(wersja przekształcona)(Tekst mający znaczenie dla EOG)
Przyjęte przez Radę w dniu 10 grudnia 2015 r.
(2016/C 057/01)
(Dz.U.UE C z dnia 12 lutego 2016 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91 ust. 1, art. 170 i 171,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE 4 została kilkakrotnie znacząco zmieniona. Ze względu na konieczność dalszych zmian, dla zachowania przejrzystości dyrektywę tę należy przekształcić.
(2) Aby umożliwić obywatelom Unii, podmiotom gospodarczym oraz właściwym organom pełne uczestnictwo w korzyściach wynikających z utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego właściwe jest w szczególności poprawienie wzajemnych powiązań oraz interoperacyjności krajowych sieci kolejowych, jak również dostępu do nich, wprowadzając w życie wszelkie środki, które mogą być niezbędne w obszarze normalizacji technicznej, jak przewiduje art. 171 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
(3) Dążenie do osiągnięcia interoperacyjności w ramach systemu kolei Unii powinno prowadzić do określenia optymalnego poziomu harmonizacji technicznej i umożliwić usprawnienie, poprawę i rozwój usług w zakresie międzynarodowego transportu kolejowego w obrębie Unii oraz w relacjach z państwami trzecimi, a także przyczynić się do stopniowego tworzenia wewnętrznego rynku sprzętu i usług na potrzeby budowy, odnowienia, modernizacji i eksploatacji systemu kolei Unii.
(4) W celu przyczynienia się do urzeczywistnienia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, obniżenia kosztów i skrócenia czasu trwania procedur udzielania zezwoleń oraz poprawy bezpieczeństwa kolei należy usprawnić procedury udzielania zezwoleń oraz zharmonizować je na szczeblu Unii.
(5) W wielu państwach członkowskich metro, tramwaje i inne systemy kolei lekkiej podlegają lokalnym wymogom technicznym. Takie lokalne systemy transportu publicznego zwykle nie są objęte wymaganiami dotyczącymi udzielania zezwoleń w obrębie Unii. Tramwaje i systemy kolei lekkiej ponadto często podlegają przepisom dotyczącym ruchu drogowego ze względu na dzieloną infrastrukturę. Z tych powodów takie lokalne systemy nie muszą być interoperacyjne i dlatego powinny zostać wyłączone z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy. Nie stanowi to dla państw członkowskich przeszkody w dobrowolnym stosowaniu przepisów niniejszej dyrektywy do lokalnych systemów kolei, jeżeli uznają to za stosowne.
(6) Tramwaj dwusystemowy to forma transportu publicznego pozwalająca na połączoną eksploatację zarówno na infrastrukturze kolei lekkiej, jak i na infrastrukturze kolei ciężkiej. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyłączenia z zakresu środków wdrażających niniejszą dyrektywę pojazdy użytkowane przede wszystkim na infrastrukturze kolei lekkiej, ale wyposażone w pewne elementy składowe kolei ciężkiej konieczne do umożliwienia przejazdu realizowanego po zamkniętym i ograniczonym odcinku infrastruktury kolei ciężkiej wyłącznie do celów połączalności. W przypadku gdy tramwaje dwusystemowe używają infrastruktury kolejowej, należy zapewnić zgodność ze wszystkimi zasadniczymi wymaganiami, a także z oczekiwanym poziomem bezpieczeństwa na odpowiednich liniach. W przypadkach transgranicznych konieczna jest współpraca właściwych organów.
(7) Działalność komercyjna kolei na całej sieci kolejowej wymaga w szczególności pełnej zgodności infrastruktury i pojazdów, jak również skutecznego wzajemnego połączenia systemów informowania i komunikowania różnych zarządców infrastruktury i przedsiębiorstw kolejowych. Od takiej zgodności i wzajemnego połączenia uzależnione są: stopień wydajności, poziom bezpieczeństwa, jakość usług oraz koszty, podobnie jak, w szczególności, interoperacyjność systemu kolei Unii.
(8) Przepisy ramowe na szczeblu Unii i na szczeblu państw członkowskich dotyczące kolei powinny wyraźnie określać role i zakres odpowiedzialności za zapewnienie zgodności z zasadami bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony konsumenta obowiązującymi ogólnie dla sieci kolejowych. Niniejsza dyrektywa nie powinna prowadzić do obniżenia poziomu bezpieczeństwa ani do zwiększenia kosztów w systemie kolei Unii. W tym celu, Agencja Kolejowa Unii Europejskiej (zwana dalej "Agencją") ustanowiona rozporządzeniem (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr .../... 5 (* i krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny przyjąć pełną odpowiedzialność za wydawane przez siebie zezwolenia.
