Akty Prawne
Dziennik Ustaw
Dz.U.2009.203.1569

Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Lizbona.2007.12.13.

TRAKTAT

z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 13 grudnia 2007 r. został sporządzony w Lizbonie Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską.

TRAKTAT Z LIZBONY

ZMIENIAJĄCY TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

I TRAKTAT USTANAWIAJĄCY WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ

PREAMBUŁA

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW,

PREZYDENT REPUBLIKI BUŁGARII,

PREZYDENT REPUBLIKI CZESKIEJ,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII,

PREZYDENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC,

PREZYDENT REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL HISZPANII,

PREZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ,

PREZYDENT IRLANDII,

PREZYDENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKA WYSOKOŚĆ WIELKI KSIĄŻĘ LUKSEMBURGA,

PREZYDENT REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI MALTY,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLANDÓW,

PREZYDENT FEDERALNY REPUBLIKI AUSTRII,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ,

PREZYDENT RUMUNII,

PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWENII,

PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWACKIEJ,

PREZYDENT REPUBLIKI FINLANDII,

RZĄD KRÓLESTWA SZWECJI,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

PRAGNĄC zakończyć rozpoczęty przez Traktat z Amsterdamu i Traktat z Nicei proces zwiększania efektywności i legitymacji demokratycznej Unii oraz poprawy spójności jej działań,

POSTANOWILI zmienić Traktat o Unii Europejskiej, Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,

i w tym celu powołali jako swoich pełnomocników:

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW,

Guy VERHOFSTADT

Premier

Karel DE GUCHT

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI BUŁGARII,

Sergiej STANISZEW

Premier

Iwajło KAŁFIN

Wicepremier i Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI CZESKIEJ,

Mirek TOPOLÁNEK

Premier

Karel SCHWARZENBERG

Minister Spraw Zagranicznych

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII,

Anders Fogh RASMUSSEN

Premier

Per Stig MĆLLER

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC,

Dr Angela MERKEL

Kanclerz Federalny

Dr Frank-Walter STEINMEIER

Federalny Minister Spraw Zagranicznych i Wicekanclerz Federalny

PREZYDENT REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ,

Andrus ANSIP

Premier

Urmas PAET

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT IRLANDII,

Bertie AHERN

Premier (Taoiseach)

Dermot AHERN

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ,

Konstantinos KARAMANLIS

Premier

Dora BAKOYANNIS

Minister Spraw Zagranicznych

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL HISZPANII,

José Luis RODRÍGUEZ ZAPATERO

Przewodniczący Rządu

Miguel Ángel MORATINOS CUYAUBÉ

Minister Spraw Zagranicznych i Współpracy

PREZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ,

Nicolas SARKOZY

Prezydent

François FILLON

Premier

Bernard KOUCHNER

Minister Spraw Zagranicznych i Europejskich

PREZYDENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ,

Romano PRODI

Prezes Rady Ministrów

Massimo D'ALEMA

Wiceprezes Rady Ministrów i Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ,

Tassos PAPADOPOULOS

Prezydent

Erato KOZAKOU-MARCOULLIS

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ,

Valdis ZATLERS

Prezydent

Aigars KALVĪTIS

Premier

Māris RIEKSTINŠ

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

Valdas ADAMKUS

Prezydent

Gediminas KIRKILAS

Premier

Petras VAITIEKŪNAS

Minister Spraw Zagranicznych

JEGO KRÓLEWSKA WYSOKOŚĆ WIELKI KSIĄŻĘ LUKSEMBURGA,

Jean-Claude JUNCKER

Premier, Ministre d'État

Jean ASSELBORN

Minister Spraw Zagranicznych i do spraw Imigracji

PREZYDENT REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

Ferenc GYURCSÁNY

Premier

Dr Kinga GÖNCZ

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT MALTY,

The Hon Lawrence GONZI

Premier

The Hon Michael FRENDO

Minister Spraw Zagranicznych

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLANDÓW,

Dr J. P. BALKENENDE

Premier

M. J. M. VERHAGEN

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI AUSTRII,

Dr Alfred GUSENBAUER

Kanclerz Federalny

Dr Ursula PLASSNIK

Federalny Minister Spraw Europejskich i Międzynarodowych

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

Donald TUSK

Prezes Rady Ministrów

Radosław SIKORSKI

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ,

José SÓCRATES CARVALHO PINTO DE SOUSA

Premier

Luis Filipe MARQUES AMADO

Minister Stanu, Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT RUMUNII,

Traian BĂSESCU

Prezydent

Călin POPESCU-TĂRICEANU

Premier

Adrian CIOROIANU

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWENII,

Janez JANŠA

Premier

Dr Dimitrij RUPEL

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWACKIEJ,

Robert FICO

Premier

Ján KUBIŠ

Minister Spraw Zagranicznych

PREZYDENT REPUBLIKI FINLANDII,

Matti VANHANEN

Premier

Ilkka KANERVA

Minister Spraw Zagranicznych

RZĄD KRÓLESTWA SZWECJI,

Fredrik REINFELDT

Premier

Cecilia MALMSTRÖM

Minister do spraw Europejskich

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

The Rt. Hon Gordon BROWN

Premier

The Rt. Hon David MILIBAND

Minister Stanu do spraw Zagranicznych i Wspólnoty Brytyjskiej

KTÓRZY, po wymianie swoich pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwej formie,

UZGODNILI, CO NASTĘPUJE:

ZMIANY WPROWADZONE DO TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ

ARTYKUŁ 1

Traktat o Unii Europejskiej zmienia się zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu.

PREAMBUŁA

W preambule wprowadza się następujące zmiany:

W artykule 1 wprowadza się następujące zmiany:

Artykuł 2 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 2

1. Celem Unii jest wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów.

2. Unia zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania przestępczości.

3. Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny.

Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka.

Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między Państwami Członkowskimi.

Szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.

4. Unia ustanawia unię gospodarczą i walutową, której walutą jest euro.

5. W stosunkach zewnętrznych Unia umacnia i propaguje swoje wartości i interesy oraz wnosi wkład w ochronę swoich obywateli. Przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów Zjednoczonych.

6. Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi środkami odpowiednio do zakresu kompetencji przyznanych jej na mocy Traktatów.".

Uchyla się artykuł 3 i dodaje się artykuł 3a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 3a

1. Zgodnie z artykułem 3b wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.

2. Unia szanuje równość Państw Członkowskich wobec Traktatów, jak również ich tożsamość narodową, nierozerwalnie związaną z ich podstawowymi strukturami politycznymi i konstytucyjnymi, w tym w odniesieniu do samorządu regionalnego i lokalnego. Szanuje podstawowe funkcje państwa, zwłaszcza funkcje mające na celu zapewnienie jego integralności terytorialnej, utrzymanie porządku publicznego oraz ochronę bezpieczeństwa narodowego. W szczególności bezpieczeństwo narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego Państwa Członkowskiego.

3. Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów.

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii.

Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.".

Dodaje się artykuł 3b, który zastępuje artykuł 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 3b

1. Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności.

2. Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.

3. Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.

Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym Protokole.

4. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów.

Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności.".

Artykuł 6 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 6

1. Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku w Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.

Postanowienia Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych w Traktatach.

Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z postanowieniami ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i stosowanie oraz z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które określają źródła tych postanowień.

2. Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w Traktatach.

3. Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa.".

W artykule 7 wprowadza się następujące zmiany:

10)

Dodaje się nowy artykuł 7a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 7a

1. Unia rozwija szczególne stosunki z państwami z nią sąsiadującymi, dążąc do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, opartej na wartościach Unii i charakteryzującej się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy.

2. Do celów ustępu 1 Unia może zawierać specjalne umowy z zainteresowanymi państwami. Umowy te mogą obejmować wzajemne prawa i obowiązki, jak również przewidywać możliwość wspólnego prowadzenia działań. Ich wykonanie stanowi przedmiot okresowych uzgodnień.".

12)

Tytuł II i artykuł 8 zastępuje się nowym nagłówkiem i nowymi artykułami 8-8c w brzmieniu:

"TYTUŁ II

POSTANOWIENIA O ZASADACH DEMOKRATYCZNYCH

ARTYKUŁ 8

We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go.

ARTYKUŁ 8a

1. Podstawą funkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska.

2. Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w Parlamencie Europejskim.

Państwa Członkowskie są reprezentowane w Radzie Europejskiej przez swoich szefów państw lub rządów, a w Radzie przez swoje rządy; szefowie państw lub rządów i rządy odpowiadają demokratycznie przed parlamentami narodowymi albo przed swoimi obywatelami.

3. Każdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii. Decyzje są podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatela.

4. Partie polityczne na poziomie europejskim przyczyniają się do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii.

ARTYKUŁ 8b

1. Za pomocą odpowiednich środków instytucje umożliwiają obywatelom i stowarzyszeniom przedstawicielskim wypowiadanie się i publiczną wymianę poglądów we wszystkich dziedzinach działania Unii.

2. Instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim.

3. Komisja Europejska prowadzi szerokie konsultacje z zainteresowanymi stronami w celu zapewnienia spójności i przejrzystości działań Unii.

4. Obywatele Unii w liczbie nie mniejszej niż milion, mający obywatelstwo znacznej liczby Państw Członkowskich, mogą podjąć inicjatywę zwrócenia się do Komisji Europejskiej o przedłożenie, w ramach jej uprawnień, odpowiedniego wniosku w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów wymaga aktu prawnego Unii.

Procedury i warunki wymagane w celu przedstawienia takiej inicjatywy określane są zgodnie z artykułem 21 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

ARTYKUŁ 8c

Parlamenty narodowe aktywnie przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania Unii:

a) otrzymując od instytucji Unii informacje oraz projekty aktów prawodawczych Unii zgodnie z Protokołem w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej;

b) czuwając nad poszanowaniem zasady pomocniczości zgodnie z procedurami przewidzianymi w Protokole w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności;

c) uczestnicząc, w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w mechanizmach oceniających wykonanie polityk Unii w tej dziedzinie, zgodnie z artykułem 61c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, oraz włączając się w polityczną kontrolę Europolu i ocenę działalności Eurojustu, zgodnie z artykułami 69g i 69d tego Traktatu;

d) uczestnicząc w procedurach zmiany Traktatów, zgodnie z artykułem 48 niniejszego Traktatu;

e) otrzymując informacje na temat wniosków o przystąpienie do Unii, zgodnie z artykułem 49 niniejszego Traktatu;

f) uczestnicząc we współpracy międzyparlamentarnej między parlamentami narodowymi i z Parlamentem Europejskim, zgodnie z Protokołem w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej.".

INSTYTUCJE

14)

Artykuł 9 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 9

1. Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają na celu propagowanie jej wartości, realizację jej celów, służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom Państw Członkowskich, jak również zapewnianie spójności, skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań.

Instytucjami Unii są:

- Parlament Europejski,

- Rada Europejska,

- Rada,

- Komisja Europejska (zwana dalej "Komisją"),

- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej,

- Europejski Bank Centralny,

- Trybunał Obrachunkowy.

2. Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych. Instytucje lojalnie ze sobą współpracują.

3. Postanowienia dotyczące Europejskiego Banku Centralnego i Trybunału Obrachunkowego, a także szczegółowe postanowienia dotyczące innych instytucji znajdują się w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

4. Parlament Europejski, Rada i Komisja są wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią funkcje doradcze.".

15)

Dodaje się artykuł 9a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9a

1. Parlament Europejski pełni, wspólnie z Radą, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje kontroli politycznej i konsultacyjne zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Wybiera przewodniczącego Komisji.

2. W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na Państwo Członkowskie. Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt sześć miejsc.

Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym.

3. Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i tajnym.

4. Parlament Europejski wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium.".

16)

Dodaje się artykuł 9b w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9b

1. Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczej.

2. W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji. W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

3. Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, zwoływana przez jej przewodniczącego. Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji - członek Komisji. Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.

4. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu.

5. Rada Europejska wybiera swojego przewodniczącego większością kwalifikowaną na okres dwóch i pół roku; mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny. W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia Rada Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą.

6. Przewodniczący Rady Europejskiej:

a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace;

b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych;

c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej;

d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.

Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej.".

17)

Dodaje się artykuł 9c w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9c

1. Rada pełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje określania polityki i koordynacji zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach.

2. W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego Państwa Członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu Państwa Członkowskiego, które reprezentuje, oraz do wykonywania prawa głosu.

3. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada stanowi większością kwalifikowaną.

4. Od 1 listopada 2014 roku większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 55% członków Rady, jednak nie mniej niż piętnastu z nich, reprezentujących Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii.

Mniejszość blokująca musi obejmować co najmniej czterech członków Rady, w przeciwnym razie uznaje się, że większość kwalifikowana została osiągnięta.

Inne zasady dotyczące głosowania większością kwalifikowaną określone są w artykule 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

5. Postanowienia przejściowe dotyczące definicji większości kwalifikowanej, które obowiązują do 31 października 2014 roku, jak również postanowienia, które będą obowiązywać między 1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku, określone są w Protokole w sprawie postanowień przejściowych.

6. Rada zbiera się na posiedzenia w różnych składach, których wykaz przyjmowany jest zgodnie z artykułem 201b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Rada do Spraw Ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady. Przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich ciągłość, w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i Komisją.

Rada do Spraw Zagranicznych opracowuje działania zewnętrzne Unii na podstawie strategicznych kierunków określonych przez Radę Europejską oraz zapewnia spójność działań Unii.

7. Za przygotowanie prac Rady odpowiada Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich.

8. Posiedzenia Rady są jawne, kiedy Rada obraduje i głosuje nad projektem aktu prawodawczego. W tym celu każde posiedzenie Rady składa się z dwóch części, poświęconych odpowiednio: obradom nad aktami prawodawczymi Unii i działaniom o charakterze nieprawodawczym.

9. Prezydencję składów Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, sprawują na zasadzie równej rotacji przedstawiciele Państw Członkowskich w Radzie, na warunkach określonych zgodnie z artykułem 201b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.".

18)

Dodaje się artykuł 9d w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9d

1. Komisja wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. Czuwa ona nad stosowaniem Traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie. Nadzoruje stosowanie prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. Z wyjątkiem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych przypadków przewidzianych w Traktatach, zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz. Podejmuje inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania Unii w celu osiągnięcia porozumień międzyinstytucjonalnych.

2. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, akty prawodawcze Unii mogą zostać przyjęte wyłącznie na wniosek Komisji. Pozostałe akty są przyjmowane na wniosek Komisji, jeżeli Traktaty tak stanowią.

3. Kadencja Komisji wynosi pięć lat.

Członkowie Komisji są wybierani ze względu na swe ogólne kwalifikacje i zaangażowanie w sprawy europejskie spośród osób, których niezależność jest niekwestionowana.

Komisja jest całkowicie niezależna w wykonywaniu swoich zadań. Bez uszczerbku dla artykułu 9e ustęp 2, członkowie Komisji nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od żadnego rządu, instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej. Powstrzymują się oni od podejmowania wszelkich działań niezgodnych z charakterem ich funkcji lub wykonywaniem ich zadań.

4. W skład Komisji mianowanej między datą wejścia w życie Traktatu z Lizbony a 31 października 2014 roku wchodzi jeden obywatel każdego Państwa Członkowskiego, przy czym skład ten obejmuje jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednym z wiceprzewodniczących Komisji.

5. Od 1 listopada 2014 roku Komisja składa się z takiej liczby członków, w tym z jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, która odpowiada dwóm trzecim liczby Państw Członkowskich, chyba że Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie, podejmie decyzję o zmianie tej liczby.

Członkowie Komisji są wybierani spośród obywateli Państw Członkowskich na podstawie systemu bezwzględnie równej rotacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, który pozwala odzwierciedlić różnorodność demograficzną i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich. System ten jest ustanawiany jednomyślnie przez Radę Europejską zgodnie z artykułem 211a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

6. Przewodniczący Komisji:

a) określa wytyczne, w ramach których Komisja wykonuje swoje zadania;

b) decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania;

c) mianuje wiceprzewodniczących, innych niż wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, spośród członków Komisji.

Członek Komisji składa rezygnację, jeżeli przewodniczący tego zażąda. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa składa rezygnację, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 9e ustęp 1, jeżeli przewodniczący tego zażąda.

7. Uwzględniając wybory do Parlamentu Europejskiego i po przeprowadzeniu stosownych konsultacji, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji. Kandydat ten jest wybierany przez Parlament Europejski większością głosów członków wchodzących w jego skład. Jeżeli nie uzyska on większości, Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, przedstawia, w terminie miesiąca, nowego kandydata, który jest wybierany przez Parlament Europejski zgodnie z tą samą procedurą.

Rada, za wspólnym porozumieniem z wybranym przewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które proponuje mianować członkami Komisji. Są oni wybierani na podstawie sugestii zgłaszanych przez Państwa Członkowskie, zgodnie z kryteriami przewidzianymi w ustępie 3 akapit drugi i w ustępie 5 akapit drugi.

Przewodniczący, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i pozostali członkowie Komisji podlegają kolegialnie zatwierdzeniu w drodze głosowania przez Parlament Europejski. Na podstawie takiego zatwierdzenia Rada Europejska mianuje Komisję, stanowiąc większością kwalifikowaną.

8. Komisja ponosi kolegialnie odpowiedzialność przed Parlamentem Europejskim. Zgodnie z artykułem 201 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Parlament Europejski może uchwalić wotum nieufności w stosunku do Komisji. W przypadku uchwalenia wotum nieufności członkowie Komisji kolegialnie rezygnują ze swoich funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa rezygnuje z funkcji pełnionych w ramach Komisji.".

19)

Dodaje się nowy artykuł 9e w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9e

1. Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, za zgodą przewodniczącego Komisji, mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Rada Europejska może zakończyć jego kadencję zgodnie z tą samą procedurą.

2. Wysoki przedstawiciel prowadzi wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Unii. Przyczynia się, poprzez swoje propozycje, do opracowania tej polityki i realizuje ją działając z upoważnienia Rady. Dotyczy to także wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.

3. Wysoki przedstawiciel przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych.

4. Wysoki przedstawiciel jest jednym z wiceprzewodniczących Komisji. Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii. Odpowiada w ramach Komisji za jej obowiązki w dziedzinie stosunków zewnętrznych i koordynację innych aspektów działań zewnętrznych Unii. W wykonywaniu tych obowiązków w ramach Komisji, i tylko w odniesieniu do tych obowiązków, wysoki przedstawiciel podlega procedurom regulującym funkcjonowanie Komisji w zakresie, w jakim jest to zgodne z ustępami 2 i 3.".

20)

Dodaje się artykuł 9f w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 9f

1. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje Trybunał Sprawiedliwości, Sąd i sądy wyspecjalizowane. Zapewnia on poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów.

Państwa Członkowskie ustanawiają środki zaskarżenia niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem Unii.

2. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego. Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez rzeczników generalnych.

W skład Sądu wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego.

Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości oraz sędziowie Sądu są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności, spełniających warunki określone w artykułach 223 i 224 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat. Ustępujący sędziowie i rzecznicy generalni mogą być ponownie mianowani.

3. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeka zgodnie z Traktatami:

a) w zakresie skarg wniesionych przez Państwa Członkowskie, instytucje lub osoby fizyczne lub prawne;

b) w trybie prejudycjalnym, na wniosek sądów Państw Członkowskich, w sprawie wykładni prawa Unii lub ważności aktów przyjętych przez instytucje;

c) w innych sprawach przewidzianych w Traktatach.".

22)

Tytuł IV otrzymuje nagłówek tytułu VII "POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY", a artykuły 27a-27e, artykuły 40-40b i artykuły 43-45 zastępuje się artykułem 10 w poniższym brzmieniu, który zastępuje również artykuły 11 i 11a Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Te same artykuły zastępuje się jednocześnie artykułami 280a-280i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zgodnie z artykułem 2 punkt 278) niniejszego Traktatu.

