Strategia UE na rzecz integracji Romów (2010/2276(INI)).

Strategia UE na rzecz integracji Romów

P7_TA(2011)0092

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie strategii UE w dziedzinie integracji RomówPw (2010/2276(INI))

(2012/C 199 E/15)

(Dz.U.UE C z dnia 7 lipca 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając Kartę praw podstawowych UE, w szczególności art. 1, 8, 19, 20, 21, 24, 25, 35 i 45,

– uwzględniając międzynarodowe prawo w dziedzinie praw człowieka, a mianowicie Międzynarodową konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej, Deklarację ONZ o prawach osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych przyjętą w 1992 r., Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka,

– uwzględniając europejskie konwencje w sprawie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności, a szczególnie europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wydane na jej podstawie orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Europejską kartę społeczną oraz związane z nią zalecenia Europejskiego Komitetu Praw Społecznych, a także Konwencję ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych,

– uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej, określające prawa podstawowe i zasady, na których opiera się Unia Europejska, w tym zasady niedyskryminacji i prawa do swobodnego przemieszczania się,

– uwzględniając art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi podstawę prawną działań Unii, jeżeli cele zamierzonych działań nie mogą zostać osiągnięte w dostateczny sposób przez państwa członkowskie i mogą zostać lepiej zrealizowane na szczeblu unijnym,

– uwzględniając art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej dotyczący praw podstawowych w Unii,

– uwzględniając art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, który przewiduje sankcje i zawieszenie praw w przypadku poważnych naruszeń prawa Unii,

– uwzględniając art. 9 i 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który zobowiązuje Unię do uwzględnienia takich wymogów horyzontalnych jak promowanie wysokiego poziomu zatrudnienia, zapewnienie odpowiedniej ochrony socjalnej, walka z wykluczeniem społecznym oraz wysoki poziom edukacji, szkoleń i ochrony zdrowia ludzkiego, a także walka z dyskryminacją ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne,

– uwzględniając art. 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nadający Radzie uprawnienia w zakresie podejmowania niezbędnych środków w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na rasę lub pochodzenie etniczne,

– uwzględniając art. 151 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który określa promowanie zatrudnienia, poprawy warunków życia i pracy i odpowiednią ochronę socjalną jako cele Unii oraz państw członkowskich,

– uwzględniając art. 153 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który określa dziedziny, w których Unia ma za zadanie wspierać i uzupełniać działania państw członkowskich, a w szczególności art. 153 ust. 1 lit. h) dotyczący integracji osób wyłączonych z rynku pracy i art. 153 ust. 1 lit. j) dotyczący zwalczania wykluczenia społecznego,

– uwzględniając tytuł XVIII Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczący spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej,

– uwzględniając art. 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (tzw. klauzula elastyczności), który stanowi o przyjęciu stosownych przepisów, aby osiągnąć jeden z celów, o których mowa w traktatach,

– uwzględniając art. 3, 8, 16, 18, 20, 21 i 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając zalecenie 1355 (1998) Rady Europy w sprawie zwalczania wykluczenia społecznego i wzmacniania spójności społecznej w Europie,

– uwzględniając Europejską kartę języków regionalnych lub mniejszościowych Rady Europy, dotyczącą uznania języków regionalnych lub mniejszościowych za nieodłączną część europejskiego dziedzictwa kulturowego, oraz Konwencję ramową o ochronie mniejszości narodowych,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie sytuacji Romów w Unii Europejskiej⁽¹⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie sytuacji kobiet romskich w Unii Europejskiej⁽²⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie stosowania dyrektywy 2004/38/WE dotyczącej prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich⁽³⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie europejskiej strategii dotyczącej Romów⁽⁴⁾,

– uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lipca 2008 r. w sprawie spisu Romów we Włoszech w oparciu o pochodzenie etniczne⁽⁵⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie sytuacji społecznej Romów i ułatwienia im dostępu do rynku pracy w UE⁽⁶⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 marca 2010 r. dotyczącą drugiego europejskiego szczytu w sprawie Romów⁽⁷⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2010 r. w sprawie sytuacji Romów i swobody przemieszczania się w Unii Europejskiej⁽⁸⁾,

– uwzględniając dyrektywę 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych⁽⁹⁾,

– uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne⁽¹⁰⁾,

– uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy⁽¹¹⁾,

– uwzględniając dyrektywę 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich⁽¹²⁾,

– uwzględniając decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych⁽¹³⁾,

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 437/2010 z dnia 19 maja 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do kwalifikowalności działań w zakresie budownictwa mieszkaniowego dla zmarginalizowanych społeczności⁽¹⁴⁾,

– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z grudnia 2007 r. i z czerwca 2008 r. oraz konkluzje Rady do Spraw Ogólnych z grudnia 2008 r.,

– uwzględniając konkluzje Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów w sprawie integracji Romów, przyjęte w dniu 8 czerwca 2009 r. w Luksemburgu, ze szczególnym uwzględnieniem dziesięciu wspólnych podstawowych zasad integracji Romów, załączonych do konkluzji,

– uwzględniając komunikat Komisji w sprawie integracji społecznej i gospodarczej Romów w Europie (COM(2010)0133), utworzenie grupy zadaniowej⁽¹⁵⁾ (w dniu 7 września 2010 r.), pierwsze ustalenia grupy zadaniowej⁽¹⁶⁾ oraz sprawozdania Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji zatytułowany "Romowie w Europie: wdrożenie instrumentów UE i strategii politycznych na rzecz integracji Romów - sprawozdanie z postępów 2008 -2010" (SEC(2010)0400),

– uwzględniając pierwszy europejski szczyt w sprawie Romów, który odbył się w Brukseli w dniu 16 września 2008 r., oraz drugi europejski szczyt w sprawie Romów, który odbył się w Kordobie w dniu 8 kwietnia 2010 r.,

– uwzględniając sprawozdania dotyczące Romów, rasizmu i ksenofobii w państwach członkowskich UE w 2009 r., opublikowane przez Agencję Praw Podstawowych⁽¹⁷⁾, oraz sprawozdania Thomasa Hammarberga, komisarza Rady Europy ds. praw człowieka,

– uwzględniając powiązane z tym zalecenia, opinie i deklaracje Rady Europy, jak np. konkluzje ze spotkania na wysokim szczeblu Rady Europy w sprawie Romów (Strasburg, 20 października 2010 r.)⁽¹⁸⁾,

– uwzględniając ogłoszenie w 2005 r. Dekady Integracji Romów oraz ustanowienie Funduszu na rzecz Edukacji Romów przez szereg państw członkowskich UE, krajów kandydujących oraz innych krajów, w których instytucje Unii Europejskiej są poważnie zaangażowane,

– uwzględniając zalecenia przyjęte przez Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej podczas jego 77. sesji (2-27 sierpnia 2010 r.),

– uwzględniając sprawozdanie Rady Europy pt. "Czwarte sprawozdanie Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji w sprawie Francji", opublikowane dnia 15 czerwca 2010 r.,

– uwzględniając art. 48 Regulaminu PE,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Rozwoju Regionalnego i Komisji Kultury i Edukacji (A7-0043/2011),

A. mając na uwadze, że duża część 10-12 milionowej społeczności Romów żyjących w Europie, z których większość jest obywatelami UE, spotyka się z systematyczną dyskryminacją i walczy z wykluczeniem społecznym, kulturowym, gospodarczym i z naruszeniami praw człowieka na niedopuszczalną skalę oraz doświadcza poważnej stygmatyzacji i dyskryminacji w życiu publicznym i prywatnym,

B. mając na uwadze, że wciąż jeszcze występują różnice gospodarcze i społeczne między regionami Unii Europejskiej oraz że znaczny odsetek społeczności romskiej żyje w regionach należących do najmniej rozwiniętych gospodarczo i społecznie w całej Unii;

C. mając na uwadze, że Unia Europejska opiera się na zasadach zapisanych w Karcie praw podstawowych UE oraz w traktatach UE, które obejmują zasadę niedyskryminacji, szczegółowe prawa nierozerwalnie związane z obywatelstwem UE, swobodą przemieszczania się i równością,

D. mając na uwadze, że we wspólnym oświadczeniu dotyczącym drugiego szczytu w sprawie Romów, który odbył się w Kordobie w dniach 8-9 kwietnia 2010 r., trojka UE zobowiązała się do włączania problematyki romskiej do głównego nurtu polityki europejskiej i krajowej w zakresie praw podstawowych oraz ochrony przed rasizmem, ubóstwem i wykluczeniem społecznym; opracowania lepszego planu działań mającego prowadzić do powstania zintegrowanej platformy na rzecz integracji Romów oraz priorytetowego traktowania kluczowych celów i wyników oraz do zagwarantowania udostępnienia Romom istniejących instrumentów finansowych Unii Europejskiej, zwłaszcza funduszy strukturalnych,

E. mając na uwadze, że wyłączenie dzieci romskich z systemu edukacyjnego negatywnie wpływa na inne prawa Romów, w szczególności na prawo do pracy, co dodatkowo zwiększa ich marginalizację;

