Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie skutków, jakie na poziomie lokalnym i regionalnym wywrze rozwój inteligentnych sieci (2013/2128(INI)).

Konsekwencje rozwoju inteligentnych sieci na szczeblu lokalnym i regionalnym

P7_TA(2014)0065

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie skutków, jakie na poziomie lokalnym i regionalnym wywrze rozwój inteligentnych sieci (2013/2128(INI))

(2017/C 093/07)

(Dz.U.UE C z dnia 24 marca 2017 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 174, 175, 176, 177, 178 oraz 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

- uwzględniając art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

- uwzględniając protokół nr 26 do TFUE,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany "Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu" (COM(2010)2020),

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ¹ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących realizacji celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1080/2006 ² ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1300/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 ³ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) nr 1298/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 w odniesieniu do alokacji finansowej z Europejskiego Funduszu Społecznego dla niektórych państw członkowskich ⁴ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna" ⁵ ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1302/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) w celu doprecyzowania, uproszczenia i usprawnienia procesu tworzenia takich ugrupowań oraz ich funkcjonowania ⁶ ,

- uwzględniając dyrektywę 2009/72/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającą dyrektywę 2003/54/WE ⁷ ,

- uwzględniając wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska ⁸  (2008/C 82/01),

- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 734/2013 z dnia 22 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 659/1999 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE ⁹ ,

- uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Wytyczne UE w sprawie stosowania reguł pomocy państwa w odniesieniu do szybkiej budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowych" ¹⁰ ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 kwietnia 2011 r. zatytułowany "Inteligentne sieci energetyczne: od innowacji do wdrożenia" (COM(2011)0202),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającą i w następstwie uchylającą dyrektywy 2001/77/ WE oraz 2003/30/WE ¹¹ ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmieniającą dyrektywy 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylającą dyrektywy 2004/8/ WE i 2006/32/WE ¹² ,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 marca 2011 r. zatytułowany "Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r." (COM(2011)0112),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 15 listopada 2012 r. zatytułowany "Uruchomienie wewnętrznego rynku energii" (COM(2012)0663),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 czerwca 2012 r. zatytułowany "Energia odnawialna: ważny uczestnik europejskiego rynku energii" (COM(2012)0271),

- uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 27 marca 2013 r. zatytułowaną "Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030" (COM(2013)0169),

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 września 2013 r. w sprawie mikrogeneracji - wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej na małą skalę ¹³ ,

- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie roli polityki spójności UE i jej podmiotów we wdrażaniu nowej europejskiej polityki energetycznej ¹⁴ ,

- uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 10 września 2013 r. w sprawie wdrożenia środków efektywności energetycznej i ich wpływu w ramach polityki spójności ¹⁵ ,

- uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (COM(2012)0011),

- uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 14 listopada 2008 r. zatytułowany "Regiony 2020 - ocena przyszłych wyzwań dla regionów UE" (SEC(2008)2868),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 października 2010 r. w sprawie polityki regionalnej jako czynnika przyczyniającego się do inteligentnego rozwoju w ramach strategii Europa 2020 (COM(2010)0553),

- uwzględniając dokument przesłany do konsultacji zawierający projekt rozporządzenia Komisji (UE) nr .../.. z dnia XXX uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu,

- uwzględniając art.48 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego oraz opinię Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (A7-0019/2014),

A. mając na uwadze szereg najlepszych praktyk, takich jak: przedsięwzięcie w regionie Burgenland, projekty "MaReS - Macaronesia Research Strategy" czy "Green Islands", tzw. dolina energetyczna w Holandii, modelowy region Harz wykorzystujący odnawialne źródła energii, przedsięwzięcie w gminie Hostětín w Republice Czeskiej, projekt Orkney Micro Renewables w Szkocji, a także miasta i społeczności realizujące projekty pilotażowe w ramach inicjatywy CONCERTO Komisji, czy też inicjatywy CO-POWER w zakresie efektywnego korzystania z energii i zdecentralizowanej produkcji energii, które pokazują, że społeczności lokalne i obywatele mogą stać się "prosumentami", produkującymi energię w celu zaspokojenia własnych potrzeb, ale także sprzedającymi posiadane zasoby energii w ramach inteligentnej sieci, otrzymującymi środki za nadwyżkę produkcji, korzystającymi z opomiarowania netto, działającymi w ramach wirtualnych elektrowni wraz z innymi podmiotami, osiągającymi maksymalne korzyści poprzez włączenie wszystkich zainteresowanych pomiotów w planowanie i wdrażanie działań regionalnych, wspieranie aktywnego uczestnictwa i wymiany informacji, a także przyjęcie całościowego podejścia poprzez włączenie innych sektorów powiązanych z energią, takich jak transport czy budownictwo mieszkaniowe, wykorzystanie inteligentnych mechanizmów wsparcia finansowego i tworzenie nowych miejsc pracy;

