P7_TA(2013)0587Poprawki przyjęte przez Parlament Europejski w dniu 12 grudnia 2013 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie porównywalności opłat za prowadzenie rachunku płatniczego, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego (COM(2013)0266 - C7-0125/2013 - 2013/0139(COD)) 1
(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)
(2016/C 468/81)
(Dz.U.UE C z dnia 15 grudnia 2016 r.)
Poprawka 1, o ile nie wskazano inaczej
POPRAWKI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO *
do wniosku Komisji
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie porównywalności opłat za prowadzenie rachunku płatniczego, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,
[...]
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zgodnie z art. 26 ust. 2 TFUE rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Fragmentacja rynku wewnętrznego jest szkodliwa dla konkurencyjności, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Unii. Do utworzenia rynku wewnętrznego niezbędne jest wyeliminowanie bezpośrednich i pośrednich przeszkód w jego prawidłowym funkcjonowaniu. Działania podejmowane na szczeblu Unii w odniesieniu do rynku wewnętrznego w sektorze detalicznych usług finansowych przyczyniły się już w znacznym stopniu do rozwoju działalności transgranicznej dostawców usług płatniczych, zwiększając wybór dostępny konsumentom oraz poprawiając jakość i przejrzystość ofert.
(2) W tym względzie w dyrektywie 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/ 60/WE i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE 3 ("dyrektywa w sprawie usług płatniczych") ustanowiono podstawowe wymogi przejrzystości w odniesieniu do opłat pobieranych przez dostawców usług płatniczych za usługi oferowane w ramach rachunków płatniczych. Ustanowienie tych wymogów znacznie ułatwiło prowadzenie działalności dostawcom usług płatniczych dzięki stworzeniu jednolitych zasad w zakresie świadczenia usług płatniczych i udzielanych informacji oraz zmniejszeniu obciążeń administracyjnych, przynosząc jednocześnie oszczędności dostawcom usług płatniczych.
(2) Sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego i rozwój nowoczesnej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu zależy w coraz większym stopniu od powszechnego świadczenia usług płatniczych. Zważywszy że dostawcy usług płatniczych, działając zgodnie z logiką rynku, koncentrują się na konsumentach atrakcyjnych z perspektywy komercyjnej, w efekcie pozostawiając konsumentów wrażliwych bez takiego samego wyboru produktów, nowe przepisy w tym zakresie muszą stanowić część strategii inteligentnej gospodarki dla Unii Europejskiej.
(3a) Wciąż należy jednak podjąć dodatkowe działania, aby ulepszyć i rozwinąć rynek wewnętrzny bankowości detalicznej, na co wskazał Parlament Europejski w rezolucji z dnia 4 lipca 2012 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie dostępu do podstawowych usług bankowych 4 . Działaniom takim powinny towarzyszyć działania sprawiające, że sektor finansowy w Unii będzie służyć przedsiębiorstwom i konsumentom. Obecnie brak przejrzystości i porównywalności opłat, jak również trudności z przenoszeniem rachunków płatniczych w dalszym ciągu uniemożliwiają powstanie w pełni zintegrowanego rynku. Należy zająć się problemem rozbieżnej jakości produktów i niewielkiej konkurencji w sektorze bankowości detalicznej i doprowadzić do osiągnięcia wysokiej jakości standardów.
(4) Obecne warunki na rynku wewnętrznym mogą zniechęcać dostawców usług płatniczych do korzystania ze swobody przedsiębiorczości lub swobody świadczenia usług na terytorium Unii ze względu na trudności w pozyskiwaniu klientów przy wchodzeniu na nowy rynek. Wchodzenie na nowe rynki często wiąże się z dużymi inwestycjami. Inwestycje takie są uzasadnione jedynie wówczas, gdy dostawca przewiduje wystarczające szanse biznesowe i odpowiedni popyt ze strony konsumentów. Niski poziom mobilności konsumentów w przypadku detalicznych usług finansowych jest w dużej mierze spowodowany brakiem przejrzystości i porównywalności opłat i oferowanych usług, a także trudnościami związanymi z przenoszeniem rachunków płatniczych. Czynniki te ograniczają również popyt. Dotyczy to w szczególności sytuacji transgranicznych.
