Opinia w sprawie komunikatu Komisji dla "Rady i Parlamentu Europejskiego Przegląd Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE na rok 2005: Wstępne podsumowanie i przyszłe kierunki realizacji".

Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego "Przegląd Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE na rok 2005: Wstępne podsumowanie i przyszłe kierunki realizacji"

(2006/C 81/08)

(Dz.U.UE C z dnia 4 kwietnia 2006 r.)

KOMITET REGIONÓW,

uwzględniając komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego "Przegląd Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE na rok 2005: Wstępne podsumowanie i przyszłe kierunki realizacji" COM(2005) 37 końcowy,

uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z dnia 9 lutego 2005 r. o zasięgnięciu opinii Komitetu w tej sprawie zgodnie z art. 265 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,

uwzględniając decyzję Prezydium Komitetu z dnia 12 kwietnia 2005 r. roku powierzającą sporządzenie opinii na ten temat Komisji ds. Rozwoju Zrównoważonego,

uwzględniając komunikat Komisji "Zrównoważona Europa - lepszy świat: strategia Unii Europejskiej na rzecz rozwoju zrównoważonego" (propozycja Komisji na szczyt Rady Europejskiej w Göteborgu) (COM(2001) 264 końcowy),

uwzględniając komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "O globalne partnerstwo na rzecz rozwoju zrównoważonego" (COM(2002) 82 końcowy),

uwzględniając Komunikat Komisji z dnia 15 stycznia 2002 r. na wiosenną Radę Europejską w Barcelonie w dniach 15 i 16 marca 2002 r., na której nadano nowy impuls przyjętej dwa lata wcześniej podczas szczytu w Lizbonie strategii (COM(2002) 14) zmierzającej do uczynienia Europy najbardziej dynamiczną, konkurencyjną i opartą na wiedzy gospodarką na świecie,

uwzględniając opinię rozpoznawczą Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 28 kwietnia 2004, NAT/229-CESE 661/2004,

uwzględniając deklarację Rady Europejskiej w dniach 16 i 17 czerwca 2005 r. w sprawie zasad przewodnich w zakresie zrównoważonego rozwoju,

uwzględniając własną opinię w sprawie komunikatu "O strategię tematyczną na rzecz zrównoważonej eksploatacji zasobów naturalnych" (COM(2003) 572 wersja ostateczna - CdR 11/2004 fin⁽¹⁾),

uwzględniając swoją opinię z dnia 14 listopada 2001 r. w sprawie komunikatu Komisji "Dziesięć lat po Rio: przygotowania do światowego szczytu na temat rozwoju zrównoważonego w 2002 roku" (COM(2001) 53) - CdR 37/2001 fin⁽²⁾,

uwzględniając swoją opinię z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnotowych ram współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (COM(1999) 557 wersja ostateczna - 1999/0233 (COD))- CdR 134/2000 fin⁽³⁾,

uwzględniając swoją opinię z dnia 17 lutego 2000 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie wytycznych dotyczących rolnictwa prowadzonego w sposób zrównoważony (COM(1999) 22 wersja ostateczna) - CdR 183/1999 fin⁽⁴⁾,

uwzględniając swoją opinię w sprawie komunikatu Komisji ds. Handlu i Rozwoju "Umożliwianie krajom rozwijającym się uzyskiwania korzyści z handlu" (COM(2002) 513 wersja ostateczna - CdR 100/2003 fin)⁽⁵⁾,

uwzględniając swoją opinię w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług na rynku wewnętrznym COM(2004) 2 wersja ostateczna - 2004/0001 (COD) - CdR 154/2004 fin⁽⁶⁾,

uwzględniając projekt opinii (CdR 66/2005 rev.1) przyjęty 28 czerwca 2005 r. przez Komisję ds. Rozwoju Zrównoważonego (sprawozdawca: Mona-Lisa NORRMAN, Członek Rady Hrabstwa Jämtland (SV/PES)),

a także mając na uwadze, co następuje:

1) Władze lokalne i regionalne są szczeblem decyzyjno-wykonawczym najbliższym obywatelom UE. Środki niezbędne dla realizacji zrównoważonego rozwoju muszą być opracowywane, akceptowane, stosowane i nadzorowane w dialogu z obywatelami Unii Europejskiej.

