Rezolucja nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Republiką Iraku z drugiej strony (10209/1/2012 - C8-0038/2018 - 2010/0310M(NLE)).

Umowa o partnerstwie i współpracy między UE a Irakiem (rezolucja)

P8_TA(2018)0286

Rezolucja nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Republiką Iraku z drugiej strony (10209/1/2012 - C8-0038/2018 - 2010/0310M(NLE))

(2020/C 118/06)

(Dz.U.UE C z dnia 8 kwietnia 2020 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając projekt decyzji Rady (10209/1/2012),

– uwzględniając Umowę o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Iraku, z drugiej strony ¹ ,

– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 91, art. 100, art. 207, art. 209 oraz art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C8-0038/2018),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie umowy o partnerstwie i współpracy między UE i Irakiem ² ,

– uwzględniając wspólny komunikat wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 8 stycznia 2018 r. określający elementy strategii UE na rzecz Iraku,

– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 stycznia 2018 r. ustanawiające nową strategię na rzecz Iraku,

– uwzględniając wieloletni program indykatywny Komisji dla Iraku na lata 2014-2017,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie systematycznego masowego mordowania mniejszości religijnych przez tzw. "ISIS/Daisz" ³ ,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 października 2016 r. w sprawie sytuacji w północnym Iraku i Mosulu ⁴ ,

– uwzględniając rezolucje 2367 (2017) i 2379 (2017) przyjęte przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych odpowiednio w dniu 14 lipca 2017 r. i w dniu 21 września 2017 r.,

– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia 4 lipca 2018 r. ⁵  w sprawie przedmiotowego projektu decyzji,

– uwzględniając art. 99 ust. 2 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Rozwoju (A8-0224/2018),

A. mając na uwadze, ze Europę i Irak łączą tysiące lat wzajemnych wpływów kulturowych i wspólnej historii;

B. mając na uwadze, że Irak był rujnowany przez dziesięciolecia przez dyktatorski reżim Saddama Husajna, który w 1980 r. dokonał aktu agresji przeciwko Iranowi, a w 1990 r. przeciwko Kuwejtowi, przez wyniszczające sankcje, a także przez konflikt wewnętrzny, jaki wybuchł w tym kraju po napaści na niego pod wodzą Stanów Zjednoczonych w 2003 r., obejmujący akty przemocy o podłożu religijnym, secesjonizm kurdyjski oraz terroryzm dżihadystyczny ze strony Daisz; mając na uwadze, że wszystkie te czynniki tłumaczą skalę wyzwań stojących przed Irakiem na drodze do lepszych rządów, postępu gospodarczego i pojednania narodowego;

C. mając na uwadze, że Unia potwierdziła swoje zaangażowanie na rzecz silnego partnerstwa między UE a Irakiem, opartego na umowie o partnerstwie i współpracy, a także na rzecz wspierania władz Iraku w procesie demokratycznej transformacji oraz odbudowy, przy równoczesnym eliminowaniu przyczyn politycznej, społecznej i ekonomicznej niestabilności; mając na uwadze, że koszt odbudowy oszacowano na aż 88 mld USD;

D. mając na uwadze, że na państwach członkowskich UE biorących udział w wojnie w 2003 r. i na UE jako całości spoczywa szczególny obowiązek niesienia pomocy ludności Iraku i wspierania starań o pokój i stabilność w tym kraju;

E. mając na uwadze, że wybory parlamentarne odbyły się w dniu 12 maja 2018 r.; mając na uwadze, że w regionie nękanym przez okopujące się na swych pozycjach reżimy i praktyki autorytarne Irak stanowi jeden z nielicznych przykładów krajów, w którym panuje klimat polityczny sprzyjający rywalizacji politycznej, z systemem wielopartyjnym oraz względnie wolnymi mediami; mając na uwadze, że siły polityczne w kraju wydają się świadome nieodzowności zawierania sojuszy międzywyznaniowych w celu wzmocnienia legitymacji oraz stabilności systemu; mając na uwadze, że prawdziwe i umożliwiające rywalizację wybory mają fundamentalne znaczenie dla umacniania demokracji w Iraku; mając na uwadze, że pełne uczestnictwo wszystkich grup składających się na społeczeństwo irackie będzie ważnym krokiem w kształtowaniu pluralistycznej demokracji oraz wspólnego poczucia tożsamości narodowej;