(5) Co więcej, rozdrobnienie istniejących krajowych ram regulacyjnych może tworzyć znaczne bariery uniemożliwiające osiągnięcie rynku wewnętrznego w obszarze rachunków płatniczych. Istniejące przepisy krajowe dotyczące rachunków płatniczych, a zwłaszcza porównywalności opłat oraz przenoszenia rachunku płatniczego, są zróżnicowane. Jeżeli chodzi o przenoszenie rachunku, brak jednolitych wiążących środków na szczeblu Unii doprowadził do istnienia rozbieżnych praktyk i środków na szczeblu krajowym. Różnice te są jeszcze bardziej widoczne w obszarze porównywalności opłat, gdzie na szczeblu Unii nie istnieją żadne środki, nawet o charakterze samoregulacyjnym. Z uwagi na fakt, iż banki na ogół dostosowują swoje praktyki do rynków krajowych, ewentualne dalsze pogłębienie tych różnic w przyszłości doprowadzi do zwiększenia kosztów działalności transgranicznej w porównaniu z kosztami ponoszonymi przez dostawców krajowych, a tym samym sprawi, że prowadzenie działalności transgranicznej będzie mniej atrakcyjne. Przeszkody, jakie napotykają konsumenci otwierający rachunek płatniczy za granicą, utrudniają prowadzenie działalności transgranicznej na rynku wewnętrznym. Istniejące restrykcyjne kryteria kwalifikowalności mogą uniemożliwiać obywatelom Unii swobodne przemieszczanie się na terytorium Unii. Zapewnienie wszystkim konsumentom dostępu do rachunku płatniczego pozwoli im na udział w rynku wewnętrznym oraz umożliwi czerpanie korzyści z rynku wewnętrznego.
(6) Ponadto ponieważ niektórzy potencjalni konsumenci nie otwierają rachunków ze względu na odmowę dostawcy usług albo brak odpowiednich produktów w ofercie, potencjalny popyt na usługi świadczone w ramach rachunków płatniczych w Unii nie jest obecnie w pełni wykorzystywany. Większe uczestnictwo konsumentów w rynku wewnętrznym stanowiłoby dodatkową zachętę dla dostawców usług płatniczych do wchodzenia na nowe rynki. Co więcej, stworzenie warunków, które zapewniłyby wszystkim konsumentom dostęp do rachunku płatniczego, jest konieczne, aby zwiększyć ich udział w rynku wewnętrznym i umożliwić im czerpanie z korzyści wynikających z rynku wewnętrznego.
(7) Kwestie przejrzystości i porównywalności opłat podjęto w ramach inicjatywy samoregulacyjnej zainicjowanej przez sektor bankowy. Nie osiągnięto jednak ostatecznego porozumienia odnośnie do odpowiednich wytycznych. Jeżeli chodzi o przenoszenie rachunku, wspólne zasady ustanowione w 2008 r. przez Komitet Europejskiego Sektora Bankowego zawierają wzorcowy mechanizm przenoszenia rachunku bankowego między dostawcami usług płatniczych, którzy są zlokalizowani w tym samym państwie członkowskim. Z uwagi jednak na niewiążący charakter te wspólne zasady stosowano na terytorium Unii w sposób niespójny, w związku z czym nie przyniosły one oczekiwanych wyników. Ponadto wspólne zasady dotyczą jedynie przenoszenia rachunku bankowego na poziomie krajowym, natomiast nie dotyczą przenoszenia transgranicznego. Jeżeli chodzi o dostęp do podstawowego rachunku płatniczego, w zaleceniu 2011/442/UE 5 Komisja zachęciła państwa członkowskie do podjęcia środków niezbędnych, aby zapewnić jego stosowanie najpóźniej sześć miesięcy po dacie publikacji tego zalecenia. Do tej pory zaledwie kilka państw członkowskich stosuje się do głównych zasad określonych w zaleceniu.
(8) W celu umożliwienia skutecznej i sprawnej mobilności finansowej w perspektywie długoterminowej zasadnicze znaczenie ma stworzenie jednolitego zbioru przepisów w celu rozwiązania problemu niskiej mobilności konsumentów oraz w szczególności w celu ułatwienia porównywania usług i opłat w zakresie rachunków płatniczych, zachęcenia do przenoszenia rachunków płatniczych, jak również uniknięcia sytuacji, w których konsumenci, którzy zamierzają otworzyć rachunek płatniczy za granicą, są dyskryminowani ze względu na miejsce pobytu. Ponadto konieczne jest przyjęcie odpowiednich środków w celu zwiększenia uczestnictwa konsumentów w rynku usług rachunków płatniczych. Środki te będą stanowiły zachętę dla dostawców usług płatniczych do wchodzenia na rynek wewnętrzny oraz zapewnią równe warunki działania, wzmacniając tym samym konkurencję i wydajną alokację zasobów na detalicznym rynku finansowym Unii z korzyścią dla przedsiębiorstw i konsumentów. Dzięki przejrzystym informacjom na temat opłat i możliwości przenoszenia rachunku w połączeniu z prawem dostępu do usług świadczonych w ramach podstawowego rachunku płatniczego obywatele Unii będą mogli ponadto łatwiej przemieszczać się i dokonywać zakupów na terytorium Unii, a tym samym czerpać korzyści z w pełni funkcjonującego rynku wewnętrznego w obszarze detalicznych usług finansowych i przyczyniać się do wzrostu handlu elektronicznego i dalszego rozwoju rynku wewnętrznego.
