(Dz.U.UE C z dnia 23 września 2006 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1), państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek,
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu, ilości i dawek przekazało siedem państw członkowskich. W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
Szesnaście państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2004 r. kontroli poddano 7.169 próbek żywności. Stwierdzono, że około 3,9 % produktów na rynku zostało poddanych promieniowaniu, ale nie posiadało odpowiedniego oznakowania. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. Podstawa prawna i kontekst
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek
oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie rocznych sprawozdań w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3).
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)) Ponadto sześć państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http:/europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcja wykonana przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie IBA Mediris S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t)(*) |
| Krewetki | 685,7 |
| Żabie udka | 2.688,4 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 496,0 |
| Warzywa mrożone | 143,4 |
| Sery | 26,6 |
| Jaja | 168,9 |
| Drób/dziczyzna | 219,8 |
| Mięso | 966,8 |
| Ryby | 191,9 |
| Owoce suszone | 2,8 |
| Skrobia | 112,5 |
| Plazma | 46,4 |
| Dania gotowe | 167,5 |
| Razem | 5.776,6 |
| (*) W sprawozdaniu jednostką masy były kilogramy. | |
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artim spol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (KGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne | 460,3 | 5 |
| Białko jaj | 0,01 | 3 |
| Razem | 460,8 |
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
(a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone | 3,3 | <10 |
| Zioła i przyprawy | 338,4 | <10 |
| Inne środki spożywcze (nasiona guarany) | 0,7 | <10 |
| Razem | 342,4 |
(b) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Maślak ziarnisty | 1,20 | 6,6 |
| Surowy materiał roślinny (pietruszka, koper, liście kolendry) | 2,50 | 6,3 |
| Sproszkowany szpinak | 4,32 | 6,5 |
| Sproszkowany seler/chrzan | 3,00 | 6,6 |
| Pietruszka - nać | 13,00 | 5,2 |
| Razem | 24,02 |
(c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że wymieniona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy | 53 | 7-9 |
| Zioła | 440 | 7-9 |
| Razem | 429,21 |
(d) Gamma-Service GmbH&Co KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2004 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tych jednostkach.
2.5. Francja
We Francji istnieje siedem zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie.
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2004 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 203 | 10 |
| Zioła mrożone | 1 | 10 |
| Suszone warzywa i owoce | 2 | 1 |
| Guma arabska | 28 | 3 |
| Kazeiny, kazeiniany | 54 | 6 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny, podroby drobiowe | 635 | 5 |
| Mrożone żabie udka | 813 | 5 |
| Krewetki | 20 | |
| Razem | 1.802 |
2.6. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.8. Niderlandy
W Niderlandach istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
W 2004 r. przeprowadzono ogólną inspekcję jednostki Isotron w Ede. Inspekcja w jednostce w Etten-Leur dotyczyła tylko HACCP. Informacje dotyczące wyników przeprowadzonych inspekcji nie zostały przekazane.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
| Produkty w 2004 r. |
Ilość [t](*) |
| Przyprawy/zioła | 1.638,4 |
| Warzywa liofilizowane | 1.088 |
| Mięso drobiowe (mrożone) | 23,2 |
| Krewetki (mrożone) | 284,8 |
| Części żab | 64 |
| Białko jaj (chłodzone) | 1,6 |
| Żywność(**) | 1.647,2 |
| Próbki żywności | 21,6 |
| Razem | 4.768,8 |
|
(*) W sprawozdaniu ilość produktów została określona w "transzach"; średnia waga transzy wynosiła 800 kg. | |
| (**) Produkty przeznaczone na wywóz do krajów trzecich. | |
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie:
Jednostka Międzyresortowego Instytutu Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej została poddana inspekcji przez Państwową Inspekcję Sanitarną; inspekcja wykazała, że jednostka spełnia wymogi dyrektywy UE 1999/2/WE.
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanych promieniowaniu w tych jednostkach w 2004 r.
1. Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność |
Ilość [t] |
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy, zioła, warzywa liofilizowane | 619,3 | 7 |
| Grzyby suszone | 61,4 | 5-7 |
| Razem | 680,7 | 1 |
2. Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność |
Ilość [t] |
Średnia zaabsorbowana dawka [kGy] |
| Przyprawy | 47,8 | 8 |
| Razem | 47,8 |
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Jednostka ta (kod referencyjny EW/04) została poddana inspekcji przez Agencję Norm Żywieniowych w grudniu 2004 r. Stwierdzono, że jednostka działa zgodnie z udzielonym jej zezwoleniem i z wymogami określonymi w dyrektywie 1999/2/WE.