B. mając na uwadze, że Parlament przyjął już sprawozdania w sprawie roli polityki spójności UE i jej podmiotów we wdrażaniu nowej europejskiej polityki energetycznej oraz w sprawie wdrożenia środków efektywności energetycznej i ich wpływu w ramach polityki spójności,

C. mając na uwadze, że dane osobowe gromadzone na potrzeby inteligentnych systemów energetycznych są wysoce wrażliwe, gdyż umożliwiają wyciąganie wniosków na temat zachowania użytkowników, w związku z czym należy zapewnić szczególną ochronę tych danych;

Nowe możliwości dla gospodarki regionalnej

1. z zadowoleniem przyjmuje zmianę paradygmatu dla regionów odnośnie do sposobu produkcji i zużycia energii, poprzez odejście od nieelastycznego, tradycyjnego modelu funkcjonującego zgodnie z "logiką obciążenia podstawowego", na rzecz zmiennej, zdecentralizowanej i lokalnej produkcji, łącząc duży udział energii odnawialnej produkowanej na małą skalę z elastycznymi rozwiązaniami "na miarę" i rozproszonym magazynowaniem energii; przyznaje, że w celu zachowania zrównoważonego rozwoju i spełnienia wymogów przyszłego zapotrzebowania należy promować nowe modele produkcji i zużycia energii, oparte na zdecentralizowanej i lokalnej produkcji; podkreśla, że inteligentna sieć jest niezbędna dla urzeczywistnienia zmiany paradygmatu oraz że jej wdrażanie powinno odbywać się w ramach podejścia międzysektorowego i całościowego w celu uzyskania jak największych korzyści i możliwości rynkowych dla regionów oraz osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, wzrostu gospodarczego i innowacji;

2. przypomina, że w wielu regionach Europy opracowano w obecnych ramach unijnych szereg projektów, mających na celu wspieranie synergii w wybranych obszarach, jak również promocję zrównoważonej energetyki i wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych oraz że w regionach tych partnerzy publiczni i prywatni wspólnie dążą do poszukiwania możliwości regionalnego wzrostu gospodarczego w sektorze energetycznym, dzięki wczesnemu korzystaniu ze środków funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, partnerstwom zorientowanym na cel na szczeblu komunalnym, regionalnym, krajowym i europejskim oraz skutecznym zdecentralizowanym strategiom wdrożenia w celu pozyskania lokalnych zasobów energetycznych;

3. podkreśla liczne korzyści płynące z inteligentnych sieci w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii odnawialnej i wytwarzania rozproszonego, stworzenia warunków wymaganych do skutecznego wykorzystania energii elektrycznej w transporcie, umożliwienia konsumentom dostosowania zużycia w taki sposób, by korzystać z jak najniższych cen i oszczędzać energię, przy jednoczesnej poprawie wydajności energetycznej, a także do oszczędności z tytułu mocy elektrycznej i ograniczenia kosztownych inwestycji w sieci en energetyczne poprzez korzystanie z energii poza godzinami największego zużycia, jak również do pobudzenia innowacji i rozwoju w zakresie technologii w UE; podkreśla, że należy włączyć obywateli we wszystkie etapy, w tym etap wdrożenia zaawansowanej infrastruktury pomiarowej, która zapewnia dwukierunkowy przepływ informacji, także w działaniach planowanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych oraz dostawców technologii inteligentnych sieci; podkreśla także, że rozwój i stosowanie inteligentnych sieci znacznie zmniejsza straty energii na etapach przesyłu i dystrybucji; zaznacza, że można korzystać z automatycznej rekonfiguracji sieci w celu zapobiegania przerwom lub przywracania zasilania dzięki zdolnościom samonaprawczym; zwraca jednak uwagę, że krajowe sieci wsparcia w poszczególnych regionach często nie traktują priorytetowo najskuteczniejszych środków stosowania technologii w zakresie odnawialnych źródeł energii w prywatnych gospodarstwach domowych;