"ARTYKUŁ 10

1. Państwa Członkowskie, które pragną ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę w ramach kompetencji niewyłącznych Unii, mogą korzystać w tym celu z jej instytucji i wykonywać te kompetencje, stosując odpowiednie postanowienia Traktatów, z zastrzeżeniem ograniczeń oraz zgodnie z procedurą określoną w niniejszym artykule i w artykułach 280a-280i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Celem wzmocnionej współpracy jest sprzyjanie realizacji celów Unii, ochrona jej interesów oraz wzmocnienie procesu jej integracji. Współpraca taka otwarta jest dla wszystkich Państw Członkowskich w dowolnym czasie, zgodnie z artykułem 280c Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2. Decyzję upoważniającą do podjęcia wzmocnionej współpracy Rada przyjmuje w ostateczności, jeżeli ustali, że cele takiej współpracy nie mogą zostać osiągnięte w rozsądnym terminie przez Unię jako całość, oraz pod warunkiem, że uczestniczy w niej co najmniej dziewięć Państw Członkowskich. Rada stanowi zgodnie z procedurą określoną w artykule 280d Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

3. W obradach Rady mogą uczestniczyć wszystkie Państwa Członkowskie, jednak w głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy. Zasady głosowania przewidziane są w artykule 280e Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

4. Akty przyjmowane w ramach wzmocnionej współpracy wiążą wyłącznie uczestniczące Państwa Członkowskie. Nie są one uważane za dorobek, który musi zostać przyjęty przez państwa kandydujące do przystąpienia do Unii.".

24)

Dodaje się nowy rozdział 1 i nowe artykuły 10a i 10b w brzmieniu:

"ROZDZIAŁ 1

POSTANOWIENIA OGÓLNE O DZIAŁANIACH ZEWNĘTRZNYCH UNII

ARTYKUŁ 10a

1. Działania Unii na arenie międzynarodowej oparte są na zasadach, które leżą u podstaw jej utworzenia, rozwoju i rozszerzenia oraz które zamierza wspierać na świecie: demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego.

Unia dąży do rozwijania stosunków i budowania partnerstwa z państwami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi, regionalnymi lub światowymi, które wyznają zasady, o których mowa w akapicie pierwszym. Sprzyja ona wielostronnym rozwiązaniom wspólnych problemów, w szczególności w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Unia określa i prowadzi wspólne polityki i działania oraz dąży do zapewnienia wysokiego stopnia współpracy we wszelkich dziedzinach stosunków międzynarodowych, w celu:

a) ochrony swoich wartości, podstawowych interesów, bezpieczeństwa, niezależności i integralności;

b) umacniania i wspierania demokracji, państwa prawnego, praw człowieka i zasad prawa międzynarodowego;

c) utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z celami i zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, jak również z zasadami Aktu końcowego z Helsinek oraz celami Karty Paryskiej, w tym z celami i zasadami dotyczącymi granic zewnętrznych;

d) wspierania trwałego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz w dziedzinie środowiska naturalnego krajów rozwijających się, przyjmując za nadrzędny cel likwidację ubóstwa;

e) zachęcania wszystkich krajów do integracji w ramach gospodarki światowej, między innymi drogą stopniowego znoszenia ograniczeń w handlu międzynarodowym;

f) przyczyniania się do opracowywania międzynarodowych środków służących ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego oraz zrównoważonego zarządzania światowymi zasobami naturalnymi, w celu zapewnienia trwałego rozwoju;

g) niesienia pomocy narodom, krajom i regionom dotkniętym klęskami żywiołowymi lub katastrofami spowodowanymi przez człowieka; oraz

h) wspierania systemu międzynarodowego opartego na silniejszej współpracy wielostronnej i na dobrych rządach na poziomie światowym.

3. Unia szanuje zasady i dąży do osiągnięcia celów, o których mowa w ustępach 1 i 2, przy opracowywaniu i wprowadzaniu w życie jej działań zewnętrznych w różnych dziedzinach objętych niniejszym tytułem i częścią piątą Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jak również zewnętrznych aspektów innych polityk Unii.

Unia czuwa nad spójnością różnych dziedzin jej działań zewnętrznych oraz nad ich spójnością z innymi politykami Unii. Rada i Komisja, wspomagane przez wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, zapewniają tę spójność oraz współpracują w tym celu.

ARTYKUŁ 10b

1. Na podstawie zasad i celów wymienionych w artykule 10a Rada Europejska określa strategiczne interesy i cele Unii.

Decyzje Rady Europejskiej w sprawie strategicznych interesów i celów Unii dotyczą wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych dziedzin dotyczących działań zewnętrznych Unii. Decyzje te mogą dotyczyć stosunków Unii z określonym krajem lub regionem lub określonego tematu. Określają one ich czas trwania oraz środki, które mają zostać udostępnione przez Unię i Państwa Członkowskie.

Rada Europejska stanowi jednomyślnie na zalecenie Rady przyjmowane przez nią na warunkach przewidzianych dla każdej dziedziny. Decyzje Rady Europejskiej są wprowadzane w życie zgodnie z procedurami przewidzianymi w Traktatach.

2. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, oraz Komisja, w innych dziedzinach działań zewnętrznych, mogą przedkładać Radzie wspólne wnioski.".

WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA

27)

W artykule 11 wprowadza się następujące zmiany:

ustęp 1 zastępuje się dwoma ustępami w brzmieniu:

"1. Kompetencje Unii w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa obejmują wszelkie dziedziny polityki zagranicznej i ogół kwestii dotyczących bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która może prowadzić do wspólnej obrony.

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa podlega szczególnym zasadom i procedurom. Jest określana i realizowana przez Radę Europejską i Radę stanowiące jednomyślnie, chyba że Traktaty przewidują inaczej. Wyklucza się przyjmowanie aktów prawodawczych. Wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa wykonuje wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Państwa Członkowskie, zgodnie z Traktatami. Szczególną rolę Parlamentu Europejskiego i Komisji w tej dziedzinie określają Traktaty. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy w zakresie tych postanowień, z wyjątkiem właściwości do kontrolowania przestrzegania artykułu 25b niniejszego Traktatu i do kontroli legalności niektórych decyzji przewidzianych w artykule 240a akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2. W ramach zasad i celów swoich działań zewnętrznych Unia Europejska prowadzi, określa i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, opartą na rozwoju wzajemnej solidarności politycznej między Państwami Członkowskimi, określaniu kwestii stanowiących przedmiot ogólnego zainteresowania i osiąganiu coraz większego stopnia zbieżności działań Państw Członkowskich.";

28)

Artykuł 12 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 12

Unia prowadzi wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa poprzez:

a) określanie ogólnych wytycznych;

b) przyjmowanie decyzji określających:

(i) działania, które powinny być prowadzone przez Unię;

(ii) stanowiska, które powinny być podjęte przez Unię;

(iii) zasady wykonania decyzji, o których mowa w podpunktach (i) oraz (ii);

oraz

c) umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ich polityki.".

29)

W artykule 13 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 1 wyrazy "... określa zasady i ogólne wytyczne ..." zastępuje się wyrazami "... określa strategiczne interesy Unii, ustala cele oraz określa ogólne wytyczne ..." oraz dodaje się zdanie w brzmieniu: "Przyjmuje niezbędne decyzje."; dodaje się akapit w brzmieniu:

"Jeżeli wymaga tego sytuacja międzynarodowa, przewodniczący Rady Europejskiej zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej w celu określenia strategicznych kierunków polityki Unii w obliczu takiej sytuacji.";

skreśla się ustęp 2, a ustęp 3 otrzymuje oznaczenie ustęp 2. Akapit pierwszy otrzymuje brzmienie: "Rada opracowuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa oraz podejmuje decyzje niezbędne do określenia i realizacji tej polityki na podstawie ogólnych wytycznych i strategicznych kierunków określonych przez Radę Europejską.". Skreśla się akapit drugi. W akapicie trzecim, który staje się akapitem drugim, wyraz "... zapewnia ..." zastępuje się wyrazami "... i wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zapewniają ...";

30)

Dodaje się nowy artykuł 13a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 13a

1. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych, przyczynia się poprzez swoje propozycje do opracowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz zapewnia wykonanie decyzji przyjętych przez Radę Europejską i Radę.

2. Wysoki przedstawiciel reprezentuje Unię w zakresie spraw odnoszących się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Prowadzi w imieniu Unii dialog polityczny ze stronami trzecimi oraz wyraża stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych.

3. W wykonywaniu swojego mandatu, wysoki przedstawiciel jest wspomagany przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych. Służba ta współpracuje ze służbami dyplomatycznymi Państw Członkowskich i składa się z urzędników właściwych służb Sekretariatu Generalnego Rady i Komisji, jak również z personelu delegowanego przez krajowe służby dyplomatyczne. Organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych określa decyzja Rady. Rada stanowi na wniosek wysokiego przedstawiciela po konsultacji z Parlamentem Europejskim i po uzyskaniu zgody Komisji.".

31)

W artykule 14 wprowadza się następujące zmiany:

33)

Dodaje się artykuł 15a, który zastępuje się tekstem w brzmieniu artykułu 22, wraz z następującymi zmianami:

34)

Dodaje się artykuł 15b, który zastępuje się tekstem w brzmieniu artykułu 23, wraz z następującymi zmianami:

w ustępie 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie: "Decyzje, o których mowa w niniejszym rozdziale, Rada Europejska i Rada podejmują, stanowiąc jednomyślnie, z wyjątkiem przypadków gdy niniejszy rozdział stanowi inaczej. Wyklucza się przyjmowanie aktów prawodawczych.", a w akapicie drugim zdanie ostatnie otrzymuje brzmienie: "Decyzja nie zostaje przyjęta, jeżeli członkowie Rady, którzy złożyli oświadczenie w związku ze wstrzymaniem się od głosu, reprezentują co najmniej jedną trzecią Państw Członkowskich, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej jedną trzecią ludności Unii.";

w ustępie 2 wprowadza się następujące zmiany:

(i)

tiret pierwsze zastępuje się dwoma tiret w brzmieniu:

"- przyjmuje decyzję określającą działanie lub stanowisko Unii, na podstawie decyzji Rady Europejskiej dotyczącej strategicznych interesów i celów Unii, o której mowa w artykule 10b ustęp 1,

- przyjmuje decyzję określającą działanie lub stanowisko Unii, zgodnie z propozycją wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, która została przedłożona w wyniku specjalnego wniosku skierowanego do niego przez Radę Europejską z jej własnej inicjatywy lub z inicjatywy wysokiego przedstawiciela,";

35)

W artykule 16 wprowadza się następujące zmiany:

po zdaniu pierwszym dodaje się tekst w brzmieniu: "Przed podjęciem jakichkolwiek działań na arenie międzynarodowej lub zaciągnięciem wszelkich zobowiązań, które mogłyby wpłynąć na interesy Unii, każde Państwo Członkowskie konsultuje się z pozostałymi w ramach Rady Europejskiej lub Rady. Państwa Członkowskie zapewniają, poprzez zbieżne działania, możliwość realizacji przez Unię jej interesów i wartości na arenie międzynarodowej. Państwa Członkowskie są względem siebie solidarne.";

dodaje się dwa akapity w brzmieniu:

"Jeżeli Rada Europejska lub Rada określiły wspólne podejście Unii w rozumieniu akapitu pierwszego, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i ministrowie spraw zagranicznych Państw Członkowskich koordynują swoją działalność w Radzie.

Misje dyplomatyczne Państw Członkowskich i delegatury Unii w państwach trzecich i przy organizacjach międzynarodowych współpracują ze sobą i przyczyniają się do formułowania i wprowadzania w życie wspólnego podejścia.".

38)

W artykule 19 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 2 wprowadza się następujące zmiany:

39)

W artykule 20 wprowadza się następujące zmiany:

40)

W artykule 21 wprowadza się następujące zmiany:

akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa regularnie konsultuje się z Parlamentem Europejskim w zakresie głównych aspektów i podstawowych opcji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, oraz informuje Parlament Europejski o rozwoju tych polityk. Czuwa on nad tym, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione. Specjalni przedstawiciele mogą uczestniczyć w informowaniu Parlamentu Europejskiego.";

44)

W artykule 25 wprowadza się następujące zmiany:

w akapicie pierwszym zdanie pierwsze odniesienie do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odniesieniem do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a po wyrazach "... na jej żądanie" dodaje się wyrazy "..., na żądanie wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa"; w zdaniu drugim wyrazy "... bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji i Komisji" zastępuje się wyrazami "bez uszczerbku dla uprawnień wysokiego przedstawiciela";

45)

Uchyla się artykuły 26 i 27. Dodaje się artykuły 25a i 25b, przy czym artykuł 25b zastępuje artykuł 47, w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 25a

Zgodnie z artykułem 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i na zasadzie odstępstwa od jego ustępu 2, Rada przyjmuje decyzję określającą zasady dotyczące ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych przez Państwa Członkowskie w wykonywaniu działań wchodzących w zakres zastosowania niniejszego rozdziału oraz zasady dotyczące swobodnego przepływu takich danych. Przestrzeganie tych zasad podlega kontroli niezależnych organów.

ARTYKUŁ 25b

Realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa nie narusza stosowania procedur oraz odpowiedniego zakresu uprawnień instytucji przewidzianych w Traktatach do wykonywania kompetencji Unii, o których mowa w artykułach 2b-2e Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Realizacja polityk, o których mowa w tych artykułach, nie narusza także stosowania procedur oraz odpowiedniego zakresu uprawnień instytucji przewidzianych w Traktatach do wykonywania kompetencji Unii na podstawie niniejszego rozdziału.".

47)

W artykule 28 wprowadza się następujące zmiany:

skreśla się ustęp 4 i dodaje się nowy ustęp 3 w brzmieniu:

"3. Rada przyjmuje decyzję ustanawiającą szczególne procedury w celu zagwarantowania szybkiego dostępu do środków budżetowych Unii przeznaczonych na natychmiastowe finansowanie inicjatyw w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a zwłaszcza działań przygotowawczych do misji, o których mowa w artykule 28a ustęp 1 i w artykule 28b. Rada stanowi po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

Działania przygotowawcze do misji, o których mowa w artykule 28a ustęp 1 i w artykule 28b, które nie obciążają budżetu Unii, są finansowane z funduszu początkowego utworzonego ze składek Państw Członkowskich.

Rada, na wniosek wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, przyjmuje większością kwalifikowaną decyzje ustanawiające:

a) warunki tworzenia i finansowania funduszu początkowego, w szczególności wysokość środków przekazywanych funduszowi;

b) warunki zarządzania funduszem początkowym;

c) warunki kontroli finansowej.

Jeżeli misja zaplanowana zgodnie z artykułem 28a ustęp 1 i z artykułem 28b nie może być finansowana z budżetu Unii, Rada upoważnia wysokiego przedstawiciela do wykorzystania tego funduszu. Wysoki przedstawiciel składa Radzie sprawozdanie z wykonania tego upoważnienia.".

WSPÓLNA POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA I OBRONY

49)

Dodaje się artykuł 28a, który otrzymuje brzmienie artykułu 17, wraz z następującymi zmianami:

dodaje się nowy ustęp 1, a następujący po nim ustęp otrzymuje oznaczenie ustęp 2; nowy ustęp 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony stanowi integralną część wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Zapewnia Unii zdolność operacyjną opartą na środkach cywilnych i wojskowych. Unia może z nich korzystać w przeprowadzanych poza Unią misjach utrzymania pokoju, zapobiegania konfliktom i wzmacniania międzynarodowego bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych. Zadania te są wykonywane w oparciu o zdolności, jakie zapewniają Państwa Członkowskie.";

ustęp 1 otrzymuje oznaczenie ustęp 2 i wprowadza się w nim następujące zmiany:

dotychczasowe ustępy 2-5 zastępuje się ustępami 3-7 w brzmieniu:

"3. Państwa Członkowskie, w celu realizacji wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, oddają do dyspozycji Unii swoje zdolności cywilne i wojskowe, aby przyczynić się do osiągnięcia celów określonych przez Radę. Państwa Członkowskie wspólnie powołujące siły wielonarodowe mogą również przekazać je do dyspozycji wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.

Państwa Członkowskie zobowiązują się do stopniowej poprawy swoich zdolności wojskowych. Agencja do spraw Rozwoju Zdolności Obronnych, Badań, Zakupów i Uzbrojenia (zwana dalej "Europejską Agencją Obrony") określa wymogi operacyjne, wspiera środki ich realizacji, przyczynia się do określania i, w stosownych przypadkach, wprowadzania w życie wszelkich użytecznych środków wzmacniających bazę przemysłową i technologiczną sektora obrony, bierze udział w określaniu europejskiej polityki w zakresie zdolności i uzbrojenia oraz wspomaga Radę w ocenie poprawy zdolności wojskowych.

4. Decyzje dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, w tym decyzje w sprawie podjęcia misji, o których mowa w niniejszym artykule, są przyjmowane przez Radę stanowiącą jednomyślnie na wniosek wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa lub z inicjatywy Państwa Członkowskiego. Wysoki przedstawiciel może zaproponować, w stosownych przypadkach wspólnie z Komisją, użycie zarówno środków krajowych, jak i instrumentów Unii.

5. W celu ochrony wartości Unii i służenia jej interesom Rada może powierzyć wykonanie danej misji, w ramach Unii, grupie Państw Członkowskich. Wykonanie takiej misji reguluje artykuł 28c.

6. Państwa Członkowskie, które spełniają wyższe kryteria zdolności wojskowej i które zaciągnęły w tej dziedzinie dalej idące zobowiązania mając na względzie najbardziej wymagające misje, ustanawiają stałą współpracę strukturalną w ramach Unii. Współpracę tę reguluje artykuł 28e. Nie narusza ona postanowień artykułu 28b.

7. W przypadku gdy jakiekolwiek Państwo Członkowskie stanie się ofiarą zbrojnej agresji na jego terytorium, pozostałe Państwa Członkowskie mają w stosunku do niego obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia przy zastosowaniu wszelkich dostępnych im środków, zgodnie z artykułem 51 Karty Narodów Zjednoczonych. Nie ma to wpływu na szczególny charakter polityki bezpieczeństwa i obrony niektórych Państw Członkowskich.

Zobowiązania i współpraca w tej dziedzinie pozostają zgodne ze zobowiązaniami zaciągniętymi w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, która dla państw będących jej członkami pozostaje podstawą ich zbiorowej obrony i forum dla jej wykonywania.".

50)

Dodaje się nowe artykuły 28b-28e w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 28b

1. Misje, o których mowa w artykule 28a ustęp 1, przy prowadzeniu których Unia może użyć środków cywilnych i wojskowych, obejmują wspólne działania rozbrojeniowe, misje humanitarne i ratunkowe, misje wojskowego doradztwa i wsparcia, misje zapobiegania konfliktom i utrzymywania pokoju, misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysowemu, w tym misje przywracania pokoju i operacje stabilizacji sytuacji po zakończeniu konfliktów. Wszystkie te misje mogą przyczyniać się do walki z terroryzmem, w tym poprzez wspieranie państw trzecich w zwalczaniu terroryzmu na ich terytoriach.

2. Rada przyjmuje decyzje dotyczące misji, o których mowa w ustępie 1, określając ich cel i zakres, jak również ogólne warunki ich przeprowadzania. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, pod kierunkiem Rady oraz w ścisłym i stałym porozumieniu z Komitetem Politycznym i Bezpieczeństwa, czuwa nad koordynacją cywilnych i wojskowych aspektów tych misji.

ARTYKUŁ 28c

1. W ramach decyzji przyjmowanych zgodnie z artykułem 28b, Rada może powierzyć przeprowadzenie misji grupie Państw Członkowskich, które wyrażą taką wolę i które dysponują zdolnościami wymaganymi dla tej misji. Te Państwa Członkowskie, wspólnie z wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, uzgadniają między sobą sposób zarządzania misją.

2. Państwa Członkowskie uczestniczące w misji informują regularnie Radę o jej przebiegu z własnej inicjatywy lub na wniosek innego Państwa Członkowskiego. Jeżeli wykonanie misji spowoduje powstanie istotnych konsekwencji lub jeżeli wymaga zmiany celu, zakresu lub warunków misji określonych w decyzjach, o których mowa w ustępie 1, uczestniczące Państwa Członkowskie niezwłocznie informują o tym Radę. W takich przypadkach Rada przyjmuje niezbędne decyzje.