(9) Istnieją poważne rozbieżności pomiędzy krajowymi przepisami, przepisami wewnętrznymi i specyfikacjami technicznymi mającymi zastosowanie do systemów, podsystemów i składników kolei, gdyż uwzględniają one techniki specyficzne dla przemysłu krajowego oraz określają konkretne wymiary i rozwiązania, jak też cechy specjalne. Sytuacja ta może uniemożliwiać bezproblemowy przejazd pociągów na terytorium całej Unii.
(10) Aby poprawić konkurencyjność unijnej branży kolejowej na poziomie światowym, niezbędne jest zapewnienie jej otwartego, konkurencyjnego rynku europejskiego.
(11) Właściwe jest zatem określenie zasadniczych wymagań dotyczących interoperacyjności kolei dla całej Unii, które powinny mieć zastosowanie do jej systemu kolei.
(12) Opracowanie technicznych specyfikacji interoperacyjności ("TSI") ujawniło potrzebę wyjaśnienia związku między zasadniczymi wymaganiami i TSI, z jednej strony, a normami europejskimi i innymi dokumentami normatywnymi, z drugiej. Należy zwłaszcza dokonać wyraźnego rozróżnienia pomiędzy normami lub fragmentami norm, które powinny być obligatoryjne dla osiągnięcia celów niniejszej dyrektywy, oraz "zharmonizowanymi normami", przygotowanymi zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 6 . O ile jest to bezwzględnie konieczne, TSI mogą zawierać wyraźne odwołania do europejskich norm lub specyfikacji, które stają się obowiązkowe z chwilą rozpoczęcia stosowania danej TSI.
(13) Aby faktycznie zwiększyć konkurencyjność unijnego sektora kolejowego bez zakłócenia konkurencji między kluczowymi podmiotami w ramach systemu kolei Unii, TSI i zalecenia Agencji odnoszące się do tych TSI powinny być formułowane w poszanowaniu zasad otwartości, konsensusu i przejrzystości, jak określono w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 1025/2012.
(14) Jakość usług kolejowych w Unii zależy między innymi od doskonałej zgodności charakterystyk sieci (w najszerszym ujęciu, tzn. nieruchomych elementów wszystkich podsystemów, których to dotyczy) oraz charakterystyk pojazdów (w tym pokładowych elementów wszystkich podsystemów, których to dotyczy). Od takiej zgodności zależą stopień wydajności, poziom bezpieczeństwa, jakość usług oraz koszty.
(15) TSI mają bezpośredni lub potencjalny wpływ na personel zaangażowany w eksploatację i utrzymanie podsystemu. Przygotowując TSI, Agencja powinna w związku z tym w stosownych przypadkach konsultować się z partnerami społecznymi.
(16) TSI powinny określać wszystkie warunki, z którymi mają być zgodne składniki interoperacyjności, oraz procedurę oceny zgodności. Ponadto należy wyszczególnić, że każdy składnik powinien zostać poddany procedurze oceny zgodności lub przydatności do zastosowania przewidzianej w TSI oraz powinien mieć odpowiedni certyfikat obejmujący albo ocenę rozpatrywanej z osobna zgodności danego składnika interoperacyjności ze specyfikacjami technicznymi, które muszą zostać spełnione, albo ocenę przydatności danego składnika interoperacyjności do stosowania, rozpatrywanej w jego otoczeniu kolejowym w odniesieniu do specyfikacji technicznych.
(17) Celem opracowywania nowych TSI powinno być zawsze zapewnienie zgodności z istniejącymi podsystemami. Pomoże to wspierać konkurencyjność transportu kolejowego i zapobiegnie niepotrzebnym dodatkowym kosztom wynikającym z wymogu aktualizacji lub odnowy istniejących podsystemów w celu zapewnienia zgodności wstecznej. W wyjątkowych przypadkach, gdy nie będzie możliwe zapewnienie zgodności, TSI powinny mieć możliwość ustanowienia ram niezbędnych do zdecydowania, czy istniejący podsystem wymaga wydania nowej decyzji w sprawie dopuszczenia do eksploatacji lub wprowadzenia do obrotu lub zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji lub wprowadzenie do obrotu, oraz określać odpowiednie terminy.
(18) Jeżeli pewne aspekty techniczne odnoszące się do zasadniczych wymagań nie mogą być wyraźnie ujęte w TSI, powinny one zostać jasno określone w załączniku do tego TSI jako "punkty otwarte". W odniesieniu do tych otwartych punktów, podobnie jak w przypadkach szczegółowych, i w celu zachowania zgodności z istniejącymi systemami, należy stosować przepisy krajowe, które mogą zostać przyjęte w państwie członkowskim przez wszelkie właściwe organy krajowe, regionalne lub lokalne. Aby uniknąć zbędnych weryfikacji i zbytecznych obciążeń administracyjnych, należy dokonać klasyfikacji przepisów krajowych w celu ustalenia równoważności między przepisami krajowymi poszczególnych państw członkowskich dotyczącymi tego samego przedmiotu.