4. podkreśla w tym kontekście możliwości zmian w sieci energetycznej pod względem geograficznym (lub terytorialnym) oraz wspieranie inteligentnych sieci energii elektrycznej dla regionów w niekorzystnym położeniu, w tym regionów najbardziej oddalonych i wyspiarskich, które z konsumentów energii mogą stać się jej producentami, uzyskując wysokie korzyści gospodarcze, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpiecznej dostawy energii oraz rozwoju i działania inteligentnych sieci; podkreśla, że wdrażanie i funkcjonowanie inteligentnych sieci w szczególności dostarcza możliwości tym regionom, które mogą ograniczyć ponoszone przez siebie koszty energii;

5. zwraca uwagę, że infrastruktura sieci, zarządzanie siecią oraz regulacje rynkowe są obecnie dostosowane do potrzeb i możliwości elektrowni jądrowych i elektrowni wykorzystujących paliwa kopalne i dlatego stwarzają niekorzystne warunki konkurencji dla nowych technologii, takich jak odnawialne źródła energii;

6. wzywa państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne do jak najwcześniejszego inwestowania w lokalne inteligentne sieci, zdecydowanie dążąc do poprawy inwestycji przy wykorzystaniu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, w tym instrumentów finansowych służących pozyskaniu inwestycji prywatnych, z uwzględnieniem środowiskowych, gospodarczych, społecznych i terytorialnych potrzeb danego regionu, gdyż nie istnieje jedno rozwiązanie odpowiednie dla wszystkich regionów; wzywa do przyjęcia elastycznego podejścia na szczeblu lokalnym i regionalnym, aby zmniejszyć bariery związane z łączeniem środków na rzecz wytwarzania i magazynowania energii, w tym w wymiarze ponadgranicznym, oraz efektywności energetycznej, a także aby współpracować z innymi sektorami, na przykład technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i transportu; w związku z powyższym podkreśla znaczenie elektrowni pompowo-szczytowych związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii;

7. podkreśla, że wdrażanie inteligentnych sieci wymaga stabilnych, długoterminowych ram polityki; wzywa Komisję do przedstawienia ambitnych strategii, działań politycznych i celów w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, a także emisji gazów cieplarnianych na okres do 2030 r., aby dać inwestorom oraz powiązanym sektorom pewność co do przyszłości, oraz ułatwić tworzenie inteligentnego systemu energetycznego;

8. przypomina, że w większości scenariuszy przewidzianych w "Planie działania w dziedzinie energii na rok 2050" nie da się dokonać należytej integracji wytwarzania rozproszonego ze źródeł odnawialnych bez rozwoju lokalnych i regionalnych, inteligentnych sieci dystrybucji energii elektrycznej, tym bardziej, że tworzą łącze informacyjne i łącze zasilania elektrycznego między lokalnymi obszarami rozwoju społeczno-gospodarczego, umożliwiając elastyczne zarządzanie i niezbędne rezerwy tych zmiennych źródeł energii; dlatego domaga się, by poświęcić większą uwagę sieciom dystrybucji; podkreśla jednak, że rozwój inteligentnych sieci wiąże się z efektywnym przesyłem energii na drodze z zakładu produkcji do końcowego miejsca zużycia; dodaje jednak, że wartość dodana inteligentnych sieci jest tym większa, że współdziałają w szerszej skali - krajowej, a nawet europejskiej, zaś kontrolowanie zapotrzebowania na energię elektryczną przy takiej skali pozwala, poprzez zwiększenie obszaru zapotrzebowania, wykorzystywać pokłady spadku zużycia (lub pokłady zużycia), które są liczniejsze, kiedy lokalna produkcja jest zbyt mała (lub zbyt duża);

9. wzywa do przyjęcia bardziej elastycznego podejścia w rozporządzeniach i dyrektywach UE w sprawie rynku wewnętrznego, aby ograniczyć przeszkody dla wprowadzenia rozwiązań dostosowanych do potrzeb danego regionu w zakresie środków na rzecz wytwarzania, dostaw, magazynowania energii i efektywności energetycznej oraz łączenia tych środków, w tym w ramach partnerstw publiczno-prywatnych i projektów transgranicznych;

Inteligentne systemy energetyczne

10. podkreśla, że w celu pomyślnego wdrożenia inteligentnych sieci należy opracować strategię dla regionów i społeczności lokalnych mającą na celu stworzenie "inteligentnych systemów energetycznych", w których inteligentne sieci stałyby się częścią regionalnego systemu energetycznego i w których uwzględniono by udział energii ze źródeł odnawialnych, w tym rozproszone zdolności wytwórcze połączone z zarządzaniem popytem, środki na rzecz efektywności energetycznej, zwiększoną oszczędność energii, a także inteligentne rozwiązania w zakresie magazynowania energii, sektor transportu (e-transport) oraz zwiększoną wymianę z sąsiednimi sieciami;

