P7_TC1-COD(2010)0199Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 lipca 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE zmieniającej dyrektywę 97/9/WE w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 5 lutego 2013 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 53 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego(1),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(2),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W opublikowanym na wniosek Komisji dnia 25 lutego 2009 r. raporcie grupy wysokiego szczebla pod przewodnictwem Jacques'a de Larosière'a stwierdzono, że należy wzmocnić ramy nadzorcze, aby zmniejszyć groźbę wystąpienia w przyszłości kryzysu finansowego i ograniczyć jego skutki. Zalecono w nim również daleko idące reformy struktury nadzoru sektora finansowego w Unii Europejskiej, w tym utworzenie europejskiego systemu organów nadzoru finansowego, złożonego z trzech europejskich organów nadzoru odpowiedzialnych, odpowiednio, za sektor papierów wartościowych, sektor ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych oraz sektor bankowości, a także ustanowienie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. W komunikacie Komisji z dnia 4 marca 2009 r. "Realizacja europejskiego planu naprawy" zaproponowano wzmocnienie unijnych ram regulacyjnych dotyczących usług finansowych, w szczególności w celu zwiększenia ochrony inwestorów. Komisja zaproponowała we wrześniu 2009 r. pakiet legislacyjny dotyczący utworzenia nowych władz, w tym Europejskiego Organu Nadzoru (Europejskiego Organu Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi) (ESMA) ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010(3), aby przyczyniać się w szczególności do jednolitego stosowania przepisów UE oraz przyczynić się do ustanowienia wysokiej jakości wspólnych standardów i praktyk w zakresie regulacji i nadzoru.
(2) Konieczne jest wprowadzenie zmian do dyrektywy 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów(4) w celu utrzymania zaufania do systemu finansowego i lepszej ochrony inwestorów w związku ze zmianami w ramach prawnych Unii, zmianami na rynkach finansowych oraz problemami napotykanymi w trakcie stosowania tej dyrektywy w państwach członkowskich w przypadku niezdolności przedsiębiorstw inwestycyjnych do zwrotu aktywów przechowywanych w imieniu klientów.
(3) Dyrektywa 97/9/WE w chwili jej przyjęcia uzupełniała dyrektywę Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych(5) w celu zagwarantowania, że każde państwo członkowskie ustanowi system rekompensat dla inwestorów gwarantujący zharmonizowany, minimalny poziom ochrony przynajmniej małych inwestorów, w przypadku gdy przedsiębiorstwa inwestycyjne nie są w stanie wypełniać swoich zobowiązań w stosunku do klientów. Kiedy dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych(6) uchyliła dyrektywę 93/22/EWG, wprowadziła nowy wykaz usług i działalności inwestycyjnej w celu uwzględnienia pełnego zakresu działań ukierunkowanych na inwestorów oraz zapewnienia poziomu harmonizacji niezbędnego do zaoferowania inwestorom wysokiego poziomu ochrony oraz umożliwienia przedsiębiorstwom inwestycyjnym świadczenia usług w całej Unii. Dlatego konieczne jest dostosowanie dyrektywy 97/9/WE do dyrektywy 2004/39/WE w celu zapewnienia, że świadczenie wszystkich usług inwestycyjnych i działalności inwestycyjnej nadal będzie odpowiednio objęte systemami.
(4) Dyrektywa 97/9/WE w chwili jej przyjęcia uwzględniała zakres i funkcjonowanie systemów gwarancji depozytów regulowanych przepisami dyrektywy 94/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów(7). W związku z tym, należy w dalszym ciągu uwzględniać wszelkie zmiany dyrektywy 94/19/WE.