(19) Należy określić procedurę postępowania dla spełnienia zasadniczych wymagań mających zastosowanie do podsystemu, który nie został jeszcze objęty odpowiednią TSI. W takim przypadku jednostkami odpowiedzialnymi za ocenę zgodności i za procedury weryfikacji powinny być jednostki wyznaczone, o których mowa w niniejszej dyrektywie.
(20) Niniejszą dyrektywę należy stosować do całego systemu kolei Unii, a zakres TSI należy rozszerzyć tak, aby objąć nimi pojazdy i sieci nieuwzględnione w transeuropejskim systemie kolei. Należy zatem uprościć załącznik I do dyrektywy 2008/57/WE.
(21) Specyfikacje funkcjonalne i techniczne, z którymi muszą być zgodne podsystemy i ich interfejsy, mogą się różnić w zależności od sposobów wykorzystania danych podsystemów, na przykład w zależności od kategorii linii i pojazdów, w szczególności jeżeli chodzi o zapewnienie spójności między systemami kolei dużych prędkości i systemami kolei konwencjonalnych.
(22) W celu zapewnienia stopniowego wprowadzania w życie interoperacyjności kolei w całej Unii i stopniowego zmniejszania różnorodności dotychczasowych systemów TSI powinny określać przepisy, które należy stosować w przypadku odnowienia lub modernizacji istniejących podsystemów, oraz mogą zawierać propozycje stopniowej realizacji docelowego systemu. Aby jednak utrzymywać konkurencyjność sektora kolei i zapobiegać powstawaniu nieuzasadnionych kosztów, wejście w życie nowych lub zmienionych TSI nie powinno doprowadzić do natychmiastowego dostosowywania pojazdów i infrastruktury do nowych specyfikacji.
(23) TSI powinny określać, kiedy modernizacja i odnowienie infrastruktury i pojazdów wymagają nowego zezwolenia. We wszystkich przypadkach modernizacji i odnowienia infrastruktury wnioskodawca powinien złożyć, za pośrednictwem punktu kompleksowej obsługi, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) .../.... * , dokumentację w krajowym organie ds. bezpieczeństwa, tak aby organ ten mógł zdecydować, na podstawie kryteriów określonych w niniejszej dyrektywie, czy konieczne jest nowe zezwolenie. W przypadku modernizacji i odnowienia pojazdów, które mają zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, wnioskodawca powinien mieć możliwość zdecydowania, na podstawie kryteriów określonych w niniejszej dyrektywie, czy wystąpić do krajowego organu ds. bezpieczeństwa czy do Agencji o nowe zezwolenie.
(24) Wobec stopniowego podejścia do usuwania przeszkód dla interoperacyjności systemu kolei Unii oraz z uwagi na czas konieczny do przyjęcia TSI należy podjąć kroki celem uniknięcia sytuacji, w której państwa członkowskie przyjmują nowe przepisy krajowe lub podejmują projekty zwiększające heterogeniczność obecnego systemu.
(25) W celu wyeliminowania przeszkód dla interoperacyjności oraz w wyniku objęcia zakresem TSI całego systemu kolei Unii należy stopniowo ograniczać ilość przepisów krajowych. Przepisy krajowe ściśle związane z istniejącymi systemami należy odróżnić od przepisów koniecznych do uregulowania punktów otwartych w TSI. Przepisy tego drugiego rodzaju powinny być stopniowo eliminowane w wyniku zamykania punktów otwartych w TSI.
(26) Przepisy krajowe powinny być sporządzane i publikowane w taki sposób, aby mógł je zrozumieć każdy potencjalny użytkownik danej sieci krajowej. Przepisy takie odnoszą się często do innych dokumentów, takich jak normy krajowe, normy europejskie, normy międzynarodowe lub inne specyfikacje techniczne, które mogą być częściowo lub w pełni chronione prawami własności intelektualnej. Obowiązek publikacji nie powinien w związku z tym mieć zastosowania do dokumentów, o których mowa bezpośrednio lub pośrednio w przepisie krajowym.
(27) Przyjęcie podejścia stopniowego spełnia cel interoperacyjności systemu kolei Unii, który charakteryzuje się starą infrastrukturą kolejową i taborem wymagającymi dużych nakładów na dostosowanie lub odnowienie, przy czym należy szczególnie uważać na to, by utrzymywać konkurencyjność kolei w porównaniu z innymi rodzajami transportu.
