SWIFTP7_TA(2010)0143
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie zalecenia Komisji dla Rady w sprawie upoważnienia do rozpoczęcia negocjacji między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki dotyczących umowy służącej udostępnianiu Departamentowi Skarbu Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych w celu walki z terroryzmem i finansowaniem go
(2011/C 81 E/11)
(Dz.U.UE C z dnia 15 marca 2011 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając porozumienie między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o wzajemnej pomocy prawnej(1),
– uwzględniając zalecenie Komisji dla Rady w sprawie upoważnienia do rozpoczęcia negocjacji między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki dotyczących umowy służącej udostępnianiu Departamentowi Skarbu Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów o płatnościach finansowych w celu walki z terroryzmem i finansowaniem go(2),
– uwzględniając swoją rezolucję legislacyjną z dnia 11 lutego 2010 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych do celów Programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów(05305/1/2010 REV 1 - C7-0004/2010 - 2009/0190(NLE))(3),
– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na podstawie art. 218 ust. 6 lit. a) w związku z art. 82 ust. 1 lit. d) i art. 87 ust. 2 lit. a) TFUE (C7-0004/2010),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 września 2009 r. w sprawie przewidywanego porozumienia międzynarodowego dotyczącego udostępniania Departamentowi Skarbu USA danych z komunikatów o płatnościach finansowych w celu zapobiegania terroryzmowi i finansowaniu terroryzmu oraz ich zwalczania(4),
– uwzględniając wniosek w sprawie decyzji Rady (COM(2009)0703 oraz 05305/1/2010 REV 1),
– uwzględniając treść Umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu i przekazywaniu z Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych danych z komunikatów finansowych do celów Programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów (16110/2009),
– uwzględniając opinię Europejskiego Inspektora Ochrony Danych z dnia 12 kwietnia 2010 r. (dokument zastrzeżony),
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Parlament z zadowoleniem przyjął porozumienie między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o wzajemnej pomocy prawnej oraz "deklarację waszyngtońską", przyjętą dnia 28 października 2009 r. na spotkaniu trojki ministerialnej USA-UE na temat WSiSW, w sprawie zacieśnienia współpracy transatlantyckiej w obszarze sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa w kontekście poszanowania praw człowieka i swobód obywatelskich,
B. mając na uwadze, że Parlament kładzie duży nacisk na potrzebę współpracy transatlantyckiej,
C. mając na uwadze, że w dniu 30 listopada 2009 r. Rada podpisała umowę przejściową UE-USA w sprawie przetwarzania i przekazywania danych z komunikatów finansowych dla celów amerykańskiego programu śledzenia środków finansowych należących do terrorystów (TFTP) (umowa FMDA), która ma być tymczasowo stosowana od dnia 1 lutego 2010 r. i wygasa najpóźniej w dniu 31 października 2010 r.,
D. mając na uwadze, że zgodnie z traktatem lizbońskim formalne zawarcie tej umowy przejściowej wymagało zgody Parlamentu,
E. mając na uwadze, że dnia 11 lutego 2010 r. Parlament postanowił nie wyrazić zgody na zawarcie umowy FMDA,
F. mając na uwadze, że Parlament zwrócił się do Komisji o natychmiastowe przekazanie Radzie zaleceń w związku z długoterminową umową ze Stanami Zjednoczonymi dotyczącą zapobiegania finansowaniu terroryzmu,
G. mając na uwadze, że każda nowa umowa w tej dziedzinie powinna być zgodna z nowymi ramami prawnymi ustanowionymi traktatem lizbońskim oraz z obecnie wiążącą Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej,
H. mając na uwadze, że Parlament ponowił wnioski zawarte w rezolucji z dnia 17 września 2009 r., w szczególności w ust. 7-13,
I. mając na uwadze, że w dniu 24 marca 2010 r. Komisja przyjęła nowe zalecenie w sprawie TFTP oraz dyrektywy negocjacyjne,
J. mając na uwadze, że oczekuje się, iż Rada podejmie decyzję w sprawie przyjęcia dyrektyw negocjacyjnych w dniu 22 kwietnia 2010 r.,
K. mając na uwadze, że dyrektywy negocjacyjne odzwierciedlają istotne elementy zawarte w odpowiednich rezolucjach Parlamentu Europejskiego dotyczących tej kwestii,
1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja i Rada wykazały się nowym duchem współpracy oraz chęcią do współdziałania z Parlamentem, zgodnie z zawartym w traktacie zobowiązaniem dotyczącym natychmiastowego przekazywania Parlamentowi pełnych informacji o wszystkich etapach procedury; ponownie podkreśla swoją otwartość na porozumienie, które pomogłoby zarówno Europie, jak i Stanom Zjednoczonym umocnić swoją pozycję w walce z terroryzmem w interesie bezpieczeństwa swoich obywateli, nie naruszając zasad praworządności;
