Program Daphne (2011/2273(INI)).

A.

mając na uwadze, że od chwili jego uruchomienia w 1997 r. program Daphne jest prawdziwym osiągnięciem zarówno pod względem popularności wśród zaangażowanych podmiotów (beneficjentów, organów publicznych, uniwersytetów i organizacji pozarządowych), jak i pod względem skuteczności projektów sfinansowanych w ramach tego programu;

B.

mając na uwadze, że program Daphne jest jedynym tego rodzaju programem, którego celem jest zwalczanie przemocy wobec kobiet, dzieci i młodzieży w całej Unii Europejskiej; w związku z tym mając na uwadze, że dalsze finansowanie programu Daphne jest niezbędne do utrzymania istniejących środków i wprowadzenia nowych środków zapewniających skuteczne zwalczanie wszelkich form przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet;

C.

mając na uwadze, że zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet, dzieci i młodzieży są obecnie wciąż tak samo aktualne jak w 1997 r., kiedy została przyjęta inicjatywa Daphne; mając na uwadze, że od czasu stworzenia programu ujawniono dzięki niemu nowe formy przemocy, w tym przemoc w żłobkach, niewłaściwe traktowanie osób starszych i napaści na tle seksualnym wśród nastolatków;

D.

mając na uwadze, że Parlament Europejski stwierdził w licznych rezolucjach, że finansowanie programu Daphne okazało się jak dotąd niewystarczające, oraz zadeklarował zamiar zapewnienia odpowiedniego finansowania, aby umożliwić programowi zaspokojenie rzeczywistych potrzeb, które niesie ze sobą walka z wszelkimi formami przemocy wobec kobiet, dzieci i młodzieży;

E.

mając na uwadze, że program Daphne jest niezwykle ważnym instrumentem służącym większemu wyeksponowaniu kwestii przemocy wobec kobiet oraz umożliwieniu organizacjom kobiecym i innym zaangażowanym stronom zainteresowanym sporządzanie planów pracy i opracowywanie konkretnych działań w tej dziedzinie;

F.

mając na uwadze, że ostatnio pojawiły się nowe formy przemocy w związku z rosnącą popularnością internetowych sieci społecznościowych;

G.

mając na uwadze, że w obecnych warunkach kryzysu gospodarczego i dyscypliny budżetowej kobiety dysponują mniejszymi środkami, by chronić siebie i ich dzieci przed przemocą, a także mając na uwadze, że coraz ważniejsze jest zapobieganie bezpośrednim skutkom finansowym przemocy wobec kobiet i dzieci dla systemu sądowego oraz usług socjalnych i zdrowotnych; mając ponadto na uwadze, że finansowanie programów krajowych oraz organizacji pozarządowych zajmujących się potrzebami ofiar przemocy może zostać ograniczone;

H.

mając na uwadze, że w strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn na lata 2010-2015 Komisja podkreśla, że przemoc na tle płciowym to jeden z najważniejszych problemów, które trzeba rozwiązać w celu osiągnięcia prawdziwej równości płci;

I.

mając na uwadze, że w celu zbliżenia poziomu praw kobiet w krajach kandydujących do standardów obowiązujących w UE ważne jest objęcie tych krajów zakresem programu Daphne III;

J.

mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet popełniana jest wskutek istniejącego nadal braku równości między mężczyznami a kobietami i jest zjawiskiem strukturalnym, związanym z nierównym podziałem władzy między kobietami a mężczyznami w naszym społeczeństwie; mając jednak na uwadze, że możliwe jest znaczne ograniczenie występowania tego zjawiska poprzez zamierzone działania mające na celu zwalczanie stereotypów związanych z płcią w zakresie edukacji i równości płci oraz w mediach, a także że możliwe jest zwalczanie takiej przemocy za pomocą uświadamiania w zakresie zdrowia, służb policyjnych i systemu sądowego;

K.

mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet, dzieci i młodzieży obejmuje wszystkie rodzaje naruszeń praw człowieka, takie jak niegodziwe traktowanie w celach seksualnych, gwałty, przemoc domowa, napaści na tle seksualnym i molestowanie, prostytucja, handel ludźmi, naruszenie praw seksualnych i reprodukcyjnych, przemoc wobec kobiet i osób młodych w miejscu pracy, przemoc wobec kobiet, dzieci i młodzieży w sytuacjach konfliktu, przemoc wobec kobiet, dzieci i młodzieży w więzieniach i instytucjach opiekuńczych oraz wiele szkodliwych praktyk tradycyjnych, takich jak okaleczanie narządów płciowych; mając na uwadze, że każde z tych nadużyć może pozostawić głębokie psychiczne blizny, zaszkodzić integralności cielesnej i psychicznej kobiet, dzieci i młodzieży, a w niektórych przypadkach nawet spowodować śmierć;

L.