(28) W obliczu rozmiarów i złożoności systemu kolei Unii okazało się konieczne, z przyczyn praktycznych, podzielenie go na następujące podsystemy: infrastruktura, sterowanie - urządzenia przytorowe, sterowanie - urządzenia pokładowe, energia, tabor, ruch kolejowy, utrzymanie i aplikacje telematyczne dla przewozów pasażerskich i towarowych. Dla każdego z tych podsystemów należy określić zasadnicze wymagania oraz specyfikacje techniczne, szczególnie w odniesieniu do składników oraz interfejsów, celem spełnienia tych zasadniczych wymagań. Ten sam system dzieli się na dobra nieruchome i ruchome obejmujące z jednej strony - sieć, złożoną z linii, stacji, terminali i wszelkiego rodzaju stałych urządzeń niezbędnych do zapewnienia bezpiecznej i nieprzerwanej eksploatacji systemu; z drugiej strony - wszystkie pojazdy przemieszczające się na tej sieci. Na użytek niniejszej dyrektywy pojazd składa się zatem z jednego podsystemu (tabor) i, tam gdzie to konieczne, innych podsystemów (przede wszystkim znajdującego się na pokładzie pojazdu podsystemu sterowania ruchem kolejowym). Choć system dzieli się na kilka elementów, Agencja powinna zachować kompleksowe spojrzenie na system w celu promowania interoperacyjności i bezpieczeństwa.
(29) W konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, której Unia jest stroną, dostępność uznano za jedną z ogólnych zasad i zobowiązano Państwa Strony do przyjmowania odpowiednich środków w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu, na zasadzie równości z innymi osobami, w tym poprzez opracowywanie, ogłaszanie i monitorowanie wdrażania minimalnych standardów i wytycznych w sprawie dostępności. Dostępność dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej stanowi zatem jeden z podstawowych wymogów w zakresie interoperacyjności systemu kolei Unii.
(30) Nikt nie może być dyskryminowany ze względu na swoją niepełnosprawność - ani bezpośrednio, ani pośrednio. W celu zapewnienia wszystkim obywatelom Unii uczestnictwa w korzyściach wynikających z ustanowienia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego państwa członkowskie powinny propagować system kolejowy dostępny dla wszystkich.
(31) Wprowadzenie w życie przepisów dotyczących interoperacyjności systemu kolei Unii nie powinno stwarzać nieuzasadnionych kosztów ani zagrażać utrzymaniu interoperacyjności istniejących sieci kolejowych.
(32) TSI oddziałują również na warunki korzystania przez użytkowników z transportu kolejowego, dlatego konieczne jest zasięgnięcie opinii tych użytkowników, w tym - w stosownych przypadkach - organizacji osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do aspektów ich dotyczących.
(33) Każdemu zainteresowanemu państwu członkowskiemu należy zezwolić na niestosowanie niektórych TSI w ograniczonej liczbie należycie uzasadnionych sytuacji. Sytuacje te i procedury, które należy stosować w przypadku niestosowania danego TSI, powinny być wyraźnie określone.
(34) Sporządzenie TSI oraz ich zastosowanie do systemu kolei Unii nie powinno stać na przeszkodzie nowatorskim rozwiązaniom technologicznym, które powinny mieć na celu poprawę wyników ekonomicznych.
(35) W celu zapewnienia zgodności z odpowiednimi przepisami w sprawie procedur udzielania zamówień publicznych w sektorze kolejowym, w szczególności z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE 7 , podmioty zamawiające powinny zawrzeć specyfikacje techniczne w ogólnej dokumentacji lub w warunkach każdej umowy. W tym celu konieczne jest sporządzenie zbioru zasad służących jako punkt odniesienia dla tych specyfikacji technicznych.
(36) W interesie Unii byłby międzynarodowy system normalizacji zdolny do ustalania norm faktycznie stosowanych przez strony zaangażowane w handel międzynarodowy i spełniających wymogi polityki Unii. Europejskie organizacje normalizacyjne powinny z tego powodu kontynuować współpracę z międzynarodowymi organami normalizacyjnymi.
(37) Podmiotem zamawiającym projekt, budowę, odnowienie lub modernizację podsystemu może być przedsiębiorstwo kolejowe, zarządca infrastruktury, podmiot odpowiedzialny za utrzymanie, posiadacz lub koncesjonariusz odpowiedzialny za realizację projektu. Podmioty zamawiające powinny określić wymogi konieczne do spełnienia specyfikacji europejskich lub innych norm. Specyfikacje te powinny spełniać zasadnicze wymagania ujednolicone na poziomie Unii, którym ma odpowiadać system kolei Unii.
(38) Procedury regulujące ocenę zgodności lub przydatności do stosowania składników powinny opierać się na wykorzystywaniu modułów procedur oceny zgodności, przydatności do stosowania i weryfikacji WE stosowanych w technicznych specyfikacjach interoperacyjności przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy. Właściwe jest, w największym możliwym stopniu i celem wspierania rozwoju przemysłu, określenie procedur obejmujących system zapewnienia jakości.
(39) Zgodność składników jest związana głównie z obszarem ich wykorzystywania w celu zagwarantowania interoperacyjności systemu, a nie jedynie swobodnego ich przepływu na unijnym rynku. Ocenie powinna zostać poddana przydatność do stosowania najistotniejszych składników w zakresie bezpieczeństwa, dostępności lub ekonomii systemu. Dlatego też nie jest konieczne, aby producent umieszczał oznakowanie CE w odniesieniu do składników podlegających niniejszej dyrektywie. Na podstawie oceny zgodności lub przydatności do stosowania deklaracja zgodności złożona przez producenta powinna być wystarczająca.
