Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: "Elementy struktury, organizacji i funkcjonowania platformy na rzecz większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w promowanie na szczeblu wspólnotowym polityki integracji obywateli państw trzecich"(2009/C 27/21)
(Dz.U.UE C z dnia 3 lutego 2009 r.)
Pismem z 24 lipca 2007 r. wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Margot Wallström i wiceprzewodniczący Franco Frattini, działając na podstawie art. 262 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, zwrócili się do Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego o sporządzenie opinii rozpoznawczej w sprawie:
Elementy struktury, organizacji i funkcjonowania platformy na rzecz większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w promowanie na szczeblu wspólnotowym polityki integracji obywateli państw trzecich.
Sekcja Zatrudnienia, Polityki Społecznej i Obywatelstwa, której powierzono przygotowanie prac Komitetu w tej sprawie, przyjęła swoją opinię 10 czerwca 2008 r. Sprawozdawcą był Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS.
Na 446. sesji plenarnej w dniach 9 i 10 lipca 2008 r. (posiedzenie z 9 lipca), Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stosunkiem głosów 136 do 4 - 7 osób wstrzymało się od głosu - przyjął następującą opinię:
1. Wprowadzenie
1.1 Komisja Europejska, w osobie wiceprzewodniczących Franco Frattiniego i Margot Wallström, zwróciła się do EKES-u o sporządzenie opinii rozpoznawczej w sprawie "Elementy struktury, organizacji i funkcjonowania platformy na rzecz większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w promowanie na szczeblu wspólnotowym polityki integracji integrację obywateli państw trzecich".
1.2 W ostatnim czasie EKES sporządził szereg opinii(1), by podkreślić kluczowe znaczenie integracji dla europejskiej polityki imigracyjnej i azylowej oraz aktywnie współpracował z Komisją, Parlamentem i Radą w celu promowania tychże strategii.
1.3 Komitet wspierał zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sporządzanie tych opinii, ponieważ jego zdaniem organizacje te są głównymi zainteresowanymi stronami polityki integracji. W 2002 r. EKES, wraz z Komisją Europejską, zaprosił partnerów społecznych i organizacje społeczeństwa obywatelskiego z państw członkowskich do udziału w ważnej konferencji(2), która dała impuls do opracowania wspólnego podejścia do europejskiej polityki integracji; w podsumowaniu wyników konferencji zaproponowano sporządzenie wspólnotowego planu integracji i ustanowienie funduszu służącego finansowaniu nakreślonych celów.
2. Europejskie ramy integracji obywateli państw trzecich
2.1 W swojej opinii w sprawie "Imigracja, integracja a rola społeczeństwa obywatelskiego" z 21 marca 2002 r.(3) EKES podkreślił potrzebę opracowania jasnych i skutecznych strategii integracyjnych jako części programu ramowego UE. Pomimo iż opracowywanie wspólnych ram integracji imigrantów napotykało na przeszkody, po ratyfikowaniu traktatu lizbońskiego Unia Europejska (UE) będzie dysponowała lepszymi instrumentami politycznymi i prawnymi, niezbędnymi do ich wdrożenia.
2.2 W programie haskim(4), który miał na celu wzmocnienie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE, uznano, że integracja obywateli państw trzecich stanowi kluczową strategię polityczną służącą umocnieniu wolności w UE w latach 2005-2009(5).
2.3 Rada Europejska podkreśliła potrzebę zwiększenia koordynacji między krajowymi strategiami integracji a inicjatywami UE; cel ten realizowany jest za pośrednictwem wspólnych podstawowych zasad, które tworzą wspólne ramy integracji imigrantów i zostały przyjęte przez Radę ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 19 listopada 2004 r.(6).
Komisja Europejska potwierdziła potrzebę koordynacji w swoim komunikacie zatytułowanym "Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat"(7), w którym wspomniano o potrzebie ustanowienia w oparciu o wspólne podstawowe zasady europejskich ram integracji, stanowiących gwarancję poszanowania podstawowych praw i wartości UE oraz podtrzymujących zasadę niedyskryminacji.
2.4 Wspólne podstawowe zasady stanowią spójne podejście do europejskiej koncepcji integracji obywateli państw trzecich w oparciu o cel "zaangażowania obywatelskiego", który, zgodnie z tym, co proponował Komitet(8), polega na "stopniowym zrównywaniu imigrantów z resztą społeczeństwa, pod względem praw i obowiązków, jak również w zakresie dostępu do towarów, usług i instrumentów udziału w życiu obywatelskim, na zasadach równości szans i równego traktowania". Wspólne podstawowe zasady przedstawiają proces dwukierunkowy, ponieważ integracja zakłada dostosowanie i odpowiedzialność z obu stron: zarówno imigrantów, jak i społeczności przyjmującej.
