Akty Prawne
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej - Seria C
Dz.U.UE.C.2009.70E.37

Wspólne stanowisko przyjęte przez Radę w celu przyjęcia dyrektywy 2009/…/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia … dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE.

WSPÓLNE STANOWISKO (WE) nr 9/2009

przyjęte przez Radę w dniu 9 stycznia 2009 r.

w celu przyjęcia dyrektywy 2009/.../WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia ... dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2009/C 70 E/02)

(Dz.U.UE C z dnia 24 marca 2009 r.)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 47 ust. 2 oraz art. 55 i art. 95,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego⁽¹⁾,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Regionów⁽²⁾,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu⁽³⁾,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rynek wewnętrzny gazu ziemnego, który od 1999 r. jest stopniowo realizowany w całej Wspólnocie, ma na celu zapewnienie prawdziwej możliwości wyboru wszystkim konsumentom w Unii Europejskiej, bez względu na to czy są to obywatele, czy przedsiębiorstwa, stworzenie nowych możliwości gospodarczych oraz zwiększenie poziomu handlu transgranicznego, aby osiągnąć w ten sposób zwiększenie wydajności, konkurencyjne ceny i wyższe standardy usług oraz przyczynić się do bezpieczeństwa dostaw i stabilności.

(2) Dyrektywa 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu⁽⁴⁾ wniosła znaczący wkład w tworzenie takiego rynku wewnętrznego gazu ziemnego.

(3) Wolności, jakie Traktat gwarantuje obywatelom Unii - swobodny przepływ towarów, prawo do swobodnego świadczenia usług i swoboda przedsiębiorczości - są możliwe do osiągnięcia jedynie w warunkach w pełni otwartego rynku, który umożliwia wszystkim konsumentom swobodny wybór dostawców, a wszystkim dostawcom swobodną realizację dostaw dla swoich odbiorców.

(4) Istnieją jednak obecnie we Wspólnocie przeszkody w sprzedaży gazu na równych warunkach oraz bez dyskryminacji lub niekorzystnych warunków. W szczególności brakuje jeszcze niedyskryminacyjnego dostępu do sieci oraz równie skutecznego nadzoru regulacyjnego w każdym z państw członkowskich.

(5) W komunikacie Komisji z dnia 10 stycznia 2007 r. zatytułowanym "Polityka energetyczna dla Europy" zwrócono uwagę na zasadnicze znaczenie dokończenia budowy rynku wewnętrznego gazu ziemnego oraz stworzenia równych warunków działania dla wszystkich przedsiębiorstw gazowych mających siedzibę we Wspólnocie. Komunikaty Komisji z dnia 10 stycznia 2007 r. zatytułowane "Perspektywy rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu" oraz "Dochodzenie w ramach art. 17 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 w odniesieniu do europejskich sektorów gazu i energii elektrycznej (Raport końcowy)" wykazały, że obecne przepisy i środki nie zapewniają niezbędnych ram dla osiągnięcia celu, jakim jest właściwie funkcjonujący rynek wewnętrzny.

(6) Bez skutecznego oddzielenia sieci od działalności w zakresie produkcji i dostaw ("skuteczny rozdział"), istnieje nieodłączne ryzyko dyskryminacji nie tylko w zakresie eksploatacji sieci, ale także w zakresie środków zachęcających przedsiębiorstwa zintegrowane pionowo do dokonywania stosownych inwestycji w swoje sieci.

(7) Przepisy dotyczące rozdziału prawnego i funkcjonalnego przewidziane w dyrektywie 2003/55/WE nie doprowadziły jednak do skutecznego wydzielenia operatorów systemów przesyłowych. Na posiedzeniu w Brukseli w dniach 8 i 9 marca 2007 r. Rada Europejska wezwała w związku z tym Komisję do opracowania wniosków legislacyjnych w zakresie "skutecznego oddzielenia działalności w zakresie dostaw i produkcji od eksploatacji sieci".

(8) Skuteczny rozdział może zostać zapewniony jedynie poprzez wyeliminowanie środków zachęcających przedsiębiorstwa zintegrowane pionowo do stosowania dyskryminacji wobec konkurentów w odniesieniu do dostępu do sieci oraz w zakresie inwestycji. Rozdział własności - który należy rozumieć jako wyznaczenie właściciela sieci na operatora systemu i zachowanie jego niezależności od wszelkich interesów związanych z dostawami i produkcją, jest wyraźnie skutecznym i stabilnym sposobem na rozwiązanie nieodłącznego konfliktu interesów oraz zapewnienie bezpieczeństwa dostaw. Z tej przyczyny Parlament Europejski w swojej rezolucji z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie perspektyw rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu nawiązał do rozdziału własności na poziomie przesyłu jako najskuteczniejszego narzędzia promowania inwestycji w infrastrukturę w niedyskryminujący sposób, sprawiedliwego dostępu do sieci dla nowych podmiotów oraz przejrzystego rynku. Zgodnie z zasadami rozdziału własności, państwa członkowskie powinny być zobowiązane do zapewnienia, aby ta sama osoba lub te same osoby nie były uprawnione do sprawowania kontroli nad przedsiębiorstwem produkującym lub dostarczającym gaz i jednocześnie do sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego. Z drugiej strony, sprawowanie kontroli nad systemem przesyłowym lub nad operatorem systemu przesyłowego powinno wykluczać możliwość sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem przedsiębiorstwa dostarczającego lub produkujące gaz. W ramach tych ograniczeń, przedsiębiorstwo produkujące lub dostarczające gaz powinno móc posiadać udziały mniejszościowe w operatorze systemu przesyłowego lub w systemie przesyłowym.

(9) Definicja pojęcia "kontrola" przejęta jest z rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzeniem WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw)⁽⁵⁾.

(10) Ponieważ w ramach rozdziału własności wymagana jest w niektórych przypadkach restrukturyzacja przedsiębiorstw, państwom członkowskim powinien zostać przyznany dodatkowy okres czasu w odniesieniu do stosowania odpowiednich przepisów. Ze względu na pionowe powiązania między sektorami energii elektrycznej i gazu, przepisy dotyczące rozdziału powinny mieć zastosowanie do obu sektorów.

(11) W celu zapewnienia, zgodnie z zasadami rozdziału własności, całkowitej niezależności eksploatacji sieci od interesów związanych z dostawami i produkcją oraz uniemożliwić wymianę jakichkolwiek informacji poufnych, ta sama osoba nie powinna pełnić funkcji członka zarządów zarówno operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego, jak też przedsiębiorstwa prowadzącego działalność w zakresie produkcji lub dostaw. Z tego samego powodu ta sama osoba nie powinna być upoważniona do wyznaczania członków zarządów operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego oraz sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem przedsiębiorstwa produkującego lub dostarczającego gaz.

(12) Ustanowienie operatora systemu lub operatora przesyłu niezależnych od interesów związanych z dostawami i produkcją, powinno umożliwić przedsiębiorstwu zintegrowanemu pionowo utrzymanie własności aktywów sieci przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego oddzielenia interesów, pod warunkiem, że ten niezależny operator systemu lub ten niezależny operator przesyłu pełni wszystkie funkcje operatora systemu, oraz że wprowadzone zostaną szczegółowe uregulowania oraz szeroko zakrojone mechanizmy kontroli regulacyjnej.

(13) W przypadku gdy w dniu ...^(*) przedsiębiorstwo będące właścicielem systemu przesyłowego jest częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, państwa członkowskie powinny otrzymać możliwość wyboru pomiędzy rozdziałem własności a ustanowieniem operatora systemu lub operatora przesyłu niezależnego od interesów związanych z dostawami i produkcją.

(14) W celu pełnego zabezpieczenia interesów wspólników lub akcjonariuszy przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo, państwa członkowskie powinny mieć również możliwość wprowadzenia rozdziału własności w drodze bezpośredniego zbycia lub poprzez podział udziałów lub akcji przedsiębiorstwa zintegrowanego na udziały lub akcje przedsiębiorstwa sieciowego oraz udziały lub akcje pozostałych przedsiębiorstw dostarczających i produkujących gaz, pod warunkiem że spełnione zostały wymogi wynikające z rozdziału własności.

(15) Pełna skuteczność opcji niezależnego operatora systemu lub niezależnego operatora przesyłu powinna zostać zapewniona poprzez szczegółowe przepisy uzupełniające. Niezależność operatora przesyłu powinna zostać zapewniona między innymi poprzez wprowadzenie okresów przejściowych, podczas których w przedsiębiorstwie zintegrowanym pionowo nie prowadzi się działalności zarządczej lub innej odnośnej działalności umożliwiającej dostęp do takich samych informacji, jakie uzyskać może osoba na stanowisku kierowniczym.

(16) Państwo członkowskie ma prawo do opowiedzenia się za całkowitym rozdziałem własności na swoim terytorium. W przypadku gdy państwo członkowskie skorzystało z tego prawa, przedsiębiorstwo nie ma prawa do ustanowienia niezależnego operatora systemu lub niezależnego operatora przesyłu. Ponadto przedsiębiorstwa prowadzące jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw nie mogą bezpośrednio ani pośrednio sprawować kontroli ani wykonywać jakichkolwiek praw względem operatora systemu przesyłowego z państwa członkowskiego, które opowiedziało się za całkowitym rozdziałem własności.

(17) Zgodnie z niniejszą dyrektywą, na rynku wewnętrznym gazu ziemnego będą istniały różne rodzaje organizacji rynku. Środki, które państwa członkowskie mogłyby podjąć w celu zapewnienia równych warunków działania, powinny być oparte na nadrzędnych względach interesu ogólnego. Zgodność środków z Traktatem oraz z prawem wspólnotowym należy konsultować z Komisją.

(18) Podczas realizacji skutecznego rozdziału należy przestrzegać zasady niedyskryminacji między sektorem publicznym i prywatnym. W tym celu ta sama osoba, samodzielnie lub wspólnie z innymi podmiotami, nie powinna móc sprawować kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw - naruszając przy tym zasady rozdziału własności lub opcję niezależnego operatora systemu - w odniesieniu do składu, głosowania lub decyzji organów zarówno operatorów systemów przesyłowych lub systemów przesyłowych, jak i przedsiębiorstw dostarczających lub produkujących gaz. W odniesieniu do rozdziału własności oraz opcji niezależnego operatora sytemu, pod warunkiem, że dane państwo członkowskie jest w stanie wykazać, że wymóg jest spełniony, dwa odrębne podmioty publiczne powinny móc kontrolować, z jednej strony, działalność w zakresie produkcji i dostaw oraz, z drugiej strony, działalność przesyłową.

(19) Skuteczne oddzielenie działalności sieciowej od działalności w zakresie dostaw i produkcji powinno mieć zastosowanie na całym obszarze Wspólnoty, zarówno wobec przedsiębiorstw ze Wspólnoty, jak i tych spoza Wspólnoty. Aby zapewnić, że działalność sieciowa oraz działalność w zakresie dostaw i produkcji na całym obszarze Wspólnoty były od siebie niezależne, organy regulacyjne powinny zostać uprawnione do odmowy przyznania certyfikacji operatorom systemów przesyłowych, którzy nie spełniają kryteriów rozdziału. Aby zapewnić konsekwentne stosowanie tych zasad na całym obszarze Wspólnoty, organy regulacyjne powinny w jak najwyższym stopniu uwzględniać opinię Komisji przy podejmowaniu decyzji w sprawie certyfikacji. Ponadto, a w celu zapewnienia przestrzegania zobowiązań międzynarodowych Wspólnoty, Komisja powinna mieć prawo do wydawania opinii w sprawie certyfikacji w odniesieniu do właściciela systemu przesyłowego lub operatora systemu przesyłowego kontrolowanego przez osobę lub osoby z kraju trzeciego lub z krajów trzecich.

(20) Zabezpieczenie dostaw energii stanowi jeden z zasadniczych elementów bezpieczeństwa publicznego i w związku z tym jest nieodłącznie związane ze sprawnym funkcjonowaniem rynku wewnętrznego gazu. Gaz może dotrzeć do obywateli Unii wyłącznie za pośrednictwem sieci. Funkcjonujące rynki gazu oraz, w szczególności, sieci i inne aktywa związane z dostawami gazu, są istotne dla bezpieczeństwa publicznego, konkurencyjności gospodarki oraz dobrobytu obywateli Unii. Osobom z krajów trzecich należy zatem zezwolić na kontrolowanie systemu przesyłowego lub operatora systemu przesyłowego jedynie wtedy, gdy spełniają one mające zastosowanie we Wspólnocie wymogi skutecznego rozdziału. Bez uszczerbku dla zobowiązań międzynarodowych Wspólnoty, Wspólnota uważa, że sektor systemów przesyłowych gazu ma ma bardzo duże znaczenie dla Wspólnoty i dlatego niezbędne są dodatkowe zabezpieczenia w odniesieniu do zachowania bezpieczeństwa dostaw energii do Wspólnoty, aby uniknąć wszelkich zagrożeń dla porządku i bezpieczeństwa publicznego we Wspólnocie oraz dla dobrobytu obywateli Unii. Bezpieczeństwo dostaw energii do Wspólnoty wymaga w szczególności oceny niezależności eksploatacji sieci, poziomu uzależnienia Wspólnoty oraz poszczególnych państw członkowskich od dostaw energii z krajów trzecich oraz traktowania zarówno krajowego, jak i zagranicznego handlu energią oraz inwestycji w energię przez dany kraj trzeci.

Bezpieczeństwo dostaw należy zatem ocenić w świetle okoliczności faktycznych każdego przypadku, a także w świetle praw i obowiązków wynikających z prawa międzynarodowego, w szczególności z umów międzynarodowych zawartych między Wspólnotą a danym krajem trzecim. W stosownych przypadkach zachęca się Komisję do przedkładania zaleceń dotyczących negocjowania stosownych umów z krajami trzecimi, obejmujących kwestie bezpieczeństwa dostaw energii do Wspólnoty lub do włączenia niezbędnych kwestii w ramy innych negocjacji z tymi krajami trzecimi.

(21) Należy podjąć dalsze środki w celu zapewnienia przejrzystych i niedyskryminacyjnych taryf za dostęp do transportu. Taryfy te powinny być stosowane wobec wszystkich użytkowników na niedyskryminacyjnych zasadach. W przypadku gdy instalacje magazynowe, pojemności magazynowe gazociągów lub usługi pomocnicze funkcjonują na wystarczająco konkurencyjnym rynku, dostęp mógłby być przyznawany na podstawie przejrzystych i niedyskryminacyjnych mechanizmów rynkowych.

(22) Niezbędne jest zapewnienie niezależności operatorów systemu magazynowania, tak aby ulepszyć dostęp stron trzecich do instalacji magazynowych, które są niezbędne z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia do zapewnienia skutecznego dostępu do systemu w celu realizacji dostaw do odbiorców. Za właściwe uznaje się zatem rozwiązanie, w którym instalacje magazynowe są eksploatowane przez prawnie odrębne podmioty, które posiadają skuteczne uprawnienia do podejmowania decyzji w odniesieniu do aktywów niezbędnych dla utrzymywania, eksploatacji i rozbudowy instalacji magazynowych. Niezbędne jest również zwiększenie przejrzystości w zakresie zdolności magazynowej oferowanej stronom trzecim poprzez zobowiązanie państw członkowskich do ustalenia i opublikowania niedyskryminacyjnych, jasnych ram, które określą odpowiedni system regulacyjny mający zastosowanie do instalacji magazynowych.

Wymogi dotyczące poufności w odniesieniu do informacji handlowych podlegających szczególnej ochronie są szczególnie ważne w przypadku danych o charakterze strategicznym lub w przypadku, gdy istnieje tylko jeden użytkownik instalacji magazynowej.

(23) Niedyskryminacyjny dostęp do sieci dystrybucyjnej decyduje o dostępie dostawcy do odbiorców na poziomie detalicznym. Możliwości stosowania dyskryminacji w zakresie dostępu stron trzecich oraz inwestycji są jednak mniejsze na poziomie dystrybucji niż na poziomie przesyłu, gdzie ograniczenia i wpływ interesów związanych z produkcją są zazwyczaj większe niż na poziomie dystrybucji. Ponadto, wymóg rozdziału prawnego i funkcjonalnego operatorów systemów dystrybucyjnych zaczął obowiązywać, zgodnie z dyrektywą 2003/55/WE, dopiero od dnia 1 lipca 2007 r., zaś jego wpływ na rynek wewnętrzny gazu ziemnego w dalszym ciągu wymaga oceny. Obowiązujące obecnie przepisy dotyczące rozdziału prawnego i funkcjonalnego mogą doprowadzić do skutecznego rozdziału, pod warunkiem że będą wyraźniej określone, właściwie wprowadzane w życie i ściśle monitorowane. W celu stworzenia równych warunków działania na poziomie detalicznym, należy monitorować działalność operatorów systemu dystrybucyjnego, zapobiegając tym samym wykorzystywaniu przez nich swojej integracji pionowej w odniesieniu do ich pozycji konkurencyjnej na rynku, zwłaszcza w stosunku do odbiorców będących gospodarstwami domowymi oraz małych odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi.

(24) Aby uniknąć nakładania nieproporcjonalnie dużych obciążeń finansowych i administracyjnych na małych operatorów systemów dystrybucyjnych, państwa członkowskie powinny móc, w razie konieczności, zwolnić takie spółki ze spełniania prawnych wymogów rozdziału dystrybucji.

(25) Dyrektywa 2003/55/WE wprowadziła wymóg, aby państwa członkowskie ustanowiły organy regulacyjne posiadające szczególne uprawnienia. Z doświadczenia wynika jednak, że na przeszkodzie skuteczności regulacji stoi często brak niezależności organów regulacyjnych od rządu, a także niewystarczające uprawnienia i swoboda uznania. Z tego powodu Rada Europejska, na swoim posiedzeniu w Brukseli w dniach 8 i 9 marca 2007 r., wezwała Komisję do opracowania wniosków legislacyjnych przewidujących dalszą harmonizację uprawnień i wzmocnienie niezależności krajowych organów regulacji energetyki. Należy umożliwić, aby tym krajowym organom regulacyjnym mogły podlegać zarówno sektor elektroenergetyczny, jak i sektor gazowy.

(26) Jeżeli rynek wewnętrzny gazu ziemnego ma właściwie funkcjonować, organy regulacji energetyki powinny móc podejmować decyzje dotyczące wszelkich istotnych kwestii regulacyjnych, oraz być w pełni niezależne od jakichkolwiek innych interesów publicznych lub prywatnych. Nie wyklucza to możliwości stosowania kontroli sądowej ani nadzoru parlamentarnego zgodnie z prawem konstytucyjnym państw członkowskich. Ponadto zatwierdzanie budżetu organu regulacyjnego przez krajowego prawodawcę nie stanowi przeszkody dla autonomii budżetowej.

(27) W celu zapewnienia skutecznego dostępu do rynku wszystkim jego uczestnikom, łącznie z nowymi podmiotami wchodzącymi na rynek, niezbędne są niedyskryminacyjne i odzwierciedlające koszty mechanizmy bilansowania. Cel ten powinien być osiągnięty poprzez ustanowienie przejrzystych mechanizmów rynkowych dla dostaw i zakupu gazu, niezbędnego w ramach wymogów bilansowania. Krajowe organy regulacyjne powinny odgrywać aktywną rolę w celu zapewnienia, aby taryfy za bilansowanie były niedyskryminacyjne i odzwierciedlały koszty. Jednocześnie należy dostarczyć stosownych środków zachęcających, aby zapewnić zbilansowanie gazu dostarczanego do systemu i odbieranego z systemu oraz uniknąć zagrożenia dla systemu.

(28) Krajowe organy regulacyjne powinny móc ustalać lub zatwierdzać taryfy lub metody stosowane do wyliczania taryf, w oparciu o propozycje operatora systemu przesyłowego lub operatora(-ów) systemu dystrybucyjnego, lub operatora systemu skroplonego gazu ziemnego (LNG), lub w oparciu o propozycje uzgodnione między tym(-i) operatorem (-ami) i użytkownikami sieci. Wykonując te zadania, krajowe organy regulacyjne powinny zapewnić, aby taryfy przesyłowe i dystrybucyjne były niedyskryminacyjne i odzwierciedlały koszty, a także powinny uwzględniać długoterminowe marginalne koszty sieci, których uniknięto dzięki zastosowaniu środków zarządzania popytem.

(29) Organy regulacji energetyki powinny posiadać uprawnienia do wydawania wiążących decyzji w odniesieniu do przedsiębiorstw gazowych oraz do nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji na przedsiębiorstwa gazowe, które nie wywiązują się ze swoich zobowiązań lub do zaproponowania właściwemu sądowi nałożenia na nie takich sankcji. Organom regulacyjnym należy również przyznać - niezależnie od stosowania zasad konkurencji - uprawnienia do podejmowania decyzji w sprawie stosownych środków promujących skuteczną konkurencję niezbędną dla właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ziemnego. Ustanowienie programów liberalizacji jest jednym z możliwych środków, które można użyć w celu promowania skutecznej konkurencji i zapewniania właściwego funkcjonowania rynku. Organom regulacji energetyki należy również przyznać uprawnienia do zapewniania wysokich standardów usługi publicznej w zgodzie z otwarciem rynku, ochrony odbiorców wrażliwych, a także pełnej skuteczności środków w zakresie ochrony konsumentów. Przepisy te powinny pozostawać bez uszczerbku zarówno dla uprawnień Komisji w zakresie stosowania zasad konkurencji, w tym również badania operacji łączenia przedsiębiorstw o wymiarze wspólnotowym, jak i dla zasad dotyczących rynku wewnętrznego, takich jak swobodny przepływ kapitału.

