Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr.../2009 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (przekształcenie)
(Dz.U.UE C z dnia 1 kwietnia 2010 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 255 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji ||,
stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu(1),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 z dnia 30 maja 2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji ma zostać poddane wielu istotnym zmianom(2). Dla zachowania przejrzystości, rozporządzenie to powinno zostać przekształcone.
(2) W art. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej stawia się na pierwszym miejscu koncepcję otwartości, stwierdzając, że Traktat wyznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy, w których decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli.
(3) Otwartość pozwala obywatelom na bliższe uczestnictwo w procesie podejmowania decyzji i gwarantuje, że administracja ma większą legitymację, jest bardziej skuteczna i odpowiedzialna względem obywateli w systemie demokratycznym. Otwartość przyczynia się do umacniania zasad demokracji i poszanowania praw podstawowych określonych w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.
(4) Przejrzystość powinna również umacniać zasady dobrej administracji w instytucjach UE, zgodnie z art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej(3)("karta"). W związku z tym należy odpowiednio zdefiniować procedury wewnętrzne oraz udostępnić wystarczające zasoby finansowe i ludzkie, aby zasadę otwartości można było stosować w praktyce. [Poprawka 1]
▐ [Poprawka 2]
▐ [Poprawka 3]
(5) Konsultacje przeprowadzone przez Komisję wykazały szerokie poparcie społeczeństwa obywatelskiego dla wezwania Parlamentu Europejskiego do wprowadzenia instrumentu dotyczącego wolności informacji z prawdziwego zdarzenia mającego zastosowanie do ram instytucjonalnych Unii Europejskiej zgodnie z prawem do dobrego administrowania określonym w art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. [Poprawka 92]
(6) Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie możliwie największego prawa do publicznego dostępu do dokumentów oraz ogólnych zasad i ograniczeń związanych z takim dostępem ze względu na interes publiczny lub prywatny, zgodnie z art. 255 ust. 2 Traktatu WE oraz z uwzględnieniem doświadczeń związanych ze wstępnym wykonaniem rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 i rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 4 kwietnia 2006 r. wraz z zaleceniami dla Komisji w sprawie dostępu do dokumentów instytucji na mocy art. 192 Traktatu WE(4). Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez wpływu na dotychczasowe prawa dostępu do dokumentów państw członkowskich, organów sądowych i organów dochodzeniowych. [Poprawka 4]
(7) Zgodnie z art. 255 ust. 2 Traktatu WE rozporządzenie to wyszczególnia ogólne zasady i ograniczenia mające zastosowanie do prawa dostępu do dokumentów ze względu na interes publiczny lub prywatny, z którymi powinny być zgodne wszelkie inne zasady UE.
(8) Zgodnie z art. 28 ust. 1 i art. 41 ust. 1 Traktatu UE, prawo dostępu do dokumentów odnosi się także do dokumentów związanych ze wspólną polityką zagraniczną i polityką bezpieczeństwa oraz ze współpracą policyjną i sądową w sprawach karnych. | [Poprawka 5]
(9) Ponieważ kwestia dostępu do dokumentów nie jest objęta postanowieniami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny, zgodnie z deklaracją nr 41 załączoną do Aktu końcowego Traktatu z Amsterdamu, kierować się treścią niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do dokumentów objętych tym traktatem.
(10) Parlament Europejski i Rada przyjęły w dniu 6 września 2006 r. rozporządzenie (WE) nr 1367/2006 w sprawie zastosowania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty(5). W odniesieniu do dostępu do dokumentów zawierających informacje o środowisku naturalnym, niniejsze rozporządzenie powinno być zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 1367/2006.
(11) Rada i Komisja działają zgodnie z przysługującymi im uprawnieniami legislacyjnymi, gdy -wspólnie z Parlamentem Europejskim, na podstawie odnośnych przepisów traktatów, nawet na mocy delegowanych uprawnień - przyjmują przepisy ogólne prawnie wiążące w państwach członkowskich lub wiążące dla tych państw, w postaci rozporządzeń, dyrektyw, decyzji ramowych lub decyzji. [Poprawka 6]
(12) Zgodnie z demokratycznymi zasadami określonymi w art. 6 ust. 1 Traktatu WE i z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, szerszy dostęp do dokumentów powinien być udzielony w przypadkach, gdy instytucje sprawują władzę prawodawczą, także na mocy delegowanych uprawnień. Teksty prawne powinny być sporządzane w sposób jasny i zrozumiały(6)oraz publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej; obywatele powinni mieć szybki i łatwy dostęp przez Internet do dokumentów przygotowawczych i wszystkich pokrewnych informacji, w tym opinii prawnych i procedury międzyinstytucjonalnej.
Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny uzgodnić lepsze praktyki stanowienia prawa, modele i techniki sporządzania dokumentów oraz rozwiązania techniczne umożliwiające śledzenie cyklu funkcjonowania dokumentów przygotowawczych, w celu udostępniania ich instytucjom i organom uczestniczącym w danej procedurze, a także opublikować je w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. [Poprawka 8]
(13) Międzyinstytucjonalny rejestr lobbystów i innych zainteresowanych stron stanowi naturalne narzędzie promowania otwartości i przejrzystości procesu legislacyjnego. [Poprawka 11]
(14) Przejrzystość w procesie prawodawczym jest kwestią o najwyższym znaczeniu dla obywateli. Dlatego też instytucje powinny aktywnie rozpowszechniać dokumenty stanowiące element procesu prawodawczego. Należy także zachęcać do aktywnego rozpowszechniania dokumentów w innych dziedzinach.
(15) W drodze uzupełnienia niniejszego rozporządzenia Komisja powinna przedłożyć do decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady projekt instrumentu z zakresu wspólnych wytycznych dotyczących ponownego wykorzystywania informacji i dokumentów pozostających w posiadaniu instytucji, za pomocą którego dokona się odpowiedniego wdrożenia zasad określonych postanowieniami dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego(7). [Poprawka 22]
(16) Nie naruszając krajowych przepisów dotyczących dostępu do dokumentów, zgodnie z zasadami lojalnej współpracy i pewności prawnej, podczas wprowadzania w życie aktów instytucji UE państwa członkowskie nie powinny utrudniać osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia, obejmujących poziom przejrzystości, jaki niniejsze rozporządzenie ma zapewnić na szczeblu UE, oraz powinny one w szczególności zagwarantować, że krajowe przepisy poszczególnych państw członkowskich wdrażające prawodawstwo UE umożliwiają obywatelom Unii i innym zainteresowanym osobom jednoznaczną i szczegółową interpretację przysługujących im praw i spoczywających na nich obowiązków oraz umożliwiają krajowym sądom egzekwowanie poszanowania tych praw i obowiązków. [Poprawka 100]
(17) Nawet jeśli ani celem, ani skutkiem niniejszego rozporządzenia nie jest zmiana przepisów krajowych dotyczących dostępu do dokumentów, z zasady lojalnej współpracy regulującej stosunki między instytucjami a państwami członkowskimi, wynika jednoznacznie, że państwa członkowskie powinny zapewnić swoim obywatelom na szczeblu krajowym przynajmniej taki sam poziom przejrzystości, jaki jest zapewniony na szczeblu UE podczas wprowadzania w życie unijnych przepisów.
Z tych samych powodów i bez uszczerbku dla krajowej kontroli parlamentarnej państwa członkowskie powinny zadbać o to, by nie utrudniać przetwarzania dokumentów niejawnych UE. [Poprawka 20]
(18) Dokumenty dotyczące procedur nielegislacyjnych, takie jak wiążące środki niemające ogólnego zakresu lub środki dotyczące struktury wewnętrznej, akty administracyjne bądź budżetowe lub niewiążące dokumenty o charakterze politycznym (takie jak wnioski, zalecenia lub rezolucje) powinny być łatwo dostępne, zgodnie z zasadą dobrej administracji zawartą w art. 41 karty, przy jednoczesnej ochronie skuteczności procesu podejmowania decyzji przez instytucje. W odniesieniu do każdej kategorii dokumentów instytucja odpowiedzialna i, w razie potrzeby, inne zaangażowane instytucje powinny udostępnić obywatelom informacje na temat przebiegu wewnętrznych procedur oraz na temat tego, które jednostki mogą być za nie odpowiedzialne, a także wskazać zakres ich kompetencji, określone terminy realizacji i biuro, z którym można się kontaktować. W trakcie procedury można dokonać specjalnych ustaleń z zainteresowanymi stronami, nawet jeżeli nie można zapewnić publicznego dostępu; instytucje powinny należycie uwzględniać zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.[Poprawka 9]