2.5 W swoim komunikacie z 1 września 2005 r. w sprawie wspólnej agendy na rzecz integracji - Ramy integracji obywateli państw trzecich w Unii Europejskiej(9) Komisja Europejska przedstawiła praktyczne środki, których celem jest rzeczywiste wzmocnienie procesu wdrażania wspólnych podstawowych zasad zarówno na szczeblu krajowym, jak i na szczeblu UE. Komisja uznała również potrzebę zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron w celu zapewnienia powodzenia integracji i urzeczywistnienia globalnego i spójnego podejścia wewnątrz UE.
2.6 W tym celu, wraz z siecią krajowych punktów kontaktowych, zaproponowano inicjatywy, takie jak utworzenie strony internetowej, wydawanie podręczników, roczne sprawozdania na temat imigracji i integracji oraz powołanie Europejskiego Forum Integracji.
2.7 W konkluzjach Rady Europejskiej z czerwca 2007 r. stwierdzono, że: "Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje także wysiłki podjęte z myślą o polepszeniu ciągłej i pogłębionej współpracy na poziomie UE i pomiędzy państwami członkowskimi w obszarze integracji i dialogu międzykulturowego. Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje w szczególności konkluzje Rady z 12 czerwca w sprawie wzmocnienia polityk integracyjnych w UE przez propagowanie koncepcji jedności w różnorodności. Podkreśla znaczenie kolejnych inicjatyw służących ułatwieniu wymiany doświadczeń państw członkowskich dotyczących polityk integracyjnych."(10).
2.8 EKES podziela holistyczne podejście przedstawione ostatnio przez Radę Europejską, ponieważ integracja i dialog
międzykulturowy muszą być kluczowymi składnikami polityki imigracyjnej UE.
2.9 W konkluzjach Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z 12-13 czerwca 2007 r. uznano komplementarny i nierozerwalny charakter związku między integracją a imigracją(11). Przyjmując zalecenia sformułowane na nieoficjalnym posiedzeniu ministrów ds. integracji, które odbyło się w Poczdamie w dniach 10-11 maja i w którym uczestniczył EKES, Rada podkreśliła potrzebę przeglądu na szczeblu politycznym zakresu nowych środków skierowanych na wzmocnienie europejskich ram integracji i strategii integracyjnych państw członkowskich.
2.10 Organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerzy społeczni mają szczególnie ważną rolę do odegrania w zapewnianiu spójności i skuteczności procesów społecznych w obszarze integracji imigrantów, jak również w określaniu i ocenianiu strategii politycznych w UE. W swojej opinii w sprawie "Imigracja w UE a polityka integracji - współpraca między władzami regionalnymi i lokalnymi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego" z 13 września 2006 r.(12) EKES uznał, że czynna współpraca ze społeczeństwem obywatelskim oraz partnerami społecznymi ma kluczowe znaczenie dla propagowania europejskich strategii integracyjnych. EKES w szczególności podkreślił znaczenie roli, jaką odgrywają partnerzy społeczni, organizacje ochrony praw człowieka, organizacje imigrantów, stowarzyszenia sportowe i kulturalne, związki wyznaniowe, organizacje sąsiedzkie, towarzystwa edukacyjne, szkoły i uniwersytety, media itp. w procesie integracji na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Komitet zwrócił również uwagę na potrzebę wspierania rozwoju, konsolidacji i uznania tych organizacji na szczeblu europejskim przy okazji dokonywania przeglądu unijnych ram integracji imigrantów.
2.11 Wdrożenie strategii i programów przyjmowania i integracji imigrantów powinno iść w parze z powszechnym uczestnictwem i bezpośrednim zaangażowaniem w organizacjach społecznych i stowarzyszeniach imigrantów. Podejście to zostało potwierdzone w trzecim rocznym sprawozdaniu na temat migracji i integracji, opublikowanym przez Komisję Europejską 11 września 2007 r.(13). W sprawozdaniu tym ponownie znalazła się inicjatywa zorganizowania Europejskiego Forum Integracji, w ramach którego zainteresowane strony działające na rzecz integracji w UE wymieniałyby doświadczenia i formułowały zalecenia(14).
