Zasady pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasady ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasady udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym.

USTAWA

z dnia 23 września 1999 r.

o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasadach udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym

Art.  1.  [Zakres przedmiotowy regulacji]

1. Ustawa określa zasady pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasady ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasady udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym, które przebywają, wykonują zadania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczają się przez to terytorium, w ramach wypełniania zobowiązań międzynarodowych.

2. Przepisów ustawy określających status wojsk obcych nie stosuje się do tych wojsk obcych, których status jest określony w umowach międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. poz. 483, z 2001 r. poz. 319, z 2006 r. poz. 1471 oraz z 2009 r. poz. 946).

Art.  2.  [Definicje]

W rozumieniu ustawy poniższe określenia oznaczają:

1) wojska obce - żołnierzy wojsk obcych i personel cywilny im towarzyszący;

2) żołnierze wojsk obcych - żołnierzy należących do lądowych, morskich lub powietrznych wojsk państwa obcego albo pozostających pod dowództwem organizacji międzynarodowej, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonania określonych zadań;

3) personel cywilny - pracowników cywilnych zatrudnionych w wojskach państwa obcego albo wojskach pozostających pod dowództwem organizacji międzynarodowej, towarzyszących tym wojskom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) strona wysyłająca - państwo, do którego należą wojska obce, albo organizację międzynarodową, pod której dowództwem wojska te pozostają;

5) organy wojskowe strony wysyłającej - organy wojskowe państwa albo organizacji międzynarodowej, które na mocy prawa tego państwa, statutu organizacji międzynarodowej lub umowy międzynarodowej są właściwe względem żołnierzy wojsk obcych lub ich personelu cywilnego.

Art.  3.  [Zgoda na pobyt wojsk obcych na terytorium RP]

1. Zgodę na pobyt wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwaną dalej "zgodą", wydają:

1) Minister Obrony Narodowej:

a) w przypadku wojsk Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r., wojsk pozostających pod dowództwem organów Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego albo wojsk uczestniczących w szkoleniu w ramach Partnerstwa dla Pokoju, jeżeli okres ich pobytu nie przekracza trzech miesięcy,

b) po zasięgnięciu opinii zainteresowanych ministrów - w przypadku wojsk państw obcych albo wojsk pozostających pod dowództwem organów organizacji międzynarodowych innych niż wymienione w lit. a, pod warunkiem że okres ich pobytu nie przekracza trzech miesięcy, liczebność - tysiąca osób, a pobyt ma na celu udział w szkoleniu wojskowym, o ile właściwe organy tych państw albo organizacji międzynarodowych uznają zasady pobytu (status) ich wojsk wynikające z ustawy oraz złożą zobowiązanie, że ich wojska będą przestrzegały prawa polskiego;

2) Rada Ministrów na czas określony:

a) w przypadku wojsk, o których mowa w pkt 1 lit. a, jeżeli okres ich pobytu przekracza trzy miesiące albo jeżeli jej przedmiotem jest przedłużenie pobytu,

b) w przypadku wojsk państw obcych albo wojsk pozostających pod dowództwem organów organizacji międzynarodowych innych niż wymienione w pkt 1 lit. a, w innych przypadkach niż te, o których mowa w pkt 1 lit. b, lub w przypadku przedłużenia pobytu, o ile właściwe organy tych państw albo organizacji międzynarodowych uznają zasady pobytu (status) ich wojsk wynikające z ustawy oraz złożą zobowiązanie, że ich wojska będą przestrzegały prawa polskiego.

1a. Minister Obrony Narodowej może upoważnić w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, dowódców rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódcę Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni oraz Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych do wyrażania zgody w sytuacji:

1) klęski żywiołowej i likwidacji jej skutków,

2) katastrofy lądowej, morskiej lub lotniczej,

3) konieczności udzielenia pomocy humanitarnej,

4) realizacji ćwiczenia wojskowego wynikającego z planu zatwierdzonego przez Ministra Obrony Narodowej

- jeżeli wojska obce są odpowiednikiem wojsk podległych odpowiednio dowódcom rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódcy Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni lub Szefowi Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, którymi ten dowódca lub szef dowodzi, ich liczebność nie przekracza pięciuset osób, a okres pobytu nie przekracza dwóch miesięcy.

