P7_TC1-COD(2013)0028(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 29 sierpnia 2017 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W minionej dekadzie wzrost kolejowego ruchu pasażerskiego był niewystarczający do zwiększenia jego udziału w przewozach w porównaniu z transportem samochodowym i lotniczym. Sześcioprocentowy udział transportu kolejowego w przewozie pasażerów w Unii Europejskiej utrzymuje się na dość stabilnym poziomie. Kolejowe przewozy pasażerskie nie dotrzymują kroku rozwojowi innych rodzajów transportu oraz zmieniającym się potrzebom pod względem dostępności, cen i jakości. Wychodząc z tego założenia, należy wyciągnąć wnioski z podejścia przyjętego przez Unię Europejską w trakcie trzech poprzednich reform kolejowych. [Popr. 1]
(1a) Transport kolejowy odgrywa znaczącą rolę ze społecznego i środowiskowego punktu widzenia oraz planowania mobilności, może też znacznie zwiększyć swój łączny udział w europejskim transporcie pasażerskim. Inwestycje zarówno w badania naukowe, jak i w infrastrukturę i tabor kolejowy mogą zatem znacznie przyczynić się do nowego wzrostu i tym samym bezpośrednio zwiększyć zatrudnienie w sektorze kolejowym, a pośrednio poprzez zwiększenie mobilności pracowników innych sektorów. Transport kolejowy może przekształcić się w ważną nowoczesną gałąź przemysłu Unii, pod warunkiem że państwa członkowskie zgodzą się na ściślejszą współpracę. [Popr. 2]
(2) Unijny rynek międzynarodowych usług kolejowego transportu pasażerskiego jest otwarty dla konkurencji od 2010 r. Ponadto niektóre państwa członkowskie otwarły swoje rynki krajowych przewozów pasażerskich na konkurencję, wprowadzając prawa swobodnego dostępu, przetargi na zamówienia prowadzące do zawarcia umów o świadczenie usług publicznych, bądź oba te środki.
(3) W białej księdze dotyczącej polityki transportowej z dnia 28 marca 2011 r. 4 Komisja ogłosiła swój zamiar urzeczywistnienia wewnętrznego rynku kolejowego, umożliwiającego unijnym przedsiębiorstwom kolejowym świadczenie wszystkich rodzajów usług transportu kolejowego bez zbędnych barier technicznych i administracyjnych. Aby lepiej osiągnąć ten cel, aktualną reformę należy opracować, biorąc pod uwagę modele kolejowe, które okazały się skuteczne w Unii. [Popr. 5]
(3a) Należy poprawić jakość i zwiększyć skuteczność usług publicznych w kolejowym transporcie pasażerskim, przy zachowaniu istniejących publicznych usług transportu pasażerskiego, które działają wydajnie. [Popr. 6]
(3b) Aby kolej mogła stać się wiarygodną alternatywą dla innych środków transportu pod względem ceny i jakości, zasadnicze znaczenie należy przypisać otwarciu unijnego rynku kolejowego. [Popr. 7]
(3c) Ważne jest, aby właściwe organy odgrywały centralną rolę w organizacji publicznych usług w zakresie transportu pasażerskiego. Na takich organach spoczywa odpowiedzialność za planowanie usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego, w tym za określanie tras przeznaczonych do swobodnego dostępu lub za pośrednictwem umów o świadczenie usług publicznych oraz za określenie rodzaju przetargu. Ponadto powinny uzasadnić, że tylko poprzez wybrany przez nie rodzaj przetargu możliwe jest osiągnięcie celów gospodarności, efektywności oraz jakości, a także opublikować takie uzasadnienie. [Popr. 8]