F. mając na uwadze, że znaczna poprawa sytuacji w zakresie bezpieczeństwa jest niezbędna w celu wspierania stabilizacji, pojednania, sprawowania pluralistycznych rządów oraz rozwoju społeczno-gospodarczego w tym kraju, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym; mając na uwadze, że pociągnięcie do odpowiedzialności za zbrodnie popełnione przez wszystkie strony jest nieodzowne dla pojednania; mając na uwadze, że Unia Europejska wspiera reformę sektora bezpieczeństwa w Iraku za pośrednictwem swojej misji doradczej; mając na uwadze, że misja wspierająca ONZ w Iraku (UNAMI) jest obecna w kraju od 2003 r. i wykonuje wiele pracy na rzecz pluralistycznego dialogu politycznego i pojednania narodowego; mając na uwadze, że NATO nadal realizuje inicjatywę budowania zdolności w Iraku ukierunkowaną na przeciwdziałanie improwizowanym urządzeniom wybuchowym, niszczenie amunicji wybuchowej, rozminowywanie, planowanie cywilnowojskowe, utrzymanie postsowieckiego sprzętu, medycynę wojskową oraz reformę irackich instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo;

G. mając na uwadze, że Irak stoi przed wyzwaniami związanymi ze sprawowaniem rządów, a mianowicie budowaniem potencjału instytucjonalnego i administracyjnego oraz ugruntowaniem praworządności, stosowania prawa i poszanowania praw człowieka, w tym praw kobiet oraz praw wszystkich grup etnicznych i religijnych;

H. mając na uwadze, że należy walczyć z bezrobociem i wykluczeniem społecznym, zwłaszcza wśród ludzi młodych, aby nie dopuścić do ich radykalizacji, a w efekcie do tego, by stali się podatni na rekrutację przez organizacje terrorystyczne lub inne zorganizowane grupy przestępcze;

I. mając na uwadze, że irackie służby antyterrorystyczne, które były głównymi siłami uczestniczącymi w wyzwalaniu Mosulu, doznały ciężkich strat i należy im się należyte uznanie oraz wsparcie, aby mogły zwiększyć nabór rekrutów oraz przywrócić właściwą i trwałą liczebność oddziałów;

J. mając na uwadze, że władze Iraku powinny postrzegać dochody ze sprzedaży ropy naftowej w tym kraju jako szansę i narzędzie trwałej odbudowy społecznej i gospodarczej, na której skorzysta całe irackie społeczeństwo, zamiast prowadzić ich dystrybucję według modelu klientelistycznego; mając na uwadze, że na terytorium Autonomicznego Regionu Kurdystanu w Iraku znajdują się pokaźne złoża ropy naftowej; mając na uwadze potrzebę normalizacji stosunków między rządem centralnym w Bagdadzie a rządem regionalnym irackiego Autonomicznego Regionu Kurdystanu godnie z postanowieniami konstytucji;

K. mając na uwadze, ze Irak to zlepek społeczności nierzadko konkurujących ze sobą o władzę oraz kontrolę nad zasobami kraju; mając na uwadze, że Daisz poddało nieludzkiej eksterminacji lub zniewoliło tysiące obywateli Iraku, w tym należących do społeczności mniejszościowych, w szczególności kobiety i dziewczęta, dopuszczając się zbrodni wojennych oraz zbrodni przeciwko ludzkości; mając na uwadze, że ugrupowania terrorystyczne i ekstremistyczne mogą wciąż łatwo wykorzystywać napięcia występujące między grupami religijnymi oraz lokalnie; mając na uwadze, że w 2003 r. w Iraku żyło 1,5 mln chrześcijan będących obywatelami Iraku (Chaldejczyków, Syriaków, Asyryjczyków i członków innych mniejszości chrześcijańskich) oraz że są oni starożytną ludnością tubylczą, której zagraża poważne niebezpieczeństwo prześladowania i wygnania; mając na uwadze, że ponad milion obywateli Iraku, w tym chrześcijan, uciekając przed grożącą im przemocą, zostało zmuszonych do opuszczenia własnego kraju lub przesiedlonych wewnątrz kraju; mając na uwadze, że Kurdowie stanowią w Iraku znaczącą mniejszość, która w większości zamieszkuje iracki Autonomiczny Region Kurdystanu;

L. mając na uwadze, że Daisz, Al-Kaida i im podobne organizacje terrorystyczne wzorują się na radykalnym odłamie salafizmu/wahabizmu; mając na uwadze, że pomimo militarnego i terytorialnego zwycięstwa nad Daisz wciąż konieczne jest wyeliminowanie zagrożenia tą ideologią przez lepsze sprawowanie rządów, edukację, świadczenie usług, dążenie do deradykalizacji oraz pełne włączenie społeczności sunnickiej w procesy polityczne w Iraku;