2. W zgodzie należy określić stronę wysyłającą, cel i okres pobytu oraz liczebność wojsk obcych, datę i przejście graniczne, przez które nastąpi wjazd, ilość i rodzaj wwożonego sprzętu wojskowego oraz broni, amunicji i materiałów niebezpiecznych, trasy przejazdu i miejsce stacjonowania, datę i przejście graniczne, przez które nastąpi wyjazd, a także inne okoliczności mające znaczenie organizacyjno-techniczne.

3. Zgoda może być wyrażona również w porozumieniu zawartym z właściwymi organami państwa wysyłającego albo z organem organizacji międzynarodowej, pod którego dowództwem wojska te pozostają.

4. O wyrażeniu zgody zawiadamia się niezwłocznie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałków Sejmu i Senatu oraz inne zainteresowane organy władzy publicznej.

Art.  3a.  [Zgoda na pobyt wojsk obcych w celu udziału w operacjach wojskowych prowadzonych na terytorium RP w czasie pokoju]

1. Zgodę na pobyt wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wzmocnienia wojskowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub wojsk Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego przez stronę wysyłającą w operacjach wojskowych prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju wydaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej skierowany po uzyskaniu zgody Prezesa Rady Ministrów.

2. W zgodzie, o której mowa w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określa cel pobytu wojsk obcych i zakres ich uprawnień, a także inne okoliczności mające znaczenie dla obronności Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Określając zakres uprawnień, o których mowa w ust. 2, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wskazuje, które uprawnienia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej będą przysługiwać wojskom obcym w czasie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wzmocnienia wojskowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub wojsk Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego.

4. O wyrażeniu zgody, o której mowa w ust. 1, zawiadamia się niezwłocznie Marszałków Sejmu i Senatu oraz inne zainteresowane organy władzy publicznej.

5. Do pobytu wojsk obcych, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 13 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3.

Art.  4.  [Przemieszczanie się wojsk obcych przez terytorium RP]

1. Przepisy dotyczące pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się odpowiednio do przemieszczania się tych wojsk przez to terytorium, o ile ustawa nie stanowi inaczej.

2. Zgodę na przemieszczenie się wojsk obcych przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wydaje Minister Obrony Narodowej.

2a. Minister Obrony Narodowej może upoważnić dowódców rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódcę Wojsk Obrony Terytorialnej, Dowódcę Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni lub Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych do wyrażania zgody na przemieszczanie się przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

1) pojedynczych pojazdów, jednostek taboru pływającego, statków powietrznych, wagonów kolejowych lub pociągów należących do wojsk obcych lub przewożących ładunki tych wojsk;

2) kolumn pojazdów wojsk obcych oraz formacji jednostek taboru pływającego lub statków powietrznych, w których skład wchodzi nie więcej niż dwadzieścia pojazdów, jednostek taboru pływającego lub statków powietrznych.

3. W przypadku gdy liczebność przemieszczających się wojsk obcych przekracza tysiąc osób, o wydaniu zgody Minister Obrony Narodowej informuje niezwłocznie Radę Ministrów.

4. Przemieszczanie się obcego wojskowego statku powietrznego odbywa się na zasadach i w trybie przepisów ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 388 i 1635).

Art.  5.  [Koordynacja działalności organów władzy publicznej związanej z pobytem wojsk obcych na terytorium RP]

1. Działalność organów władzy publicznej związaną z pobytem wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej koordynuje Minister Obrony Narodowej.

2. Koordynacja, o której mowa w ust. 1, polega na informowaniu właściwych organów władzy publicznej o przedsięwzięciach związanych z pobytem wojsk obcych lub uzgadnianiu z nimi tych przedsięwzięć.