Integracji Obywateli Państw Trzecich(15), stanowiący część programu "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi 2007-2013", będzie pomagać w opracowywaniu krajowych strategii opartych na wspólnych podstawowych zasadach oraz w odnowieniu polityki UE w dziedzinie integracji imigrantów.
2.12 Propagowanie strategii integracyjnych oraz wymiana doświadczeń otrzymają silne wsparcie dzięki przyjęciu solidnych i ambitnych ram finansowych. Europejski Fundusz na rzecz
2.13 W traktacie reformującym przyjętym w Lizbonie 18 października 2007 r. (traktat lizboński) również przyznano, że opracowanie wspólnej polityki europejskiej w zakresie integracji imigrantów ma kluczowe znacznie dla UE. Zgonie z tytułem V Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Unia Europejska będzie po raz pierwszy dysponować podstawą prawną (art. 63a ust. 4 i nowy art. 79 ust. 4) do opracowywania wspólnych środków legislacyjnych oraz wspierania działań państw członkowskich w zakresie integracji obywateli państw trzecich(16).
3. Wniosek EKES-u o ustanowienie Europejskiego Forum Integracji
3.1 EKES jest zdania, że należy poprawić spójność strategii politycznych UE, biorąc pod uwagę fakt, że wiele narzędzi zostało już wprowadzonych, w tym wspólna agenda na rzecz integracji, Europejski Fundusz Integracji, krajowe punkty kontaktowe, podręcznik na temat integracji, sprawozdania roczne na temat migracji i integracji, strona internetowa itp. Komitet jest zdania, że korzystne byłoby ożywienie debaty na temat otwartej metody koordynacji. Komisja Europejska powinna zaproponować Radzie, która odrzuciła ten projekt kilka lat temu, zastosowanie otwartej metody koordynacji w obszarze integracji.
3.2 Aby zwiększyć spójność tej polityki i jej instrumentów, należy ustanowić platformę na rzecz uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego. EKES przyjmuje zatem z zadowoleniem prośbę Komisji Europejskiej o sporządzenie opinii rozpoznawczej i czuje się wyróżniony inicjatywą Komisji w tym zakresie.
3.3 Mając na uwadze inne istniejące platformy (na rzecz pozostałych strategii politycznych UE) oraz różnorodność doświadczeń krajowych, Komitet proponuje, by platformę europejską nazwać Europejskim Forum Integracji (nazwa przyjęta przez Komisję Europejską(17)).
3.4 Komitet jest zdania, że Forum należy budować stopniowo. Pierwsze posiedzenie Forum powinno mieć miejsce jesienią 2008 r., aby sporządzić program prac i zakończyć tworzenie jego struktur.
3.5 Zadania Europejskiego Forum Integracji
3.5.1 W licznych opiniach(18) EKES stwierdzał potrzebę holistycznego podejścia do integracji, wymagającego zaangażowania ze strony wszystkich zainteresowanych stron, szczególnie partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
3.5.2 W komunikacie dotyczącym wspólnej agendy na rzecz integracji(19) Komisja stwierdza, że głównym zadaniem Forum mogłyby być "konsultacje, wymiana wiedzy specjalistycznej oraz przygotowywanie zaleceń".
3.5.3 Komitet zgadza się z tym stwierdzeniem i sądzi, że zadania te mogłyby być wypełniane poprzez sporządzanie sprawozdań (które mogą zawierać wytyczne) na temat strategii integracyjnych.
3.5.4 Komisja, Parlament i Rada mogłyby zasięgać opinii Forum w sprawach europejskich strategii integracyjnych.
3.5.5 Forum mogłoby sporządzać z własnej inicjatywy sprawozdania dla instytucji UE w celu polepszenia integracji obywateli państw trzecich.
3.5.6 Wymiana wiedzy technicznej oraz sprawdzonych rozwiązań powinny znaleźć się wśród głównych zadań Forum, we współpracy z siecią krajowych punktów kontaktowych.
3.5.7 Forum mogłoby uczestniczyć w konferencji na temat podręcznika o integracji oraz w posiedzeniach krajowych punktów kontaktowych.
3.5.8 Działalność Forum, sprawozdania i konkluzje będą publikowane na stronie internetowej EKES-u oraz na stronie Komisji poświęconej zagadnieniu integracji, co pozwoli obywatelom europejskim i obywatelom państw trzecich zaangażować się w ten proces (wirtualne forum).
