugodowego potwierdzają, że nie zamierzają składać wniosku o ponowne złożenie ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym; oraz
b) cel składania ustnych wyjaśnień, którym - zgodnie z rozporządzeniem 773/2004 - jest umożliwienie stronom wyrażenia opinii w trakcie postępowania oraz pomoc Komisji w podjęciu właściwej decyzji.
13. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające odrzucił również wniosek jednej ze stron postępowania ugodowego o dostęp do transkrypcji pierwszego spotkania wyjaśniającego, ponieważ przesłuchania te nie są jawne (art. 14 ust. 6 rozporządzenia 773/2004), a nagrania są udostępniane jedynie ich uczestnikom (art. 14 ust. 8 rozporządzenia 773/2004).
V. WNIOSEK CREDIT SUISSE O UDZIELENIE DALSZEGO DOSTĘPU DO AKT SPRAWY
14. 3 listopada 2020 r. Credit Suisse skierowało do DG ds. Konkurencji wniosek o dostęp do pewnych informacji z akt sprawy Komisji, w tym do korespondencji ugodowej między stronami postępowania ugodowego a Komisją oraz do wykazu dokumentów włączonych do akt od czasu, gdy Credit Suisse miało do nich dostęp po raz ostatni ("wykaz") 10 .
15. DG ds. Konkurencji odpowiedziała na ten wniosek 1 grudnia 2020 r., wyrażając zgodę na udostępnienie wnioskowanych przez Credit Suisse dokumentów w zakresie, w jakim dotyczyły one kanału dyskusyjnego Sterling Lads (lub w jakim nie pozostawały z nim bez związku). Nie uwzględniła jednak wniosku w zakresie dotyczącym wykazu i - po dalszej korespondencji ze strony Credit Suisse - 9 grudnia 2020 r. ostatecznie go odrzuciła.
16. 23 stycznia 2021 r. Credit Suisse skierowało do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające wniosek o dostęp do niektórych dokumentów z akt postępowania wyjaśniającego Komisji oraz do wykazu. 26 stycznia 2021 r. DG ds. Konkurencji poinformowała Credit Suisse, że w ramach postępowania opracowuje dodatkowe pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, wraz z którym Credit Suisse otrzyma dodatkowy dostęp do akt i do wykazu. W świetle tej korespondencji, ówczesny urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające poinformował Credit Suisse, że zgodnie z art. 3 ust. 7 decyzji 2011/695/UE, jego wniosek z 23 stycznia 2021 r. należy uznać za przedwczesny i nie nadawać mu dalszego biegu.
VI. DODATKOWE PISEMNE ZGŁOSZENIE ZASTRZEŻEŃ I DRUGIE SPOTKANIE WYJAŚNIAJĄCE
17. 18 marca 2021 r. Komisja przyjęła dodatkowe pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, o którym 19 marca 2021 r. powiadomiła Credit Suisse. Uszczegółowiła i rozwinęła w nim niektóre elementy pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń, w szczególności kontekst ekonomiczny i rynkowy sprawy oraz analizę dowodową. Ponadto wyjaśniła swoje wstępne stanowisko, zgodnie z którym uzgodnienia zawierane na kanale dyskusyjnym Sterling Lads - obejmujące (i) prowadzoną na szeroką skalę, powtarzającą się wymianę informacji, (ii) sporadyczne przypadki koordynowania działań oraz (iii) dorozumiane porozumienie - stanowiły odrębne porozumienia lub uzgodnione praktyki, z których każda ograniczała konkurencję ze względu na cel, a które łącznie składały się na pojedyncze i ciągłe naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 Porozumienia EOG. W tym dodatkowym pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń szczegółowo przedstawiono również metody obliczania wskaźnika zastępczego wartości sprzedaży, z którego Komisja zamierzała skorzystać w przypadku nałożenia grzywny.
18. Część akt udostępniono Credit Suisse na płycie DVD 23 marca 2021 r., a dodatkowy dostęp do materiałów związanych z postępowaniem ugodowym, w tym do komunikacji ugodowej między Komisją a stronami postępowania ugodowego - powiązanej (lub niebędącej bez związku) ze Sterling Lads - zapewniono w dniach 24-26 marca 2021 r. w siedzibie Komisji.
19. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające nie otrzymał dodatkowych wniosków w sprawie dostępu do akt.
20. DG ds. Konkurencji wyznaczyła Credit Suisse termin na złożenie odpowiedzi na dodatkowe pisemne zgłoszenie zastrzeżeń do 22 kwietnia 2021 roku. 1 kwietnia 2021 r. Credit Suisse zwróciło się do DG ds. Konkurencji o przedłużenie tego terminu o cztery tygodnie. 7 kwietnia 2021 r. DG ds. Konkurencji odrzuciła ten wniosek.