Art.  6.  [Obowiązek przestrzegania prawa polskiego przez wojska obce]

Podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wojska obce są obowiązane do przestrzegania prawa polskiego.

Art.  7.  [Dokumenty uprawniające żołnierzy wojsk obcych i ich personel cywilny do przekraczania granicy państwowej RP]

1. Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny mogą przekraczać granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie dokumentów innych niż wymagane przez prawo polskie.

2. Ministrowie właściwi do spraw wewnętrznych, do spraw administracji publicznej oraz Minister Obrony Narodowej mogą określić, w drodze rozporządzenia, inne niż wymagane przez prawo polskie rodzaje dokumentów uprawniających żołnierzy wojsk obcych i ich personel cywilny do przekraczania granicy państwowej.

3. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 2, może określić w szczególności, że wystarczającymi dokumentami uprawniającymi do przekroczenia granicy państwowej są:

1) dokument tożsamości z fotografią, wydany przez stronę wysyłającą, określający imię i nazwisko, datę urodzenia, stopień i numer wojskowy (o ile został nadany) i rodzaj służby;

2) indywidualny lub zbiorowy rozkaz wyjazdu sporządzony w języku urzędowym strony wysyłającej oraz w języku angielskim lub w innym języku oficjalnym organizacji międzynarodowej.

Art.  8.  [Polska jurysdykcja w sprawach karnych o czyny popełnione na terytorium RP przez żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny]

1. Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny w sprawach karnych o czyny popełnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają jurysdykcji sądów polskich.

2. W prokuraturze okręgowej w wydziale do spraw wojskowych prowadzi się sprawy karne o czyny popełnione przez żołnierzy wojsk obcych oraz członków ich personelu cywilnego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.

3. O zatrzymaniu lub tymczasowym aresztowaniu żołnierza wojsk obcych lub członka ich personelu cywilnego zawiadamia się niezwłocznie organy wojskowe strony wysyłającej.

4. W sprawach karnych o czyny popełnione przez żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny może nastąpić przekazanie ścigania karnego na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego.

5. Przekazanie ścigania nie może nastąpić w przypadku popełnienia przestępstwa:

1) przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub zewnętrznemu Rzeczypospolitej Polskiej;

2) przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym;

3) przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym;

4) fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego.

6. W razie przekazania ścigania karnego żołnierz wojsk obcych lub członek ich personelu cywilnego powinien zostać niezwłocznie przejęty przez stronę wysyłającą.

Art.  9.  [Wyłączenie polskiej jurysdykcji w przypadku przestępstw i wykroczeń popełnionych wyłącznie na szkodę strony wysyłającej]

W zakresie przestępstw i wykroczeń popełnionych przez żołnierzy wojsk obcych i ich personel cywilny wyłącznie na szkodę strony wysyłającej, na szkodę jej wojsk lub szkodę żołnierzy tych wojsk i personelu cywilnego strony wysyłającej jurysdykcja sądów polskich jest wyłączona.

Art.  10.  [Przepisy dyscyplinarne obowiązujące żołnierzy wojsk obcych podczas pobytu na terytorium RP]

1. Żołnierze wojsk obcych podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają przepisom dyscyplinarnym strony wysyłającej.

2. Właściwe organy strony wysyłającej są uprawnione do prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie prawa strony wysyłającej, postępowania w sprawach dyscyplinarnych w stosunku do żołnierzy wojsk obcych, a także orzekania i wykonywania kar dyscyplinarnych.

3. Polskie organy porządkowe, określone w odrębnych przepisach, postępują wobec żołnierzy wojsk obcych według zasad obowiązujących w stosunku do żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  11.  [Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez wojska obce albo żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny]

1. Stronę wysyłającą zwalnia się, pod warunkiem wzajemności, z odpowiedzialności za szkody w mieniu stanowiącym własność Skarbu Państwa, użytkowanym przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, wyrządzone przez wojska obce albo żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny, o ile szkody te zostały wyrządzone podczas wykonywania zadań związanych z realizacją celów określonych w zgodzie.