Niezależnym organem, do którego ma prawo odwołać się strona, której dotyczy decyzja krajowego organu regulacyjnego, mógłby być sąd lub inny organ sądowy uprawniony do przeprowadzania kontroli sądowej.

(30) Inwestycje w istotną nową infrastrukturę powinny być stanowczo promowane przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ziemnego. W celu zwiększenia korzystnego wpływu projektów infrastrukturalnych objętych zwolnieniem na konkurencję i bezpieczeństwo dostaw, należy zbadać zainteresowanie ze strony rynku podczas fazy planowania projektu, jak również wprowadzić zasady zarządzania ograniczeniami. W przypadku gdy infrastruktura znajduje się na terytorium więcej niż jednego państwa członkowskiego, Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki, ustanowiona na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr .../2009⁽⁶⁾, ("Agencja"), powinna rozpatrywać - jako najwyższa instancja - wnioski o zwolnienie w celu lepszego uwzględnienia następstw transgranicznych oraz ułatwienia obsługi administracyjnej. Ponadto, uwzględniając szczególny profil ryzyka tego rodzaju dużych projektów infrastrukturalnych objętych zwolnieniem, należy umożliwić czasowe przyznawanie częściowych zwolnień przedsiębiorstw mających interesy związane z dostawami i produkcją w odniesieniu do zasad rozdziału dla danych projektów. Powinno mieć to zastosowanie, z przyczyn związanych z bezpieczeństwem dostaw, w szczególności do nowych gazociągów w obrębie Wspólnoty, transportujących gaz z krajów trzecich do Wspólnoty.

(31) Rynek wewnętrzny gazu ziemnego ponosi konsekwencje braku płynności i przejrzystości, który stoi na przeszkodzie skutecznej alokacji zasobów, zabezpieczeniu przed ryzykiem oraz wejściu na rynek nowych podmiotów. Niezbędne jest zwiększenie zaufania do rynku, jego płynności oraz zwiększenie liczby uczestników rynku, dlatego też należy zwiększyć nadzór regulacyjny nad przedsiębiorstwami prowadzącymi działalność w zakresie dostaw gazu. Wymogi takie powinny pozostać bez uszczerbku oraz być zgodne z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi dotyczącymi rynków finansowych. Niezbędna jest współpraca między organami regulacji energetyki i organami nadzoru rynków finansowych, w celu umożliwienia każdemu z nich wzajemnego zapoznania się z ogólną sytuacją na odnośnych rynkach.

(32) Przed przyjęciem przez Komisję wytycznych określających dalsze wymogi w zakresie prowadzenia dokumentacji, Agencja oraz Komitet Europejskich Organów Nadzoru nad Papierami Wartościowymi ("CESR") powinny porozumieć się z Komisją i doradzać jej w sprawie treści wytycznych. Agencja i CESR powinny również współpracować w celu przeprowadzenia dalszej analizy oraz doradzania w odniesieniu do kwestii, czy transakcje w ramach umów na dostawy gazu oraz derywaty gazowe, powinny podlegać wymogom w zakresie zachowania przejrzystości przed lub po zawarciu transakcji, a jeżeli tak, jaka powinna być treść tych wymogów.

(33) Mając na uwadze bezpieczeństwo dostaw, równowaga podaży i popytu w poszczególnych państwach członkowskich powinna być monitorowana, a w następstwie monitoringu powinno zostać sporządzone sprawozdanie o sytuacji na poziomie Wspólnoty, przy uwzględnieniu zdolności połączeń wzajemnych między poszczególnymi obszarami. Taki monitoring powinien być przeprowadzony wystarczająco wcześnie, aby umożliwić podjęcie właściwych środków jeżeli naruszone zostaje bezpieczeństwo dostaw. Budowa oraz utrzymywanie niezbędnej infrastruktury sieci, łącznie ze zdolnością połączeń wzajemnych, powinny przyczyniać się do zapewnienia stabilnych dostaw gazu.

(34) Państwa członkowskie powinny zapewnić, uwzględniając niezbędne wymagania jakościowe, niedyskryminacyjny dostęp do systemu gazowego dla biogazu, gazu z biomasy i innych rodzajów gazu, pod warunkiem że dostęp ten jest stale zgodny z przepisami technicznymi i normami bezpieczeństwa. Te przepisy i normy powinny zapewniać technicznie wykonalne i bezpieczne wprowadzanie gazów do sieci i transport tych gazów systemem gazowym oraz powinny uwzględniać charakterystykę chemiczną tych gazów.

(35) Umowy długoterminowe będą nadal stanowić ważny element dostaw gazu w państwach członkowskich i powinny zostać utrzymane jako opcja dla przedsiębiorstw dostarczających gaz, o ile nie są sprzeczne z celami niniejszej dyrektywy i są zgodne z Traktatem, w tym z zasadami konkurencji. Niezbędne jest zatem uwzględnianie umów długoterminowych przy planowaniu zdolności dostawczych i transportowych przedsiębiorstw gazowych.

(36) Aby zapewnić utrzymanie wysokich standardów usługi publicznej we Wspólnocie, Komisja powinna być regularnie powiadamiana o wszelkich środkach podejmowanych przez państwa członkowskie dla osiągnięcia celów niniejszej dyrektywy. Komisja powinna regularnie publikować sprawozdanie analizujące środki podjęte na poziomie krajowym dla osiągnięcia celów związanych z usługą publiczną oraz porównujące ich skuteczność, w celu opracowania zaleceń dotyczących środków, jakie należy podjąć na poziomie krajowym dla osiągnięcia wysokich standardów usług publicznych.

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby odbiorcy, gdy są podłączeni do systemu gazowego, byli informowani o ich prawach do dostaw gazu ziemnego o określonej jakości po uzasadnionych cenach. Środki przyjmowane przez państwa członkowskie w celu ochrony odbiorców końcowych mogą różnić się od siebie w zależności od tego czy dotyczą odbiorców będących gospodarstwami domowymi lub małych i średnich przedsiębiorstw.

(37) Przestrzeganie wymogów usługi publicznej jest podstawowym wymogiem niniejszej dyrektywy, ważne jest więc, aby wspólne minimalne standardy, przestrzegane przez wszystkie państwa członkowskie, zostały określone w niniejszej dyrektywie, z uwzględnieniem celów wspólnej ochrony, bezpieczeństwa dostaw, ochrony środowiska i równoważnych poziomów konkurencji we wszystkich państwach członkowskich. Ważne jest, aby wymogi usługi publicznej podlegały interpretacji na poziomie krajowym, uwzględniając uwarunkowania krajowe i pod warunkiem przestrzegania prawa wspólnotowego.

(38) Środki wprowadzane w życie przez państwa członkowskie, aby osiągnąć cele spójności społecznej i gospodarczej mogą obejmować, w szczególności, zapewnienie odpowiednich bodźców ekonomicznych, przy użyciu, w stosownych przypadkach, wszelkich istniejących narzędzi krajowych i wspólnotowych. Narzędzia te mogą obejmować mechanizmy zobowiązań dla zagwarantowania koniecznych inwestycji.

(39) W zakresie, w jakim środki przyjęte przez państwa członkowskie w celu spełnienia obowiązków użyteczności publicznej stanowią pomoc państwa, zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu, istnieje obowiązek Traktatu zgłoszenia ich Komisji wynikający z art. 88 ust. 3.

(40) Wymogi usługi publicznej oraz wynikające z nich wspólne minimalne standardy muszą być w dalszym ciągu wzmacniane w celu zapewnienia, aby wszyscy konsumenci mogli odnieść korzyści wynikające z konkurencji. Kluczowym aspektem dostaw dla odbiorców jest dostęp do danych na temat zużycia, dlatego też konsumenci muszą mieć dostęp do swoich danych, tak aby mogli zwracać się do konkurentów o składanie ofert w oparciu o te dane. Konsumenci powinni również mieć prawo do odpowiedniej informacji o własnym zużyciu energii. Regularnie przekazywane informacje na temat kosztów energii będą stwarzać zachęty do oszczędności energii, gdyż dzięki nim odbiorcy uzyskają bezpośrednie informacje zwrotne dotyczące skutków inwestycji w energooszczędne rozwiązania oraz zmiany przyzwyczajeń.

(41) Aby przyczynić się do bezpieczeństwa dostaw zachowując jednocześnie ducha solidarności między państwami członkowskimi, zwłaszcza w przypadku kryzysu dostaw energii, ważne jest zapewnienie ram dla regionalnej współpracy w duchu solidarności. Taka współpraca w duchu solidarności może opierać się, jeśli tak zadecydują państwa członkowskie, przede wszystkim na mechanizmach rynkowych.

(42) Mając na uwadze tworzenie rynku wewnętrznego gazu ziemnego, państwa członkowskie powinny sprzyjać integracji swoich krajowych rynków oraz współpracy operatorów systemów na poziomie wspólnotowym oraz regionalnym.

(43) Organy regulacyjne powinny również dostarczać informacje rynkowi, aby pozwolić Komisji na spełnianie jej roli polegającej na obserwowaniu i monitorowaniu rynku wewnętrznego gazu ziemnego oraz jego rozwoju w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, włączając w to aspekty takie jak podaż i popyt, infrastruktury przesyłowe i dystrybucyjne, handel transgraniczny, inwestycje, ceny hurtowe i detaliczne, płynność rynku oraz poprawa w zakresie środowiska i wydajności.

(44) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie utworzenie w pełni funkcjonalnego rynku wewnętrznego gazu ziemnego, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(45) Na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr .../2009 z dnia ... w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego⁽⁷⁾ Komisja może przyjąć wytyczne w celu osiągnięcia niezbędnego stopnia harmonizacji. Wytyczne takie, które stanowią wiążące środki wykonawcze, są - również w odniesieniu do niektórych postanowień niniejszej dyrektywy - użytecznym narzędziem, które może być w razie konieczności szybko dostosowane.

(46) Środki niezbędne dla wprowadzenia w życie niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji⁽⁸⁾.

(47) W szczególności należy przyznać Komisji uprawnienia do przyjęcia wytycznych niezbędnych do zapewnienia minimalnego stopnia harmonizacji wymaganego dla osiągnięcia celu niniejszej dyrektywy. Ponieważ środki te mają zasięg ogólny i mają na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, poprzez uzupełnienie jej o nowe elementy inne niż istotne, powinny zostać przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą przewidzianą w art. 5a decyzji 1999/468/WE.

(48) Zgodnie z pkt. 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa⁽⁹⁾, zachęca się państwa członkowskie do sporządzania, dla ich własnych celów i w interesie Wspólnoty, własnych tabel, które w możliwie najszerszym zakresie odzwierciedlają korelację pomiędzy niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji, oraz do podania ich do publicznej wiadomości.

(49) Z uwagi na zakres zmian wprowadzonych do dyrektywy 2003/55/WE pożądane jest, ze względów przejrzystości i racjonalizacji, aby przepisy te zostały ujednolicone i ujęte w jednym tekście w nowej dyrektywie.

(50) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności przez Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej.

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

ROZDZIAŁ I

Przedmiot, zakres zastosowania i definicje

Artykuł 1

Przedmiot i zakres zastosowania

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

1) "przedsiębiorstwo gazowe" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która prowadzi przynajmniej jeden z następujących rodzajów działalności: działalność w zakresie produkcji, działalność przesyłową, działalność dystrybucyjną, działalność w zakresie dostaw, w zakresie zakupu lub magazynowania gazu ziemnego, w tym również LNG, i która odpowiada za zadania handlowe, techniczne lub w zakresie utrzymania dotyczące tych działalności, z wyłączeniem odbiorców końcowych;

2) "sieć gazociągów kopalnianych" oznacza każdy gazociąg lub sieć gazociągów eksploatowanych lub zbudowanych w ramach projektu wydobycia ropy naftowej lub gazu, bądź wykorzystywanych do przesyłania gazu ziemnego z jednego lub z większej liczby miejsc wydobycia do zakładu oczyszczania i obróbki, do terminalu albo do końcowego przeładunkowego terminalu przybrzeżnego;

3) "przesył" oznacza transport gazu ziemnego siecią gazociągów wysokociśnieniowych z wyłączeniem sieci gazociągów kopalnianych, w celu dostarczenia go odbiorcom, nie obejmuje jednak dostaw;

4) "operator systemu przesyłowego" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się przesyłem i jest odpowiedzialna za eksploatację, utrzymywanie oraz, w razie konieczności, rozbudowę systemu przesyłowego na danym obszarze, a w stosownych przypadkach za wzajemne połączenia z innymi systemami, oraz za zapewnienie długoterminowej zdolności systemu do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb w zakresie transportu gazu;

5) "dystrybucja" oznacza transport gazu ziemnego lokalnymi lub regionalnymi sieciami gazociągów w celu dostarczenia go odbiorcom, ale nie obejmuje dostaw;

6) "operator systemu dystrybucyjnego" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się dystrybucją i jest odpowiedzialna za eksploatację, utrzymywanie lub, w razie konieczności, rozbudowę systemu dystrybucyjnego na danym obszarze, a w stosownych przypadkach za wzajemne połączenia z innymi systemami i za zapewnienie długoterminowej zdolności systemu do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb dystrybucji gazu;

7) "dostawa" oznacza sprzedaż, w tym również odsprzedaż, gazu ziemnego, łącznie z LNG, odbiorcom;

8) "przedsiębiorstwo dostarczające gaz" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się dostawami;

9) "instalacja magazynowa" oznacza instalację używaną do magazynowania gazu ziemnego i będącą własnością przedsiębiorstwa gazowego lub eksploatowaną przez nie, wraz z częścią instalacji LNG używaną do magazynowania LNG, ale z wyłączeniem części wykorzystywanej do działalności produkcyjnej oraz z wyłączeniem instalacji przeznaczonych wyłącznie dla operatorów systemów przesyłowych dla realizacji ich zadań;

10) "operator systemu magazynowania" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się magazynowaniem i jest odpowiedzialna za eksploatację instalacji magazynowych;

11) "instalacja LNG" oznacza terminal wykorzystywany do skraplania gazu ziemnego lub importu, wyładunku i regazyfikacji LNG i który obejmuje usługi pomocnicze i buforowe zbiorniki magazynowe niezbędne do procesu regazyfikacji, a następnie dostarczania gazu do systemu przesyłowego, ale z wyłączeniem wszelkich części terminali LNG, które przeznaczone są do magazynowania;

12) "operator systemu LNG" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która zajmuje się skraplaniem gazu ziemnego lub jego przywozem, wyładunkiem i regazyfikacją LNG oraz jest odpowiedzialna za eksploatację instalacji LNG;

13) "system" oznacza wszelkie sieci przesyłowe, sieci dystrybucyjne, instalacje LNG lub instalacje magazynowe będące własnością przedsiębiorstwa gazowego lub eksploatowane przez nie, obejmujące pojemności magazynowe gazociągów i instalacje dostarczające usługi pomocnicze oraz instalacje przedsiębiorstw powiązanych, niezbędne do zapewnienia dostępu do sieci przesyłowych, dystrybucyjnych i instalacji LNG;

14) "usługi pomocnicze" oznaczają wszelkie usługi pomocnicze niezbędne do zapewnienia dostępu i eksploatacji sieci przesyłowych, sieci dystrybucyjnych, instalacji LNG lub instalacji magazynowych, w tym również instalacje do bilansowania obciążenia i instalacje mieszalnikowe, ale z wyłączeniem instalacji przeznaczonych wyłącznie dla operatorów systemów przesyłowych dla realizacji ich zadań;

15) "pojemności magazynowe gazociągów" oznaczają magazynowanie gazu pod ciśnieniem w gazowych systemach przesyłowych i dystrybucyjnych, z wyłączeniem instalacji przeznaczonych dla operatorów systemów przesyłowych dla realizacji ich zadań;

16) "system wzajemnie połączony" oznacza kilka wzajemnie ze sobą połączonych systemów;

17) "połączenie wzajemne" oznacza linię przesyłową przekraczającą granicę między państwami członkowskimi wyłącznie w celu połączenia krajowych systemów przesyłowych tych państw członkowskich;

18) "gazociąg bezpośredni" oznacza dodatkowy gazociąg uzupełniający system wzajemnie połączonym;

19) "zintegrowane przedsiębiorstwo gazowe" oznacza przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo lub poziomo;

20). "przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo" oznacza przedsiębiorstwo gazowe lub grupę przedsiębiorstw gazowych, w których ta sama osoba lub te same osoby są uprawnione, bezpośrednio lub pośrednio, do sprawowania kontroli, a dane przedsiębiorstwo lub grupa przedsiębiorstw prowadzi co najmniej jedną z następujących działalności: działalność przesyłową, działalność dystrybucyjną, LNG lub w zakresie magazynowania oraz co najmniej jedną z następujących działalności: w zakresie produkcji lub w zakresie dostaw gazu ziemnego;

21. "przedsiębiorstwo zintegrowane poziomo" oznacza przedsiębiorstwo prowadzące przynajmniej jeden z następujących rodzajów działalności: działalność w zakresie produkcji, działalność przesyłową, działalność dystrybucyjną, działalność w zakresie dostaw lub magazynowanie gazu ziemnego oraz prowadzące inną działalność niezwiązaną z gazem;

22) "przedsiębiorstwa powiązane" oznaczają przedsiębiorstwa powiązane w rozumieniu art. 41 siódmej dyrektywy Rady 83/349/EWG z dnia 13 czerwca 1983 r. wydanej na podstawie art. 44 ust. 2 lit. g)^(**) Traktatu w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych⁽¹⁰⁾ lub przedsiębiorstwa stowarzyszone w rozumieniu art. 33 ust. 1 tej dyrektywy lub przedsiębiorstwa należące do tych samych wspólników lub akcjonariuszy;

23) "użytkownicy systemu" oznaczają każdą osobę fizyczną lub prawną dostarczającą gaz do systemu lub pobierającą go z tego systemu;

24) "odbiorcy" oznaczają hurtowych i końcowych odbiorców gazu ziemnego i przedsiębiorstwa gazowe, które dokonują zakupu gazu ziemnego;

25) "odbiorcy będący gospodarstwami domowymi" oznaczają odbiorców dokonujących zakupu gazu ziemnego dla potrzeb własnego zużycia w ich gospodarstwach domowych;

26) "odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi" oznaczają odbiorców dokonujących zakupu gazu ziemnego, który nie jest przeznaczony na użytek ich własnych gospodarstw domowych;

27) "odbiorcy końcowi" oznaczają odbiorców dokonujących zakupu gazu ziemnego na własny użytek;

28) "uprawnieni odbiorcy" oznaczają odbiorców, którzy mają prawo do zakupu gazu od wybranego przez nich dostawcy, w rozumieniu art. 36;

29) "odbiorcy hurtowi" oznaczają wszelkie osoby fizyczne lub prawne, inne niż operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych, które dokonują zakupu gazu ziemnego w celu jego odsprzedaży wewnątrz systemu, w którym działają, lub poza nim;

30) "planowanie długoterminowe" oznacza planowanie zdolności dostaw i zdolności transportowych w perspektywie długoterminowej przez przedsiębiorstwa gazowe, w celu zaspokojenia zapotrzebowania systemu na gaz ziemny, dywersyfikację źródeł i zabezpieczenia dostaw gazu dla odbiorców;

31) "rynek wschodzący" oznacza państwo członkowskie, w którym pierwsza dostawa handlowa w ramach jego pierwszej umowy długoterminowej na dostawy gazu ziemnego miała miejsce nie wcześniej niż 10 lat temu;

32) "bezpieczeństwo" oznacza zarówno bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego jak i bezpieczeństwo techniczne;

33) "nowa infrastruktura" oznacza infrastrukturę nieukończoną przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy.

34) "umowa na dostawy gazu" oznacza umowę dostawy gazu ziemnego, ale nie obejmuje derywatu gazowego;

35) "derywat gazowy" oznacza instrument finansowy określony w pkt. 5, 6 lub 7 sekcji C załącznika I do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych⁽¹¹⁾, w przypadku gdy instrument ten odnosi się do gazu ziemnego;

36) "kontrola" oznacza wszelkiego rodzaju prawa, umowy lub jakiekolwiek inne środki, które oddzielnie lub wspólnie i uwzględniając okoliczności faktyczne lub prawne dają możliwość wywierania decydującego wpływu na przedsiębiorstwo, w szczególności poprzez:

a) własność lub prawo użytkowania całego lub części aktywów przedsiębiorstwa;

b) prawa lub umowy przyznające decydujący wpływ na skład, głosowanie lub decyzje organów przedsiębiorstwa.

ROZDZIAŁ II

Ogólne zasady organizacji sektora

Artykuł 3

Obowiązki użyteczności publicznej i ochrona odbiorcy

W pełni uwzględniając odpowiednie przepisy Traktatu, w szczególności jego art. 86, państwa członkowskie mogą w ogólnym interesie gospodarczym nałożyć na przedsiębiorstwa działające w sektorze gazowym obowiązki użyteczności publicznej, które mogą odnosić się do bezpieczeństwa, w tym również do bezpieczeństwa dostaw, regularności, jakości i ceny dostaw, a także do ochrony środowiska, w tym również do efektywności energetycznej i ochrony klimatu. Takie obowiązki są jasno określone, przejrzyste, niedyskryminacyjne, sprawdzalne i gwarantują wspólnotowym przedsiębiorstwom gazowym równość dostępu do konsumentów krajowych. W odniesieniu do bezpieczeństwa dostaw, efektywności energetycznej/zarządzania popytem i aby osiągnąć cele środowiskowe, o których mowa w niniejszym ustępie, państwa członkowskie mogą wprowadzić konieczność realizacji planów długoterminowych, uwzględniając przy tym fakt, że o dostęp do systemu mogą się ubiegać strony trzecie.