W 2004 r. w Zjednoczonym Królestwie nie przeprowadzono napromieniowania żywności na podstawie przyznanego zezwolenia.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich, w tym w trzech nowych państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Tylko cztery państwa członkowskie przesłały Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Hiszpania, Węgry i Włochy nie przekazały takich informacji.
W związku z powyższym dokładne określenie ilości środków spożywczych poddanych promieniowaniu w Unii nie jest możliwe.
3. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
118 próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Napromieniowanie zostało potwierdzone w przypadku jednej próbki suszonej ryby, pobranej w związku z inspekcją przeprowadzoną po zawiadomieniu za pośrednictwem RASFF.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 118 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Bazylia | 2 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Chili | 2 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Goździki | 1 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Majeranek | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Oregano | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Papryka | 7 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Pieprz | 10 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Mięta pieprzowa | 1 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Rozmaryn | 4 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Herbata ziołowa | 34 | 0 | EN 1788 |
| (zawierająca przyprawy) | EN 13751 | ||
| Tymianek | 5 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Kura | 14 | 0 | EN 1786 |
| Indyk | 3 | 0 | EN 1786 |
| Kaczka | 15 | 0 | EN 1786 |
| Gęś | 11 | 0 | EN 1786 |
| Suszone ryby | 1 | 1 | EN 1785 |
| RAZEM | 117 | 1 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 99 | 1 | |
3.2. Belgia
Ogółem w 2004 r. zbadano 225 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 225 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) | metoda CEN |
| Krewetki mrożone obrane lub bez głów | 40 | 0 | EN 1785 |
| Suszone zioła i przyprawy | 44 | 0 | EN 1785 |
| Mięso drobiowe odzyskane w sposób mechaniczny | 23 | 0 | EN 1785 |
| Świeże truskawki | 27 | 0 | EN 1785 |
| Tarty ser | 42 | 0 | EN 1785 |
| Razem | 225 | 0 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.3. Cypr
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.4. Republika Czeska
Ogółem w 2004 r. zbadano 17 próbek żywności. Stwierdzono napromieniowanie jednej próbki herbaty ziołowej, która została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 17 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Przyprawy | 8 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Herbaty ziołowe | 3 | 1 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Suplementy diety | 5 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 16 | 1 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.5. Niemcy
Zbadano 4.302 próbek. Siedemdziesiąt cztery z nich, czyli średnio 1,7 % nie spełniało wymogów: 62 próbki były niewłaściwie oznakowane, 12 zostało poddanych napromieniowaniu nielegalnie.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w bardzo różnym stopniu. W grupie "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" 5 z 14 próbek zostało poddanych promieniowaniu i zostało oznakowanych w niewłaściwy sposób.
Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 4.302 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane(*) (pochodzenie) | metoda CEN |
| Mleko/przetwory mleczne | 52 | 0 | EN 1788 |
| EN 1787 | |||
| EN 1784 | |||
| EN 1785 | |||
| Ser z ziołami | 57 | 0 | EN 1788 |
| EN 1784 | |||
| EN 1787 | |||
| Masło z ziołami | 28 | 0 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| Jaja, produkty z jaj | 6 | 0 | EN 1784 mod. |
| Mięso (w tym mięso | 11 | 0 | EN 1784 mod. |
| mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) | EN 1786 | ||
| Produkty mięsne (z | 31 | 1(*) | EN 1786 |
| wyjątkiem kiełbas) | (Wietnam) | EN 1788 | |
| Kiełbasy | 69 | 0 | EN 1784 mod. |
| EN 1786 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 1787 | |||
| Drób | 124 | 0 | EN 1784 |
| EN 1786 | |||
| Dziczyzna | 12 | 0 | EN 1786 |
| EN 1784 | |||