2. W przypadku wyrządzenia przez wojska obce w związku z realizacją celów określonych w zgodzie szkód w innym mieniu stanowiącym wyłączną własność Skarbu Państwa, w tym również w mieniu znajdującym się w zarządzie przedsiębiorstwa Lasy Państwowe, wysokość odszkodowania jest ustalana na drodze dyplomatycznej, z zastrzeżeniem ust. 1.

3. Osoby fizyczne, osoby prawne lub niepaństwowe jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej mogą dochodzić swoich roszczeń z tytułu szkód wyrządzonych im przez wojska obce albo żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny także w następującym trybie:

1) podmiot poszkodowany kieruje roszczenie do Ministra Obrony Narodowej, który przekazuje je do rozpatrzenia specjalnie powołanej do tego komisji, w której skład mogą wchodzić przedstawiciele zainteresowanych resortów;

2) komisja rozpatruje roszczenie, biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności sprawy, w oparciu o dokumentację zgromadzoną w sprawie, a w szczególności dokumenty własne, dokumenty zgromadzone przez właściwe organy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, a także właściwe organy wojskowe strony wysyłającej oraz przygotowuje protokół, w którym w porozumieniu z osobą poszkodowaną określa wysokość odszkodowania; na podstawie tego protokołu Minister Obrony Narodowej podejmuje decyzję o wypłaceniu odszkodowania;

3) odszkodowanie jest wypłacane przez Ministra Obrony Narodowej, który zwraca się następnie do właściwych organów wojskowych strony wysyłającej o zwrot poniesionych kosztów;

4) w przypadku braku porozumienia co do wysokości odszkodowania podmiot poszkodowany może skierować roszczenie przeciwko Skarbowi Państwa.

4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, skład i tryb powoływania komisji oraz sposób jej działania. Rozporządzenie to określi w szczególności:

1) organy delegujące swoich przedstawicieli do udziału w komisji;

1a) organy obowiązane do sporządzania, gromadzenia i przekazywania komisji dokumentów w sprawie szkód oraz wysokość wynagrodzenia osób wykonujących czynności z tym związane;

2) czynności przewodniczącego i sekretarza komisji;

3) sposób postępowania komisji;

4) dokumenty sporządzane przez komisję;

5) wysokość wynagrodzenia osób wchodzących w skład komisji za udział w jej pracach;

6) wydatki zaliczane do kosztów postępowania przed komisją;

7) sposób refundowania kosztów poniesionych w toku postępowania przed komisją.

5. Do udziału w pracach komisji można zaprosić przedstawicieli właściwych organów wojskowych strony wysyłającej.

Art.  12.  [Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez wojska obce albo żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny żołnierzom lub pracownikom cywilnym Sił Zbrojnych RP]

Do szkód wyrządzonych przez wojska obce albo żołnierzy wojsk obcych lub ich personel cywilny żołnierzom lub pracownikom cywilnym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się odpowiednio art. 11 ust. 1.

Art.  13.  [Zasady noszenia umundurowania oraz posiadania, noszenia i użycia broni przez żołnierzy wojsk obcych]

1. Podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żołnierze wojsk obcych w czasie wykonywania zadań służbowych:

1) powinni nosić umundurowanie wojsk, do których należą;

2) są uprawnieni, na podstawie rozkazu wydanego przez organy wojskowe strony wysyłającej, do posiadania i noszenia broni;

3) mogą używać broni i środków przymusu bezpośredniego przewidzianych w przepisach prawa polskiego, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Zasady noszenia umundurowania oraz posiadania i noszenia broni w czasie wykonywania zadań służbowych regulują przepisy strony wysyłającej.