F. mając na uwadze, że wśród społeczności pragnących zachować tradycję wędrownego trybu życia na terenie Europy zjawisko analfabetyzmu jest najbardziej rozpowszechnione i że edukacja dzieci napotyka zatem na bariery kulturowe;

G. mając na uwadze konieczność zapewnienia dzieciom romskim warunków materialnych niezbędnych do nauki szkolnej, szczególnie poprzez ustanowienie mediatorów szkolnych;

H. mając na uwadze, że UE opracowała szereg przydatnych narzędzi, mechanizmów i funduszy służących wspieraniu integracji Romów, które są jednak rozproszone w różnych obszarach polityki i nie zostały jeszcze właściwie skontrolowane, ich wpływ i korzyści są zatem ograniczone i trudno jest je ocenić; pomimo istnienia wielu mechanizmów i organów współpracy, nie podjęto więc do tej pory skutecznego działania w związku z problemami i wyzwaniami w zakresie integracji Romów, a zatem konieczne są zmiany w tej sytuacji,

I. mając na uwadze, że w 2005 r. zapoczątkowano "dekadę integracji Romów", by zwalczać dyskryminację oraz poprawić sytuację gospodarczą i społeczną ludności romskiej oraz mając na uwadze, że sygnatariusze oświadczenia w sprawie tej dekady - Bułgaria, Chorwacja, Węgry, Czarnogóra, Republika Czeska, Rumunia, Serbia, Słowacja i Była Jugosłowiańska Republika Macedonii - zobowiązali się pracować na rzecz wyeliminowania dyskryminacji i zniwelowania niemożliwych do zaakceptowania różnic między sytuacją Romów a sytuacją reszty społeczeństwa,

J. mając na uwadze, że prawdziwa integracja Romów jest możliwa tylko przy wzajemnym uznawaniu praw i obowiązków zainteresowanych społeczności,

K. mając na uwadze, że repatriacje i odsyłanie Romów mają miejsce w szeregu państw członkowskich i często towarzyszy im napiętnowanie Romów i ogólna romofobia w debacie politycznej,

L. mając na uwadze, że przepisy dotyczące niedyskryminacji, pomimo że niezbędne wciąż stanowią niewystarczającą odpowiedź na sytuację związaną z dyskryminacją strukturalną Romów i dlatego konieczne jest uzupełnienie i wzmocnienie przepisów dotyczących równouprawnienia i strategii politycznych poprzez uwzględnienie szczegółowych potrzeb społeczności romskiej w odniesieniu do pełnego przestrzegania, ochrony i wspierania praw podstawowych, równości i niedyskryminacji, pełnego i niedyskryminującego stosowania ustawodawstwa, strategii politycznych i mechanizmów służących monitorowaniu i sankcjonowaniu przypadków naruszania praw Romów, a także w zakresie równego dostępu do praw człowieka, takich jak prawo do zatrudnienia, mieszkania, kultury, opieki zdrowotnej, udziału w sprawach publicznych, szkoleń, edukacji i swobody przemieszczania się oraz poszanowania tych praw poprzez strategię na poziomie UE,

M. mając na uwadze, że tzw. miękkie podejście polityczne w ramach otwartej metody koordynacji opierającej się na dobrowolnym udziale państw członkowskich i bez jakichkolwiek mocnych zachęt skłaniających do efektywnych wyników okazało się być niewystarczające we wspieraniu integracji Romów, i że ograniczenie to można częściowo zlikwidować poprzez ściślejsze powiązanie unijnych mechanizmów finansowania z procedurami wzajemnej weryfikacji,

N. mając na uwadze, że kobiety z mniejszości etnicznych, a szczególnie kobiety romskie, doświadczają większej dyskryminacji, niż mężczyźni z tej samej grupy etnicznej lub kobiety należące do większości społeczeństwa oraz mając na uwadze, że poziom zatrudnienie romskich kobiet jest jeszcze niższy niż poziom zatrudnienia romskich mężczyzn, a z drugiej strony, z uwagi na ich rolę w rodzinie, kobiety mogą stać się filarem integracji społeczności zmarginalizowanych,

O. mając na uwadze, że przy opracowywaniu europejskiej strategii integracji Romów należy koniecznie zwrócić szczególną uwagę na nieletnich i dzieci,

P. mając na uwadze, że strategia UE dotycząca integracji Romów musi uwzględniać wszystkie formy naruszania podstawowych praw Romów, w tym dyskryminację, segregację, rasistowskie wypowiedzi, tworzenie profilów etnicznych i bezprawne pobieranie odcisków palców, a także bezprawne eksmisje i wydalenia, i zapewnić pełną transpozycję i lepsze wdrażania wszystkich dyrektyw i całego prawodawstwa UE związanego z tym problemem,

Q. mając na uwadze, że rosnące napiętnowanie Romów i romofobia w debacie politycznej i wśród ogółu społeczeństwa dają powody do niepokoju, oraz że budzące wątpliwości repatriacje i odsyłanie Romów, które miały miejsce w szeregu państw członkowskich wywołały wśród ludności romskiej strach i obawy, a także doprowadziły do niepokojącego poziomu rasizmu i dyskryminacji,

R. mając na uwadze, że szanse dostępu Romów do takich samych praw i obowiązków jako obywateli państw członkowskich zależą w dużej mierze od wydania im poświadczenia prawnego ich obywatelstwa,

S. mając na uwadze, że dostęp Romów do wysokiej jakości edukacji i szkoleń zawodowych, prezentowanie i zrozumienie ich kultury i właściwych im wartości oraz ich dziedzictwa kulturowego, ich udział w stowarzyszeniach i ich lepsza reprezentacja to absolutnie niezbędne elementy całościowego podejścia do wdrażania krajowych i europejskich strategii integracji Romów w życiu społecznym,

T. mając na uwadze, że wysokiej jakości edukacja i szkolenia wpływają na przyszłość każdej jednostki zarówno na płaszczyźnie osobistej, jak i zawodowej, a także na jej udział w życiu społecznym, w związku z czym zasadniczą sprawą jest zadbanie o takie same warunki dostępu do edukacji i szkoleń dla wszystkich osób bez żadnej dyskryminacji, zważywszy, że włączanie do programów nauczania różnorodności kulturowej i walki ze stereotypami od najmłodszych lat to istotny środek integracji Romów i wzajemnego zrozumienia,

U. mając na uwadze, że w dniu 19 października 2010 r. Komisja zapowiedziała prezentację Unijnych ram w zakresie krajowych strategii w sprawie Romów w kwietniu 2011 r.⁽¹⁹⁾,

1. wzywa Komisję do zaproponowania Radzie przyjęcia strategii UE dotyczącej integracji Romów (zwanej dalej "strategią") jako ogólnounijnego, orientacyjnego, łącznego i wielopoziomowego planu działania, który zostanie opracowany i wdrożony na wszystkich szczeblach politycznych i administracyjnych i może obejmować podstawowe wartości równości, dostępu do praw, niedyskryminacji i równości płci oraz opiera się na zadaniach, celach, zasadach i instrumentach określonych w traktatach i w Karcie praw podstawowych, o których mowa powyżej, oraz na właściwym prawodawstwie UE, a ponadto na wspólnych kompetencjach oraz będzie realizowany w ramach wspierających, koordynujących i uzupełniających działań Unii;

2. przyznaje, że społeczności romskie są dyskryminowane i/lub padają ofiarą licznych uprzedzeń w kilku państwach członkowskich i że sytuację tę pogarsza aktualny kryzys gospodarczo-finansowy, czego skutkiem jest utrata zatrudnienia; podkreśla, że za integrację ludności romskiej odpowiadają wszystkie państwa członkowskie i instytucje UE; zwraca się do państw członkowskich, aby w pełni współpracowały z UE i z przedstawicielami ludności romskiej przy tworzeniu zintegrowanej polityki i wykorzystywały wszystkie środki finansowe UE dostępne w ramach funduszy strukturalnych UE, a w szczególności EFRR, EFS i EFRROW, do propagowania integracji Romów na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym; zwraca się do Komisji, by poświęciła szczególną uwagę wnioskom o wsparcie techniczne na rzecz poprawy skuteczności wszystkich dostępnych instrumentów w celu rzeczywistej integracji społeczności romskiej;

3. przypomina o istnieniu i możliwości wykorzystania europejskich programów i finansowania do realizacji celów w zakresie integracji społecznej i ekonomicznej ludności romskiej, stwierdzając istnienie potrzeby lepszego poinformowania na wszystkich szczeblach władz lokalnych, społeczeństwa obywatelskiego i potencjalnych adresatów tych programów, by Romowie byli na ten temat poinformowani; ponadto zachęca do wykorzystywania istniejących funduszy UE do budowy nowych domów lub renowacji istniejących, do modernizacji infrastruktury technicznej, lokalnej infrastruktury publicznej, systemów komunikacji, edukacji, do poprawy warunków dostępu do rynku pracy itd.;