M. mając na uwadze, że w kraju liczącym 26 mln mieszkańców 11 mln osób potrzebuje pomocy humanitarnej, ponad 3 mln Irakijczyków zostało wewnętrznie przesiedlonych, i wiele z tych osób przebywa na terytorium irackiego Kurdystanu, a ponadto przebywa tam 246 tys. uchodźców z Syrii; mając na uwadze, że zapewnienie pomocy ekonomicznej osobom wewnętrznie przesiedlonym w celu przywrócenia im warunków do życia jest niezbędnym warunkiem ich powrotu;

N. mając na uwadze, że terytorialne zwycięstwo nad Daisz jest skutkiem działań irackich sił zbrojnych wspieranych przez światową koalicję przeciw Daisz, a także różnych jednostek Sił Mobilizacji Ludowej, peszmergów oraz innych sił sprzymierzonych; mając na uwadze, że pomimo terytorialnego zwycięstwa nad Daisz w Iraku zagrożenie ze strony dżihadystów wciąż istnieje i zagraża utrwaleniu stabilności i bezpieczeństwa w kraju, zwłaszcza wzdłuż granicy z Syrią; mając na uwadze, że w celu odbudowy kraju oraz integracji irackiego społeczeństwa należy wznieść się ponad podziały wyznaniowe, rozwiązać Siły Mobilizacji Ludowej oraz zintegrować ich członków stosownie do potrzeb państwa, bowiem bez tego nie będzie możliwe stworzenie funkcjonalnego państwa w oparciu o zasady demokracji i pluralizmu; mając na uwadze, że w 2016 r. parlament iracki przyjął przepisy uznające wszystkie zróżnicowane bojówki za stałą formację irackich sił bezpieczeństwa; mając na uwadze, że zjednoczone, pluralistyczne i demokratyczne państwo irackie jest warunkiem wstępnym stabilności i rozwoju kraju oraz jego obywateli;

1. z zadowoleniem przyjmuje zawarcie umowy o partnerstwie i współpracy między UE a Republiką Iraku; wzywa do pełnego wykorzystania ustanowionych umową mechanizmów w celu zacieśnienia więzi między Unią a Irakiem;

2. podkreśla, że umowa o partnerstwie i współpracy jest kluczowym instrumentem wdrażania strategii Unii na rzecz Iraku oraz wzmacniania współpracy na rzecz odbudowy, stabilizacji i pojednania w tym kraju na szczeblu krajowym i lokalnym w ramach długofalowej strategii; podkreśla, że Irak powinien przejąć odpowiedzialność za własny rozwój w procesie tworzenia demokratycznego, federalnego i pluralistycznego państwa opartego na poszanowaniu praw człowieka i praworządności;

3. z zadowoleniem przyjmuje zorganizowanie międzynarodowej konferencji w sprawie odbudowy Iraku, która odbyła się 12 lutego 2018 r. w Kuwejcie; wzywa Unię i państwa członkowskie do wywiązania się z ciążących na nich zobowiązań w zakresie udzielenia pomocy finansowej i technicznej;

4. wyraża zadowolenie z powodu długoterminowego zaangażowania UE na rzecz wspierania tego kraju, a także z faktu, iż UE wybrała Irak jako kraj pilotażowy, w którym zamierza skuteczniej realizować koncepcję powiązania pomocy humanitarnej z rozwojową, aby wspierać przechodzenie od pomocy humanitarnej do długoterminowej odbudowy i stabilizacji; przypomina, że kryzys w Iraku stanowi sytuację nadzwyczajną trzeciego stopnia w nomenklaturze ONZ oraz że obecnie 11 mln ludzi potrzebuje pomocy; wobec tego apeluje do UE i jej państw członkowskich o zintensyfikowanie w pierwszej kolejności wysiłków na rzecz pilnego rozwiązania najważniejszych problemów humanitarnych i zaspokojenia potrzeb ludzkich, zwłaszcza w odniesieniu do ponad trzech milionów osób wewnętrznie przesiedlonych;

5. podkreśla, ze w kraju tym powszechne jest ubostwo i choc Irak to kraj o wyzszym średnim dochodzie, lata przemocy, konfliktów i sekciarstwa znacznie osłabiły postępy w dziedzinie rozwoju; apeluje do UE o koncentrowanie pomocy rozwojowej w ramach ukierunkowanych projektów na najsłabszych grupach społecznych i osobach najbardziej potrzebujących, mianowicie kobietach, dzieciach, młodzieży, osobach wewnętrznie przesiedlonych i uchodźcach;