(40) Producenci są jednak zobowiązani umieszczać oznakowanie CE w odniesieniu do niektórych części składowych celem poświadczenia ich zgodności z innymi przepisami unijnymi odnoszącymi się do nich.
(41) W chwili wejścia w życie danej TSI szereg składników interoperacyjności znajduje się już na rynku. Należy zatem przewidzieć okres przejściowy w celu umożliwienia integracji tych składników z danym podsystemem, nawet jeśli nie są one całkowicie zgodne z daną TSI.
(42) Podsystemy składające się na system kolei Unii powinny podlegać procedurze weryfikacyjnej. Weryfikacja ta powinna gwarantować podmiotom odpowiedzialnym za ich dopuszczenie do eksploatacji lub za zezwolenie na wprowadzenie ich do obrotu pewność, iż na etapie projektu, budowy oraz dopuszczania do eksploatacji jej wynik jest zgodny z obowiązującymi przepisami technicznymi i eksploatacyjnymi. Powinna ona również gwarantować producentom możliwość uzyskania równego traktowania we wszystkich państwach członkowskich.
(43) Po dopuszczeniu danego podsystemu do eksploatacji lub wprowadzeniu go do obrotu należy zapewnić, by był on użytkowany i utrzymywany zgodnie z zasadniczymi wymaganiami, które go dotyczą. Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... 8 (* odpowiedzialność za spełnienie tych wymagań, w odniesieniu do poszczególnych podsystemów, spoczywa na zarządcy infrastruktury, przedsiębiorstwie kolejowym lub podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie - odpowiednio do przypadającej im części.
(44) Jeśli podczas eksploatacji okaże się, że pojazd lub typ pojazdu nie spełnia jednego z mających zastosowanie zasadniczych wymagań, zainteresowane przedsiębiorstwa kolejowe powinny przyjąć niezbędne środki naprawcze w celu zapewnienia zgodności pojazdu (pojazdów). Ponadto jeśli ta niezgodność prowadzi do poważnego zagrożenia bezpieczeństwa, krajowe organy ds. bezpieczeństwa odpowiedzialne za nadzór nad poruszaniem się pojazdu mogą przyjąć niezbędne tymczasowe środki bezpieczeństwa, w tym bezzwłoczne ograniczenie lub zawieszenie odnośnej eksploatacji. Jeśli wspomniane środki naprawcze są niewystarczające i nadal istnieje poważne zagrożenie bezpieczeństwa powstałe na skutek niezgodności, krajowe organy ds. bezpieczeństwa lub Agencja powinny mieć możliwość unieważnienia lub zmiany zezwolenia. W tym kontekście poważne zagrożenie bezpieczeństwa należy rozumieć jako poważne nieprzestrzeganie obowiązków prawnych lub wymogów dotyczących bezpieczeństwa, które samo w sobie lub w ramach sekwencji zdarzeń może spowodować wypadek lub poważny wypadek. Proces unieważniania powinien być poparty odpowiednią wymianą informacji między Agencją a krajowymi organami ds. bezpieczeństwa, w tym - wykorzystaniem rejestrów.
(45) Należy sprecyzować role i zakresy odpowiedzialności wszystkich zaangażowanych podmiotów w odniesieniu do procedur zezwalania na wprowadzenie do obrotu i użytkowania pojazdów, a także zezwalania na dopuszczenie do eksploatacji stałych urządzeń.
(46) Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny współpracować i odpowiednio dzielić się kompetencjami w zakresie wydawania zezwoleń, z należytym uwzględnieniem bezpieczeństwa. W tym celu należy zawrzeć porozumienia o współpracy między Agencją a krajowymi organami ds. bezpieczeństwa.
(47) W celu zapewnienia zgodności urządzeń europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) z odpowiednimi obowiązującymi specyfikacjami oraz aby zapobiec niekorzystnemu wpływowi dodatkowych wymogów w zakresie ERTMS na interoperacyjność, Agencja powinna działać jako organ nadzorujący system ERTMS. W tym celu Agencja powinna być odpowiedzialna za ocenę przewidywanych rozwiązań technicznych przed każdym zainicjowaniem lub opublikowaniem zaproszenia do składania ofert dotyczących urządzeń przytorowych ERTMS, tak aby sprawdzić, czy te rozwiązania techniczne są zgodne z odpowiednimi TSI oraz czy są w pełni interoperacyjne.
Należy unikać wszelkiego pokrywania się tej oceny dokonywanej przez Agencję i zadań notyfikowanych jednostek w ramach procedury weryfikacji. Wnioskodawca powinien w związku z tym poinformować Agencję, czy procedura weryfikacji prowadzona przez jednostkę notyfikowaną już się rozpoczęła lub czy dostępny jest już jakikolwiek certyfikat zgodności. Wnioskodawca powinien mieć możliwość zwrócenia się do Agencji o taką ocenę w odniesieniu do albo do pojedynczych projektów dotyczących ERTMS, albo do kombinacji projektów, do linii, grupy linii lub do sieci.