Państwa członkowskie przyjmują odpowiednie środki w celu ochrony odbiorców końcowych i zapewniają wysoki stopień ochrony konsumenta oraz zapewniają w szczególności odpowiednie środki ochrony odbiorców wrażliwych, w tym również odpowiednie środki chroniące ich przed odłączeniem. W tym kontekście państwa członkowskie mogą przyjąć odpowiednie środki w celu ochrony odbiorców na obszarach oddalonych, podłączonych do systemu gazowego. Państwa członkowskie mogą wyznaczyć dostawcę z urzędu dla odbiorców podłączonych do sieci gazowej. Państwa członkowskie zapewniają wysoki stopień ochrony konsumenta, w szczególności w odniesieniu do przejrzystości ogólnych warunków umownych, informacji ogólnych i mechanizmów rozstrzygania sporów. Państwa członkowskie zapewniają, aby uprawniony odbiorca miał rzeczywistą możliwość zmiany dostawcy. W odniesieniu przynajmniej do odbiorców będących gospodarstwami domowymi środki te obejmują środki określone w załączniku I.

Państwa członkowskie wprowadzają w życie odpowiednie środki umożliwiające osiągnięcie celów spójności społecznej i gospodarczej oraz ochrony środowiska - co może obejmować środki w zakresie efektywności energetycznej/zarządzania popytem i środki przeciwdziałające zmianom klimatu - oraz bezpieczeństwa dostaw. Środki te mogą obejmować w szczególności odpowiednie bodźce ekonomiczne - w stosownych przypadkach z zastosowaniem wszystkich istniejących narzędzi krajowych i wspólnotowych - w celu utrzymywania i budowy niezbędnej infrastruktury sieciowej, w tym również do zdolności połączeń wzajemnych.

Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o niestosowaniu przepisów art. 4 w odniesieniu do dystrybucji w zakresie, w jakim ich stosowanie stanowiłoby prawną lub faktyczną przeszkodę w wykonywaniu obowiązków nałożonych na przedsiębiorstwa gazowe w ogólnym interesie gospodarczym, i w zakresie, w jakim nie wpłynie to na rozwój handlu w stopniu sprzecznym z interesami Wspólnoty. Interesy Wspólnoty obejmują między innymi konkurencję w odniesieniu do uprawnionych odbiorców, zgodnie z niniejszą dyrektywą i art. 86 Traktatu.

Wprowadzając w życie niniejszą dyrektywę, państwa członkowskie informują Komisję o wszystkich środkach przyjętych w celu spełnienia obowiązków użyteczności publicznej, w tym również ochrony konsumentów i ochrony środowiska, a także o ich możliwym wpływie na konkurencję krajową i międzynarodową oraz o tym, czy takie środki wymagają odstępstwa od niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie powiadamiają następnie Komisję co dwa lata o wszelkich zmianach takich środków niezależnie od tego, czy wymagają one odstępstwa od niniejszej dyrektywy czy też nie.

Artykuł 4

Procedura udzielania zezwoleń

W przypadkach gdy wymagane jest zezwolenie (np. licencja, pozwolenie, koncesja, zgoda lub zatwierdzenie) na budowę lub eksploatację instalacji gazu ziemnego, państwa członkowskie lub jakikolwiek wyznaczony przez nie właściwy organ udzielają zezwoleń na budowę lub eksploatację na swoim terytorium takich instalacji, gazociągów i związanych z nimi urządzeń, zgodnie z ust. 2-4. Państwa członkowskie lub jakikolwiek właściwy organ przez nie wyznaczony mogą również na tej samej podstawie udzielać zezwoleń na dostawę gazu ziemnego oraz zezwoleń dla odbiorców hurtowych.

Artykuł 5

Monitorowanie bezpieczeństwa dostaw

Państwa członkowskie zapewniają monitorowanie kwestii związanych z bezpieczeństwem dostaw. W przypadku gdy państwa członkowskie uznają to za stosowne, mogą powierzyć to zadanie organom regulacyjnym, o których mowa w art. 44 ust. 1. Monitorowanie to obejmuje w szczególności równowagę podaży i popytu na rynku krajowym, poziom przewidywanego przyszłego zapotrzebowania i dyspozycyjności dostaw, przewidywane dodatkowe zdolności znajdujące się w fazie planowania lub realizacji, a także jakość i poziom utrzymania sieci oraz środki mające na celu pokrycie zapotrzebowania szczytowego oraz zaradzenie przypadkom niedoboru dostaw ze strony jednego lub większej liczby dostawców. Właściwe organy publikują, do dnia 31 lipca każdego roku, sprawozdanie omawiające wnioski wynikające z monitorowania tych kwestii oraz wszelkich środków przyjętych lub przewidywanych i niezwłocznie przekazują to sprawozdanie Komisji.

Artykuł 6

Solidarność regionalna

Współpraca ta obejmuje sytuacje, które prowadzą lub mogą doprowadzić do poważnego zakłócenia dostaw do państwa członkowskiego. Współpraca ta obejmuje:

a) koordynację krajowych przepisów dotyczących postępowania w wypadkach nadzwyczajnych, o których mowa w art. 8 dyrektywy Rady 2004/67/WE z dnia 26 kwietnia 2004 r. dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego⁽¹²⁾;

b) identyfikację i, w razie konieczności, rozwój lub modernizację wzajemnych połączeń elektroenergetycznych i gazowych; oraz

c) warunki oraz praktyczne sposoby pomocy wzajemnej.

Artykuł 7

Promowanie współpracy regionalnej

Państwa członkowskie współpracują między sobą w celu integracji ich rynków krajowych przynajmniej na poziomie regionalnym. W szczególności państwa członkowskie promują współpracę operatorów systemów przesyłowych na poziomie regionalnym oraz wzmacniają spójność swoich ram prawnych i regulacyjnych. Obszary geograficzne objęte tą współpracą regionalną obejmują współpracę w obszarach geograficznych określonych zgodnie z art. 12 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr .../2009. Współpraca ta może obejmować inne obszary geograficzne.

Jeżeli operatorzy systemów przesyłowych zintegrowani pionowo uczestniczą we wspólnym przedsiębiorstwie ustanowionym w celu wprowadzania w życie takiej współpracy, to wspólne przedsiębiorstwo ustanawia i wprowadza w życie program zgodności określający środki, które mają zostać podjęte w celu wykluczenia zachowań dyskryminacyjnych i antykonkurencyjnych. W tym programie zgodności określa się szczegółowe obowiązki pracowników związane z osiągnięciem celu polegającego na wyeliminowaniu zachowań dyskryminacyjnych i antykonkurencyjnych. Program podlega zatwierdzeniu przez Agencję. Zgodność z programem jest niezależnie monitorowana przez inspektorów do spraw zgodności operatorów systemów przesyłowych zintegrowanych pionowo.

Artykuł 8

Przepisy techniczne

Państwa członkowskie zapewniają określenie kryteriów bezpieczeństwa technicznego, a także opracowanie i podanie do wiadomości publicznej przepisów technicznych ustalających minimalne wymogi techniczno-projektowe i eksploatacyjne przyłączania do systemu instalacji LNG, instalacji magazynowych, innych systemów przesyłowych lub dystrybucyjnych oraz gazociągów bezpośrednich. Te przepisy techniczne zapewniają interoperacyjność systemów oraz są obiektywne i niedyskryminacyjne. O przepisach tych powiadamia się Komisję zgodnie z art. 8 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego⁽¹³⁾.

ROZDZIAŁ III

Przesyłanie, magazynowanie i LNG

Artykuł 9

Rozdział systemów przesyłowych i operatorów systemów przesyłowych

Państwa członkowskie zapewniają, aby od dnia ...^(***):

a) każde przedsiębiorstwo będące właścicielem systemu przesyłowego działało jako operator systemu przesyłowego;

b) ta sama osoba lub te same osoby nie były uprawnione:

(i) do bezpośredniego lub pośredniego sprawowania kontroli nad przedsiębiorstwem prowadzącym jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw ani do bezpośredniego lub pośredniego sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego; lub

(ii) do bezpośredniego lub pośredniego sprawowania kontroli nad operatorem systemu przesyłowego lub nad systemem przesyłowym ani do bezpośredniego lub pośredniego sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem przedsiębiorstwa prowadzącego d jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw;

c) ta sama osoba lub te same osoby nie były uprawnione do powoływania członków rady nadzorczej, zarządu ani organów uprawnionych do reprezentacji przedsiębiorstwa, operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego, ani do bezpośredniego lub pośredniego sprawowania kontroli lub wykonywania jakichkolwiek praw względem przedsiębiorstwa prowadzącego jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw;

d) ta sama osoba nie była uprawniona do pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, zarządu lub organów uprawnionych do reprezentacji przedsiębiorstwa, zarówno przedsiębiorstwa prowadzącego jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw, jak i operatora systemu przesyłowego lub systemu przesyłowego.

Do celów ust. 1 lit. b), pojęcie "przedsiębiorstwo prowadzące jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw" obejmuje "przedsiębiorstwo prowadzące jakąkolwiek działalność w zakresie wytwarzania lub dostaw" w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/.../WE z dnia ... dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej⁽¹⁴⁾, a pojęcia "operator systemu przesyłowego" i "system przesyłowy" obejmują"operatora systemu przesyłowego" i "system przesyłowy" w rozumieniu dyrektywy 2009/.../WE.

Obowiązek określony w ust. 1 lit. a) uważa się za spełniony w sytuacji, gdy dwa lub większa liczba przedsiębiorstw będących właścicielami systemów przesyłowych utworzyło wspólne przedsięwzięcie pełniące funkcję operatora systemu przesyłowego w dwóch lub większej liczbie państwach członkowskich dla danych systemów przesyłowych. Żadne inne przedsiębiorstwo nie może być częścią tego wspólnego przedsięwzięcia, o ile nie zostało ono zatwierdzone zgodnie z art. 15 jako niezależny operator systemu lub jako niezależny operator przesyłu do celów rozdziału IV.

Do celów wprowadzania w życie niniejszego artykułu, jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1 lit. b), c) i d) jest państwem członkowskim lub innym podmiotem publicznym, nie uznaje się za tę samą osobę lub te same osoby dwóch oddzielnych podmiotów publicznych sprawujących kontrolę nad operatorem systemu przesyłowego lub nad systemem przesyłowym, z jednej strony, oraz nad przedsiębiorstwem prowadzącym jakąkolwiek działalność w zakresie produkcji lub dostaw, z drugiej strony.

Artykuł 10

Wyznaczenie i certyfikacja operatorów systemów przesyłowych

Organy regulacyjne monitorują stałe przestrzeganie przez operatorów systemów przesyłowych wymogów art. 9. Wszczynają one procedurę certyfikacji w celu zapewnienia takiej zgodności:

a) po złożeniu przez operatora systemu przesyłowego powiadomienia zgodnie ust. 3;

b) z własnej inicjatywy, jeżeli dowiedziały się, że planowana zmiana w zakresie praw lub wpływu wobec właścicieli systemów przesyłowych lub operatorów systemów przesyłowych może prowadzić do naruszenia art. 9, lub jeżeli mają powody, aby sądzić, że takie naruszenie mogło mieć miejsce; lub

c) na podstawie uzasadnionego wniosku Komisji.

Artykuł 11

Certyfikacja w odniesieniu do krajów trzecich

W przypadku gdy o certyfikację zwraca się właściciel systemu przesyłowego lub operator systemu przesyłowego, który jest kontrolowany przez osobę lub osoby z kraju trzeciego lub z krajów trzecich, organ regulacyjny powiadamia o tym Komisję.

Organ regulacyjny powiadamia również niezwłocznie Komisję o wszelkich okolicznościach, które mogłyby prowadzić do uzyskania kontroli nad systemem przesyłowym lub nad operatorem systemu przesyłowego przez osobę lub osoby z kraju trzeciego lub z krajów trzecich.

Organ regulacyjny przyjmuje projekt decyzji w sprawie certyfikacji operatora systemu przesyłowego w terminie czterech miesięcy od daty powiadomienia przez operatora systemu przesyłowego. Organ regulacyjny odmawia certyfikacji, jeżeli nie zostanie wykazane:

a) że dany podmiot spełnia wymogi art. 9; oraz

b) organowi regulacyjnemu lub innemu właściwemu organowi wyznaczonemu przez państwo członkowskie, że udzielenie certyfikacji nie stworzy zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii w danym państwie członkowskim i we Wspólnocie. Mając na uwadze tę kwestię, organ regulacyjny lub inny właściwy organ wyznaczony w ten sposób uwzględnia:

(i) prawa i obowiązki Wspólnoty w odniesieniu do tego kraju trzeciego, wynikające z prawa międzynarodowego, w tym również z jakiejkolwiek umowy zawartej z jednym lub większą liczbą krajów trzecich, której stroną jest Wspólnota i która dotyczy kwestii bezpieczeństwa dostaw energii;

(ii) prawa i obowiązki danego państwa członkowskiego w odniesieniu do tego kraju trzeciego, wynikające z umów zawartych z tym krajem trzecim, w zakresie, w jakim są one zgodne z prawem wspólnotowym, oraz

(iii) inne szczególne fakty i okoliczności dotyczące danego przypadku i danego kraju trzeciego.

Komisja bada wniosek, o którym mowa w ust. 5, niezwłocznie po jego uzyskaniu. W terminie dwóch miesięcy od otrzymania wniosku Komisja wydaje swoją opinię dla krajowego organu regulacyjnego lub, jeżeli z wnioskiem wystąpił wyznaczony właściwy organ, dla tego organu.

Przygotowując opinię Komisja może zwrócić się do Agencji, danego państwa członkowskiego i zainteresowanych stron o przedstawienie przez nie swoich uwag. W przypadku gdy Komisja występuje z takim wnioskiem, okres dwumiesięczny ulega przedłużeniu o dwa miesiące.

W przypadku gdy Komisja nie wyda opinii w terminie, o którym mowa w akapicie pierwszym i drugim, uznaje się, że Komisja nie zgłasza żadnych zastrzeżeń wobec decyzji organu regulacyjnego.

Oceniająć czy kontrola wykonywana przez osobę lub osoby z kraju trzeciego lub z krajów trzecich będzie stanowiła zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii do Wspólnoty, Komisja uwzględnia:

a) szczególne okoliczności danego przypadku i danego kraju trzeciego lub krajów trzecich, oraz

b) prawa i obowiązki Wspólnoty w odniesieniu do tego kraju trzeciego lub krajów trzecich, wynikające z prawa międzynarodowego, w tym również z umowy zawartej z jednym lub większą liczbą krajów trzecich, której stroną jest Wspólnota i która dotyczy kwestii bezpieczeństwa dostaw.

Krajowy organ regulacyjny przyjmuje ostateczną decyzję w sprawie certyfikacji w okresie dwóch miesięcy po upływie terminu, o którym mowa w ust. 6. Przyjmując ostateczną decyzję, krajowy organ regulacyjny w najwyższym stopniu uwzględnia opinię Komisji. W każdym przypadku państwa członkowskie mają prawo odmowy certyfikacji, jeżeli wydanie certyfikacji stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii w danym państwie członkowskim. W przypadku gdy państwo członkowskie wyznaczyło inny właściwy organ do oceny ust. 3 lit. b), może ono wymagać od krajowego organu regulacyjnego przyjęcia ostatecznej decyzji zgodnie z oceną dokonaną przez ten właściwy organ. Ostateczna decyzja organu regulacyjnego publikowana jest wraz z opinią Komisji.

Artykuł 13

Zadania operatorów systemów przesyłowego, magazynowego lub LNG

Każdy operator systemu przesyłowego, magazynowego lub LNG:

a) eksploatuje, utrzymuje i rozbudowuje bezpieczne, niezawodne i wydajne instalacje przesyłowe, magazynowe lub instalacje LNG, w warunkach opłacalności ekonomicznej i z należytym uwzględnieniem środowiska;

b) powstrzymuje się od stosowania dyskryminacji między użytkownikami systemu lub kategoriami użytkowników systemu, w szczególności na korzyść powiązanych z nim przedsiębiorstw;

c) dostarcza każdemu innemu operatorowi systemu przesyłowego, każdemu innemu operatorowi systemu magazynowowania, każdemu innemu operatorowi systemu LNG lub każdemu operatorowi systemu dystrybucyjnego wystarczającą ilość informacji, aby zapewnić, że transport i magazynowanie gazu ziemnego odbywają się w sposób zgodny z bezpieczną i skuteczną eksploatacją systemów wzajemnie połączonych; oraz

d) dostarcza użytkownikom systemu informacji niezbędnych do skutecznego dostępu do systemu.

Przepisy przyjęte przez operatorów systemów przesyłowych do celów bilansowania gazu w systemie przesyłu są obiektywne, przejrzyste i niedyskryminacyjne, oraz obejmują przepisy dotyczące opłat od użytkowników ich sieci za niezbilansowanie energii. Warunki świadczenia takich usług przez operatorów systemów przesyłowych, wraz z zasadami i taryfami, ustalane są według metody zgodnej z art. 40 ust. 6 w sposób niedyskryminacyjny i odzwierciedlający koszty oraz są publikowane.

Artykuł 14

Niezależni operatorzy systemów

Państwo członkowskie może zatwierdzić i wyznaczyć niezależnego operatora systemu jedynie w przypadku gdy:

a) kandydat na operatora wykazał, że spełnia wymogi art. 9 ust. 1 lit. b), c) i d);

b) kandydat na operatora wykazał, że dysponuje wymaganymi zasobami finansowymi, technicznymi, fizycznymi i kadrowymi, aby wykonywać swoje zadania zgodnie z art. 13;

c) kandydat na operatora zobowiązał się do zastosowania się do 10-letniego planu rozwoju sieci monitorowanego przez organ regulacyjny;

d) właściciel systemu przesyłowego wykazał zdolność do wypełnienia swoich obowiązków zgodnie z ust. 5. W tym celu przekazuje wszelkie projekty umów z przedsiębiorstwem kandydującym oraz z każdym innym właściwym podmiotem;

e) kandydat na operatora wykazał zdolność do wypełnienia swoich obowiązków zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr .../2009, w tym również z obowiązkiem współpracy operatorów systemów przesyłowych na poziomie europejskim i regionalnym.

Każdy niezależny operator systemu jest odpowiedzialny za przyznawanie dostępu stronom trzecim i zarządzanie takim dostępem, w tym również za pobieranie opłat za dostęp i opłat ograniczeniowych, za eksploatację, utrzymywanie oraz rozbudowę systemu przesyłowego oraz za zapewnienie długoterminowej zdolności systemu do zaspokojenia uzasadnionego zapotrzebowania za pomocą planowania inwestycyjnego. Podczas rozbudowy systemu przesyłowego niezależny operator systemu odpowiedzialny jest za planowanie (w tym również za procedurę udzielania zezwoleń), budowę i oddawanie do eksploatacji nowej infrastruktury. W tym celu niezależny operator systemu działa jako operator systemu przesyłowego zgodnie z niniejszym rozdziałem. Właściciel systemu przesyłowego nie jest odpowiedzialny za przyznawanie dostępu stronom trzecim ani za zarządzanie takim dostępem, ani za planowanie inwestycyjne.

W przypadku gdy wyznaczony został niezależny operator systemu, właściciel systemu przesyłowego:

a) zapewnia wszelką stosowną współpracę i wsparcie niezależnemu operatorowi systemu w celu wykonywania jego zadań, w tym w szczególności wszelkie stosowne informacje;

b) finansuje inwestycje przewidziane przez niezależnego operatora systemu i zatwierdzone przez organ regulacyjny lub wyraża zgodę na ich finansowanie przez jakąkolwiek zainteresowaną stronę, w tym również przez niezależnego operatora systemu. Odpowiednie uzgodnienia dotyczące finansowania podlegają uprzedniemu zatwierdzeniu przez organ regulacyjny. Przed takim zatwierdzeniem finansowania organ regulacyjny konsultuje się z właścicielem systemu przesyłowego oraz z innymi zainteresowanymi stronami;

c) zapewnia pokrycie odpowiedzialności związanej z aktywami sieci, z wyłączeniem odpowiedzialności związanej z zadaniami niezależnego operatora systemu; oraz

d) udziela gwarancji w celu ułatwienia finansowania wszelkiej rozbudowy sieci z wyjątkiem tych inwestycji, w których przypadku wydał zgodnie z lit. b) zgodę na finansowanie przez jakąkolwiek zainteresowaną stronę, w tym również przez niezależnego operatora systemu.

Artykuł 15

Rozdział właściciela systemu przesyłowego i operatora systemu magazynowania

Właściciel systemu przesyłowego, w przypadku gdy wyznaczony został niezależny operator systemu,oraz operator systemu magazynowania, którzy są częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, są niezależni, przynajmniej w zakresie swojej formy prawnej, organizacji i podejmowania decyzji, od wszelkich innych rodzajów działalności niezwiązanych z przesyłem, dystrybucją i magazynowaniem.