3.6 Członkowie Forum
3.6.1 W skład Forum będzie wchodziło maksymalnie 100 członków, którzy będą spotykali się dwa razy do roku.
3.6.2 Komisja jest zdania, że "wartością dodaną, jaką miałoby ono zapewnić, będzie zgromadzenie szeregu zainteresowanych stron aktywnych w obszarze integracji na poziomie UE", na przykład organizacji koordynowanych na szczeblu europejskim posiadających członków w wielu państwach członkowskich(20). EKES podziela ten pogląd Komisji i jest zdania, że integracja na rynku pracy w warunkach równości stanowi priorytet i dlatego też tak ważne jest, by w Forum uczestniczyli również partnerzy społeczni.
3.6.3 Niezwykle ważne jest, by Forum w swoich działaniach stosowało podejście europejskie, opierając się na krajowych doświadczeniach i praktykach. Z tego względu EKES proponuje, by wśród członków Forum znaleźli się przedstawiciele organizacji funkcjonujących na szczeblu zarówno unijnym, jak i krajowym.
3.6.4 Jedna trzecia członków reprezentowałaby organizacje UE, działające w obszarze integracji imigrantów, włączając w to partnerów społecznych.
3.6.5 Pozostali uczestnicy będą pochodzić z organów doradczych państw członkowskich (przy czym każde państwo wysyłałoby od jednego do czterech swoich przedstawicieli). Tym sposobem w Europejskim Forum reprezentowane byłyby również fora, platformy, rady i podobne instytucje z państw członkowskich, szczególnie wówczas, gdy zaangażowane są organizacje imigrantów. W tych państwach członkowskich, w których nie ma takich organizacji, w Forum mogłyby znaleźć się rady społeczno-gospodarcze (lub podobne instytucje).
3.6.6 EKES jest zdania, że należy zachęcać organizacje imigrantów, które w większości mają zasięg krajowy i nie tworzą sieci w Europie, do angażowania się w Europejskie Forum Integracji; fora, platformy, rady lub RSG w państwach członkowskich powinny w tym celu wyznaczyć delegatów z najbardziej reprezentatywnych organizacji imigrantów.
3.7 Przy wyznaczaniu uczestników organizacje te powinny pamiętać o zapewnieniu równej reprezentacji obu płci.
3.7.1 Forum mogłoby zapraszać na swoje posiedzenia obserwatorów i ekspertów, zwłaszcza agencje europejskie, przedstawicieli uczelni wyższych i badaczy, jak również europejskie sieci władz lokalnych.
3.7.2 By wspierać jak najszerszą reprezentację, Europejskie Forum Integracji powinno współpracować za pośrednictwem sieci z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego (na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim).
3.7.3 W posiedzeniach Forum uczestniczyć będzie EKES, zgodnie z warunkami zawartymi w punkcie 3.7. Do udziału w nim można by również zaprosić przedstawicieli Komisji, Parlamentu Europejskiego oraz Komitetu Regionów.
3.8 Zaangażowanie EKES-u
3.8.1 Komitet będzie aktywnie angażował się w działalność Forum i w tym celu powoła w ramach sekcji SOC stałą piętnas-toosobową grupę analityczną ds. integracji. Za pośrednictwem tej grupy Forum będzie współpracowało z EKES-em przy sporządzaniu opinii.
3.8.2 Członkowie stałej grupy analityczne będą uczestniczyć w posiedzeniach plenarnych Forum.
3.8.3 Mając na uwadze nową podstawę prawną w traktacie lizbońskim, Komitet będzie sporządzał kolejne opinie zawierające propozycje i zalecenia polityczne, aby zachęcać państwa członkowskie do podejmowania działań w obszarze integracji.
3.9 Struktura Forum
3.9.1 EKES proponuje, aby Forum przyjęło bardzo prostą strukturę:
- Przewodniczący powoływany przez EKES po uzgodnieniu z Komisją.
- Trzech wiceprzewodniczących mianowanych przez Forum.
- Przewodniczący i trzej wiceprzewodniczący utworzą Prezydium Forum, które będzie się spotykało co najmniej cztery razy w roku.
- Niewielki sekretariat, składający się z dwóch pracowników EKES-u.
- Posiedzenia Forum będą miały miejsce w budynkach EKES-u, gdzie będzie mieścić się jego siedziba.
- Posiedzenia plenarne Forum będą odbywać się dwa razy w roku, po zwołaniu ich przez przewodniczącego.
- Dla celów sporządzania sprawozdań można by ustanowić małe grupy analityczne.