2) W 25 Państwach Członkowskich UE praktyczna koordynacja pomiędzy różnymi obszarami polityki powinna mieć miejsce właśnie na poziomie lokalnym i regionalnym. Analogicznie, na poziomie lokalnym i regionalnym realizowana jest w praktyce europejska polityka spójności.

3) Właśnie poprzez łączne oddziaływanie metod i środków stosowanych na szczeblu lokalnym i regionalnym, zarówno w ramach Unii Europejskiej, jak i na całym świecie, możliwe jest odwrócenie obserwowanych obecnie niezrównoważonych trendów. Odpowiedni slogan brzmi: "Myśl globalnie, działaj lokalnie".

przyjął, jednogłośnie, na 61. sesji plenarnej w dniach 12 - 13 października 2005 r. (posiedzenie z dnia 12 października) następującą opinię:

1. Stanowisko Komitetu Regionów

Uwagi ogólne

Komitet Regionów

1.1 przyjmuje z zadowoleniem komunikat Komisji dotyczący przeglądu strategii zrównoważonego rozwoju UE, przedstawiającego wstępną ocenę dokonanych postępów oraz zarysowującego przyszłe kierunki realizacji;

1.2 podkreśla, iż postępy od czasu przyjęcia strategii na rzecz rozwoju zrównoważonego w Göteborgu w 2001 roku są niewystarczające; podziela zdanie Komisji, że obecnie należy się skoncentrować na proaktywnym podejściu do rozwoju zrównoważonego oraz na konkretnych działaniach w terenie;

1.3 wskazuje, że podejście do rozwoju zrównoważonego obejmujące aspekty gospodarcze, ekologiczne i społeczne jest warunkiem koniecznym dla wzrostu gospodarczego, większej liczby i lepszej jakości miejsc pracy, poprawy dobrobytu oraz czystszego i zdrowszego środowiska naturalnego;

1.4 podkreśla, iż należy włączać i kłaść nacisk na rozwój zrównoważony we wszystkich dziedzinach polityki UE. Istotne jest, by polityka spójności wspierała zarówno wymiar gospodarczy, ekologiczny, jak i społeczny oraz aby należycie uwzględniać długookresowe skutki prowadzonej polityki. Podobnie, przyszła europejska polityka rozwoju i polityka dotycząca Afryki powinna zapewnić konsekwentne wsparcie zrównoważonego rozwoju w działaniach międzynarodowych;

Handel zagraniczny

1.5 akcentuje, iż strategia lizbońska stanowi podstawę odpowiedzi UE na wpływ globalizacji na konkurencję, gospodarkę i siłę roboczą w Europie, lecz powinna również odzwierciedlać wpływ na zrównoważony rozwój w Europie i na świecie. Jeśli chodzi o różne umowy międzynarodowe, stosowana obecnie metoda urzeczywistniania rozwoju zrównoważonego wymaga dopracowania celem lepszego odzwierciedlenia skutków globalizacji dla usług publicznych oraz rozwoju zrównoważonego na szczeblu lokalnym i regionalnym;

Dialog i współpraca

1.6 akcentuje znaczenie skutecznego dialogu ze społeczeństwem obywatelskim. W tym celu wszelkie formy przekazu pochodzące z Komisji powinny być spójne i należycie skoordynowane, a strategia wymaga monitorowania i przełożenia na konkretne działania;