(8a) Zasadnicze znaczenie ma również zapewnienie tego, aby niniejsza dyrektywa nie hamowała innowacji w obszarze detalicznych usług finansowych. Każdego roku rentowność osiągają nowe technologie, które mogą zdezaktualizować obecny model rachunków płatniczych. W szczególności jako alternatywy dla tradycyjnych usług bankowych wspierać należy usługi bankowości mobilnej, usługi typu peer-to-peer oraz karty z zapisaną wartością.
(9) Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do rachunków płatniczych posiadanych przez konsumentów. W rezultacie zakres dyrektywy nie obejmuje rachunków posiadanych przez przedsiębiorstwa, nawet małe przedsiębiorstwa lub mikroprzedsiębiorstwa, chyba że są to rachunki osobiste. Ponadto niniejsza dyrektywa nie obejmuje rachunków oszczędnościowych, które mogą mieć bardziej ograniczone funkcje płatnicze. Niniejsza dyrektywa nie obejmuje również kart kredytowych, które nie są centralnym elementem służącym osiągnięciu jej celów polegających na poprawie włączenia społecznego pod względem finansowym, jak również funkcjonowania rynku wewnętrznego.
(10) Definicje zawarte w dyrektywie są dostosowane do definicji zawartych w innych przepisach Unii, w szczególności w dyrektywie 2007/64/WE i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiającym wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 924/2009 6 .
(11) Kluczowe jest, aby opłaty były zrozumiałe dla konsumentów, tak aby mogli oni porównać oferty różnych dostawców usług płatniczych i świadomie wybrać ten rachunek, który najbardziej odpowiada ich potrzebom. Porównanie opłat jest niemożliwe w przypadku, gdy dostawcy usług płatniczych stosują różną terminologię w odniesieniu do tych samych usług ▌ i udzielają informacji w różnych formatach. Ujednolicona terminologia w połączeniu z ▌ informacjami na temat opłat za świadczenie najbardziej reprezentatywnych usług związanych z rachunkami płatniczymi przedstawionymi w jednolitym formacie mogą pomóc konsumentom w zrozumieniu i porównaniu opłat.
(12) Konsumentom najbardziej pomocne byłyby informacje, które są jak najbardziej zwięzłe, ujednolicone i umożliwiają porównanie różnych dostawców usług płatniczych. Narzędzia udostępniane konsumentom w celu porównania ofert rachunków płatniczych powinny być liczne i należy przeprowadzać badania konsumenckie. Na tym etapie terminologię dotyczącą opłat należy ujednolicić jedynie w odniesieniu do najbardziej reprezentatywnych terminów i definicji w obrębie państw członkowskich w celu ułatwienia szybkiego wdrożenia.
(13) Terminologię dotyczącą opłat powinny ustalać właściwe organy krajowe, co pozwoli na uwzględnienie specyfiki rynków lokalnych. ▌ Ponadto w miarę możliwości terminologię dotyczącą opłat należy ujednolić na szczeblu Unii, umożliwiając tym samym dokonywanie porównań w całej Unii. Europejski Urząd Nadzoru (Europejski Urząd Nadzoru Bankowego) (EUNB) powinien opracować wytyczne, aby pomóc państwom członkowskim w ustalaniu, które usługi są najczęściej używane i generują najwyższe koszty dla konsumenta na szczeblu krajowym. W celu osiągnięcia skutecznego stosowania ujednoliconej terminologii definicje takie powinny być wystarczająco szerokie.
(14) Po sporządzeniu przez właściwe organy krajowe tymczasowego wykazu najbardziej reprezentatywnych usług powiązanych z rachunkami płatniczymi na szczeblu krajowym wraz z terminami i definicjami Komisja powinna dokonać ich przeglądu w celu wskazania, za pomocą aktów delegowanych, tych usług, które są wspólne dla większości państw członkowskich, i zaproponowania ujednoliconych terminów ▌ w zakresie tych usług na szczeblu Unii.
