- obowiązkiem władzy publicznej jest tworzenie optymalnych warunków dla wolności badań naukowych i twórczości artystycznej, wolności nauczania oraz autonomii społeczności akademickiej,
- każdy uczony ponosi odpowiedzialność za jakość i rzetelność prowadzonych badań oraz za wychowanie młodego pokolenia,
- uczelnie oraz inne instytucje badawcze realizują misję o szczególnym znaczeniu dla państwa i narodu: wnoszą kluczowy wkład w innowacyjność gospodarki, przyczyniają się do rozwoju kultury, współkształtują standardy moralne obowiązujące w życiu publicznym.
Przepisy ogólne
Ustawa określa zasady funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego i nauki.
Misją systemu szkolnictwa wyższego i nauki jest prowadzenie najwyższej jakości kształcenia oraz działalności naukowej, kształtowanie postaw obywatelskich, a także uczestnictwo w rozwoju społecznym oraz tworzeniu gospodarki opartej na innowacjach.
Szkolnictwo wyższe
Uczelnie
Uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności polegającej na wykonywaniu zadań, o których mowa w art. 11, w zakresie i formach określonych w statucie, w szczególności przez tworzenie spółek kapitałowych.
- poprzedzających rok akademicki, w którym złożono wniosek.
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
- zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 226 oraz z 2023 r. poz. 2005);
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
Rozstrzygnięcia organów uczelni nie naruszają uprawnień związków zawodowych wynikających z ustaw.
- poprzedzających rok akademicki, w którym przekazano informację.
- w którym postawiono uczelnię w stan likwidacji.
- w którym postawiono uczelnię w stan likwidacji.
Uczelnia zagraniczna może tworzyć uczelnie lub filie z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Utworzenie uczelni lub filii wymaga:
Do postępowań w sprawach, o których mowa w art. 16 ust. 6, art. 37 ust. 7, art. 41 ust. 3, art. 45 ust. 1, art. 46 ust. 7 i art. 47 pkt 1, nie stosuje się przepisów art. 35-37, art. 79a oraz art. 96a-96n ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 572), zwanej dalej "Kpa".
W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu członków wspólnoty uczelni minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie uczelni na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.
Przepisy art. 49 ust. 1-3, art. 50, art. 51 ust. 1 i art. 52 oraz przepisy wydane na podstawie art. 51 ust. 2 stosuje się odpowiednio do CMKP.
Prowadzenie studiów
Do postępowań w sprawach, o których mowa w art. 57, nie stosuje się przepisów art. 35-37 oraz art. 96a-96n Kpa, a w przypadku postępowań w sprawach, o których mowa w art. 56 ust. 1, nie stosuje się tych przepisów oraz art. 79a Kpa.
- na kierunku, który ma być prowadzony wspólnie.
Uczelnia może prowadzić studia dualne, które są studiami o profilu praktycznym prowadzonymi z udziałem pracodawcy. Organizację studiów określa umowa zawarta w formie pisemnej.
Rok akademicki trwa od dnia 1 października do dnia 30 września i dzieli się na 2 semestry. Statut uczelni może przewidywać szczegółowy podział roku akademickiego w ramach semestrów.
- uwzględnia się standardy kształcenia.
- mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości kształcenia i właściwego doboru efektów uczenia się w celu odpowiedniego przygotowania do wykonywania zawodu z uwzględnieniem jego specyfiki, a w przypadku kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela - również czas trwania i właściwy dobór efektów uczenia się na studiach podyplomowych.
Uczelnia ustala, jakie wyniki stanowią podstawę przyjęcia na studia, i podaje do wiadomości publicznej w terminie, o którym mowa w ust. 1.
- i podaje je do wiadomości publicznej w terminie, o którym mowa w ust. 1, z wyprzedzeniem co najmniej 4 lat.
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości kształcenia, właściwego przebiegu kształcenia, doboru efektów uczenia się i sposobów ich weryfikacji z zachowaniem spójności procesu ich uzyskiwania, racjonalnej organizacji kształcenia umożliwiającej najbardziej skuteczne uzyskanie efektów uczenia się szczególnie istotnych z punktu widzenia przygotowania zawodowego absolwentów, prawidłowości i rzetelności dokumentowania przebiegu studiów, adekwatności wysokości opłat do kosztów, potrzebę poświadczenia statusu studenta, a także tradycyjne nazewnictwo w zakresie tytułów zawodowych i szczególne znaczenie dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą.
W przypadku zaprzestania prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu uczelnia zapewnia studentom możliwość kontynuowania studiów na tym samym poziomie i profilu oraz takim samym albo innym kierunku studiów związanym z dyscypliną, do której był przyporządkowany dotychczas prowadzony kierunek.