Perspektywa lokalna i regionalna

1.7 zwraca szczególną uwagę na rolę oraz odpowiedzialność władz lokalnych i regionalnych w realizacji celów rozwoju zrównoważonego. Konieczna jest współpraca władz wszystkich szczebli zmierzająca do określenia i wprowadzenia zmian niezbędnych do osiągnięcia społeczeństwa zrównoważonego poprzez zdecydowane przewodnictwo;

Koncentracja na obywatelach

1.8 podkreśla, iż ważne jest, aby wysiłki propagujące rozwój zrównoważony dostosowane były do potrzeb i sytuacji obywateli UE celem pozyskania ich poparcia. W dialogu tym istotną rolę do odegrania mają władze lokalne i regionalne, a Komisja powinna wspierać podejmowane przez nie wysiłki, zarówno administracyjnie, jak i finansowo:

– opracowując mechanizmy konsultacji oraz stwarzając naturalne fora dialogu i wymiany doświadczeń;

– wspierając lokalne i regionalne programy rozwoju zarówno w ramach UE, jak i na arenie globalnej;

– propagując na terenie UE wiedzę na temat i świadomość potrzeby wspólnych działań zmierzających do realizacji założeń rozwoju zrównoważonego;

Zdrowie publiczne, bezpieczeństwo i równość

1.9 podkreśla, że zdrowie publiczne, w szerokim tego słowa znaczeniu, jest jednym z kluczowych warunków osiągnięcia rozwoju zrównoważonego;

1.10 wskazuje, że bezpieczeństwo jest warunkiem koniecznym dla wysokiej jakości życia oraz w szerszej perspektywie razem ze zdrowiem publicznym znajduje się w samym centrum wysiłków w zakresie propagowania rozwoju zrównoważonego;

1.11 zwraca również uwagę na potrzebę włączenia perspektywy równych szans do inicjatyw promujących rozwój zrównoważony,

Przedsiębiorstwa kierujące się względami ochrony środowiska naturalnego oraz "zielone" miejsca pracy

1.12 podziela pogląd Komisji, iż przyszła jakość naszego życia zależeć będzie od naszych stylów produkcji i konsumpcji. Musimy oddzielić wzrost gospodarczy od degradacji środowiska naturalnego poprzez edukację i informowanie o oddziaływaniu wytwarzanych produktów i świadczonych usług na nasze zdrowie i środowisko naturalne. Istotną rolę do odegrania w zmienianiu stylów produkcji i konsumpcji mają także wymagania z zakresu ochrony środowiska przewidziane w procedurach zamówień publicznych;

1.13 akcentuje potrzebę wypracowania metod wspierania przedsiębiorstw kierujących się względami ochrony środowiska naturalnego, a zwłaszcza MŚP. W kontekście aktualnego wniosku dotyczącego Siódmego ramowego programu działań na rzecz badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (FP7) pomoc ta koncentrować się powinna szczególnie na firmach z branży technologii ochrony środowiska opierających się w znacznym stopniu na badaniach;

Cele, środki i nadzór

1.14 popiera plany Komisji dotyczące wyznaczenia jasnych celów, zamierzonych wielkości oraz związanych z tym terminów. Umożliwi to monitorowanie, pomiar i prowadzenie sprawozdawczości z czynionych postępów;

1.15 podkreśla potrzebę aktywnych środków oraz konkretnych działań propagujących rozwój zrównoważony. Opracowywany program działań powinien obejmować także narzędzia pozwalające na wdrażanie i monitorowanie różnych środków oraz włączanie w ten proces władz lokalnych i regionalnych jako kluczowych partnerów uczestniczących w przygotowywaniu programu działań;

Instrumenty realizacji celów rozwoju zrównoważonego

1.16 podkreśla wagę opracowywania nowych oraz ulepszania istniejących instrumentów. Działania takie są konieczne w celu wdrażania, oceny i monitorowania środków niezbędnych do propagowania rozwoju zrównoważonego. Aby umożliwić wniesienie skutecznego wkładu w realizację założeń rozwoju zrównoważonego należy zająć się opracowywaniem i dostosowywaniem następujących instrumentów:

– Systemy zarządzania środowiskiem

Wspólnotowy system zarządzania środowiskiem i audytu środowiskowego (EMAS) wymaga usprawnienia i dostosowania do problemów i potrzeb rozwoju zrównoważonego. Należy opracować system zarządzania środowiskiem obejmujący zagadnienia o charakterze gospodarczym, ekologicznym i społecznym.