4. wzywa Komisję do:

(a) przyjęcia dziedzin priorytetowych Strategii, głównie w zakresie:

– praw podstawowych, w szczególności niedyskryminacji, równości i swobodnego przemieszczania się,

– edukacji oraz kształcenia zawodowego i przez całe życie,

– kultury,

– zatrudnienia,

– gospodarki mieszkaniowej, w tym zdrowego środowiska i odpowiedniej infrastruktury,

– opieki zdrowotnej oraz poprawy sytuacji zdrowotnej Romów, i

– politycznego i obywatelskiego uczestnictwa Romów w społeczeństwie obywatelskim, w tym młodzieży romskiej;

(b) przedłożenia strategii na rzecz planu działań w zakresie wprowadzenia wiążących minimalnych standardów na szczeblu UE dla obszarów priorytetowych: edukacja, zatrudnienie, mieszkalnictwo i opieka zdrowotna;

(c) określenia celów Strategii powiązanych z dziedzinami priorytetowymi, głównie w zakresie:

– przyjęcia i umocnienia przepisów i środków w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji we wszystkich sferach życia, w tym dyskryminacji wielokrotnej, oraz zapewnienia, ochrony i wspierania praw podstawowych, równości i niedyskryminacji oraz prawa do swobodnego poruszania się, w tym działań podnoszących świadomość ukierunkowanych na Romów i osób niebędących Romami w celu zlikwidowania przeszkód dyskryminacyjnych,

– zwalczania romofobii, przesądów, stereotypów, rasizmu i ksenofobii, napiętnowania i wypowiedzi nawołujących do nienawiści przeciw Romom, przede wszystkim poprzez zapewnienie pełnego wdrożenia właściwych przepisów prawnych oraz stosowanie odpowiednich kar za przestępstwa na tle rasowym,

– dopilnowania, by media nie rozpowszechniały uprzedzeń wobec wspólnoty Romów i wspierania pozytywnego obrazu różnorodności, a także umożliwienia bardziej proporcjonalnego udziału Romów w mediach,

– zapobiegania naruszeniom praw człowieka i ochrony ofiar, gwarantując zapewnienie im pomocy prawnej i skutecznych środków prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dzieci i kobiet romskich, które często doświadczają wielokrotnej dyskryminacji,

– wprowadzenia działań prewencyjnych zapobiegających handlowi ludźmi, wśród którego ofiar Romowie stanowią nieproporcjonalnie duży odsetek,

– szkolenia osób na wszystkich szczeblach administracji, wymiaru sprawiedliwości i policji w zakresie praktyk niedyskryminacyjnych,

– zainicjowania dialogu pomiędzy władzami lokalnymi, organami sądowymi, policją i wspólnotą Romów w celu likwidacji dyskryminacji w sferze sądowej, poprawy zaufania i zwalczania tworzenia profilów etnicznych,

– zapewnienia równego dostępu do edukacji wysokiej jakości dla wszystkich,

– zapewniania równego dostępu do szkoleń zawodowych dla dorosłych i dostępu do uczenia się przez całe życie,

– zapewniania równego dostępu do usług społecznych oraz do infrastruktury i podstawowych świadczeń w zakresie opieki, takich jak opieka nad dziećmi i nad osobami starszymi,

– zniesienia segregacji w szkołach i w klasach, także poprzez tworzenie integracyjnego środowiska szkolnego i zatrudnianie romskich mediatorów szkolnych,

– zapewnienia równego dostępu do odpowiedniego przygotowania do konkurencji na rynku pracy,

– zapewnienia równego dostępu do edukacji wczesnoszkolnej,

– zapewniania edukacji dziewcząt,

– zapewniania edukacji międzykulturowej,

– ułatwiania dialogu między rodzinami a szkołami, zwłaszcza za pośrednictwem mediatorów,

– zwiększenia liczby nauczycieli romskich oraz zapewnienia ochrony języka i tożsamości dzieci romskich poprzez umożliwienie edukacji w ich własnym języku,

– wprowadzenia środków zapobiegających przedwczesnemu opuszczaniu szkoły i niepowodzeniom szkolnym,

– wprowadzenia środków mających na celu powrót do szkoły dzieci, które porzuciły system oświaty, np. wprowadzenia programów drugiej szansy,

– zapewnienia równego dostępu do szkolnictwa średniego i wyższego i do programów stypendialnych,

– przeciwdziałania nadreprezentacji Romów w szkołach specjalnych,

– zwalczania ubóstwa dzieci, zmniejszania liczby przypadków, w których dzieci zostają odseparowane od swych rodzin oraz zapobiegania umieszczaniu ich w domach opieki i placówkach wychowawczych z powodu ubóstwa,

– zapewniania efektywnego dostępu do rynku pracy oraz opracowywania i udostępniania mikrokredytów dla przedsiębiorczości i samozatrudnienia,

– zapewniania równego dostępu do zdrowych mieszkań po przystępnej cenie oraz znoszenia segregacji terytorialnej,

– zagwarantowania prawa do adresu zameldowania, w tym możliwości zameldowania za pośrednictwem organizacji społeczeństwa obywatelskiego, oraz zagwarantowania pełnych i aktualnych rejestrów stanu cywilnego dla wszystkich obywateli romskich, zwalczania dyskryminacji w wydawaniu dokumentów administracyjnych,

– zwalczania nierówności w zakresie zdrowia dzięki zapewnieniu równego dostępu do opieki zdrowotnej wysokiej jakości i profilaktyki zdrowotnej, szczególnie w celu ograniczenia nierówności w zakresie opieki zdrowotnej z naciskiem na ochronę zdrowia grup szczególnie podatnych na zagrożenia, w tym kobiet, dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych,

– umacniania pozycji Romów w społeczeństwie obywatelskim, w tym za pomocą polityki rozwoju potencjału i umacniania potencjału administracyjnego na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, oraz zachęcania do udziału Romów w działalności obywatelskiej i politycznej,

– zachęcania do aktywnej postawy obywatelskiej, zaangażowania Romów we wszystkie sfery życia publicznego i politycznego oraz zwiększenia ich reprezentacji w instytucjach i wybranych organach na szczeblu lokalnym, krajowym i UE,

– wprowadzenia rozszerzonego i sąsiedzkiego wymiaru strategii, wymagając poprawy sytuacji Romów w krajach przystępujących oraz w potencjalnych krajach kandydujących, a także w krajach zaangażowanych w europejska politykę sąsiedztwa; ponadto nadania priorytetu ocenie postępów w tej dziedzinie w rocznych sprawozdaniach z postępów i w przeglądach z krajów sąsiadujących z UE,

– zapewnienia poszanowania kultury i ochrony dóbr kultury,

– zapewnienia włączenia problematyki równości płci dzięki uwzględnieniu określonych potrzeb kobiet romskich poprzez zaangażowanie ich w opracowywanie polityki; zaniechania praktyki zawierania małżeństw przez dzieci,

– zaniechania odsyłania Romów do krajów, w których mogą zostać poddani torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karze;

5. podkreśla, że kluczowe znacznie mają kompleksowe programy i programy dostosowane do specyficznych potrzeb społeczności romskich żyjących w zróżnicowanych warunkach oraz że w związku z tym należy zapewnić Romom dostęp do zindywidualizowanych usług na miejscu;

6. przypomina, że odpowiednie wsparcie dochodów, integracyjne rynki pracy oraz dostęp do usług wysokiej jakości stanowią podstawowe filary strategii aktywnej integracji przedstawionej w zaleceniu 2008/867/WE;

7. podkreśla, że pomoc socjalna, godne warunki mieszkaniowe i przyzwoite ubranie, dostępne, wysokiej jakości programy wczesnego rozwoju oraz pozbawione segregacji, wysokiej jakości nauczanie prowadzone w atmosferze integracji i z chęcią angażowania rodziców stanowią podstawę do zapewnienia równych szans, możliwości pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i braku dyskryminacji w przyszłości; podkreśla konieczność przeciwdziałania samowolnemu opuszczaniu lekcji i wczesnej rezygnacji z nauki oraz przyznawania stypendiów i pomocy finansowej; podkreśla, że kształcenie, możliwości szkolenia i pomoc w znalezieniu pracy oferowane dorosłym w sposób zasadniczy wspierają rekrutację i ciągłość zatrudnienia Romów w celu uniknięcia powielania wykluczenia społecznego;

8. jest zdecydowanie przekonany, że zapobieganie marginalizacji powinno zaczynać się we wczesnym dzieciństwie: z chwilą narodzin dziecko jest rejestrowane w aktach stanu cywilnego, dzięki czemu następuje uznanie jego narodowości i zostaje ono objęte wszelkimi usługami socjalnymi; uważa przede wszystkim, że romskim dzieciom należy zapewnić wczesną edukację wysokiej jakości oraz że należy przyjąć specjalne środki oferujące im pomoc w nauce;