(5) Inwestorzy mogą nie wiedzieć o ograniczeniach zezwoleńniekompletnych lub ograniczonych zezwoleniach przedsiębiorstw inwestycyjnych, dlatego konieczne jest chronienie ich w sytuacjach, w których przedsiębiorstwa inwestycyjne działają naruszeniem bez zezwolenia lub z jego zezwolenia, w szczególności gdy przechowują aktywa klienta lub świadczą usługi na rzecz danego typu klientów bez zezwolenia lub z naruszeniem warunków posiadanego przez nie zezwolenia. Dlatego też systemy powinny zabezpieczać aktywa klientów, które są de facto w posiadaniu przedsiębiorstw inwestycyjnych w związku z operacjami inwestycyjnymi. [Popr. 1]
(6) Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy(8) zezwala przedsiębiorstwom inwestycyjnym na deponowanie instrumentów finansowych przechowywanych w imieniu klientów na rachunkach otwartych u osoby trzeciej. Taka osoba trzecia nie zawsze podlega szczególnej regulacji i nadzorowi. Niezależnie od spełnienia warunków określonych w dyrektywie 2006/73/WE, upadłość osoby trzeciej może mieć wpływ na prawa inwestorów, jeżeli ta osoba trzecia nie jest w stanie zwrócić instrumentów finansowych przedsiębiorstwu inwestycyjnemu. W celu wzmocnienia zaufania inwestorów należy rozszerzyć zakres rekompensaty na mocy dyrektywy 97/9/WE, bez uszczerbku dla obowiązujących krajowych systemów odpowiedzialności, tak aby objęła ona niezdolność przedsiębiorstwa inwestycyjnego do zwrotu instrumentów finansowych klienta ze względu na upadłość osoby trzeciej, jeśli instrumenty finansowe zostały zdeponowane przez przedsiębiorstwo inwestycyjne lub jego powierników.
(7) Dyrektywa 2006/73/WE wymaga, aby przedsiębiorstwa inwestycyjne lokowały przyjmowane fundusze klientów na jednym lub kilku rachunkach otwartych u osoby trzeciej. Tymi osobami trzecimi mogą być jedynie: bank centralny, instytucja kredytowa, banku autoryzowany w państwie trzecim lub uznany fundusz rynku pieniężnego. Rygorystyczny system zagwarantowany dyrektywą 2006/73/WE znosi konieczność rozszerzenia zakresu systemów na upadłość osoby trzeciej, u której zostały zdeponowane fundusze.
(8) W związku z tym, że zakres rekompensat na mocy dyrektywy 94/19/WE jest obecnie wyższy niż przewidziany w niniejszej dyrektywie, konieczne jest zapewnienie najwyższej ochrony inwestorów w przypadkach, w których obie dyrektywy, tj. 94/19/WE i 97/9/WE mogłyby obejmować W przypadkach, w których aktywa przechowywane przez banki mogą zostać objęte dyrektywami 94/19/WE lub 97/9/WE, W tych przypadkach, inwestorzy powinni zatem otrzymać rekompensatę na mocy dyrektywy 94/19/WE. [Popr. 2]
(9) Aby mieć możliwość odzyskania środków wypłaconych na rekompensaty, systemy dokonujące płatności rekompensat dla inwestorów z powodu upadłości depozytariusza lub osoby trzeciej powinny być upoważnione w procedurze likwidacji do wejścia w prawa inwestora lub przedsiębiorstwa inwestycyjnego lub przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (zwanych dalej "UCITS") w wysokości dokonanych przez nich płatności. Niniejsza dyrektywa nie powinna powodować zmniejszenia odpowiedzialności przedsiębiorstw inwestycyjnych lub UCITS za odzyskanie aktywów od depozytariusza lub powiernika. [Popr. 3]
(10) Dyrektywa 2009/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)(9) wymaga, aby aktywa UCITIS były bezpiecznie przechowywane przez depozytariusza. JeśliW 2011 r. Komisja przedstawi wnioski mające na celu zmianę dyrektywy 2009/65/WE zmierzającą do wyjaśnienia zobowiązań depozytariusza, w przypadku gdy depozytariusz lub jeden z jego subpowierników nie jest w stanie wywiązać się z zobowiązań i zwrócić powierzonych mu instrumentów finansowych. ma to wpływ na wartość W celu zwiększenia ochrony w takiej sytuacji, posiadacze jednostek i udziałów w UCITS powinni korzystać z tego samego poziomu ochrony, jaki mieliby gdyby inwestowali bezpośrednio w dane instrumenty finansowe, jeżeli jednostka przechowująca instrumenty finansowe stanie się niezdolna do ich zwrotu. Posiadacze jednostek uczestnictwa i udziałów w UCITS powinni otrzymać rekompensatę z tytułu utraty wartości UCITS. Jednocześnie powinni móc zachować jednostki lub udziały w UCITS w celu zachowania prawa do ich umorzenia, jeżeli uznają to za stosowne.Po dokonaniu przeglądu dyrektywy 2009/65/WE Komisja powinna dokonać analizy, w jakich sytuacjach upadłość depozytariusza UCITS lub subpowiernika może wpłynąć na wartość jednostek lub udziałów UCITS. Sprawozdanie z tej analizy powinno zostać przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w razie potrzeby wraz z wnioskami legislacyjnymi. [Popr. 4]
(11) Dyrektywa 97/9/WE przewiduje już, że rekompensata w ramach systemów rekompensat dla inwestorów nie przysługuje w przypadku roszczeń wynikających z transakcji w związku z którymi wydano wyrok karny skazujący za pranie pieniędzy w rozumieniu dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu(10). Właściwe jest również, aby wykluczyć wszelkie roszczenia o rekompensatę w przypadku aktywów będących skutkiem postępowania zakazanego na mocy dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku)(11), w które roszczeniodawca był zaangażowany.