(48) Wejście w życie niniejszej dyrektywy nie powinno opóźnić realizacji projektów związanych z ERTMS, w których zakończył się już proces przetargowy lub zawierania umów.
(49) Aby ułatwić wprowadzanie pojazdów do obrotu i zmniejszyć obciążenia administracyjne, należy wprowadzić koncepcję ważnego w całej Unii zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu. Zezwolenia na wprowadzenie do obrotu umożliwiają zawieranie transakcji handlowych dotyczących pojazdów w dowolnym miejscu na rynku Unii, jednak pojazd może być użytkowany wyłącznie w obszarze użytkowania, na który udzielono zezwolenia. W tym kontekście wszelkie poszerzanie tego obszaru powinno podlegać obowiązkowi aktualizacji zezwolenia dla tego pojazdu. Konieczne jest, aby pojazdy, dla których wydano zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji na mocy wcześniejszych dyrektyw, uzyskały również zezwolenie na wprowadzenie do obrotu, jeżeli mają one być eksploatowane w sieciach nieobjętych wydanym dla nich zezwoleniem.
(50) W przypadku gdy obszar użytkowania jest ograniczony do sieci w jednym tylko państwie członkowskim, wnioskodawca powinien mieć możliwość wyboru, czy wystąpi, za pośrednictwem punktu kompleksowej obsługi, o którym mowa w rozporządzeniu .../... * , z wnioskiem o zezwolenie dla pojazdów do krajowego organu ds. bezpieczeństwa w tym państwie członkowskim, czy do Agencji. Wybór dokonany przez wnioskodawcę powinien być wiążący, do momentu gdy wniosek zostanie wypełniony lub jego rozpatrywanie zakończone.
(51) Wnioskodawca powinien mieć możliwość skorzystania z odpowiedniej procedury odwoławczej od decyzji lub w przypadku niepodjęcia działania przez Agencję lub krajowe organy ds. bezpieczeństwa. Ponadto należy ustanowić jednoznaczne przepisy proceduralne i regulujące rozstrzyganie sporów, aby uregulować sytuacje, w których Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa zajmują rozbieżne stanowiska w odniesieniu do ocen w kwestii wydania zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu.
(52) Środki szczególne, w tym porozumienia o współpracy, powinny uwzględnić specyficzną sytuację geograficzną i historyczną pewnych państw członkowskich, przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego.
(53) W przypadkach gdy działalność jest ograniczona do sieci wymagających szczególnej wiedzy eksperckiej ze względów geograficznych lub historycznych i w przypadkach gdy sieci takie są odizolowane od reszty systemu kolei Unii, wnioskodawca powinien mieć możliwość dokonania niezbędnych formalności na szczeblu lokalnym w kontakcie z odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa. W związku z tym, w celu zmniejszenia obciążeń i kosztów administracyjnych, porozumienia o współpracy, które mają zostać zawarte między Agencją a odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa, mogą przewidzieć odpowiedni podział zadań, bez uszczerbku dla ostatecznej odpowiedzialności Agencji za wydanie zezwolenia.
(54) Sieci kolejowe zlokalizowane w państwach bałtyckich (Estonia, Łotwa oraz Litwa) mają prześwit toru 1 520 mm, który jest taki sam jak w sąsiadujących państwach trzecich, ale różni się od prześwitu torów głównej sieci kolejowej na terenie Unii. Te sieci bałtyckie odziedziczyły wspólne wymogi techniczne i eksploatacyjne, które w istocie zapewniają ich interoperacyjność, i w tym względzie zezwolenie dla pojazdu wydane w jednym z tych państw członkowskich może być ważne w pozostałych tych sieciach. Aby ułatwić skuteczne i proporcjonalne przydzielanie zasobów na zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu lub dopuszczenie do eksploatacji typu pojazdu i aby zmniejszyć obciążenia finansowe i administracyjne wnioskodawcy w takich przypadkach, szczególne ustalenia o współpracy między Agencją a odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa powinny, w razie potrzeby, obejmować możliwość zlecania zadań tym krajowym organom ds. bezpieczeństwa.
(55) Państwa członkowskie, w których znaczna część ruchu kolejowego odbywa się w relacji z państwami trzecimi mającymi ten sam prześwit toru, inny od prześwitu toru na głównej sieci kolejowej na terenie Unii, powinny mieć możliwość utrzymania odmiennych procedur zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu w odniesieniu do wagonów towarowych i wagonów pasażerskich, które są użytkowane wspólnie z tymi państwami trzecimi.