Niniejszy artykuł stosuje się jedynie do instalacji magazynowych, które są niezbędne z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia dla zapewnienia skutecznego dostępu do systemu w celu realizacji dostaw do odbiorców zgodnie z art. 32.

W celu zapewnienia niezależności właściciela systemu przesyłowego i operatora systemu magazynowania, o której mowa w ust. 1, stosuje się następujące kryteria minimalne:

a) osoby, które są odpowiedzialne za zarządzanie właścicielem systemu przesyłowego i operatorem systemu magazynowania, nie uczestniczą w strukturach zintegrowanego przedsiębiorstwa gazowego odpowiedzialnego bezpośrednio lub pośrednio za bieżącą działalność w zakresie produkcji i dostaw gazu ziemnego;

b) podjęte zostają odpowiednie środki w celu zapewnienia, aby interesy zawodowe osób odpowiedzialnych za zarządzanie właścicielem systemu przesyłowego i operatorem systemu magazynowania były uwzględniane w sposób pozwalający tym osobom na niezależne działanie;

c) operator systemu magazynowania posiada skuteczne uprawnienia do podejmowania decyzji, niezależne od zintegrowanego przedsiębiorstwa gazowego, w odniesieniu do aktywów niezbędnych do eksploatacji, utrzymywania lub rozbudowy instalacji magazynowych. Nie stanowi to przeszkody dla funkcjonowania odpowiednich mechanizmów koordynacyjnych dla zapewnienia ochrony praw przedsiębiorstwa macierzystego do nadzoru gospodarczego i nad zarządzaniem w odniesieniu do zysku z aktywów w przedsiębiorstwie zależnym, regulowanych pośrednio zgodnie z art. 40 ust. 6. W szczególności umożliwia to przedsiębiorstwu macierzystemu zatwierdzanie rocznego planu finansowego lub innego równoważnego instrumentu operatora systemu magazynowania oraz ustalanie całkowitych ograniczeń dotyczących poziomu zadłużania jego przedsiębiorstwa zależnego. Nie pozwala to natomiast przedsiębiorstwu macierzystemu na wydawanie poleceń w odniesieniu do bieżącej działalności ani w odniesieniu do indywidualnych decyzji dotyczących budowy lub modernizacji instalacji magazynowych, które nie wykraczają poza założenia zatwierdzonego planu finansowego lub jakiegokolwiek innego równoważnego instrumentu; oraz

d) właściciel systemu przesyłowego i operator systemu magazynowania ustanawiają program zgodności, który określa środki podejmowane w celu wyeliminowania praktyk dyskryminacyjnych, a także zapewniają odpowiednie monitorowanie jego przestrzegania. W programie zgodności określasię szczegółowe obowiązki pracowników związane z osiągnięciem tych celów. Osoba lub organ odpowiedzialny za monitorowanie programu zgodności przedkłada organowi regulacyjnemu roczne sprawozdanie przedstawiające podjęte środki; sprawozdanie to jest publikowane.

Artykuł 16

Zasady poufności obowiązujące operatorów systemów przesyłowych i właścicieli systemów przesyłowych

Bez uszczerbku dla art. 29 lub jakiegokolwiek innego prawnego obowiązku ujawnienia informacji, każdy operator systemu przesyłowego, magazynowego lub systemu LNG oraz każdy właściciel systemu przesyłowego zachowuje poufność informacji handlowych podlegających szczególnej ochronie, które uzyskał w trakcie swojej działalności, oraz zapobiega ujawnieniu w sposób dyskryminacyjny informacji o swojej własnej działalności, które mogą być źródłem korzyści handlowych. W szczególności nie ujawnia on żadnych informacji handlowych podlegających szczególnej ochronie pozostałym częściom przedsiębiorstwa, o ile nie jest to niezbędne dla przeprowadzenia transakcji handlowej. W celu zapewnienia pełnego poszanowania zasad rozdziału informacyjnego, państwa członkowskie zapewniają, aby właściciel systemu przesyłowego, w tym również, w przypadku operatora systemów połączonych, operator systemu dystrybucyjnego, oraz pozostała część przedsiębiorstwa nie korzystały ze wspólnych służb, takich jak wspólna służba prawna, z wyjątkiem funkcji czysto administracyjnych lub informatycznych.

ROZDZIAŁ IV

Niezależny operator systemu przesyłowego

Artykuł 17

Aktywa, urządzenia, pracownicy i tożsamość

Operatorzy systemów przesyłowych mają do dyspozycji wszelkie zasoby finansowe, techniczne, fizyczne i ludzkie niezbędne do wypełniania ich obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy i do prowadzenia działalności w zakresie przesyłu gazu; w szczególności:

a) aktywa, które są niezbędne do prowadzenia działalności w zakresie przesyłania gazu, w tym również system przesyłowy, są własnością operatora systemu przesyłowego,

b) pracowników niezbędnych do prowadzenia działalności w zakresie przesyłania gazu, w tym do wykonywania wszelkich zadań związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem, są zatrudnieni przez operatora systemu przesyłowego,

c) wynajęcie pracowników od innych części przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo oraz wynajęcie pracowników na rzecz tych części, a także świadczenie usług na rzecz tych części i korzystanie z ich usług są zabronione. Operator systemu przesyłowego może jednak świadczyć usługi na rzecz przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, pod warunkiem że:

(i) świadczenie tych usług nie wprowadza dyskryminacji między użytkownikami sytemu, jest dostępne dla wszystkich użytkowników systemu na tych samych warunkach i nie ogranicza, nie zakłóca ani nie zapobiega konkurencji w zakresie produkcji lub dostaw; oraz

(ii) warunki świadczenia tych usług zostały zatwierdzone przez organ regulacyjny.

d) bez uszczerbku dla decyzji organu nadzorczego na mocy art. 20, odpowiednie zasoby finansowe na przyszłe inwestycje lub na zastąpienie istniejących aktywów udostępniane są operatorowi systemu przesyłowego we właściwym czasie przez przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo, w następstwie stosownego wniosku operatora systemu przesyłowego.

Oprócz zadań wymienionych w art. 13 działalność w zakresie przesyłania gazu obejmuje przynajmniej następujące zadania:

a) reprezentowanie operatora systemu przesyłowego i utrzymywanie kontaktów ze stronami trzecimi i z organami regulacyjnymi;

b) reprezentowanie operatora systemu przesyłowego w ramach Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Gazu, (zwanej dalej "ENTSO Gazu");

c) przyznawanie dostępu stronom trzecim bez dyskryminacji poszczególnych użytkowników systemu lub kategorii użytkowników systemu oraz zarządzanie tym dostępem;

d) pobieranie wszystkich opłat związanych z systemem przesyłowym, w tym także opłat za dostęp, opłat bilansujących za usługi pomocnicze, takie jak uzdatnianie gazu, zakup usług (koszty bilansowania, straty energii);

e) eksploatacja, utrzymywanie i rozbudowa bezpiecznego, sprawnego i opłacalnego systemu przesyłowego;

f) planowanie inwestycyjne zapewniające długoterminową zdolność systemu do zaspokajania uzasadnionego zapotrzebowania i gwarantujące bezpieczeństwo dostaw;

g) tworzenie wspólnych przedsięwzięć, w tym również z jednym lub większą liczbą operatorów systemów przesyłowych, giełdami gazu i innymi właściwymi podmiotami w celu tworzenia rynków regionalnych lub ułatwiania procesu liberalizacji; oraz

h) wszelką obsługę administracyjno-zarządczą, w tym obsługę prawną, rachunkowość i usługi informatyczne.

Artykuł 18

Niezależność operatora systemu przesyłowego

Podmioty zależne przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo prowadzące działalność w zakresie produkcji lub dostaw nie mają bezpośrednio ani pośrednio jakichkolwiek udziałów lub akcji operatora systemu przesyłowego. Operator systemu przesyłowego nie ma bezpośrednio ani pośrednio jakichkolwiek udziałów lub akcji jakiegokolwiek podmiotu zależnego przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo prowadzącym działalność w zakresie produkcji lub dostaw ani nie otrzymuje dywidend lub innych korzyści finansowych od tego podmiotu zależnego.

Artykuł 19

Niezależność pracowników i kierownictwa operatora systemu przesyłowego

Dane osobowe oraz warunki regulujące kadencję, czas trwania i zakończenie okresu urzędowania osób wyznaczonych przez organ nadzorczy do powoływania lub przedłużania okresu urzędowania jako osoby odpowiedzialne za zarządzanie wykonawcze lub członkowie organów administracyjnych operatora systemu przesyłowego oraz uzasadnienie jakiejkolwiek proponowanej decyzji zakończenia okresu urzędowania tych osób zgłaszane są organowi regulacyjnemu. Warunki te oraz decyzje, o których mowa w ust. 1, stają się wiążące jedynie w przypadku, gdy organ regulacyjny nie zgłosił żadnych zastrzeżeń w terminie trzech tygodni od powiadomienia.

Organ regulacyjny może zgłosić sprzeciw wobec decyzji o których mowa w ust. 1 w przypadku gdy:

a) powstają wątpliwości co do niezależności zawodowej powołanej osoby odpowiedzialnej za zarządzanie lub jako członek organów administracyjnych, lub

b) w przypadku przedterminowego zakończenia okresu urzędowania - jeżeli istnieją wątpliwości co do uzasadnienia takiego przedterminowego zakończenia

Nie jest dozwolone zajmowanie jakiegokolwiek stanowiska ani wykonywanie jakichkolwiek obowiązków zawodowych, posiadanie jakichkolwiek interesów lub powiązań gospodarczych, bezpośrednio lub pośrednio, w przedsiębiorstwie zintegrowanym pionowo lub jakiejkolwiek jego części lub z kontrolującymi go wspólnikami lub akcjonariuszami innymi niż operator systemu przesyłowego przez okres trzech lat przed powołaniem osób odpowiedzialnych za zarządzanie lub członków organów administracyjnych operatora systemu przesyłowego, podlegających przepisom niniejszego akapitu.

Przepisy akapitu pierwszego mają zastosowanie do większości osób odpowiedzialnych za zarządzanie lub członków organów administracyjnych operatora systemu przesyłowego.

Osoby odpowiedzialne za zarządzanie lub członkowie organów administracyjnych operatora systemu przesyłowego, którzy nie podlegają przepisom pierwszego akapitu nie mogą wykonywać jakiejkolwiek działalności zarządczej ani innej odnośnej działalności w przedsiębiorstwie zintegrowanym pionowo przez okres co najmniej sześciu miesięcy przed ich powołaniem.

Osoby odpowiedzialne za zarządzanie lub członkowie organów administracyjnych oraz pracownicy operatora systemu przesyłowego nie mogą, bezpośrednio ani pośrednio, posiadać żadnych interesów w jakiejkolwiek części przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo innej niż operator systemu przesyłowego ani nie mogą otrzymywać od niej żadnych korzyści finansowych. Ich wynagrodzenie nie zależy od działalności ani wyników przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo innych niż działalność lub wyniki operatora systemu przesyłowego.

Po zakończeniu okresu urzędowania w strukturach operatora systemu przesyłowego, osoby odpowiedzialne za zarządzanie nim lub członkowie jego organów administracyjnych nie mogą zajmować żadnego stanowiska ani wykonywać jakichkolwiek obowiązków zawodowych, mieć interesów lub powiązań gospodarczych, bezpośrednio lub pośrednio, w przedsiębiorstwie zintegrowanym pionowo lub w jakiejkolwiek jego części lub z kontrolującymi go wspólnikami lub akcjonariuszami przez okres nie mniej niż czterech lat.

Artykuł 20

Organ nadzorujący

Operator systemu przesyłowego posiada organ nadzorujący, odpowiedzialny za podejmowanie decyzji, które mogą mieć znaczący wpływ na wartość aktywów wspólników lub akcjonariuszy operatora systemu przesyłowego, w szczególności za decyzje dotyczące zatwierdzenia rocznych i długoterminowych planów finansowych, poziomu zadłużenia operatora systemu przesyłowego i wielkości dywidendy wypłacanej wspólnikom lub akcjonariuszom. Decyzje należące do kompetencji organu nadzorującego nie obejmują decyzji związanych z bieżącą działalnością operatora systemu przesyłowego i zarządzaniem siecią oraz działań związanych z przygotowaniem 10-letniego planu rozwoju sieci opracowywanego zgodnie z art. 22.

Artykuł 21

Program zgodności i inspektor do spraw zgodności

Państwa członkowskie zapewniają, aby operatorzy systemów przesyłowych ustanowili i wdrażali program zgodności, który określa środki podejmowane w celu zapewnienia wyeliminowania działań dyskryminacyjnych oraz zapewnienia odpowiedniego monitorowania zgodności z tym programem. W programie zgodności określa się szczegółowe obowiązki pracowników związane z osiągnięciem tego celu. Program podlega zatwierdzeniu przez organ regulacyjny. Bez uszczerbku dla uprawnień krajowego organu regulacji energetyki, zgodność z programem jest niezależnie monitorowana przez inspektora do spraw zgodności.

Inspektor do spraw zgodności odpowiada za:

a) monitorowanie wdrażania programu zgodności;

b) opracowywanie sprawozdania rocznego określającego środki podjęte w celu wdrożenia programu zgodności i za przedłożenie go organowi regulacyjnemu;

c) składanie sprawozdań organowi nadzorczemu i wydawanie zaleceń dotyczących programu zgodności i jego wdrażania;

d) powiadamianie organu regulacyjnego o wszelkich istotnych naruszeniach w zakresie wdrażania programu zgodności; oraz

e) składanie organowi regulacyjnemu sprawozdań dotyczących wszelkich powiązań handlowych i finansowych między przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo a operatorem systemu przesyłowego.

Inspektor do spraw zgodności może brać udział we wszelkich posiedzeniach kierownictwa lub organów administracyjnych operatora systemu przesyłowego oraz w posiedzeniach organu nadzorującego i w walnych zgromadzeniach. Inspektor do spraw zgodności bierze udział we wszystkich posiedzeniach, na których omawiane są następujące kwestie:

a) warunki dostępu do sieci określone w rozporządzeniu (WE) nr .../2009, w szczególności dotyczące taryf, usług związanych z dostępem stron trzecich, alokacji zdolności i zarządzania ograniczeniami, przejrzystości, bilansowania i rynków wtórnych;

b) przedsięwzięcia podjęte w celu eksploatacji, utrzymywania i rozbudowy systemu przesyłowego, w tym również inwestycje w nowe połączenia transportowe, w zwiększanie zdolności i w optymalizację istniejącej zdolności;

c) zakup lub sprzedaż energii niezbędnej do eksploatacji systemu przesyłowego.

Artykuł 22

Rozbudowa sieci i uprawnienia do podejmowania decyzji inwestycyjnych

Organ regulacyjny bada czy 10-letni plan rozwoju sieci obejmuje wszystkie potrzeby inwestycyjne określone w procesie konsultacji i czy jest spójny z niewiążącym 10-letnim planem rozwoju sieci o zasięgu wspólnotowym, o którym mowa w art. 8 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (WE) nr .../2009. Jeżeli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do spójności z niewiążącym 10-letnim planem rozwoju sieci o zasięgu wspólnotowym, organ regulacyjny konsultuje się z Agencją. Organ regulacyjny może zwrócić się do operatora systemu przesyłowego, aby zmienił swój plan.

W przypadku gdy operator systemu przesyłowego - z przyczyn innych niż nadrzędne przyczyny poza jego kontrolą - nie zrealizuje inwestycji, która, zgodnie z 10-letnim planem rozwoju sieci, miała być zrealizowana w ciągu najbliższych trzech lat, państwa członkowskie zapewniają, aby organ regulacyjny został zobowiązany do podjęcia co najmniej jednego z następujących środków w celu zapewnienia realizacji danej inwestycji, jeżeli inwestycja ta jest w dalszym ciągu istotna w oparciu o najnowszy 10-letni plan rozwoju sieci:

a) zwrócenia się do operatora systemu przesyłowego o zrealizowanie danej inwestycji;

b) zorganizowanie otwartej dla wszystkich inwestorów procedury przetargowej na daną inwestycję; lub

c) zobowiązanie operatora systemu przesyłowego do zaakceptowania podwyższenia kapitału, aby sfinansować niezbędne inwestycje i umożliwić niezależnym inwestorom udział w kapitale.

W przypadku gdy organ regulacyjny wykonuje swoje uprawnienia zgodnie z lit. b) pierwszego akapitu, może on zobowiązać operatora systemu przesyłowego do zaakceptowania jednego lub większej liczby poniższych warunków:

a) finansowania przez jakąkolwiek stronę trzecią;

b) budowy przez jakąkolwiek stronę trzecią;

c) samodzielnej budowy odpowiedniego aktywu;

d) samodzielnej eksploatacji odpowiedniego aktywu.

Operator systemu przesyłowego udziela inwestorom wszelkich informacji niezbędnych do realizacji inwestycji, przyłącza nowe aktywa do sieci przesyłowej oraz dokłada wszelkich starań, aby ułatwić realizację projektu tej inwestycji.

Stosowne uzgodnienia dotyczące finansowania podlegają zatwierdzeniu przez organ regulacyjny.

Artykuł 23

Uprawnienia do podejmowania decyzji w odniesieniu do przyłączania instalacji magazynowych, instalacji regazyfikacji LNG oraz odbiorców przemysłowych do systemu przesyłowego

ROZDZIAŁ V

Dystrybucja i dostawy

Artykuł 24

Wyznaczanie operatorów systemów dystrybucyjnych

Państwa członkowskie wyznaczają jednego lub większą liczbę operatorów systemów dystrybucyjnych - lub zwracają się do przedsiębiorstw posiadających systemy dystrybucyjne lub które są odpowiedzialne za systemy dystrybucyjne o ich wyznaczenie - na okres czasu określony przez państwa członkowskie, uwzględniając efektywność i rachunek ekonomiczny, oraz zapewniają, aby operatorzy systemów dystrybucyjnych działali zgodnie z art. 25, 26 i 27.

Artykuł 25

Zadania operatorów systemów dystrybucyjnych

W przypadku gdy operator systemu dystrybucyjnego jest odpowiedzialny za bilansowanie systemu dystrybucyjnego, zasady przyjęte przez niego w tym celu są obiektywne, przejrzyste i niedyskryminacyjne oraz obejmują zasady dotyczące opłat od użytkowników systemu za niezbilansowanie energii. Warunki świadczenia takich usług przez operatorów systemu dystrybucyjnego, w tym również zasady i taryfy, ustanawiane są z zastosowaniem metody zgodnej z art. 40 ust. 6 w sposób niedyskryminacyjny i odzwierciedlający koszty oraz są publikowane.

Artykuł 26

Rozdział operatorów systemu dystrybucyjnego

Oprócz wymogów zawartych w ust. 1, w przypadku gdy operator systemu dystrybucyjnego jest częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, jest on niezależny w zakresie swojej organizacji i uprawnień do podejmowania decyzji od innych działalności niezwiązanych z dystrybucją. Aby to osiągnąć, stosuje się następujące kryteria minimalne:

a) osoby odpowiedzialne za zarządzanie operatorem systemu dystrybucyjnego nie uczestniczą w strukturach zintegrowanego przedsiębiorstwa gazowego odpowiedzialnego, bezpośrednio lub pośrednio, za bieżącą działalność w zakresie produkcji, przesyłu i dostaw gazu ziemnego;

b) podjęte zostać muszą odpowiednie środki w celu zapewnienia, aby interesy zawodowe osób odpowiedzialnych za zarządzanie operatorem systemu dystrybucyjnego były uwzględniane w sposób pozwalający tym osobom na niezależne działanie;

c) operator systemu dystrybucyjnego musi posiadać skuteczne uprawnienia do podejmowania decyzji, niezależne od zintegrowanego przedsiębiorstwa gazowego, w odniesieniu do aktywów niezbędnych do eksploatacji, utrzymywania lub rozbudowy sieci. Aby móc wykonywać te zadania, operator systemu dystrybucyjnego dysponuje niezbędnymi zasobami, w tym zasobami kadrowymi, technicznymi, finansowymi i fizycznymi. Nie stanowi to przeszkody dla funkcjonowania odpowiednich mechanizmów koordynacyjnych dla zapewnienia ochrony praw przedsiębiorstwa macierzystego do nadzoru gospodarczego i nad zarządzaniem w odniesieniu do zysku z aktywów w przedsiębiorstwie zależnym, regulowanych pośrednio zgodnie z art. 40 ust. 6. W szczególności umożliwia to przedsiębiorstwu macierzystemu zatwierdzanie rocznego planu finansowego lub innego równoważnego instrumentu operatora systemu dystrybucyjnego oraz ustalanie całkowitych ograniczeń dotyczących poziomu zadłużenia jego przedsiębiorstwa zależnego. Nie pozwala to natomiast przedsiębiorstwu macierzystemu na wydawanie poleceń w odniesieniu do bieżącej działalności ani w odniesieniu do indywidualnych decyzji dotyczących budowy lub modernizacji linii dystrybucyjnych, które nie wykraczają poza założenia zatwierdzonego planu finansowego lub innego równoważnego instrumentu; oraz

d) operator systemu dystrybucyjnego musi ustanowić program zgodności określający środki podejmowane w celu wyeliminowania praktyk dyskryminacyjnych, a także zapewnia odpowiednie monitorowanie jego przestrzegania. W programie zgodności określa się szczegółowe obowiązki pracowników związane z osiągnięciem tego celu. Osoba lub organ odpowiedzialny za monitorowanie programu zgodności, inspektor do spraw zgodności operatora systemu dystrybucyjnego, przedkłada organowi regulacyjnemu, o którym mowa w art. 38 ust. 1, roczne sprawozdanie przedstawiające zastosowane środki; sprawozdanie to jest publikowane. Inspektor do spraw zgodności operatora systemu dystrybucyjnego jest w pełni niezależny oraz ma dostęp do wszelkich niezbędnych informacji operatora systemu dystrybucyjnego i wszelkich powiązanych przedsiębiorstw, w celu wypełniania swojego zadania.