(15) By ułatwić konsumentom porównywanie opłat za prowadzenie rachunku płatniczego na całym obszarze rynku wewnętrznego, dostawcy usług płatniczych powinni przedstawić konsumentom kompleksowy dokument zawierający informacje na temat opłat za wszystkie usługi związane z rachunkiem płatniczym zawarte w wykazie najbardziej reprezentatywnych usług oraz wszelkich innych opłat, które mogą mieć zastosowanie do rachunku. Dokument zawierający informacje na temat opłat powinien w miarę możliwości zawierać standardowe terminy i definicje ustalone na szczeblu unijnym. Przyczyniłoby się to również do ustanowienia równych warunków działania dla instytucji kredytowych konkurujących na rynku rachunków płatniczych. ▌ Aby pomóc konsumentom zrozumieć opłaty należne za prowadzenie rachunku płatniczego, należy im udostępnić słowniczek pojęć zawierający jasne, niespecjalistyczne i jednoznaczne wyjaśnienie przynajmniej ▌ usług związanych z rachunkiem płatniczym i odpowiednie definicje i wyjaśnienia. Słowniczek pojęć powinien służyć jako użyteczne narzędzie pozwalające lepiej zrozumieć znaczenie opłat i przyczyniające się do wzmocnienia pozycji konsumentów w zakresie dokonywania wyboru z szerszej oferty rachunków płatniczych. Dostawcy usług płatniczych powinni być również zobowiązani do bezpłatnego i co najmniej corocznego informowania konsumentów ▌ o wszystkich opłatach i odsetkach mających zastosowanie do ich rachunku. Informacje ex post należy zawrzeć w specjalnym zestawieniu. Powinno ono zapewniać dokładny przegląd uzyskanych odsetek, poniesionych opłat oraz uprzedniego zawiadomienia o zmianach opłat lub oprocentowania. Konsumentowi należy udzielać informacji koniecznych do zrozumienia, do czego odnoszą się wydatki poniesione na opłaty i odsetki, oraz ocenienia, czy należy zmienić własne zachowania konsumpcyjne, czy też zmienić dostawcę usług. ▌
(16) W celu zaspokojenia potrzeb konsumentów konieczne jest zapewnienie dokładnych, jasnych i porównywalnych informacji na temat opłat za prowadzenie rachunków płatniczych. EUNB powinien zatem, po przeprowadzeniu konsultacji z organami krajowymi i po badaniach konsumenckich opracować projekty wykonawczych standardów technicznych dotyczących ujednoliconego formatu prezentowania dokumentu zawierającego informacje na temat opłat oraz w zestawienia opłat i wspólnych symboli w celu dopilnowania, aby były one zrozumiałe i porównywalne dla konsumentów. ▌ Dokument zawierający informacje na temat opłat i zestawienie opłat powinny być łatwe do odróżnienia od innych komunikatów. ▌
(17) Aby zapewnić jednolite stosowanie określonej na szczeblu Unii terminologii w całej Unii, państwa członkowskie powinny nałożyć na dostawców usług płatniczych obowiązek stosowania terminologii określonej na szczeblu Unii oraz pozostałej ujednoliconej terminologii krajowej określonej w tymczasowym wykazie przy komunikowaniu się z konsumentami, w tym w dokumencie zawierającym informacje na temat opłat i w zestawieniu opłat. Dostawcy usług płatniczych powinni móc stosować oznaczenia handlowe w dokumencie zawierającym informacje na temat opłat lub w zestawieniu opłat w celu określenia swoich usług lub rachunków płatniczych, pod warunkiem że będą one używane wraz z ujednoliconą terminologią jako drugorzędne oznaczenie oferowanych usług lub rachunku.
(18) Niezależne porównywarki internetowe stanowią dla konsumentów skuteczny środek umożliwiający ocenę zalet różnych ofert rachunków płatniczych w jednym miejscu. Tego rodzaju strony internetowe mogą zapewniać właściwą równowagę między zapotrzebowaniem na jasne i zwięzłe, a zarazem kompletne i wyczerpujące informacje, ponieważ umożliwiają użytkownikom dostęp do bardziej szczegółowych informacji na temat interesujących ich zagadnień. Strony te mogą również zmniejszyć koszty wyszukiwania, gdyż konsumenci nie będą musieli oddzielnie gromadzić informacji od poszczególnych dostawców usług płatniczych. Ważne jest, żeby informacja podawana na takich stronach była wiarygodna, bezstronna i przejrzysta oraz by konsumenci byli świadomi jej istnienia. W związku z tym odpowiednie władze powinny aktywnie informować opinię publiczną o takich stronach.
(19) Aby uzyskać obiektywne informacje na temat stosowanych opłat ▌ i oprocentowania mającego zastosowanie do rachunku płatniczego, konsumenci powinni mieć dostęp do porównywarek internetowych, które są ogólnodostępne i niezależne od dostawców usług płatniczych. Państwa członkowskie powinny więc zapewnić, by konsumenci posiadali na ich terytorium swobodny dostęp do co najmniej jednej niezależnej i publicznie dostępnej strony internetowej ▌ . Takie porównywarki internetowe mogą prowadzić właściwe organy, inne organy publiczne lub akredytowane podmioty prywatne albo inne podmioty w ich imieniu. W celu zwiększenia zaufania konsumentów do dostępnych porównywarek państwa członkowskie powinny ustanowić system dobrowolnej akredytacji umożliwiający prywatnym podmiotom prowadzącym porównywarki internetowe ubieganie się o akredytację zgodnie z określonymi kryteriami jakości. Jeżeli żadna porównywarka internetowa prowadzona przez podmiot prywatny nie uzyska akredytacji, należy stworzyć porównywarkę prowadzoną przez właściwe organy lub inne organy publiczne albo inne podmioty w ich imieniu. Również takie strony internetowe powinny spełniać kryteria jakości.