Prawa i obowiązki studentów
Osoba przyjęta na studia rozpoczyna studia i nabywa prawa studenta z chwilą złożenia ślubowania.
- na zasadach określonych w regulaminie studiów.
- z tym że jeżeli koniec urlopu przypada w trakcie semestru, urlop może być przedłużony do końca tego semestru.
Stypendium dla osób niepełnosprawnych może otrzymać student posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie, o którym mowa w art. 5 oraz art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44, 858, 1089 i 1165).
Zapomogę może otrzymać student, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze potrzebę zapewnienia przyznawania i wypłaty kredytów studenckich w sposób sprawny i terminowy, należyty poziom ochrony kredytobiorcy, a także uwarunkowania socjalno-bytowe studentów i absolwentów.
BGK przekazuje ministrowi właściwemu do spraw zdrowia informacje dotyczące zawartych umów kredytu na studia medyczne.
Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze potrzebę zapewnienia właściwych środków na pokrycie opłat za usługi edukacyjne na studiach na kierunku lekarskim, przekazywania transz semestralnych kredytu na studia medyczne w sposób sprawny i terminowy, należytego poziomu ochrony kredytobiorcy, a także możliwie szerokiego dostępu do kształcenia na kierunku lekarskim.
Student może ubiegać się o:
Osobie legitymującej się legitymacją studencką przysługuje prawo do korzystania z 50% ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.
Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia, z wyłączeniem prawa do świadczeń, o których mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1-4.
Samorząd studencki i organizacje studenckie
Pracownicy uczelni
Pracownikami uczelni są nauczyciele akademiccy oraz pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi.
Nauczycielem akademickim może być osoba, która:
Nauczycieli akademickich zatrudnia się w grupach pracowników:
- przepisów art. 251 § 1-3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy nie stosuje się.
Czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do rektora uczelni publicznej wykonuje przewodniczący rady uczelni, a w uczelni niepublicznej - założyciel.
Umowa o pracę z nauczycielem akademickim wygasa w przypadku:
- przy czym 1 godzina dydaktyczna wynosi 45 minut.
- termin dokonania oceny okresowej ulega przedłużeniu o czas tej nieobecności.
Rektor może udzielić nauczycielowi akademickiemu:
Koszty badań lekarskich, o których mowa w art. 131 ust. 7 oraz w art. 132 ust. 4, ponosi, nie częściej niż raz na 3 lata, uczelnia.
Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze konieczność obiektywnej oceny stanu zdrowia, a także zapewnienia jednolitości stosowanych dokumentów.
- które stanowią stałe składniki wynagrodzenia.
- które stanowią zmienne składniki wynagrodzenia.
- wynagrodzenia profesora.
Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 136 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2, jest wypłacane nauczycielowi akademickiemu miesięcznie z góry. Prawo to wygasa z ostatnim dniem miesiąca, w którym ustał stosunek pracy, z tym że pracownik zachowuje wypłacone za ten miesiąc wynagrodzenie.
Pracownikowi uczelni publicznej przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w przepisach o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym pracowników jednostek sfery budżetowej.
Komercjalizacja wyników działalności naukowej oraz know-how
Uczelnie, w celu komercjalizacji wyników badań naukowych, prac rozwojowych oraz know-how związanego z tymi wynikami, a także w celu prowadzenia działań z zakresu transferu technologii i promocji nauki, realizowanych w ramach projektów finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych, mogą tworzyć spółki celowe, w których udziałowcami lub wspólnikami mogą być instytuty badawcze, instytuty Sieci Łukasiewicz lub instytuty PAN.
Do wykonywania czynności w zakresie komercjalizacji oraz do wniesienia wkładu do spółki celowej nie stosuje się przepisów art. 38-41 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym.
Do wyników:
- powstałych w ramach wykonywania przez pracownika uczelni publicznej obowiązków ze stosunku pracy oraz do know-how związanego z tymi wynikami stosuje się przepisy art. 154-157.
- nie dłużej niż przez okres przysługiwania praw uczelni.
Po otrzymaniu od pracownika informacji o wynikach działalności naukowej oraz o know-how związanym z tymi wynikami, o których mowa w art. 153, uczelnia publiczna oraz pracownik mogą, w sposób odmienny niż stanowi ustawa, określić w drodze umowy prawa do tych wyników lub sposób komercjalizacji tych wyników.
W sprawach nieuregulowanych ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1170) oraz ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213).