(12) Minimalny poziom rekompensaty został ustanowiony w 1997 r. i nie był zmieniany od tego czasu. Poziom ten powinien zostać zwiększony do 50.000 EUR 100.000 EUR w celu uwzględnienia zmian, które zaszły na rynkach finansowych i w ramach legislacyjnych Unii. Kwota ta uwzględnia skutki inflacji w Unii Europejskiej i konieczność lepszego dostosowania poziomu rekompensaty do średniej wartości inwestycji klientów detalicznych w państwach członkowskich. W celu zwiększenia ochrony przewidzianej dla inwestorów, konieczne jest zlikwidowanie istniejącej obecnie opcji pozwalającej państwom członkowskim ograniczać lub wykluczać zabezpieczenie funduszy w walutach innych niż waluty państw członkowskich. [Popr. 5]
(13) Aby zagwarantować, że inwestorzy otrzymają rekompensatę przewidzianą w niniejszej dyrektywie 97/9/WE i zapewnić porównywalny poziom ochrony inwestorów we wszystkich państwach członkowskich, konieczne jest wprowadzenie wspólnych zasad dotyczących finansowania systemów rekompensat dla inwestorów. Systemy powinny być finansowane proporcjonalnie do ich zobowiązań. Należy zapewnić odpowiedni poziom finansowania z góry, a systemy powinny dysponować odpowiednimi mechanizmami służącymi określaniu i osiąganiu docelowego poziomu finansowania przed wystąpieniem jakichkolwiek przypadków strat podlegających rekompensacie na mocy dyrektywy 97/9/WE. Wspólny minimalny docelowy poziom finansowania powinien być osiągnięty jak najszybciej i w każdym wypadku w ciągu dziesięciupięciu lat. [Popr. 6]
(14) Nadzwyczajne wezwanie do wniesienia składek przez członków systemu lub dostęp do źródeł, w których można zaciągnąć pożyczkę na zasadach komercyjnych, takich jak banki komercyjne lub instytucje publiczne, powinny zapewnić w razie potrzeby terminowe pokrycie wszelkich potrzeb, które nie byłyby pokryte ze środków zebranych od członków przed wystąpieniem przypadków strat.