(20) Dla dostawców usług płatniczych powszechną praktyką jest oferowanie rachunku płatniczego w pakiecie z innymi produktami lub usługami finansowymi. Praktyka ta może służyć dostawcom usług płatniczych jako sposób dywersyfikacji oferty i konkurowania z innymi dostawcami, a ostatecznie może przynosić korzyści konsumentom. Z przeprowadzonego przez Komisję w 2009 r. badania dotyczącego praktyk sprzedaży wiązanej w sektorze finansowym, a także z odnośnych konsultacji i skarg konsumentów wynika jednak, że dostawcy usług płatniczych mogą oferować rachunki bankowe w pakiecie z produktami, którymi konsumenci nie byli zainteresowani i które nie są niezbędne do prowadzenia rachunków płatniczych, jak np. ubezpieczenie mieszkania. Ponadto zaobserwowano, że praktyki te mogą zmniejszać przejrzystość i porównywalność cen, ograniczać warianty zakupu dostępne konsumentom i negatywnie wpływać na ich mobilność. Dlatego też państwa członkowskie powinny dopilnować, aby konsumenci byli informowani o tym, czy jest możliwe zakupienie rachunku płatniczego oddzielnie, a jeżeli tak, to o kosztach i opłatach związanych z innymi produktami lub usługami finansowymi zawartymi w pakiecie, w przypadku gdy dostawcy usług płatniczych oferują rachunki płatnicze w formie pakietu. ▌
(21) Konsumenci rozważają możliwość przeniesienia rachunku jedynie wówczas, gdy proces ten nie wiąże się z nadmiernymi obciążeniami administracyjnymi i finansowymi. Procedura przeniesienia rachunku płatniczego do innego dostawcy usług płatniczych powinna być jasna, szybka i bezpieczna. Jeżeli opłaty są pobierane przez dostawców usług płatniczych w odniesieniu do usługi przeniesienia, powinny być one adekwatne i zgodne z art. 45 ust. 2 dyrektywy 2007/64/WE. Aby wywrzeć pozytywny wpływ na konkurencję, przenoszenie rachunku płatniczego należy uprościć również na poziomie transgranicznym. Z uwagi na fakt, że przeniesienie transgraniczne może być bardziej skomplikowane niż przeniesienie na poziomie krajowym oraz może wymagać od dostawców usług płatniczych dostosowania i udoskonalenia procedur wewnętrznych, należy przewidzieć dłuższe okresy przejściowe w odniesieniu do usługi przeniesienia rachunku między dostawcami usług płatniczych zlokalizowanymi w różnych państwach członkowskich.
(21a) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość w odniesieniu do przeniesienia rachunku między dostawcami usług zlokalizowanymi na ich terytorium ustanowienia lub utrzymania przepisów różniących się od przepisów dyrektywy, jeżeli jest to wyraźnie w interesie konsumenta.
(22) W miarę możliwości należy jak najbardziej uprościć proces przeniesienia rachunku dla konsumenta. W związku z tym państwa członkowskie powinny dopilnować, aby otrzymujący dostawca usług płatniczych ponosił odpowiedzialność za wszczęcie procesu i zarządzanie nim w imieniu konsumenta.
(23) Zasadniczo i pod warunkiem, że konsument udzielił zgody, otrzymujący dostawca usług płatniczych powinien w imieniu konsumenta przeprowadzić przeniesienie regularnych płatności, jak również dokonać przelewu każdego pozostałego salda dodatniego, najlepiej w ciągu jednego spotkania z otrzymującym dostawcą usług płatniczych. W tym celu konsumenci powinni mieć możliwość podpisania jednego upoważnienia w celu wyrażenia lub wycofania zgody na wspomniane działania. Przed udzieleniem upoważnienia konsument powinien otrzymać informacje na temat wszystkich etapów procedury, które są niezbędne do zakończenia procesu przeniesienia rachunku.
(24) Aby przeniesienie rachunku zakończyło się powodzeniem, konieczna jest współpraca ze strony przekazującego dostawcy usług płatniczych. Otrzymujący dostawca usług płatniczych powinien mieć możliwość zwrócenia się do konsumenta lub w razie potrzeby do przekazującego dostawcy usług płatniczych o przekazanie wszystkich informacji, jakie uzna za konieczne do przywrócenia regularnych płatności na nowym rachunku płatniczym. Informacje te nie powinny jednak wykraczać poza informacje niezbędne do dokonania przeniesienia rachunku, a otrzymujący dostawca usług płatniczych nie powinien prosić o zbędne informacje.