11. zwraca uwagę na rolę inteligentnych liczników polegającą na umożliwianiu dwukierunkowej komunikacji, zapewnianiu dokładnego fakturowania konsumentów oraz zwiększaniu udziału popytu, w sytuacjach gdy konsumenci dostosowują swoje nawyki do faz szczytowej i obniżonej produkcji energii; stwierdza, że obywatele muszą otrzymywać pełne korzyści z inteligentnego systemu energetycznego oraz że poczucie odpowiedzialności obywatelskiej zwiększa skuteczność zachowań, a przez to prowadzi do ogólnych większych oszczędności energii za pośrednictwem otwartych protokołów; podkreśla odpowiedzialność operatorów systemu dystrybucyjnego, jako podmiotów świadczących usługi władzom lokalnym, regionalnym i krajowym, za zapewnienie dostępu do tej usługi powszechnej świadczonej w interesie ogólnym poprzez zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności sieci; podkreśla, że wszyscy obywatele powinni mieć bezpośredni dostęp do danych dotyczących zużycia i produkcji w celu zapewnienia skutecznego, bezpiecznego i chronionego działania inteligentnych sieci; wzywa Komisję do poczynienia kroków w celu umożliwienia eksploatacji odbiorników elektrycznych (w szczególności bojlerów, pralek automatycznych, zmywarek, pomp ciepła, instalacji ogrzewania akumulacyjnego itp.) w trybie automatycznym we współpracy z inteligentnymi licznikami, w oparciu o zaprogramowane polecenia konsumenta w jak najbardziej korzystnych cenach;

12. wzywa Komisję, a także jej grupę zadaniową ds. inteligentnych sieci, do zaktualizowania i rozszerzenia obecnej definicji inteligentnych sieci, aby obejmowała inteligentny system energetyczny; wzywa władze lokalne i regionalne, aby zarządzały zużyciem energii i zmniejszaniem obciążenia, a także opracowały i przyjęły strategie regionalne opracowane w oparciu o inteligentny system energetyczny;

13. podkreśla, że w celu zapewnienia efektywności ekonomicznej inteligentnych sieci w regionach niezbędne jest połączenie korzyści bezpośrednich i pośrednich, powiązanie sektora energii z kilkoma innymi sektorami, w szczególności z sektorem budownictwa mieszkaniowego i transportu, ale także z sektorem środowiska, planowania przestrzennego, włączenia społecznego, gospodarki odpadami i sektorem budownictwa, tak aby osiągnąć cele w zakresie oszczędności energii, jednocześnie czerpiąc maksymalne korzyści gospodarcze i dążąc do uzyskania równowagi między dostawami energii a zapotrzebowaniem na energię w regionie;

14. wzywa do innowacji i zwiększenia inwestycji w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych, aby stawić czoła kluczowym wyzwaniom w dziedzinie inteligentnych technologii, a mianowicie interoperacyjności technologii i istniejącej sieci oraz wyzwaniom regulacyjnym; wzywa Komisję oraz podmioty krajowe i regionalne do utworzenia pozytywnych ram regulacyjnych i inwestycyjnych, aby umożliwić opracowanie rozwiązań w zakresie interoperacyjnych technologii informacyjno-komunikacyjnych;

Pozytywny wpływ na lokalny poziom zatrudnienia

15. zachęca wszystkie regiony i władze lokalne do rozważenia korzyści i inwestowania w inteligentne systemy energetyczne jako potencjalne źródła ekologicznych miejsc pracy na szczeblu lokalnym, zapewniające stałe zatrudnienie; podkreśla, że jednym z głównych obszarów, w którym stworzone zostaną nowe miejsca pracy jest sektor budownictwa, nie tylko w związku z bezpośrednim inwestowaniem w inteligentne sieci energetyczne, ale także poprzez stymulowanie rozwoju technologicznego w UE, innowacyjności i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), a także poprzez inwestycje w środki na rzecz efektywności energetycznej i prace renowacyjne, na przykład w sektorze budownictwa mieszkaniowego oraz poprzez dostosowanie sektora do nowych rozwiązań technologicznych proponowanych przy budowie mieszkań energooszczędnych;

16. podkreśla, że wprowadzenie inteligentnych sieci również oferuje możliwość zwiększenia konkurencyjności europejskich dostawców technologii m.in. w branży elektronicznej i elektrotechnicznej, w większości reprezentowanych przez MŚP, oraz umocnienie ich na pozycji światowych liderów w dziedzinie technologii;