W przypadku gdy operator systemu dystrybucyjnego jest częścią przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, państwa członkowskie zapewniają monitorowanie działalności operatora systemu dystrybucyjnego, tak aby nie mógł on wykorzystywać swojego zintegrowania pionowego w celu zakłócania konkurencji. W szczególności operatorzy systemu dystrybucyjnego nie powodują - w zakresie komunikacji i marki - nieporozumień w odniesieniu do odrębnej tożsamości części przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo zajmującej się dostawami.

Artykuł 27

Zasady poufności obowiązujące operatorów systemów dystrybucyjnych

ROZDZIAŁ VI

Rozdział i przejrzystość rachunkowości

Artykuł 29

Prawo wglądu do rachunkowości

Artykuł 30

Rozdział rachunkowości

Przedsiębiorstwa gazowe, niezależnie od ich struktury własności lub formy prawnej, sporządzają, poddają kontroli i publikują swoje roczne sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami prawa krajowego dotyczącymi rocznych sprawozdań finansowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek komandytowo-akcyjnych lub spółek akcyjnych, przyjętymi zgodnie z czwartą dyrektywą Rady 78/660/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. wydaną na podstawie art. 44 ust. 2 lit. g)^(**) Traktatu, w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek⁽¹⁶⁾.

Przedsiębiorstwa, które nie mają obowiązku prawnego publikacji swoich rocznych sprawozdań finansowych, przechowują w swojej siedzibie głównej po jednym ich egzemplarzu do wglądu publicznego.

Przedsiębiorstwa gazowe prowadzą w swojej wewnętrznej rachunkowości oddzielną księgowość dla każdej ze swoich działalności w zakresie przesyłu, dystrybucji, LNG i magazynowania, tak jak byłyby do tego zobowiązane, gdyby dane działalności były prowadzone przez odrębne przedsiębiorstwa, w celu uniknięcia dyskryminacji, subsydiowania skrośnego i zakłócenia konkurencji. Prowadzą one również rachunkowość, która może być skonsolidowana, dla innych działalności dotyczących gazu niezwiązanych z przesyłem, dystrybucją, LNG i z magazynowaniem. Do dnia 1 lipca 2007 r. przedsiębiorstwa te prowadzą oddzielną rachunkowość dla działalności w zakresie dostaw dla odbiorców uprawnionych oraz dla działalności w zakresie dostaw dla odbiorców innych niż uprawnieni. W rachunkowości wykazuje się dochód wynikający z własności sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej. W stosownych przypadkach przedsiębiorstwa gazowe prowadzą skonsolidowaną rachunkowość dla innych rodzajów działalności niezwiązanej z gazem. Wewnętrzna rachunkowość obejmuje bilans oraz rachunek zysków i strat dla każdego rodzaju działalności.

ROZDZIAŁ VII

Organizacja dostępu do systemu

Artykuł 31

Dostęp stron trzecich

Państwa członkowskie zapewniają wprowadzenie w życie systemu dostępu stron trzecich do systemu przesyłowego i dystrybucyjnego oraz do instalacji LNG opartego na opublikowanych taryfach, mającego zastosowanie do wszystkich uprawnionych odbiorców, w tym również do przedsiębiorstw dostarczających gaz, oraz stosowanego w sposób obiektywny i bez dyskryminacji pomiędzy użytkownikami systemu. Państwa członkowskie zapewniają, aby te taryfy, lub metody stosowane do ich wyliczania, były zatwierdzane przez organ regulacyjny, o którym mowa w art. 38 ust. 1, przed ich wejściem w życie zgodnie z art. 40, a także zapewniają publikację tych taryf i metod - w przypadku gdy zatwierdzane są jedynie metody - przed ich wejściem w życie.

Artykuł 32

Dostęp do magazynowania

W celu zorganizowania dostępu do instalacji magazynowych i do pojemności magazynowych gazociągów, w przypadku gdy jest to niezbędne z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia, w celu zapewnienia skutecznego dostępu do systemu w celu realizacji dostaw do odbiorców, a także w celu zorganizowania dostępu do usług pomocniczych, państwa członkowskie mogą wybrać jedną lub obydwie procedury, o których mowa w ust. 3 i 4. Procedury te należy stosować zgodnie z obiektywnymi, przejrzystymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami. Państwa członkowskie określają oraz publikują kryteria, zgodnie z którymi można określić, czy dostęp do instalacji magazynowych i do pojemności magazynowych gazociągów jest niezbędny z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia, w celu zapewnienia skutecznego dostępu do systemu dla realizacji dostaw do odbiorców. Państwa członkowskie podają do wiadomości publicznej lub zobowiązują operatorów systemów magazynowania i przesyłowych do podania do wiadomości publicznej, które instalacje magazynowe lub które części instalacji magazynowych, oraz które pojemności magazynowe gazociągów są oferowane w ramach różnych procedur, o których mowa w ust. 3 i 4.

W przypadku dostępu negocjowanego, państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki, aby przedsiębiorstwa gazowe i uprawnieni odbiorcy z obszaru lub spoza obszaru objętego systemem wzajemnie połączonym mieli możliwość negocjowania dostępu do instalacji magazynowych i do pojemności magazynowych gazociągów, gdy jest to niezbędne z technicznego lub z ekonomicznego punktu widzenia w celu zapewnienia skutecznego dostępu do systemu, a także dla zorganizowania dostępu do innych usług pomocniczych. Strony zobowiązane są do negocjowania w dobrej wierze dostępu do magazynowania, do pojemności magazynowych gazociągów i do innych usług pomocniczych.

Umowy dotyczące dostępu do magazynowania, do pojemności magazynowych gazociągów i do innych usług pomocniczych są negocjowane z właściwym operatorem systemu magazynowania lub z przedsiębiorstwami gazowymi. Państwa członkowskie zwracają się do operatorów systemu magazynowania i przedsiębiorstwa gazowe o opublikowanie podstawowych warunków handlowych korzystania z magazynowania, z pojemności magazynowych gazociągów i z innych usług pomocniczych, do ...^(*****), a następnie każdego roku.

W przypadku dostępu regulowanego, państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki, aby przyznać przedsiębiorstwom gazowym i uprawnionym odbiorcom z obszaru lub spoza obszaru objętego systemem wzajemnie połączonym prawo dostępu do magazynowania, do pojemności magazynowych gazociągów i do innych usług pomocniczych, na podstawie opublikowanych taryf lub innych warunków i obowiązków w odniesieniu do korzystania z tego magazynowania i z pojemności magazynowych gazociągów, gdy z technicznego lub z ekonomicznego punktu widzenia jest to niezbędne dla zapewnienia skutecznego dostępu do systemu, a także dla zorganizowania dostępu do innych usług pomocniczych. To prawo dostępu dla uprawnionych odbiorców może zostać przyznane przez umożliwienie im zawierania umów dostawy gazu z konkurencyjnymi przedsiębiorstwami gazowymi, innymi niż właściciel lub operator systemu lub z przedsiębiorstwem powiązanym.

Artykuł 33

Dostęp do sieci gazociągów kopalnianych

Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby przedsiębiorstwom gazowe i uprawnieni odbiorcy, niezależnie od miejsca gdzie się znajdują, mogli uzyskać dostępu do sieci gazociągów kopalnianych, w tym również do instalacji dostarczających usługi pomocnicze związane z tym dostępem, zgodnie z niniejszym artykułem, z wyjątkiem tych części takich sieci i instalacji, które są używane do lokalnej działalności produkcyjnej na obszarze złoża, gdzie produkowany jest gaz. Przyjęte środki powinny zostać zgłoszone do Komisji zgodnie z przepisami art. 53.

Dostęp, o którym mowa w ust. 1, przyznawany jest w sposób określony przez państwo członkowskie zgodnie z właściwymi aktami prawnymi. Państwa członkowskie stosują cele sprawiedliwego i otwartego dostępu, tworzenia konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i unikania jakiegokolwiek nadużywania pozycji dominującej, uwzględniając bezpieczeństwo i regularność dostaw, dostępną lub możliwą do uzyskania zdolność oraz ochronę środowiska. Możliwe jest uwzględnienie następujących kwestii:

a) konieczności odmowy dostępu w przypadku niezgodności specyfikacji technicznych, której nie można wyeliminować w rozsądny sposób;

b) konieczności unikania trudności, których nie można przezwyciężyć w rozsądny sposób i które mogłyby zaszkodzić sprawnej bieżącej i planowanej przyszłej produkcji węglowodorów, w tym również pochodzących ze złóż o marginalnej opłacalności ekonomicznej;

c) konieczności poszanowania należycie uzasadnionych potrzeb właściciela lub operatora sieci gazociągów kopalnianych w zakresie transportu, oczyszczania i uzdatniania gazu oraz interesów wszystkich innych użytkowników tych gazociągów kopalnianych lub odnośnych instalacji przetwarzania i oddawania gazu do sieci, których może to dotyczyć; oraz

d) konieczności stosowania ich przepisów i procedur administracyjnych, zgodnie z prawem wspólnotowym, przy wydawaniu zezwoleń na produkcję lub rozbudowę sieci gazociągów kopalnianych.

Artykuł 34

Odmowa dostępu

Przedsiębiorstwa gazowe mogą odmówić dostępu do systemu z powodu braku zdolności lub tam, gdzie dostęp do systemu uniemożliwiłby im wypełnianie obowiązków użyteczności publicznej, o których mowa w art. 3 ust. 2, a które zostały im przypisane, lub z powodu poważnych trudności gospodarczych i finansowych związanych z umowami typu "bierz-lubpłać", mając na uwadze kryteria i procedury określone w art. 47 oraz alternatywne rozwiązanie wybrane przez państwo członkowskie zgodnie z ust. 1 tego artykułu. Należy podać należycie uzasadnione powody każdej takiej odmowy.

Artykuł 35

Nowa infrastruktura

Istotna nowa infrastruktura gazowa, tj. połączenia wzajemne, instalacje LNG i instalacje magazynowe, mogą, na wniosek, zostać zwolnione, na czas ograniczony, ze stosowania przepisów art. 9, 31, 32 i 33 oraz art. 40 ust. 6, 7 i 8 pod następującymi warunkami:

a) inwestycja musi zwiększać konkurencję w dostawach gazu i zwiększać bezpieczeństwo dostaw;

b) poziom ryzyka związanego z inwestycją musi być taki, że inwestycja nie miałaby miejsca bez udzielenia zwolnienia;

c) infrastruktura musi być własnością osoby fizycznej lub prawnej, która jest odrębna, przynajmniej w zakresie swojej formie prawnej, od operatorów systemów, w których systemach zostanie wybudowana ta infrastruktura;

d) na użytkowników infrastruktury muszą zostać nałożone są opłaty;

e) zwolnienie nie ma szkodliwego wpływu na konkurencję i skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego gazu ziemnego lub na skuteczne funkcjonowanie systemu podlegającego regulacji, do którego podłączona jest dana infrastruktura.

W przypadku gdy dana infrastruktura znajduje się na terytorium więcej niż jednego państwa członkowskiego, Agencja wykonuje zadania powierzone organom regulacyjnym zainteresowanych państw członkowskich na mocy niniejszego artykułu. Stosuje się to jednak jedynie:

a) w przypadku gdy właściwe krajowe organy regulacyjne nie mogą osiągnąć porozumienia w terminie sześciu miesięcy od daty złożenia wniosku o zwolnienie ostatniemu z tych organów regulacyjnych; lub

b) na wspólny wniosek właściwych organów regulacyjnych.

Zainteresowane organy regulacyjne mogą wspólnie wystąpić z wnioskiem o przedłużenie terminu, o którym mowa w akapicie pierwszym lit. a), o okres do sześciu miesięcy.

Zwolnienie może obejmować całość lub część zdolności nowej infrastruktury lub istniejącej infrastruktury o znacząco zwiększonej zdolności.

Przy podejmowaniu decyzji w sprawie zwolnienia należy zwrócić uwagę, indywidualnie dla każdego przypadku, na potrzebę nałożenia warunków dotyczących okresu obowiązywania zwolnienia i niedyskryminacyjnego dostępu do infrastruktury. W trakcie podejmowania decyzji w sprawie tych warunków uwzględnia się w szczególności dodatkową zdolność, która ma być zbudowana lub zmianę istniejącej zdolności, horyzont czasowy projektu oraz uwarunkowania krajowe.

Przed przyznaniem zwolnienia, organ regulacyjny podejmuje decyzje w sprawie zasad i mechanizmów zarządzania i alokacji zdolności. Zgodnie z tymi zasadami wszyscy potencjalni użytkownicy infrastruktury są wzywani do zgłoszenia swojego zainteresowania zawieraniem umów dotyczących zdolności, zanim nastąpi alokacja zdolności dla nowej infrastruktury, w tym również alokacja na własny użytek. Organ regulacyjny wymaga, aby zasady dotyczące zarządzania ograniczeniami obejmowały obowiązek oferowania niewykorzystanej zdolności na rynku wtórnym, jak również wymaga, aby użytkownicy infrastruktury byli uprawnieni do handlu swoimi zakontraktowanymi zdolnościami na rynku wtórnym. W swojej ocenie kryteriów, o których mowa w ust. 1 lit. a), b) i e), organ regulacyjny uwzględnia wyniki procedury alokacji zdolności.

Decyzja w sprawie zwolnienia, w tym również wszelkie warunków, o których mowa w akapicie czwartym niniejszego ustępu, jest należycie uzasadniona i opublikowana.

Organ regulacyjny niezwłocznie przekazuje Komisji kopię każdego wniosku o zwolnienie z chwilą jego otrzymania. Decyzja jest niezwłocznie zgłaszana przez właściwy organ do Komisji wraz ze wszystkimi istotnymi informacjami,które jej dotyczą. Informacje te mogą zostać przedłożone Komisji w formie podsumowania, co pozwoli Komisji na podjęcie uzasadnionej decyzji. Informacje zawierają w szczególności:

a) szczegółowe powody, na podstawie których organ regulacyjny lub państwo członkowskie przyznały zwolnienie, w tym również informacje finansowe uzasadniające potrzebę zastosowania zwolnienia;

b) przeprowadzoną analizę wpływu przyznania zwolnienia na konkurencję i na skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego gazu ziemnego;

c) powody przyjętego czasu i wielkości udziału całkowitej zdolności danej infrastruktury gazowej, dla których udzielono zwolnienia;

d) w przypadku zwolnienia dotyczącego połączenia wzajemnego, wyniki konsultacji z zainteresowanymi organami regulacyjnymi;

e) wpływ infrastruktury na dywersyfikację dostaw gazu.

W terminie dwóch miesięcy ozpoczynającym się następnego dnia po otrzymaniu powiadomienia, Komisja może podjąć decyzję zobowiązującą organ regulacyjny do zmiany decyzji lub cofnięcia decyzji w sprawie przyznaniu zwolnienia. Ten dwumiesięczny termin może zostać przedłużony o dodatkowy okres dwóch miesięcy w przypadku, gdy Komisja zwraca się o dalsze informacje. Okres dodatkowy rozpoczyna się następnego dnia po otrzymaniu kompletnej informacji. Początkowy dwumiesięczny termin może również zostać przedłużony za wspólną zgodą Komisji oraz organu regulacyjnego.

Zgłoszenie uważa się za cofnięte w przypadku gdy informacje, o które wystąpiono, nie zostały dostarczone w terminie wyznaczonym we wniosku, o ile przed jego upływem nie został on przedłużony za zgodą zarówno Komisji, jak i organu regulacyjnego lub organ regulacyjny, w należycie uzasadnionym oświadczeniu, poinformował Komisję o tym, że uważa powiadomienie za kompletne.

Organ regulacyjny stosuje się do decyzji Komisji w sprawie zmiany decyzji lub cofnięcia decyzji o zwolnieniu w terminie miesiąca i odpowiednio informuje Komisję.

Komisja zachowuje poufność informacji handlowych podlegających szczególnej ochronie.

Wydane przez Komisję zatwierdzenie decyzji o zwolnieniu przestaje obowiązywać po upływie dwóch lat od jego przyjęcia w przypadku gdy do tego czasu budowa infrastruktury jeszcze się nie rozpoczęła, zaś po upływie pięciu lat w przypadku gdy do tego czasu nie rozpoczęto eksploatacji infrastruktury.

Artykuł 36

Otwarcie rynku i wzajemność

Państwa członkowskie zapewniają, aby uprawnionymi odbiorcami byli:

a) do dnia 1 lipca 2004 roku - uprawnieni odbiorcy określeni zgodnie z art. 18 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady 98/30/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. dotyczącej wspólnych zasad w odniesieniu do rynku wewnętrznego gazu ziemnego⁽¹⁷⁾. Państwa członkowskie publikują, do dnia 31 stycznia każdego roku, kryteria określania tych uprawnionych odbiorców;

b) od dnia 1 lipca 2004 r. - wszyscy odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi;

c) od dnia 1 lipca 2007 r. - wszyscy odbiorcy.

W celu uniknięcia braku równowagi przy otwieraniu rynków gazowych:

a) umowy dostaw zawierane z uprawnionymi odbiorcami systemu innego państwa członkowskiego nie są zabronione, jeżeli odbiorca jest uważany za uprawnionego w obu systemach; oraz

b) w przypadku odmowy wykonania transakcji, o których mowa w lit. a), ze względu na to, że odbiorca jest uprawniony tylko w jednym z dwu systemów, Komisja może zobowiązać stronę odmawiającą, uwzględniając sytuację na rynku i wspólny interes, do wykonania żądanej dostawy, na wniosek jednego z państw członkowskich objętych dwoma systemami.

Artykuł 37

Gazociągi bezpośrednie

ROZDZIAŁ VIII

Krajowe organy regulacyjne

Artykuł 38

Wyznaczanie i niezależność organów regulacyjnych

W drodze odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu, państwo członkowskie może wyznaczyć organy regulacyjne dla małych systemów w odrębnym geograficznie regionie, w którym zużycie w roku 2008 wyniosło mniej niż 3 % całości zużycia państwa członkowskiego, którego stanowi on część. Odstępstwo to pozostaje bez uszczerbku dla możliwości wyznaczenia jednego wyższej rangi przedstawiciela pełniącego funkcje przedstawicielskie i kontaktowe na poziomie Wspólnoty w Radzie Organów Regulacyjnych Agencji zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia( WE) nr .../2009.

Państwa członkowskie gwarantują niezależność organu regulacyjnego i zapewniają, aby wykonywał on swoje uprawnienia w sposób bezstronny i przejrzysty. W tym celu państwa członkowskie zapewniają, aby przy wykonywaniu swoich zadań regulacyjnych powierzonych mu na mocy niniejszej dyrektywy i aktów powiązanych, organ regulacyjny:

a) był prawnie odrębny i funkcjonalnie niezależny od jakiegokolwiek innego podmiotu publicznego lub prywatnego;

b) zapewniał, aby jego pracownicy oraz osoby odpowiedzialne za zarządzanie nim:

(i) działali niezależnie od wszelkich interesów rynkowych, oraz

(ii) przy wykonywaniu swoich zadań regulacyjnych nie zwracali się o bezpośrednie polecenia ani nie wykonywali bezpośrednich poleceń któregokolwiek rządu lub innego podmiotu publicznego lub prywatnego. Niniejszy wymóg pozostaje bez uszczerbku dla ścisłej współpracy, w stosownych przypadkach, z innymi właściwymi organami krajowymi oraz dla ogólnych wytycznych polityki opracowanych przez rząd niezwiązanych z uprawnieniami i obowiązkami regulacyjnymi na podstawie z art. 40.

W celu ochrony niezależności organu regulacyjnego państwa członkowskie zapewniają w szczególności, aby:

a) organ regulacyjny mógł podejmować niezależne decyzje, niezależnie od jakichkolwiek podmiotów politycznych, oraz aby miał niezależność w wykonywaniu budżetu oraz odpowiednie zasoby kadrowe i finansowe do wykonywania swoich obowiązków;

b) ścisłe kierownictwo organu regulacyjnego było powoływane na okres co najmniej pięciu lat i aby mogło zostać zwolnione z pełnienia funkcji w trakcie swojej kadencji jedynie w przypadku, gdy nie spełnia już warunków określonych w niniejszym artykule lub dopuściło się poważnego uchybienia w rozumieniu prawa krajowego.