(15) Funkcjonowanie systemów jest obecnie bardzo zróżnicowane w państwach członkowskich i niniejsza dyrektywa ma na celu wprowadzenie dalszej harmonizacji, pozostawiając państwom członkowskim pewną elastyczność w kwestii szczegółowej organizacji systemów. Uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) powinny zostać przekazane Komisji powinna posiadać uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 290 Traktatu w odniesieniu do niektórych istotnych cech funkcjonowania systemu. Akty delegowane powinny zostać przyjęte w szczególności w odniesieniu do metody określania potencjalnych zobowiązań systemów, czynników, które należy uwzględnić przy ocenie możliwości nałożenia dodatkowych składek, aby nie zagrozić stabilności systemu finansowego państw członkowskich, alternatywnych mechanizmów finansowania, które systemy muszą posiadać, aby w razie potrzeby uzyskać krótkoterminowe finansowanie, oraz kryteriów określania wysokości składek wnoszonych przez podmioty objęte systemem. Komisja powinna posiadać uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 290 Traktatu. W szczególności akty delegowane powinny zostać przyjęteUpranienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE powinny zostać przekazane Komisji również w odniesieniu do określenia metody obliczania docelowego poziomu funduszy, które mają być w posiadaniu systemów, oraz modyfikowania tego docelowego poziomu funduszy, odsetka ustalonego pułapu środków dostępnych na cele udzielania pożyczek między systemami rekompensat dla inwestorów oraz procedury postępowania z roszczeniami inwestorów. Uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE powinny zostać przekazane Komisji również w odniesieniu do poprawek dotyczących i kryteriów technicznych obliczania utraty wartości UCITS w okolicznościach objętych zakresem niniejszej dyrektywy. Komisja powinna również posiadać uprawnienia do zmiany, za pomocą aktów delegowanych, odsetka funduszy dostępnych na cele udzielania pożyczek, biorąc pod uwagę rozwój sytuacji na rynkach finansowych. [Popr. 7 i Popr. 12]
(15a) W celu zapewnienia jednolitych warunków stosowania przepisów dotyczących finansowania systemów, ESMA powinien opracować projekt wykonawczych standardów technicznych dotyczących szczegółowych informacji, które systemy mają podawać do wiadomości publicznej. [Popr. 7]
(16) W celu zapewnienia inwestorom otrzymywania rekompensaty w odpowiednim czasie, należy ustanowić stosowany w ostateczności mechanizm zaciągania pożyczek między systemami rekompensat dla inwestorów w Unii. Mechanizm powinien obejmować możliwość pożyczania przez systemy rekompensat dla inwestorów środków od innych systemów w wyjątkowych przypadkach, gdy stoją one w obliczu tymczasowego braku środków finansowych. W tym celu część środków ex-ante w każdym systemie rekompensat powinna być dostępna do celów udzielania pożyczek innym systemom rekompensat dla inwestorów.
(16a) Właściwe organy powinny ze sobą ściśle współpracować, a także współpracować z ESMA w celu wykrywania oszustw, nadużyć administracyjnych lub błędów operacyjnych przedsiębiorstw inwestycyjnych w Unii oraz w celu zapobiegania im. [Popr. 8]
Wtorek, 5 lipca 2011 r.
(16b) Państwa członkowskie powinny zachęcać do prowadzenia zinstytucjonalizowanego dialogu pomiędzy organizacjami ochrony konsumentów i władzami, właściwymi organami i systemami rekompensat dla inwestorów, aby zapobiec kolejnym sprawom o wypłatę rekompensat. Państwa członkowskie powinny ustalić ramy dialogu w celu wykrywania problemów na wczesnym etapie i zgłaszania ich do systemów nadzoru i rekompensat dla inwestorów, a dotyczy to dysfunkcyjnych praktyk rynkowych, podejrzanych usługodawców, produktów lub struktur przedsiębiorstw naruszających reguły rynku. [Popr. 9]
(17) Mechanizm zaciągania pożyczek nie powinien w jakikolwiek sposób naruszać odpowiedzialności fiskalnej państw członkowskich. Systemy zaciągające pożyczkę powinny mieć możliwość skorzystania z możliwości zaciągania pożyczek przewidzianej w niniejszej dyrektywie, po wyczerpaniu środków zgromadzonych, aby osiągnąć docelowy poziom funduszy, i po dodatkowych wezwaniach członków do wniesienia składek. Respektując nadzór systemów rekompensat dla inwestorów przez państwa członkowskie, ESMA powinien przyczyniać się do osiągnięcia celu, jakim jest ułatwienie przedsiębiorstwom inwestycyjnym i UCITS prowadzenia działalności przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej ochrony inwestorów. W tym celu ESMA powinien potwierdzić, że warunki udzielania pożyczek pomiędzy systemami rekompensat dla inwestorów określone w dyrektywie 97/9/WE są spełnione, i powinien określić - w ramach ścisłych limitów określonych w tej dyrektywie - kwoty, które będą pożyczane przez każdy system, początkowe stopy procentowe oraz okres, na który udzielane są pożyczki. W związku z tym ESMA powinien również zbierać informacje na temat systemów rekompensat dla inwestorów, w szczególności na temat kwot środków pieniężnych i instrumentów finansowych objętych zabezpieczeniem w każdym systemie, potwierdzone przez właściwe organy. Powinien on informować inne systemy rekompensat dla inwestorów o ich obowiązku udzielania pożyczek. [Popr. 10]
(18) W celu uproszczenia procesu udzielania pożyczek, jeśli więcej niż jeden system ma siedzibę w państwie członkowskim, dane państwo członkowskie powinno wyznaczyć jeden system jako system udzielający pożyczek w tym państwie członkowskim i odpowiednio poinformować o tym ESMA. Zaciąganie pożyczek powinno być ograniczone do zakresu rekompensaty wynikającego z dyrektywy 97/9/WE.