9. przypomina problemy, przed jakimi stoją Romowie - zwłaszcza kobiety i dziewczęta - związane z wyjątkowym ubóstwem, dyskryminacją i wykluczeniem, które powodują brak dostępu do kształcenia na poziomie wyższym, zatrudnienia i usług socjalnych; zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby zajęły się szczególnymi potrzebami romskich kobiet i dziewcząt, poprzez uwzględnianie problematyki równości płci we wszystkich strategiach politycznych dotyczących integracji Romów, a także aby zapewniły ochronę szczególnie słabych grup;

10. wzywa państwa członkowskie do podjęcia konkretnych działań mających na celu poinformowanie obywateli o historycznej i obecnej sytuacji Romów, z wykorzystaniem do tego celu jako materiału między innymi sprawozdań APP;

11. podkreśla, że strategia UE na rzecz integracji Romów powinna również obejmować środki zapewniające monitorowanie sytuacji Romów pod względem przestrzegania i wspierania ich podstawowych praw socjalnych, równości, niedyskryminacji i swobody przemieszczania się na terytorium UE;

12. podkreśla, że dostęp społeczności Romów do edukacji i kształcenia zawodowego wysokiej jakości, współuczestnictwo w ich kulturze i jej zrozumienie, a także zrozumienie ich wartości i dziedzictwa kulturowego oraz udział Romów w stowarzyszeniach i ich lepsza reprezentacja są niezbędnymi elementami kompleksowego podejścia do realizacji strategii zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim, mających na celu włączenie Romów w życie społeczne i ich uczestnictwo w nim;

13. podkreśla, że edukacja i kształcenie zawodowe wysokiej jakości mają wpływ na przyszłe życie każdego człowieka, zarówno z punktu widzenia osobistego i zawodowego, a zatem konieczne jest zagwarantowanie wszystkim, bez jakiejkolwiek dyskryminacji lub segregacji, jednakowych warunków dostępu do edukacji i kształcenia;

14. podkreśla, że ważne jest, aby poparcie dla Strategii i nadzorowanie jej wdrażania były przejrzyste, a główna odpowiedzialność za nią spoczywała na demokratycznie odpowiedzialnych ministrach w Radzie; podkreśla również, że Strategia nie powinna w żaden sposób dzielić Unii poprzez wprowadzanie podziałów wśród państw członkowskich - wręcz przeciwnie, powinna ona sprzyjać umacnianiu integracji wspólnotowej;

15. podkreśla znaczenie właściwego wykorzystania środków finansowych przeznaczonych na priorytetowe obszary przewidziane w Strategii dla poszczególnych państw członkowskich;

16. podkreśla, że do wprowadzenia systemu nagród dla państw członkowskich spełniających wymogi oraz systemu kar w przypadku ich niespełnienia konieczna jest kontrola oraz pomiar stopnia realizacji celów Strategii;

17. wzywa Komisję do:

– podjęcia wiodącej roli w koordynacji strategicznej w zakresie postępów w dziedzinach priorytetowych i realizacji celów Strategii, we współpracy z państwami członkowskimi i zgodnie z zasadą pomocniczości,

– ustanowienia grupy zadaniowej będącej stałym organem odpowiedzialnym za nadzór, koordynację, monitorowanie, sprawozdawczość, ocenę, ułatwianie realizacji, włączania problematyki do głównego nurtu i działań następczych, a tym samym zaspokojenie potrzeby posiadania niezależnego, wielosektorowego organu pełniącego rolę "zewnętrznego moderatora", który byłby w stanie ocenić i wyważyć różne interesy krajowe i sektorowe w akceptowalny dla wszystkich sposób,

– dokonywania w stosownych przypadkach regularnych przeglądów i aktualizacji Strategii oraz zwracania się do Parlamentu Europejskiego i do Rady o zatwierdzanie wprowadzanych zmian,

– uwzględnienia dziedzin priorytetowych i celów Strategii we wszystkich odnośnych inicjatywach politycznych i w planowaniu programu na szczeblu UE,

– sporządzenia sprawozdania z wdrażania i postępów w realizacji Strategii i krajowych planów działania oraz oceny wyników, w tym wzorców i wskaźników, oraz corocznego informowania Rady i Parlamentu, z uwzględnieniem faktu, że skuteczność polityki i jej ocena ex post powinny być kryteriami przyznawania wsparcia w dłuższym okresie,

– zadbania o gromadzenie danych i rozpowszechnianie ich oraz zapewnienia ujednolicenia i rozpowszechniania lokalnie opracowanych dobrych praktyk,

– zatwierdzenia zgodności planów krajowych ze strategią UE,

– zmiany ram regulacyjnych finansowania krzyżowego, zmniejszenie obciążeń administracyjnych, uproszczenie i przyspieszenie procedur dotyczących funduszy UE, a także o nałożenie na państwa członkowskie wymogu wprowadzenia prostych i normatywnych procedur finansowania oraz korzystania z dotacji globalnych,

– stopniowego wprowadzania obowiązkowych gwarancji instytucjonalnych dotyczących włączania w główny nurt środków walki z dyskryminacją i segregacją z uwzględnieniem dyrektyw 2000/43/WE i 2004/113/WE, a także do monitorowania tego procesu oraz do zwalczania stygmatyzacji,

– zapewnienia udziału zainteresowanych stron i społeczności romskich na wszystkich szczeblach i etapach poprzez Europejską Platformę Romów oraz współpracy z innymi instytucjami, państwami członkowskimi, władzami regionalnymi i lokalnymi, międzynarodowymi instytucjami finansującymi, podmiotami zajmującymi się programowaniem transnarodowym oraz z organizacjami międzyrządowymi, organizacjami pozarządowymi i inicjatywami międzyrządowymi, przy uwzględnieniu konieczności poprawy koordynacji i współpracy między zainteresowanymi podmiotami i sieciami zaangażowanymi w realizację tej polityki w celu uniknięcia powielania pracy i zwiększenia wzmacniających się wzajemnie efektów działań w tej dziedzinie oraz w celu uniknięcia ryzyka nakładania się na siebie strategii politycznych i rozbieżności między nimi wynikających z rosnącej liczby sieci podmiotów zainteresowanych;

18. przypomina, że Komisja ponosi szczególną odpowiedzialność za promowanie strategii UE na rzecz integracji Romów, jednak strategia ta musi być realizowana na szczeblu lokalnym;

19. wzywa Komisję i państwa członkowskie do uruchomienia istniejących strategii i instrumentów UE w celu zabezpieczenia społeczno-ekonomicznej integracji Romów oraz opracowania i wdrożenia wszystkich istotnych strategii politycznych z uwzględnieniem w stosownych przypadkach wspólnych podstawowych zasad integracji Romów;

20. uważa, że ściślejsza współpraca między przywódcami romskimi, władzami lokalnymi i organami UE ma podstawowe znaczenie dla określenia głównych wyzwań, jakie stoją przed UE i państwami członkowskimi w dziedzinie społeczno-ekonomicznej integracji społeczności Romów, i dla znalezienia rozwiązań;

21. domaga się, aby państwa członkowskie nadały organom decyzyjnym uprawnienia konieczne do zabezpieczenia kompleksowego finansowania z UE, zorientowanego na rozwój, dla wsparcia dobrych lokalnych inicjatyw służących zaspokojeniu różnych lokalnych potrzeb ludności romskiej; podkreśla znaczenie, jakie ma określenie i wymiana dobrych wzorców w zakresie integracji Romów oraz szersze nagłaśnianie sukcesów; wzywa również do tworzenia zdolności instytucjonalnych w celu zapewnienia koniecznej pomocy (pomocy administracyjnej i pomocy w zarządzaniu projektami) na szczeblu lokalnym;

22. uważa, że w czasie całego procesu integracji konieczne jest podjęcie wspólnego działania i odpowiedzialności przez organizacje romskie i organizacje ludności nieromskiej, władze lokalne, regionalne i krajowe oraz organy UE w oparciu o najlepsze wzorce i już istniejące obszerne bazy wiedzy zgromadzonej przez państwa członkowskie oraz doświadczenia pierwszych lat dekady integracji Romów; podkreśla znaczenie przeprowadzenia kampanii edukacyjnych, głównie w regionach zamieszkiwanych przez duże społeczności Romów;

23. jest zadania, że integracja społeczna Romów nie jest możliwa bez stworzenia i wzmocnienia reprezentacji ich interesów, między innymi w trakcie podejmowania decyzji politycznych, i ich działalności obywatelskiej za pośrednictwem organizacji pozarządowych na szczeblu krajowym i europejskim;

24. zdecydowanie zaleca organom UE, aby zadbały o większe zaangażowanie szczebla krajowego w konsultacje i proces decyzyjny, tak aby wypracować przyszłą strategię korzystną dla wszystkich zainteresowanych stron; zwraca również uwagę Komisji i państw członkowskich na fakt, że konieczne jest planowanie, opracowywanie, realizowanie i ocenianie strategii politycznych na rzecz integracji Romów we współpracy z władzami regionalnymi i lokalnymi oraz grupami ludności romskiej i nieromskiej, przedstawicielami organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz z Komitetem Regionów i organizacjami międzynarodowymi celem zwiększenia aprobaty dla tych strategii i ich skuteczności;