Przepisy art. 148-159 w zakresie, w jakim dotyczą uczelni publicznych, ich pracowników i doktorantów, stosuje się odpowiednio do CMKP, jego pracowników i doktorantów.
Studia podyplomowe, kształcenie specjalistyczne i inne formy kształcenia
Osoba, która ukończyła inną formę kształcenia, otrzymuje dokument potwierdzający ukończenie tej formy kształcenia. Rodzaj i wzór dokumentu określa podmiot prowadzący tę formę kształcenia.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze konieczność zapewnienia kompletności informacji zawartych w tych dokumentach, szczególne znaczenie dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą, a także adekwatność wysokości opłat do kosztów.
Federacje
Minister likwiduje federację w przypadku nieuzyskania przez nią kategorii naukowej A+, A albo B+ w co najmniej 1 dyscyplinie.
Do federacji stosuje się odpowiednio przepisy:
Stopnie i tytuł w systemie szkolnictwa wyższego i nauki
Przepisy ogólne
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
Nauczyciel akademicki oraz pracownik naukowy nie może bez uzasadnionej przyczyny uchylić się od pełnienia funkcji promotora, promotora pomocniczego, recenzenta w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora, a także funkcji recenzenta, o którym mowa w art. 238 ust. 2.
- wynagrodzenia profesora.
Stopień doktora
Nadawanie stopnia doktora
- zwane dalej "podmiotem doktoryzującym".
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
W przypadku zaistnienia określonych w Kpa przyczyn wznowienia postępowania administracyjnego w sprawie nadania stopnia doktora albo rażącego naruszenia prawa przez podmiot doktoryzujący, RDN wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania i wskazuje podmiot doktoryzujący, który prowadzi postępowanie.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o stopień doktora przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego, podmiot doktoryzujący stwierdza nieważność decyzji o nadaniu stopnia.
Przygotowanie rozprawy doktorskiej odbywa się w trybie:
Kształcenie doktorantów
- zwane dalej "podmiotem prowadzącym szkołę doktorską".
W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu doktorantów minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić kształcenie doktorantów w podmiotach prowadzących to kształcenie na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.
W przypadku czasowego ograniczenia lub czasowego zawieszenia kształcenia doktorantów, w okresie tego ograniczenia lub zawieszenia oraz przez 60 dni po jego zakończeniu, legitymacje doktoranta są ważne, bez konieczności potwierdzania ich ważności. Przepis stosuje się również do legitymacji, które utraciły ważność w okresie 30 dni poprzedzających czasowe ograniczenie lub czasowe zawieszenie kształcenia doktorantów.
Podmiot prowadzący szkołę doktorską traci możliwość:
- i zaprzestaje kształcenia z końcem roku akademickiego, w którym wystąpiła ta okoliczność; przepisy art. 206 stosuje się.
- podmiot prowadzący szkołę doktorską, w której zaprzestano kształcenia, pokrywa temu doktorantowi koszty postępowania w sprawie nadania stopnia doktora w trybie eksternistycznym.
- okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, o ile uzyskał stopień doktora.
Doktorant może ubiegać się o kredyt studencki. Przepisy o kredytach studenckich stosuje się odpowiednio, z tym że:
Doktorant może ubiegać się o:
- na zasadach i w trybie określonych w regulaminie świadczeń dla studentów.
Stypendium może być przyznane doktorantowi przez jednostkę samorządu terytorialnego na zasadach określonych zgodnie z art. 96 ust. 2 i 3.
Stypendium naukowe może być przyznane doktorantowi przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną na zasadach określonych w art. 97 ust. 2.
Jednostka samorządu terytorialnego może przyznać osobom legitymującym się legitymacją doktoranta ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.
Tryb eksternistyczny
Osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora w trybie eksternistycznym przed wszczęciem postępowania składa wniosek o wyznaczenie promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego.
Promotor lub promotorzy sporządzają opinię o rozprawie doktorskiej przygotowanej w trybie eksternistycznym w terminie 2 miesięcy od dnia jej przekazania do zaopiniowania.
Do osób przygotowujących rozprawę doktorską w trybie eksternistycznym, którym wyznaczono promotora lub promotorów albo promotora i promotora pomocniczego, stosuje się odpowiednio przepisy art. 212 i art. 213.
Senat albo rada naukowa określi w drodze uchwały warunki korzystania z infrastruktury badawczej i informatycznej podmiotu doktoryzującego przez osoby przygotowujące rozprawę doktorską w trybie eksternistycznym.
Stopień doktora habilitowanego
Uprawnienie do nadawania stopnia doktora habilitowanego posiadają uczelnia, instytut PAN, instytut badawczy, instytut międzynarodowy albo CMKP, które w danej dyscyplinie posiadają:
- zwane dalej "podmiotem habilitującym".