3. Użycie broni i środków przymusu bezpośredniego przez żołnierzy wojsk obcych podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może nastąpić:

1) na terenie obozów, obiektów lub innych nieruchomości, w których wojska obce są zakwaterowane;

2) w czasie ich przemieszczania się w związku z wykonywaniem zadań związanych z realizacją celów określonych w zgodzie;

3) w czasie ćwiczeń wojsk obcych.

Art.  13a.  [Wyposażenie żołnierzy wojsk obcych w broń i amunicję stanowiące uzbrojenie Sił Zbrojnych RP]

1. Na wniosek właściwych organów wojskowych strony wysyłającej żołnierze wojsk obcych mogą być wyposażani w broń i amunicję stanowiące uzbrojenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Minister Obrony Narodowej, w drodze decyzji, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych, określa liczbę i rodzaj broni, w którą będą wyposażani żołnierze wojsk obcych.

3. W zakresie wyposażania wojsk obcych w amunicję oraz ewidencjonowania wydanej amunicji i broni stosuje się przepisy obowiązujące w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  14.  [Ważność na terytorium RP praw jazdy i pozwoleń do kierowania pojazdami lub ich zespołami, wojskowymi statkami powietrznymi lub okrętami wojennymi wojsk obcych]

Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny są uprawnieni do kierowania pojazdami lub ich zespołami, wojskowymi statkami powietrznymi lub okrętami wojennymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie praw jazdy lub pozwoleń wydanych przez właściwe organy państwa, którego są obywatelami.

Art.  15.  [Zwolnienie żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego z obowiązku meldunkowego]

1. Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny są zwolnieni z obowiązku meldunkowego i mogą korzystać z hoteli i internatów wojskowych na zasadach określonych w przepisach dotyczących zakwaterowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb zakwaterowania żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Rozporządzenie to określi w szczególności:

1) sposób zakwaterowania stałego, tymczasowego, zbiorowego oraz biwakowego na poligonach;

2) wysokość opłat za zakwaterowanie.

Art.  16.  [Zwolnienie od opodatkowania żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego]

1. Pobyt żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na zasadach określonych w ustawie, nie jest uważany za pobyt lub zamieszkanie, od którego jest uzależnione poddanie w jakiejkolwiek formie opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny są zwolnieni od opodatkowania w odniesieniu do wynagrodzenia i wypłacanych im dodatków przez stronę wysyłającą lub od mienia ruchomego, które znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyłącznie w związku z ich czasowym pobytem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pod warunkiem że mienie to zostanie wywiezione przy opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie uprawniają do zwolnienia od opodatkowania, któremu żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny podlegają zgodnie z odrębnymi przepisami prawa polskiego, nawet jeśli są uważani za osoby przebywające lub zamieszkałe poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  17.  [Stosowanie przepisów celnych i dewizowych do żołnierzy wojsk obcych i ich personelu cywilnego]

Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny przekraczający granicę Rzeczypospolitej Polskiej podlegają polskim przepisom celnym i dewizowym, z tym że oficjalne dokumenty wojsk obcych opatrzone odpowiednią urzędową pieczęcią nie podlegają rewizji celnej.

Art.  18.  [Korzystanie ze świadczeń zdrowotnych przez żołnierzy wojsk obcych i ich personel cywilny]

1. Żołnierze wojsk obcych i ich personel cywilny korzystają ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą za odpłatnością, na zasadach określonych w odrębnych przepisach dla osób nieuprawnionych.

2. Należności za świadczenia zdrowotne, o których mowa w ust. 1, pokrywa Minister Obrony Narodowej, który występuje następnie do strony wysyłającej o zwrot poniesionych kosztów, wskazując termin i sposób zapłaty należności.

3. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb ponoszenia i regulowania opłat za świadczenia zdrowotne udzielane żołnierzom wojsk obcych i ich personelowi cywilnemu. Rozporządzenie to określi w szczególności:

1) sposób obliczania kosztów udzielanych świadczeń zdrowotnych;

2) tryb zaliczkowego pokrywania kosztów w przypadkach wymagających znacznego zaangażowania środków finansowych;

3) sposób przekazywania opłat za świadczenia zdrowotne i refundowania kosztów przez wojska obce.