(56) Z przyczyn związanych z możliwością identyfikacji i bezpieczeństwem właściwe organy państw członkowskich powinny, na wniosek posiadacza pojazdu, przypisać temu pojazdowi europejski numer pojazdu. Informacje dotyczące pojazdu powinny następnie zostać wprowadzone do rejestru pojazdów. Rejestry pojazdów powinny być dostępne w celu zasięgania informacji dla wszystkich państw członkowskich i dla określonych podmiotów gospodarczych w Unii. Rejestry pojazdów powinny być spójne co do formatu danych. Dlatego też rejestry powinny być objęte wspólnymi specyfikacjami eksploatacyjnymi i technicznymi. W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych i nieuzasadnionych kosztów Komisja powinna przyjąć specyfikację europejskiego rejestru pojazdów, do którego włączone byłyby krajowe rejestry pojazdów, w celu utworzenia wspólnego narzędzia pozwalającego na utrzymanie dodatkowych funkcji odpowiednio do szczególnych potrzeb państw członkowskich.
(57) W celu zapewnienia możliwości identyfikacji pojazdów i ich historii numery referencyjne zezwoleń na wprowadzenie pojazdu do obrotu powinny być ewidencjonowane wraz z pozostałymi danymi dotyczącymi pojazdu.
(58) Należy opracować procedury, które będą stosowane do sprawdzania zgodności między pojazdami a trasami, na których mają być używane, po wydaniu zezwolenia na wprowadzenie pojazdu do obrotu, a przed użyciem pojazdu przez przedsiębiorstwo kolejowe w obszarze użytkowania wyszczególnionym w zezwoleniu na wprowadzenie pojazdu do obrotu.
(59) Jednostki notyfikowane odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli według procedur oceny zgodności lub przydatności do stosowania składników oraz według procedur oceny podsystemów powinny, w szczególności w obliczu braku specyfikacji europejskich, w jak największym stopniu koordynować swe decyzje.
(60) Przejrzysta akredytacja przewidziana w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 9 , zapewniająca niezbędny stopień zaufania do certyfikatów zgodności, powinna być uznawana przez krajowej organy publiczne w całej Unii za preferowany sposób wykazywania kompetencji technicznych jednostek notyfikowanych oraz, odpowiednio, jednostek wyznaczonych do weryfikacji zgodności z przepisami krajowymi. Organy krajowe powinny mieć możliwość uznania, że posiadają odpowiednie środki, aby samodzielnie przeprowadzić tę ocenę. W takich przypadkach, w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu wiarygodności ocen przeprowadzanych przez inne organy krajowe, powinny one przekazać Komisji oraz pozostałym państwom członkowskim niezbędne dokumenty stanowiące dowód spełnienia odpowiednich wymogów regulacyjnych przez jednostki oceniające zgodność, które poddano ocenie.
(61) Niniejsza dyrektywa powinna ograniczać się do ustanowienia wymagań w zakresie interoperacyjności dla składników interoperacyjności i podsystemów. Aby ułatwić spełnienie tych wymagań, należy przewidzieć domniemanie zgodności w odniesieniu do składników interoperacyjności i podsystemów, które spełniają zharmonizowane normy przyjęte zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1025/2012 do celów sformułowania szczegółowych specyfikacji technicznych dotyczących tych wymagań.
(62) Uzupełnieniem środków przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy powinny być inicjatywy mające na celu zapewnienie wsparcia finansowego na rzecz innowacyjnych i interoperacyjnych technologii w unijnym sektorze kolejowym.
(63) W celu uzupełnienia innych niż istotne elementów niniejszej dyrektywy należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do szczególnych celów każdego TSI. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(64) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej dyrektywy należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze dotyczące: TSI oraz ich zmian, w tym zmian koniecznych w celu usunięcia braków w TSI, wzoru deklaracji WE zgodności lub przydatności składników interoperacyjności do stosowania i dokumentów towarzyszących; informacji, które mają być zawarte w dokumentacji, która powinna być dołączana do wniosku o niestosowanie jednej lub większej liczby TSI lub ich części, formatu i sposobu przekazywania tej dokumentacji oraz, w stosownych przypadkach, decyzji o niestosowaniu TSI; klasyfikacji zgłoszonych przepisów krajowych do poszczególnych kategorii w celu ułatwienia weryfikacji zgodności między stałymi i ruchomymi urządzeniami; szczegółów procedury weryfikacji WE oraz wzorów deklaracji weryfikacji WE oraz wzorów dokumentów wchodzących w skład dokumentacji technicznej, która powinna towarzyszyć deklaracji weryfikacji, a także wzorów certyfikatów weryfikacji; uzgodnień praktycznych na potrzeby zezwoleń na wprowadzenie pojazdu do obrotu; modelu deklaracji zgodności typu oraz, w stosownych przypadkach, doraźnych modułów oceny zgodności; krajowych rejestrów pojazdów i europejskiego rejestru zezwoleń na wprowadzenie typów pojazdów do obrotu; oraz wspólnych specyfikacji dotyczących treści, formatu danych, architektury funkcjonalnej i technicznej, trybu eksploatacji i zasad wprowadzenia danych i uzyskiwania wglądu do rejestru infrastruktury. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 10 .