(4) Organizując usługi publiczne w zakresie transportu pasażerskiego, właściwe organy muszą zagwarantować, aby zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych oraz zakres geograficzny umów o świadczenie usług publicznych były odpowiednie, niezbędne i proporcjonalne do osiągnięcia celów polityki w zakresie pasażerskiego transportu publicznego na ich terytorium. Polityka ta powinna być określona w zrównoważonych planach transportu publicznego, pozostawiając możliwość wprowadzenia rynkowych rozwiązań transportowych. Proces określania planów transportu publicznego i zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych powinien być przejrzysty dla odpowiednich zainteresowanych stron, w tym dla ewentualnych nowych uczestników rynku. [Popr. 9]
(5) Aby zapewnić solidne finansowanie służące realizacji celów określonych w zrównoważonych planach transportu publicznego, właściwe organy muszą określić zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych umożliwiające osiągnięcie celów transportu publicznego w opłacalny sposób i przy zachowaniu wysokiej jakości, uwzględniając rekompensaty związane z wynikiem finansowym netto tych zobowiązań, oraz muszą zapewnić długoterminową stabilność finansowania transportu publicznego w ramach umów o świadczenie usług publicznych. Obejmuje to również unikanie zarówno nadwyżek, jak i niedoborów rekompensaty, wynikających z treści zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych lub z niedotrzymywania przez właściwy organ jego zobowiązań finansowych. Zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych mogą dotyczyć sieci, w których niektóre usługi mogą być świadczone z uczciwym zyskiem bez rekompensat finansowych. Włączenie tych usług do zakresu zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych nie powinno skutkować rekompensatami o wartości przekraczającej kwotę niezbędną dla zapewnienia całej gamy usług sieciowych.[Popr. 10]
(6) Szczególnie ważne dla sprawnego funkcjonowania rynku kolejowego pasażerskiego transportu publicznego jest spełnianie przez właściwe organy powyższych kryteriów dotyczących zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych oraz zakresu umów o świadczenie usług publicznych, ponieważ działania transportowe objęte otwartym dostępem muszą być dobrze skoordynowane z działaniami w ramach umów o świadczenie usług publicznych. Dlatego też niezależny organ regulacyjny ds. kolei powinien zapewnić właściwe stosowanie tego procesu i jego przejrzystość.
(7) Należy określić maksymalną roczną wielkość zamówienia prowadzącego do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie kolejowego transportu pasażerskiego w celu ułatwienia konkurencji, która zostanie zawarta w oparciu o konkurencyjną procedurę przetargową w taki sposób, by ułatwić konkurencję między drobnymi oferentami, nowymi operatorami i operatorami zasiedziałymi, w odniesieniu do tych umów, pozostawiając właściwym organom pewną elastyczność w optymalizacji tej wielkości, biorąc pod uwagę względy ekonomiczne i operacyjne. [Popr. 64]
(8) W celu ułatwienia przygotowania przetargów, a zatem zwiększenia konkurencji, właściwe organy muszą dopilnować, przy dochowaniu tajemnicy handlowej, by wszystkie podmioty świadczące usługi publiczne zainteresowane złożeniem oferty uzyskały informacje na temat usług transportowych i infrastruktury objętych umową o świadczenie usług publicznych, które wykluczają uznanie, że doszło do dyskryminacji takich podmiotów przez instytucję zamawiającą względem innych podmiotów biorących udział w przetargu. [Popr. 12]
(9) Określone górne limity dotyczące bezpośredniego udzielania zamówień prowadzących do zawarcia umów o świadczenie usług publicznych należy dostosować w przypadku transportu kolejowego do specyficznych warunków gospodarczych, w jakich odbywają się w tym sektorze procedury przetargowe.