3.10 Program pracy Forum
3.10.1 Wspólne podstawowe zasady wyznaczają plan działań Forum, a tym samym jego program pracy.
3.10.2 Program pracy zostanie przygotowany przez Prezydium Forum, przy uwzględnieniu programów instytucji UE i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
3.10.3 Forum mogłoby oceniać cele i programy Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji, jak również pozostałe instrumenty przewidziane w europejskiej polityce integracji.
3.11 Regulamin
3.11.1 EKES proponuje, by Komisja Europejska na wniosek Komitetu zatwierdziła Regulamin Forum.
3.11.2 EKES proponuje, by Komisja Europejska na wniosek Komitetu powołała członków Forum.
3.12 Ramy finansowe
3.12.1 Forum będzie finansowane ze środków asygnowanych przez instytucje UE.
Bruksela, 9 lipca 2008 r.
|
Przewodniczący |
|
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego |
|
Dimitris DIMITRIADIS |
______
(1) Opinia EKES-u z 21 marca 2002 r. w sprawie: "Imigracja, integracja a rola społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS (Dz.U. C 125 z 27.5 2002).
Opinia EKES-u z 10-11 grudnia 2003 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie imigracji, integracji i zatrudnienia, sprawozdawca: Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS (Dz.U. C 80 z 30.3.2004).
Opinia EKES-u z 13-14 września 2006 r. w sprawie: "Imigracja w UE a polityka integracji - współpraca między władzami regionalnymi i lokalnymi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS (Dz.U. C 318 z 23.12 2006).
(2) Konferencja na temat "Imigracja: rola społeczeństwa obywatelskiego w integracji", Bruksela, 9-10 września 2002 r.
(3) Opinia EKES-u z 21 marca 2002 r. w sprawie: "Imigracja, integracja a rola społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel Pariza Castaños (Dz.U. C 125 z 27.5.2002).
(4) Rada Europejska, "Program haski: wzmacnianie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej" (Dz.U. C 53 z 3 3.2005, s.1).
(5) Opinia EKES-u z 15 grudnia 2005 r. w sprawie komunikatu Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego: Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat - Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, sprawozdawca: Luis Miguel Pariza Castaños (Dz.U. C 65 z 17.3.2006).
(6) Rada Unii Europejskiej, sesja nr 2618 Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Bruksela, 19 listopada 2004 r., 14615/04.
(7) Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego: "Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat - Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości", COM(2005) 184 końcowy, Bruksela, 10 maja 2005 r.
(8) Opinia EKES-u z 21 marca 2002 r. w sprawie: "Imigracja, integracja a rola społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel Pariza Castaños (Dz.U. C 125 z 27.5.2002).
(9) "Wspólna agenda na rzecz integracji - Ramy integracji obywateli państw trzecich w Unii Europejskiej", COM(2005) 389 końcowy, Bruksela, 1 września 2005 r.
(10)http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cmsData/docs/pressdata/en/ec94932.pdf, punkt 20 _
(11) Rada Unii Europejskiej, sesja nr 2807 Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Bruksela, 12-13 czerwca 2007 r., 10267/07
(12) Opinia EKES-u z 13-14 września 2006 r. w sprawie: "Imigracja w UE a polityka integracji - współpraca między władzami regionalnymi i lokalnymi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel Pariza Castaños (Dz.U. C 318 z 23.12 2006).
(13) Komunikat Komisji: "Trzecie roczne sprawozdanie na temat migracji i integracji", COM(2007) 512 wersja ostateczna, Bruksela, 11 września 2007r.
(14) Patrz komunikat COM(2007) 512 wersja ostateczna, punkt 3.1.
(15)http://ec.europa.eu/justice_home/funding/integration/funding_inte-gration_en.htm.
(16) Art. 63a ust. 4: "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanowić środki zachęcające i wspierające działania państw członkowskich, podejmowane w celu popierania integracji obywateli państw trzecich przebywających legalnie na ich terytoriach, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich".
(17) COM(2005) 389 wersja ostateczna.
(18) Opinie EKES-u z 21 marca 2002 r. w sprawie: "Imigracja, integracja a rola społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel Pariza Castaños (Dz.U. C 125 z 27.5.2002) oraz opinia z 13-14 września 2006 r. w sprawie: "Imigracja w UE a polityka integracji - współpraca między władzami regionalnymi i lokalnymi a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego", sprawozdawca: Luis Miguel PARIZA CASTAÑOS (Dz.U C 318 z 23.122006).
(19) COM(2005) 389 wersja ostateczna.
(20) COM 2005 389 wers a ostateczna.