ARTYKUŁ 28d

1. Europejska Agencja Obrony, o której mowa w artykule 28a ustęp 3, podlegająca Radzie, ma za zadanie:

a) przyczyniać się do określania celów zdolności wojskowych Państw Członkowskich i oceny wykonania zobowiązań w zakresie zdolności podjętych przez Państwa Członkowskie;

b) wspierać harmonizację wymagań operacyjnych i ustanowienie skutecznych i spójnych metod dokonywania zamówień;

c) zgłaszać wielostronne projekty dla osiągnięcia celów zdolności wojskowych oraz zapewniać koordynację programów realizowanych przez Państwa Członkowskie i zarządzanie konkretnymi programami współpracy;

d) wspierać badania nad technologiami obronnymi oraz koordynować i planować wspólne działania badawcze i studia nad rozwiązaniami technicznymi odpowiadającymi przyszłym wymaganiom operacyjnym;

e) przyczyniać się do określania wszelkich użytecznych środków wzmacniających bazę przemysłową i technologiczną sektora obrony oraz zwiększających efektywność wydatków wojskowych i, w stosownych przypadkach, wprowadzać w życie te środki.

2. Europejska Agencja Obrony jest otwarta dla wszystkich Państw Członkowskich pragnących uczestniczyć w jej pracach. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje decyzję określającą statut, siedzibę i zasady funkcjonowania Agencji. Decyzja ta uwzględnia poziom faktycznego uczestnictwa w działaniach Agencji. W ramach Agencji tworzy się specjalne grupy skupiające Państwa Członkowskie uczestniczące we wspólnych projektach. Agencja wykonuje swoje działania, w miarę potrzeby, w powiązaniu z Komisją.

ARTYKUŁ 28e

1. Państwa Członkowskie pragnące wziąć udział w stałej współpracy strukturalnej, o której mowa w artykule 28a ustęp 6, które spełniają kryteria i które przyjęły zobowiązania w zakresie zdolności wojskowych wymienione w Protokole w sprawie stałej współpracy strukturalnej, notyfikują swój zamiar Radzie i wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

2. W terminie trzech miesięcy od notyfikacji, o której mowa w ustępie 1, Rada przyjmuje decyzję ustanawiającą stałą współpracę strukturalną i określającą listę uczestniczących Państw Członkowskich. Rada stanowi większością kwalifikowaną po konsultacji z wysokim przedstawicielem.

3. Każde Państwo Członkowskie, które na późniejszym etapie pragnie wziąć udział w stałej współpracy strukturalnej, notyfikuje swój zamiar Radzie i wysokiemu przedstawicielowi.

Rada przyjmuje decyzję potwierdzającą udział zainteresowanego Państwa Członkowskiego, które spełnia kryteria i przyjmuje zobowiązania, o których mowa w artykułach 1 i 2 Protokołu w sprawie stałej współpracy strukturalnej. Rada stanowi większością kwalifikowaną po konsultacji z wysokim przedstawicielem. W głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący uczestniczące Państwa Członkowskie.

Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

4. Jeżeli uczestniczące Państwo Członkowskie przestało spełniać kryteria lub nie jest w stanie wypełniać zobowiązań, o których mowa w artykułach 1 i 2 Protokołu w sprawie stałej współpracy strukturalnej, Rada może przyjąć decyzję zawieszającą udział tego Państwa.

Rada stanowi większością kwalifikowaną. W głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący uczestniczące Państwa Członkowskie, z wyjątkiem zainteresowanego Państwa Członkowskiego.

Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

5. Jeżeli uczestniczące Państwo Członkowskie pragnie wycofać się ze stałej współpracy strukturalnej, notyfikuje swoją decyzję Radzie, która przyjmuje do wiadomości, że uczestnictwo zainteresowanego Państwa Członkowskiego zakończyło się.

6. Decyzje i zalecenia Rady w ramach stałej współpracy strukturalnej, inne niż decyzje i zalecenia przewidziane w ustępach 2-5, są przyjmowane jednomyślnie. Do celów niniejszego ustępu jednomyślność stanowiona jest jedynie głosami przedstawicieli uczestniczących Państw Członkowskich.".

51)

Artykuły 29-39 tytułu VI dotyczące współpracy sądowej w sprawach karnych i współpracy policyjnej zastępuje się postanowieniami części trzeciej tytuł IV rozdziały 1, 4 i 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z artykułem 2 punkty 64), 67) i 68) niniejszego Traktatu artykuł 29 zastępuje się artykułem 61 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, artykuł 30 zastępuje się artykułami 69f i 69g tego Traktatu, artykuł 31 zastępuje się artykułami 69a, 69b i 69d tego Traktatu, artykuł 32 zastępuje się artykułem 69h tego Traktatu, artykuł 33 zastępuje się artykułem 61e tego Traktatu i artykuł 36 zastępuje się artykułem 61d tego Traktatu. Skreśla się nagłówek tytułu, a jego oznaczenie liczbowe staje się oznaczeniem tytułu dotyczącego postanowień końcowych.

56)

Artykuł 48 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 48

1. Traktaty mogą być zmieniane zgodnie ze zwykłą procedurą zmiany. Mogą być też zmieniane zgodnie z uproszczonymi procedurami zmiany.

Zwykła procedura zmiany

2. Rząd każdego Państwa Członkowskiego, Parlament Europejski lub Komisja mogą przedkładać Radzie propozycje zmiany Traktatów. Propozycje te mogą mieć na celu, między innymi, rozszerzenie lub ograniczenie kompetencji przyznanych Unii w Traktatach. Propozycje te są przekazywane przez Radę Radzie Europejskiej oraz notyfikowane parlamentom narodowym.

3. Jeżeli Rada Europejska, po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją, podejmie zwykłą większością decyzję, w której opowie się za rozpatrzeniem proponowanych zmian, przewodniczący Rady Europejskiej zwołuje konwent złożony z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub rządów Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego i Komisji. W przypadku zmian instytucjonalnych w dziedzinie pieniężnej konsultowany jest również Europejski Bank Centralny. Konwent rozpatruje propozycje zmian i przyjmuje, w drodze konsensusu, zalecenie dla Konferencji przedstawicieli rządów Państw Członkowskich przewidzianej w ustępie 4.

Rada Europejska może zwykłą większością, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, podjąć decyzję o nie zwoływaniu konwentu, jeżeli zakres proponowanych zmian nie uzasadnia jego zwołania. W takim przypadku Rada Europejska określa mandat Konferencji przedstawicieli rządów Państw Członkowskich.

4. Konferencję przedstawicieli rządów Państw Członkowskich zwołuje przewodniczący Rady w celu uchwalenia za wspólnym porozumieniem zmian, jakie mają zostać dokonane w Traktatach.

Zmiany wchodzą w życie po ich ratyfikowaniu przez wszystkie Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

5. Jeżeli po upływie dwóch lat od podpisania traktatu zmieniającego Traktaty, został on ratyfikowany przez cztery piąte Państw Członkowskich i gdy jedno lub więcej Państw Członkowskich napotkało trudności w postępowaniu ratyfikacyjnym, sprawę kieruje się do Rady Europejskiej.

Uproszczone procedury zmiany

6. Rząd każdego Państwa Członkowskiego, Parlament Europejski lub Komisja mogą przedkładać Radzie Europejskiej propozycje dotyczące zmiany wszystkich lub części postanowień części trzeciej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dotyczących wewnętrznych polityk i działań Unii.

Rada Europejska może przyjąć decyzję zmieniającą wszystkie lub część postanowień części trzeciej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Rada Europejska stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją oraz z Europejskim Bankiem Centralnym w przypadkach zmian instytucjonalnych w dziedzinie pieniężnej. Decyzja ta wchodzi w życie dopiero po jej zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Decyzja, o której mowa w akapicie drugim, nie może zwiększyć kompetencji przyznanych Unii w Traktatach.

7. Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub tytuł V niniejszego Traktatu przewiduje, że Rada stanowi jednomyślnie w danej dziedzinie lub w danym przypadku, Rada Europejska może przyjąć decyzję upoważniającą Radę do stanowienia większością kwalifikowaną w tej dziedzinie lub w tym przypadku. Niniejszego akapitu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne.

Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje, że akty prawodawcze przyjmowane są przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, Rada Europejska może przyjąć decyzję zezwalającą na przyjęcie takich aktów zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą.

Wszelkie inicjatywy podejmowane przez Radę Europejską na podstawie akapitu pierwszego lub drugiego są przekazywane parlamentom narodowym. W przypadku gdy parlament narodowy notyfikuje swój sprzeciw w terminie sześciu miesięcy od takiego przekazania, decyzja, o której mowa w akapicie pierwszym lub drugim, nie zostaje przyjęta. W przypadku braku sprzeciwu Rada Europejska może przyjąć taką decyzję.

W celu przyjęcia decyzji, o których mowa w akapicie pierwszym lub drugim, Rada Europejska stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, wyrażonej przez większość członków wchodzących w jego skład.".

57)

W artykule 49 akapit pierwszy wprowadza się następujące zmiany:

58)

Dodaje się nowy artykuł 49a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 49a

1. Każde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o wystąpieniu z Unii.

2. Państwo Członkowskie, które podjęło decyzję o wystąpieniu, notyfikuje swój zamiar Radzie Europejskiej. W świetle wytycznych Rady Europejskiej Unia prowadzi negocjacje i zawiera z tym Państwem umowę określającą warunki jego wystąpienia, uwzględniając ramy jego przyszłych stosunków z Unią. Umowę tę negocjuje się zgodnie z artykułem 188n ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jest ona zawierana w imieniu Unii przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

3. Traktaty przestają mieć zastosowanie do tego Państwa od dnia wejścia w życie umowy o wystąpieniu lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2, chyba że Rada Europejska w porozumieniu z danym Państwem Członkowskim podejmie jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego okresu.

4. Do celów ustępów 2 i 3 członek Rady Europejskiej i Rady reprezentujący występujące Państwo Członkowskie nie bierze udziału w obradach ani w podejmowaniu decyzji Rady Europejskiej i Rady dotyczących tego Państwa.

Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

5. Jeżeli Państwo, które wystąpiło z Unii, zwraca się o ponowne przyjęcie, jego wniosek podlega procedurze, o której mowa w artykule 49.".

60)

Dodaje się artykuł 49c w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 49c

1. Traktaty stosuje się do Królestwa Belgii, Republiki Bułgarii, Republiki Czeskiej, Królestwa Danii, Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Estońskiej, Irlandii, Republiki Greckiej, Królestwa Hiszpanii, Republiki Francuskiej, Republiki Włoskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Wielkiego Księstwa Luksemburga, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Królestwa Niderlandów, Republiki Austrii, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Portugalskiej, Rumunii, Republiki Słowenii, Republiki Słowackiej, Republiki Finlandii, Królestwa Szwecji oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

2. Terytorialny zakres stosowania Traktatów określony jest szczegółowo w artykule 311a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.".

61)

W artykule 53 wprowadza się następujące zmiany:

A.

ZMIANY HORYZONTALNE

W całym Traktacie:

wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Wspólnota" lub "Wspólnota Europejska" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazu "Unia", wyrazy "we Wspólnocie" zastępuje się wyrazami "w Unii", wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Wspólnot Europejskich" lub skrót "EWG" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Unii Europejskiej", z wyjątkiem artykułu 299 ustęp 6 litera c), który otrzymał oznaczenie artykuł 311a ustęp 5 litera c). Wszystkie formy gramatyczne przymiotnika "wspólnotowy" zastępuje się wyrazem "Unii", z wyjątkiem artykułu 95, który otrzymał oznaczenie artykuł 94, ustęp 10, artykułu 164 litery b) i c), artykułu 170 akapit pierwszy, artykułu 171 oraz artykułu 174 ustęp 2 akapit drugi, w których to postanowieniach wszystkie formy gramatyczne przymiotnika "wspólnotowy" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną przymiotnika "unijny". Zmian określonych w zdaniu poprzednim nie stosuje się do artykułu 13, który otrzymał oznaczenie artykuł 16e, artykułu 100 ustęp 2 oraz artykułu 299 ustęp 2 akapit czwarty, do których stosuje się zmiany szczegółowe określone, odpowiednio, w punktach 33), 87) i 287) litera d) niniejszego artykułu. W odniesieniu do artykułu 136 akapit pierwszy, wyżej wymienione zmiany stosuje się tylko do wyrazu "Wspólnota";

wyrazy "niniejszy Traktat", "niniejszego Traktatu", "w niniejszym Traktacie" i "niniejszym Traktatem" zastępuje się, odpowiednio, wyrazami "Traktaty", "Traktatów", "w Traktatach" i "Traktatami" a, w stosownych przypadkach, czasownik i przymiotniki występujące po nich lub przed nimi otrzymują liczbę mnogą; niniejsza litera nie stosuje się do artykułu 121 ustęp 1 akapit pierwszy, który otrzymał oznaczenie artykuł 117a ustęp 1 akapit pierwszy, artykułu 182 akapit trzeci oraz artykułów 312 i 313;

wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251" oraz "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą", zaś wszystkie formy gramatyczne wyrazów "procedura określona w artykule 251" oraz "procedura przewidziana w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "zwykła procedura prawodawcza", a w stosownych przypadkach czasownik po nich występujący otrzymuje liczbę mnogą i występujący przed nimi przyimek "z" zastępuje się przyimkiem "ze";

W artykule 19 ustęp 1 i 2 wyrazy "Radę stanowiącą jednomyślnie" zastępuje się wyrazami "Radę stanowiącą jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą" i skreśla się wyrazy "na wniosek Komisji".

W następujących artykułach wszystkie formy gramatyczne wyrazu "instytucja" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "instytucja, organ lub jednostka organizacyjna", w stosownych przypadkach wraz z odpowiednim gramatycznym dostosowaniem danego zdania:

W następujących artykułach wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Trybunał Sprawiedliwości" lub "Trybunał" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej":

W następujących artykułach skreśla się wyraz "Sprawiedliwości" po wszystkich formach gramatycznych wyrazu "Trybunał":

B.

ZMIANY SZCZEGÓŁOWE

PREAMBUŁA

12)

Dodaje się nowy tytuł i nowe artykuły 2a-2e w brzmieniu:

"TYTUŁ I

KATEGORIE I DZIEDZINY KOMPETENCJI UNII

ARTYKUŁ 2a

1. Jeżeli Traktaty przyznają Unii wyłączną kompetencję w określonej dziedzinie, jedynie Unia może stanowić prawo oraz przyjmować akty prawnie wiążące, natomiast Państwa Członkowskie mogą to czynić wyłącznie z upoważnienia Unii lub w celu wykonania aktów Unii.

2. Jeżeli Traktaty przyznają Unii w określonej dziedzinie kompetencję dzieloną z Państwami Członkowskimi, Unia i Państwa Członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawnie wiążące w tej dziedzinie. Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji. Państwa Członkowskie ponownie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia postanowiła zaprzestać wykonywania swojej kompetencji.

3. Państwa Członkowskie koordynują swoje polityki gospodarcze i zatrudnienia na zasadach przewidzianych w niniejszym Traktacie, do których określenia Unia ma kompetencję.

4. Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej Unia ma kompetencję w zakresie określania i realizowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowego określania wspólnej polityki obronnej.

5. W niektórych dziedzinach i na warunkach przewidzianych w Traktatach, Unia ma kompetencję w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań Państw Członkowskich, nie zastępując jednak ich kompetencji w tych dziedzinach.

Prawnie wiążące akty Unii przyjęte na podstawie postanowień Traktatów odnoszących się do tych dziedzin nie mogą prowadzić do harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

6. Zakres i warunki wykonywania kompetencji Unii określają postanowienia Traktatów odnoszące się do każdej dziedziny.

ARTYKUŁ 2b

1. Unia ma wyłączne kompetencje w następujących dziedzinach:

a) unia celna;

b) ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego;

c) polityka pieniężna w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest euro;

d) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa;

e) wspólna polityka handlowa.

2. Unia ma także wyłączną kompetencję do zawierania umów międzynarodowych, jeżeli ich zawarcie zostało przewidziane w akcie prawodawczym Unii lub jest niezbędne do umożliwienia Unii wykonywania jej wewnętrznych kompetencji lub w zakresie, w jakim ich zawarcie może wpływać na wspólne zasady lub zmieniać ich zakres.

ARTYKUŁ 2c

1. Unia dzieli kompetencje z Państwami Członkowskimi, jeżeli Traktaty przyznają jej kompetencje, które nie dotyczą dziedzin określonych w artykułach 2b i 2e.

2. Kompetencje dzielone między Unią a Państwami Członkowskimi stosują się do następujących głównych dziedzin:

a) rynek wewnętrzny;

b) polityka społeczna w odniesieniu do aspektów określonych w niniejszym Traktacie;

c) spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna;

d) rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych;

e) środowisko naturalne;

f) ochrona konsumentów;

g) transport;

h) sieci transeuropejskie;

i) energia;

j) przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;

k) wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do aspektów określonych w niniejszym Traktacie.

3. W dziedzinach badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej Unia ma kompetencje do prowadzenia działań, w szczególności do określania i realizacji programów, jednakże wykonywanie tych kompetencji nie może doprowadzić do uniemożliwienia Państwom Członkowskim wykonywania ich kompetencji.

4. W dziedzinach współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej Unia ma kompetencje do prowadzenia działań i wspólnej polityki, jednakże wykonywanie tych kompetencji nie może doprowadzić do uniemożliwienia Państwom Członkowskim wykonywania ich kompetencji.

ARTYKUŁ 2d

1. Państwa Członkowskie koordynują swoje polityki gospodarcze w ramach Unii. W tym celu Rada przyjmuje środki, w szczególności ogólne kierunki tych polityk.

Do Państw Członkowskich, których walutą jest euro, stosuje się postanowienia szczególne.

2. Unia podejmuje środki w celu zapewnienia koordynacji polityk zatrudnienia Państw Członkowskich, w szczególności określając wytyczne dla tych polityk.

3. Unia może podejmować inicjatywy w celu zapewnienia koordynacji polityk społecznych Państw Członkowskich.

ARTYKUŁ 2e

Unia ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie działań Państw Członkowskich. Do dziedzin takich działań o wymiarze europejskim należą:

a) ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego;

b) przemysł;

c) kultura;

d) turystyka;

e) edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport;

f) ochrona ludności;

g) współpraca administracyjna.".

POSTANOWIENIA OGÓLNE

27)

W artykule 16 wprowadza się następujące zmiany:

28)

Dodaje się artykuł 16a, który otrzymuje brzmienie artykułu 255; wprowadza się w nim następujące zmiany:

w ustępie 3, który otrzymuje oznaczenie ustęp 3 akapit trzeci, wyrazy "... wskazana powyżej opracowuje ..." zastępuje się wyrazami "... zapewnia przejrzystość swoich prac i opracowuje ...", na końcu akapitu dodaje się wyrazy "..., zgodnie z rozporządzeniami, o których mowa w akapicie drugim", dodaje się także dwa nowe akapity w brzmieniu:

"Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Bank Centralny i Europejski Bank Inwestycyjny podlegają niniejszemu ustępowi jedynie w wykonywaniu swoich funkcji administracyjnych.

Parlament Europejski i Rada zapewniają publikację dokumentów dotyczących procedur prawodawczych na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu, o którym mowa w akapicie drugim.".

29)

Dodaje się artykuł 16b, który zastępuje artykuł 286, w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 16b

1. Każda osoba ma prawo do ochrony danych osobowych jej dotyczących.

2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, określają zasady dotyczące ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii oraz przez Państwa Członkowskie w wykonywaniu działań wchodzących w zakres zastosowania prawa Unii, a także zasady dotyczące swobodnego przepływu takich danych. Przestrzeganie tych zasad podlega kontroli niezależnych organów.

Zasady przyjęte na podstawie niniejszego artykułu pozostają bez uszczerbku dla zasad szczególnych przewidzianych w artykule 25a Traktatu o Unii Europejskiej.".

30)

Dodaje się nowy artykuł 16c w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 16c

1. Unia szanuje status przyznany na mocy prawa krajowego kościołom i stowarzyszeniom lub wspólnotom religijnym w Państwach Członkowskich i nie narusza tego statusu.

2. Unia szanuje również status organizacji światopoglądowych i niewyznaniowych przyznany im na mocy prawa krajowego.

3. Uznając tożsamość i szczególny wkład tych kościołów i organizacji, Unia prowadzi z nimi otwarty, przejrzysty i regularny dialog.".