| Ryby i produkty rybne | 76 | 4(*) | EN 1784 |
| (Tajlandia) | EN 1786 | ||
| EN 1788 | |||
| Skorupiaki, małże, | 227 | 2(*) | EN 1786 |
| omółki i inne zwierzęta | EN 1788 | ||
| wodne, w tym produkty z nich uzyskane | L 12.01-1 | ||
| Nasiona roślin | 40 | 0 | EN 1787 |
| strączkowych | EN 1788 | ||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Zupy, sosy | 69 | 3 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Zboża i produkty | 68 | EN 1787 | |
| zbożowe | EN 1788 | ||
| EN 13751 | |||
| Nasiona oleiste | 83 | 0 | EN 1784 |
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Orzechy | 307 | 0 | EN 1784 mod. |
| EN 1786 | |||
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Ziemniaki, części | 37 | 0 | EN 1787 |
| roślin o wysokiej | EN 13751 | ||
| zawartości skrobi | EN 1788 | ||
| Świeże warzywa, sałata | 86 | 0 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Suszone warzywa i | 112 | 2(*) | EN 1787 |
| produkty warzywne | (Chiny, | EN 1788 | |
| sproszkowany szpinak) | EN 13751 (wykrywanie) | ||
| Świeże grzyby | 79 | 0 | EN 1788 |
| EN 13751 | |||
| Grzyby suszone lub | 281 | 3 + 2(*) | EN 1787 |
| produkty z grzybów | (Azja, Włochy, | EN 1788 | |
| Niemcy) | EN 13751 (wykrywanie) | ||
| Świeże owoce | 192 | 1(*) | EN 1784 mod. |
| EN 1784 | |||
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| Suszone owoce lub | 213 | 0 | EN 1787 |
| produkty z owoców | EN 1788 | ||
| EN 13708 | |||
| EN 13751 | |||
| L 30.00-3 | |||
| Kawa, surowa | 15 | 0 | EN 1788 |
| herbaty, produkty | 291 | 0 | EN 1788 |
| herbato-podobne | EN 1787 | ||
| EN 13751 | |||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Potrawy gotowe do | 8 | 0 | EN 1786 |
| podania | EN 1787 | ||
| EN 1788 | |||
| Przyprawy, w tym | 1.268 | 34 | EN 1786 |
| preparaty i sól z | EN 1787 | ||
| dodatkiem przypraw | EN 1788 | ||
| EN 13751 | |||
| (EN 13751 (wykrywanie) | |||
| EN 13788 | |||
| Zioła | 171 | 2 | EN 1787 |
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| EN 13788 | |||
| Suche gotowe dania | 73 | 13 | EN 1787 |
| (Wietnam, Tajwan, | EN 1788 | ||
| Turcja, Niemcy) | EN 13751 | ||
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania | 9 | 5 |
EN 1787 EN 1788 |
| telewizji | |||
| Suplementy diety | 90 | 2 | EN 1784 mod. |
| EN 1787 | |||
| EN 1788 | |||
| EN 13751 | |||
| EN 13751 (wykrywanie) | |||
| Inne | 43 | EN 1787 | |
| EN 1788 | |||
| Razem | 4.228 | 74 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 98 | 2 | |
|
(*) Oznakowane jako napromieniowane, pomimo że napromieniowanie niedozwolone. | |||
3.6. Dania
Urząd ds. weterynaryjnych i żywnościowych Danii (DVFA) zbadał 53 próbki ziołowych suplementów diety i surowych materiałów ziołowych do produkcji suplementów diety. Trzy próbki zostały poddane promieniowaniu lub zawierały napromieniowane składniki. Żadna z nich nie została oznakowana we właściwy sposób w odniesieniu do napromieniowania.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 53 | Zastosowane | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metody CEN |
| Ziołowe suplementy diety i surowe | 50 | 3 | EN 13783 (wykrywanie) |
| materiały ziołowe do | i | ||
| produkcji suplementów diety | EN 1788 (weryfikacja) | ||
| Razem | 50 | 3 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.7. Estonia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.8. Grecja
Ogółem w 2004 r. zbadano 76 próbek żywności. Pięć próbek z wynikiem pozytywnym należało do kategorii suplementy diety. Nie podano informacji na temat oznakowania tych próbek.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 76 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Suszone przyprawy i zioła | 34 | 0 | EN 13751 |
| Suplementy diety | 30 | 5 | EN 13751 |
| Kakao | 11 | 0 | EN 13751 |
| Ryby | 1 | 0 | EN 13751 |
| Razem | 71 | 5 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 93 | 7 | |
3.9. Hiszpania
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.10. Finlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 309 próbek. Spośród 297 próbek suszonych przypraw i ziół 84 próbki zawierały materiał poddany promieniowaniu. W większości przypadków były to mieszanki przypraw w opakowaniach zawierających makaron instant importowane z Chin i innych krajów azjatyckich.