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
Do wznowienia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego oraz do stwierdzenia nieważności decyzji o nadaniu tego stopnia stosuje się odpowiednio przepisy art. 194 i art. 195.
Szczególne zasady nadawania uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego
Tytuł profesora
- a także spełnia wymaganie, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 5.
Postępowania w sprawie nadania tytułu profesora w:
- wszczęte przed dniem wprowadzenia tej zmiany do klasyfikacji dziedzin i dyscyplin prowadzi się w dyscyplinie albo w dziedzinie, która została włączona, na zasadach dotychczasowych do dnia zakończenia tych postępowań.
- przez osobę, o której mowa w art. 227 ust. 1 albo 2, której nadano tytuł profesora, skutkuje utratą tego tytułu.
Rada Doskonałości Naukowej
- RDN działa w dotychczasowym składzie do końca kadencji, w trakcie której wyodrębnienie albo włączenie nastąpiło.
- z zachowaniem niezbędnych zasad bezpieczeństwa.
W ramach nadzoru, o którym mowa w art. 238 ust. 1 pkt 6, RDN może:
Ewaluacja jakości kształcenia, ewaluacja szkół doktorskich i ewaluacja jakości działalności naukowej
Ewaluacja jakości kształcenia
Przeprowadzając ocenę programową albo ocenę kompleksową, PKA może:
Jeżeli PKA wydała negatywną ocenę jakości kształcenia na kierunku studiów, uczelnia, o której mowa w art. 53 ust. 7-9, zaprzestaje prowadzenia studiów na tym kierunku z końcem semestru, w którym uchwała stała się ostateczna. Jeżeli do końca semestru pozostało mniej niż 3 miesiące, uczelnia zaprzestaje prowadzenia studiów na tym kierunku z końcem kolejnego semestru.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, kryteria:
- mając na uwadze międzynarodowe standardy w zakresie zapewniania jakości kształcenia oraz potrzebę zapewnienia właściwych wzorców oceny.
PKA może przyznawać certyfikaty stanowiące potwierdzenie osiągnięcia wyróżniającego poziomu kształcenia w uczelni, na zasadach określonych w statucie.
Ewaluacja szkół doktorskich
Pierwszą ewaluację jakości kształcenia w szkole doktorskiej przeprowadza się po upływie co najmniej 5 lat od dnia rozpoczęcia kształcenia w ramach tej szkoły. Na wniosek ministra ewaluacja może być przeprowadzona przed upływem tego terminu.
Przy ewaluacji uwzględnia się następujące kryteria:
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kryteria ewaluacji jakości kształcenia w szkole doktorskiej oraz sposób jej przeprowadzania, mając na uwadze specyfikę kształcenia w szkole doktorskiej.
W przypadku oceny negatywnej uczelnia, instytut PAN, instytut badawczy, instytut międzynarodowy oraz CMKP traci możliwość prowadzenia szkoły doktorskiej, której dotyczy ocena, z końcem roku akademickiego, w którym ta ocena stała się ostateczna. Przepisy art. 206 stosuje się.
Ewaluacja jakości działalności naukowej
Do postępowań w sprawie przyznania kategorii naukowej nie stosuje się przepisów art. 10, art. 35-37, art. 61 § 4, art. 79a, art. 81 oraz art. 96a-96n Kpa.
- KEN działa w dotychczasowym składzie do końca kadencji, w trakcie której wyodrębnienie albo włączenie nastąpiło.
Odpowiedzialność dyscyplinarna
Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich
W postępowaniu dyscyplinarnym orzekają:
Kadencja komisji dyscyplinarnej trwa 4 lata i rozpoczyna się w przypadku:
Obsługę komisji dyscyplinarnej przy RGNiSW, komisji dyscyplinarnej przy ministrze oraz rzeczników dyscyplinarnych powołanych przez ministra zapewnia urząd obsługujący ministra.
Rektor, po otrzymaniu zawiadomienia o popełnieniu czynu mającego znamiona przewinienia dyscyplinarnego lub powzięciu w inny sposób informacji o możliwości popełnienia takiego czynu, może:
W przypadku gdy:
- rzecznik dyscyplinarny może wydać postanowienie o zawieszeniu postępowania wyjaśniającego na czas trwania przeszkody, postępowania przygotowawczego lub postępowania sądowego.
W przypadku gdy wszczęto postępowanie przygotowawcze lub postępowanie sądowe dotyczące czynu będącego przedmiotem postępowania dyscyplinarnego, postępowanie to może zostać zawieszone na czas trwania postępowania przygotowawczego lub postępowania sądowego.