NIEDYSKRYMINACJA I OBYWATELSTWO

33)

Dodaje się artykuł 16e, który otrzymuje brzmienie artykułu 13; w ustępie 2 wyrazy "Jeżeli dla wsparcia działania podjętego przez Państwa Członkowskie w celu przyczyniania się do osiągnięcia celów określonych w ustępie 1, Rada, na zasadzie odstępstwa od ustępu 1, przyjmuje wspólnotowe środki zachęcające..." zastępuje się wyrazami "Na zasadzie odstępstwa od ustępu 1, dla wsparcia działania podjętego przez Państwa Członkowskie w celu przyczyniania się do osiągnięcia celów określonych w ustępie 1, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą przyjąć podstawowe zasady dotyczące unijnych środków zachęcających, ...", zaś wyrazy na końcu " ..., stanowi ona zgodnie z procedurą określoną w artykule 251" skreśla się.

34)

W artykule 17 wprowadza się następujące zmiany:

ustęp 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do:

a) swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich;

b) głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa;

c) korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym Państwo Członkowskie, którego są obywatelami, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa;

d) kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zwracania się do instytucji i organów doradczych Unii w jednym z języków Traktatów oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

Prawa te są wykonywane na warunkach i w granicach określonych przez Traktaty i środki przyjęte w ich zastosowaniu.".

35)

W artykule 18 wprowadza się następujące zmiany:

45)

Po artykule 27 dodaje się rozdział 1a zatytułowany "WSPÓŁPRACA CELNA", dodaje się również artykuł 27a, który otrzymuje brzmienie artykułu 135, przy czym skreśla się ostatnie zdanie artykułu 135.

ROLNICTWO I RYBOŁÓWSTWO

47)

W artykule 32 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 1 dodaje się nowy akapit pierwszy w brzmieniu: "Unia określa i realizuje wspólną politykę rolną i rybołówstwa.", a dotychczasowy tekst ustępu 1 staje się akapitem drugim.

W zdaniu pierwszym akapitu drugiego po wyrazie "rolnictwo" dodaje się wyraz "..., rybołówstwo"; dodaje się także, jako ostatnie zdanie w akapicie, zdanie w brzmieniu: "Odniesienia do wspólnej polityki rolnej lub do rolnictwa oraz stosowanie wyrazu "rolny" są rozumiane jako dotyczące także rybołówstwa, z uwzględnieniem szczególnych cech charakterystycznych tego sektora.";

49)

W artykule 37 wprowadza się następujące zmiany:

dodaje się nowe ustępy 2 i 3 w poniższym brzmieniu, przy czym kolejne ustępy otrzymują odpowiednie oznaczenie:

"2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, ustanawiają wspólną organizację rynków rolnych przewidzianą w artykule 34 ustęp 1, jak również inne przepisy niezbędne dla osiągnięcia celów wspólnej polityki rolnej i rybołówstwa.

3. Rada, na wniosek Komisji, przyjmuje środki dotyczące ustalania cen, potrąceń, pomocy i ograniczeń ilościowych, jak również dotyczące ustalania i przydziału wielkości dopuszczalnych połowów.";

51)

W artykule 42 wprowadza się następujące zmiany:

ostatni akapit otrzymuje brzmienie:

"Jeżeli członek Rady uzna, że projekt aktu prawodawczego, o którym mowa w akapicie pierwszym, mógłby naruszać istotne aspekty jego systemu zabezpieczenia społecznego, w szczególności jego zakres stosowania, koszty lub strukturę finansową, lub mógłby naruszać równowagę finansową tego systemu, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. W takim przypadku zwykła procedura prawodawcza zostaje zawieszona. Po przeprowadzeniu dyskusji, w terminie czterech miesięcy od takiego zawieszenia, Rada Europejska:

a) odsyła projekt do Rady, co oznacza zakończenie zawieszenia zwykłej procedury prawodawczej; lub

b) nie podejmuje żadnych działań lub występuje do Komisji z wnioskiem o przedstawienie nowego wniosku; w tym przypadku, akt początkowo proponowany uważa się za nieprzyjęty.".

PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

60)

W artykule 57 ustęp 2 wyrazy "... Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może przyjąć środki ..." zastępuje się wyrazami "... Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki ...", natomiast ustęp 2 zdanie ostatnie otrzymuje oznaczenie ustęp 3, który otrzymuje brzmienie:

"3. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, jedynie Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć środki, które w prawie Unii stanowią krok wstecz w odniesieniu do liberalizacji przepływu kapitału do lub z państw trzecich.".

61)

W artykule 58 dodaje się nowy ustęp 4 w brzmieniu:

"4. W przypadku braku środków przewidzianych w artykule 57 ustęp 3 Komisja, lub w przypadku braku decyzji Komisji w terminie trzech miesięcy od złożenia wniosku przez odnośne Państwo Członkowskie, Rada może przyjąć decyzję stwierdzającą, że ograniczające środki podatkowe przyjęte przez Państwo Członkowskie, wobec jednego lub większej liczby państw trzecich uważa się za zgodne z Traktatami, o ile są one uzasadnione ze względu na jeden z celów Unii i są zgodne z prawidłowym funkcjonowaniem rynku wewnętrznego. Rada stanowi jednomyślnie na wniosek Państwa Członkowskiego.".

63)

Tytuł IV dotyczący wiz, azylu, imigracji i innych polityk związanych ze swobodnym przepływem osób zastępuje się tytułem IV "PRZESTRZEŃ WOLNOŚCI, BEZPIECZEŃSTWA I SPRAWIEDLIWOŚCI". Tytuł ten zawiera następujące rozdziały:

Rozdział 1: Postanowienia ogólne

Rozdział 2: Polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji

Rozdział 3: Współpraca sądowa w sprawach cywilnych

Rozdział 4: Współpraca sądowa w sprawach karnych

Rozdział 5: Współpraca policyjna

POSTANOWIENIA OGÓLNE

64)

Artykuł 61 zastępuje się poniższym rozdziałem 1 i artykułami 61-61i. Artykuł 61 zastępuje również artykuł 29 dotychczasowego Traktatu o Unii Europejskiej, artykuł 61d zastępuje artykuł 36 tego Traktatu, artykuł 61e zastępuje artykuł 64 ustęp 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i artykuł 33 dotychczasowego Traktatu o Unii Europejskiej, artykuł 61g zastępuje artykuł 66 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i artykuł 61h otrzymuje brzmienie artykułu 60 ostatniego z wymienionych Traktatów zgodnie z punktem 62) poniżej.

"ROZDZIAŁ 1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

ARTYKUŁ 61

1. Unia stanowi przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w poszanowaniu praw podstawowych oraz różnych systemów i tradycji prawnych Państw Członkowskich.

2. Unia zapewnia brak kontroli osób na granicach wewnętrznych i rozwija wspólną politykę w dziedzinie azylu, imigracji i kontroli granic zewnętrznych, opartą na solidarności między Państwami Członkowskimi i sprawiedliwą wobec obywateli państw trzecich. Do celów niniejszego tytułu, bezpaństwowcy są traktowani jak obywatele państw trzecich.

3. Unia dokłada starań, aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa za pomocą środków zapobiegających przestępczości, rasizmowi i ksenofobii oraz zwalczających te zjawiska, a także za pomocą środków służących koordynacji i współpracy organów policyjnych i sądowych oraz innych właściwych organów, a także za pomocą wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i, w miarę potrzeby, przez zbliżanie przepisów karnych.

4. Unia ułatwia dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w szczególności przez zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych.

ARTYKUŁ 61a

Rada Europejska określa strategiczne wytyczne planowania prawodawczego i operacyjnego w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

ARTYKUŁ 61b

Parlamenty narodowe zapewniają zgodność wniosków i inicjatyw prawodawczych przedkładanych w ramach rozdziałów 4 i 5 z zasadą pomocniczości, zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności.

ARTYKUŁ 61c

Bez uszczerbku dla artykułów 226, 227 i 228, Rada, na wniosek Komisji, może przyjąć środki ustanawiające warunki dokonywania przez Państwa Członkowskie, we współpracy z Komisją, obiektywnej i bezstronnej oceny wprowadzania w życie przez władze Państw Członkowskich polityk Unii, o których mowa w niniejszym tytule, w szczególności w celu sprzyjania pełnemu stosowaniu zasady wzajemnego uznawania. Parlament Europejski oraz parlamenty narodowe są informowane o treści i wynikach tej oceny.

ARTYKUŁ 61d

W ramach Rady ustanawia się stały komitet w celu zapewnienia wewnątrz Unii wspierania i wzmacniania współpracy operacyjnej w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Bez uszczerbku dla artykułu 207, ułatwia on koordynację działań właściwych organów Państw Członkowskich. Przedstawiciele zainteresowanych organów i jednostek organizacyjnych Unii mogą uczestniczyć w pracach komitetu. Parlament Europejski oraz parlamenty narodowe są informowane o pracach komitetu.

ARTYKUŁ 61e

Niniejszy tytuł nie narusza wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

ARTYKUŁ 61f

Państwa Członkowskie mogą organizować między sobą i na swoją odpowiedzialność uznane przez nie za stosowne formy współpracy i koordynacji między właściwymi służbami ich administracji odpowiedzialnymi za zapewnienie bezpieczeństwa narodowego.

ARTYKUŁ 61g

Rada przyjmuje środki w celu zapewnienia współpracy administracyjnej między właściwymi służbami Państw Członkowskich w dziedzinach, o których mowa w niniejszym tytule, jak również między tymi służbami a Komisją. Rada stanowi na wniosek Komisji, z zastrzeżeniem artykułu 61i, i po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

ARTYKUŁ 61h

Jeżeli wymaga tego realizacja celów, o których mowa w artykule 61, w odniesieniu do zapobiegania terroryzmowi i działalności powiązanej oraz zwalczania tych zjawisk, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, określają ramy środków administracyjnych dotyczących przepływu kapitału i płatności, takich jak zamrożenie funduszy, aktywów finansowych lub zysków z działalności gospodarczej, które należą do osób fizycznych lub prawnych, grup lub innych podmiotów innych niż państwa, są w ich posiadaniu lub dyspozycji.

Rada, na wniosek Komisji, przyjmuje środki w celu wdrożenia ram, o których mowa w akapicie pierwszym.

Akty, o których mowa w niniejszym artykule, zawierają niezbędne przepisy w zakresie gwarancji prawnych.

ARTYKUŁ 66i

Akty, o których mowa w rozdziałach 4 i 5, jak również środki, o których mowa w artykule 61g, które zapewniają współpracę administracyjną w dziedzinach, o których mowa w tych rozdziałach, są przyjmowane:

a) na wniosek Komisji; lub

b) z inicjatywy jednej czwartej Państw Członkowskich.".

KONTROLA GRANIC, AZYL I IMIGRACJA

65)

Artykuły 62-64 zastępuje się poniższym rozdziałem 2 i artykułami 62-63b. Artykuł 62 zastępuje artykuł 62, artykuł 63 ustępy 1 i 2 zastępuje artykuł 63 punkty 1 i 2, artykuł 63 ustęp 3 zastępuje artykuł 64 ustęp 2 i artykuł 63a zastępuje artykuł 63 punkty 3 i 4.

"ROZDZIAŁ 2

POLITYKI DOTYCZĄCE KONTROLI GRANICZNEJ, AZYLU I IMIGRACJI

ARTYKUŁ 62

1. Unia rozwija politykę mającą na celu:

a) zapewnienie braku jakiejkolwiek kontroli osób, niezależnie od ich przynależności państwowej, przy przekraczaniu przez nie granic wewnętrznych;

b) zapewnienie kontroli osób i skutecznego nadzoru przy przekraczaniu granic zewnętrznych;

c) stopniowe wprowadzanie zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki dotyczące:

a) wspólnej polityki w zakresie wiz i innych dokumentów uprawniających do krótkiego pobytu;

b) kontroli, którym podlegają osoby przekraczające granice zewnętrzne;

c) warunków swobodnego przemieszczania się obywateli państw trzecich, w krótkim okresie, na terytorium Unii;

d) wszelkich środków niezbędnych dla stopniowego wprowadzania zintegrowanego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi;

e) braku jakiejkolwiek kontroli osób, niezależnie od ich przynależności państwowej, przy przekraczaniu przez nie granic wewnętrznych.

3. Jeżeli działanie Unii okazuje się niezbędne do ułatwienia wykonywania prawa, o którym mowa w artykule 17 ustęp 2 litera a), a Traktaty nie przewidują stosownych uprawnień do działania w tym zakresie, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, może przyjąć przepisy dotyczące paszportów, dowodów tożsamości, dokumentów pobytowych lub jakichkolwiek innych podobnych dokumentów. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

4. Niniejszy artykuł nie narusza kompetencji Państw Członkowskich w odniesieniu do geograficznego wytyczania ich granic, zgodnie z prawem międzynarodowym.

ARTYKUŁ 63

1. Unia rozwija wspólną politykę w dziedzinie azylu, ochrony uzupełniającej i tymczasowej ochrony, mającą na celu przyznanie odpowiedniego statusu każdemu obywatelowi państwa trzeciego wymagającemu międzynarodowej ochrony oraz mającą na celu zapewnienie przestrzegania zasady non-refoulement. Polityka ta musi być zgodna z Konwencją genewską z dnia 28 lipca 1951 roku i Protokołem z dnia 31 stycznia 1967 roku dotyczącymi statusu uchodźców, jak również z innymi odpowiednimi traktatami.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki dotyczące wspólnego europejskiego systemu azylowego obejmującego:

a) jednolity status azylu dla obywateli państw trzecich, obowiązujący w całej Unii;

b) jednolity status ochrony uzupełniającej dla obywateli państw trzecich, którzy nie uzyskawszy azylu europejskiego, wymagają międzynarodowej ochrony;

c) wspólny system tymczasowej ochrony wysiedleńców, na wypadek masowego napływu;

d) wspólne procedury przyznawania i pozbawiania jednolitego statusu azylu lub ochrony uzupełniającej;

e) kryteria i mechanizmy ustalania Państwa Członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o udzielenie azylu lub ochrony uzupełniającej;

f) normy dotyczące warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl lub o ochronę uzupełniającą;

g) partnerstwo i współpracę z państwami trzecimi w celu zarządzania przepływami osób ubiegających się o azyl lub o ochronę uzupełniającą lub tymczasową.

3. W przypadku gdy jedno lub więcej Państw Członkowskich znajdzie się w nadzwyczajnej sytuacji charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich, Rada, na wniosek Komisji, może przyjąć środki tymczasowe na korzyść zainteresowanego Państwa lub Państw Członkowskich. Rada stanowi po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

ARTYKUŁ 63a

1. Unia rozwija wspólną politykę imigracyjną mającą na celu zapewnienie, na każdym etapie, skutecznego zarządzania przepływami migracyjnymi, sprawiedliwego traktowania obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Państwach Członkowskich, a także zapobieganie nielegalnej imigracji i handlowi ludźmi oraz wzmocnione ich zwalczanie.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki w następujących dziedzinach:

a) warunki wjazdu i pobytu, jak również normy dotyczące procedur wydawania przez Państwa Członkowskie długoterminowych wiz i dokumentów pobytowych, w tym do celów łączenia rodzin;

b) określenie praw obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Państwie Członkowskim, w tym warunków dotyczących swobody przemieszczania się i pobytu w innych Państwach Członkowskich;

c) nielegalna imigracja i nielegalny pobyt, w tym wydalanie i odsyłanie osób przebywających nielegalnie;

d) zwalczanie handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi.

3. Unia może zawrzeć z państwami trzecimi umowy o readmisji obywateli państw trzecich, którzy nie spełniają warunków wjazdu, obecności lub pobytu na terytorium jednego z Państw Członkowskich lub przestali je spełniać, do państw pochodzenia lub państw, z których oni przybywają.

4. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanowić środki zachęcające i wspierające działania Państw Członkowskich, podejmowane w celu popierania integracji obywateli państw trzecich przebywających legalnie na ich terytoriach, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

5. Niniejszy artykuł nie narusza prawa Państw Członkowskich do ustalania wielkości napływu obywateli państw trzecich przybywających z państw trzecich na ich terytorium w poszukiwaniu pracy najemnej lub na własny rachunek.

ARTYKUŁ 63b

Polityki Unii, o których mowa w niniejszym rozdziale, oraz ich wprowadzanie w życie podlegają zasadzie solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między Państwami Członkowskimi, w tym również na płaszczyźnie finansowej. Akty Unii przyjęte na podstawie niniejszego rozdziału zawierają, w każdym niezbędnym przypadku, odpowiednie środki w celu zastosowania tej zasady.".

WSPÓŁPRACA SĄDOWA W SPRAWACH CYWILNYCH

66)

Artykuł 65 zastępuje się rozdziałem 3 i artykułem 65 w brzmieniu:

"ROZDZIAŁ 3

WSPÓŁPRACA SĄDOWA W SPRAWACH CYWILNYCH

ARTYKUŁ 65

1. Unia rozwija współpracę sądową w sprawach cywilnych mających skutki transgraniczne, w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i pozasądowych. Współpraca ta może obejmować przyjmowanie środków w celu zbliżenia przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują, w szczególności, jeżeli jest to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego, środki mające na celu zapewnienie:

a) wzajemnego uznawania i wykonywania przez Państwa Członkowskie orzeczeń sądowych i pozasądowych;

b) transgranicznego doręczania i zawiadamiania o aktach sądowych i pozasądowych;

c) zgodności norm mających zastosowanie w Państwach Członkowskich w przypadku kolizji przepisów i sporów o właściwość;

d) współpracy w zakresie gromadzenia dowodów;

e) skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

f) usuwania przeszkód utrudniających prawidłowy przebieg procedur cywilnych, wspierając w razie potrzeby zgodność zasad procedury cywilnej mających zastosowanie w Państwach Członkowskich;

g) rozwoju alternatywnych metod rozstrzygania sporów;

h) wspierania szkolenia sędziów i innych pracowników wymiaru sprawiedliwości.

3. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, środki dotyczące prawa rodzinnego mające skutki transgraniczne są ustanawiane przez Radę stanowiącą zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

Rada, na wniosek Komisji, może przyjąć decyzję określającą te aspekty prawa rodzinnego mające skutki transgraniczne, które mogą być przedmiotem aktów przyjmowanych w drodze zwykłej procedury prawodawczej. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

Wniosek, o którym mowa w akapicie drugim, jest przekazywany parlamentom narodowym. W przypadku gdy parlament narodowy notyfikuje swój sprzeciw w terminie sześciu miesięcy od takiego przekazania, decyzja nie zostaje przyjęta. W przypadku braku sprzeciwu Rada może przyjąć taką decyzję.".

WSPÓŁPRACA SĄDOWA W SPRAWACH KARNYCH

67)

Artykuł 66 zastępuje się artykułem 61g, zgodnie z punktem 64) powyżej, i uchyla się artykuły 67-69. Dodaje się poniższy rozdział 4 i artykuły 69a-69e. Artykuły 69a, 69b i 69d zastępują artykuł 31 dotychczasowego Traktatu o Unii Europejskiej zgodnie z artykułem 1 punkt 51) niniejszego Traktatu.

"ROZDZIAŁ 4

WSPÓŁPRACA SĄDOWA W SPRAWACH KARNYCH

ARTYKUŁ 69a

1. Współpraca sądowa w sprawach karnych w Unii opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych oraz obejmuje zbliżanie przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich w dziedzinach, o których mowa w ustępie 2 i w artykule 69b.

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki mające na celu:

a) ustanowienie zasad i procedur zapewniających uznawanie w całej Unii wszystkich form wyroków i orzeczeń sądowych;

b) zapobieganie sporom o właściwość pomiędzy Państwami Członkowskimi i ich rozstrzyganie;

c) wspieranie szkolenia sędziów i innych pracowników wymiaru sprawiedliwości;

d) ułatwianie współpracy między organami sądowymi lub równoważnymi organami Państw Członkowskich w ramach ścigania karnego i wykonywania orzeczeń.

2. W zakresie niezbędnym dla ułatwienia wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych, jak również współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych o wymiarze transgranicznym, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze dyrektyw zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanawiać normy minimalne. Normy takie uwzględniają różnice między tradycjami i systemami prawnymi Państw Członkowskich.

Dotyczą one:

a) wzajemnego dopuszczania dowodów między Państwami Członkowskimi;

b) praw jednostek w postępowaniu karnym;

c) praw ofiar przestępstw;

d) innych szczególnych aspektów postępowania karnego, określonych uprzednio przez Radę w drodze decyzji; przyjmując taką decyzję, Rada stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

Przyjęcie minimalnych norm, o których mowa w niniejszym ustępie, nie stanowi przeszkody dla Państw Członkowskich w utrzymaniu lub ustanowieniu wyższego poziomu ochrony osób.