– Zamówienia publiczne

Włączenie wymogów z zakresu ochrony środowiska do kontraktów w ramach procedury zamówień publicznych jest potężnym narzędziem zachęcającym do zmian w zakresie stylów produkcji i konsumpcji w społeczeństwie. Należy je jeszcze wzmocnić na przykład poprzez położenie nacisku na możliwość uwzględnienia korzyści dla środowiska naturalnego, jakie niosą ze sobą lokalne produkty i usługi. Zamówienia publiczne generują obecnie 15 % PKB w UE, tj. około 1 biliona euro.

– Zamówienia publiczne z zakresu technologi i

Należy rozwinąć procedury zamówień publicznych z zakresu technologii, zwłaszcza w dziedzinie odpadów, energii, transportu, zaopatrzenia w wodę i kanalizacji, dróg oraz innej infrastruktury. Są to obszary z zakresu odpowiedzialności sektora publicznego na poziomie lokalnym i regionalnym.

Badania i rozwój

Istnieje pilna potrzeba opracowania nowych technologii bardziej uzasadnionych z punktu widzenia ochrony środowiska. Inicjatywa Komisji zmierzająca do utworzenia szeregu platform technologicznych w oparciu o współpracę pomiędzy światem nauki a sektorem prywatnym jest krokiem w tym kierunku. Toczą się dyskusje, między innymi w Parlamencie Europejskim, nad stworzeniem "umotywowanych społecznie platform badawczych" z wyraźnym celem wspierania i promowania badań związanych z problematyką rozwoju zrównoważonego. Komitet Regionów popiera tę inicjatywę oraz pragnie zaakcentować potrzebę jej rozszerzenia na badania i rozwój w dziedzinie nauk społeczno-behawioralnych. Potrzeba również konkretnych inicjatyw mających na celu zagwarantowanie, iż wyniki prowadzonych badań znajdą przełożenie na praktyczne działania wspierające rozwój zrównoważony na poziomie lokalnym i regionalnym.

– Informowanie i uświadamianie społeczeństwa

Komisja przyjęła m.in. minimalne standardy w zakresie konsultacji z zainteresowanymi stronami wymaganych każdorazowo przed podjęciem decyzji w dziedzinie ochrony środowiska. Ponadto podjęto różnorakie inicjatywy zachęcające przedsiębiorstwa z sektora prywatnego do angażowania się w działania na rzecz rozwoju zrównoważonego. W tym kontekście jednak Komisja nie zawsze radzi sobie najlepiej z przekazywaniem informacji.

– Współpraca i wymiana doświadczeń

Możliwość wymiany doświadczeń oraz zdobywania wiedzy poprzez współpracę i interakcje z różnymi podmiotami stanowi istotny element wysiłków na rzecz rozwoju zrównoważonego. Wiele organizacji i sieci powiązań w ramach Unii Europejskiej współpracuje ze sobą nad realizacją tego celu.

– Monitoring i ocena

Potrzeba narzędzi monitoringu i oceny, które umożliwią podjęcie skutecznych i zogniskowanych działań na rzecz propagowania rozwoju zrównoważonego. Dwa przykłady tego rodzaju narzędzi to ocena oddziaływania na zdrowie i środowisko naturalne, niemniej ich rozwój wymaga jeszcze dalszego wysiłku.