17. wzywa wszystkie regiony do rozważenia inwestowania w rozwijanie umiejętności i szkolenia związane z tymi nowymi miejscami pracy, biorąc pod uwagę, iż znaczącą liczbę nowych, lokalnych miejsc pracy można także utworzyć w dziedzinie usług technologii informacyjno-komunikacyjnych, w sektorze transportu oraz sektorach, które dostarczają inteligentny sprzęt, infrastrukturę i inteligentne usługi, na przykład dla nowych instalacji, ale również w celu uniknięcia braku wyspecjalizowanej siły roboczej i dostosowania do wymogów związanych z pojawieniem się nowych zawodów w tych dziedzinach; nawołuje państwa członkowskie i regiony do wspierania inicjatyw szkoleniowych - zarówno w środowisku akademickim, jak i rzemieślniczym - w dziedzinie odnawialnych źródeł energii, takich jak techniczne badania dotyczące środowiska oraz opracowanie nowych programów praktyk, takich jak instalator paneli fotowoltaicznych; zwraca uwagę na fakt, że w regionach, które z powodzeniem wdrożyły inteligentny system energetyczny, mogą powstawać dodatkowe miejsca pracy w branży szkoleń specjalistycznych poprzez otwieranie uniwersytetów technicznych i szkół wyższych wyspecjalizowanych w tej dziedzinie; wzywa regiony do współpracy w zakresie inteligentnych specjalizacji i z zadowoleniem przyjmuje programy, w których stosuje się międzyregionalne i transgraniczne dzielenie się wiedzą; wskazuje na inicjatywy Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT) realizowane w ramach wspólnot wiedzy i innowacji InnoEnergy, dotyczące badań i rozwoju inteligentnych sieci, jak również kształcenia profesjonalistów w tym sektorze; wskazuje również na nowe możliwości tworzenia regionalnych strategii innowacji;

18. podkreśla, iż inwestycje publiczne w inteligentne systemy energetyczne, także z wykorzystaniem europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, mogą sprzyjać lokalnym możliwościom stałego zatrudnienia, tworzyć efekt synergii i wywierać efekty zewnętrzne na zatrudnienie oraz przynosić długofalowe korzyści lokalne dla regionów w zakresie gospodarki, społeczeństwa i ochrony środowiska, przy czym mogą one stanowić instrument do sprostania wyzwaniom gospodarczym, w szczególności w regionach krajów dotkniętych kryzysem;

Rola obywateli

19. podkreśla, że na sukces inteligentnego systemu energetycznego, jak pokazują ekspertyzy w zakresie najlepszych praktyk i wzorów do naśladowania, często składa się odpowiedzialność lokalna poszczególnych obywateli, spółdzielni, lokalnej społeczności lub łączna odpowiedzialność tych podmiotów; przyznaje, że tego rodzaju poczucie odpowiedzialności zwiększa akceptację dla inwestycji w zakresie wszystkich elementów inteligentnych systemów energetycznych; podkreśla, że obywatele powinni być lepiej informowani, a także że powinni otrzymywać zachęty, takie jak dynamiczne mechanizmy ustalania cen i odpowiednie narzędzia ICT, umożliwiające im zaangażowanie na wszystkich etapach tworzenia inteligentnej infrastruktury energetycznej, produkcji energii oraz sieci planowania dystrybucji;

20. z uwagi na techniczny aspekt inteligentnych sieci podkreśla znaczenie informacji i upowszechniania wiedzy wśród użytkowników w celu uczynienia z nich świadomych prosumentów, którzy znają możliwości tych sieci, zwłaszcza jeżeli chodzi o ich powiązanie z inteligentnymi licznikami; podkreśla znaczenie takiego upowszechniania wiedzy wśród młodzieży za pomocą programów edukacyjnych skierowanych do uczniów szkół średnich i zawodowych;

21. wzywa Komisję do usunięcia przeszkód regulacyjnych i wyzwań prawnych oraz związanych z rejestracją dla odpowiedzialności lokalnej w ramach obowiązującego prawodawstwa UE, w szczególności w związku z zasadami dotyczącymi pomocy państwa; zachęca państwa członkowskie do wspierania lokalnych możliwości zaopatrzenia w energię i dzielenia się nią, nie tylko dwukierunkowo pomiędzy siecią a użytkownikiem końcowym, ale także w ujęciu transgranicznym i pomiędzy jednostkami użytkownika końcowego, propagując poczucie odpowiedzialności za lokalne wytwarzanie energii i dzieląc się wytworzoną lokalnie energią;