Artykuł 39

Ogólne cele organu regulacyjnego

Wykonując zadania regulacyjne określone w niniejszej dyrektywie, organ regulacyjny podejmuje wszelkie rozsądne środki służące realizacji następujących celów w ramach swoich obowiązków i uprawnień określonych w art. 40, w ścisłym porozumieniu z innymi właściwymi organami krajowymi i bez uszczerbku dla ich kompetencji:

a) promowanie, w ścisłej współpracy z Agencją, organami regulacyjnymi innych państw członkowskich oraz Komisją, konkurencyjnego, bezpiecznego i zrównoważonego pod względem środowiskowym rynku wewnętrznego gazu ziemnego we Wspólnocie, jak również skutecznego otwarcia rynku dla wszystkich odbiorców i dostawców we Wspólnocie;

b) rozwój konkurencyjnych i właściwie funkcjonujących rynków regionalnych we Wspólnocie, z myślą o osiągnięciu celu, o którym mowa w lit. a);

c) zniesienie ograniczeń w handlu gazem ziemnym między państwami członkowskimi, w tym również rozwój odpowiednich transgranicznych zdolności przesyłowych w celu zaspokojenia popytu i wzmocnienia integracji rynków krajowych, co może ułatwić swobodny przepływ gazu ziemnego we Wspólnocie;

d) promowanie rozwoju bezpiecznych, trwałych i skutecznych niedyskryminacyjnych systemów, a także promowanie wystarczalności systemów;

e) ułatwianie dostępu nowych zdolności produkcyjnych do sieci, w szczególności usuwanie barier, które mogłyby uniemożliwić dostęp nowych podmiotów wchodzących na rynek;

f) zapewnianie, aby operatorzy systemu i użytkownicy systemu otrzymywali stosowne środki zachęcające, zarówno krótko-, jak i długoterminowe, w celu zwiększenia wydajności w zakresie działania sieci oraz rozwijania integracji rynkowej;

g) zapewnienie skutecznego funkcjonowania ich rynku krajowego i promowanie skutecznej konkurencji oraz ochrony konsumentów;

h) przyczynianie się do osiągania wysokich standardów usługi publicznej w odniesieniu do gazu ziemnego, ochrony odbiorców wrażliwych oraz skuteczności środków w zakresie ochrony konsumenta określonych w załączniku I.

Artykuł 40

Obowiązki i uprawnienia organu regulacyjnego

Do obowiązków organu regulacyjnego należy:

a) zapewnienie wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych oraz, w stosownych przypadkach, właścicieli systemów, jak również przez wszelkie przedsiębiorstwa gazowe, ich obowiązków zgodnie z niniejszą dyrektywą i z innymi właściwymi przepisami wspólnotowymi, w tym również w odniesieniu do kwestii transgranicznych;

b) współpraca w odniesieniu do kwestii transgranicznych z organem lub organami regulacyjnymi zainteresowanych państw członkowskich;

c) przestrzeganie i wprowadzanie w życie wszelkich właściwych prawnie wiążących decyzji Agencji oraz Komisji;

d) przedkładanie właściwym organom państw członkowskich, Agencji oraz Komisji corocznego sprawozdania z jego działalności i z wypełniania jego obowiązków. Sprawozdanie to dotyczy podjętych środków oraz uzyskanych wyników w zakresie każdego z zadań wymienionych w niniejszym artykule;

e) zapewnienia, aby nie występowało subsydiowanie skrośne między działalnością w zakresie przesyłu, dystrybucji, magazynowania, LNG i dostaw;

f) monitorowanie planów inwestycyjnych operatorów systemów przesyłowych, a także zamieszczanie w jego sprawozdaniu rocznym oceny planu inwestycyjnego operatorów systemów przesyłowych w zakresie ich zgodności z niewiążącym 10-letnim planem rozwoju sieci o zasięgu wspólnotowym, o którym mowa w art. 8 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (WE) nr .../2009;

g) monitorowanie zgodności z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i niezawodności sieci oraz monitorowanie standardów i wymogów jakości usług sieciowych;

h) monitorowanie poziomu przejrzystości oraz zapewnianie przestrzegania przez przedsiębiorstwa gazowe wymogów w zakresie przejrzystości;

i) monitorowanie poziomu otwarcia rynku i konkurencji na poziomie hurtowym i detalicznym, w tym również na giełdach gazu ziemnego, a także cen dla odbiorców będących gospodarstwami domowymi, częstotliwości zmian dostawców, częstotliwości odłączenia od sieci oraz skarg zgłaszanych przez odbiorców będących gospodarstwami domowymi, jak również wszelkich zakłóceń lub ograniczeń konkurencji, łącznie z dostarczaniem wszelkich stosownych informacji oraz przekazywaniem właściwym organom ochrony konkurencji wszelkich istotnych spraw;

j) monitorowanie czasu potrzebnego operatorom systemów przesyłowych i dystrybucyjnych do wykonania połączeń i napraw;

k) monitorowanie i dokonywanie przeglądu warunków dostępu do magazynowania, pojemności magazynowych gazociągów i do innych usług pomocniczych przewidzianych w art. 32. W przypadku gdy system dostępu do magazynowania jest określony zgodnie z art. 32 ust. 3, z zadania tego wyłączone jest dokonywanie przeglądu taryf.

l) publikowanie co najmniej raz w roku zaleceń dotyczących zapewnienia zgodności taryf dostaw z art. 3;

m) zapewnianie dostępu do danych dotyczących zużycia energii przez odbiorców, dostarczanie do ewentualnego wykorzystania uujednoliconego na poziomie krajowym formatu w odniesieniu do danych dotyczących zużycia oraz dostępu do danych zgodnie z lit. h) załącznika I;

n) monitorowanie wprowadzania w życie przepisów dotyczących funkcji i zakresu odpowiedzialności operatorów systemów przesyłowych, operatorów systemów dystrybucyjnych, dostawców i odbiorców oraz innych uczestników rynku zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr .../2009;

o) monitorowanie właściwego stosowania kryteriów określających, czy dana instalacja magazynowa objęta jest zakresem art. 32 ust. 3 lub ust. 4; oraz

p) monitorowanie wprowadzania w życie środków zabezpieczających, o których mowa w art. 45.

W przypadku gdy zostało to przewidziane przez państwo członkowskie, obowiązki monitorowania określone w ust. 1 mogą być wykonywane przez organy inne niż organ regulacyjny. W takim przypadku informacje będące wynikiem takiego monitorowania są jak najszybciej udostępniane organowi regulacyjnemu.

Bez uszczerbku dla swoich szczególnych kompetencji oraz zgodnie z zasadami lepszego stanowienia prawa, organy regulacyjne - zachowując jednocześnie swoją niezależność - konsultują się, w stosownych przypadkach, z operatorami systemów przesyłowych oraz, w stosownych przypadkach, ściśle współpracują z innymi właściwymi organami krajowymi, podczas wykonywania obowiązków określonych w ust. 1.

Wszelkie zatwierdzenia wydawane przez organ regulacyjny lub Agencję na mocy niniejszej dyrektywy pozostają bez uszczerbku dla jakiegokolwiek należycie uzasadnionego przyszłego użycia swoich uprawnień przez organ regulacyjny zgodnie z niniejszym artykułem oraz dla jakichkolwiek sankcji nałożonych przez inne właściwe organy lub przez Komisję.

Oprócz obowiązków powierzonych mu na mocy z ust. 1 niniejszego artykułu, w przypadku gdy zgodnie z art. 14 wyznaczony został niezależny operator systemu, organ regulacyjny:

a) monitoruje wypełnianie przez właściciela systemu przesyłowego i niezależnego operatora systemu ich obowiązków na mocy niniejszego artykułu oraz nakłada sankcje za ich niewypełnienie zgodnie z ust. 4 lit. d);

b) monitoruje powiązania i przepływ informacji między niezależnym operatorem systemu a właścicielem systemu przesyłowego, aby zapewnić wypełnianie przez niezależnego operatora systemu jego obowiązków, a w szczególności zatwierdza umowy oraz pełni funkcję organu rozstrzygającego spory między niezależnym operatorem systemu a właścicielem systemu przesyłowego w przypadku jakiejkolwiek skargi złożonej przez którąkolwiek ze stron zgodnie z ust. 9;

c) bez uszczerbku dla procedury przewidzianej w art. 14 ust. 2 lit. c) zatwierdza, dla pierwszego 10-letniego planu rozwoju sieci, plany inwestycyjne oraz wieloletni plan rozbudowy sieci, przedkładane co roku przez niezależnego operatora systemu;

d) zapewnia, aby taryfy za dostęp do sieci, pobierane przez niezależnych operatorów systemów, obejmowały wynagrodzenie dla właściciela sieci lub właścicieli sieci, zapewniające odpowiednie wynagrodzenie za korzystanie z aktywów sieci oraz wszelkich nowych inwestycji w sieci, pod warunkiem że są one przeprowadzane w warunkach opłacalności ekonomicznej i skutecznie; oraz

e) jest uprawniony do przeprowadzania inspekcji, w tym niezapowiedzianych inspekcji, w obiektach właściciela systemu przesyłowego i niezależnego operatora systemu.

Państwa członkowskie zapewniają, aby organy regulacyjne otrzymały uprawnienia umożliwiające im wykonywanie obowiązków, o których mowa w ust. 1, 3 i 6, w sposób skuteczny i szybki. W tym celu organ regulacyjny ma przynajmniej następujące uprawnienia:

a) do wydawania wiążących decyzji dotyczących przedsiębiorstw gazowych;

b) do prowadzenia dochodzeń w sprawie funkcjonowania rynków gazu oraz do podejmowania decyzji i nakładania wszelkich niezbędnych i proporcjonalnych środków na rzecz wspierania skutecznej konkurencji oraz zapewniania właściwego funkcjonowania rynku. W stosownych przypadkach organ regulacyjny jest również uprawniony do współpracy z krajowym organem ochrony konkurencji lub z Komisją przy prowadzeniu dochodzeń w zakresie prawa konkurencji;

c) do żądania od przedsiębiorstw gazowych wszelkich informacji istotnych dla wykonywania jego zadań;

d) do nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji na przedsiębiorstwa gazowe, które nie spełniają swoich obowiązków zgodnie z niniejszą dyrektywą lub ze wszelkimi właściwymi prawnie wiążącymi decyzjami organów regulacyjnych lub Agencji, lub do zaproponowania właściwemu sądowi nałożenia takich sankcji. Powyższe obejmuje uprawnienie do nakładania lub do zaproponowania nałożenia na operatora systemu przesyłowego grzywny w wysokości do 10 % rocznych obrotów operatora systemu przesyłowego lub, w stosownym przypadku, na przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo w wysokości do 10 % rocznych obrotów przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, odpowiednio za nieprzestrzeganie ich obowiązków zgodnie z niniejszą dyrektywą; oraz

e) odpowiednie uprawnienia do prowadzenia dochodzeń oraz stosowne uprawnienia do wydawania instrukcji w zakresie rozstrzygania sporów zgodnie z ust. 9 i 10.

Oprócz obowiązków i uprawnień przyznanych mu zgodnie z ust. 1 i 4 niniejszego artykułu, w przypadku gdy operator systemu przesyłowego został wyznaczony zgodnie z rozdziałem V, organowi regulacyjnemu zostają przyznane przynajmniej następujące obowiązki i uprawnienia:

a) do nakładania sankcji zgodnie z ust. 4 lit. d) za praktyki dyskryminacyjne na korzyść przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo;

b) do monitorowania przepływu informacji między operatorem systemu przesyłowego a przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo, aby zapewnić przestrzeganie obowiązków przez operatora systemu przesyłowego;

c) do występowania jako organ rozstrzygający spory między przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo a operatorem systemu przesyłowego w odniesieniu do jakichkolwiek skarg wniesionych zgodnie z ust. 9;

d) do monitorowania powiązań handlowych i finansowych, w tym również pożyczek, między przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo a operatorem systemu przesyłowego;

e) do zatwierdzania wszelkich umów handlowych i finansowych między przedsiębiorstwem zintegrowanym pionowo a operatorem systemu przesyłowego, pod warunkiem że są one zgodne z warunkami rynkowymi;

f) do żądania od przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo uzasadnienia w przypadku powiadomienia przez inspektora do spraw zgodności zgodnie z art. 21 ust. 4. Uzasadnienie takie zawiera w szczególności dowody, że nie miało miejsca żadne zachowanie dyskryminacyjne na korzyść przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo;

g) do przeprowadzania inspekcji, w tym inspekcji niezapowiedzianych, w obiektach przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo i operatora systemu przesyłowego; oraz

h) do przekazywania wszystkich lub poszczególnych zadań operatora systemu przesyłowego niezależnemu operatorowi systemu przesyłowego wyznaczonemu zgodnie z art. 14 w przypadku ciągłego naruszania przez operatora systemu przesyłowego jego obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy, w szczególności w przypadku powtarzającego się zachowania dyskryminacyjnego na korzyść przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo.

Organy regulacyjne są odpowiedzialne za ustalanie lub zatwierdzanie, przed ich wejściem w życie, przynajmniej metod stosowanych do wyliczania lub ustanawiania warunków:

a) przyłączania i dostępu do sieci krajowych, w tym również taryf przesyłowych i dystrybucyjnych, a także zasad, warunków i taryf za dostęp do instalacji LNG. Te taryfy lub metody umożliwiają realizację niezbędnych inwestycji w sieci i instalacje LNG w sposób umożliwiający tym inwestycjom zapewnienie opłacalności ekonomicznej sieci oraz instalacji LNG;

b) zapewnienia usług bilansowania systemu.

Każda ze stron zgłaszających skargę na operatora systemu przesyłowego, magazynowego, LNG lub dystrybucyjnego odnoszącą się do kwestii, o których mowa w ust. 1- 8 może przekazać skargę do organu regulacyjnego, który, działając jako organ rozstrzygający spory, wydaje decyzję w terminie dwóch miesięcy od otrzymania skargi. Termin ten może zostać przedłużony o dwa miesiące, jeżeli organy regulacyjne zwracają się o przekazanie dodatkowych informacji. Ten przedłużony termin może zostać ponownie przedłużony za zgodą wnoszącego skargę. Decyzja organu regulacyjnego jest wiążąca, jeżeli nie zostanie unieważniona w wyniku odwołania.

10.

Każda ze stron, której to dotyczy i która ma prawo do składania skargi dotyczącej decyzji w sprawie metod przyjętych zgodnie z niniejszym artykułem lub, w przypadku gdy organ regulacyjny ma obowiązek konsultować się w sprawie proponowanych metod, może najpóźniej w terminie dwóch miesięcy od opublikowania decyzji lub propozycji decyzji, lub w krótszym terminie określonym przez państwa członkowskie, złożyć skargę do rozpatrzenia. Taka skarga nie ma skutku zawieszającego.

Artykuł 41

System regulacyjny dotyczący kwestii transgranicznych

Organy regulacyjne współpracują przynajmniej na poziomie regionalnym, aby wspierać tworzenie ustaleń operacyjnych w celu umożliwienia optymalnego zarządzania siecią, promowania wspólnych giełd gazu oraz alokacji transgranicznej zdolności przesyłowej, jak również umożliwienia minimalnego poziomu zdolności połączeń wzajemnych - w tym również nowych wzajemnych połączeń - w obrębie regionu i między regionami, tak aby umożliwić rozwój skutecznej konkurencji i poprawę bezpieczeństwa dostaw.

Artykuł 42

Zgodność z wytycznymi

W przypadku gdy Komisja, w terminie dwóch miesięcy od poinformowania jej przez Agencję zgodnie z ust. 3, lub przez organ regulacyjny zgodnie z ust. 4, lub z własnej inicjatywy w terminie trzech miesięcy od daty decyzji stwierdza, że decyzja organu regulacyjnego budzi poważne wątpliwości co do jej zgodności z wytycznymi, o których mowa w niniejszej dyrektywie lub w rozporządzeniu (WE) nr .../2009, Komisja może podjąć decyzję o dalszym badaniu tej sprawy. W takim przypadku Komisja wzywa organ regulacyjny oraz strony postępowania przed organem regulacyjnym do przedłożenia uwag.

Komisja może przyjąć wytyczne ustalające szczegółowe zasady procedury, która ma być stosowana przez organy regulacyjne, Agencję oraz Komisję w odniesieniu do zgodności decyzji podjętych przez organy regulacyjne z wytycznymi, o których mowa w niniejszym artykule. Środki te, mające na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy poprzez jej uzupełnienie, przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 50 ust. 3.

Artykuł 43

Prowadzenie dokumentacji

Państwa członkowskie wymagają, aby przedsiębiorstwa dostarczające gaz przechowywały przez okres co najmniej pięciu lat do dyspozycji organów krajowych, w tym również organu regulacyjnego, krajowych organów ochrony konkurencji oraz Komisji, na potrzeby wykonywania ich zadań, stosowne dane dotyczące wszelkich transakcji w ramach umów na dostawy gazu i derywatów gazowych z odbiorcami hurtowymi i z operatorami systemów przesyłowych, a także z operatorami systemów magazynowania i LNG.

ROZDZIAŁ IX

Rynki detaliczne

Artykuł 44

Rynki detaliczne

W celu ułatwienia powstania właściwie funkcjonujących i przejrzystych rynków detalicznych we Wspólnocie, państwa członkowskie zapewniają, aby funkcje i zakres odpowiedzialności operatorów systemów przesyłowych, operatorów systemów dystrybucyjnych, przedsiębiorstw dostarczających gaz i odbiorców oraz, w razie konieczności, innych uczestników rynku, zostały określone w odniesieniu do umów, zobowiązań względem odbiorców, zasad wymiany danych i rozliczeń, własności danych i odpowiedzialności za dokonywanie pomiarów zużycia.

Przepisy te podawane są do wiadomości publicznej, opracowane w celu ułatwienia odbiorcom i dostawcom dostępu do sieci i podlegają przeglądowi przez organy regulacyjne lub inne właściwe organy krajowe.

ROZDZIAŁ X

Postanowienia końcowe

Artykuł 45

Środki zabezpieczające

Artykuł 46

Równe warunki działania

Artykuł 47

Odstępstwa dotyczące zobowiązań typu "bierz-lub-płać"

Jeżeli przedsiębiorstwo gazowe napotyka, lub uzna, że napotkałoby poważne trudności gospodarcze i finansowe z powodu swoich zobowiązań typu "bierz-lub-płać" podjętych w jednej lub większej liczbie umowów zakupu gazu, może ono przesłać do zainteresowanego państwa członkowskiego lub wyznaczonego właściwego organu wniosek o czasowe odstępstwo od art. 31. Wnioski powinny, zgodnie z wyborem państw członkowskich, być przedstawiane oddzielnie dla każdego przypadku, przed odmową dostępu do systemu lub po niej. Państwa członkowskie mogą także pozostawić przedsiębiorstwu gazowemu wybór przedstawienia wniosku przed odmową dostępu do systemu lub po niej. W przypadku gdy przedsiębiorstwo gazowe odmówiło dostępu, należy niezwłocznie przedstawić wniosek. Do wniosków należy załączać wszelkie istotne informacje dotyczące charakteru i skali problemu oraz działań podjętych przez przedsiębiorstwo gazowe na rzecz jego rozwiązania.

Jeżeli alternatywne rozwiązania nie są rozsądnie dostępne, państwo członkowskie lub wyznaczony właściwy organ może podjąć decyzję o przyznaniu odstępstwa, uwzględniając ust. 3.

Państwo członkowskie lub wyznaczony właściwy organ niezwłocznie powiadamiają Komisję o swojej decyzji o przyznaniu odstępstwa, łącznie ze wszelkimi istotnymi informacjami dotyczącymi odstępstwa. Informacje te mogą zostać przedstawione Komisji w formie zbiorczej, umożliwiając jej podjęcie uzasadnionej decyzji. W terminie ośmiu tygodni od otrzymania tego powiadomienia Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego lub wyznaczonego właściwego organu, aby zmieniły lub cofnęły decyzję o przyznaniu odstępstwa.

Jeżeli państwo członkowskie lub wyznaczony właściwy organ nie zastosują się do tego wniosku w terminie czterech tygodni, zostaje podjęta ostateczna decyzja, zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 50 ust. 2.

Komisja zachowuje poufność informacji handlowych podlegających szczególnej ochronie.

Przy podejmowaniu decyzji w sprawie odstępstw, o których mowa w ust. 1, państwo członkowskie lub wyznaczony właściwy organ oraz Komisja uwzględniają w szczególności następujące kryteria:

a) cel, jakim jest osiągnięcie konkurencyjnego rynku gazu;

b) konieczność wypełniania obowiązków użyteczności publicznej i zapewnienia bezpieczeństwa dostaw;

c) pozycję przedsiębiorstwa gazowego na rynku gazowym i rzeczywisty stan konkurencji na tym rynku;

d) stopień trudności gospodarczych i finansowych napotykanych przez przedsiębiorstwa gazowe i przedsiębiorstwa przesyłowe lub przez uprawnionych odbiorców;

e) daty podpisania oraz warunki danej umowy lub danych umów, w tym również stopień, w jakim dostosowują się one do zmian na rynku;

f) starania podjęte w celu rozwiązania problemu;

g) stopień, w jakim w chwili podjęcia danych zobowiązań typu "bierz-lub-płać", przedsiębiorstwo mogło w sposób rozsądny przewidzieć, mając na uwadze przepisy niniejszej dyrektywy, zaistnienie prawdopodobieństwa pojawienia się poważnych trudności;

h) poziom połączeń systemu z innymi systemami oraz poziom interoperacyjności tych systemów; oraz

i) skutki, jakie odstępstwo mogłoby mieć dla właściwego stosowania niniejszej dyrektywy w odniesieniu do skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ziemnego.