Priorytety działań UE w Iraku

6. wzywa UE i państwa członkowskie do kontynuowania pomocy humanitarnej, której udzielają obecnie w celu zapewnienia wsparcia i ochrony wszystkim Irakijczykom dotkniętym konfliktem, oraz do wykorzystania jej jako narzędzia wspierającego konsolidację rządów, demokracji i praworządności; wzywa Komisję i państwa członkowskie do objęcia świadczonej pomocy finansowej kompleksowym nadzorem w celu dopilnowania, by docierała ona do potrzebujących; podkreśla, że wszyscy mieszkańcy Iraku mają prawo do uzyskania dokumentów stanu cywilnego, a także do dostępu do pomocy bez dyskryminacji z jakichkolwiek względów;

7. wzywa Unię do zacieśnienia współpracy w celu ułatwienia stabilizacji i zapewnienia bezpieczeństwa niedawno wyzwolonym obszarom, a tym samym umożliwienia bezpiecznego, świadomego, dobrowolnego i godnego powrotu osób wewnętrznie przesiedlonych; wzywa Unię do dalszego wspierania władz irackich w zagwarantowaniu procesu demokratycznych wyborów oraz do pomocy Niezależnej Komisji Wyborczej Iraku w staraniach o umożliwienie osobom wewnętrznie przesiedlonym głosowania w wyborach; zachęca Unię do zapewnienia pomocy technicznej w budowaniu potencjału Iraku w zakresie rozminowywania i eliminowania zagrożeń wybuchami na wyzwolonych terytoriach; wzywa rząd iracki do pracy nad przyspieszeniem procesu rejestracji organizacji zajmujących się rozminowywaniem;

8. wzywa Unię i państwa członkowskie do pilnego udzielenia pomocy finansowej na odbudowę priorytetowej infrastruktury i przywrócenie podstawowych usług publicznych, takich jak dostęp do wody i urządzeń sanitarnych, energii elektrycznej, edukacji i opieki zdrowotnej, aby zapewnic podstawowe standardy życia ludności, zwiększyc wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego i priorytetowo traktowac finansowanie projektów promujących rozliczalnośc i przemiany demokratyczne; wzywa państwa członkowskie UE do wspierania takiego procesu planowania urbanistycznego, który umożliwia zaangażowanie obywateli w podejmowanie decyzji dotyczących odbudowy, aby zapewnic włączający charakter planowania urbanistycznego oraz odbudowy z myślą o zwiększeniu zaufania między obywatelami a państwem; wzywa Komisję do dopilnowania, by pomoc finansowa na odbudowę została równomiernie rozdzielona między potrzebujące społeczności, bez względu na tożsamośc etniczną lub religijną odbiorców, oraz rozdysponowana przez prawomocne agencje państwowe, a nie przez podmioty szczebla niższego niż krajowy; uważa, że można by wprowadzić i rozdysponowac pomoc finansową dla lokalnych przedsiębiorców i przedsiębiorstw w celu zapewnienia dopływu kapitału dla małych i średnich przedsiębiorstw;

9. wzywa Unię, aby dołożyła wszelkich starań w celu zachęcenia do kontynuowania trwałego i konstruktywnego dialogu między władzami centralnymi a władzami irackiego Kurdystanu, szczególnie po referendum, które zorganizowano we wrześniu 2017 r. w Kurdystanie, w celu ustanowienia stabilnych relacji zadowalających obie strony, sprzyjania otwartemu procesowi podejmowania decyzji na najwyższym szczeblu, przy pełnym poszanowaniu różnorodności kraju i praw wszystkich członków irackiego społeczeństwa, jak również zasad konstytucji irackiej, jedności, suwerenności i integralności terytorialnej Iraku; podkreśla potrzebę wytyczenia w drodze dialogu i przy wsparciu ONZ granicy między regionem Kurdystanu a pozostałą częścią terytorium Iraku; uważa, że Irak oraz rząd Autonomicznego Regionu Kurdystanu powinny być w stanie czerpać korzyści z eksportu ropy naftowej bez ingerencji z zewnątrz; wzywa także Unię do wspierania ściślejszej współpracy między władzami federalnymi i lokalnymi w celu skutecznej odbudowy kraju oraz osiągnięcia długotrwałej stabilności i pokojowego współistnienia; podkreśla pilną potrzebę, aby w irackim Kurdystanie przeprowadzono niezbędne reformy polityczne i gospodarcze, zwalczano korupcję oraz umożliwiono powstanie i funkcjonowanie nowych partii politycznych, a ponadto zagwarantowano prawdziwe i umożliwiające rywalizację wybory do parlamentu regionalnego w 2018 r.;