Art.  19.  [Korzystanie z dróg publicznych przez pojazdy wojsk obcych]

1. Pojazdy wojsk obcych, zarejestrowane i dopuszczone do ruchu drogowego na podstawie przepisów obowiązujących w państwie, do którego należą, oraz opatrzone wyraźnie znakiem wskazującym na państwo rejestracji, są dopuszczone do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z prawem polskim.

2. Jeżeli za korzystanie z dróg publicznych są pobierane opłaty, organy wojskowe strony wysyłającej mogą wystąpić, za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, o zwolnienie od tych opłat na zasadzie wzajemności. Zwolnienia nie stosuje się w przypadku korzystania przez wojska obce z płatnych autostrad.

3. Jeżeli przepisy wymagają wydania specjalnych zezwoleń na przewóz materiałów niebezpiecznych, wnioski o wydanie takich zezwoleń są kierowane do właściwych organów za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

4. Do wojsk obcych poruszających się po drogach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1251) odnoszące się do ruchu pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Zwalnia się od obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia określonego w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2500 oraz z 2024 r. poz. 1565) wojska obce, których status jest określony w umowach międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie.

Art.  20.  [Przewozy wojsk obcych kolejami]

Przewozy wojsk obcych kolejami odbywają się na takich samych zasadach jak przewozy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  21.  [Korzystanie z cywilnych lotnisk komunikacyjnych przez statki powietrzne wojsk obcych]

Statki powietrzne wojsk obcych mogą korzystać, z wyjątkiem sytuacji awaryjnych, z cywilnych lotnisk komunikacyjnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach obowiązujących cywilne statki powietrzne i za zezwoleniem właściwych organów wojskowych i cywilnych.

Art.  22.  [Realizacja potrzeb wojsk obcych w zakresie telekomunikacji]

1. Potrzeby wojsk obcych w zakresie telekomunikacji są realizowane na takich samych zasadach jak potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przydziału pasm częstotliwości na potrzeby wojsk obcych dokonuje się z zasobów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przydziału pasm częstotliwości wykraczających poza te zasoby dokonuje się za pośrednictwem właściwych organów wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z prawem polskim.

3. Zasady korzystania z linii i urządzeń telekomunikacyjnych oraz pasm częstotliwości przez wojska obce regulują przepisy prawa polskiego lub umowy międzynarodowe.

Art.  23.  [Udostępnianie wojskom obcym poligonów wojskowych]

1. Poligony wojskowe pozostające w trwałym zarządzie lub w posiadaniu na podstawie innego tytułu prawnego Ministra Obrony Narodowej mogą być udostępniane wojskom obcym, nieodpłatnie lub odpłatnie, w celu przeprowadzania ćwiczeń wyłącznie z udziałem ich własnych jednostek lub ćwiczeń wspólnych z jednostkami wojskowymi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Ćwiczenia, o których mowa w ust. 1, mogą być przeprowadzane również - na takich samych zasadach jak ćwiczenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - w polskiej przestrzeni powietrznej oraz na polskich śródlądowych drogach wodnych, morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym.

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób obliczania i rozliczania opłat wnoszonych przez wojska obce w związku z udostępnieniem im poligonów wojskowych. Rozporządzenie to określi w szczególności:

1) wydatki wchodzące w skład kosztów korzystania z poligonów;

2) dokumenty sporządzane przy obliczaniu i rozliczaniu kosztów;

3) tryb przekazywania środków finansowych wnoszonych przez wojska obce.