(19) Należy dopilnować, aby wszystkie fundusze dostępne na cele udzielania pożyczek mogły być wykorzystane do zaspokojenia większej liczby wniosków z systemów zaciągających pożyczki. Z tego powodu żadna pożyczka nie powinna przekroczyć wstępnie określonego progu środków dostępnych na cele udzielania pożyczek.
(20) W celu przyspieszenia procesu rekompensaty, właściwy organ powinien jak najszybciej stwierdzić, że przedsiębiorstwo inwestycyjne nie jest w stanie wypełnić swoich zobowiązań wynikających z roszczeń inwestorów.
(21) Procedury konieczne do ustalenia zasadności i wysokości roszczenia o rekompensatę, często uzależnione od krajowych przepisów administracyjnych i przepisów dotyczących niewypłacalności, mogą powodować opóźnienia w płatnościach na rzecz inwestorów. W celu skrócenia terminów płatności należy dopilnować, by w przypadku systemów lub sytuacji, w których zasadność i kwota roszczenia zależą od niewypłacalności lub postępowań sądowych dotyczących podmiotów, które nie wypełniają swoich zobowiązań, systemy mogły mieć możliwość uczestniczenia w tych postępowaniach. Ponadto należy przewidzieć obowiązek przyznania wstępnej wypłaty częściowej rekompensaty w przypadku opóźnień dłuższych niż 12 miesięcy, w celu umożliwienia inwestorom otrzymania części wnioskowanej rekompensaty. Należy przewidzieć mechanizmy zwrotu środków finansowych systemom w przypadku stwierdzenia, że roszczenie było zasadne.
(22) Dyrektywa 97/9/WE pozwala państwom członkowskim na wyłączenie inwestorów zawodowych i instytucjonalnych z systemu rekompensat, ale odpowiednia lista nie jest zgodna z klasyfikacją klientów przedsiębiorstw inwestycyjnych przewidzianą w dyrektywie 2004/39/WE. W celu zapewnienia spójności między dyrektywami 97/9/WE i 2004/39/WE, uproszczenia oceny systemów rekompensat oraz ograniczenia możliwości wyłączenia z systemu rekompensat, w przypadku przedsiębiorstw, do dużych przedsiębiorstw, dyrektywa 97/9/WE powinna odnosić się do inwestorów, którzy są uznawani za klientów branżowych, zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE. Aby zapewnić odpowiedni poziom ochrony wszystkich zainteresowanych inwestorów, państwa członkowskie powinny mieć możliwość uwzględnienia mikropodmiotów, organizacji nienastawionych na zysk oraz lokalnych władz publicznych, tak aby zostały one objęte dyrektywą 97/9/WE.
(23) [Zawartość punktu preambuły 23 przeniesiona do punktu preambuły 15]
(24) Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 97/9/WE,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
______(1) Dz.U. C 99 z 31.3.2011, s. 1.
(2) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2011 r.
(3) Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84.
(4) Dz.U. L 84 z 26.3.1997, s. 22.
(5) Dz.U. L 141 z 11.6.1993, s. 27.
(6) Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1.
(7) Dz.U. L 135 z 31.5.1994, s. 5.
(8) Dz.U. L 241 z 2.9.2006, s. 26.
(9) Dz.U. L 302 z 17.11.2009, s. 32.
(10) Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15.
(11) Dz.U. L 96 z 12.4.2003, s. 16.
(*) Dwanaście miesięcy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
(**) Osiemnaście miesięcy od wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
(12) P7_TA-PROV(2011)0313(COR01).