25. wzywa Komisję do gromadzenia i upowszechniania wszelkich doświadczeń i działań podejmowanych w różnych państwach członkowskich, szczególnie w dziedzinie oświaty i kultury;

26. wzywa do udzielania efektywniejszej pomocy realizatorom projektów, którzy mogą korzystać z funduszy europejskich na rzecz integracji ludności romskiej, przez tworzenie forów informacyjnych, analitycznych i służących wymianie dobrych praktyk;

27. utrzymuje, że część rozwiązania kryje się w pełnym zaangażowaniu państw członkowskich w zapewnianie rzeczywistego wsparcia realizatorom projektów i że państwa członkowskie wraz z Komisją Europejską mają do odegrania swoją rolę w zachęcaniu władz lokalnych do wybierania projektów mających na celu integrację Romów;

28. wzywa państwa członkowskie do opracowania międzysektorowych strategii na rzecz ograniczania ubóstwa uwzględniających często newralgiczne kwestie związane ze współistnieniem społeczności romskiej ze społecznością większościową, które wynikają z braku zatrudnienia, ubóstwa i marginalizacji; podkreśla znaczenie środków zachęcających zapewniających widoczne korzyści, które pobudzą ubogie osoby do podejmowania zatrudnienia, a nie do życia ze świadczeń społecznych i być może pracy na czarno; podkreśla, że niezmiernie ważne są programy propagujące wzajemne zrozumienie i tolerancję;

29. wzywa Komisję do włączenia do Strategii kwestii rozszerzenia poprzez opracowanie projektów pilotażowych w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących, by zagwarantować opracowanie krajowych planów działania zgodnych ze Strategią UE;

30. wzywa państwa członkowskie do wyznaczenia urzędnika rządowego lub organu administracyjnego do pełnienia roli krajowego punktu kontaktowego posiadającego uprawnienia wykonawcze i odpowiedzialnego za wdrożenie, koordynację, monitorowanie i wykonanie Strategii oraz jej uwzględnianie we wszystkich obszarach polityki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym dzięki zapewnieniu minimalnej biurokracji i skutecznego zarządzania środkami i ich kontroli;

31. wzywa ministerstwa edukacji państw członkowskich oraz Komisję do ustanowienia innowacyjnych stypendiów opierających się na elastycznych zasadach, na rzecz wspierania osób utalentowanych, oraz do intensywniejszego wspierania istniejących stypendiów i programów;

32. wzywa Komisję i Radę do stosowania zwiększonych i szczegółowych składowych wskaźników z Laeken do oceny poziomu wykluczenia społecznego i terytorialnego oraz oceny postępów; podkreślając, że podziały horyzontalne wskaźników z Laeken muszą zostać rozszerzone także na najmniejsze jednostki statystyczno-administracyjne (LAU 1 i LAU 2); ponadto podkreśla, że wskaźniki z Laeken można by dołączyć do przyszłych wskaźników w ramach polityki spójności, w szczególności w wymiarze społecznym;

33. wzywa Komisję do uzupełnienia wskaźników dzięki systemowi celów i wzorców, aby uzyskać rzeczywiste zaangażowanie polityczne w dążeniu do czynienia postępów; podkreśla ponadto pilną potrzebę dokonania postępów w gromadzeniu zdezagregowanych danych w celu zmierzenia postępów w osiąganiu celów, wzorców i wskaźników oraz w celu opracowania strategii politycznych opartych na dowodach i zwiększenia skuteczności oraz lepszej oceny;

34. wzywa do pilnego opracowania - z pomocą najlepszych wzorców - punktów odniesienia, wskaźników oraz niezależnych mechanizmów monitorowania i oceny skutków, które posłużą do wsparcia i oceny skuteczności i wymiernych rezultatów programów, w miejsce zwykłej kontroli wykazującej, czy w przypadku projektów otrzymujących dotacje wypełniono wszystkie formalności proceduralne, i wzywa do skutecznego monitorowania wykorzystania funduszy, tak aby środki finansowe faktycznie służyły do poprawy warunków życia, opieki zdrowotnej, wykształcenia i zatrudnienia Romów;

35. uważa, że ustrukturyzowana współpraca państw członkowskich w dziedzinach zatrudnienia i integracji społecznej w ramach istniejącej otwartej metody koordynacji ma zasadnicze znaczenie dla postępów w pełnej integracji Romów oraz zwraca się do Komisji o zorganizowanie wymiany dobrych wzorców i doświadczeń między państwami członkowskimi i wszystkimi podmiotami, których dotyczy problematyka Romów;

36. domaga się - z myślą o dopilnowaniu, aby środki, których cele są dokładnie wyszczególnione i wskazane, faktycznie dotarły do potrzebujących Romów, przynosząc trwałe korzyści w ich życiu - rzeczywistego zaangażowania ze strony Komisji i państw członkowskich w uruchamianie bardziej celowych, ukierunkowanych na rozwój, kompleksowych, elastycznych i zrównoważonych programów o dłuższym czasie trwania i większym zasięgu terytorialnym, skupiających się na najbardziej zaniedbanych mikroregionach z uwzględnieniem ich uwarunkowań geograficznych, społeczno-ekonomicznych i kulturowych, i dążących również do rozwiązania problemu ubóstwa na obszarach podmiejskich i wiejskich oraz problemu wydzielonych dzielnic romskich, ze szczególnym naciskiem na poprawę niespełniających norm warunków mieszkaniowych (na przykład brak wody pitnej, ogrzewania, elektryczności i urządzeń sanitarnych) i udzielanie rodzinom dalszej pomocy, aby mogły utrzymać polepszoną sytuację mieszkaniową; wzywa również Komisję do monitorowania wyników tych projektów po zakończeniu finansowania;

37. apeluje do państw członkowskich, aby poprawiły perspektywy ekonomiczne Romów, między innymi przez propagowanie wśród przedsiębiorców instrumentu mikrokredytowego; wzywa państwa członkowskie, aby opierały się na doświadczeniach wynikających z udanych projektów, na przykład przypadkach, gdy przedsiębiorstwa z szarej strefy zostały z pomocą ekspertów przekształcone w podmioty prowadzące legalną działalność gospodarczą;

38. wzywa państwa członkowskie i Komisję do sformułowania jasnej polityki na rzecz integracji Romów na rynku pracy, jak również do opracowania i przyjęcia środków mających na celu zwalczanie negatywnych skutków zjawiska długotrwałego uzależnienia od systemu opieki społecznej;

39. przyznaje, że większość Romów jest zatrudniana nieformalnie, a zważywszy na potrzebę zapewnienia trwałości systemów ubezpieczeń społecznych, wzywa państwa członkowskie, by we współpracy z partnerami społecznymi skutecznie zwalczały to zjawisko,

40. apeluje do państw członkowskich, aby zobowiązały się do zaangażowania podmiotów publicznych, takich jak MŚP i mikroprzedsiębiorstwa, we wdrażanie środków na rzecz integracji ludności romskiej w zakresie zatrudnienia;

41. podkreśla ważną rolę, jaką mogą odgrywać MŚP i mikroprzedsiębiorstwa w integracji Romów i opowiada się za środkami wynagradzającymi podmioty przyczyniające się do osiągnięcia tego celu;

42. uważa, że lepsza przyszłość ludności romskiej, zwłaszcza jeśli chodzi o ich dostęp do rynku pracy, może zostać zagwarantowana dzięki większym inwestycjom państw członkowskich w kształcenie i szkolenia, ze szczególnym naciskiem na nowe technologie i Internet, stosując metody uznane przez międzynarodowe środowisko naukowe, fundacje i organizacje pozarządowe działające w dziedzinie edukacji i integracji społecznej na szczeblu lokalnym i regionalnym;

43. wzywa Komisję do opracowania mapy ośrodków kryzysowych w Europie, w której byłyby wskazane, zmierzone i zbadane mikroregiony w UE, których mieszkańcy są najbardziej dotknięci ubóstwem, wykluczeniem społecznym i dyskryminacją, przynajmniej w oparciu o następujące wskaźniki:

– dostępność miejsc pracy,

– odległość od ośrodków miejskich lub problematyczna nadmierna koncentracja w niewielkiej odległości od ośrodków miejskich,

– wysoka stopa bezrobocia,

– niezadowalające usługi publiczne,

– nieodpowiednie warunki środowiskowe,

– brak pobliskich przedsiębiorstw,

– brak odpowiedniej infrastruktury,

– niskie dochody,

– niski poziom edukacji,

– słabo wykształcone zasoby ludzkie,

– słaba/kosztowna infrastruktura transportowa,

– napięcia społeczne,

– zdolność lokalnej administracji publicznej do radzenia sobie z ubóstwem,

– przypadki poważnego naruszenia praw człowieka, dyskryminacji, eksmisji, wydaleń, rasizmu, działań władz lokalnych lub regionalnych lub stron trzecich ukierunkowanych na społeczność romską;