3. Jeżeli członek Rady uzna, że projekt dyrektywy, o której mowa w ustępie 2, mógłby naruszać podstawowe aspekty jego systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. W takim przypadku zwykła procedura prawodawcza zostaje zawieszona. Po przeprowadzeniu dyskusji i w przypadku konsensusu Rada Europejska, w terminie czterech miesięcy od takiego zawieszenia, odsyła projekt do Rady, co oznacza zakończenie zawieszenia zwykłej procedury prawodawczej.

W takim samym terminie, w przypadku braku porozumienia i w sytuacji gdy co najmniej dziewięć Państw Członkowskich pragnie ustanowić wzmocnioną współpracę na podstawie danego projektu dyrektywy, informują one o tym Parlament Europejski, Radę i Komisję. W takim przypadku uznaje się, że upoważnienie do podjęcia wzmocnionej współpracy, o którym mowa w artykule 10 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej i w artykule 280d ustęp 1 niniejszego Traktatu, zostało udzielone i stosuje się postanowienia dotyczące wzmocnionej współpracy.

ARTYKUŁ 69b

1. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze dyrektyw zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanowić normy minimalne odnoszące się do określania przestępstw oraz kar w dziedzinach szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, wynikające z rodzaju lub skutków tych przestępstw lub ze szczególnej potrzeby wspólnego ich zwalczania.

Powyższe dziedziny przestępczości są następujące: terroryzm, handel ludźmi oraz seksualne wykorzystywanie kobiet i dzieci, nielegalny handel narkotykami, nielegalny handel bronią, pranie pieniędzy, korupcja, fałszowanie środków płatniczych, przestępczość komputerowa i przestępczość zorganizowana.

W zależności od rozwoju przestępczości Rada może przyjąć decyzję określającą inne dziedziny przestępczości spełniające kryteria, o których mowa w niniejszym ustępie. Rada stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

2. Jeżeli zbliżanie przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich w sprawach karnych okaże się niezbędne w celu zapewnienia skutecznego wprowadzania w życie polityki Unii w dziedzinie, która stała się przedmiotem środków harmonizujących, dyrektywy mogą ustanowić normy minimalne odnoszące się do określania przestępstw oraz kar w danej dziedzinie. Dyrektywy te przyjmuje się zgodnie ze zwykłą lub specjalną procedurą prawodawczą, taką samą jak procedura stosowana do przyjmowania stosownych środków harmonizujących, bez uszczerbku dla artykułu 61i.

3. Jeżeli członek Rady uzna, że projekt dyrektywy, o której mowa w ustępie 1 lub 2, mógłby naruszać podstawowe aspekty jego systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. W takim przypadku zwykła procedura prawodawcza zostaje zawieszona. Po przeprowadzeniu dyskusji i w przypadku konsensusu Rada Europejska, w terminie czterech miesięcy od takiego zawieszenia, odsyła projekt do Rady, co oznacza zakończenie zawieszenia zwykłej procedury prawodawczej.

ARTYKUŁ 69c

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanowić środki w celu promowania i wspierania działania Państw Członkowskich w dziedzinie zapobiegania przestępczości, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

ARTYKUŁ 69d

1. Zadaniem Eurojust jest wspieranie oraz wzmacnianie koordynacji i współpracy między krajowymi organami śledczymi i organami ścigania w odniesieniu do poważnej przestępczości, która dotyka dwóch lub więcej Państw Członkowskich lub która wymaga wspólnego ścigania, w oparciu o operacje przeprowadzane i informacje dostarczane przez organy Państw Członkowskich i Europol.

W związku z tym Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, określają strukturę, funkcjonowanie oraz zakres działań i zadań Eurojust. Zadania te mogą obejmować:

a) wszczynanie śledztwa karnego oraz występowanie z wnioskiem o wszczęcie ścigania prowadzonego przez właściwe organy krajowe, w szczególności dotyczącego przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii;

b) koordynację śledztw i ścigania, o których mowa w literze a);

c) wzmacnianie współpracy sądowej, w tym przez rozstrzyganie sporów o właściwość i ścisłą współpracę z Europejską Siecią Sądową.

Rozporządzenia te określają także warunki uczestnictwa Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w ocenie działalności Eurojust.

2. W ramach ścigania, o którym mowa w ustępie 1, i bez uszczerbku dla artykułu 69e, czynności urzędowe w postępowaniu sądowym są dokonywane przez właściwych urzędników krajowych.

ARTYKUŁ 69e

1. W celu zwalczania przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, może ustanowić Prokuraturę Europejską w oparciu o Eurojust. Rada stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

W przypadku braku jednomyślności grupa co najmniej dziewięciu Państw Członkowskich może wystąpić z wnioskiem o przekazanie projektu rozporządzenia Radzie Europejskiej. W takim przypadku procedura w Radzie zostaje zawieszona. Po przeprowadzeniu dyskusji i w przypadku konsensusu Rada Europejska, w terminie czterech miesięcy od takiego zawieszenia, odsyła projekt Radzie do przyjęcia.

W takim samym terminie, w przypadku braku porozumienia i w sytuacji gdy co najmniej dziewięć Państw Członkowskich pragnie ustanowić wzmocnioną współpracę na podstawie danego projektu rozporządzenia, informują one o tym Parlament Europejski, Radę i Komisję. W takim przypadku uznaje się, że upoważnienie do podjęcia wzmocnionej współpracy, o którym mowa w artykule 10 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej i w artykule 280d ustęp 1 niniejszego Traktatu, zostało udzielone i stosuje się postanowienia w sprawie wzmocnionej współpracy.

2. Prokuratura Europejska jest właściwa do spraw dochodzenia, ścigania i stawiania przed sądem, w stosownych przypadkach w powiązaniu z Europolem, sprawców i współsprawców przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii, określonych w rozporządzeniu przewidzianym w ustępie 1. Prokuratura Europejska jest właściwa do wnoszenia przed właściwe sądy Państw Członkowskich publicznego oskarżenia w odniesieniu do tych przestępstw.

3. Rozporządzenia, o których mowa w ustępie 1, określają statut Prokuratury Europejskiej, warunki wypełniania jej funkcji, zasady proceduralne mające zastosowanie do jej działań, jak również zasady dopuszczalności dowodów oraz zasady sądowej kontroli czynności procesowych podjętych przez nią przy wypełnianiu jej funkcji.

4. Rada Europejska może, jednocześnie lub później, przyjąć decyzję zmieniającą ustęp 1 w celu rozszerzenia uprawnień Prokuratury Europejskiej na zwalczanie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym oraz odpowiednio zmieniającą w związku z tym ustęp 2 w odniesieniu do sprawców i współsprawców poważnych przestępstw dotykających więcej niż jedno Państwo Członkowskie. Rada Europejska stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego i po konsultacji z Komisją.".

WSPÓŁPRACA POLICYJNA

68)

Dodaje się rozdział 5 i artykuły 69f, 69g i 69h w poniższym brzmieniu. Artykuły 69f i 69g zastępują artykuł 30 dotychczasowego Traktatu o Unii Europejskiej i artykuł 69h zastępuje artykuł 32 tego Traktatu, zgodnie z artykułem 1 punkt 51) niniejszego Traktatu.

"ROZDZIAŁ 5

WSPÓŁPRACA POLICYJNA

ARTYKUŁ 69f

1. Unia rozwija współpracę policyjną obejmującą wszystkie właściwe organy Państw Członkowskich, w tym służby policji, służby celne oraz inne organy ścigania wyspecjalizowane w zapobieganiu przestępstwom lub ich wykrywaniu i ściganiu.

2. Do celów ustępu 1 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą ustanawiać środki dotyczące:

a) gromadzenia, przechowywania, przetwarzania, analizowania i wymiany istotnych informacji;

b) wspierania szkolenia pracowników, jak również współpracy w zakresie wymiany pracowników oraz wyposażenia i badań w dziedzinie kryminalistyki;

c) wspólnych technik śledczych dotyczących wykrywania poważnych form przestępczości zorganizowanej.

3. Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, może ustanowić środki dotyczące współpracy operacyjnej między organami, o których mowa w niniejszym artykule. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

W przypadku braku jednomyślności grupa co najmniej dziewięciu Państw Członkowskich może wystąpić z wnioskiem o przekazanie projektu środków Radzie Europejskiej. W takim przypadku procedura w Radzie zostaje zawieszona. Po przeprowadzeniu dyskusji i w przypadku konsensusu Rada Europejska, w terminie czterech miesięcy od takiego zawieszenia, odsyła projekt Radzie do przyjęcia.

W takim samym terminie, w przypadku braku porozumienia i w sytuacji gdy co najmniej dziewięć Państw Członkowskich pragnie ustanowić wzmocnioną współpracę na podstawie danego projektu środków, informują one o tym Parlament Europejski, Radę i Komisję. W takim przypadku uznaje się, że upoważnienie do podjęcia wzmocnionej współpracy, o którym mowa w artykule 10 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej i w artykule 280d ustęp 1 niniejszego Traktatu, zostało udzielone i stosuje się postanowienia w sprawie wzmocnionej współpracy.

Procedury specjalnej przewidzianej w akapicie drugim i trzecim nie stosuje się do aktów, które stanowią rozwinięcie dorobku Schengen.

ARTYKUŁ 69g

1. Zadaniem Europolu jest wspieranie i wzmacnianie działań organów policyjnych i innych organów ścigania Państw Członkowskich, jak również ich wzajemnej współpracy w zapobieganiu i zwalczaniu poważnej przestępczości dotykającej dwóch lub więcej Państw Członkowskich, terroryzmu oraz form przestępczości naruszających wspólny interes objęty polityką Unii.

2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, określają strukturę, funkcjonowanie oraz zakres działań i zadań Europolu. Zadania te mogą obejmować:

a) gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie, analizę i wymianę informacji, przekazywanych zwłaszcza przez organy Państw Członkowskich, państw trzecich lub instytucji spoza Unii;

b) koordynowanie, organizowanie i prowadzenie dochodzeń i działań operacyjnych prowadzonych wspólnie z właściwymi organami Państw Członkowskich lub w ramach wspólnych zespołów dochodzeniowych, w stosownych przypadkach w powiązaniu z Eurojust.

Rozporządzenia te określają również procedury kontroli działań Europolu przez Parlament Europejski, w której uczestniczą parlamenty narodowe.

3. Wszelkie działania operacyjne Europolu są prowadzone w powiązaniu i w porozumieniu z organami Państwa Członkowskiego lub Państw Członkowskich, których terytorium dotyczą. Stosowanie środków przymusu należy do wyłącznej kompetencji właściwych organów krajowych.

ARTYKUŁ 69h

Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, określa warunki i granice, w jakich właściwe organy Państw Członkowskich, o których mowa w artykułach 69a i 69f, mogą podejmować działania na terytorium innego Państwa Członkowskiego, w powiązaniu i w porozumieniu z organami tego Państwa. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.".

TRANSPORT

81)

W artykule 95, który otrzymuje oznaczenie artykuł 94, wprowadza się następujące zmiany:

84)

Jako ostatni artykuł tytułu VI dodaje się nowy artykuł 97a w brzmieniu:

"Artykuł 97a

W ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają środki dotyczące tworzenia europejskich tytułów prawnych w celu zapewnienia jednolitej ochrony praw własności intelektualnej w Unii oraz utworzenia scentralizowanych na poziomie Unii systemów zezwoleń, koordynacji i nadzoru.

Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, ustanawia w drodze rozporządzeń systemy językowe dotyczące europejskich tytułów prawnych. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.".

POLITYKA GOSPODARCZA I PIENIĘŻNA

85)

Jako pierwszy artykuł tytułu VII dodaje się artykuł 97b, który otrzymuje brzmienie artykułu 4; wprowadza się w nim następujące zmiany:

86)

W artykule 99 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 4 akapit pierwszy zdanie pierwsze zastępuje się dwoma zdaniami w brzmieniu:

"Jeżeli w ramach procedury, o której mowa w ustępie 3, zostanie stwierdzone, że polityki gospodarcze Państwa Członkowskiego nie są zgodne z ogólnymi kierunkami, o których mowa w ustępie 2, lub zagrażają prawidłowemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, Komisja może skierować do danego Państwa Członkowskiego ostrzeżenie. Rada, na zalecenie Komisji, może kierować do danego Państwa Członkowskiego niezbędne zalecenia.";

w ustępie 5, który otrzymał oznaczenie ustęp 6, fragment zdania w brzmieniu: "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 252, może przyjąć szczegółowe zasady ..." zastępuje się fragmentem zdania w brzmieniu: "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą przyjąć szczegółowe zasady ..." i skreśla się wyrazy "niniejszego artykułu".

TRUDNOŚCI W ZAOPATRZENIU W NIEKTÓRE PRODUKTY (ENERGIA)

87)

W artykule 100 ustęp 2 wyrazy "wspólnotową pomoc finansową" zastępuje się wyrazami "pomoc finansową Unii", a ustęp 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Bez uszczerbku dla innych procedur przewidzianych w Traktatach, Rada, na wniosek Komisji, może postanowić, w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi, o środkach stosownych do sytuacji gospodarczej, w szczególności w przypadku wystąpienia poważnych trudności w zaopatrzeniu w niektóre produkty, zwłaszcza w obszarze energii.".

POZOSTAŁE POSTANOWIENIA - POLITYKA GOSPODARCZA I PIENIĘŻNA

90)

W artykule 104 wprowadza się następujące zmiany:

91)

W artykule 105 wprowadza się następujące zmiany:

92)

W artykule 106 wprowadza się następujące zmiany:

93)

W artykule 107 wprowadza się następujące zmiany:

99)

W artykule 114 wprowadza się następujące zmiany:

100)

Dodaje się nowy rozdział 3a i nowe artykuły 115a, 115b i 115c w brzmieniu:

"ROZDZIAŁ 3a

POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DLA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, KTÓRYCH WALUTĄ JEST EURO

ARTYKUŁ 115a

1. W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej oraz zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów, Rada, zgodnie z odpowiednią procedurą spośród tych, o których mowa w artykułach 99 i 104, z wyjątkiem procedury przewidzianej w artykule 104 ustęp 14, przyjmuje środki w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest euro, w celu:

a) wzmocnienia koordynacji i nadzoru ich dyscypliny budżetowej;

b) określenia kierunków, w zakresie w jakim ich to dotyczy, polityki gospodarczej, czuwając nad zgodnością tych kierunków z kierunkami przyjętymi dla całej Unii oraz zapewniając nadzór nad nimi.

2. W odniesieniu do środków, o których mowa w ustępie 1, w głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący Państwa Członkowskie, których walutą jest euro.

Większość kwalifikowaną wyżej wymienionych członków określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a).

ARTYKUŁ 115b

Szczegóły dotyczące spotkań ministrów Państw Członkowskich, których walutą jest euro, są ustalone w Protokole w sprawie Eurogrupy.

ARTYKUŁ 115c

1. W celu zapewnienia pozycji dla euro w międzynarodowym systemie walutowym, Rada, na wniosek Komisji, przyjmuje decyzję ustanawiającą wspólne stanowiska w kwestiach szczególnego zainteresowania dla unii gospodarczej i walutowej, w ramach właściwych międzynarodowych instytucji i konferencji finansowych. Rada stanowi po konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym.

2. Rada, na wniosek Komisji, może przyjąć odpowiednie środki w celu zapewnienia jednolitej reprezentacji w międzynarodowych instytucjach i konferencjach finansowych. Rada stanowi po konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym.

3. W odniesieniu do środków, o których mowa w ustępach 1 i 2, w głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący Państwa Członkowskie, których walutą jest euro.

Większość kwalifikowaną wyżej wymienionych członków określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a).".

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH OBJĘTYCH DEROGACJĄ

101)

Uchyla się artykuł 116 i dodaje się artykuł 116a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 116a

1. Państwa Członkowskie, w odniesieniu do których Rada nie zadecydowała, że spełniają one warunki niezbędne do przyjęcia euro, zwane są dalej "Państwami Członkowskimi objętymi derogacją".

2. Do Państw Członkowskich objętych derogacją nie stosuje się następujących postanowień Traktatów:

a) przyjmowanie części ogólnych kierunków polityk gospodarczych dotyczących strefy euro w sposób ogólny (artykuł 99 ustęp 2);

b) środki przymusowe mające na celu zaradzenie nadmiernemu deficytowi (artykuł 104 ustępy 9 i 11);

c) cele i zadania ESBC (artykuł 105 ustępy 1, 2, 3 i 5);

d) emisja euro (artykuł 106);

e) akty Europejskiego Banku Centralnego (artykuł 110);

f) środki dotyczące używania euro (artykuł 111a);

g) porozumienia walutowe i inne środki dotyczące polityki kursowej (artykuł 188o);

h) mianowanie członków Zarządu Europejskiego Banku Centralnego (artykuł 245b ustęp 2);

i) decyzje ustanawiające wspólne stanowiska w kwestiach szczególnego zainteresowania dla unii gospodarczej i walutowej, w ramach właściwych międzynarodowych instytucji i konferencji finansowych (artykuł 115c ustęp 1);

j) środki w celu zapewnienia jednolitej reprezentacji w międzynarodowych instytucjach i konferencjach finansowych (artykuł 115c ustęp 2).

W związku z tym, w artykułach, o których mowa w literach a)-j), przez "Państwa Członkowskie" rozumie się Państwa Członkowskie, których walutą jest euro.

3. Państwa Członkowskie objęte derogacją i ich krajowe banki centralne są wyłączone z praw i obowiązków w ramach ESBC, zgodnie z rozdziałem IX Statutu ESBC i EBC.

4. Prawa głosu członków Rady reprezentujących Państwa Członkowskie objęte derogacją są zawieszone podczas przyjmowania przez Radę środków, o których mowa w artykułach wymienionych w ustępie 2, a także w następujących przypadkach:

a) zaleceń kierowanych do Państw Członkowskich, których walutą jest euro, w ramach wielostronnego nadzoru, w tym dotyczących programów stabilności i ostrzeżeń (artykuł 99 ustęp 4);

b) środków odnoszących się do nadmiernych deficytów dotyczących Państw Członkowskich, których walutą jest euro (artykuł 104 ustępy 6, 7, 8, 12 i 13).

Większość kwalifikowaną pozostałych członków Rady określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a).".

102)

Uchyla się artykuł 117, z wyjątkiem pięciu pierwszych tiret artykułu 117 ustęp 2, które stają się pięcioma pierwszymi tiret artykułu 118a ustęp 2; wprowadza się w nich zmiany zgodnie z punktem 103) poniżej. Dodaje się artykuł 117a, przy czym:

jego ustęp 1 otrzymuje brzmienie artykułu 121 ustęp 1 z uwzględnieniem następujących zmian:

jego ustęp 2 otrzymuje brzmienie artykułu 122 ustęp 2 zdanie drugie; wprowadza się w nim następujące zmiany:

jego ustęp 3 otrzymuje brzmienie artykułu 123 ustęp 5; wprowadza się w nim następujące zmiany:

103)

Uchyla się artykuł 118. Dodaje się artykuł 118a, przy czym:

jego ustęp 2 otrzymuje brzmienie pierwszych pięciu tiret artykułu 117 ustęp 2; w pięciu tiret wprowadza się zmiany wskazane poniżej, przy czym zostają one poprzedzone zdaniem wprowadzającym w brzmieniu:

"Jeżeli i tak długo jak istnieją Państwa Członkowskie objęte derogacją, Europejski Bank Centralny w odniesieniu do tych Państw Członkowskich:"

104)

Dodaje się artykuł 118b, który otrzymuje brzmienie artykułu 124 ustęp 1; wprowadza się w nim następujące zmiany:

105)

W artykule 119 wprowadza się następujące zmiany:

116)

W artykule 137 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 2 akapit pierwszy część wprowadzająca wyraz "Rada:" zastępuje się wyrazami "Parlament Europejski i Rada:", wraz z odpowiednim dostosowaniem gramatycznym czasowników; akapit drugi zdanie pierwsze dzieli się na dwa akapity w brzmieniu:

"Parlament Europejski i Rada stanowią zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów.

W dziedzinach, o których mowa w ustępie 1 litery c), d), f) i g), Rada stanowi jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, po konsultacji z Parlamentem Europejskim i wymienionymi wyżej Komitetami.".