(25) Konsumenci nie powinni podlegać karom finansowym ani ponosić żadnych innych strat finansowych w związku z niewłaściwym kierowaniem przychodzących na rachunek poleceń przelewu lub poleceń zapłaty. Jest to szczególnie istotne w przypadku niektórych kategorii płatników i odbiorców płatności, takich jak dostawcy mediów, którzy wykorzystują środki elektroniczne (np. bazy danych) do przechowywania szczegółowych danych o rachunkach konsumentów i wykonywania licznych regularnych transakcji z udziałem dużej liczby konsumentów.
(26) Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że konsumenci zamierzający otworzyć rachunek płatniczy nie są dyskryminowani ze względu na przynależność państwową lub miejsce pobytu. Chociaż istotne jest dopilnowanie przez dostawców usług płatniczych, aby ich klienci nie wykorzystywali systemu finansowego do celów niezgodnych z prawem, takich jak oszustwo, pranie pieniędzy czy finansowanie terroryzmu, nie powinni oni stwarzać przeszkód konsumentom, którzy chcą czerpać korzyści z rynku wewnętrznego poprzez otwieranie rachunków płatniczych za granicą.
(27) Konsumenci, którzy przebywają legalnie na terytorium Unii nie mogą być dyskryminowani ze względu na swoją narodowość lub miejsce zamieszkania ani z innych przyczyn, o których mowa w art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy składaniu wniosku o rachunek płatniczy i w dostępie do niego na terenie Unii. Ponadto dostęp do podstawowego rachunku płatniczego państwa członkowskie powinny zapewniać bez względu na sytuację finansową konsumenta, taką jak jego sytuacja pod względem zatrudnienia, poziom dochodów, historia kredytowa czy upadłość konsumencka.
(28) Państwa członkowskie powinny dopilnować, aby wszyscy dostawcy usług płatniczych działający na rynku detalicznym usług płatniczych oferowali konsumentom podstawowy rachunek płatniczy, o jakim mowa w niniejszej dyrektywie, i oferowali rachunki płatnicze jako integralną część swojej działalności. Dostęp do rachunku nie powinien być zbyt trudny i nie powinien się wiązać z nadmiernymi kosztami dla konsumentów. Prawo dostępu do podstawowego rachunku płatniczego w każdym państwie członkowskim powinno być przyznawane zgodnie z dyrektywą 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 7 , w szczególności w zakresie stosowania procedur należytej staranności wobec klienta. Równocześnie przepisy niniejszej dyrektywy jako takie nie mogą być używane jako przyczyna odrzucania klientów mniej atrakcyjnych dla dostawcy usług.. Należy ustanowić mechanizm wspierania konsumentów bez stałego adresu zamieszkania, ubiegających się o azyl i konsumentów, którzy nie mają pozwolenia na pobyt, ale których wydalenie jest niemożliwe ze względu na wymogi rozdziału II dyrektywy 2005/60/WE.
(28a) Aby zapewnić prawidłową obsługę użytkowników podstawowych rachunków płatniczych, państwa członkowskie powinny wymagać od dostawców, aby odpowiedni personel był właściwie przeszkolony oraz aby dopilnowali oni, by potencjalne konflikty interesów nie miały negatywnego wpływu na tych klientów.
(29) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wymagania, by dostawcy usług płatniczych sprawdzali, czy konsument posiada już aktywny i równoważny rachunek płatniczy na tym samym terytorium i wymagali od konsumenta podpisania stosownego oświadczenia. Dostawcy usług płatniczych nie powinni móc odrzucić wniosku o uzyskanie dostępu do podstawowego rachunku płatniczego, z wyjątkiem przypadków określonych w niniejszej dyrektywie.
(29a) Państwa członkowskie dopilnowują, aby proces przetwarzania wniosków o udzielenie dostępu do podstawowego rachunku płatniczego przez dostawców usług płatniczych odbywał się w terminach ustanowionych niniejszą dyrektywą oraz żeby w przypadku odmowy dostawcy usług płatniczych informowali konsumenta o szczegółowych przyczynach, chyba że taka informacja naruszałaby cele związane z bezpieczeństwem krajowym lub przestępstwami finansowymi.