Decyzja w sprawie wniosku o odstępstwo dotyczące umów typu "bierz-lub-płać" zawartych przed dniem ...^(******) nie powinna prowadzić do sytuacji, w której niemożliwe byłoby znalezienie ekonomicznie opłacalnych alternatywnych rynków zbytu. W żadnym przypadku nie uznaje się istnienia poważnych trudności, jeżeli sprzedaż gazu ziemnego nie spadnie poniżej poziomu minimalnych gwarantowanych ilości odbieranego gazu zawartych w umowach zakupu gazu typu "bierz-lub-płać" lub dopóki dana umowa zakupu gazu typu "bierz-lub-płać" może być odpowiednio dostosowana, bądź też przedsiębiorstwo gazowe może znaleźć alternatywne rynki zbytu.

Artykuł 48

Rynki wschodzące i odizolowane

Państwa członkowskie, które nie są bezpośrednio podłączone do systemu wzajemnie połączonego żadnego innego państwa członkowskiego i mają tylko jednego głównego zewnętrznego dostawcę mogą zastosować odstępstwo od art. 4, 9, 36 lub 37 niniejszej dyrektywy. Przedsiębiorstwo dostarczające gaz mające udział w rynku przekraczający 75 % uznawane jest za głównego dostawcę. Każde takie odstępstwo wygasa automatycznie, z chwilą gdy przynajmniej jeden z warunków, o których mowa w niniejszym akapicie przestaje mieć zastosowanie. Każde takie odstępstwo jest zgłaszane Komisji.

Cypr może odstąpić od stosowania art. 4, 9, 36 lub 37 niniejszej dyrektywy. Odstępstwo to wygasa w chwili, kiedy Cypr przestaje zaliczać się do rynków odizolowanych.

Art. 4, 9, 36 lub 37 nie mają zastosowania do Estonii, Łotwy i Finlandii do czasu, gdy któreś z tych państw zostanie bezpośrednio podłączone do systemu wzajemnie połączonego jakiegokolwiek państwa członkowskiego innego niż Estonia, Łotwa, Litwa i Finlandia. Niniejszy akapit pozostaje bez uszczerbku dla odstępstw przyznanych na mocy pierwszego akapitu niniejszego ustępu.

Państwo członkowskie zaliczające się do rynków wschodzących, które z powodu wprowadzenia w życie niniejszej dyrektywy napotkałoby na znaczące problemy, może odstąpić od stosowania art. 4 i 9, art. 13 ust. 1 i 2, art. 14 i 24, art. 25 ust. 5, art. 26, 30 i 31, art. 36 ust. 1 lub art. 37 niniejszej dyrektywy. Odstępstwo to wygasa automatycznie z chwilą, gdy państwo członkowskie przestaje zaliczać się do rynków wschodzących. Każde takie odstępstwo jest zgłaszane Komisji.

Cypr może odstąpić od stosowania art. 4 i 9, art. 13 ust. 1 i 2, art. 14 i 24, art. 25 ust. 5, art. 26, 30 i 31, art. 36 ust. 1 lub art. 37 niniejszej dyrektywy. Odstępstwo to wygasa z chwilą gdy Cypr przestaje zaliczać się do rynków wschodzących.

W dniu wygaśnięcia odstępstwa, o którym mowa w ust. 2 akapit pierwszy, określenie uprawnionych odbiorców prowadzi do otwarcia rynku wynoszącego co najmniej 33 % całkowitego rocznego zużycia gazu na krajowym rynku gazu. Dwa lata później rozpoczyna się stosowanie art. 36 ust. 1 lit. b), a trzy lata później - art. 36 ust. 1 lit. c). Do czasu rozpoczęcia stosowania art. 36 ust. 1 lit. b) państwo członkowskie, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, może postanowić o niestosowaniu art. 31 w zakresie, w jakim dotyczy to usług pomocniczych i tymczasowego magazynowania dla procesu regazyfikacji i późniejszego dostarczenia do systemu przesyłowego.

W przypadku gdy wprowadzenie w życie niniejszej dyrektywy spowodowałoby istotne problemy na geograficznie ograniczonym obszarze państwa członkowskiego, w szczególności dotyczące rozbudowy infrastruktury przesyłowej i istotnej infrastruktury dystrybucyjnej, oraz mając na uwadze zachęcanie do inwestycji, państwo członkowskie może zwrócić się do Komisji o czasowe odstępstwo od art. 4 i 9, art. 13 ust. 1 i 2, art. 14 i 24, art. 25 ust. 5, art. 26, art. 30 i 31, art. 36 ust. 1 lub art. 37 na potrzeby działań rozwojowych na tym obszarze.

Komisja może przyznać odstępstwo, o którym mowa w ust. 4, uwzględniając w szczególności następujące kryteria:

– potrzebę inwestycji infrastrukturalnych, których eksploatacja nie byłaby opłacalna w warunkach rynku konkurencyjnego,

– poziom i prognozowany zwrot wymaganych nakładów inwestycyjnych,

– wielkość i poziom rozwoju przemysłu gazowego na danym obszarze,

– perspektywy rozwoju danego rynku gazowego,

– geograficzne rozmiary i właściwości danego obszaru lub regionu oraz czynniki społeczno-gospodarcze i demograficzne.

W przypadku infrastruktury gazowej innej niż infrastruktura dystrybucyjna, odstępstwo może zostać przyznane tylko wtedy, jeżeli na tym obszarze nie powstała infrastruktura gazowa lub jeżeli infrastruktura gazowa powstała mniej niż 10 lat temu. Czasowe odstępstwo nie przekracza 10 lat od chwili pierwszej dostawy gazu na tym obszarze.

W przypadku infrastruktury dystrybucyjnej, odstępstwo może zostać udzielone na okres nieprzekraczający 20 lat od chwili pierwszej dostawy gazu na tym obszarze za pośrednictwem wspomnianej infrastruktury.

Artykuł 49

Procedura przeglądu

W przypadku gdy w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 51 ust. 3, Komisja stwierdzi - zważywszy na skuteczny sposób, w jaki w państwach członkowskich został zrealizowany dostęp do sieci, co otwiera drogę do w pełni skutecznego, niedyskryminacyjnego i niezakłóconego dostępu do sieci - że niektóre obowiązki nałożone niniejszą dyrektywą na przedsiębiorstwa (w tym również obowiązki dotyczące rozdziału prawnego operatorów systemów dystrybucyjnych) nie są proporcjonalne do zamierzonych celów, państwo członkowskie, którego to dotyczy, może zwrócić się do Komisji o zwolnienie z odnośnego obowiązku.

Państwo członkowskie niezwłocznie zgłasza wniosek Komisji, wraz ze wszelkimi stosownymii informacjami niezbędnymi do wykazania, że wniosek zawarty w sprawozdaniu w sprawie skutecznego dostępu do sieci pozostanie nadal aktualny.

W terminie trzech miesięcy od otrzymania powiadomienia, Komisja wydaje opinię w sprawie wniosku danego państwa członkowskiego oraz, w stosownych przypadkach, przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wnioski w sprawie zmiany odpowiednich przepisów niniejszej dyrektywy. Komisja może zaproponować we wnioskach w sprawie zmiany niniejszej dyrektywy zwolnienie danego państwa członkowskiego ze szczególnych wymogów, pod warunkiem, że państwo członkowskie wprowadzi w życie, w stosownych przypadkach, równie skuteczne środki.

Artykuł 51

Sprawozdania

Komisja monitoruje i dokonuje przeglądu stosowania niniejszej dyrektywy oraz przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie po raz pierwszy do dnia ... (*) ogólne sprawozdanie z postępów, a następnie każdego roku. Sprawozdanie obejmuje co najmniej:

a) zdobyte doświadczenia i postępy poczynione w tworzeniu kompletnego i w pełni funkcjonalnego rynku wewnętrznego gazu ziemnego oraz przeszkody utrudniające realizację tego celu, w tym również kwestie dominacji rynkowej, koncentracji na rynku, zachowań grabieżczych lub antykonkurencyjnych;

b) odstępstwa przyznawane na podstawie niniejszej dyrektywy, wraz z wprowadzeniem odstępstwa przewidzianego w art. 26 ust. 2 w celu ewentualnych zmian wartości progowych;

c) zakres, w jakim wymogi dotyczące rozdziału i taryfikacji zawarte w niniejszej dyrektywie okazały się skuteczne w zapewnianiu sprawiedliwego i niedyskryminacyjnego dostępu do systemu gazowego Wspólnoty i równoważnych poziomów konkurencji, jak również gospodarcze, środowiskowe i społeczne konsekwencje otwarcia rynku gazowego dla odbiorców;

d) analizę kwestii dotyczących poziomów zdolności systemu oraz bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego we Wspólnocie, w szczególności istniejącej i przewidywanej równowagi pomiędzy podażą a popytem, z uwzględnieniem fizycznej zdolności wymiany pomiędzy obszarami i rozbudowy magazynów (w tym również kwestia proporcjonalności regulacji rynku w tej dziedzinie);

e) szczególna uwaga zostanie poświęcona środkom podjętym w państwach członkowskich w celu pokrycia zapotrzebowania szczytowego i postępowanie w przypadku niedoboru dostaw ze strony jednego lub większej liczby dostawców;

f) ogólną ocenę postępu osiągniętego w zakresie dwustronnych stosunków z krajami trzecimi, które produkują i eksportują lub transportują gaz ziemny, w tym również postępu w zakresie integracji rynków, handlu i dostępu do sieci tych krajów trzecich;

g) potrzebę ewentualnej harmonizacji wymogów niezwiązanych z przepisami niniejszej dyrektywy.

W stosownych przypadkach sprawozdanie z postępów może obejmować zalecenia i środki mające przeciwdziałać niekorzystnym skutkom dominacji rynkowej i koncentracji na rynku.

Co dwa lata sprawozdanie z postępów, o którym mowa w ust. 1, zawiera także analizę różnych środków podejmowanych w państwach członkowskich w celu wykonywania obowiązków użyteczności publicznej, wraz z analizą skuteczności tych środków, a w szczególności ich wpływu na konkurencję na rynku gazowym. W stosownych przypadkach sprawozdanie może zawierać zalecenia dotyczące środków, jakie należy przyjąć na poziomie krajowym w celu osiągnięcia wysokich standardów usług publicznych lub środków mających na celu zapobieganie zamknięciu rynku.

Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, nie później niż do dnia 1 stycznia 2006 r., szczegółowe sprawozdanie przedstawiające postępy w tworzeniu rynku wewnętrznego gazu ziemnego. Sprawozdanie to uwzględnia w szczególności:

– istnienie niedyskryminacyjnego dostępu do sieci;

– skuteczną regulację;

– rozwój infrastruktury połączeń wzajemnych, warunki tranzytu i sytuację bezpieczeństwa dostaw we Wspólnocie;

– zakres, w jakim pełne korzyści wynikające z otwierania rynku przypadają małych przedsiębiorstwom i odbiorcom będącym gospodarstwami domowymi, szczególnie w odniesieniu do standardów usługi publicznej;

– zakres, w jakim rynki są w praktyce otwarte na skuteczną konkurencję, w tym zagadnienia dominacji rynkowej, koncentracji na rynku, zachowań grabieżczych lub antykonkurencyjnych;

– zakres, w jakim odbiorcy rzeczywiście zmieniają dostawców i renegocjują taryfy;

– rozwój cen, w tym cen dostaw, w powiązaniu z poziomem otwarcia rynków;

– istnienie skutecznego i niedyskryminacyjnego dostępu stron trzecich do magazynów gazu, gdy jest to niezbędne z technicznego lub ekonomicznego punktu widzenia do zapewnienia skutecznego dostępu do systemu;

– doświadczenie uzyskane w trakcie stosowania niniejszej dyrektywy w zakresie skutecznej niezależności operatorów systemów w przedsiębiorstwach zintegrowanych pionowo, oraz czy zostały przyjęte inne środki poza niezależnością funkcjonalną i rozdzieleniem rachunkowości, których skutki są takie same jak rozdziału prawnego.

W stosownych przypadkach Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wnioski dotyczące w szczególności zagwarantowania wysokiego standardu usług publicznych.

W stosownych przypadkach Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, przed dniem 1 lipca 2007 r., wnioski dotyczące w szczególności zapewnienia pełnej i skutecznej niezależności operatorów systemu dystrybucyjnego. W razie konieczności wnioski te, zgodnie z przepisami prawa konkurencji, obejmują także środki dotyczące kwestii dominacji rynkowej, koncentracji na rynku, zachowań grabieżczych lub antykonkurencyjnych.

Artykuł 53

Transpozycja

Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy do dnia ...^{(***********)}. Państwa członkowskie niezwłocznie informują o tym Komisję.

Państwa członkowskie stosują te przepisy od dnia ...^{(***********)}, z wyjątkiem art. 11, który stosują od dnia ...^{(************)}.

Środki przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Sposób dokonywania takiego odniesienia określany jest przez państwa członkowskie.

Sporządzono w ...

W imieniu Parlamentu Europejskiego	W imieniu Rady
Przewodniczący	Przewodniczący
...	...

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 211 z 19.8.2008, s. 23.

⁽²⁾ Dz.U. C 172 z 5.7.2008, s. 55.

⁽³⁾ Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lipca 2008 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z dnia 9 stycznia 2009 r. oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia ... (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).

⁽⁴⁾ Dz.U. L 176 z 15.7.2003, s. 57.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 24 z 29.1.2004, s. 1.

⁽⁶⁾ Dz. U. L...

⁽⁷⁾ Dz. U. L...

⁽⁸⁾ Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. L 193 z 18.7.1983, s. 1.

⁽¹¹⁾ Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1.

⁽¹²⁾ Dz.U. L 127 z 29.4.2004, s. 92.

⁽¹³⁾ Dz.U. L 204 z 21.7.1998, s. 37.

⁽¹⁴⁾ Dz. U. L...

⁽¹⁵⁾ Pierwsza dyrektywa Rady 68/151/EWG z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w państwach członkowskich od spółek w rozumieniu art. 58 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich równoważności w całej Wspólnocie, dla zapewnienia ochrony interesów zarówno wspólników jak i osób trzecich (Dz.U. L 65 z 14.3.1968, s. 8).

⁽¹⁶⁾ Dz.U. L 222 z 14.8.1978, s. 11.

⁽¹⁷⁾ Dz.U. L 204 z 21.7.1998, s. 1.

^(*) Datę wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

^(**) Tytuł dyrektywy 83/349/EWG został skorygowany, aby uwzględnić zmianę numeracji artykułów Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zgodnie z art. 12 traktatu z Amsterdamu; pierwotne odniesienie prowadziło do art. 54 ust. 3 lit. g).

^(***) Datę transpozycji niniejszej dyrektywy plus jeden rok, tj. 30 miesięcy po dniu wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

^(****) Datę transpozycji niniejszej dyrektywy plus dwa lata, tj. 42 miesiące po dniu wejścia w życie niniejszej dyrektywy.

^(*****) 6 miesięcy terminie wprowadzenia w życie, o którym mowa w art. 33 ust. 1 dyrektywy 2003/55/WE.

^(******) Datę wejścia w życie dyrektywy 2003/55/WE.

^(*******) Pięć lat od wejścia w życie dyrektywy 2003/55/WE.

^(********) 31 grudnia roku następującego po wejściu w życie dyrektywy 2003/55/WE.

^(*********) Datę dwóch lat po dacie, o której mowa w art. 53 ust. 1 akapit pierwszy, tj. 42 miesiące po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.

^(**********) Datę trzech lat po dacie, o której mowa w art. 53 ust. 1 akapit pierwszy, tj. 54 miesiące po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.

^{(***********)} Datę 18 miesięcy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.

^{(************)} Datę 42 miesięcy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK I

ŚRODKI OCHRONY KONSUMENTÓW

Bez uszczerbku dla przepisów wspólnotowych dotyczących ochrony konsumentów, w szczególności dyrektywy 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość⁽¹⁾ oraz dyrektywy Rady 93/13/WE z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach. konsumenckich⁽²⁾, środki, o których mowa w art. 3, mają zapewnić odbiorcom:

a) prawo do zawierania z dostawcą usług gazowych umowy, która określa:

– nazwę i adres dostawcy;

– świadczone usługi, oferowany poziom jakości usługi, jak również termin przyłączenia;

– rodzaj proponowanych usług w zakresie utrzymywania, jeżeli są oferowane;

– sposoby uzyskiwania aktualnych informacji na temat wszystkich stosowanych taryf i opłat za utrzymywanie;

– czas obowiązywania umowy, warunki jej przedłużania i wygaśnięcia świadczeń i umowy oraz istnienie prawa do odstąpienia od umowy;

– wszelkie ustalenia dotyczące rekompensaty i zwrotu kosztów, które mają zastosowanie, w przypadku gdy nie są spełnione standardy jakości usług zagwarantowane w umowie; oraz

– metody wszczynania procedur rozstrzygania sporów zgodnie z lit. f);

Warunki umów są uczciwe i znane z góry. W każdym przypadku informacje te powinny zostać dostarczone przed zawarciem lub potwierdzeniem umowy. W przypadku gdy umowy są zawierane przez pośredników, informacje dotyczące kwestii wymienionych w niniejszym punkcie dostarczane są także przed zawarciem umowy;

b) otrzymanie stosownego zawiadomienia o każdym zamiarze wprowadzenia zmian do umowy oraz poinformowanie o prawie do odstąpienia od umowy po otrzymaniu zawiadomienia. Świadczący usługi powiadamiają bezpośrednio swoich odbiorców o wszelkich podwyżkach opłat w odpowiednim czasie, nie później niż w ciągu jednego okresu rozliczeniowego po wejściu w życie podwyżki. Państwa członkowskie zapewniają, aby odbiorcy mieli swobodę odstąpienia od umów, jeżeli nie akceptują oni nowych warunków, o których zawiadomił ich dostawcą usług gazowych;

c) otrzymywanie przejrzystych informacji o stosowanych cenach i taryfach i o standardowych warunkach dostępu do usług i korzystania z usług gazowych;

d) oferowanie szerokiego wyboru metod rozliczania płatności. Wszelkie różnice w warunkach odzwierciedlają koszty ponoszone przez dostawcę w zależności od systemu płatności. Warunki ogólne są uczciwe i przejrzyste. Są przedstawione jasnym i zrozumiałym językiem. Odbiorcy są chronieni przed nieuczciwymi lub wprowadzającymi w błąd metodami sprzedaży;

e) niepobieranie opłaty przy zmianie dostawcy;

f) korzystanie z przejrzystych, prostych i niedrogich procedur rozpatrywania skarg. Procedury te umożliwiają sprawiedliwe i szybkie rozstrzyganie sporów oraz obejmują, w uzasadnionych przypadkach, system zwrotu kosztów lub odszkodowań. W miarę możliwości powinny one być zgodne z zasadami określonymi w zaleceniu Komisji 98/257/WE z dnia 30 marca 1998 r. w sprawie zasad stosowanych przez jednostki odpowiedzialne za pozasądowe rozwiązywanie sporów konsumenckich⁽³⁾;

g) odbiorcom przyłączonym do systemu gazowego - poinformowanie o ich prawach do dostaw gazu ziemnego o określonej jakości, po uzasadnionych cenach, zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi;

h) dostęp do swoich danych dotyczących zużycia, oraz możliwość, za wyraźną zgodą i nieodpłatnie, udzielenia dostępu do swoich danych pomiarowych każdemu przedsiębiorstwu posiadającemu koncesję na dostawy. Strona odpowiedzialna za zarządzanie danymi ma obowiązek przekazania tych danych temu przedsiębiorstwu. Państwa członkowskie określają format dla danych oraz procedurę udostępniania danych dostawcom i konsumentom. Konsumenta nie obciąża się żadnymi dodatkowymi kosztami tej usługi;

i) odpowiednią informację o rzeczywistym zużyciu i kosztach gazu z dostateczną częstotliwością, tak aby mogli dostosowywać swoje zużycie gazu. Informacje te podawane są w odpowiednich przedziałach czasowych uwzględniających możliwości posiadanych przez odbiorcę urządzeń pomiarowych. W należyty sposób jest uwzględnia się efektywność kosztów takich środków. Konsumenta nie obciąża się żadnymi dodatkowymi kosztami tej usługi;

j) możliwość zmiany dostawcy w dowolnej chwili w roku oraz uprawnienie do otrzymania końcowej faktury rozliczeniowej nie później niż trzy miesiące po dokonaniu ostatniej dostawy przez poprzedniego dostawcę.

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 144 z 4.6.1997, s. 19.

⁽²⁾ Dz.U. L 95 z 21.4.1993, s. 29.

⁽³⁾ Dz.U. L 115 z 17.4.1998, s. 31.