21. 8 kwietnia 2021 r. Credit Suisse zwróciło się do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o czterotygodniowe przedłużenie terminu udzielenia odpowiedzi na dodatkowe pisemne zgłoszenie zastrzeżeń. 12 kwietnia 2021 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające, po rozpatrzeniu argumentów zarówno Credit Suisse, jak i DG ds. Konkurencji, przyznał Credit Suisse przedłużenie terminu na złożenie odpowiedzi o dwa tygodnie, tj. do 6 maja 2021 roku. Credit Suisse przekazało swoją odpowiedź w ostatnim dniu tego terminu.
22. W odpowiedzi na dodatkowe pisemne zgłoszenie zastrzeżeń Credit Suisse wystąpiło o możliwość złożenia ustnych wyjaśnień. Miało ono miejsce na spotkaniu wyjaśniającym ("drugie spotkanie wyjaśniające") 8 czerwca 2021 r. 11 i przebiegło sprawnie, bez zarzutów proceduralnych.
VII. WNIOSEK
23. W projekcie decyzji uznaje się Credit Suisse odpowiedzialnym z tytułu naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 Porozumienia EOG poprzez udział w okresie od 7 lutego 2012 r. do 12 lipca 2012 r. w prowadzonej na szeroką skalę, powtarzającej się wymianie bieżących lub przyszłościowych, szczególnie chronionych informacji handlowych, co stanowiło porozumienia lub uzgodnione praktyki (w ramach szerszego pojedynczego i ciągłego naruszenia), w celu ograniczenia lub zakłócenia konkurencji w zakresie kasowych transakcji na rynku walutowym G10, obejmującego cały EOG. W przeciwieństwie do pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń i dodatkowego pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń, projekt decyzji zwalnia Credit Suisse z odpowiedzialności z tytułu dorozumianego porozumienia oraz przypadków koordynowania działań.
24. Zgodnie z art. 16 decyzji 2011/695/UE sprawdziłam, czy projekt decyzji dotyczy jedynie zastrzeżeń, co do których Credit Suisse miało możliwość przedstawienia swojego stanowiska, i stwierdzam, że istotnie tak jest.
25. W związku z powyższym stwierdzam, że w niniejszej sprawie zapewniono Credit Suisse możliwość skutecznego wykonywania swoich praw procesowych.
Bruksela, 1 grudnia 2021 r.
1 Na podstawie art. 16 i 17 decyzji 2011/695/UE Przewodniczącego Komisji Europejskiej z dnia 13 października 2011 r. w sprawie funkcji i zakresu uprawnień urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające w niektórych postępowaniach z zakresu konkurencji (Dz.U. L 275 z 20.10.2011, s. 29) ("decyzja 2011/695/UE").
2 Dz.U. C 226 z 9.7.2020, s. 5.
3 Dz.U. C 219 z 3.7.2020, s. 8.
4 "Sterling Lads" to nazwa kanału dyskusyjnego [...], na którym miało miejsce przedmiotowe zachowanie.
5 [Podmiot niebędący adresatem], [podmiot niebędący adresatem], [podmiot niebędący adresatem] i [podmiot niebędący adresatem].
6 Odrębne sprawozdanie urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające na podstawie art. 16 i 17 decyzji 2011/695/UE sporządzono w odniesieniu do postępowania ugodowego.
7 Dz.U. C 298 z 8.12.2006, s. 17.
8 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz.U. L 1 z 4.1.2003, s. 1) ("rozporządzenie 1/2003").
9 Obwieszczenie Komisji w sprawie prowadzenia postępowań ugodowych w związku z przyjęciem decyzji na mocy art. 7 i 23 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 w sprawach kartelowych (Dz.U. C 167 z 2.7.2008, s. 1) ("obwieszczenie o postępowaniach ugodowych").
10 Credit Suisse sporządziło ten wniosek w oparciu o postanowienie z 10 września 2019 r. w sprawie Lantmannen/Komisja, C-318/19 P(R), EU:C:2019:698, które (na etapie tymczasowym) utrzymało w mocy decyzję urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o zapewnieniu dostępu do wszelkiej korespondencji ugodowej między stroną ugodową a Komisją, która miała miejsce do czasu sporządzenia pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń.
11 Ze względu na trwającą pandemię koronawirusa drugie spotkanie wyjaśniające odbyło się zdalnie w ramach szyfrowanej wideokonfe- rencji oraz za pośrednictwem zabezpieczonej hasłem (transmitowanej w internecie) wirtualnej sali odsłuchowej dla osób, które nie zabierały głosu na spotkaniu wyjaśniającym.