- od dnia ich wykonania, jeżeli w tym okresie osoba ukarana nie została ponownie ukarana dyscyplinarnie albo skazana przez sąd za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
W sprawach przewinień dyscyplinarnych, które mogą stanowić naruszenie zasad etyki w nauce, komisja dyscyplinarna może zwrócić się o wydanie opinii do komisji do spraw etyki w nauce PAN. Opinia wiąże w zakresie ustalenia, czy czyn ma znamiona czynu, o którym mowa w art. 287 ust. 2 pkt 1-5.
Uczelnia oraz minister mogą zapewnić osobom powołanym albo wybranym do pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego oraz członka komisji dyscyplinarnej ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania ich zadań.
Do postępowań w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich, w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37, 1222 i 1248), z wyłączeniem art. 82.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb prowadzenia mediacji, postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich, a także sposób wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia, mając na uwadze konieczność zapewnienia rzetelności, obiektywności, przejrzystości i sprawności prowadzenia postępowań.
Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów
Karami dyscyplinarnymi są:
Komisja dyscyplinarna orzeka w składzie złożonym z przewodniczącego składu orzekającego, którym jest nauczyciel akademicki, oraz w równej liczbie z nauczycieli akademickich i studentów.
Od prawomocnego orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej służy skarga do sądu administracyjnego.
Do postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego wobec studentów w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego, z wyłączeniem art. 82.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w sprawach studentów, a także sposób wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia, mając na uwadze konieczność zapewnienia rzetelności, obiektywności, przejrzystości i sprawności prowadzenia postępowań.
Odpowiedzialność dyscyplinarna doktorantów
Cudzoziemcy w systemie szkolnictwa wyższego i nauki
- oraz członkowie jego rodziny, mieszkający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego prowadzenia postępowań oraz różnorodność dokumentów potwierdzających ukończenie studiów występujących w obrocie międzynarodowym.
- mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego przeprowadzania postępowań oraz różnorodność dokumentów potwierdzających nadanie stopnia występujących w obrocie międzynarodowym.
Instytucje przedstawicielskie środowiska szkolnictwa wyższego i nauki oraz organy pomocnicze ministra
Obsługę RGNiSW zapewnia urząd obsługujący ministra.
Minister może powoływać zespoły doradcze lub ekspertów w celu przedstawienia opinii lub ekspertyzy na jego potrzeby, w szczególności opinii dotyczących przyznawania lub rozliczania środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 4 lit. b, pkt 5 i 7-9.
Systemy informatyczne szkolnictwa wyższego i nauki
- osoba prowadząca działalność naukową i osoba biorąca udział w prowadzeniu działalności naukowej składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 7, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 5 ust. 3, na mocy których zmiany te nastąpiły;
- w zakresie danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 13;
- w zakresie danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 6 i 14;
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
- mając na uwadze potrzebę zapewnienia kompletności i aktualności zgromadzonych w bazach danych służących właściwej realizacji polityki naukowej państwa i zadań z zakresu szkolnictwa wyższego i nauki oraz odpowiedniego poziomu ochrony przetwarzanych danych.
- osób, które w danym roku uzyskały najlepsze wyniki egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym, mieszczące się w przedziałach ustalonych przez ministra, wraz z tymi wynikami.
- w terminie 14 dni od dnia ich przyjęcia.
- w terminie 14 dni od dnia ich przyjęcia.
Stypendia i nagrody ministra, nagrody Prezesa Rady Ministrów oraz Medal "Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas"
Za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej lub organizacyjnej albo za całokształt dorobku minister może przyznać nagrodę. Do przyznawania nagród nie stosuje się przepisów Kpa.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe kryteria i tryb przyznawania oraz sposób wypłacania:
- mając na uwadze potrzebę zapewnienia wysokiego poziomu osiągnięć umożliwiających uzyskanie stypendium lub nagrody, sprawnego przebiegu postępowań w sprawie ich przyznania i sprawnego ich wypłacania oraz adekwatności wysokości stypendium lub nagrody do rangi osiągnięć.
- uwzględniając stopnie Medalu i konieczność zapewnienia sprawności postępowania w sprawach o nadanie i pozbawienie Medalu oraz ponownego wydawania odznaki Medalu i duplikatu legitymacji potwierdzającej nadanie Medalu, a także uroczystego wręczania, godnego noszenia i przechowywania odznaki Medalu.
Finansowanie systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz gospodarka finansowa uczelni
Środki finansowe na szkolnictwo wyższe i naukę przeznacza się na:
- mających istotne znaczenie dla realizacji polityki naukowej państwa;
Minister przekazuje:
(uchylony).
Jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub związek metropolitalny może przyznać uczelni środki finansowe na wykonywanie zadań, o których mowa w art. 11.
- mając na uwadze cele polityki naukowej państwa oraz potrzebę uzyskiwania informacji niezbędnych do prawidłowego przyznawania oraz rozliczania pomocy publicznej lub pomocy de minimis.
Korespondencja w sprawach, o których mowa w art. 365 pkt 4 lit. a i b, pkt 5 i 7, może być doręczana przez dedykowany system teleinformatyczny służący do obsługi wniosków, wskazany przez ministra.
Przy przyznawaniu środków finansowych w ramach programów uwzględnia się poziom merytoryczny wniosku oraz:
Przyznawanie środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 9, oraz ich rozliczanie odbywa się zgodnie z przepisami o finansach publicznych, przepisami o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności albo zgodnie z umowami międzynarodowymi.
- stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Jeżeli wynikiem działalności naukowej finansowanej ze środków finansowych, o których mowa w art. 365, jest wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy, topografia układu scalonego lub wyhodowana albo odkryta i wyprowadzona odmiana rośliny, prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego lub układu scalonego oraz prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez hodowcę odmiany rośliny przysługują podmiotowi, któremu przyznano te środki, chyba że umowa między ministrem a tym podmiotem albo decyzja o przyznaniu środków stanowią inaczej.
Minister, na uzasadniony wniosek dłużnika lub z urzędu, może umorzyć należność finansową niestanowiącą pomocy publicznej lub pomocy de minimis w całości lub w części, odroczyć termin spłaty lub rozłożyć spłatę na raty, jeżeli:
Do należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przypadających uczelniom publicznym, stosuje się odpowiednio art. 55 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Uczelnia, która przystąpiła do konkursu, z którą minister nie zawarł umowy, otrzymuje przez okres 6 lat, począwszy od roku następującego po roku, w którym została sporządzona lista rankingowa wniosków, środki finansowe stanowiące zwiększenie subwencji ze środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 1 lit. a-c i pkt 2 lit. a-d, przyznanej w roku, w którym został ogłoszony konkurs, w wysokości 2% tej subwencji ustalonej na podstawie algorytmów, o których mowa w art. 368 ust. 2 i 3.
- mając na uwadze cel programu, o którym mowa w ust. 1, oraz potrzebę uzyskiwania informacji niezbędnych do prawidłowego przyznawania oraz rozliczania pomocy de minimis.
Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia:
- oraz zakres informacji zawartych we wniosku o przyznanie tych środków oraz w raporcie z ich wykorzystania, mając na uwadze konieczność zapewnienia jednolitości danych przekazywanych na potrzeby przyznawania i rozliczania środków;
Minister może prowadzić działania na rzecz podniesienia poziomu wiedzy w zakresie szkolnictwa wyższego i nauki, w tym realizując projekty, o których mowa w ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. z 2020 r. poz. 818) i w ustawie z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (Dz. U. poz. 1079).
Przychodami uczelni publicznej są w szczególności środki finansowe, o których mowa w art. 365 pkt 1, 2 i 5.
Roczne sprawozdanie finansowe uczelni publicznej podlega badaniu przez firmę audytorską. Wyboru firmy audytorskiej dokonuje rada uczelni.
Uczelnia niepubliczna może przeznaczyć w danym roku budżetowym nie więcej niż 0,2% dotacji przyznanych ze środków finansowych, o których mowa w art. 365 pkt 3, na pokrywanie kosztów realizacji zadań związanych z przyznawaniem i wypłacaniem świadczeń, o których mowa w art. 86 ust. 1 pkt 1-4.
- w części pochodzącej z dotacji na koniec roku poprzedzającego rok przyznania dotacji przekraczającego 30% kwoty dotacji z roku poprzedzającego rok przyznania dotacji, dotację ustaloną na podstawie algorytmu zmniejsza się o kwotę stanowiącą różnicę między stanem tego funduszu na koniec roku poprzedzającego rok przyznania dotacji, w części pochodzącej z dotacji, a kwotą stanowiącą 30% kwoty dotacji z roku poprzedzającego rok przyznania dotacji.
Do czasu ustalenia wysokości:
- w okresie nie dłuższym niż do końca roku, w którym upływają 3 lata od dnia uchwalenia programu naprawczego.
- minister powołuje, na okres nie dłuższy niż 3 lata, osobę pełniącą obowiązki rektora, powierzając jej zadania dotyczące opracowania i wdrożenia kolejnego programu naprawczego.