mając na uwadze, że zwalczanie przemocy wobec kobiet nie jest wymienione wśród celów przedstawionych we wniosku Komisji dotyczącym nowego programu "Prawa i obywatelstwo" w okresie finansowania 2014-2020, który to program łączy program Daphne III, sekcje programu Progress związane z równością płci i niedyskryminacją oraz program "Prawa podstawowe i obywatelstwo"; mając na uwadze, że może to zmniejszyć widoczność i spójność programu Daphne oraz zagrozić jego powodzeniu; mając na uwadze, że zaproponowany budżet nowego programu jest mniejszy niż budżet obecnych programów; mając na uwadze, że wniosek nie zapewnia przewidywalności finansowania przedstawionych w nim celów;

M.

mając na uwadze, że porównywalne dane na temat różnych rodzajów przemocy wobec kobiet w Unii Europejskiej nie są gromadzone w sposób regularny, co utrudnia ustalenie rzeczywistej skali problemu i znalezienie odpowiednich rozwiązań; mając na uwadze, że gromadzenie wiarygodnych danych jest szczególnie trudne, ponieważ kobiety i mężczyźni często - ze strachu lub wstydu - niechętnie opowiadają o swoich doświadczeniach;

N.

mając na uwadze, że koszty związane z przemocą domową są dla społeczeństw szczególnie wysokie: w przypadku samej tylko przemocy domowej koszty te oszacowano w kontekście określonego projektu Daphne na 16 mld EUR rocznie w Unii Europejskiej, w tym bezpośrednie koszty leczenia (pogotowie ratunkowe, hospitalizacja, opieka ambulatoryjna, leki), koszty związane z działalnością sądów i policji, koszty związane z opieką socjalną (zakwaterowanie i rozmaita pomoc) i koszty gospodarcze (straty w produkcji) 5 ;

O.

mając na uwadze, że na podstawie wielu badań na temat przemocy na tle płciowym szacuje się, że od jednej piątej do jednej czwartej wszystkich kobiet w Europie doznało przemocy fizycznej co najmniej raz w ciągu swojego dorosłego życia oraz że ponad jedna dziesiąta doznała przemocy na tle seksualnym z użyciem siły; mając na uwadze, że badania pokazują, iż 26% dzieci i młodzieży twierdzi, że były ofiarami przemocy fizycznej w dzieciństwie;

P.

mając na uwadze, że w wyniku wykluczenia społecznego i marginalizacji kobiety i dzieci romskie w ogromnym stopniu są narażone na przemoc; mając na uwadze, że w ostatnich latach program Daphne z powodzeniem wspierał wiele inicjatyw mających na celu rzucenie światła na związek pomiędzy wykluczeniem społecznym, ubóstwem i przemocą;

Q.

mając na uwadze, że przemoc na tle płciowym jest problemem strukturalnym, rozpowszechnionym w całej Europie i na świecie, oraz zjawiskiem dotyczącym ofiar i sprawców niezależnie od wieku, wykształcenia, dochodów i pozycji społecznej, a także że ma ona związek z nierównym podziałem władzy między kobietami a mężczyznami w naszym społeczeństwie;

R.

mając na uwadze, że ze względu na różnice w polityce i ustawodawstwie państw członkowskich kobiety w Unii Europejskiej nie są w jednakowym stopniu chronione przed przemocą ze strony mężczyzn;

S.

mając na uwadze, że podstawą prawną dla programu Daphne jest art. 168 TFUE dotyczący zdrowia publicznego, jednakże po wejściu w życie traktatu lizbońskiego Unia Europejska posiada szersze uprawnienia;

1.

z dużym zainteresowaniem zapoznał się z osiągnięciami, popularnością i pewnymi trudnościami programu, które przedstawiono w Sprawozdaniu z oceny okresowej programu Daphne III na lata 2007-2013 i opracowaniach wstępnych wykorzystanych do jego opracowania 6 , oraz które zostały zgłoszone przez beneficjentów dotacji w ramach programu Daphne;

2.

zwracając uwagę, że od 2014 r. program Daphne będzie włączony do programu "Prawa i obywatelstwo", uważa za istotne zachowanie celów programu, w szczególności walki z przemocą wobec kobiet, wśród celów nowego programu "Prawa i obywatelstwo" w okresie 2014-2020 oraz twierdzi, że finansowanie programu należy utrzymać na poziomie porównywalnym z poziomem finansowania poprzedniego programu i że należy go wyeksponować w ramach nowego programu z uwagi na jego osiągnięcia, skuteczność i popularność;

3.

ubolewa nad tym, że zwalczanie przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet nie zostało wyraźnie wymienione w art. 4 ("Cele szczegółowe") komunikatu Komisji (COM(2011)0758) w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program "Prawa i obywatelstwo" na lata 2014-2020;

4.

wyraża zadowolenie z utrzymania na prawie jednakowym poziomie całkowitej puli środków finansowych przewidzianej na całość programu "Prawa i obywatelstwo"; uważa, że zrównoważony podział roczny umożliwi zapewnienie ciągłości obranych celów i prowadzonych działań;

5.

zwraca się również do państw członkowskich i zainteresowanych partnerów, współpracujących z Komisją, by przyczyniały się do rozpowszechniania informacji dotyczących programów unijnych i oferowanych w ramach nich możliwości finansowania, w szczególności wśród organizacji pozarządowych, na szczeblu lokalnym i w państwach członkowskich, gdzie udział w programie jest niewielki;