22. podkreśla, że wdrożenie inteligentnych systemów energetycznych będzie się wiązać z istotnymi zmianami w sferze prywatnej i publicznej, gdyż dostawa energii elektrycznej będzie powiązana z gromadzeniem danych i komunikacją w czasie rzeczywistym; wzywa zatem do opracowania przejrzystych procedur na wszystkich poziomach, przewidujących zaangażowanie wszystkich podmiotów, w tym obywateli, przedsiębiorstw, przemysłu, władz lokalnych, operatorów systemu dystrybucyjnego, operatorów systemu przesyłowego, lokalnych i regionalnych inspektorów ochrony danych lub rzeczników, a także dostawców technologii inteligentnych sieci;

Ochrona danych i prywatności

23. podkreśla, że inteligentne systemy energetyczne będą funkcjonować w oparciu o dużą ilość danych osobowych i wiele profili, a zatem wiąże się z nimi ryzyko naruszenia bezpieczeństwa danych; podkreśla potrzebę wprowadzenia dla inteligentnych liczników wysokich standardów w zakresie ochrony i prywatności danych, aby konsumenci mieli możliwość decydowania i kontrolowania danych przekazywanych operatorom sieci, innych niż absolutne minimum danych koniecznych do dostarczania energii; odnotowuje obawy, w szczególności związane z bezpieczeństwem cybernetycznym systemów inteligentnych sieci oraz korzyściami dla konsumentów związanymi z inteligentnym opomiarowaniem i zaleca obszerniejszą ocenę tego obszaru oraz dalsze badania w zakresie kwestii ochrony i prywatności danych pochodzących z inteligentnych liczników; podkreśla zatem, że dane osobowe należy, bez wyjątku, objąć ochroną, w celu zapewnienia ich bezpieczeństwa; podkreśla również, że strategie wdrażania inteligentnych sieci muszą uwzględniać kwestię bezpieczeństwa cybernetycznego;

24. podkreśla potrzebę poprawy regulacji i stosowania ochrony danych i prywatności w związku z instalacją inteligentnych systemów opomiarowania; podkreśla, że gwarancja ochrony i prywatności danych wszystkich osób fizycznych i gospodarstw domowych mających połączenie z siecią jest kluczowa dla funkcjonowania i wdrażania inteligentnych sieci; podkreśla, iż zebrane dane należy wykorzystywać wyłącznie w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej; wzywa państwa członkowskie do egzekwowania przepisów w zakresie ochrony danych przy utrzymywaniu i rozwijaniu synergii między sieciami telekomunikacyjnymi i energetycznymi oraz do przestrzegania praw osób fizycznych w tym zakresie; podkreśla, że w związku z gromadzeniem danych do inteligentnych systemów energetycznych należy opracować odpowiednie standardy w celu zagwarantowania, że przesyłane są jedynie istotne dane w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, że nie przekazuje się danych osobom trzecim oraz że konsumenci mają prawo do wglądu w zgromadzone dane i do ich usunięcia, jeżeli nie są już one konieczne do celów, dla których zostały zgromadzone lub przetworzone, a także w celu zadbania o to, by obywatele pozostali właścicielami swoich danych i mieli pełną kontrolę w zakresie udzielania dostępu do tych danych;

25. zwraca się do Komisji o opracowanie dalszych wytycznych w zakresie używania danych osobowych i nieosobowych związanych z inteligentną siecią w świetle zmienionego prawodawstwa unijnego w obszarze ochrony danych oraz w odniesieniu do uzgodnionych zasad posiadania tych danych przez operatorów systemów dystrybucji, dostawców lub innych podmiotów handlowych oraz zarządzania nimi;

Ramy niezbędne do rozwoju inteligentnych systemów energetycznych

26. wzywa Komisję do podjęcia kroków w celu przyspieszenia procesu rozwoju inteligentnych sieci oraz skoncentrowania się na następujących aspektach: pobudzenie inwestycji i zachęty finansowe w tej dziedzinie, opracowanie standardów technicznych, gwarancja ochrony danych konsumentów, stworzenie ram regulacyjnych w celu dostarczenia zachęt do rozwoju inteligentnych sieci, zapewnienia otwartego i konkurencyjnego rynku detalicznego w interesie konsumentów oraz stałego wspierania innowacji w zakresie technologii i systemów;