Akapit drugi zdanie drugie staje się ostatnim akapitem i skreśla się wyrazy "niniejszego artykułu";

124)

W artykule 149 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 2 tiret piąte dodaje się na końcu wyrazy "... a także zachęcania młodzieży do uczestnictwa w demokratycznym życiu Europy,"; jako ostatnie tiret dodaje się tiret w brzmieniu:

"- rozwoju europejskiego wymiaru sportu, przez popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym oraz współpracy między podmiotami odpowiedzialnymi za sport, jak również przez ochronę integralności fizycznej i psychicznej sportowców, w szczególności tych najmłodszych.";

126)

W artykule 151 ustęp 5 wprowadza się następujące zmiany:

127)

W artykule 152 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 4 wprowadza się następujące zmiany:

(iv)

dotychczasowa litera c) otrzymuje oznaczenie ustęp 5 w brzmieniu:

"5. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, mogą również ustanowić środki zachęcające, zmierzające do ochrony i poprawy zdrowia ludzkiego, w szczególności zwalczania epidemii transgranicznych, środki dotyczące monitorowania poważnych transgranicznych zagrożeń dla zdrowia, wczesnego ostrzegania w przypadku takich zagrożeń oraz ich zwalczania, jak również środki, których bezpośrednim celem jest ochrona zdrowia publicznego w związku z tytoniem i nadużywaniem alkoholu, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.";

akapit drugi dotychczasowego ustępu 4 otrzymuje oznaczenie ustęp 6, a ustęp 5, który otrzymuje oznaczenie ustęp 7, otrzymuje brzmienie:

"7. Działania Unii są prowadzone w poszanowaniu obowiązków Państw Członkowskich w zakresie określania ich polityki dotyczącej zdrowia, jak również organizacji i świadczenia usług zdrowotnych i opieki medycznej. Obowiązki Państw Członkowskich obejmują zarządzanie usługami zdrowotnymi i opieką medyczną, jak również przydział przyznanych im zasobów. Środki, o których mowa w ustępie 4 litera a), nie naruszają przepisów krajowych dotyczących oddawania organów i krwi lub ich wykorzystywania do celów medycznych.".

OCHRONA KONSUMENTÓW

129)

W artykule 157 wprowadza się następujące zmiany:

131)

W artykule 158 wprowadza się następujące zmiany:

133)

W artykule 161 wprowadza się następujące zmiany:

na początku akapitu pierwszego zdanie pierwsze wyrazy "Bez uszczerbku dla artykułu 162, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego ..." zastępuje się wyrazami "Bez uszczerbku dla artykułu 162, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą ...", a pierwszy czasownik po nich następujący otrzymuje liczbę mnogą. W zdaniu drugim wyrazy "Rada, stanowiąc według tej samej procedury, określa ..." zastępuje się wyrazami "Według tej samej procedury określane są ...";

136)

W artykule 163 wprowadza się następujące zmiany:

138)

W artykule 166 wprowadza się następujące zmiany:

142)

Dodaje się nowy artykuł 172a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 172a

1. W celu wspierania postępu naukowo-technicznego, konkurencyjności przemysłowej i realizacji swoich polityk, Unia opracowuje europejską politykę przestrzeni kosmicznej. W tym celu Unia może promować wspólne inicjatywy, popierać badania i rozwój technologiczny i koordynować wysiłki niezbędne dla badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej.

2. W celu przyczynienia się do realizacji celów określonych w ustępie 1, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają niezbędne środki, które mogą przybrać postać europejskiego programu kosmicznego, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

3. Unia ustanawia odpowiednie stosunki z Europejską Agencją Kosmiczną.

4. Niniejszy artykuł nie narusza pozostałych postanowień niniejszego tytułu.".

ŚRODOWISKO NATURALNE (ZMIANY KLIMATU)

144)

W artykule 175 wprowadza się następujące zmiany:

147)

Tytuł XX zastępuje się nowym tytułem i nowym artykułem 176a w brzmieniu:

"TYTUŁ XX

ENERGETYKA

ARTYKUŁ 176a

1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz z uwzględnieniem potrzeby zachowania i poprawy środowiska naturalnego, polityka Unii w dziedzinie energetyki ma na celu, w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi:

a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii;

b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii;

c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form energii; oraz

d) wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii.

2. Bez uszczerbku dla stosowania innych postanowień Traktatów, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają środki niezbędne do osiągnięcia celów, o których mowa w ustępie 1. Środki te są przyjmowane po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów.

Nie naruszają one prawa Państwa Członkowskiego do określania warunków wykorzystania jego zasobów energetycznych, wyboru między różnymi źródłami energii i ogólnej struktury jego zaopatrzenia w energię, bez uszczerbku dla artykułu 175 ustęp 2 litera c).

3. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ustanawia środki, o których mowa w tym ustępie, jeżeli mają one głównie charakter fiskalny.".

TURYSTYKA

148)

Tytuł XXI zastępuje się nowym tytułem i nowym artykułem 176b w brzmieniu:

"TYTUŁ XXI

TURYSTYKA

ARTYKUŁ 176b

1. Unia uzupełnia działania Państw Członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności przez wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze.

W tym celu działania Unii skierowane są na:

a) zachęcanie do tworzenia korzystnego środowiska dla rozwoju przedsiębiorstw w tym sektorze;

b) wspieranie współpracy między Państwami Członkowskimi, w szczególności przez wymianę dobrych praktyk.

2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają szczególne środki w celu uzupełnienia działań podejmowanych w Państwach Członkowskich służących realizacji celów, o których mowa w niniejszym artykule, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.".

OCHRONA LUDNOŚCI

149)

Dodaje się nowy tytuł XXII i nowy artykuł 176c w brzmieniu:

"TYTUŁ XXII

OCHRONA LUDNOŚCI

ARTYKUŁ 176c

1. Unia zachęca do współpracy między Państwami Członkowskimi w celu zwiększenia skuteczności systemów zapobiegania klęskom żywiołowym lub katastrofom spowodowanymi przez człowieka i ochrony przed nimi.

Działanie Unii zmierza do:

a) wspierania i uzupełniania działań Państw Członkowskich na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym w zakresie zapobiegania zagrożeniom, przygotowania personelu ochrony ludności w Państwach Członkowskich i reagowania na klęski żywiołowe lub katastrofy spowodowane przez człowieka na terytorium Unii,

b) wspierania szybkiej i skutecznej współpracy operacyjnej krajowych służb ochrony ludności na terytorium Unii,

c) wspierania spójności międzynarodowych działań w zakresie ochrony ludności.

2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają niezbędne środki przyczyniające się do realizacji celów, o których mowa w ustępie 1, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.".

WSPÓŁPRACA ADMINISTRACYJNA

150)

Dodaje się nowy TYTUŁ XXIII i nowy artykuł 176d w brzmieniu:

"TYTUŁ XXIII

WSPÓŁPRACA ADMINISTRACYJNA

ARTYKUŁ 176d

1. Skuteczne wdrażanie prawa Unii przez Państwa Członkowskie, mające istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania Unii, jest uznawane za sprawę będącą przedmiotem wspólnego zainteresowania.

2. Unia może wspierać wysiłki Państw Członkowskich zmierzające do poprawy ich zdolności administracyjnej w zakresie wdrażania prawa Unii. Działanie to może polegać w szczególności na ułatwianiu wymiany informacji i urzędników oraz wspieraniu programów szkolenia. Żadne Państwo Członkowskie nie jest zobowiązane do korzystania z tego wsparcia. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają niezbędne ku temu środki, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

3. Niniejszy artykuł nie narusza zobowiązań Państw Członkowskich do wdrażania prawa Unii ani prerogatyw i obowiązków Komisji. Nie narusza również pozostałych postanowień Traktatów przewidujących współpracę administracyjną między Państwami Członkowskimi oraz między nimi a Unią.".

STOWARZYSZENIE KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH

154)

Dodaje się nową część piątą. Jest ona zatytułowana "DZIAŁANIA ZEWNĘTRZNE UNII" i zawiera następujące tytuły i rozdziały:

Tytuł I: Postanowienia ogólne dotyczące działań zewnętrznych Unii

Tytuł II: Wspólna polityka handlowa

Tytuł III: Współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna

Rozdział 1: Współpraca na rzecz rozwoju

Rozdział 2: Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi

Rozdział 3: Pomoc humanitarna

Tytuł IV: Środki ograniczające

Tytuł V: Umowy międzynarodowe

Tytuł VI: Stosunki Unii z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi oraz delegatury Unii

Tytuł VII: Klauzula solidarności

POSTANOWIENIA OGÓLNE

157)

Dodaje się artykuł 188b, który otrzymuje brzmienie artykułu 131; wprowadza się w nim następujące zmiany:

158)

Dodaje się artykuł 188c, który zastępuje artykuł 133:

"ARTYKUŁ 188c

1. Wspólna polityka handlowa jest oparta na jednolitych zasadach, w szczególności w odniesieniu do zmian stawek celnych, zawierania umów celnych i handlowych dotyczących handlu towarami i usługami oraz do handlowych aspektów własności intelektualnej, bezpośrednich inwestycji zagranicznych, ujednolicenia środków liberalizacyjnych, polityki eksportowej, a także handlowych środków ochronnych, w tym środków podejmowanych w przypadku dumpingu lub subsydiów. Wspólna polityka handlowa prowadzona jest zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii.

2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki określające ramy realizacji wspólnej polityki handlowej.

3. Jeżeli istnieje potrzeba wynegocjowania i zawarcia umów z jednym lub większą liczbą państw trzecich lub organizacji międzynarodowych, stosuje się artykuł 188n, z zastrzeżeniem postanowień szczególnych niniejszego artykułu.

Komisja przedstawia zalecenia Radzie, która upoważnia ją do rozpoczęcia koniecznych rokowań. Rada i Komisja są odpowiedzialne za zapewnienie zgodności umów będących przedmiotem rokowań z wewnętrznymi politykami i zasadami Unii.

Komisja prowadzi te rokowania w konsultacji ze specjalnym komitetem wyznaczonym przez Radę w celu wsparcia jej w tym zadaniu i w ramach wytycznych, które Rada może do niej kierować. Komisja regularnie składa specjalnemu komitetowi i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z postępu w rokowaniach.

4. W odniesieniu do rokowań i zawierania umów, o których mowa w ustępie 3, Rada stanowi większością kwalifikowaną.

W odniesieniu do rokowań i zawierania umów w dziedzinie handlu usługami i w dziedzinie handlowych aspektów własności intelektualnej, jak również bezpośrednich inwestycji zagranicznych, Rada stanowi jednomyślnie, jeżeli umowy te zawierają postanowienia wymagające jednomyślności do przyjęcia przepisów wewnętrznych.

Rada stanowi jednomyślnie także przy rokowaniach i zawieraniu umów:

a) w dziedzinie handlu usługami w zakresie kultury i audiowizualnymi, jeżeli umowy te mogłyby zagrozić różnorodności kulturowej i językowej Unii;

b) w dziedzinie handlu usługami społecznymi oraz w zakresie edukacji i zdrowia, jeżeli umowy te mogłyby w znacznym stopniu zakłócać działanie krajowego systemu tych usług i wywierać negatywny wpływ na odpowiedzialność Państw Członkowskich za ich zapewnienie.

5. Rokowania i zawieranie umów międzynarodowych w dziedzinie transportu podlegają tytułowi V części trzeciej oraz artykułowi 188n.

6. Wykonywanie uprawnień w dziedzinie wspólnej polityki handlowej, przyznanych niniejszym artykułem, nie narusza podziału kompetencji między Unią i Państwami Członkowskimi i nie prowadzi do harmonizacji przepisów ustawowych lub wykonawczych Państw Członkowskich, jeżeli Traktaty wykluczają taką harmonizację.".

WSPÓŁPRACA NA RZECZ ROZWOJU

161)

Dodaje się artykuł 188d, który otrzymuje brzmienie artykułu 177; wprowadza się w nim następujące zmiany:

ustępy 1 i 2 zastępuje się tekstem w brzmieniu:

"1. Polityka Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju jest prowadzona zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii. Polityka Unii i polityka Państw Członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju uzupełniają się i wzmacniają wzajemnie.

Głównym celem polityki Unii w tej dziedzinie jest zmniejszenie, a docelowo, likwidacja ubóstwa. Przy realizacji polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, Unia bierze pod uwagę cele współpracy na rzecz rozwoju.";

162)

Dodaje się artykuł 188e, który otrzymuje brzmienie artykułu 179; wprowadza się w nim następujące zmiany:

166)

Dodaje się artykuł 188h, który otrzymuje brzmienie artykułu 181a; wprowadza się w nim następujące zmiany:

ustęp 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Bez uszczerbku dla innych postanowień Traktatów, w szczególności postanowień artykułów 188d-188g, Unia prowadzi działania w zakresie współpracy gospodarczej, finansowej i technicznej, w tym pomocy w szczególności w dziedzinie finansowej, z państwami trzecimi innymi niż kraje rozwijające się. Działania te są spójne z polityką Unii na rzecz rozwoju i są prowadzone zgodnie z zasadami i celami jej działań zewnętrznych. Działania Unii i Państw Członkowskich wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają.";

168)

Dodaje się nowy rozdział 3 i nowy artykuł 188j w brzmieniu:

"ROZDZIAŁ 3

POMOC HUMANITARNA

ARTYKUŁ 188j

1. Działania Unii w dziedzinie pomocy humanitarnej są prowadzone zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii. Działania te mają na celu niesienie doraźnej pomocy i opieki dla ludności w państwach trzecich, która stała się ofiarą klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka, oraz jej ochronę, w celu sprostania potrzebom humanitarnym wynikającym z takich różnych sytuacji. Działania Unii i Państw Członkowskich wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają.

2. Akcje pomocy humanitarnej prowadzone są zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego oraz zasadami bezstronności, neutralności i niedyskryminacji.

3. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają środki określające ramy prowadzenia przez Unię akcji pomocy humanitarnej.

4. Unia może zawierać z państwami trzecimi i właściwymi organizacjami międzynarodowymi wszelkie rodzaje umów, które przyczyniają się do realizacji celów, o których mowa w ustępie 1 i artykule 10a Traktatu o Unii Europejskiej.

Akapit pierwszy nie narusza kompetencji Państw Członkowskich do negocjowania na forach międzynarodowych i zawierania umów.

5. W celu ustanowienia ram wspólnego wkładu młodych Europejczyków w akcje pomocy humanitarnej Unii ustanawia się Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, określają status i warunki działania Korpusu.

6. Komisja może podjąć każdą użyteczną inicjatywę na rzecz lepszej koordynacji działań Unii i Państw Członkowskich, zmierzającą do zwiększenia skuteczności i poprawy komplementarności unijnych i krajowych środków pomocy humanitarnej.

7. Unia zapewnia koordynację i zgodność podejmowanych przez nią akcji pomocy humanitarnej z akcjami podejmowanymi przez organizacje i organy międzynarodowe, w szczególności te, które wchodzą w skład systemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.".

ŚRODKI OGRANICZAJĄCE

169)

Dodaje się tytuł IV i artykuł 188k, które zastępują artykuł 301:

"TYTUŁ IV

ŚRODKI OGRANICZAJĄCE

ARTYKUŁ 188k

1. Jeżeli decyzja, przyjęta zgodnie z tytułem V rozdział 2 Traktatu o Unii Europejskiej, przewiduje zerwanie lub ograniczenie w całości lub w części stosunków gospodarczych i finansowych z jednym lub z większą liczbą państw trzecich, Rada przyjmuje niezbędne środki, stanowiąc większością kwalifikowaną na wspólny wniosek wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji. Rada informuje o tym Parlament Europejski.

2. Jeżeli przewiduje to decyzja przyjęta zgodnie z tytułem V rozdział 2 Traktatu o Unii Europejskiej, Rada może przyjąć środki ograniczające wobec osób fizycznych lub prawnych, grup lub podmiotów innych niż państwa, zgodnie z procedurą, o której mowa w ustępie 1.

3. Akty, o których mowa w niniejszym artykule, zawierają niezbędne przepisy w zakresie gwarancji prawnych.".

UMOWY MIĘDZYNARODOWE

171)

Dodaje się artykuł 188l w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 188l

1. Unia może zawierać umowy z jednym lub z większą liczbą państw trzecich lub organizacji międzynarodowych, jeżeli przewidują to Traktaty, lub gdy zawarcie umowy jest niezbędne do osiągnięcia, w ramach polityk Unii, jednego z celów, o których mowa w Traktatach, albo gdy zawarcie umowy jest przewidziane w prawnie wiążącym akcie Unii, albo gdy może mieć wpływ na wspólne zasady lub zmienić ich zakres.

2. Umowy zawarte przez Unię wiążą instytucje Unii i Państwa Członkowskie.".

173)

Dodaje się artykuł 188n, który zastępuje artykuł 300:

"ARTYKUŁ 188n

1. Bez uszczerbku dla szczególnych postanowień artykułu 188c, umowy pomiędzy Unią a państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi są negocjowane i zawierane zgodnie z następującą procedurą.

2. Rada upoważnia do podjęcia rokowań, wydaje wytyczne negocjacyjne, upoważnia do podpisywania i zawiera umowy.

3. Komisja lub, jeżeli przewidywana umowa dotyczy wyłącznie lub głównie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, przedstawia swoje zalecenia Radzie, która przyjmuje decyzję upoważniającą do podjęcia rokowań oraz, w zależności od przedmiotu przewidywanej umowy, mianującą negocjatora lub przewodniczącego zespołu negocjatorów Unii.

4. Rada może kierować wytyczne do negocjatora Unii oraz wyznaczyć specjalny komitet, w konsultacji z którym należy prowadzić rokowania.

5. Rada, na wniosek negocjatora, przyjmuje decyzję upoważniającą do podpisania umowy a, w stosownych przypadkach, do tymczasowego jej stosowania przed jej wejściem w życie.

6. Rada, na wniosek negocjatora, przyjmuje decyzję w sprawie zawarcia umowy.

Z wyjątkiem przypadków gdy umowy dotyczą wyłącznie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, Rada przyjmuje decyzję w sprawie zawarcia umowy:

a) po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego w następujących przypadkach:

(i) układy o stowarzyszeniu;

(ii) umowa dotycząca przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;

(iii) umowy, które tworzą specyficzne ramy instytucjonalne przez organizację procedur współpracy;

(iv) umowy mające istotne skutki budżetowe dla Unii;

(v) umowy dotyczące dziedzin, do których stosuje się zwykłą procedurę prawodawczą lub specjalną procedurę prawodawczą, jeżeli wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego.

Parlament Europejski i Rada mogą, w pilnych przypadkach, uzgodnić termin wyrażenia zgody.

b) po konsultacji z Parlamentem Europejskim w innych przypadkach. Parlament Europejski wyraża swoją opinię w terminie, jaki Rada może określić stosownie do pilności sprawy. W przypadku braku opinii w tym terminie Rada może stanowić samodzielnie.

7. Zawierając umowę, Rada może, na zasadzie odstępstwa od ustępów 5, 6 i 9, upoważnić negocjatora do zatwierdzenia w imieniu Unii zmian w umowie, jeżeli umowa przewiduje, że zmiany te powinny być przyjęte według procedury uproszczonej lub przez organ utworzony przez tę umowę. Rada może dołączyć do takiego upoważnienia warunki szczegółowe.

8. Podczas całej procedury Rada stanowi większością kwalifikowaną.

Rada stanowi jednak jednomyślnie, gdy umowa dotyczy dziedziny, w której do przyjęcia aktu Unii wymagana jest jednomyślność, jak również w przypadku układów o stowarzyszeniu oraz umów, o których mowa w artykule 188h, z państwami kandydującymi do przystąpienia. Rada stanowi również jednomyślnie w przypadku umowy dotyczącej przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności; decyzja dotycząca zawarcia takiej umowy wchodzi w życie po jej zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

9. Rada, na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, przyjmuje decyzję zawieszającą stosowanie umowy i ustalającą stanowiska, które mają być zajęte w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne, z wyjątkiem aktów uzupełniających lub zmieniających ramy instytucjonalne umowy.