– Instrumenty oparte na mechanizmach rynkowych

Obecnie w UE stosuje się szereg instrumentów opartych na mechanizmach rynkowych, takich jak podatki związane z ochroną środowiska, systemy handlu prawami do emisji zanieczyszczeń oraz subsydia. Instrumenty te wymagają dalszego rozwoju celem zapewnienia, by ceny wszelkiego rodzaju działalności gospodarczej odzwierciedlały jej prawdziwy koszt dla społeczeństwa.

– Planowanie przest rzenne

Wiele spośród środków niezbędnych do propagowania rozwoju zrównoważonego dotyczy wykorzystania gruntów i zasobów wodnych na poziomie lokalnym i regionalnym oraz wiąże się z planowaniem przestrzennym, jak na przykład implementacja dyrektywy WE w sprawie wody czy strategie tematyczne na rzecz rozwoju obszarów miejskich oraz odpadów.

– Prawodawstwo

Prawodawstwo jest kolejnym istotnym narzędziem propagowania rozwoju zrównoważonego. Niemniej niektóre elementy regulacji zarówno wspólnotowych, jak i krajowych nie wspierają w pełni wysiłków zmierzających do promowania rozwoju zrównoważonego. Należy w pierwszym rzędzie zająć się poprawą i dalszym opracowywaniem istniejących uregulowań. Ponadto należy ponownie przeanalizować i zwiększyć spójność pomiędzy różnymi przepisami w celu m.in. uproszczenia systemu prawnego. Prawodawstwo należy wspierać za pomocą nowych instrumentów i metod opartych na porozumieniach pomiędzy partnerami społecznymi. Przykładem takiego podejścia mogą być umowy zawarte w kontekście metody otwartej koordynacji, Karta Aalborska oraz umowy trójstronne.

2. Zalecenia Komitetu Regionów

Komitet Regionów

2.1 podkreśla, iż ważne jest, by główną rolę w wysiłkach zmierzających do realizacji celów rozwoju zrównoważonego odgrywali obywatele UE. Prowadzony dialog dotyczący środków fizyczno-gospodarczych, jak również zmiany stylów konsumpcji i zachowań uwzględniać musi warunki panujące na poziomie lokalnym i regionalnym;

2.2 sądzi, że cele i środki niezbędne w działaniach na rzecz rozwoju zrównoważonego muszą opierać się na oraz być dostosowane do sytuacji na poziomie lokalnym i regionalnym;

2.3 podkreśla wagę opracowywania nowych oraz ulepszania istniejących instrumentów. Jest to niezbędne, aby umożliwić wdrożenie, ocenę i monitorowanie środków potrzebnych do realizacji celów rozwoju zrównoważonego;

2.4 wierzy, że w ramach swojego bieżącego przeglądu strategii rozwoju zrównoważonego oraz prac nad programem działań Komisja będzie rozwijać i pogłębiać dialog na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz zamierza odgrywać aktywną rolę w nieustannych wysiłkach zmierzających do stworzenia społeczeństwa zrównoważonego zarówno w Unii Europejskiej, jak i w skali globalnej.

Bruksela, dnia 12 października 2005 r.

	Przewodniczący
	Komitetu Regionów
	Peter STRAUB

______

⁽¹⁾ Dz. U. C 121 z 30.4.2004 r., s. 47

⁽²⁾ Dz. U. C 107 z 3.5.2002 r., s. 9

⁽³⁾ Dz. U. C 317 z 6.11.2000 r., s. 33

⁽⁴⁾ Dz. U. C 156 z 6.6.2000 r., s. 40

⁽⁵⁾ Dz. U. C 23 z 27.1.2004 r., s. 8

⁽⁶⁾ Dz. U. C 43 z 18.2.2005 r., s. 18

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2006.81.28
• Rodzaj: Opinia
• Tytuł: Opinia w sprawie komunikatu Komisji dla "Rady i Parlamentu Europejskiego Przegląd Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE na rok 2005: Wstępne podsumowanie i przyszłe kierunki realizacji".
• Data aktu: 12/10/2005
• Data ogłoszenia: 04/04/2006