44. domaga się zaangażowania państw członkowskich w zbieranie danych dotyczących sytuacji społeczno-ekonomicznej Romów (głównie edukacji, zdrowia, warunków mieszkaniowych i zatrudnienia) i zachęca organizacje międzynarodowe (np. MOP i OECD), by opracowały te kwestie w ramach ich ogólnych badań i pomogły w określeniu szczegółowych celów dotyczących np. odsetka ludności romskiej uzyskującej wykształcenie średnie i wyższe, zatrudnionej w administracji publicznej oraz reprezentowanej w różnych dziedzinach życia społecznego i politycznego, a także zwraca się do Komisji Europejskiej, aby w oparciu o te dane pomogła w ustaleniu jasnej i realnej strategii UE na rzecz integracji Romów;

45. wzywa zatem Komisję do zapewniania tym mikroregionom określonego wsparcia, w tym finansowego, i do bezpośredniej realizacji projektów pilotażowych z udziałem mediatorów zgodnie z programem Rady Europy, przewidujących odpowiednie działania następcze dotyczące stanu realizacji Strategii;

46. wzywa Komisję, by zwróciła się do państw członkowskich, właściwych instytucji międzynarodowych i europejskich, organizacji pozarządowych, społeczności romskich, innych zainteresowanych podmiotów i ogółu społeczeństwa, by w Strategii używały terminów "Romowie" lub "Romowie i Sinti" we wszystkich odniesieniach do tej mniejszości;

47. wzywa Komisję i Radę do przyznania specjalnych środków finansowych w ramach polityki spójności w ramach kolejnych wieloletnich ram finansowych, aby wyraźnie zapewnić wsparcie dla Strategii poprzez utworzenie rezerwy na wykonanie Strategii UE na rzecz Romów;

48. jest zdania, że obecny poziom wykorzystania pomocy UE jest zbyt niski; w związku z tym zwraca się do Komisji, aby przeanalizowała powody tego zjawiska i zastanowiła się nad skuteczniejszym podejściem do monitorowania wykorzystywania środków UE, zwłaszcza środków przeznaczanych konkretnie dla grup marginalizowanych; przede wszystkim pilnie wzywa do gromadzenia danych dotyczących skuteczności pomocy finansowej UE, z uwzględnieniem dyrektyw w sprawie ochrony danych, w celu opracowania polityki w oparciu o fakty;

49. podkreśla fakt, że wykluczenie społeczne Romów ma bardzo silny wymiar terytorialny związany z ubóstwem i marginalizacją skupiającymi się w słabiej rozwiniętych mikroregionach, którym często brakuje niezbędnych środków finansowych, by wnieść własny wkład w finansowanie wspólnotowe, którym są objęte, a ponadto na ogół nie dysponują potencjałem administracyjnym i personalnym umożliwiającym należyte wykorzystanie tych środków; podkreśla potrzebę skoncentrowania specjalnych działań na mikroregionach, które często są peryferyjnymi obszarami w obrębie danego regionu, a także znaczącego uproszczenia biurokratycznych przeszkód, tak aby w ramach polityki spójności istniała możliwość uzyskania jak największej puli środków;

50. uznaje, że konieczne jest ponadto przyjęcie nowych aktów legislacyjnych dotyczących przydziału funduszy strukturalnych, które określą wymogi dotyczące zwalczania segregacji i zapewnienia równego dostępu Romów do usług użyteczności publicznej; uważa, że plany w zakresie równych szans i eliminacji segregacji powinny być opracowywane także na szczeblu lokalnym w oparciu o wymierne wskaźniki i konkretne działania;

51. nalega, aby Komisja dostarczyła właściwych instrumentów wytyczających kierunek działań państw członkowskich w zakresie zabezpieczenia komplementarności pomiędzy EFS, EFRR i Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz zwraca się do państw członkowskich, aby korzystały z innych programów, takich jak programu PROGRESS, program uczenia się przez całe życie, program "Kultura 2007-2013" oraz program "Zdrowie 2008-2013", w celu integracji społecznej Romów;

52. wzywa do oddelegowania organów UE wspierających rozwój, podlegających nadzorowi i kontroli grupy zadaniowej ds. Romów, aby

– zabezpieczały finansowanie z UE zorientowane na rozwój dla wsparcia dobrych inicjatyw lokalnych,

– określiły przypadki nieprawidłowego wykorzystania funduszy i przedstawiały sprawozdania w tej sprawie,

– planowały okresowe kontrole w celu sprawdzenia, czy wykorzystanie funduszy jest spójne z oczekiwanym wynikiem i skuteczne, również z punktu widzenia celów, na które przyznawane jest finansowanie w ramach Strategii,

– pełniły rolę doradczą, korzystając ze złożonej wiedzy ogólnoeuropejskiej, opracowując wskaźniki, ocenę wpływu itp. oraz

– dostarczały docelowego wsparcia dla inicjatyw lokalnych, projektów i złożonych programów najlepiej realizujących cele Strategii i oferujących skuteczne rozwiązania konkretnych problemów społeczności romskich;

53. wzywa Komisję i państwa członkowskie do stosowania zarówno oceny w formie monitorowania uczestniczącego, obejmującej społeczności romskie i pomagającej rozwijać potencjał podmiotów zainteresowanych, jak i zewnętrznej ekspertyzy w celu uzyskania rzeczywistego i obiektywnego poglądu na ogólne powodzenie lub niepowodzenie wykorzystania różnych środków i instrumentów; ponadto zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi wykazu projektów na rzecz ludności romskiej, które sfinansowała od 2000 r., wraz ze wskazaniem osiągniętych wyników;

54. wzywa państwa członkowskie do realizacji priorytetu horyzontalnego "marginalizowane społeczności" w ramach funduszy strukturalnych UE i do udziału w sieci UERomowie prowadzącej działania służące dobremu wykorzystaniu funduszy strukturalnych na rzecz włączenia społecznego Romów; podkreśla, że istniejące środki oraz mechanizmy monitorowania i oceny wymagają znaczącej poprawy; podkreśla ponadto, że agencje i organizacje wdrażające projekty współfinansowane przez fundusze strukturalne, których Romowie są bezpośrednimi lub pośrednimi beneficjentami, muszą być rozliczane ze swoich działań i wdrażać je w sposób przejrzysty; wzywa ponadto do dokonywania ciągłej oceny kosztów i korzyści dotyczących odsetka środków przyznanych i faktycznie wydanych na realizację programów oraz kosztów bieżących;

55. wzywa Komisję i Radę do rozszerzenia zakresu finansowania UE, tak aby oprócz rozwoju do finansowania kwalifikowały się również wysokiej jakości usługi użyteczności publicznej; podkreśla ponadto konieczność dokonania przeglądu współfinansowania i ewentualnego jego zróżnicowania, aby lepiej odzwierciedlało różnorodność działań i beneficjentów; tym samym w przypadku projektów na rzecz Romów mógłby istnieć wymóg mniejszego udziału państwa we współfinansowaniu i większego udziału UE;

56. podkreśla konieczność poprawy koordynacji powiązanych dziedzin polityki UE w celu zwiększenia efektu synergii i komplementarności; wskazuje na konieczność znacznego uproszczenia biurokracji i przepisów wykonawczych oraz przezwyciężenia wszelkich ograniczeń między różnymi funduszami, tak aby doprowadzić do możliwie maksymalnego przydziału zasobów w przypadku wszystkich instrumentów;

57. podkreśla konieczność połączenia wymiaru krajowego i lokalnego w funduszach strukturalnych dzięki działaniom realizowanym jednocześnie w ramach strategii krajowej i zapewniającym lokalne rozwiązania odpowiadające określonym potrzebom; podkreśla ponadto konieczność dążenia do zbieżności między wdrażaniem funduszy strukturalnych a strategiami rządowymi na rzecz Romów, jak również między organami zarządzającymi Europejskiego Funduszu Społecznego a wyspecjalizowanymi jednostkami Romów lub strukturami koordynacyjnymi odpowiedzialnymi za sprawy romskie;

58. wzywa Komisję i Radę do poprawy dostępu do funduszy UE samorządów i organizacji pozarządowych działających na rzecz integracji Romów poprzez uproszczenie procedur i zasad składania wniosków;

59. wzywa Komisję do wprowadzenia w Strategii mechanizmu sprzyjającego zatrudnianiu Romów w administracji publicznej zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu krajowym, oraz wzywa państwa członkowskie do zatrudniania pracowników romskich w administracji publicznej, zwłaszcza w instytucjach uczestniczących w planowaniu i wdrażaniu programów na rzecz integracji Romów finansowanych przez UE i przez poszczególne państwa;

60. podkreśla wagę podpisania i ratyfikowania przez państwa członkowskie Europejskiej konwencji o obywatelstwie, która wyraźnie stanowi, że przepisy wewnętrzne poszczególnych państw dotyczące obywatelstwa nie mogą być dyskryminujące ze względu na płeć, religię czy pochodzenie narodowe lub etniczne;