6.

zwraca się do Komisji o rozwiązanie nielicznych problemów, na które zwrócono uwagę w ww. sprawozdaniu z oceny okresowej, dotyczących w szczególności:

7.

w celu wzmocnienia oddziaływania programu zwraca się do Komisji, aby nadal zwracała szczególną uwagę na kobiety, dzieci i młodzież, które ze względu na wykluczenie społeczne i marginalizację są szczególnie narażone na niebezpieczeństwo związane z przemocą;

8.

wzywa Komisję do uwzględnienia krajów kandydujących jako kwalifikujących się do finansowania w ramach funduszy programu Daphne III;

9.

zwraca się również do państw członkowskich i zainteresowanych partnerów, by przyczyniały się do osiągnięcia celu, jakim jest lepszy podział programów pomiędzy państwa członkowskie;

10.

wzywa Komisję do finansowania w większym stopniu projektów mających na celu uczulanie przede wszystkim młodych pokoleń na nowe formy przemocy związane z coraz większym wykorzystaniem internetowych sieci społecznościowych (groźby, presja psychiczna, zastraszanie, pornografia dziecięca w internecie), bardziej zdradliwych niż pozostałe formy przemocy, ale równie niebezpiecznych dla integralności cielesnej i psychicznej;

11.

zwraca się do państw członkowskich o regularne gromadzenie danych dotyczących przemocy wobec kobiet, tak aby mieć jaśniejszy obraz skali tego problemu;

12.

podkreśla wartość dodaną programu Daphne dla Unii Europejskiej, która pozwala różnym organizacjom państw członkowskich na współpracę w zakresie zapobiegania i ograniczania przemocy oraz na korzystanie z wymiany wiedzy i dobrych praktyk; podkreśla ponadto, że w ramach projektów finansowanych z programu Daphne III stworzono stowarzyszenia i stabilne struktury, które będą kontynuowały wspieranie grup docelowych w dłuższej perspektywie i które doprowadziły do zmian w polityce na szczeblu krajowym i unijnym;

13.

podkreśla potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na projekty ukierunkowane na wyeliminowanie przestępstw "honorowych" i okaleczania żeńskich narządów płciowych;

14.

wzywa Komisję do tego, by umożliwiła finansowanie projektów krajowych, w których uczestniczą małe organizacje nienastawione na zysk, i domaga się, aby w przyszłości małe organizacje pozarządowe mogły nadal w pełni angażować się w partnerstwa między stowarzyszeniami i być w tych partnerstwach wspierane, ponieważ odgrywają one często ważną rolę w wykrywaniu mało znanych, stanowiących tabu lub nowo pojawiających się problemów, rozwiązywaniu tych problemów w innowacyjny sposób oraz ochronie i wspieraniu ofiar;

15.

uznaje znaczenie działań realizowanych w ramach programu Daphne III mających na celu zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet, lecz podkreśla również konieczność podejmowania działań legislacyjnych na szczeblu europejskim w celu zwalczania przemocy na tle płciowym;

16.

wzywa Komisję do przetłumaczenia strony internetowej Pakietu Narzędzi Daphne na wszystkie języki Unii Europejskiej i do aktualizowania jej, ze zwróceniem uwagi na rezultaty i zalecenia opracowane na podstawie wyników projektów prowadzonych w ramach programu Daphne, tak aby zainteresowane strony mogły wykorzystywać ją jako bazę danych; wzywa Komisję do utworzenia na swojej stronie internetowej łatwych w obsłudze specjalnych stron poświęconych wyłącznie programowi Daphne, a od 2014 r. projektom w ramach programu "Prawa i obywatelstwo" mającym służyć walce z przemocą wobec kobiet, dzieci i młodzieży;

17.

przypomina o przyjętym przez Komisję w Planie działań służącym realizacji programu sztokholmskiego zobowiązaniu dotyczącym przedstawienia w latach 2011-2012 "Komunikatu na temat strategii zwalczania przemocy wobec kobiet, przemocy domowej i okaleczania narządów płciowych kobiet, który zostanie uzupełniony planem działań UE" 7 ;

18.

zwraca się do Komisji, aby w ramach promowania programu "Prawa i obywatelstwo" umożliwiła dalsze wyłanianie projektów związanych z celami powszechnie znanego programu Daphne, tak aby możliwie najlepiej wyeksponować ten program;

19.

sugeruje, aby Komisja rozszerzyła rolę zespołu ds. Daphne w DG ds. Sprawiedliwości, tak aby wykraczała ona poza funkcje administracyjne i nadzoru finansowego w kierunku bardziej komunikacyjnej funkcji;

20.

sugeruje Komisji wykorzystanie wyników projektów w celu wywarcia wpływu na politykę europejską i politykę poszczególnych państw członkowskich w zakresie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet, dzieci i młodzieży;

21.

wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na wnioski dotyczące projektów mających na celu wspieranie równości mężczyzn i kobiet od najmłodszych lat oraz mających na celu zapobieganie i kształcenie, tak aby zmieniać mentalność i zwalczać stereotypy.

22.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.