27. zwraca uwagę na fakt, iż na mocy nowych przepisów dotyczących europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na lata 2014-2020 państwa członkowskie mają obowiązek koncentracji środków z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i przeznaczenia ich na inwestycje na rzecz inteligentnej, zrównoważonej i sprzyjającej włączeniu społecznemu Europy; odnotowuje, że minimalny udział, zależny od poziomu rozwoju gospodarczego, zostanie przyznany regionom w celu przeznaczenia co najmniej 20 % środków z EFRR na inwestycje służące transformacji sektora energetycznego, przy czym dużą uwagę należy poświęcić inteligentnym sieciom, wytwarzaniu i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej, oszczędności energii, kogeneracji ciepła i energii elektrycznej, a także strategiom niskoemisyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów miejskich, jak również energii pochodzącej z inteligentnych sieci na poziomie dystrybucji; podkreśla, że finansowanie publiczne wciąż odgrywa zasadniczą rolę w stymulowaniu prywatnych inwestycji w badania i rozwój w obszarze inteligentnych sieci oraz w projekty demonstracyjne; zaznacza, że Fundusz Spójności również umożliwia inwestycje w tym obszarze; nawołuje państwa członkowskie do jak najlepszego wykorzystania tej nowej możliwości; podkreśla, że w ramach inwestycji nieobjętych obowiązkową koncentracją tematyczną EFRR może wspierać również rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, przechowywania i przesyłu energii oraz integrację wytwarzania rozproszonego ze źródeł odnawialnych;

28. podkreśla, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne są katalizatorem inwestycji oraz że z uwagi na fakt, iż w finansowanie i proces decyzyjny zaangażowanych jest kilka szczebli terytorialnych, dla pomyślnego wdrożenia istotne jest wielopoziomowe sprawowanie rządów; z zadowoleniem przyjmuje możliwości dodatkowego finansowania w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy;

29. wyraża zadowolenie, iż szczególną uwagę poświęca się projektom użyteczności publicznej związanym z inteligentną energią w ramach instrumentu "Łącząc Europę", wyrażając jednocześnie ubolewanie, że tylko dwa projekty inteligentnych sieci zostały ujęte w obecnej dwuletniej liście; podkreśla, że należy przy tym uwzględnić również projekty dotyczące inteligentnych sieci na poziomie sieci dystrybucyjnej; podkreśla, że projekty infrastrukturalne muszą spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności oraz stanowić podstawę dla zintegrowanego podejścia, które zapewnia zaangażowanie operatorów systemów dystrybucyjnych; podkreśla także znaczenie rozwoju wzajemnych połączeń energetycznych północ-południe w regionie Morza Śródziemnego;

30. wzywa Komisję do zmniejszenia barier dla inwestycji w inteligentne systemy energetyczne, w szczególności poprzez rozszerzenie zakresu wyłączenia w ramach unowocześnienia unijnej polityki w dziedzinie pomocy państwa (SAM) w taki sposób, aby umożliwić udzielanie pomocy państwa w związku ze wszystkimi elementami regionalnych i lokalnych inteligentnych systemów energetycznych, w tym inwestycjami i operacjami międzysektorowymi; wzywa do uwzględnienia inteligentnych systemów energetycznych jako kategorii w przyszłym rozporządzeniu Komisji uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) i dostosowującym przepisy dotyczące innych kategorii wyłączeń grupowych, które powiązane są z rozwojem inteligentnych systemów energetycznych;

31. podkreśla, że kluczowe znaczenie będzie miała interoperacyjność inteligentnej infrastruktury, ponieważ brak pewności prawa i różne standardy spowalniają rozbudowę takiej inteligentnej infrastruktury; wzywa zatem do ściślejszej współpracy pomiędzy różnymi europejskimi organizacjami ds. standardów technicznych; podkreśla, że do pomocy w zapewnieniu interoperacyjności i do przyspieszenia rozwoju i wdrażania technologii potrzebne są otwarte standardy;

32. wzywa Komisję do podjęcia działań mających na celu usunięcie największych przeszkód, takich jak brak interoperacyjności i norm (znormalizowana funkcja plug and play ograniczyłaby koszty i zapewniła możliwość przyłączenia również rozproszonych zasobów energetycznych lub aplikacji niewielkich rozproszonych zasobów), brak pewności co do roli i obowiązków w ramach zastosowań inteligentnych sieci, brak pewności co do podziału kosztów i zysków, a w konsekwencji nowych modeli biznesowych, opór konsumentów przed udziałem w próbach, zakres uzgodnień regulacyjnych w Europie potencjalnie stwarzający znaczące przeszkody w powielaniu wyników projektu w różnych krajach;