61. podkreśla w tym kontekście potrzebę kontynuacji programów UE, takich jak program Progress, mających na celu zwalczanie dyskryminacji, lub JASMINE, który promuje inwestycje w rozbudowę potencjału, oraz domaga się, aby tego rodzaju programy były dalej rozwijane po 2013 r.;

62. z zadowoleniem przyjmuje możliwość, jaką stwarzają przepisy rozporządzenia (UE) nr 437/2010 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 r., przyznające zmarginalizowanym społecznościom maksymalnie 3 % alokacji EFRR na dane programy operacyjne albo 2 % całkowitej alokacji EFRR na renowację budynków; ubolewa, że nie zmieniono jak dotąd planów operacyjnych, by określić nowe priorytety dotyczących warunków mieszkaniowych ludności romskiej wzywa państwa członkowskie do szybkiego i pełnego wykorzystania tej nowej możliwości w ramach funduszy strukturalnych w celu zwiększenia perspektyw skutecznej integracji społecznej; wzywa Komisję do przedstawienia specjalnego planu działania związanego z tym rozporządzeniem, aby przyspieszyć wykorzystanie funduszy i zaleca przygotowanie sprawozdania Komisji na temat ich wykorzystania; zachęca ponadto państwa członkowskie do skutecznego wykorzystania możliwości zapewnienia synergii między EFRR, EFS i EFRROW w odniesieniu do programów na rzecz integracji Romów;

63. uznaje, że społeczności romskie stanowią skrajnie różnorodne grupy, w związku z czym niemożliwe jest zastosowanie jednej strategii i sugeruje w związku z tym, by władze lokalne i regionalne państw członkowskich przedstawiły skuteczne strategie integracji, które powinny być różne w zależności od cech charakterystycznych tych miejsc (kontekst geograficzny, gospodarczy, społeczny, kulturowy); zaleca Komisji, by czerpała z doświadczeń władz publicznych, które przyczyniły się czynnie do integracji społeczności Romów, i by propagowała ich najlepsze rozwiązania i realizowane z powodzeniem wzorce w odniesieniu do integracji społecznej Romów;

64. przypomina, że podstawowym warunkiem skutecznej integracji są wspólne wysiłki ze strony społeczności większościowej i społeczności romskiej; w związku z tym wzywa państwa członkowskie, by pomogły poprawić warunki mieszkaniowe i sytuację zawodową ludności romskiej i zaleca, aby państwa członkowskie oraz lokalne i regionalne organy publiczne włączyły zgodnie z przepisami dotyczącymi Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przyznawanie zmarginalizowanym społecznościom funduszy na nowo budowane mieszkania w szersze i bardziej kompleksowe ramy polityki w zakresie wzajemnych i dwustronnych zobowiązań społecznych, takich jak tworzenie społeczności, które obejmuje udział Romów w procesie budowania nowych obiektów oraz wzajemne wysiłki na rzecz poprawy w zakresie edukacji szkolnej dzieci i istotnego ograniczenia bezrobocia; państwa członkowskie mogą w ten sposób przyczynić się znacząco do znalezienia konkretnego rozwiązania potrzeb lokalowych zmarginalizowanych grup żyjących w fatalnych warunkach mieszkaniowych; zachęca również państwa członkowskie do udziału w sieci EURoma w celu wymiany najlepszych rozwiązań;

65. wzywa Komisję i Radę do maksymalnego wykorzystania programów w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna", takich jak programy współpracy transgranicznej, programy współpracy międzynarodowej i programy współpracy międzyregionalnej, oraz do wykorzystania możliwości stworzonych przez Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej;

66. wzywa Komisję i państwa członkowskie do analizy i likwidacji ograniczeń dotyczących wejścia (powrotu) na rynek pracy oraz samozatrudnienia kobiet romskich, a ponadto do nadania odpowiedniego znaczenia roli kobiet we wzmacnianiu pozycji gospodarczej zmarginalizowanych Romów i zakładaniu działalności gospodarczej; wzywa ponadto Komisję i państwa członkowskie do zadbania o zaangażowanie kobiet romskich w przygotowanie, wdrożenie, monitorowanie i ocenę Strategii UE na rzecz integracji Romów;

67. wzywa Komisję i państwa członkowskie do uwzględnienia jako celu horyzontalnego budowania potencjału i upodmiotowienia kobiet romskich we wszystkich obszarach priorytetowych Strategii UE na rzecz integracji Romów;

68. wzywa Komisję i Radę do uwzględnienia upowszechniania równości płci wśród celów Strategii oraz do zwalczania wieloprzyczynowej dyskryminacji o różnych formach;

69. wzywa Komisję i państwa członkowskie do gromadzenia, analizy i publikowania wiarygodnych danych statystycznych w podziale na płeć, aby umożliwić należytą ocenę i aktualizację Strategii oraz zmierzyć wyniki projektów realizowanych w ramach Strategii oraz interwencji w przypadku kobiet romskich;

70. wzywa do uwzględnienia w Strategii mechanizmu współpracy, wymiany informacji i monitorowania nie tylko na szczeblu UE, lecz również na szczeblu krajowym, wraz z Agencją Praw Podstawowych UE, Radą Europy, innymi właściwymi instytucjami międzynarodowymi i europejskimi, organizacjami pozarządowymi, społecznościami Romów i innymi podmiotami zainteresowanymi w celu zaradzenia problemom i wypracowania rozwiązań oraz w celu zagwarantowania prawidłowego i pełnego wdrożenia Strategii na szczeblu UE i na szczeblu krajowym przez strony odpowiedzialne, co zagwarantuje pomyślną realizację Strategii;

71. wzywa Komisję do udzielenia wsparcia technicznego potrzebnego do poprawy zdolności administracyjnych organów zajmujących się administrowaniem funduszami strukturalnymi oraz apeluje do państw członkowskich o udzielanie porad i wsparcia administracyjnego, np. poprzez organizację szkoleń oraz pomoc i wyjaśnienia przy składaniu wniosków o przyznanie pomocy, aby ułatwić Romom uzyskanie informacji na temat europejskich i krajowych programów wspierających finansowo przedsiębiorczość i zatrudnienie oraz ułatwić im składanie odpowiednich wniosków;

72. apeluje, aby państwa członkowskie w procesie transpozycji celów strategii Europa 2020 dotyczących ubóstwa i integracji społecznej do swoich programów krajowych wyznaczyły konkretne i specyficzne zadania oraz szczegółowe i wymierne cele w zakresie integracji społecznej Romów oraz pilnie domaga się przyjęcia środków w celu egzekwowania realizacji przyjętych założeń;

73. uważa, że Romom można zapewnić lepszą przyszłość dzięki edukacji oraz że inwestowanie w edukację dzieci i młodzieży romskiej jest w związku z tym kluczowe; podkreśla, że nauka szkolna jest nie tylko prawem, ale także obowiązkiem, i wyraża poparcie dla działań mających na celu zwiększenie uczęszczania uczniów romskich do szkół, również za pomocą aktywnego zaangażowania ich rodzin;

74. uważa, że upowszechnianie w Europie wiedzy na temat kultury romskiej ułatwi kulturowe porozumienie między Romami a resztą społeczeństwa w Europie, a jednocześnie zintensyfikuje europejski dialog międzykulturowy;

75. uważa, że przyszła strategia na rzecz mniejszości romskiej winna koncentrować się na edukacji jako podstawowym narzędziu promowania integracji społecznej;

76. uważa, że dla młodych Romów należy ustanowić mechanizmy wspierające w postaci programów stypendialnych i mentorskich, tak by zachęcić ich nie tylko do uzyskiwania dyplomów, lecz również do zapisywania się na studia wyższe i do podnoszenia kwalifikacji;

77. uważa, że należy stworzyć nowy rodzaj programu stypendialnego, by zapewnić studentom romskim kształcenie najwyższej jakości, co pozwoli wykształcić nowe pokolenie romskich liderów;

78. uważa, że należy nagradzać instytucje edukacyjne, których studenci znajdujący się w niekorzystnej sytuacji dostają się na kolejny poziom edukacji lub w których odsetek absolwentów jest wyższy od przeciętnego, i wzywa Komisję do opracowania projektów w tym obszarze;

79. podkreśla, że szczególnie ważne jest, aby państwa członkowskie promowały udział Romów w życiu społecznym i kulturalnym miejsc i krajów, w których żyją, i zadbały o ich pełny udział i przedstawicielstwo w okresie długoterminowym, w tym za pośrednictwem działań mających na celu promowanie kształcenia i szkolenia zawodowego oraz programów kształcenia ustawicznego skierowanych do społeczności romskiej, mając na uwadze dziedzictwo kulturowe i sposób życia różnych grup romskich w Europie; podkreśla, że można na przykład podjąć starania, aby zaoferować specjalne szkolenia dla personelu pedagogicznego, promować zatrudnianie romskich nauczycieli, wspierać bliską współpracy z rodzinami i organizacjami romskimi i zapewniać pomocnicze zajęcia pozalekcyjne i stypendia; uważa, że w proces ten należy aktywnie zaangażować samorządy lokalne państw członkowskich, a sektorowi nienastawionemu na zysk wysłać sygnał, aby do swej działalności włączył również programy integracji społecznej wspólnoty romskiej;

80. wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do walki z wszelkimi formami wykluczenia społecznego i edukacyjnego w stosunku do Romów oraz do wspierania wszelkich programów, mających na celu inwestowanie w naukę szkolną Romów;

81. uważa, że administracja lokalna winna wziąć odpowiedzialność za ponowną integrację uczniów, którzy nie ukończyli szkoły, zanim przekroczą wiek, w którym obowiązek szkolny przestaje obowiązywać; stwierdza, że w tym celu instytucje edukacyjne muszą powiadamiać administrację lokalną o osobach, które nie ukończyły kształcenia;

82. wzywa Komisję do wsparcia dalszych inicjatyw zaprojektowanych w celu zapewnienia wczesnoszkolnej edukacji i opieki nad dziećmi i młodzieżą romską;

83. uważa, że w społecznościach, gdzie takie formy kształcenia nie istnieją, należy otwierać przedszkola czy alternatywne formy opieki i edukacji przedszkolnej oraz rozszerzać ich ofertę, tam gdzie liczba miejsc nie jest wystarczająca;

84. zwraca się do Komisji o wspieranie takich inicjatyw, które okazały się skuteczne w zapobieganiu wszelkim formom segregacji i które traktują priorytetowo projekty integracyjne wspierające skuteczną edukację oraz przewidujące udział rodzin romskich;

85. wyraża zaniepokojenie wysokim poziomem analfabetyzmu wśród Romów oraz uznaje za kluczowe zaplanowanie i opracowanie programów, które zapewnią romskim dziewczętom i kobietom wysokiej jakości edukację podstawową, średnią i wyższą, w tym strategii ułatwiających przejście ze szkoły podstawowej do średniej, a także wspieranie w całym procesie edukacyjnym głębszego zrozumienia romskiego dziedzictwa kulturowego, romskiej historii i wartości zarówno wśród Romów, jak i osób nienależących do tej społeczności;

86. podkreśla, że niska frekwencja i wysoka absencja w szkole oraz słabe wyniki mogą wskazywać na fakt, że uczniowie i rodzice nie zawsze są świadomi roli szkoły; wśród innych istotnych przyczyn mogą się znaleźć: brak środków, problemy zdrowotne, brak kształcenia dobrej jakości na miejscu lub transportu do szkoły, gorsze niż przeciętne warunki mieszkaniowe i ubrania, co uniemożliwia uczęszczanie do szkoły, brak integracyjnej atmosfery w szkole i segregacja w szkołach, co uniemożliwia właściwe przygotowanie się do wejścia na konkurencyjny rynek pracy; w związku z tym podkreśla rolę działań ukierunkowanych na wspieranie uczęszczania do szkoły przez uczniów romskich oraz stałego i regularnego dialogu na temat edukacji z rodzinami tych uczniów, społecznością romską i wszystkimi zainteresowanymi stronami;

87. podkreśla istotne znaczenie sportów, uprawianych zarówno amatorsko, jak i zawodowo, w procesie integracji społeczności pochodzenia romskiego;

88. popiera promowanie programów szkoleniowych dla nauczycieli, które zwiększają ich umiejętność radzenia sobie z dziećmi i młodzieżą pochodzenia romskiego oraz także z ich rodzicami i osobami pełniącymi funkcję romskich mediatorów, szczególnie w szkołach podstawowych, jako sposobu zachęcania do regularnego uczęszczania dzieci romskich do szkół;

89. sugeruje, aby różne podejścia do integracji edukacyjnej były przystosowane zarówno do dzieci z rodzin romskich pragnących osiedlić się w jednym miejscu - na przykład dzięki monitorowaniu regularnego uczęszczania tych dzieci do szkoły - jak i do dzieci z rodzin pragnących kontynuować wędrowny tryb życia - na przykład za pomocą działań ułatwiających uczęszczanie do szkoły wewnątrz romskich obozowisk;

90. podkreśla znaczenie programów mobilności, edukacji przez całe życie, kształcenia zawodowego i kształcenia ustawicznego dla zagwarantowania włączenia i adaptacji do rynku pracy młodzieży i dorosłych pochodzących ze społeczności romskich dzięki zwiększaniu ich potencjału;

91. wyraża przekonanie, że system szkoleń w miejscu pracy należy rozszerzyć, tak by umożliwić nabywanie odpowiednich umiejętności i kompetencji na szeroką skalę;

92. uważa dopasowywanie oferowanych szkoleń do potrzeb rynku pracy za konieczne i w związku z tym wzywa do sporządzenia średnioterminowych prognoz krajowych i regionalnych w zakresie przyszłych wymagań rynku pracy;

93. wzywa Komisję do tworzenia i wdrażania wspólnych systemów monitorowania przez instytucje UE, państwa członkowskie i liderów społeczności romskiej programów i projektów realizowanych na terytorium państw członkowskich;

94. postrzega kulturę Romów jako integralną część europejskiej mozaiki kulturowej; podkreśla, że najlepszym sposobem zrozumienia ludności romskiej i jej sposobu życia jest zwiększenie wśród Europejczyków wiedzy na temat ich dziedzictwa, tradycji i języka, a także współczesnej kultury romskiej; stanowczo popiera promowanie i zachowanie podejmowanych przez Romów działań twórczych jako niezbędnego elementu dialogu międzykulturowego;

95. uważa, że społeczność romska musi podjąć starania edukacyjne w celu poznania zwyczajów i kultury społeczności, wśród której żyje, aby zapewnić w ten sposób lepszą integrację;

96. uważa, że promowanie wolontariatu i zajęć sportowych z udziałem zarówno Romów, jak i uczestników nieromskich, jest ważnym czynnikiem wpływającym na zwiększenie włączenia społecznego;

97. wzywa Komisję do promowania najlepszych sposobów postępowania i pozytywnych modeli oraz doświadczeń zdobytych w ramach wdrażanych programów oraz inicjatyw samych Romów, by poprawić postrzeganie i wizerunek Romów w społeczności nieromskiej oraz by zwiększyć aktywny udział społeczności romskiej i kreatywną współpracę tej społeczności z UE, państwami członkowskimi i lokalnymi programami;

98. wzywa do lepszej identyfikacji i lepszego wykorzystania na wszystkich szczeblach zarządzania już istniejących funduszy UE na zatrudnienie, edukację i promocję kultury romskiej;

99. zaleca, by przyszłe strategie UE na rzecz mniejszości romskiej opierały się na zróżnicowanym podejściu, zależnie od konkretnych uwarunkowań poszczególnych państw członkowskich i charakterystyki danych społeczności;

100. zwraca uwagę na znaczenie prowadzenia ściślejszych kontroli wykorzystania finansowania UE przeznaczonego na integrację Romów;

101. uważa za przydatną wymianę doświadczeń i najlepszych rozwiązań między państwami członkowskimi, które osiągnęły dobre wyniki w dziedzinie integracji Romów, a państwami wciąż borykającymi się z problemami w tej dziedzinie;

102. przyznaje, że złożoność dossier może stanowić przeszkodę dla realizatorów projektów; nalega na konieczność intensyfikacji prac nad uproszczeniem procedur przyznawania subwencji; podkreśla niedostateczne wykorzystanie środków europejskich przeznaczonych na ten cel;

103. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 45 E z 23.2.2006, s. 129.

⁽²⁾ Dz.U. C 298 E z 8.12.2006, s. 283.

⁽³⁾ Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 428.

⁽⁴⁾ Dz.U. C 68 E z 21.3.2009, s. 31.

⁽⁵⁾ Dz.U. C 294 E z 3.12.2009, s. 54.

⁽⁶⁾ Dz.U. C 87 E z 1.4.2010, s. 60.

⁽⁷⁾ Dz.U. C 4 E z 7.1.2011, s. 7.

⁽⁸⁾ Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0312.

⁽⁹⁾ Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22.

⁽¹¹⁾ Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16.

⁽¹²⁾ Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.

⁽¹³⁾ Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55.

⁽¹⁴⁾ Dz.U. L 132 z 29.5.2010, s. 1.

⁽¹⁵⁾ IP/10/1097.

⁽¹⁶⁾ MEMO/10/701 z 21.12.2010.

⁽¹⁷⁾ Sprawozdanie dotyczące rasizmu i ksenofobii w państwach członkowskich UE w 2009 r.; Badanie na temat mniejszości i dyskryminacji w UE, dane w sprawozdaniu szczegółowym: Romowie w 2009 r.; Sytuacja obywateli UE pochodzenia romskiego przenoszących się i osiedlających w innych państwach członkowskich UE; Warunki mieszkaniowe Romów i społeczności wędrownych w Unii Europejskiej: sprawozdanie porównawcze.

⁽¹⁸⁾ CM(2010)133.

⁽¹⁹⁾ MEMO/10/502.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.199E.112
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Strategia UE na rzecz integracji Romów (2010/2276(INI)).
• Data aktu: 09/03/2011
• Data ogłoszenia: 07/07/2012