2. liczy na dalsze zaangażowanie, działanie w duchu konstruktywnej współpracy oraz uczciwość, jakimi wykazali się przedstawiciele rządu USA w okresie poprzedzającym głosowanie w Parlamencie w dniu 11 lutego 2010 r. oraz po nim;
3. przypomina o swojej ogromnej determinacji w walce z terroryzmem oraz o swoim przekonaniu, że należy dalej rozwijać i umacniać ramy współpracy transatlantyckiej dla celów walki z terroryzmem; jednocześnie uważa, że europejskie wymogi prawne dotyczące sprawiedliwego, proporcjonalnego i zgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych mają ogromne znaczenie i muszą zawsze być przestrzegane;
4. ponownie podkreśla, że przepisy UE w sprawie śledzenia działalności finansowej terrorystów opierają się na zgłaszaniu podejrzanych lub nieprzepisowych transakcji przez indywidualne podmioty finansowe;
5. podkreśla, że UE wciąć musi określić podstawowe zasady dotyczące tego, w jaki sposób będzie generalnie współpracować z USA dla celów walki z terroryzmem i w jaki sposób można by zachęcić dostawców danych z komunikatów finansowych o przyczynienie się do tej walki lub, mówiąc bardziej ogólnie, do wykorzystywania przez organy ścigania danych zebranych w celach komercyjnych;
6. ponownie kładzie nacisk na "ograniczenie celu" umowy, aby zagwarantować, że każda wymiana informacji będzie ściśle ograniczona do informacji wymaganych do celów walki z terroryzmem i że odbywać się ona będzie w oparciu o wspólną definicję "działalności terrorystycznej";
7. podkreśla, że zasady proporcjonalności i konieczności są kluczowe dla przewidywanego porozumienia oraz zwraca uwagę, że problem polegający na tym, że dostawcy danych z komunikatów finansowych nie są w stanie (z przyczyn technicznych lub związanych z zarządzaniem) przeszukiwać zawartości komunikatów, co prowadzi do przesyłania danych "hurtowo", nie może być rozwiązany przez mechanizmy nadzoru i kontroli, ponieważ podstawowe zasady prawa o ochronie danych już zostały naruszone;
8. podtrzymuje swoją opinię, że "hurtowe" przekazywanie danych stanowi odejście od zasad stanowiących podstawę prawodawstwa UE oraz stosowanych przez nią praktyk i zwraca się do Komisji i Rady o właściwe potraktowanie tej kwestii w negocjacjach, mając na względzie, że TFTP jest obecnie tak skonstruowany, iż nie pozwala na ukierunkowaną wymianę danych; rozwiązania powinny obejmować ograniczenie zakresu przekazywanych danych i określenie rodzajów danych, które wyznaczeni dostawcy mogą filtrować i ekstrahować, a także rodzajów danych, które mogą być objęte transferem;
9. uważa, że porozumienie o wzajemnej pomocy prawnej nie stanowi wystarczającej podstawy dla wniosków o przekazanie danych do celów TFTP, w szczególności z uwagi na to, że nie dotyczy ono przelewów bankowych między krajami trzecimi i ponieważ wymagałoby to w każdym przypadku uprzedniej identyfikacji konkretnego banku, podczas gdy TFTP opiera się na ukierunkowanych poszukiwaniach transferów środków; przyszłe negocjacje powinny koncentrować się na znalezieniu rozwiązania pozwalającego na ujednolicenie jednego z drugim;
10. jest zdania, że po ustanowieniu mandatu należy wyznaczyć publiczny organ sądowy w UE, którego zadaniem będzie przyjmowanie wniosków od Departamentu Skarbu Stanów Zjednoczonych; zwraca uwagę, że niezmiernie ważne jest jasne określenie charakteru tego organu oraz ustaleń dotyczących nadzoru sądowego;
11. w związku z tym wzywa Radę i Komisję do zbadania sposobów ustanowienia przejrzystej i uzasadnionej prawnie procedury wydawania zezwoleń na przekazywanie i ekstrakcję odpowiednich danych, jak również procedury wymiany danych i nadzoru nad nią; podkreśla, że takie kroki należy podejmować przy pełnej zgodności z zasadą konieczności i proporcjonalności, a także praworządności oraz przy pełnym poszanowaniu wymogów dotyczących praw podstawowych na mocy prawa UE, powierzając odpowiedzialność organowi europejskiemu, co umożliwiłoby pełne stosowanie odnośnego prawodawstwa europejskiego;
12. w przypadku niemożności realizacji powyższych ustaleń w krótkim terminie nalega na zastosowanie podejścia dwutorowego, przewidującego rozróżnienie między ścisłymi środkami zabezpieczającymi, które mają zostać zawarte w przewidywanej umowie między UE a USA, a podstawowymi długoterminowymi decyzjami politycznymi, z jakimi UE musi się zmierzyć; podkreśla raz jeszcze, że każda umowa między UE i USA musi zawierać ścisłe środki zabezpieczające w zakresie wdrożenia i nadzoru, monitorowane przez organ powołany przez UE, w odniesieniu do bieżącej ekstrakcji wszelkich danych przekazywanych organom amerykańskim na mocy tej umowy, dostępu do nich oraz ich wykorzystywania przez te organy;