10. uważa, że podczas przechodzenia od pomocy doraźnej do fazy rozwoju najważniejsze obszary pomocy rozwojowej obejmują takie kwestie, jak długofalowe podejście, stabilizacja, reformy i usprawnienia w dziedzinie dobrego zarządzania i rozliczalności, rozwój edukacji, rozwijanie umiejętności, dostęp do środków utrzymania, opieka zdrowotna oraz świadczenie podstawowych usług społecznych; podkreśla ponadto znaczenie reform dla poprawy sytuacji w zakresie równowagi płci oraz reprezentacji kobiet w życiu politycznym kraju; oczekuje konkretnych propozycji dotyczących planowanych działań w odpowiedzi na te potrzeby i apeluje do Komisji o przedstawienie dowodów osiągniętych wyników i rezultatów w ramach wieloletniego programu orientacyjnego na lata 2014-2017;

11. wyraża zaniepokojenie znaczną fragmentaryzacją społeczeństwa irackiego; wzywa Unię, by we współpracy z UNAMI i władzami irackimi w pełni poparła prace Komisji Pojednania Narodowego na rzecz propagowania pojednania wewnątrz społeczności i prowadzonego przez Irak procesu pojednania narodowego w celu zapewnienia poszanowania irackiej różnorodności oraz promowania sprawowania rządów reprezentatywnych i sprzyjających włączeniu społecznemu, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym, co przyczyni się do umocnienia idei wspólnego obywatelstwa irackiego; zwraca uwagę, że w związku z potrzebą zapobieżenia konfliktom oraz stawienia czoła zagrożeniom dla bezpieczeństwa, a także w związku z zapotrzebowaniem na inicjatywy w zakresie pojednania, mediacji i dialogu należy znacznie zwiększyć pulę środków dostępnych na realizowanie tego rodzaju inicjatyw, w szczególności za pośrednictwem Instrumentu na rzecz Przyczyniania się do Stabilności i Pokoju; przyjmuje z zadowoleniem zalecenia skierowane przez irackich przywódców religijnych do rządu irackiego, które dotyczą utworzenia w Iraku rady złożonej z wysokich rangą duchownych i uczonych, skierowania do parlamentu irackiego wniosku o przyjęcie przepisów penalizujących ekstremistyczne wystąpienia religijne namawiające do nienawiści i przemocy oraz przewidujących kary dla osób podżegających do takiego zachowania, przeglądu programów nauczania oraz położenia nacisku na pojednanie i obywatelstwo, a nie tożsamość wyznaniową;

12. zachęca społeczność międzynarodową i Unię do zapewnienia pomocy w celu zachowania różnorodności etnicznej, kulturowej i religijnej Iraku; apeluje o przeanalizowanie - w ramach konstytucji Iraku - możliwości uznawania, ochrony i usprawnienia samorządności lokalnej mniejszości etnicznych i religijnych mieszkających na obszarach, na których ich obecność od dawna jest wyraźnie zaznaczona i charakteryzuje się pokojowym współistnieniem, np. w rejonie góry Sindżar (jazydowie) oraz na równinach w regionie Niniwy (ludy chaldejsko-syryjsko-asyryjskie); wzywa władze irackie do umożliwienia Kurdom, chrześcijanom i jazydom powrotu na pierwotnie zamieszkiwane przez nich obszary oraz do zapewnienia, by było to dla nich bezpieczne;

Dialog polityczny

13. wzywa Unię do wzmocnienia dialogu politycznego z władzami irackimi, aby promować poszanowanie praw człowieka i wzmocnić instytucje demokratyczne, zapewniając większe poszanowanie zasad praworządności, dobre rządy i skuteczny system sądowy; w tym kontekście wzywa do uznania zniesienia kary śmierci za priorytet w ramach tego dialogu oraz wzywa władze irackie do natychmiastowego wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci;

14. przypomina o konieczności wspierania rozwoju irackiego społeczeństwa obywatelskiego i jego pełnej reprezentacji politycznej oraz udziału tego społeczeństwa w poszczególnych procesach reform; uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na reprezentację kobiet, młodzieży oraz osób należących do wszystkich grup etnicznych i religijnych składających się na społeczeństwo irackie, w tym chrześcijan, szyitów i sunnitów, jazydów i mandejczyków, Szabaków, Kurdów, Turkmenów i innych, których roszczenia należy wziąć pod uwagę; podkreśla jednocześnie potrzebę nadania priorytetowego znaczenia utworzeniu pluralistycznej, niewyznaniowej klasy politycznej reprezentującej wszystkie grupy irackiego społeczeństwa;

15. wzywa Unię i państwa członkowskie, aby - uwzględniając europejski dorobek prawny w dziedzinie walki z korupcją - zaangażowały się wraz z władzami irackimi w programy współpracy sądowej i wymiany dobrych praktyk oraz skutecznych narzędzi właściwego zwalczania szeroko rozpowszechnionej korupcji, aby zapewnić tym samym sprawiedliwy podział bogactwa kraju; podkreśla znaczenie UE dla zapewnienia irackiemu rządowi doradztwa w zakresie bezpieczeństwa i sprawowania rządów, tak aby zagwarantować stabilność na terytorium Iraku;