(65) TSI powinny podlegać regularnym przeglądom. W przypadku wykrycia braków w TSI, należy wystąpić do Agencji o wydanie opinii, która może, pod pewnymi warunkami, zostać opublikowana i być stosowana przez wszystkie zainteresowane strony (w tym branżę i jednostki notyfikowane) jako akceptowalny sposób spełnienia wymagań, do czasu zmiany TSI, w których wykryto te braki.
(66) Akty wykonawcze ustanawiające nowe TSI lub zmieniające TSI powinny odzwierciedlać szczególne cele określone przez Komisję w drodze aktów delegowanych.
(67) Konieczne są pewne kroki organizacyjne, by przygotować Agencję do jej zwiększonej roli w świetle niniejszej dyrektywy. W związku z tym należy przewidzieć odpowiedni okres przejściowy. W tym okresie Komisja powinna dokonać okresowego przeglądu postępów poczynionych przez Agencję w przygotowywaniu się do tej zwiększonej roli. Następnie Komisja powinna składać regularne sprawozdania z postępów czynionych we wdrażaniu niniejszej dyrektywy. Sprawozdanie to powinno w szczególności oceniać proces udzielania zezwoleń, przypadku w których nie stosuje się TSI, oraz korzystanie z rejestrów. Komisja powinna także składać sprawozdania z działań podjętych w odniesieniu do identyfikacji i identyfikowalności elementów krytycznych pod względem bezpieczeństwa.
(68) Konieczne jest przyznanie państwom członkowskim, krajowym organom ds. bezpieczeństwa i zainteresowanym stronom dostatecznego czasu na przygotowania do wdrożenia niniejszej dyrektywy.
(69) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, mianowicie interoperacyjność systemu kolei na ogólnounijną skalę, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skalę i skutki działania możliwe jest jego lepsze osiągniecie na poziomie Unii, Unia może przyjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu.
(70) Zobowiązanie do transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego należy ograniczyć do tych przepisów, które stanowią merytoryczną zmianę w stosunku do przepisów dyrektywy 2008/57/WE. Zobowiązanie do transpozycji przepisów, które nie uległy zmianie, wynika z dyrektywy 2008/57/WE.
(71) Niniejsza dyrektywa powinna pozostać bez uszczerbku zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów transpozycji do prawa krajowego dyrektyw, określonych w załączniku V część B,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Dz.U. C 327 z 12.11.2013, s. 122.
2 Dz.U. C 356 z 5.12.2013, s. 92.
3 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 26 lutego 2014 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i stanowisko Rady w pierwszym czytaniu z dnia 10 grudnia 2015 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).
4 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie (Dz.U. L 191 z 18.7.2008, s. 1).
5 Rozporządzenie (UE) ..../2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia ... w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 881/2004 (Dz.U L ...).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD) (Dz.U. C 56 z 12.2.2016, s. 1).
6 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniające dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylające decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję nr 1673/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 316 z 14.11.2012, s. 12).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE (Dz. U. L 94 z 28.3.2014, s. 243).
8 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... z dnia ... w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz.U. L ...).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD) (zob. s. 64 niniejszego Dziennika Urzędowego).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
9 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 30).
10 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
11 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32).
12 Decyzja Komisji 2010/713/UE z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie modułów procedur oceny zgodności, przydatności do stosowania i weryfikacji WE stosowanych w technicznych specyfikacjach interoperacyjności przyjętych na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE (Dz.U. L 319 z 4.12.2010, s. 1).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
**) Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
13 Decyzja Komisji 98/500/WE z dnia 20 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia Komitetów Dialogu Sektorowego promujących dialog między partnerami społecznymi na szczeblu europejskim (Dz.U. L 225 z 12.8.1998, s. 27).
* Rozporządzene znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**) Sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
14 Dyrektywa (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 września 2015 r. ustanawiająca procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.U. L 241 z 17.9.2015, s. 1).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
**) Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie znajdujące się w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
**) Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dz.U.: proszę wstawić datę przypadającą dwa lata po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
**) Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
15 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG (Dz.U. L 218 z 13.8.2008, s. 82).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie zawartee w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Dyrektywa zawarta w dokumencie 2013/0016 (COD).
**) Te akty wykonawcze przyjmuje się na podstawie zalecenia Agencji, zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 51 ust. 3, do dnia ...
* Pięć lat od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
16 Dyrektywa Rady 96/48/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości (Dz.U. L 235 z 17.9.1996, s. 6).
**) Dwa lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
** Trzy lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
** Trzy lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
*** Cztery lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
** Trzy lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
** Trzy lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**** 15 lat od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie zawarte w dokumencie 2013/0014 (COD).
** Trzy lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
*** 30 miesięcy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**** Cztery lata od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.