10. Parlament Europejski jest natychmiast i w pełni informowany na wszystkich etapach procedury.

11. Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Rada lub Komisja mogą uzyskać opinię Trybunału Sprawiedliwości w sprawie zgodności przewidywanej umowy z Traktatami. W przypadku negatywnej opinii Trybunału, przewidywana umowa nie może wejść w życie, chyba że nastąpi jej zmiana lub rewizja Traktatów.".

174)

Dodaje się artykuł 188o, który otrzymuje brzmienie artykułu 111 ustępy 1-3 i 5, przy czym dwa ostatnie zdania ustępu 1 stają się akapitem drugim tego ustępu; w artykule tym wprowadza się następujące zmiany:

ustęp 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"1. Na zasadzie odstępstwa od artykułu 188n, na zalecenie Europejskiego Banku Centralnego albo na zalecenie Komisji i po konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym, w celu doprowadzenia do konsensusu zgodnego z celem, jakim jest stabilność cen, Rada może zawrzeć umowy formalne dotyczące systemu kursów wymiany euro w stosunku do walut państw trzecich. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim i zgodnie z procedurą określoną w ustępie 3.".

W akapicie drugim fragment zdania w brzmieniu: "...na zalecenie EBC lub Komisji i po konsultacji z EBC, w celu ..." zastępuje się wyrazami "na zalecenie Europejskiego Banku Centralnego albo na zalecenie Komisji i po konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym, w celu ...";

175)

Dodaje się następujący tytuł VI oraz artykuły 188p i 188q, przy czym artykuł 188p zastępuje artykuły 302-304:

"TYTUŁ VI

STOSUNKI UNII Z ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI I PAŃSTWAMI TRZECIMI ORAZ DELEGATURY UNII

ARTYKUŁ 188p

1. Unia ustanawia wszelkie właściwe formy współpracy z organami Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej organizacjami wyspecjalizowanymi, Radą Europy, Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Unia utrzymuje także właściwe stosunki z innymi organizacjami międzynarodowymi.

2. Obowiązek wykonania niniejszego artykułu spoczywa na wysokim przedstawicielu Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz na Komisji.

ARTYKUŁ 188q

1. Delegatury Unii w państwach trzecich i przy organizacjach międzynarodowych zapewniają reprezentację Unii.

2. Delegatury Unii podlegają wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Działają one w ścisłej współpracy z misjami dyplomatycznymi i konsularnymi Państw Członkowskich.".

KLAUZULA SOLIDARNOŚCI

176)

Dodaje się nowy tytuł VII i nowy artykuł 188r w brzmieniu:

"TYTUŁ VII

KLAUZULA SOLIDARNOŚCI

ARTYKUŁ 188r

1. Unia i jej Państwa Członkowskie działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli jakiekolwiek Państwo Członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka. Unia mobilizuje wszystkie będące w jej dyspozycji instrumenty, w tym środki wojskowe udostępnione jej przez Państwa Członkowskie, w celu:

a) - zapobiegania zagrożeniu terrorystycznemu na terytorium Państw Członkowskich,

- ochrony instytucji demokratycznych i ludności cywilnej przed ewentualnym atakiem terrorystycznym,

- udzielenia pomocy Państwu Członkowskiemu na jego terytorium, na wniosek jego władz politycznych, w przypadku ataku terrorystycznego;

b) udzielenia pomocy Państwu Członkowskiemu na jego terytorium, na wniosek jego władz politycznych, w przypadku klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka.

2. Jeżeli Państwo Członkowskie stało się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka, na prośbę jego władz politycznych inne Państwa Członkowskie udzielają mu pomocy. W tym celu Państwa Członkowskie koordynują swoje działania w ramach Rady.

3. Stanowiąc na wspólny wniosek Komisji i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Rada przyjmuje decyzję określającą warunki zastosowania przez Unię niniejszej klauzuli solidarności. Rada stanowi zgodnie z artykułem 15b ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej, jeżeli decyzja ta ma wpływ na kwestie obronne. Parlament Europejski jest informowany.

W zakresie niniejszego ustępu i bez uszczerbku dla artykułu 207, Radę wspomagają Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, wspierany przez struktury powstałe w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, oraz komitet, o którym mowa w artykule 61d, które, w stosownych przypadkach, przedstawiają Radzie wspólne opinie.

4. W celu umożliwienia podjęcia skutecznych działań przez Unię i jej Państwa Członkowskie, Rada Europejska systematycznie ocenia zagrożenia dla Unii.".

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE I FINANSOWE

179)

W artykule 190 wprowadza się następujące zmiany:

ustęp 4 otrzymuje oznaczenie ustęp 1 i wprowadza się w nim następujące zmiany:

183)

W artykule 195 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 1 akapit pierwszy wyrazy na początku "Parlament Europejski mianuje Rzecznika Praw Obywatelskich, uprawnionego do przyjmowania ..." zastępuje się wyrazami "Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, wybierany przez Parlament Europejski, jest uprawniony do przyjmowania ..."; w ostatnim fragmencie zdania wyrazy "... i Sądu Pierwszej Instancji wykonujących swoje funkcje ..." zastępuje się wyrazami "... wykonującego swoje funkcje", dodaje się także ostatnie zdanie w brzmieniu: "Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada te skargi i sporządza sprawozdanie na ich temat.";

188)

W artykule 201 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

"Jeżeli wniosek o wotum nieufności zostanie przyjęty większością dwóch trzecich oddanych głosów, reprezentującą większość członków Parlamentu Europejskiego, członkowie Komisji kolegialnie rezygnują ze swoich funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa rezygnuje z pełnienia funkcji w ramach Komisji. Nadal pełnią oni swoje funkcje i prowadzą sprawy bieżące do czasu zastąpienia ich zgodnie z artykułem 9d Traktatu o Unii Europejskiej. W takim przypadku mandat członków Komisji mianowanych na ich miejsce wygasa z dniem, w którym wygasłby mandat członków Komisji zobowiązanych do kolegialnej rezygnacji z pełnienia funkcji.".

RADA EUROPEJSKA

189)

Dodaje się nową sekcję 1a i nowe artykuły 201a i 201b w brzmieniu:

"SEKCJA 1a

RADA EUROPEJSKA

ARTYKUŁ 201a

1. W przypadku głosowania każdy członek Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednego z pozostałych członków.

Artykuł 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykuł 205 ustęp 2 niniejszego Traktatu mają zastosowanie do Rady Europejskiej, gdy stanowi ona większością kwalifikowaną. Gdy Rada Europejska wypowiada się w drodze głosowania, jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji nie biorą udziału w głosowaniu.

Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu uchwały Rady Europejskiej wymagającej jednomyślności.

2. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego może zostać zaproszony przez Radę Europejską w celu jego wysłuchania.

3. Rada Europejska stanowi zwykłą większością w kwestiach proceduralnych oraz w sprawie przyjęcia swojego regulaminu wewnętrznego.

4. Radę Europejską wspomaga Sekretariat Generalny Rady.

ARTYKUŁ 201b

Rada Europejska przyjmuje większością kwalifikowaną:

a) decyzję ustanawiającą wykaz składów Rady innych niż Rady do Spraw Ogólnych i Rady do Spraw Zagranicznych, zgodnie z artykułem 9c ustęp 6 Traktatu o Unii Europejskiej;

b) decyzję dotyczącą prezydencji składów Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, zgodnie z artykułem 9c ustęp 9 Traktatu o Unii Europejskiej.".

RADA

191)

W artykule 205 wprowadza się następujące zmiany:

ustępy 1 i 2 otrzymują brzmienie:

"1. Jeżeli przyjęcie uchwały wymaga zwykłej większości, Rada stanowi większością członków wchodzących w jej skład.

2. Na zasadzie odstępstwa od artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej, od 1 listopada 2014 roku i z zastrzeżeniem postanowień określonych w Protokole w sprawie postanowień przejściowych, jeżeli Rada nie stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 72% członków Rady reprezentujących Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii.

3. Od 1 listopada 2014 roku i z zastrzeżeniem postanowień określonych w Protokole w sprawie postanowień przejściowych, w przypadku gdy w zastosowaniu Traktatów, nie wszyscy członkowie Rady biorą udział w głosowaniu, większość kwalifikowaną określa się w następujący sposób:

a) większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 55% członków Rady reprezentujących uczestniczące Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności tych Państw.

Mniejszość blokująca obejmuje co najmniej minimalną liczbę członków Rady reprezentujących ponad 35% ludności uczestniczących Państw Członkowskich, plus jeden członek, w przeciwnym razie uznaje się, że większość kwalifikowana została osiągnięta.

b) na zasadzie odstępstwa od litery a), jeżeli Rada nie stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, większość kwalifikowaną stanowi co najmniej 72% członków Rady reprezentujących uczestniczące Państwa Członkowskie, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65% ludności tych Państw.";

192)

Artykuł 207 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 207

1. Komitet złożony ze stałych przedstawicieli rządów Państw Członkowskich odpowiada za przygotowywanie prac Rady i wykonywanie zadań powierzonych mu przez Radę. Komitet może przyjmować decyzje proceduralne w przypadkach przewidzianych w regulaminie wewnętrznym Rady.

2. Radę wspomaga Sekretariat Generalny, działający pod kierunkiem sekretarza generalnego mianowanego przez Radę.

Rada decyduje o organizacji Sekretariatu Generalnego zwykłą większością.

3. Rada stanowi zwykłą większością w kwestiach proceduralnych oraz w celu przyjęcia swojego regulaminu wewnętrznego.".

196)

Uchyla się artykuł 211. Dodaje się artykuł 211a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 211a

Zgodnie z artykułem 9d ustęp 5 Traktatu o Unii Europejskiej członkowie Komisji są wybierani na podstawie systemu rotacji ustanowionego jednomyślnie przez Radę Europejską na podstawie następujących zasad:

a) Państwa Członkowskie są traktowane na zasadzie ścisłej równości przy ustalaniu kolejności i długości mandatu ich obywateli w Komisji; w związku z tym różnica między całkowitą liczbą kadencji pełnionych przez obywateli danych dwóch Państw Członkowskich nie może nigdy przewyższać jednej kadencji;

b) z zastrzeżeniem litery a), skład każdej kolejnej Komisji odzwierciedla w zadowalający sposób różnorodność demograficzną i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich.".

200)

W artykule 215 wprowadza się następujące zmiany:

akapit drugi zastępuje się dwoma akapitami w brzmieniu:

"W przypadku wakatu spowodowanego przez rezygnację, dymisję lub śmierć członka Komisji jest on zastępowany, na okres pozostający do zakończenia kadencji, przez nowego członka posiadającego tę samą przynależność państwową mianowanego przez Radę za wspólnym porozumieniem z przewodniczącym Komisji po konsultacji z Parlamentem Europejskim i zgodnie z kryteriami, o których mowa w artykule 9d ustęp 3 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej.

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek przewodniczącego Komisji, może podjąć decyzję, aby nie zastępować takiego członka, zwłaszcza jeżeli okres pozostający do zakończenia jego kadencji jest krótki.";

209)

Dodaje się nowy artykuł 224a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 224a

Ustanawia się komitet, którego zadaniem jest opiniowanie kandydatów do wykonywania funkcji sędziego i rzecznika generalnego w Trybunale Sprawiedliwości i Sądzie przed ich mianowaniem przez rządy Państw Członkowskich zgodnie z artykułami 223 i 224.

Komitet składa się z siedmiu osobistości wybranych spośród byłych członków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu, członków krajowych sądów najwyższych i prawników o uznanej kompetencji, przy czym jedną z kandydatur proponuje Parlament Europejski. Rada przyjmuje decyzję ustanawiającą reguły funkcjonowania komitetu oraz decyzję mianującą jego członków. Rada stanowi na wniosek prezesa Trybunału Sprawiedliwości.".

211)

W artykule 225a wprowadza się następujące zmiany:

212)

W artykule 228 wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 2 akapit pierwszy i drugi zastępuje się tekstem, który staje się akapitem pierwszym i otrzymuje brzmienie:

"2. Jeżeli Komisja uzna, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków zapewniających wykonanie wyroku Trybunału, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag. Wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności.".

W akapicie trzecim, który staje się akapitem drugim, po wyrazie "Trybunał" skreśla się wyraz "Sprawiedliwości";

dodaje się nowy ustęp 3 w brzmieniu:

"3. Jeżeli Komisja wniesie skargę do Trybunału zgodnie z artykułem 226, uznając, że dane Państwo Członkowskie uchybiło obowiązkowi poinformowania o środkach podjętych w celu transpozycji dyrektywy przyjętej zgodnie z procedurą prawodawczą, Komisja może, o ile uzna to za właściwe, wskazać kwotę ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności.

Jeżeli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie prawa, może nałożyć na dane Państwo Członkowskie ryczałt lub okresową karę pieniężną w wysokości nie przekraczającej kwoty wskazanej przez Komisję. Zobowiązanie do zapłaty staje się skuteczne w terminie określonym w wyroku Trybunału.".

213)

W artykule 229a wyrazy "... Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ..." zastępuje się wyrazami "... Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ...", a wyrazy "wspólnotowe prawo własności przemysłowej" zastępuje się wyrazami "europejskie tytuły prawne w dziedzinie własności intelektualnej". Zdanie ostatnie otrzymuje brzmienie: "Postanowienia te wchodzą w życie po ich zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.".

214)

W artykule 230 wprowadza się następujące zmiany:

216)

W artykule 232 wprowadza się następujące zmiany:

220)

Dodaje się nowy artykuł 235a w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 235a

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w sprawie legalności aktu przyjętego przez Radę Europejską lub Radę zgodnie z artykułem 7 Traktatu o Unii Europejskiej wyłącznie na wniosek Państwa Członkowskiego, którego dotyczy stwierdzenie Rady Europejskiej lub Rady, oraz wyłącznie w odniesieniu do przestrzegania postanowień czysto proceduralnych przewidzianych w tym artykule.

Wniosek takie musi być złożony w terminie miesiąca od daty tego stwierdzenia. Trybunał orzeka w terminie miesiąca od daty wniosku.".

223)

Dodaje się nowe artykuły 240a i 240b w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 240a

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy w zakresie postanowień dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa ani w zakresie aktów przyjętych na ich podstawie.

Trybunał jest jednak właściwy w zakresie kontroli przestrzegania artykułu 25b Traktatu o Unii Europejskiej oraz orzekania w sprawie skarg wniesionych na warunkach przewidzianych w artykule 230 akapit czwarty niniejszego Traktatu, dotyczących kontroli legalności decyzji przewidujących środki ograniczające wobec osób fizycznych lub prawnych przyjętych przez Radę na podstawie tytułu V rozdział 2 Traktatu o Unii Europejskiej.

ARTYKUŁ 240b

W wykonywaniu swoich uprawnień dotyczących postanowień części trzeciej tytuł IV rozdziały 4 i 5 odnoszących się do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy w zakresie kontroli ważności lub proporcjonalności działań policji lub innych organów ścigania w Państwie Członkowskim ani do orzekania w sprawie wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.".

227)

Dodaje się sekcję 4a i artykuł 245a w brzmieniu:

"SEKCJA 4a

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

ARTYKUŁ 245a

1. Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne stanowią Europejski System Banków Centralnych (ESBC). Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne Państw Członkowskich, których walutą jest euro, tworzące Eurosystem, prowadzą politykę pieniężną Unii.

2. ESBC jest kierowany przez organy decyzyjne Europejskiego Banku Centralnego. Głównym celem ESBC jest utrzymywanie stabilności cen. Bez uszczerbku dla tego celu, wspiera on ogólne polityki gospodarcze w Unii, mając na względzie przyczynianie się do osiągnięcia celów Unii.

3. Europejski Bank Centralny ma osobowość prawną. Ma wyłączne prawo do upoważniania do emisji euro. Jest niezależny w wykonywaniu swoich uprawnień oraz w zarządzaniu swoimi finansami. Instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii oraz rządy Państw Członkowskich szanują tę niezależność.

4. Europejski Bank Centralny przyjmuje środki niezbędne do wykonywania swoich zadań zgodnie z artykułami 105-111a, artykułem 115c oraz warunkami przewidzianymi w Statucie ESBC i EBC. Zgodnie z tymi artykułami Państwa Członkowskie, których walutą nie jest euro, a także ich banki centralne zachowują swoje kompetencje w kwestiach pieniężnych.

5. W zakresie swoich uprawnień Europejski Bank Centralny jest konsultowany w sprawie każdego projektu aktu Unii i każdego projektu regulacji na poziomie krajowym oraz może wydawać opinie.".

228)

Dodaje się artykuł 245b, który otrzymuje brzmienie artykułu 112; wprowadza się w nim następujące zmiany:

236)

Dodaje się nowe artykuły 249a-249d w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 249a

1. Zwykła procedura prawodawcza polega na przyjęciu rozporządzenia, dyrektywy lub decyzji wspólnie przez Parlament Europejski i Radę na wniosek Komisji. Procedurę tę określa artykuł 251.

2. W szczególnych przypadkach przewidzianych w Traktatach przyjęcie rozporządzenia, dyrektywy lub decyzji przez Parlament Europejski z udziałem Rady lub przez Radę z udziałem Parlamentu Europejskiego stanowi specjalną procedurę prawodawczą.

3. Akty prawne przyjmowane w drodze procedury prawodawczej stanowią akty prawodawcze.

4. W szczególnych przypadkach przewidzianych w Traktatach akty prawodawcze mogą być przyjmowane z inicjatywy grupy Państw Członkowskich lub Parlamentu Europejskiego, na zalecenie Europejskiego Banku Centralnego lub na wniosek Trybunału Sprawiedliwości lub Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

ARTYKUŁ 249b

1. Akt prawodawczy może przekazywać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów o charakterze nieprawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne, elementy aktu prawodawczego.

Akty prawodawcze wyraźnie określają cele, treść, zakres oraz czas obowiązywania przekazanych uprawnień. Przekazanie uprawnień nie może dotyczyć istotnych elementów danej dziedziny, ponieważ są one zastrzeżone dla aktu prawodawczego,

2. Warunki, którym podlega przekazanie uprawnień, są wyraźnie określone w aktach prawodawczych i mogą być następujące:

a) Parlament Europejski lub Rada może zadecydować o odwołaniu przekazanych uprawnień;

b) akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy Parlament Europejski lub Rada nie wyrażą sprzeciwu w terminie przewidzianym przez akt prawodawczy.

Do celów litery a) i b) Parlament Europejski stanowi większością głosów wchodzących w jego skład członków, a Rada większością kwalifikowaną.

3. W nagłówku aktów delegowanych dodaje się przymiotnik "delegowane" albo "delegowana".

ARTYKUŁ 249c

1. Państwa Członkowskie przyjmują wszelkie środki prawa krajowego niezbędne do wprowadzenia w życie prawnie wiążących aktów Unii.

2. Jeżeli konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii, akty te powierzają uprawnienia wykonawcze Komisji lub, w należycie uzasadnionych przypadkach oraz w przypadkach określonych w artykułach 11 i 13 Traktatu o Unii Europejskiej, Radzie.

3. Do celów ustępu 2 Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają z wyprzedzeniem przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez Państwa Członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję.

4. W nagłówku aktów wykonawczych dodaje się przymiotnik "wykonawcze" albo "wykonawcza".

ARTYKUŁ 249d

Rada przyjmuje zalecenia. Rada stanowi na wniosek Komisji we wszystkich przypadkach, gdy Traktaty przewidują przyjmowanie aktów przez Radę na wniosek Komisji. Rada stanowi jednomyślnie w dziedzinach, w których jednomyślność wymagana jest do przyjęcia aktu Unii. Komisja, a w szczególnych przypadkach przewidzianych w Traktatach również Europejski Bank Centralny, przyjmują zalecenia.".

PROCEDURY PRZYJMOWANIA AKTÓW I INNE POSTANOWIENIA

239)

W artykule 251 wprowadza się następujące zmiany:

Ustęp 2 akapity drugi i trzeci oraz ustępy 3-7 otrzymują brzmienie:

"Pierwsze czytanie

3. Parlament Europejski uchwala stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Radzie.

4. Jeżeli Rada zatwierdzi stanowisko Parlamentu Europejskiego, projektowany akt zostaje przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Parlamentu Europejskiego.

5. Jeżeli Rada nie zatwierdzi stanowiska Parlamentu Europejskiego, przyjmuje własne stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu.

6. Rada informuje w pełni Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły ją do przyjęcia jej stanowiska w pierwszym czytaniu. Komisja informuje w pełni Parlament Europejski o swoim stanowisku.