(30) Konsumenci powinni mieć zagwarantowany dostęp do szeregu podstawowych usług płatniczych. Państwa członkowskie powinny dopilnowywać, aby - jeżeli konsument korzysta z podstawowego rachunku płatniczego do celów prywatnych nie istniały ograniczenia liczby operacji, jakich może dokonać konsument zgodnie ze specjalną taryfą prowizji i opłat określoną w niniejszej dyrektywie. Określając definicję celów prywatnych, państwa członkowskie powinny uwzględniać istniejące zachowania konsumentów i powszechne praktyki handlowe. Usługi powiązane z podstawowymi rachunkami płatniczymi powinny obejmować możliwość umieszczania środków pieniężnych na rachunku i ich wypłacania z rachunku. Konsumenci powinni mieć możliwość wykonywania podstawowych transakcji płatniczych, takich jak otrzymywanie dochodów lub świadczeń, płacenie rachunków lub podatków oraz nabywanie towarów i usług, w tym za pośrednictwem polecenia zapłaty, polecenia przelewu oraz za pomocą karty płatniczej. Usługi takie powinny umożliwiać zakup towarów i usług w internecie oraz dawać konsumentom możliwość inicjowania zleceń płatniczych za pośrednictwem narzędzi bankowości internetowej zapewnianych przez dostawcę usług płatniczych, jeżeli są one dostępne. Podstawowy rachunek płatniczy nie powinien być jednak ograniczony do zastosowań internetowych, ponieważ stwarzałoby to przeszkodę dla konsumentów nieposiadających dostępu do internetu. W przypadku podstawowego rachunku płatniczego konsumenci nie powinni mieć dostępu do kredytu w rachunku bieżącym. Państwa członkowskie mogą jednak zezwolić dostawcom usług płatniczych na oferowanie kredytu w rachunku bieżącym i innych produktów kredytowych jako usług odrębnych konsumentom korzystającym z podstawowych rachunków płatniczych, pod warunkiem że dostęp do rachunku płatniczego i korzystanie z niego nie jest w żaden sposób ograniczone lub uwarunkowane zakupem takich odrębnych produktów lub usług. Wszelkie opłaty za takie usługi powinny być przejrzyste i przynajmniej na poziomie równie korzystnym jak ten, który przewiduje zwykła polityka cenowa dostawcy.
(31) Aby zapewnić dostęp do podstawowych rachunków płatniczych dla możliwie najszerszego grona konsumentów, rachunki te powinny być oferowane nieodpłatnie lub za adekwatną opłatą. Państwa członkowskie powinny wymagać od dostawców usług płatniczych, aby podstawowy rachunek płatniczy był zawsze rachunkiem płatniczym o najniższych opłatach z tytułu uzyskania dostępu do minimalnego pakietu usług określonych w danym państwie członkowskim. Ponadto wszelkie dodatkowe opłaty pobierane od konsumenta z tytułu niewypełnienia przez niego warunków określonych w umowie również powinny być adekwatne i nie wyższe niż opłaty wynikające z regularnej polityki cenowej dostawcy.
(32) Dostawca usług płatniczych powinien odmówić otwarcia rachunku lub powinien rozwiązać umowę podstawowego rachunku płatniczego wyłącznie w szczególnych okolicznościach, na przykład w przypadku niezgodności z prawodawstwem w zakresie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu czy zapobiegania przestępstwom i prowadzenia dochodzeń w ich sprawie. Nawet w wymienionych przypadkach odmowę można uznać za uzasadnioną jedynie wówczas, gdy konsument nie przestrzega przepisów wspomnianego prawodawstwa, a nie z powodu zbyt uciążliwej lub kosztownej procedury sprawdzania zgodności z prawodawstwem.
(33) Państwa członkowskie powinny zapewniać wprowadzenie odpowiednich środków mających na celu zwiększanie świadomości opinii publicznej w zakresie dostępności podstawowych rachunków płatniczych, procedur i warunków korzystania z nich ustanowionych w niniejszej dyrektywie. Państwa członkowskie dopilnowują, aby środki komunikacji były odpowiednie, właściwie ukierunkowane i skierowane w szczególności konsumentów nieposiadających rachunku, konsumentów wrażliwych i mobilnych. Dostawcy usług płatniczych powinni aktywnie udostępniać konsumentom przystępne informacje na temat szczególnych cech oferowanych podstawowych rachunków płatniczych, wiążących się z nimi opłat oraz warunków korzystania z takich rachunków, a także odpowiednią pomoc. Konsumenci powinni zostać w szczególności poinformowani o tym, że wykupienie dodatkowych usług nie jest wymagane w celu uzyskania dostępu do podstawowego rachunku płatniczego. Aby zminimalizować ryzyko wykluczenia społecznego konsumentów pod względem finansowym, państwa członkowskie powinny zadbać o lepszą edukację finansową, w tym również w szkołach, oraz zwalczać nadmierne zadłużanie się. Ponadto państwa członkowskie powinny wspierać stosowne inicjatywy dostawców usług płatniczych, tak aby udostępnianiu podstawowych rachunków płatniczych towarzyszyły działania w zakresie niezależnej edukacji finansowej.
(34) Państwa członkowskie powinny wyznaczyć właściwe organy, które są uprawnione do zapewnienia egzekwowania przepisów niniejszej dyrektywy oraz które posiadają uprawnienia w zakresie prowadzenia dochodzeń i egzekwowania prawa. Wyznaczone właściwe organy powinny być niezależne od dostawców usług płatniczych i powinny dysponować odpowiednimi zasobami do wykonywania swoich obowiązków. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość wyznaczania różnych właściwych organów, aby móc egzekwować wypełnianie szerokiego zakresu obowiązków określonych w niniejszej dyrektywie.