Uczelnia jest zwolniona z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa, z wyjątkiem opłat określonych w przepisach o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Wykonywanie przez uczelnię zadań, o których mowa w art. 11, oraz prowadzenie działalności sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236 i 1222).
Nadzór nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki
- w przypadku stwierdzenia ich niezgodności z przepisami prawa.
- wzywa do zaprzestania tej działalności i usunięcia naruszenia, określając termin usunięcia naruszenia.
Rektor zawiadamia ministra i ministra nadzorującego uczelnię oraz PKA o:
- w terminie miesiąca od dnia zaistnienia tych okoliczności.
Przepisy szczególne
W przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu członków wspólnoty uczelni wojskowej, uczelni służb państwowych, uczelni artystycznej, uczelni medycznej, uczelni morskiej lub CMKP właściwy minister nadzorujący te uczelnie lub CMKP, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie uczelni lub CMKP na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na danym obszarze.
- 59 w odniesieniu do uczelni wojskowej, uczelni służb państwowych, uczelni artystycznej, uczelni medycznej i uczelni morskiej należy rozumieć ministra nadzorującego uczelnię, a w odniesieniu do CMKP - ministra właściwego do spraw zdrowia.
W uczelni wojskowej oraz w uczelni służb państwowych organami uczelni są rektor i senat. Statut uczelni określa organy uczelni wykonujące zadania rady uczelni.
Ograniczenie wynikające z art. 30 ust. 2 nie dotyczy uczelni artystycznych.
- spełniających warunki określone w art. 24 ust. 1.
Rektor uczelni wojskowej oraz uczelni służb państwowych jest jednocześnie komendantem uczelni w rozumieniu przepisów odpowiednio o służbie wojskowej albo o właściwej służbie państwowej.
Statut uczelni wojskowej oraz statut uczelni służb państwowych wchodzi w życie z dniem wydania przez ministra nadzorującego uczelnię decyzji zatwierdzającej statut, chyba że został w nim określony termin późniejszy. Decyzję wydaje się w terminie 3 miesięcy od dnia przekazania statutu przez senat.
W uczelni wojskowej oraz w uczelni służb państwowych warunki i tryb rekrutacji, o których mowa w art. 70 ust. 1, w odniesieniu do kandydatów na żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy właściwych służb ustala, na wniosek rektora, minister nadzorujący uczelnię.
Regulamin studiów, o którym mowa w art. 75 ust. 1, w uczelni wojskowej oraz w uczelni służb państwowych wchodzi w życie po zatwierdzeniu przez ministra nadzorującego uczelnię.
Służbę kandydacką strażaka lub funkcjonariusza Służby Więziennej będącego studentem zalicza się na poczet praktyki zawodowej, o której mowa w art. 67 ust. 5.
Studentom będącym:
- nie przysługuje urlop od zajęć, świadczenia, o których mowa w art. 86 ust. 1, zakwaterowanie i wyżywienie, o których mowa w art. 104, oraz stypendium ministra, o którym mowa w art. 359 ust. 1.
Zatwierdzenie zasad przyznawania stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie, o których mowa w art. 97 ust. 2, w odniesieniu do uczelni wojskowej, uczelni służb państwowych, uczelni artystycznej, uczelni medycznej i uczelni morskiej wymaga zasięgnięcia opinii ministra nadzorującego uczelnię.
Przepisów art. 106 nie stosuje się do uczelni wojskowej oraz uczelni służb państwowych.
Uczelnia służb państwowych skreśla z listy studentów studenta będącego funkcjonariuszem służby państwowej w służbie kandydackiej także w przypadku zwolnienia z tej służby.
W uczelni wojskowej nauczyciela akademickiego będącego żołnierzem zawodowym zwalnia się ze stanowiska na zasadach i w trybie określonych w przepisach o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Świadczenia dla osób będących:
Do żołnierzy zawodowych zajmujących stanowiska w uczelniach stosuje się, w zakresie przebiegu zawodowej służby wojskowej, również przepisy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
- mając na uwadze potrzebę zapewnienia wysokiego poziomu osiągnięć umożliwiających uzyskanie stypendium lub nagrody, sprawnego przebiegu postępowań w sprawie ich przyznania i sprawnego ich wypłacania oraz adekwatności wysokości stypendium lub nagrody do rangi osiągnięć.
Środki finansowe na szkolnictwo wyższe i naukę przeznacza się w formie dotacji podmiotowej również na zadania związane z:
- minister nadzorujący uczelnię przekazuje NAWA środki finansowe.