Art.  23a.  [Wsparcie przez państwo-gospodarza]

1. Wsparcie przez państwo-gospodarza, zwane dalej "HNS", jest realizowane w oparciu o priorytety obronne i rzeczywiste możliwości Rzeczypospolitej Polskiej i obejmuje:

1) dostawy środków materiałowych i technicznych;

2) dostęp do infrastruktury i urządzeń;

3) dostarczanie usług, włączając ochronę rejonu działań;

4) wsparcie administracyjne i prawne;

5) inne świadczenia możliwe do zabezpieczenia przez państwo-gospodarza.

2. HNS realizowane jest odpłatnie, bezpłatnie lub na zasadzie wzajemności, zgodnie z ustaleniami wynikającymi z międzynarodowych porozumień HNS.

3. Finansowanie i rozliczanie HNS następuje na zasadach określonych w art. 137 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530 i 1572).

Art.  23b.  [Centralna Baza Danych (CBD HNS)]

Tworzy się Centralną Bazę Danych (CBD HNS) służącą do gromadzenia danych o potencjale i zasobach przewidywanych do wykorzystania w ramach HNS.

Art.  23c.  [Podmiot odpowiedzialny za koordynację HNS w RP]

Minister Obrony Narodowej odpowiada za koordynację HNS w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  23d.  [Podmioty realizujące zadania HNS]

Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej, Dowódca Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni, Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz inni dyrektorzy (dowódcy, szefowie, komendanci) komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej realizują zadania HNS.

Art.  23e.  [Obowiązki innych podmiotów w ramach HNS]

W ramach HNS ministrowie przez podległe ministerstwa, podporządkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne oraz przedsiębiorców, dla których są organami założycielskimi, a także wojewodowie przez urzędy wojewódzkie, podporządkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne oraz przedsiębiorców, dla których są organami założycielskimi, a ponadto poprzez organy samorządu terytorialnego, organizacje społeczne oraz przedsiębiorców niebędących jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi lub nadzorowanymi przez ministrów:

1) ujmują problematykę HNS w procesie planowania i realizacji pozamilitarnych przygotowań obronnych państwa;

2) współdziałają w zakresie gromadzenia, przetwarzania, aktualizowania i wymiany informacji zawartych w CBD HNS;

3) biorą udział w opracowywaniu i negocjowaniu umów oraz porozumień HNS w obszarze wynikającym z zakresu ich właściwości;

4) udzielają uzgodnionego wsparcia, a także utrzymują w gotowości do działania zadeklarowane siły i środki na potrzeby wojsk sojuszniczych i organizacji międzynarodowych;

5) wyznaczają w swoich urzędach Punkty Kontaktowe HNS (PK HNS) jako etatowe albo nieetatowe komórki pełniące funkcję koordynatora zadań HNS i odpowiadają za szkolenie ich obsad w zakresie HNS.

Art.  23f.  [Pełnomocnik ds. HNS]

1. Ministrowie i wojewodowie wyznaczają w podległych urzędach pełnomocnika ds. HNS.

2. Do zadań pełnomocnika ds. HNS należy:

1) reprezentowanie odpowiednio ministra albo wojewody w sprawach dotyczących HNS na forum międzynarodowym i krajowym;

2) przedstawianie odpowiednio ministrowi albo wojewodzie propozycji rozwiązań dotyczących realizacji zadań w zakresie HNS przez ministerstwo, urząd wojewódzki i podległe im jednostki organizacyjne;

3) planowanie, organizowanie i monitorowanie realizacji zadań w zakresie HNS odpowiednio w ministerstwie albo urzędzie wojewódzkim i podległych im jednostkach organizacyjnych;

4) koordynowanie współpracy między odpowiednio ministerstwem albo urzędem wojewódzkim a Ministerstwem Obrony Narodowej w celu racjonalnego wykorzystywania zasobów obronnych na potrzeby realizacji HNS;

5) inicjowanie i koordynowanie przygotowania odpowiednio w ministerstwie albo w urzędzie wojewódzkim projektów aktów prawnych oraz innych dokumentów w zakresie problematyki HNS;

6) koordynowanie funkcjonowania PK HNS odpowiednio w ministerstwie albo urzędzie wojewódzkim i podległych im jednostkach organizacyjnych;

7) koordynowanie odpowiednio w ministerstwie albo urzędzie wojewódzkim gromadzenia, przetwarzania, aktualizowania i wymiany informacji na potrzeby CBD HNS.

3. Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej ds. HNS odpowiada dodatkowo za:

1) organizację i funkcjonowanie Centralnego Punktu Kontaktowego HNS (CPK HNS) jako komórki resortu obrony narodowej koordynującej HNS w układzie narodowym i sojuszniczym;

2) organizację i zarządzanie CBD HNS.

Art.  23g.  [Narodowy Komitet Koordynacyjny HNS]

1. Powołuje się Narodowy Komitet Koordynacyjny HNS (NKK HNS), do którego zadań należy analiza i ocena HNS, a także przedstawianie wniosków i rekomendacji Radzie Ministrów za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

2. NKK HNS jest organem kolegialnym, w skład którego wchodzą pełnomocnicy ministrów i wojewodów ds. HNS.

3. Posiedzenie NKK HNS odbywa się w zależności od potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

4. Przewodniczącym NKK HNS jest pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej ds. HNS.

5. Do zadań przewodniczącego NKK HNS należy:

1) zwoływanie Komitetu;

2) przewodniczenie pracom Komitetu;

3) opracowanie Regulaminu NKK HNS regulującego zakres i tryb pracy Komitetu;

4) przedstawianie Ministrowi Obrony Narodowej wniosków z prac Komitetu.

6. Przewodniczącemu NKK HNS przysługuje prawo zapraszania do prac Komitetu przedstawicieli innych instytucji i jednostek organizacyjnych pełniących ważną rolę w realizacji zadań HNS.

Art.  23h.  [Udostępnianie informacji i danych dla potrzeb HNS]

Ministrowie kierujący działami administracji rządowej udostępniają CPK HNS informacje i dane dla potrzeb HNS, dotyczące:

1) w dziale energia: możliwości zaopatrywania i przechowywania paliw i produktów naftowych, gazu oraz energii;

2) w dziale finanse publiczne: aktualnych uregulowań celnych i podatkowych;

3) w dziale gospodarka morska: infrastruktury portów morskich i transportu morskiego, w tym możliwości przeładunkowych w portach morskich oraz stanu i możliwości transportowych floty morskiej;

4) w dziale żegluga śródlądowa: infrastruktury portów i przeładowni rzecznych oraz czynnych przepraw promowych;

5) w dziale gospodarka wodna: możliwości osłony hydrometeorologicznej, infrastruktury śródlądowych dróg wodnych oraz budowli wodnych związanych z ujęciem, uzdatnianiem i dystrybucją wody;

6) w dziale transport: sieci infrastruktury transportowej, zasobów środków transportowych w poszczególnych gałęziach transportu i możliwości ich wykorzystania, sił i środków wyznaczonych do prowadzenia osłony technicznej sieci transportowej znaczenia obronnego;

7) w dziale sprawy wewnętrzne: przejść granicznych, zdolności prewencyjnej dla zapewnienia osłony wojsk sojuszniczych i organizacji międzynarodowych w rejonach rozmieszczenia i na trasach przemieszczania się po terytorium RP;

8) w dziale środowisko: zasobów oraz terenów możliwych do wykorzystania dla potrzeb HNS;

9) w dziale zdrowie: podmiotów leczniczych, centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa oraz zasobów krwi.

Art.  24. 

W ustawie z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 86, poz. 433, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 6, poz. 31, Nr 80, poz. 506 i Nr 106, poz. 678, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 86, poz. 964) w art. 1 w ust. 2 skreśla się pkt 4.

Art.  25. 

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

• Identyfikator: Dz.U.2024.1770 t.j.
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Zasady pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasady ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasady udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym.
• Data aktu: 23/09/1999
• Data ogłoszenia: 03/12/2024
• Data wejścia w życie: 21/12/1999