33. przypomina, że zlecenie normalizacji z 2011 r. dotyczące wspierania budowy europejskiej inteligentnej sieci obejmowało ukończenie prac w 2012 r.; pochwala postępy poczynione w czasie trwania zlecenia, lecz podkreśla, że potrzebne są dalsze prace; zwraca się do Komisji o podjęcie rozmów z organami normalizacyjnymi w celu przyspieszenia zakończenia prac i wydania nowego zlecenia, jeżeli okaże się to konieczne;

34. zwraca się do państw członkowskich o współpracę i wymianę najlepszych praktyk na forum Rady Europejskich Regulatorów Energetyki (CEER) w sprawie regulacji krajowych operatorów systemów dystrybucyjnych; jednocześnie zauważa zróżnicowanie organizacji operatorów systemów dystrybucyjnych, zważywszy że w niektórych państwach członkowskich występuje jeden operator systemów dystrybucyjnych, natomiast w innych jest ich ponad 800; zachęca państwa członkowskie do bliższej współpracy; wzywa państwa członkowskie i Komisję do uzgodnienia systemu jednolitej klasyfikacji mającej na celu określenie organizacji jako operatorów systemów przesyłowych, operatorów systemów dystrybucyjnych lub operatorów systemów łączonych;

35. wzywa Komisję, by przeanalizowała potrzebę przedstawienia, zgodnie z trzecim pakietem dotyczącym rynku wewnętrznego energii, wniosków w sprawie rozwoju i promowania inteligentnych sieci energetycznych, które należy zapewnić poprzez konsekwentne działania Komisji Europejskiej, ponieważ ich wdrożenie w znacznym stopniu umożliwiłoby zaangażowanie większej liczby uczestników rynku i zwiększyło potencjalne synergie w ramach wdrażania, rozwoju i utrzymywania sieci telekomunikacyjnych i energetycznych; podkreśla jednak, że wnioski te powinny stanowić część ukierunkowanych regulacji zgodnie z zasadami przyjętymi przez Komisję;

36. wzywa do współpracy w rozwoju inteligentnych sieci na szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym; uważa, że inteligentne sieci oferują istotną możliwość stymulowania innowacyjności, badań i rozwoju, procesu tworzenia miejsc pracy oraz podniesienia konkurencyjności przemysłu europejskiego na szczeblu lokalnym i regionalnym, przy szczególnym uwzględnieniu MŚP;

37. wzywa regiony do tworzenia sieci kontaktów i dzielenia się korzyściami, wiedzą i najlepszymi praktykami, a także do współpracy w dziedzinie analiz kosztów i korzyści w związku z inteligentnymi systemami energetycznymi w ramach celu współpracy terytorialnej w zakresie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych; wzywa Komisję do utworzenia transnarodowej sieci regionów korzystających z inteligentnych systemów energetycznych; zachęca regiony transgraniczne do korzystania z instrumentu prawnego, jakim jest europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej, w celu wspólnego ustanowienia usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w zakresie odnawialnych źródeł energii i oszczędności energii oraz zarządzania nimi, a także do utworzenia infrastruktury inteligentnych sieci w ramach takiej sieci;

38. podkreśla znaczenie inicjatyw, takich jak Porozumienie Burmistrzów, tj. popularny ruch europejski skupiający władze lokalne i regionalne zaangażowane na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu, który opiera się na dobrowolnym zaangażowaniu sygnatariuszy na rzecz zrealizowania, a nawet przekroczenia, unijnego celu zmniejszenia emisji CO₂ o 20 %, a także wykroczenia poza ten cel, poprzez poprawę efektywności energetycznej oraz rozwój odnawialnych źródeł energii, i który zatwierdza i wspiera działania podejmowane przez władze lokalne w dążeniu do realizacji polityki na rzecz zrównoważonej energii; podkreśla, że władze lokalne odgrywają istotną rolę w łagodzeniu skutków zmiany klimatu, mając w szczególności na uwadze, że 80 % zużycia energii i emisji CO₂ związanych jest z działalnością obszarów miejskich;

o

o o

39. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Komitetowi Regionów.

1 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 320.

2 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 289.

3 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 281.

4 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 256.

5 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 259.

6 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 303.

7 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 55.

8 Dz.U. C 82 z 1.4.2008, s. 1.

9 Dz.U. L 204 z 31.7.2013, s. 15.

10 Dz.U. C 25 z 26.1.2013, s. 1.

11 Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16.

12 Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1.

13 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0374.

14 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0017.

15 Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0345.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2017.93.34
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie skutków, jakie na poziomie lokalnym i regionalnym wywrze rozwój inteligentnych sieci (2013/2128(INI)).
• Data aktu: 04/02/2014
• Data ogłoszenia: 24/03/2017