16. pochwala zaangażowanie irackich sił zbrojnych w ogólnoświatową walkę z organizacją terrorystyczną Daisz; nadal wspiera szeroko zakrojone działania antyterrorystyczne prowadzone - z poszanowaniem prawa międzynarodowego i praw człowieka - przez światową koalicję przeciw Daisz, ponieważ Daisz wciąż stanowi poważne zagrożenie, mimo że niedawno uzyskano przewagę wojskową nad tą organizacją; uznaje, że ogromny wpływ na walkę z terroryzmem w Iraku ma sytuacja w krajach ościennych, m.in. wojna w Syrii; wzywa Unię do nawiązania dialogu dotyczącego kwestii związanych ze zwalczaniem terroryzmu w celu zreformowania prawa antyterrorystycznego i zwiększenia zdolności kraju do radzenia sobie z zagrożeniami terrorystycznymi i do współpracy z władzami irackimi w celu zwalczania bezkarności w związku z wszelkimi formami przestępstw wymierzonych w mniejszości etniczne, religijne lub inne; rozumie, że aby móc pokonać terroryzm, należy wyeliminować jego podstawowe przyczyny;

17. wzywa Unię, by zachęciła władze irackie do przyjęcia krajowej strategii dotyczącej zbrodni popełnionych przez Daisz oraz do przyjęcia Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) i dobrowolnego zaakceptowania jego jurysdykcji umożliwiającego jawne i sprawiedliwe postępowania oraz zagwarantowanie pociągnięcia do odpowiedzialności za łamanie praw człowieka, zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione przez Daisz; podkreśla potrzebę rzetelnego sagama osob odpowiedzialnych za zbrodnie popełnione przez Daisz, umożliwiającego wydatny udział ofiar tych zbrodni oraz utworzenie szczegółowego rejestru sądowego tych zbrodni; jednocześnie wyraża zaniepokojenie, że nadmiernie szeroki zakres ścigania może skutkować dalszymi przypadkami niesprawiedliwości, utrudniając pojednanie i reintegrację społeczności w przyszłości;

18. podkreśla potrzebę rozległej wiedzy fachowej na temat kwestii dotyczących mediów i wolności słowa, kiedy oferuje się szkolenia dla lokalnych podmiotów działających w sferze mediów w zakresie pokojowego dziennikarstwa;

19. wzywa UE do przyjęcia odpowiedzialności za obywateli Unii, którzy wyjechali do Iraku z zamiarem uczestniczenia w zbrodniach Daisz i którzy powinni stanąć przed sądem zgodnie z zasadą praworządności; apeluje o jasne procedury między Irakiem i odpowiednimi państwami członkowskimi, jeśli chodzi o repatriację i odpowiedzialność prawną osób zaangażowanych;

20. wzywa Komisję do wsparcia reformy systemu sądownictwa, zwłaszcza w zakresie sprawiedliwości okresu przejściowego, aby zapewnić poszanowanie międzynarodowych standardów sprawiedliwości proceduralnej, rzetelnego procesu sądowego i niezawisłości sądownictwa oraz bezstronność, które gwarantują rozliczalność w ramach struktur władzy; wzywa także UE do współpracy z władzami irackimi w celu zwalczania bezkarności w związku z wszelkimi formami przestępstw wymierzonych w poszczególne grupy etniczne, religijne lub inne, w tym mniejszości;

21. wzywa władze irackie do priorytetowego traktowania kwestii równości płci oraz do zwalczania wszelkich form przemocy i dyskryminacji wobec kobiet i dziewcząt, w tym przemocy ze względu na płeć; podkreśla w związku z tym, jak ważne jest zniesienie przepisów, które dopuszczają oczyszczenie z zarzutów osoby oskarżonej o gwałt, napaść na tle seksualnym, gwałt na osobie małoletniej, uprowadzenie lub inne czyny o podobnym charakterze, jeśli sprawca poślubi ofiarę;

22. wzywa UE do wspierania dobrych i konstruktywnych stosunków między Irakiem a jego sąsiadami oraz roli Iraku jako podmiotu przyczyniającego się do pokoju w regionie; podkreśla, że Irak utrzymuje rozległe stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i z Iranem, a ostatnio poprawiły się również jego stosunki z Arabią Saudyjską, co potencjalnie może uczynić z niego ośrodek dążeń do deeskalacji napięć w regionie; wzywa wszystkie zaangażowane strony do wdrożenia ust. 8 rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 598 wzywającego do zawarcia regionalnego porozumienia w kwestii bezpieczeństwa między państwami położonymi nad Zatoką Perską;