(9a) Aby zapewnić uczciwą konkurencję i zapobiec wykorzystywaniu rekompensat niezgodnie z przeznaczeniem, należy stosować zasadę wzajemności. Zasada ta powinna być stosowana nie tylko w odniesieniu do państw członkowskich i przedsiębiorstw z siedzibą w Unii, lecz także do przedsiębiorstw z państw trzecich, które chcą wziąć udział w procedurach przetargowych na terytorium Unii. [Popr. 65]
(10) Ustanowienie rynku wewnętrznego usług kolejowego transportu pasażerskiego wymaga wspólnych przepisów dotyczących przetargów na zamówienia prowadzące do zawarcia umów o świadczenie usług publicznych w tym sektorze, stosowanych w sposób zharmonizowany we wszystkich państwach członkowskich przy uwzględnieniu szczególnej sytuacji każdego państwa członkowskiego. [Popr. 14]
(11) W celu stworzenia warunków ramowych umożliwiających społeczeństwu czerpanie pełnych korzyści ze skutecznego otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego istotne jest, aby państwa członkowskie zapewniły odpowiedni poziom ochrony socjalnej pracownikom podmiotów świadczących usługi publiczne.
(12) Właściwe organy muszą ułatwić podmiotom świadczącym usługi publiczne dostęp do taboru kolejowego za pomocą odpowiednich i skutecznych środków, jeżeli rynek nie zapewnia takiego dostępu na odpowiednich gospodarczo i niedyskryminacyjnych warunkach.
(13) Niektóre główne elementy planowanych procedur przetargowych dotyczących umów o świadczenie usług publicznych muszą być w pełni przejrzyste, aby umożliwić lepiej zorganizowaną reakcję rynku.
(14) Należy wyjaśnić, że zgodnie z wewnętrzną logiką rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 okres przejściowy do dnia 2 grudnia 2019 r. dotyczy wyłącznie obowiązku organizowania procedur przetargowych w przypadku umów o świadczenie usług publicznych. [Popr. 66]
(15) Przygotowanie przedsiębiorstw kolejowych na obowiązkowe przetargi w przypadku umów o świadczenie usług publicznych wymaga dodatkowego czasu na umożliwienie skutecznej i trwałej restrukturyzacji wewnętrznej przedsiębiorstw, którym w przeszłości bezpośrednio udzielono zamówień prowadzących do zawarcia takich umów. Niezbędne są zatem środki przejściowe w przypadku zamówień udzielonych bezpośrednio między datą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia a dniem 3 grudnia 2019 r. [Popr. 67]
(16) Ponieważ po otwarciu rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego właściwe organy mogą być zmuszone do podjęcia środków w celu zapewnienia wysokiego stopnia konkurencji poprzez ograniczenie liczby zamówień udzielanych jednemu przedsiębiorstwu kolejowemu, należy przewidzieć odpowiednie przepisy.
(17) W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrożenia art. 5a niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 5 .
(18) W związku ze zmianą rozporządzenia Rady (WE) nr 994/98 (rozporządzenie upoważniające) 6 Komisja przedstawiła również wniosek w sprawie zmiany rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1370/ 2007 (COM(2012)0730/3). W celu zharmonizowania podejścia do rozporządzeń w sprawie wyłączeń grupowych w obszarze pomocy państwa oraz zgodnie z procedurami przewidzianymi w art. 108 ust. 4 i art. 109 Traktatu, pomoc związaną z koordynacją transportu lub stanowiącą zwrot za wykonanie pewnych świadczeń nierozerwalnie związanych z pojęciem usługi publicznej, o której mowa w art. 93 Traktatu, należy objąć zakresem rozporządzenia upoważniającego.
(19) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 1370/2007,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
1 Dz.U. C 327 z 12.11.2013, s. 122.
2 Dz.U. C 356 z 5.12.2013, s. 92.
3 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 26 lutego 2014 r.
4 Biała księga: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu - dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu; COM(2011)0144.
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
6 Rozporządzenie Rady (UE) nr .../... zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 994/98 z dnia 7 maja 1998 r. dotyczące stosowania art. 92 i 93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do niektórych kategorii horyzontalnej pomocy państwa oraz rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego, COM(2012)0730 z 5.12.2012.
7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz. U. L 94 z 28.3.2014, s. 243).
* Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32).
8 Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32.
* 10 lat od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia (tj. aktu zmieniającego - 2013/0028(COD)).
* Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz. U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).