Zbadano 12 suplementów diety, osiem próbek zawierało materiał poddany promieniowaniu.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 309 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Suszone przyprawy i | 213 | 84 | EN 13751 |
| zioła | EN 1788 | ||
| Suplementy diety | 4 | 8 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 217 | 92 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 70 | 30 | |
3.11. Francja
Ogółem w 2004 r. zbadano 60 próbek żywności. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
3.12. Węgry
Ogółem w 2004 r. zbadano 134 próbki żywności. Stwierdzono napromieniowanie dwóch próbek ziół; jedna z nich została nieprawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 134 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane (*) | metoda CEN |
| Zioła | 117 | 2 | EN 1788 |
| Herbata | 15 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 132 | 2 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 99 | 1 | |
| (*) Jedna próbka została nieprawidłowo oznakowana. | |||
3.13. Irlandia
Ogółem w 2004 r. zbadano 586 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku 9 z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 586 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Kiełbasy z kurcząt | 1 | 0 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Krewetki | 10 | 0 | |
| Zupy, buliony, sosy | 43 | 2 | |
| Produkty zbożowe i piekarnicze | 7 | 1 | |
| Owoce i warzywa | 79 | 0 | |
| Zioła i przyprawy | 342 | 3 | |
| Kawa i herbata | 23 | 2 | |
| Nasiona | 62 | 1 | |
| Żywność przeznaczona do specjalnych celów żywieniowych | 1 | 0 | |
| Suplementy diety | 7 | 0 | |
| Razem | 577 | 9 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 98 | 2 | |
3.14. Włochy
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.15. Łotwa
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.16. Litwa
Zbadano dwie próbki: jedną próbkę liści laurowych i jedną próbkę zielonej herbaty. Wynik obu badań był negatywny.
W 300 sklepach z żywnością przeprowadzono kontrole o charakterze dokumentacyjnym suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych, nie uzyskano jednak żadnych informacji na temat tego, czy suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne zostały poddane działaniu promieniowania jonizującego.
3.17. Luksemburg
Ogółem w 2004 r. zbadano 50 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 50 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Przyprawy | 10 | 0 | EN 1788 |
| Ziemniaki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Herbata | 10 | 0 | EN 1788 |
| Skorupiaki: Krewetki | 10 | 0 | EN 1788 |
| Cebula | 10 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 50 | 0 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 100 | 0 | |
3.18. Malta
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.19. Niderlandy
Ogółem w 2004 r. pobrano i zbadano pod kątem napromieniowania 430 próbek żywności wprowadzonej do obrotu. Spośród tych 430 próbek napromieniowanych zostało 45. Tylko dwie napromieniowane próbki zostały w odpowiedni sposób oznakowane. Nie wskazano pochodzenia próbek o wyniku pozytywnym.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 430 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane (*) | metoda CEN |
| Suplementy diety | 165 | 38 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Przyprawy i zioła | 220 | 7 | EN 13751 |
| EN 1788 | |||
| Razem | 385 | 45 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 90 | 10 | |
| (*) Dwie próbki zostały prawidłowo oznakowane. | |||
3.20. Polska
Ogółem w 2004 r. zbadano 121 próbek. Stwierdzono napromieniowanie siedmiu próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 121 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane | metoda CEN |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne | 60 |
6 (Singapur, Indie) |
EN 1788 |
| Ziemniaki | 2 | 0 | EN 1788 |
| Cebula i czosnek | 13 | 0 | EN 1788 |
| Drób | 7 | 0 | EN 1788 |
| Orzechy niełuskane | 24 | 1 | EN 1788 |
| Krewetki, ryby | 8 | 0 | EN 1788 |
| Razem | 114 | 7 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | |
3.21. Portugalia
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.22. Szwecja
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 10 próbek nasion słonecznika, orzechów laskowych, orzeszków ziemnych i migdałów przy pomocy metody GC EN 1784. Wyniki wskazują na to, że żadna z próbek nie została poddana promieniowaniu.
3.24. Słowenia
W 2004 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.