(19) Instytucje powinny uzgodnić wspólne wytyczne dotyczące sposobu rejestracji dokumentów wewnętrznych, ich klasyfikacji i archiwizacji dla potrzeb historycznych, zgodnie z zasadami przedstawionymi w niniejszym rozporządzeniu. Należy następnie uchylić rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 354/83 z dnia 1 lutego 1983 r. dotyczące udostępnienia do wglądu publicznego historycznych materiałów archiwalnych Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej(8). [Poprawka 10]
(20) W celu rozwoju działalności instytucji w dziedzinach wymagających pewnego stopnia poufności właściwe jest stworzenie kompleksowego systemu bezpieczeństwa obejmującego traktowanie unijnych informacji niejawnych. Określenie "informacje niejawne UE" powinno oznaczać wszelkie informacje i materiały, których ujawnienie bez zezwolenia może spowodować różnego stopnia szkody dla interesów UE lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich, niezależnie od tego, czy takie informacje pochodzą od państw członkowskich, krajów trzecich czy organizacji międzynarodowych. Zgodnie z zasadami demokratycznymi, przedstawionymi w art. 6 ust. 1 Traktatu WE Parlament Europejski powinien mieć dostęp do informacji niejawnych UE, zwłaszcza gdy taki dostęp jest konieczny do wypełniania obowiązków legislacyjnych i nielegislacyjnych przyznanych na mocy traktatów. [Poprawka 13]
(21) Instytucje i organy wspólnotowe powinny traktować dane osobowe w sposób uczciwy i przejrzysty i w pełnej zgodności z prawami podmiotów, których dane dotyczą, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych(9)oraz zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich ("Trybunał Sprawiedliwości"). Instytucje powinny określić swoje procedury wewnętrzne, należycie uwzględniając zalecenie Europejskiego Inspektora Ochrony Danych.
Od momentu przyjęcia rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości oraz decyzje i stanowiska przyjęte przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i Europejskiego Inspektora Ochrony Danych wyjaśniły stosunek zachodzący między tym rozporządzeniem a rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 w takim sensie, że w przypadku wniosków o dokumenty zawierające dane osobowe należy stosować rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 i że jakiekolwiek stosowanie wyjątków od reguł umożliwiających dostęp do dokumentów i informacji w celu ochrony danych osobowych musi opierać się na konieczności ochrony prywatności i integralności osobistej. [Poprawka 7]
(22) Prawo dostępu do dokumentów publicznych nie narusza prawa dostępu do danych osobowych na mocy rozporządzenia (WE) nr 45/2001. Jeżeli dana osoba wnioskuje o dostęp do dotyczących jej danych, instytucja powinna z własnej inicjatywy zbadać, czy osoba ta jest uprawniona do dostępu do danych na mocy rozporządzenia (WE) nr 45/2001. [Poprawka 99]
(23) Art. 4 statutu posła do Parlamentu Europejskiego wyłącza dokumenty posłów do Parlamentu Europejskiego z zakresu definicji "dokumentu" stosowanej w niniejszym rozporządzeniu. W przypadku przekazywania tych dokumentów instytucjom poza procesem legislacyjnym, nadal chroni je art. 6 statutu posła. Dlatego interpretacja niniejszego rozporządzenia powinna należycie uwzględniać ochronę działalności politycznej posłów do Parlamentu Europejskiego, przewidzianej w statucie posła, aby chronić demokratyczne zasady Unii Europejskiej. [Poprawka 116]
(24) Należy ustanowić jasne zasady dotyczące ujawniania dokumentów pochodzących z państw członkowskich oraz dokumentów osób trzecich należących do akt postępowań sądowych, jak również dokumentów uzyskanych przez instytucje na mocy szczególnych kompetencji dochodzeniowych powierzonych im w prawie WE.