- mając na uwadze podział na uczelnie akademickie i zawodowe, ich zróżnicowane zadania oraz właściwe wykonywanie tych zadań i jego wpływ na wysoki poziom kształcenia, a także na realizację polityki naukowej państwa.
Do konkursu w ramach programu "Inicjatywa doskonałości - uczelnia badawcza", o którym mowa w art. 387 ust. 1, może przystąpić także uczelnia medyczna, która:
Program naprawczy realizowany w uczelni wojskowej lub uczelni służb państwowych nie obejmuje działania uczelni jako jednostki wojskowej lub jednostki organizacyjnej właściwej służby.
Przepis art. 425 stosuje się odpowiednio do zadań, o których mowa w art. 459.
(uchylony).
W przypadku udzielania zamówień, o których mowa w art. 11 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 i 1720), jeżeli ich wartość jest równa lub przekracza progi unijne, o których mowa w art. 3 ust. 1 tej ustawy, podmiot, o którym mowa w art. 4, art. 5 ust. 1 i art. 6 tej ustawy, do którego stosuje się przepisy niniejszej ustawy:
Przetwarzanie danych osobowych
Obowiązek wynikający z realizacji żądania zgłoszonego na podstawie art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UEL 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem 2016/679", wykonuje podmiot, który pozyskał dane od osoby, której dane dotyczą.
Przepis końcowy
Ustawa wchodzi w życie w terminie 62 i na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.).
- zmieniony przez art. 13 pkt 32 ustawy z dnia 27 listopada 2024 r. (Dz.U.2024.1897) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.
- zmieniony przez art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 27 listopada 2024 r. (Dz.U.2024.1897) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2025 r.
1) art. 5, art. 116 ust. 7, art. 265–274 i art. 401, które weszły w życie z dniem 31 sierpnia 2018 r.,
2) art. 68 ust. 3, art. 98–103, art. 403, art. 406–415, art. 418–422 i art. 460 ust. 8 pkt 2, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.,
3) art. 86–95, art. 198–216 i art. 263, które weszły w życie z dniem 1 października 2019 r.,
4) art. 122, art. 243 i art. 248 pkt 2, które weszły w życie z dniem 1 października 2020 r.,
5) art. 14 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 i ust. 5–9, które weszły w życie z dniem 1 października 2022 r.,
6) art. 69 ust. 2 pkt 2 i 3, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.,
7) art. 53 ust. 9, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
na podstawie art. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669 oraz z 2020 r. poz. 695).
Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
Grażyna J. Leśniak 13.03.2025Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
Grażyna J. Leśniak 11.03.2025Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
Grażyna J. Leśniak 27.02.2025Już nie 30 tys. zł, a 50 tys. zł ma grozić maksymalnie pracodawcy, który zawrze umowę cywilnoprawną, choć powinien - umowę o pracę. Podobnie temu, który nie wypłaca w terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi jego rodziny. A jeśli nie wypłaca przez okres co najmniej 3 miesięcy, to kara ma wynieść nawet 60 tys. złotych - zdecydował Sejm, przyjmując poprawkę Lewicy, zmieniającą Kodeks pracy w... ustawie dotyczącej cudzoziemców.
Grażyna J. Leśniak 25.02.2025500 zł zarobi członek obwodowej komisji wyborczej w wyborach Prezydenta RP, 600 zł - zastępca przewodniczącego, a 700 zł przewodniczący komisji wyborczej – wynika z uchwały Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli odbędzie się ponownie głosowanie, zryczałtowana dieta wyniesie 75 proc. wysokości diety w pierwszej turze. Termin zgłaszania kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych mija 18 kwietnia
Robert Horbaczewski 20.01.20251 stycznia 2025 r. weszły w życie liczne zmiany podatkowe, m.in. nowe definicje budynku i budowli w podatku od nieruchomości, JPK CIT, globalny podatek wyrównawczy, PIT kasowy, zwolnienie z VAT dla małych firm w innych krajach UE. Dla przedsiębiorców oznacza to często nowe obowiązki sprawozdawcze i zmiany w systemach finansowo-księgowych. Firmy muszą też co do zasady przeprowadzić weryfikację nieruchomości pod kątem nowych przepisów.
Monika Pogroszewska 02.01.2025Identyfikator: | Dz.U.2024.1571 t.j. |
Rodzaj: | Ustawa |
Tytuł: | Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. |
Data aktu: | 20/07/2018 |
Data ogłoszenia: | 24/10/2024 |
Data wejścia w życie: | 01/10/2018, 01/01/2020, 01/07/2019, 01/01/2022, 01/01/2023, 01/10/2019, 31/08/2018, 01/10/2020, 01/01/2019, 01/10/2022 |