3.25. Zjednoczone Królestwo
Ogółem lokalne organy kontroli w Zjednoczonym Królestwie pobrały 676 próbek i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych 676 próbek napromieniowanych zostało 40 (6 %).
| Żywność poddana | Liczba zbadanych próbek: 676 | Zastosowana | |
| analizie | Wynik: nienapromieniowane | Wynik: napromieniowane | metoda CEN |
| Suszone zioła, | 333 | 10 | EN13751:2002; |
| przyprawy korzenne i warzywne | EN 1778:2001 | ||
| Suche gotowe dania | 30 | 14 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Kuskus i suche | 0 | 1 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Suche mieszanki do zup | 5 | 0 | EN13751:2002 |
| Makarony i suche | 18 | 12 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Tortille i suche przyprawy | 2 | 0 | EN13751:2002 |
| Ryż i suche przyprawy | 2 | 0 | EN13751:2002 |
| Makaron i suche | 2 | 1 | EN13751:2002; |
| przyprawy | EN 1778:2001 | ||
| Pieczarki i grzyby | 4 | 1 | EN13751:2002; |
| jadalne (suszone i świeże) | EN 1778:2001 | ||
| Suszone owoce | 47 | 0 | EN13751:2002 |
| Świeże owoce | 17 | 0 | EN13751:2002 |
| Warzywa, w tym cebula | 10 | 0 | EN13751:2002 |
| Herbaty ziołowe | 21 | 0 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Owoce morza, tzn. | 40 | 0 | EN13751:2002; |
| małże, krewetki i ryby | EN 1778:2001 | ||
| Składniki żywności suszonej | 4 | 0 | EN13751:2002 |
| Orzechy | 1 | 0 | EN13751:2002 |
| Suplementy diety | 96 | 15 | EN13751:2002; |
| EN 1778:2001 | |||
| Razem | 636 | 40 | |
| Razem w % zbadanych próbek | 94 | 6 | - |
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie | Liczba próbek nienapromieniowanych | Liczba próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych | Odsetek próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT | 117 | 1 | 1 |
| BE | 225 | 0 | 0 |
| CY | BKA | BKA | BKA |
| CZ | 16 | 1 | 6 |
| DE | 4228 | 74 | 2 |
| DK | 50 | 3 | 6 |
| EE | BKA | BKA | BKA |
| EL | 71 | 5 | 7 |
| ES | BD | BD | BD |
| FI | 217 | 92 | 30 |
| FR | 60 | 0 | 0 |
| HU | 132 | 2 (*) | 1 |
| IE | 577 | 9 | 0 |
| IT | BD | BD | BD |
| LV | BKA | BKA | BKA |
| LT | 2 | 0 | 0 |
| LU | 50 | 0 | 0 |
| MT | BKA | BKA | BKA |
| NL | 385 | 45 (*) | 10 |
| PL | 114 | 7 | 6 |
| PT | BD | BD | BD |
| SE | BKA | BKA | BKA |
| SK | 10 | 0 | 0 |
| SI | BKA | BKA | BKA |
| UK | 636 | 40 | 6 |
| Razem | 6.890 | 279 | 3,9 |
| BD: brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji | |||
|
BKA:: brak kontroli analitycznych - w 2004 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone. | |||
|
(*) Na Węgrzech i w Niderlandach znaleziono odpowiednio jedną i dwie próbki, które zostały poddane promieniowaniu i odpowiednio oznakowane. | |||
4. Wnioski
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do informowania Komisji o wynikach kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu oraz o średnich zastosowanych dawkach.
W 2004 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. W porównaniu z 2003 r. do wykazu zatwierdzonych jednostek w państwach członkowskich dodano jednostki w trzech nowych państwach członkowskich.
Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu przekazało zaledwie siedem z dziesięciu państw członkowskich.
W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2004 r. nie jest znana.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego.
W 2004 r. W 2004 r. szesnaście państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Sześć państw członkowskich poinformowało Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały one kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2004 r. 3,9 % próbek zostało poddanych promieniowaniu i niewłaściwie oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Wśród produktów nielegalnie poddanych promieniowaniu znalazły się w szczególności produkty importowane z Azji, zwłaszcza makaron typu azjatyckiego i dania gotowe z suszonego makaronu. Ponadto należy zauważyć, że w 2004 r. w Azji nie było jednostek zatwierdzonych przez Wspólnotę Europejską.
Komisja oczekuje, że we wszystkich państwach członkowskich liczba kontroli zostanie zwiększona, oraz że państwa członkowskie podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2005
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2005 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE jest dzień 30 kwietnia 2006 r.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 16. Zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(2) http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm.
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, str. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 24.
(5) Dz.U. C 56 z 11.3.2003, str. 5.
W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.
23.12.2025
Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.
22.12.2025
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
19.12.2025
Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
19.12.2025
Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
18.12.2025
Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
16.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2006.230.28 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za 2004 r. |
| Data aktu: | 23/09/2006 |
| Data ogłoszenia: | 23/09/2006 |