(25) Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich wyraźnie stwierdził, że obowiązek konsultacji z państwami członkowskimi w związku z wnioskami o dostęp do pochodzących z nich dokumentów nie daje im prawa weta ani prawa odwoływania się do praw lub przepisów krajowych, a także że instytucja otrzymująca wniosek może odmówić dostępu do dokumentów jedynie na podstawie wyjątków zawartych w niniejszym rozporządzeniu. Pozostaje jednak jeszcze do wyjaśnienia status dokumentów pochodzących od osób trzecich w celu zagwarantowania, że informacje dotyczące procedur legislacyjnych nie będą udostępniane osobom trzecim (w tym organom administracyjnym krajów trzecich) w szerszym stopniu niż obywatelom Unii, do których przepisy te będą mieć zastosowanie. [Poprawki 93/110]
(26) Zgodnie z art. 255 ust. 1 Traktatu WE Komisja powinna natychmiast upublicznić wszystkie dokumenty dotyczące toczących się międzynarodowych negocjacji w sprawie umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami podrobionymi. [Poprawka 109]
(27) W celu zapewnienia większej otwartości w pracach instytucji dostęp do dokumentów powinien być udzielany przez Parlament Europejski, Radę i Komisję nie tylko w przypadku dokumentów sporządzanych przez instytucje, lecz również dokumentów przez nie otrzymywanych. Państwo członkowskie może zażądać, by Parlament Europejski, Komisja czy Rada nie udostępniały osobom trzecim poza samymi instytucjami dokumentu pochodzącego z tego państwa bez jego uprzedniej zgody. Jeżeli takie żądanie nie zostanie zaakceptowane, instytucja, która je otrzymała, powinna podać powody odmowy. Zgodnie z art. 296 Traktatu WE żadne państwo członkowskie nie ma obowiązku udzielania informacji, których ujawnienie uznaje za sprzeczne z podstawowymi interesami jego bezpieczeństwa. [Poprawka 14]
(28) Zasadniczo wszelkie dokumenty sporządzone lub otrzymane przez instytucje i związane z ich działalnością powinny być rejestrowane i publicznie dostępne. Jednakże, bez uszczerbku dla kontroli Parlamentu Europejskiego, dostęp do całego dokumentu lub jego części mógłby zostać odroczony. [Poprawka 15]
(29) Instytucje powinny zapewnić, aby rozwój technologii informacyjnej ułatwiał korzystanie z prawa dostępu do dokumentów i nie powodował ograniczenia ilości informacji dostępnych do wiadomości publicznej. [Poprawka 17]
(30) W celu zapewnienia, że prawo dostępu jest w pełni poszanowane, należy zastosować dwustopniową procedurę administracyjną, z dodatkową możliwością postępowania sądowego lub skargi do rzecznika praw obywatelskich.
(31) Instytucje powinny w sposób spójny i skoordynowany informować opinię publiczną o środkach przyjętych w celu wprowadzenia w życie niniejszego rozporządzenia oraz przeszkolić swój personel w pomaganiu obywatelom w korzystaniu z praw przysługujących im na podstawie niniejszego rozporządzenia. [Poprawka 19]
▐ [Poprawka 21]
(32) Zgodnie z art. 255 ust. 3 Traktatu WE oraz zasadami i przepisami przedstawionymi w niniejszym rozporządzeniu każda instytucja ustanawia szczegółowe przepisy dotyczące dostępu do swoich dokumentów w swoim regulaminie wewnętrznym(10)(11)(12). [Poprawka 23]
(33) W celu zapewnienia pełnego stosowania niniejszego rozporządzenia we wszystkich działaniach Unii, wszystkie agencje założone przez instytucje powinny stosować się do zasad ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Wszystkie inne instytucje UE są proszone o przyjęcie porównywalnych środków, zgodnie z art. 1 Traktatu UE. [Poprawka 12]
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Brukseli
W imieniu Parlamentu Europejskiego | W imieniu Rady |
Przewodniczący | Przewodniczący |
______
(1) ...
(2) Dz.U L 145 z 31.5.2001, s. 43.
(3)Dz.U. C 303 z 14.12.2007, s. 1.
(4)Dz.U. C 293 E z 2.12.2006, s. 151.
(5) Dz.U. L 264 z 25.9.2006, s. 13.
(6)Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie wspólnych wytycznych dotyczących jakości prawodawstwa wspólnotowego (Dz.U. C 73 z 17.3.1999, s. 1).
(7)Dz.U. L 345 z 31.12.2003, s. 90.
(8)Dz.U. L 43 z 15.2.1983, s. 1.
(9) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(10)Dz.U. L 340 z 31.12.1993, s. 43. ||
(11)Dz.U. L 46 z 18.2.1994, s. 58. ||
(12)Dz.U. L 263 z 25.9.1997, s. 27.
(13)Patrz art. 7 SEC(2008)2109.
(*)Sześć miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
(**)Rok od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2010.87E.363 |
Rodzaj: | Rezolucja |
Tytuł: | P6_TC1-COD(2008)0069 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr…/2009 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (przekształcenie). |
Data aktu: | 11/03/2009 |
Data ogłoszenia: | 01/04/2010 |