23. wzywa UE do wspólnej pracy z Irakiem nad opracowaniem krajowej strategii na rzecz ochrony i ekshumacji masowych grobów w celu ich zachowania na obszarach niedawnych konfliktów oraz dokonania ekshumacji i analizy kryminalistycznej szczątków ludzkich, by zapewnić godny pochówek szczątków ofiar lub wydanie ich rodzinom oraz by zabezpieczyć dowody i umożliwić przeprowadzenie śledztwa i ściganie osób podejrzanych o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości; wzywa także UE i jej państwa członkowskie do pilnego powołania grupy ekspertów mających za zadanie zebranie wszelkich dowodów na dokonywane obecnie zbrodnie przeciwko prawu międzynarodowemu, w tym zbrodnie ludobójstwa niezależnie od miejsca ich popełnienia, w celu przygotowania do międzynarodowego ścigania sprawców;

24. apeluje o ustanowienie corocznego światowego dnia pamięci ofiar okrutnych aktów terrorystycznych Daisz, Al-Kaidy i podobnych organizacji terrorystycznych;

Współpraca sektorowa

25. podkreśla, że procesowi odbudowy i stabilizacji muszą towarzyszyć spójne strategie polityczne w zakresie rozwoju gospodarczo-społecznego, z których skorzystają wszyscy Irakijczycy w sposób zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu; wzywa Unię do pełnej współpracy z władzami irackimi nie tylko w celu rozwiązania problemu zakłóceń równowagi gospodarczej i budżetowej, ale również w celu wspierania trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i tworzeniu miejsc pracy, w szczególności w odniesieniu do ludzi młodych, w uzupełnieniu tworzenia ram dla działalności handlowej i sprzyjającego klimatu dla inwestycji; apeluje do UE o mobilizowanie i wspieranie Iraku pod względem stwarzania młodym ludziom, którzy zostali pozbawieni formalnej edukacji wskutek przymusowego wysiedlenia przez Daisz, możliwości udziału w programach edukacji formalnej, dzięki którym zdobędą wiedzę i umiejętności zwiększające ich szanse na znalezienie pracy;

26. wzywa Unię do zachęcania Iraku do dywersyfikacji gospodarki i wspierania tego kraju w tym zakresie;

27. wyraża zaniepokojenie z powodu wysokiego odsetka uczniów obu płci przedwcześnie kończących naukę w irackich szkołach (organizacje społeczeństwa obywatelskiego krytykują, że 60 % uczniów szkół podstawowych, którzy podjęli naukę w 2015 r., przerwało już naukę); podkreśla, że wysoki odsetek osób posiadających umiejętność czytania i pisania ma kluczowe znaczenie dla budowania pokoju w sytuacjach obarczonych konfliktem;

28. wzywa Unię, by zacieśniła współpracę w obszarze szkolnictwa oraz na rzecz reformy edukacji, aby zagwarantować dostęp do edukacji wysokiej jakości na wszystkich szczeblach i dla wszystkich, a zwłaszcza dla osób nieletnich; dostrzega problem braku dostępu dziewcząt do szkół z uwagi na panujące zwyczaje, odbiór społeczny, ubóstwo i bezpieczeństwo; apeluje do UE o uświadamianie potrzeby edukacji dziewcząt oraz o współpracę z rządem irackim w celu poprawy sytuacji, ponieważ jest to nieodzowne dla poprawy jakości ich życia;

29. apeluje do UE o stworzenie możliwości współpracy w dziedzinie nauki i badań naukowych, w szczególności współpracy między uczelniami wyższymi oraz współpracy partnerskiej, zwłaszcza w kontekście programu Erasmus+ oraz możliwości wymiany w dziedzinie nauczania i badań naukowych;

30. wzywa UE do podjęcia i zacieśniania współpracy w dziedzinie kultury, aby chronić, zachowywać i odbudowywać irackie dziedzictwo kulturowe i artystyczne;

31. z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie, na wniosek władz irackich oraz w ramach irackiej strategii bezpieczeństwa, misji doradczej Unii Europejskiej na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa w Iraku (EUAM Iraq); wyraża nadzieję, że wzmocni to instytucje publiczne i wykształci bezstronne siły policyjne, sprzyjające włączeniu społecznemu; podkreśla, że reforma sektora bezpieczeństwa w Iraku stanowi poważne wyzwanie wymagające wsparcia także ze strony ONZ; podkreśla potrzebę zachęcania do demobilizacji bojówek oraz do reintegracji bojowników w ramach szerzej zakrojonych wysiłków na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa, w razie potrzeby z wykorzystaniem odpowiednio dostosowanych programów reintegracji;