13. w związku z tym zwraca uwagę, że możliwością oferującą najwyższy poziom gwarancji byłoby zezwolenie, aby ekstrakcja danych odbywała się na terenie UE, w obiektach UE lub we wspólnych obiektach amerykańsko-unijnych oraz zwraca się do Komisji i Rady o równoczesne zbadanie:
– sposobów wprowadzenia rozwiązania śródokresowego upoważniającego organy sądowe UE do nadzorowania ekstrakcji danych w UE w imieniu państw członkowskich po dokonaniu śródokresowego przeglądu umowy w Parlamencie;
– sposobów zagwarantowania w międzyczasie, że personel UE wyselekcjonowany z instytucji lub organów UE, w tym przykładowo Europejskiego Inspektora Ochrony Danych lub wspólnych amerykańsko-unijnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, posiadający certyfikaty bezpieczeństwa, dołączy do urzędników SWIFT w procesie nadzoru ekstrakcji w USA;
14. podkreśla fakt, że każda umowa między UE i USA, niezależnie od wybranego mechanizmu wdrożenia, powinna być ograniczona w czasie i przewidywać jasne zobowiązania ze strony zarówno Rady, jak i Komisji do przyjmowania wszelkich wymaganych środków w celu opracowania trwałego, uzasadnionego prawnie europejskiego rozwiązania kwestii ekstrakcji wymaganych danych na ziemi europejskiej; umowie powinna również przewidywać oceny i przeglądy pod kątem bezpieczeństwa, dokonywane przez Komisję w wyznaczonym terminie w trakcie realizacji umowy;
15. wzywa do natychmiastowego rozwiązania umowy w przypadku niespełnienia któregokolwiek z zobowiązań;
16. zwraca uwagę, że zasada rzeczywistej wzajemności wymagałaby od organów amerykańskich zezwalania organom UE oraz właściwym organom państw członkowskich na uzyskiwanie i wykorzystywanie danych z komunikatów finansowych i powiązanych danych przechowywanych na serwerach w USA na takich samych warunkach, jakie mają zastosowanie do organów amerykańskich;
17. domaga się, aby wszelkie istotne informacje i dokumenty, w tym leżące u ich podstaw informacje wywiadowcze, były udostępniane Parlamentowi Europejskiemu do omówienia, zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie poufności, w celu wykazania konieczności tych uregulowań w porównaniu z już istniejącymi instrumentami; zwraca się ponadto do Komisji o regularne składanie sprawozdań na temat funkcjonowania umowy oraz o przekazywanie Parlamentowi pełnych informacji dotyczących każdego mechanizmu kontrolnego stworzonego na mocy rzeczonej umowy;
18. domaga się otrzymywania pełnych i szczegółowych informacji dotyczących konkretnych praw obywateli europejskich i amerykańskich (np. dostęp, korekta, usuwanie, odszkodowanie i zadośćuczynienie) oraz dotyczących tego, czy przewidywana umowa ma zabezpieczyć prawa na zasadzie niedyskryminacji, niezależnie od narodowości osób, których dane są przetwarzane zgodnie z tą umową, i zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi ogólnych informacji na temat odnośnych praw;
19. wyraża zaniepokojenie, że pozycja handlowa jednego konkretnego dostawcy informacji z komunikatów finansowych była - i nadal będzie - naruszona, jeżeli będzie on nadal traktowany wyjątkowo;
20. podkreśla, że przewidywana umowa musi gwarantować, że dane osobowe ekstrahowane z bazy danych TFTP przetrzymywane będą na podstawie ściśle interpretowanej zasady konieczności i przez czas nie dłuższy, niż to konieczne dla konkretnego śledztwa lub postępowania, dla celów którego skorzystano z dostępu do nich w ramach TFTP;
21. zwraca uwagę, że koncepcja niewyekstrahowanych danych nie jest oczywista i w związku z tym powinna zostać sprecyzowana; wzywa do określenia maksymalnego okresu przechowywania, który powinien być możliwie jak najkrótszy i w żadnym wypadku nie dłuższy niż pięć lat;
22. podkreśla znaczenie zasady nieujawniania danych krajom trzecim w przypadku braku konkretnego uzasadnienia wniosku oraz zasady ujawniania informacji o terrorystach krajom trzecim wyłącznie według ściśle określonych warunków oraz przy odpowiednich gwarancjach, obejmujących ocenę odpowiedniości;
23. ponownie podkreśla, że wiążąca umowa międzynarodowa między UE i USA w sprawie prywatności i ochrony danych, w kontekście wymiany informacji do celów egzekwowania prawa, pozostaje kwestią o fundamentalnym znaczeniu;
24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Kongresowi USA oraz rządowi Stanów Zjednoczonych.
______
(1) Dz.U. L 181 z 19.7.2003, s. 34.
(2) SEC(2010)0315 wersja ostateczna.
(3) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0029.
(4) Teksty przyjęte, P7_TA(2009)0016.