ZAŁĄCZNIK II

TABELA KORELACJI

Dyrektywa 2003/55/WE	Niniejsza dyrektywa
Artykuł 1	Artykuł 1
Artykuł 2	Artykuł 2
Artykuł 3	Artykuł 3
Artykuł 4	Artykuł 4
Artykuł 5	Artykuł 5
—	Artykuł 6
—	Artykuł 7
Artykuł 6	Artykuł 8
Artykuł 9	Artykuł 9
Artykuł 7	Artykuł 10
—	Artykuł 11
Artykuł 7	Artykuł 12
Artykuł 8	Artykuł 13
—	Artykuł 14
—	Artykuł 15
Artykuł 10	Artykuł 16
—	Artykuł 17
—	Artykuł 18
—	Artykuł 19
—	Artykuł 20
—	Artykuł 21
—	Artykuł 22
—	Artykuł 23
Artykuł 11	Artykuł 24
Artykuł 12	Artykuł 25
Artykuł 13	Artykuł 26
Artykuł 14	Artykuł 27
Artykuł 15	Artykuł 28
Artykuł 16	Artykuł 29
Artykuł 17	Artykuł 30
Artykuł 18	Artykuł 31
Artykuł 19	Artykuł 32
Artykuł 20	Artykuł 33
Artykuł 21	Artykuł 34
Artykuł 22	Artykuł 35
Artykuł 23	Artykuł 36
Artykuł 24	Artykuł 37
Artykuł 25 ust. 1 (zdanie pierwsze i drugie)	Artykuł 38
—	Artykuł 39
Artykuł 25 (pozostała część)	Artykuł 40
—	Artykuł 41
—	Artykuł 42
—	Artykuł 43
—	Artykuł 44
Artykuł 26	Artykuł 45
—	Artykuł 46
Artykuł 27	Artykuł 47
Artykuł 28	Artykuł 48
Artykuł 29	Artykuł 49
Artykuł 30	Artykuł 50
Artykuł 31	Artykuł 51
Artykuł 32	Artykuł 52
Artykuł 33	Artykuł 53
Artykuł 34	Artykuł 54
Artykuł 35	Artykuł 55
Załącznik A	Załącznik I

UZASADNIENIE RADY

I. WPROWADZENIE

1. W dniu 19 września 2007 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2003/55/WE oparty na art. 47 ust. 2, art. 55 i 95 Traktatu; wraz z czterema innymi wnioskami stanowi on część pakietu dotyczącego wewnętrznego rynku energii.

2. Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wydały swoje opinie na temat całego pakietu, odpowiednio, 10 kwietnia⁽¹⁾ i 22 kwietnia 2008 r.⁽²⁾.

3. Parlament Europejski przyjął swoją opinię⁽³⁾ w pierwszym czytaniu w dniu 9 lipca 2008 r., zatwierdzając 122 poprawki. Komisja nie przedstawiła zmienionego wniosku.

4. W dniu 9 stycznia 2009 r. zgodnie z art. 251 Traktatu Rada przyjęła wspólne stanowisko w postaci przekształconej dyrektywy.

II. CEL WNIOSKU

5. Wniosek stanowi część trzeciego pakietu dotyczącego wewnętrznego rynku energii, wraz z rozporządzeniem w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego, dyrektywą dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, rozporządzeniem w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej, oraz rozporządzeniem ustanawiającym Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki. Celem wniosku jest ukończenie tworzenia wewnętrznego rynku gazu ziemnego przez wprowadzenie w szczególności:

– przepisów dotyczących skutecznego rozdzielenia działalności w zakresie przesyłu od działalności w zakresie wytwarzania i dostaw, w tym - procedury certyfikacji operatorów systemów przesyłowych ze Wspólnoty oraz z państw trzecich;

– przepisów, których celem jest zwiększenie niezależności krajowych organów regulacyjnych i zharmonizowanie ich uprawnień na szczeblu Wspólnoty;

– przepisów, których celem jest podniesienie poziomu solidarności i współpracy regionalnej;

– przepisów, których celem jest poprawa przejrzystości i funkcjonowania rynku energii.

III. ANALIZA WSPÓLNEGO STANOWISKA

6. Uwagi ogólne

6.1. Rada uznała, że dla większej skuteczności, przejrzystości i spójności z dyrektywą 2003/55/WE oraz dla ułatwienia czytania aktu lepiej będzie przekształcić przepisy dyrektywy. Ponadto Rada przyjęła za ogólną zasadę, aby w pełni respektować zmieniający wniosek Komisji, i w tym duchu nie zmieniała żadnego przepisu, który nie był częścią wniosku Komisji, chyba że konieczne były zmiany wynikające ze zmian wprowadzonych do wniosku przez Radę, zmian odesłań wynikających ze zmiany numeracji artykułów itd. W miarę możliwości Rada przyjęła podejście Komisji polegające na identycznym traktowaniu sektorów energii elektrycznej i gazu.

Komisja zaakceptowała wszystkie zmiany wprowadzone do jej wniosku przez Radę.

6.2. W odniesieniu do 122 poprawek Parlamentu Europejskiego, Rada, podobnie jak Komisja,

– przyjęła następujących 20 poprawek:

w pełni (czasami z przeredagowaniem): 50, 98 oraz 103

częściowo/co do zasady/z utrzymaniem ducha: 11, 12, 63, 64, 68, 78/125/135/138, 91-96, 98, 101, 104 i 107;

oraz

– odrzuciła następujące 44 poprawki: 1, 4, 10, 14, 15, 18, 19, 22, 30, 37-39, 41, 43, 47, 54, 57-59, 62, 65-67, 70-72, 82, 83, 89, 90, 97, 105, 106, 108-110, 113, 114, 116/137, 123, 126, 128, [129], 131 i 133, z powodów merytorycznych lub formalnych.

6.3. Rada odeszła od stanowiska Komisji:

– akceptując jedną poprawkę: 79

oraz

– odrzucając następujących 59 poprawek: 2, 3, 5-9, 13, 16, 17, 20, 21, 23-29, 31-36, 40, 45, 46, 48, 49, 51-53, 55, 56, 60, 61, 69, 73-77, 80, 81, 84-88, [93/129+94-96] (częściowo), 99, 100, 102, 111, 112, 118, 120, 132, 136.

7. Uwagi szczegółowe:

7.1. W odniesieniu do poprawek Parlamentu Europejskiego, wobec których Rada odeszła od stanowiska Komisji:

a) Rada przyjęła poprawkę nr 79, ponieważ - podobnie jak Parlament Europejski - jest zdania, że podejmowanie decyzji w sprawie działalności operatorów systemów dystrybucyjnych z zastosowaniem procedury komitetowej nie jest właściwe.

b) Rada odrzuciła 59 poprawek wymienionych wyżej (pkt 6.3) z następujących powodów:

i) poprawki te dotyczą przepisów, które nie są częścią wniosku Komisji; następujące poprawki zostały odrzucone z zasady (patrz powyżej pkt 6.1): 6, 13, 21, 23, 25, 31, 32, 33, 34, 35, 40, 45, 46, 48, 49, 51, 69, 73, 74, 75, 76, 77, 111 (część pierwsza), 118, 120, 132.

ii) poprawki te nie wnoszą wartości dodanej, głównie dlatego, że kwestie te są (częściowo) wystarczająco dobrze uregulowane w innych fragmentach tekstu: poprawka 2 osłabiłaby nacisk, jaki położono w motywie 6; poprawka 7 jest powtórzeniem innych; zakres poprawki 87 jest już (częściowo) objęty motywem 15; zakres poprawki 20 jest już (częściowo) objęty motywami 29 i 31; poprawka 26 jest zbędna; poprawka 60: zagadnienie to jest wystarczająco uregulowane w art. 9; poprawka 61: zagadnienie to jest uregulowane w art. 51 dotyczącym sprawozdawczości; uwzględnienie poprawki 81 spowodowałoby, że art. 35 ust. 1 byłby mniej precyzyjny; poprawka 85 wprowadza dodatkowe zamieszanie do art. 35 ust. 3; poprawka 87: taki poziom szczegółowości jest zbędny; poprawka 88 zbytnio osłabiłaby tekst art. 35 ust. 8 pkt 5; zakres poprawki 136 jest już (częściowo) objęty art. 40 ust. 15;

iii) poprawki te wprowadzają tekst, który nie jest właściwy lub konieczny w omawianej dyrektywie lub który nie jest zgodny z zakresem stosowania tej dyrektywy: 5, 9, 16, 17, 36, 53, 56, 80, 81, 85, 86, 96 (częściowo) niewłaściwe w art. 40, poprawki 99, 100, 111 (część druga), 112.

iv) poprawki te wprowadzają motyw, który nie ma odpowiadającego mu artykułu: poprawki 24 i 29.

v) Rada uważa, że wykaz obowiązków i uprawnień organów regulacyjnych zawarty w art. 40 wspólnego stanowiska jest wystarczający; następujące poprawki wychodzą (częściowo) poza zakres zadań, który Rada przypisuje regulatorom: poprawki 93-95;

vi) poprawki te wprowadzają tekst, który nie odpowiada roli przydzielonej agencji przez Radę: 28, 55 (część druga), 84;

vii) Rada uważa, że wspólne stanowisko uwzględnia w dostatecznym stopniu cel, jakim jest współpraca regionalna/solidarność regionalna; w związku z tym poprawki 3, 27, 52, i 55 (część pierwsza) są zbędne.

7.2 W odniesieniu do wniosku Komisji Rada wprowadziła pewne inne zmiany (dotyczące treści lub formy); najważniejsze z nich zostały wyszczególnione poniżej.

a) Skuteczne rozdzielenie działalności w zakresie eksploatacji sieci od działalności w zakresie wytwarzania i dostaw:

Oprócz dwu opcji zaproponowanych przez Komisję (rozdzielenia własności - RW - i niezależnego operatora systemu - NOS) Rada, w porozumieniu z Komisją, uznała za właściwe wprowadzenie trzeciej opcji - niezależnego operatora systemu przesyłowego (NOSP), w przypadku gdy w momencie wejścia w życie niniejszej dyrektywy operator systemu przesyłowego wchodzi w skład przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo (PZP) (nowy rozdział IV z art. 17-23 i odpowiadające im motywy 13, 15 i 16). Te trzy opcje są równoprawne i będą dostępne zarówno w sektorze energii elektrycznej, jak i gazu.

Przepisy dotyczące NOSP zapewnią skuteczną niezależność operatora (art. 17 i 18), jego zarządu (art. 19) i organu nadzorczego (art. 20), zapewniając również eliminację konfliktu interesów. Ustanowienie programu zgodności i stanowiska urzędnika odpowiedzialnego za zgodność (art. 21) również przyczynia się do osiągnięcia tego celu. Ponadto zapewnione zostaną niezakłócone zachęty do inwestowania i rozwój infrastruktury połączeń międzysystemowych (art. 22), a także sprawiedliwy i niedyskryminacyjny dostęp do sieci (art. 23).

W art. 40 ust. 5 wprowadzono dodatkowe uprawnienia i kompetencje organów regulacyjnych, aby zapewnić zgodność z przepisami rozdziału IV. Ponadto w art. 7 dodano ustęp dotyczący współpracy regionalnej z udziałem NOSP. Wreszcie, art. 51 dotyczący sprawozdawczości stanowi w ust. 3-5, że dwa lata po dacie transpozycji dyrektywy Komisja oceni, w ramach przeglądu ogólnego i w oparciu o pewne kryteria, realizację opcji NOSP.

Przepisy wspólnego stanowiska dotyczące opcji NOSP mają na celu wyważenie kwestii dotyczących zakresu stosowania, ram czasowych i egzekwowalności opcji NOSP z kwestiami utrzymania interesu finansowego PZP i ogólnej wykonalności. Jest to jeden z powodów, dla których Rada nie uznała za stosowne, aby wprowadzić przepisy w sprawie powiernika.

Aby uwzględnić przypadki, gdy istnieją już rozwiązania dotyczące systemów przesyłowych, których właścicielem jest PZP, gwarantujące bardziej skuteczną niezależność OSP niż przepisy rozdziału V, wprowadzono dodatkowy przepis w art. 9 ust. 9.

b) Równe szanse

Kwestia istnienia w przyszłości trzech różnych modeli rozdzielenia na rynku wspólnotowym jest powiązana z tak zwaną klauzulą w sprawie równych szans, wprowadzoną w art. 46 i odpowiadającym mu motywie 17. Przedstawiono tam w szczególności kryteria dotyczące środków, które państwa członkowskie mogą zastosować, aby zapewnić równe szanse.

c) Certyfikacja OSP ze Wspólnoty i z państw trzecich

Wspólne stanowisko zawiera dwa artykuły dotyczące certyfikacji OSP: jeden ogólny (art. 10) i jeden dotyczący certyfikacji w odniesieniu do państw trzecich (art. 11), który zastąpił art. 7a wniosku Komisji. Artykuł 11 z jednej strony gwarantuje, że OSP z państw trzecich będą musieli przestrzegać tych samych przepisów dotyczących rozdzielenia, co OSP ze Wspólnoty; z drugiej strony wprowadza on kryterium bezpieczeństwa dostaw energii do państw członkowskich i Wspólnoty, które musi być brane pod uwagę przy certyfikacji.

Ponadto Rada uznała za właściwe przeniesienie tej części procedury certyfikacji, która określa rolę Komisji w tej procedurze, do nowego art. 3 rozporządzenia w sprawie gazu. Poza tym główne uprawnienie decyzyjne w sprawie certyfikacji pozostanie nadal w rękach krajowych organów regulacyjnych, natomiast Komisja będzie proszona o wydawanie opinii w sprawie certyfikacji. Regulatorzy krajowi muszą w najwyższym stopniu uwzględnić tę opinię.

d) Organy regulacyjne

Rada wprowadziła w art. 38 dwa dodatkowe ustępy, które gwarantują, że zasada jednego regulatora na szczeblu krajowym w połączeniu z pojedynczą reprezentacją (np. w agencji) nie będzie sprzeczna z faktem istnienia obecnie w niektórych państwach członkowskich regulatorów na szczeblu regionalnym lub właściwych dla niewielkich i odizolowanych części terytorium (art. 38 ust. 2 i 3).

Tekst wspólnego stanowiska z jednej strony zapewnia niezależność organów regulacyjnych, a z drugiej strony precyzuje, że dla regulatorów nie oznacza to zwolnienia z kontroli sądowej ani nadzoru parlamentarnego (motyw 26) i że nie mogą oni ignorować szerzej pojętych celów, np. w zakresie zrównoważonego oddziaływania na środowisko lub w zakresie obowiązku świadczenia usługi publicznej (art. 38 ust. 4).

Wspólne stanowisko gwarantuje również, że podczas wypełniania swoich obowiązków organy regulacyjne, w stosownych przypadkach, będą miały możliwość ścisłego współdziałania z innymi organami, takimi jak organy ochrony konkurencji, zachowując przy tym niezależność i nie powielając zadań (np. monitorowania) wykonywanych zwykle przez inne organy (art. 40 ust. 2).

e) System regulacyjny dotyczący kwestii transgranicznych

Ustępy określające rolę agencji (art. 41, ust. 3 i (częściowo) 4) zostały z powodów prawnych przeniesione do rozporządzenia w sprawie agencji (nowy art. 8). Agencja będzie występowała jako ostatnia instancja na wniosek regulatorów krajowych lub jeżeli regulatorzy krajowi nie osiągną porozumienia w określonym terminie.

f) Zwolnienia dotyczące nowej infrastruktury

W odniesieniu do przyznawania zwolnień dla nowej infrastruktury transgranicznej (art. 35) Rada uznała za stosowne przewidzieć właściwość agencji jedynie w tych przypadkach, kiedy dane krajowe organy regulacyjne nie dojdą do porozumienia lub skierują wspólny wniosek do agencji (ust. 4). Ponadto państwa członkowskie powinny mieć możliwość postanowienia, jeżeli taka będzie ich wola, aby urzędowa decyzja w sprawie zwolnienia była podejmowana przez inny odnośny organ w danym państwie członkowskim na podstawie opinii regulatora (ust. 6).

g) Rynki detaliczne

Rada uznała za stosowne przeredagować artykuł dotyczący rynków detalicznych, usuwając m.in. wzmiankę o obrocie transgranicznym, i przenieść go z rozporządzenia w sprawie gazu (art. 8a wniosku Komisji) do przedmiotowej dyrektywy (nowy art. 44).

h) Odstępstwa

W kontekście przekształcenia Rada uznała za stosowne zaktualizować art. 48, w szczególności w zakresie odstępstwa od przepisów dotyczących rozdzielenia w odniesieniu do państw członkowskich, w których istnieją rynki wschodzące lub odizolowane.

i) Pozostałe sprawy:

– Rada uznała za właściwe, aby nie wyłączać udziałów mniejszościowych producentów/ dostawców w OSP rozdzielonych własnościowo, jeżeli nie implikują one żadnej kontroli ani żadnego wpływu jednego podmiotu wobec drugiego i jeżeli nie ma możliwości zaistnienia konfliktu interesów (art. 9 ust. 2).

– Wodniesieniu do własności publicznej wspólne stanowisko przewiduje możliwość rozdzielenia własności z udziałem dwu odrębnych podmiotów publicznych, wprowadzając przepis stanowiący, że do celów realizacji rozdzielenia własnościowego dwa odrębne podmioty publiczne mogą być uważane za dwie osoby (art. 9 ust. 6).

– Wprowadzono pewne zmiany redakcyjne, aby sprecyzować przepis dotyczący operatorów połączonych (art. 28). Na mocy tego przepisu operator połączony może działać w jednej z następujących form: jako operator powstały w wyniku rozdzielenia własnościowego, jako niezależny operator systemu lub jako niezależny operator systemu przesyłowego.

– Motyw 29 wprowadza i wyjaśnia pojęcie programów liberalizacji gazownictwa jako jednego z możliwych środków promowania skutecznej konkurencji.

– Wreszcie, zgodnie z formułą przekształcenia, Rada wprowadziła nowy artykuł uchylający obowiązujący obecnie akt prawny (art. 52).

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 172 z 5.7.2008, s. 55.

⁽²⁾ Dz.U. C 211 z 19.8.2008, s. 23.

⁽³⁾ Dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym.

Zmiany w prawie

Zmiany w podatkach 2025 - przybędzie obowiązków sprawozdawczych

1 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.

Monika Pogroszewska 02.01.2025

Nowy Rok - jakie zmiany czekają nas w prawie

W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.

Renata Krupa-Dąbrowska 31.12.2024

Zmiana kodów na PKD 2025 rodzi praktyczne pytania

1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowa Polska Klasyfikacja Działalności – PKD 2025. Jej ostateczny kształt poznaliśmy dopiero w tygodniu przedświątecznym, gdy opracowywany od miesięcy projekt został przekazany do podpisu premiera. Chociaż jeszcze przez dwa lata równolegle obowiązywać będzie stara PKD 2007, niektórzy już dziś powinni zainteresować się zmianami.

Tomasz Ciechoński 31.12.2024

Co się zmieni w prawie dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 roku

Dodatek dopełniający do renty socjalnej dla niektórych osób z niepełnosprawnościami, nowa grupa uprawniona do świadczenia wspierającego i koniec przedłużonych orzeczeń o niepełnosprawności w marcu - to tylko niektóre ważniejsze zmiany w prawie, które czekają osoby z niepełnosprawnościami w 2025 roku. Drugą część zmian opublikowaliśmy 31 grudnia.

Beata Dązbłaż 28.12.2024

Stosunek prezydenta Dudy do wolnej Wigilii "uległ zawieszeniu"

Prezydent Andrzej Duda powiedział w czwartek, że ubolewa, że w sprawie ustawy o Wigilii wolnej od pracy nie przeprowadzono wcześniej konsultacji z prawdziwego zdarzenia. Jak dodał, jego stosunek do ustawy "uległ niejakiemu zawieszeniu". Wyraził ubolewanie nad tym, że pomimo wprowadzenia wolnej Wigilii, trzy niedziele poprzedzające święto mają być dniami pracującymi. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

kk/pap 12.12.2024

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024

Identyfikator:	Dz.U.UE.C.2009.70E.37
Rodzaj:	Akt przygotowawczy
Tytuł:	Wspólne stanowisko przyjęte przez Radę w celu przyjęcia dyrektywy 2009/…/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia … dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE.
Data aktu:	09/01/2009
Data ogłoszenia:	24/03/2009

Wspólne stanowisko przyjęte przez Radę w celu przyjęcia dyrektywy 2009/…/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia … dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE.

ROZDZIAŁ I Przedmiot, zakres zastosowania i definicje

ROZDZIAŁ II Ogólne zasady organizacji sektora

ROZDZIAŁ III Przesyłanie, magazynowanie i LNG

ROZDZIAŁ IV Niezależny operator systemu przesyłowego

ROZDZIAŁ V Dystrybucja i dostawy

ROZDZIAŁ VI Rozdział i przejrzystość rachunkowości

ROZDZIAŁ VII Organizacja dostępu do systemu

ROZDZIAŁ VIII Krajowe organy regulacyjne

ROZDZIAŁ IX Rynki detaliczne

ROZDZIAŁ X Postanowienia końcowe

ZAŁĄCZNIK I ŚRODKI OCHRONY KONSUMENTÓW

ZAŁĄCZNIK II TABELA KORELACJI

Zmiany w prawie

Dz.U.UE.C.2009.70E.37

ROZDZIAŁ I

Przedmiot, zakres zastosowania i definicje

ROZDZIAŁ II

Ogólne zasady organizacji sektora

ROZDZIAŁ III

Przesyłanie, magazynowanie i LNG

ROZDZIAŁ IV

Niezależny operator systemu przesyłowego

ROZDZIAŁ V

Dystrybucja i dostawy

ROZDZIAŁ VI

Rozdział i przejrzystość rachunkowości

ROZDZIAŁ VII

Organizacja dostępu do systemu

ROZDZIAŁ VIII

Krajowe organy regulacyjne

ROZDZIAŁ IX

Rynki detaliczne

ROZDZIAŁ X

Postanowienia końcowe

ZAŁĄCZNIK I

ŚRODKI OCHRONY KONSUMENTÓW

ZAŁĄCZNIK II

TABELA KORELACJI