(35) Konsumenci powinni mieć dostęp do skutecznych i wydajnych procedur składania skarg i dochodzenia roszczeń w ramach pozasądowego rozstrzygania sporów dotyczących praw i obowiązków ustanowionych na mocy niniejszej dyrektywy. Dostęp do procedur pozasądowego rozstrzygania sporów powinien być łatwy, a właściwe organy powinny spełniać szereg kryteriów, takich jak równe reprezentowanie dostawców usług i użytkowników. W odniesieniu do odpowiednich sporów umownych dostęp taki zapewnia już dyrektywa 2013/.../UE. Konsumenci powinni mieć jednak także prawo dostępu do procedur pozasądowego rozstrzygania sporów w przypadku sporów wynikłych przed zawarciem umowy, dotyczących praw i obowiązków ustanowionych na mocy niniejszej dyrektywy, np. w przypadku odmowy dostępu do podstawowego rachunku płatniczego. Zapewnienie zgodności z przepisami ustanowionymi w niniejszej dyrektywie wymaga przetwarzania danych osobowych konsumentów. Przetwarzanie danych osobowych reguluje dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych 8 . W związku z tym niniejsza dyrektywa powinna być zgodna z zasadami ustanowionymi w dyrektywie 95/ 46/WE, jak również z krajowymi przepisami wdrażającymi te zasady.
(36) Aby osiągnąć cele określone w niniejszej dyrektywie należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do określenia na szczeblu Unii ujednoliconej terminologii w zakresie usług płatniczych, wspólnej dla szeregu państw członkowskich, wraz z definicjami tych terminów.
▌
(38) Każdego roku, przy czym po raz pierwszy w ciągu trzech lat od wejścia w życie niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny sporządzać wiarygodne roczne statystyki dotyczące funkcjonowania środków wprowadzonych na mocy niniejszej dyrektywy. W tym celu powinny one korzystać z wszelkich odpowiednich źródeł informacji i przekazywać zgromadzone informacje Komisji. Komisja na podstawie otrzymanych informacji powinna przedstawiać roczne sprawozdanie.
(39) Przegląd niniejszej dyrektywy należy przeprowadzić cztery lata po jej wejściu w życie w celu uwzględnienia zmian rynkowych, takich jak pojawienie się nowych rodzajów rachunków płatniczych i usług płatniczych, jak również zmian w innych obszarach prawa unijnego oraz doświadczeń państw członkowskich. W ramach przeglądu należy ocenić, czy wprowadzone środki zwiększyły wiedzę konsumentów na temat opłat za prowadzenie rachunku płatniczego i porównywalność rachunków płatniczych oraz czy ułatwiły one przenoszenie rachunków. Podczas przeglądu należy również określić liczbę otwartych podstawowych rachunków płatniczych, w tym przez konsumentów nieposiadających wcześniej rachunku, okres posiadania takiego rachunku, liczbę odpowiedzi odmownych na wniosek o otwarcie podstawowego rachunku płatniczego i rozwiązań umów o prowadzenie takiego rachunku wraz z uzasadnieniami, jak również wysokość kosztów z tym związanych. Ponadto należy ocenić zasadność utrzymania wydłużonych terminów dla dostawców usług płatniczych na dokonanie transgranicznego przeniesienia rachunku. W ramach przeglądu należy także ocenić, czy przepisy dotyczące informacji, których muszą dostarczać dostawcy usług płatniczych przy oferowaniu produktów w pakietach, są wystarczające, czy też konieczne jest wprowadzenie dodatkowych środków. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, dołączając do niego, w stosownych przypadkach, wnioski ustawodawcze.
(40) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej zgodnie z art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej.
(41) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających państwa członkowskie zobowiązały się do złożenia, w uzasadnionych przypadkach, wraz z powiadomieniem o środkach transpozycji, jednego lub więcej dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów transpozycyjnych. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione,.
(41a) Pod warunkiem zgody ze strony Komisji państwo członkowskie powinno móc podjąć decyzję o zwolnieniu dostawców usług płatniczych z obowiązku oferowania podstawowych rachunków płatniczych. Komisja powinna wyrażać zgodę na zwolnienia jedynie wówczas, gdy wszystkim dostawcom usług zagwarantowane zostaną równe warunki prowadzenia działalności, gdy nie będzie podważane prawo dostępu przysługujące konsumentom oraz gdy klienci korzystający z podstawowych rachunków płatniczych nie będą stygmatyzowani. Zgoda Komisji nie może przyczynić się do powstania sytuacji, w której tylko jeden dostawca usług płatniczych będzie mógł oferować tego rodzaju podstawowy rachunek płatniczy w państwie członkowskim,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