32. wzywa UE do udzielania władzom irackim zaawansowanej pomocy technicznej z myślą o należytym zarządzaniu zasobami naturalnymi, usprawnieniu poboru podatków i ograniczeniu nielegalnych przepływów finansowych w trosce o to, aby w perspektywie średnioterminowej Irak był w stanie o własnych siłach finansować swój rozwój i ograniczyć skalę nierówności wśród ludności i między regionami kraju; podkreśla potrzebę aktywnego doradztwa na rzecz sektora prywatnego i inwestorów prywatnych, aby poprawić uwrażliwienie na konflikty i zwiększyć wkład sektora prywatnego w budowanie pokoju i zrównoważony rozwój;

33. wzywa Unię, by nawiązała - w ramach umowy o partnerstwie i współpracy - dialog z Irakiem na temat migracji we wszystkich jej aspektach oraz opracowała bazujące na poszanowaniu praw człowieka podejście do kwestii migracji, mając na uwadze potrzebę znalezienia długotrwałych, skutecznych i znaczących rozwiązań z korzyścią dla obywateli zarówno UE, jak i Iraku;

34. podkreśla, że Irak może być ważnym partnerem, jeśli chodzi o zapewnienie odbudowy infrastruktury energetycznej i większej dywersyfikacji źródeł energii dla Iraku, oraz źródeł zaopatrzenia dla UE; w związku z tym wzywa UE do wspierania Iraku w transformacji energetyki i do współpracy z Irakiem w opracowywaniu wspólnych projektów i wymianie dobrych praktyk i wiedzy fachowej w kluczowych obszarach efektywności energetycznej, energii odnawialnej, środowiska i skutecznego zarządzania zasobami, w tym wodą, w celu m.in. przyspieszenia osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju;

35. przypomina, że kobiety i dziewczęta niewspółmiernie cierpią z powodu konfliktu i ekstremizmu oraz są w większym stopniu narażone na przemoc i nadużycia, w tym przemoc na tle seksualnym, tortury, handel ludźmi, niewolnictwo i wczesne małżeństwa; podkreśla potrzebę wyjścia naprzeciw specyficznym potrzebom humanitarnym i rozwojowym kobiet i dziewcząt, zwłaszcza w społecznościach, które przesiedlono; apeluje do UE o dalsze działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn oraz wzmacniania pozycji kobiet w ramach działań rozwojowych, a także o uwypuklanie roli kobiet w procesie odbudowy kraju oraz zaprowadzania w nim pokoju;

36. podkreśla konieczność inwestowania w iracki sektor rolny z uwagi na jego duży potencjał w zakresie zatrudnienia oraz znaczenie ponownego zaludnienia obszarów wiejskich, gdzie liczba ludności wciąż maleje z powodu konfliktów;

37. pochwala trwałe zaangażowanie Iraku w kwestii przystąpienia do Światowej Organizacji Handlu oraz apeluje do Komisji o wsparcie władz irackich w staraniach o powrót do udziału w światowej gospodarce i światowym handlu;

Stosunki międzyinstytucjonalne

38. nalega, by pomoc świadczona przez Unię była uzależniona od ścisłego przestrzegania zasad poszanowania praw człowieka i zasad praworządności oraz by towarzyszył jej ciągły proces oceny, o którym Parlament byłby odpowiednio informowany zgodnie z art. 113 umowy o partnerstwie i współpracy;

39. zobowiązuje się do powołania, wspólnie z parlamentem irackim, komisji współpracy parlamentarnej przewidzianej w umowie o partnerstwie i współpracy, tak aby mogła ona rozpocząć swoje działanie, w tym monitorowanie realizacji projektów współpracy między Irakiem a UE;

40. wyraża nadzieję, że Zespół ds. Wspierania Demokracji i Koordynacji Wyborów umieści Irak na liście krajów priorytetowych na rok 2019 i zaangażuje się w opracowanie programów na rzecz budowania potencjału parlamentu irackiego; apeluje do Komisji o wspieranie tych programów;

o

o o

41. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, przewodniczącemu Komisji Europejskiej, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i Radzie Reprezentantów Republiki Iraku.

1 Dz.U. L 204 z 31.7.2012, s. 20.

2 Dz.U. C 440 z 30.12.2015, s. 83.

3 Dz.U. C 35 z 31.1.2018, s. 77.

4 Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 194.

5 Teksty przyjęte w tym dniu, P8_TA(2018)0285.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2020.118.49
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja nieustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lipca 2018 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Republiką Iraku z drugiej strony (10209/1/2012 - C8-0038/2018 - 2010/0310M(NLE)).
• Data aktu: 04/07/2018
• Data ogłoszenia: 08/04/2020