Drugie czytanie

7. Jeżeli w terminie trzech miesięcy od tego przekazania Parlament Europejski:

a) zatwierdzi stanowisko Rady w pierwszym czytaniu lub nie wypowie się, dany akt uważa się za przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Rady;

b) odrzuci, większością głosów wchodzących w jego skład członków, stanowisko Rady w pierwszym czytaniu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty;

c) zaproponuje większością głosów wchodzących w jego skład członków poprawki do stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, zmieniony w ten sposób tekst jest przekazywany Radzie i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tych poprawek.

8. Jeżeli w terminie trzech miesięcy od otrzymania poprawek Parlamentu Europejskiego Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną:

a) przyjmie wszystkie te poprawki, dany akt uważa się za przyjęty;

b) nie przyjmie wszystkich poprawek, przewodniczący Rady w porozumieniu z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego zwołuje komitet pojednawczy w terminie sześciu tygodni.

9. Rada stanowi jednomyślnie w sprawie poprawek, które stały się przedmiotem negatywnej opinii Komisji.

Procedura pojednawcza

10. Komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady lub ich przedstawiciele oraz taka sama liczba członków reprezentujących Parlament Europejski, ma za zadanie doprowadzić do porozumienia w sprawie wspólnego projektu większością kwalifikowaną członków Rady lub ich przedstawicieli oraz większością głosów członków reprezentujących Parlament Europejski, w terminie sześciu tygodni od jego zwołania, na podstawie stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady w drugim czytaniu.

11. Komisja uczestniczy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbędne inicjatywy na rzecz zbliżenia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady.

12. Jeżeli w terminie sześciu tygodni od jego zwołania komitet pojednawczy nie zatwierdzi wspólnego projektu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty.

Trzecie czytanie

13. Jeżeli w tym terminie komitet pojednawczy zatwierdzi wspólny projekt, Parlament Europejski i Rada dysponują terminem sześciu tygodni od tego zatwierdzenia na przyjęcie danego aktu zgodnie z tym projektem, przy czym Parlament Europejski stanowi większością oddanych głosów, a Rada - większością kwalifikowaną. Jeżeli nie uczynią tego, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty.

14. Terminy trzech miesięcy i sześciu tygodni, o których mowa w niniejszym artykule, są przedłużane najwyżej, odpowiednio, o miesiąc i o dwa tygodnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Postanowienia szczególne

15. Jeżeli, w przypadkach przewidzianych w Traktatach, akt prawodawczy jest poddany zwykłej procedurze prawodawczej z inicjatywy grupy Państw Członkowskich, na zalecenie Europejskiego Banku Centralnego lub na wniosek Trybunału Sprawiedliwości, ustępu 2, ustępu 6 zdanie drugie oraz ustępu 9 nie stosuje się.

W takich przypadkach Parlament Europejski i Rada przekazują Komisji projekt aktu oraz swoje stanowiska w pierwszym i drugim czytaniu. Parlament Europejski lub Rada mogą, w toku całej procedury, zwrócić się do Komisji o opinię, którą Komisja może wydać również z własnej inicjatywy. Może ona również, jeżeli uzna to za niezbędne, uczestniczyć w pracach komitetu pojednawczego zgodnie z ustępem 11.".

241)

Artykuł 253 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 253

Jeżeli Traktaty nie przewidują rodzaju przyjmowanego aktu, instytucje dokonują wyboru, jakiego rodzaju akt ma w danym przypadku zostać przyjęty, w poszanowaniu obowiązujących procedur oraz zasady proporcjonalności.

Akty prawne są uzasadniane i odnoszą się do propozycji, inicjatyw, zaleceń, wniosków lub opinii przewidzianych w Traktatach.

Rozpatrując projekt aktu prawodawczego, Parlament Europejski i Rada powstrzymują się od przyjmowania aktów nieprzewidzianych przez procedurę prawodawczą obowiązującą w danej dziedzinie.".

242)

Artykuł 254 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 254

1. Akty prawodawcze przyjęte zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą są podpisywane przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i przewodniczącego Rady.

Akty prawodawcze przyjęte zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą są podpisywane przez przewodniczącego instytucji, która je przyjęła.

Akty prawodawcze są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Wchodzą one w życie z dniem w nich określonym lub, w jego braku, dwudziestego dnia po ich publikacji.

2. Akty o charakterze nieprawodawczym przyjęte w formie rozporządzeń, dyrektyw oraz decyzji, w przypadku gdy te ostatnie nie wskazują adresata, są podpisywane przez przewodniczącego instytucji, która je przyjęła.

Rozporządzenia, dyrektywy, które są skierowane do wszystkich Państw Członkowskich, jak również decyzje, które nie wskazują adresata, są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Wchodzą one w życie z dniem w nich określonym lub, w jego braku, dwudziestego dnia po ich publikacji.

Inne dyrektywy, jak również decyzje, które wskazują adresata, są notyfikowane adresatom i stają się skuteczne wraz z tą notyfikacją.".

246)

Dodaje się nowy rozdział 3 i artykuł 256a, przy czym rozdziały 3 i 4 otrzymują oznaczenie, odpowiednio, sekcja 1 i sekcja 2, a rozdział 5 otrzymuje oznaczenie rozdział 4:

"ROZDZIAŁ 3

ORGANY DORADCZE UNII

ARTYKUŁ 256a

1. Parlament Europejski, Rada i Komisja są wspomagane przez Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią funkcje doradcze.

2. W skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego wchodzą przedstawiciele organizacji pracodawców, pracowników oraz inni przedstawiciele podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, w szczególności z dziedzin społeczno-ekonomicznej, obywatelskiej, zawodowej i kultury.

3. W skład Komitetu Regionów wchodzą przedstawiciele społeczności regionalnych i lokalnych, posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej albo odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem.

4. Członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów nie wiążą żadne instrukcje. Są w pełni niezależni w wykonywaniu swoich funkcji, w ogólnym interesie Unii.

5. W regularnych odstępach czasu Rada dokonuje przeglądu zasad, o których mowa w ustępach 2 i 3, odnoszących się do charakteru składu Komitetów, w celu uwzględnienia rozwoju gospodarczego, społecznego i demograficznego w Unii. W tym celu Rada na wniosek Komisji przyjmuje decyzje.".

KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY

252)

W artykule 263 wprowadza się następujące zmiany:

257)

W artykule 268 wprowadza się następujące zmiany:

dodaje się nowe ustępy 2-6 w brzmieniu:

"2. Wydatki wpisane do budżetu są zatwierdzane na czas trwania roku budżetowego, zgodnie z rozporządzeniem, o którym mowa w artykule 279.

3. Dokonanie wydatków wpisanych do budżetu wymaga uprzedniego przyjęcia prawnie wiążącego aktu Unii stanowiącego podstawę prawną jej działania oraz dokonania odpowiednich wydatków zgodnie z rozporządzeniem, o którym mowa w artykule 279, z zastrzeżeniem wyjątków w nim określonych.

4. W celu zapewnienia dyscypliny budżetowej Unia nie przyjmuje żadnego aktu, który może mieć istotny wpływ na budżet, bez zapewnienia możliwości finansowania wydatków wynikających z takich aktów w granicach zasobów własnych Unii i w poszanowaniu wieloletnich ram finansowych, o których mowa w artykule 270a.

5. Budżet jest wykonywany zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami. Państwa Członkowskie współpracują z Unią w celu zagwarantowania wykorzystania środków wpisanych do budżetu zgodnie z tą zasadą.

6. Unia i Państwa Członkowskie, zgodnie z postanowieniami artykułu 280, zwalczają nadużycia finansowe i wszelkie inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii.".

ZASOBY WŁASNE UNII

259)

W artykule 269 wprowadza się następujące zmiany:

akapit ostatni zastępuje się dwoma akapitami w brzmieniu:

"Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, przyjmuje decyzję określającą przepisy mające zastosowanie do systemu zasobów własnych Unii. W tym kontekście można ustanawiać nowe lub uchylać istniejące kategorie zasobów własnych. Decyzja ta wchodzi w życie dopiero po jej zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Rada, stanowiąc w drodze rozporządzenia zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, ustanawia środki wykonawcze w odniesieniu do systemu zasobów własnych Unii w zakresie, w jakim zostało to przewidziane w decyzji przyjętej na podstawie akapitu trzeciego. Rada stanowi po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.".

261)

Dodaje się nowy rozdział 2 i nowy artykuł 270a w brzmieniu:

"ROZDZIAŁ 2

WIELOLETNIE RAMY FINANSOWE

ARTYKUŁ 270a

1. Wieloletnie ramy finansowe mają na celu zapewnienie dokonywania wydatków Unii w sposób usystematyzowany i w granicach jej zasobów własnych.

Ramy ustala się na okres co najmniej pięciu lat.

Roczny budżet Unii jest zgodny z wieloletnimi ramami finansowymi.

2. Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, przyjmuje rozporządzenie określające wieloletnie ramy finansowe. Rada stanowi jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, który stanowi większością głosów wchodzących w jego skład członków.

Rada Europejska może jednomyślnie przyjąć decyzję upoważniającą Radę do stanowienia większością kwalifikowaną przy przyjmowaniu rozporządzenia, o którym mowa w akapicie pierwszym.

3. Ramy finansowe określają kwoty rocznych pułapów środków na zobowiązania z podziałem na kategorie wydatków oraz rocznego pułapu środków na płatności. Kategorie wydatków, w liczbie ograniczonej, odpowiadają głównym sektorom działalności Unii.

Ramy finansowe zawierają wszelkie inne postanowienia wymagane dla prawidłowego prowadzenia rocznej procedury budżetowej.

4. Jeżeli rozporządzenie Rady ustanawiające nowe ramy finansowe nie zostało przyjęte przed wygaśnięciem poprzednich ram finansowych, pułapy i inne przepisy dotyczące ostatniego roku obowiązywania tych ram przedłuża się do czasu przyjęcia tego aktu.

5. W toku całej procedury prowadzącej do przyjęcia ram finansowych Parlament Europejski, Rada i Komisja podejmują wszelkie środki niezbędne do ułatwienia takiego przyjęcia.".

ROCZNY BUDŻET UNII

265)

W artykule 272 ustęp 1 otrzymuje oznaczenie artykuł 270b, a artykuł 272 ustępy 2-10 otrzymują brzmienie:

"ARTYKUŁ 272

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, ustanawiają roczny budżet Unii zgodnie z poniższymi postanowieniami.

1. Każda instytucja, z wyjątkiem Europejskiego Banku Centralnego, sporządza przed 1 lipca swój preliminarz wydatków na następny rok budżetowy. Komisja łączy te preliminarze w projekt budżetu, który może zawierać różne warianty preliminarzy.

Projekt budżetu obejmuje prognozę dochodów i wydatków.

2. Komisja przedkłada wniosek zawierający projekt budżetu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie nie później niż 1 września roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma być wykonywany.

Komisja może zmieniać projekt budżetu w toku procedury do czasu powołania komitetu pojednawczego, o którym mowa w ustępie 5.

3. Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu budżetu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu nie później niż 1 października roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma być wykonywany. Rada w pełni informuje Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły ją do przyjęcia jej stanowiska.

4. Jeżeli w terminie czterdziestu dwóch dni od tego przekazania Parlament Europejski:

a) zatwierdzi stanowisko Rady, budżet zostaje przyjęty;

b) nie podejmie decyzji, budżet uważa się za przyjęty;

c) przyjmie większością głosów wchodzących w jego skład członków poprawki, zmieniony projekt jest przekazywany Radzie i Komisji. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego w porozumieniu z przewodniczącym Rady niezwłocznie zwołuje komitet pojednawczy. Jednak komitet pojednawczy nie zbiera się, jeżeli w terminie dziesięciu dni od przekazania projektu, Rada poinformuje Parlament Europejski o przyjęciu wszystkich jego poprawek.

5. Komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady lub ich przedstawiciele oraz taka sama liczba członków reprezentujących Parlament Europejski, ma za zadanie na podstawie stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady osiągnąć porozumienie w sprawie wspólnego projektu większością kwalifikowaną członków Rady lub ich przedstawicieli oraz większością głosów członków reprezentujących Parlament Europejski, w terminie dwudziestu jeden dni od jego zwołania.

Komisja uczestniczy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbędne inicjatywy na rzecz zbliżenia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady.

6. Jeżeli w terminie dwudziestu jeden dni, o którym mowa w ustępie 5, komitet pojednawczy doprowadzi do porozumienia w sprawie wspólnego projektu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada dysponują terminem czternastu dni od daty tego porozumienia na przyjęcie wspólnego projektu.

7. Jeżeli w terminie czternastu dni, o którym mowa w ustępie 6:

a) Parlament Europejski i Rada zatwierdzą wspólny projekt lub nie podejmą decyzji, lub jeżeli jedna z tych instytucji zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy druga nie podejmie decyzji, budżet uznaje się za ostatecznie przyjęty zgodnie ze wspólnym projektem; lub

b) Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków, i Rada odrzucą wspólny projekt, lub jedna z tych instytucji odrzuci wspólny projekt, podczas gdy druga nie podejmie decyzji, Komisja przedkłada nowy projekt budżetu; lub

c) Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków, odrzuci wspólny projekt, podczas gdy Rada go zatwierdzi, Komisja przedkłada nowy projekt budżetu; lub

d) Parlament Europejski zatwierdzi wspólny projekt, podczas gdy Rada go odrzuci, Parlament Europejski może, w terminie czternastu dni od dnia odrzucenia projektu przez Radę i stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład członków i trzech piątych oddanych głosów, zdecydować o potwierdzeniu wszystkich lub niektórych poprawek, o których mowa w ustępie 4 litera c). Jeżeli którakolwiek z poprawek Parlamentu Europejskiego nie zostanie potwierdzona, stanowisko uzgodnione w ramach komitetu pojednawczego w sprawie linii budżetowej, która jest przedmiotem tej zmiany, zostaje utrzymane. Budżet uznaje się za ostatecznie przyjęty na tej podstawie.

8. Jeżeli w terminie dwudziestu jeden dni, o którym mowa w ustępie 5, komitet pojednawczy nie doprowadzi do porozumienia w sprawie wspólnego projektu, Komisja przedkłada nowy projekt budżetu.

9. W przypadku gdy procedura przewidziana w niniejszym artykule została zakończona, przewodniczący Parlamentu Europejskiego stwierdza, że budżet jest ostatecznie przyjęty.

10. Każda instytucja korzysta z uprawnień przyznanych jej w niniejszym artykule zgodnie z Traktatami oraz aktami przyjętymi na ich mocy, w szczególności w dziedzinie zasobów własnych Unii oraz równowagi między dochodami i wydatkami.".

266)

W artykule 273 wprowadza się następujące zmiany:

w akapicie pierwszym wyrazy "poddany głosowaniu" zastępuje się wyrazami "ostatecznie przyjęty", skreśla się wyrazy "lub inną jednostkę podziału", zaś fragment zdania ostatniego w brzmieniu: "...w granicach jednej dwunastej środków przyznanych w budżecie w poprzednim roku budżetowym na każdą pozycję budżetu, z zastrzeżeniem, że nie może to spowodować pozostawienia do dyspozycji Komisji środków w kwocie przewyższającej jedną dwunastą środków przewidzianych w przygotowywanym projekcie budżetu" zastępuje się wyrazami "...w granicach jednej dwunastej środków przyznanych w ramach danego rozdziału budżetu w poprzednim roku budżetowym, przy czym kwota ta nie może przekraczać jednej dwunastej środków przewidzianych w tym samym rozdziale w projekcie budżetu";

268)

Przed artykułem 274 dodaje się rozdział 4 "WYKONANIE BUDŻETU I ABSOLUTORIUM"; w artykule tym wprowadza się następujące zmiany:

273)

W artykule 279 wprowadza się następujące zmiany:

274)

Dodaje się nowe artykuły 279a i 279b w brzmieniu:

"ARTYKUŁ 279a

Parlament Europejski, Rada i Komisja zapewniają dostępność środków finansowych umożliwiających Unii wykonywanie jej zobowiązań prawnych wobec stron trzecich.

ARTYKUŁ 279b

Regularne spotkania przewodniczących Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji są zwoływane z inicjatywy Komisji w ramach procedur budżetowych, o których mowa w niniejszym rozdziale. Przewodniczący podejmują wszelkie środki niezbędne do popierania uzgodnień i zbliżania stanowisk instytucji, którymi kierują, w celu ułatwienia wykonania niniejszego tytułu.".

ZWALCZANIE NADUŻYĆ FINANSOWYCH

278)

Dodaje się poniższe artykuły 280a-280i, które wraz z artykułem 10 Traktatu o Unii Europejskiej zastępują artykuły 27a-27e, 40-40b i 43-45 dotychczasowego Traktatu o Unii Europejskiej oraz artykuły 11 i 11a Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską:

"ARTYKUŁ 280a

Wzmocniona współpraca jest podejmowana w poszanowaniu Traktatów i prawa Unii.

Współpraca ta nie może naruszać rynku wewnętrznego ani spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Nie może ona stanowić przeszkody ani dyskryminacji w handlu między Państwami Członkowskimi, ani prowadzić do zakłócenia konkurencji między nimi.

ARTYKUŁ 280b

Wzmocniona współpraca nie narusza kompetencji, praw i obowiązków Państw Członkowskich, które w niej nie uczestniczą. Państwa te nie utrudniają wprowadzania jej w życie przez uczestniczące Państwa Członkowskie.

ARTYKUŁ 280c

1. Od chwili jej ustanowienia, wzmocniona współpraca pozostaje otwarta dla wszystkich Państw Członkowskich, pod warunkiem spełnienia ewentualnych warunków uczestnictwa określonych w decyzji upoważniającej. Państwa Członkowskie mogą przystąpić do współpracy także w dowolnym innym momencie, o ile, poza spełnieniem wyżej wymienionych warunków, będą również przestrzegać aktów już przyjętych w ramach tej współpracy.

Komisja i Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy zapewniają wsparcie dla uczestnictwa w niej możliwie największej liczby Państw Członkowskich.

2. Komisja oraz, w stosownym przypadku, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa regularnie informują Parlament Europejski i Radę o rozwoju wzmocnionej współpracy.

ARTYKUŁ 280d

1. Państwa Członkowskie, które pragną ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę w jednej z dziedzin, o których mowa w Traktatach, z wyjątkiem dziedzin kompetencji wyłącznej oraz wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, kierują wniosek do Komisji, określając zakres zastosowania i cele przewidywanej wzmocnionej współpracy. Komisja może przedłożyć Radzie odpowiedni wniosek. Jeżeli Komisja nie przedłoży takiego wniosku, zawiadamia o tym zainteresowane Państwa Członkowskie, podając uzasadnienie.

Upoważnienie do podjęcia wzmocnionej współpracy, o której mowa w akapicie pierwszym, jest udzielane przez Radę na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

2. Wniosek Państw Członkowskich, które chcą ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, jest kierowany do Rady. Jest on przekazywany przez nią wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw Zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który wydaje opinię o spójności przewidywanej wzmocnionej współpracy ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa Unii, oraz Komisji, która wydaje opinię dotyczącą w szczególności spójności przewidywanej wzmocnionej współpracy z innymi politykami Unii. Wniosek przekazywany jest również do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu.

Upoważnienie do podjęcia wzmocnionej współpracy jest udzielane na mocy decyzji Rady stanowiącej jednomyślnie.

ARTYKUŁ 280e

W obradach Rady mogą uczestniczyć wszyscy jej członkowie, jednak w głosowaniu biorą udział tylko członkowie Rady reprezentujący Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy.

Jednomyślność jest osiągana wyłącznie głosami przedstawicieli uczestniczących Państw Członkowskich.

Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3.

ARTYKUŁ 280f

1. Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć w już realizowanej wzmocnionej współpracy w jednej z dziedzin, o których mowa w artykule 280d ustęp 1, notyfikuje swój zamiar Radzie i Komisji.

Komisja potwierdza, w terminie czterech miesięcy od otrzymania tej notyfikacji, uczestnictwo danego Państwa Członkowskiego. Stwierdza ona, w stosownych przypadkach, że warunki uczestnictwa zostały spełnione i przyjmuje niezbędne środki przejściowe dotyczące stosowania aktów już przyjętych w ramach wzmocnionej współpracy.

Jeżeli jednak Komisja uważa, że warunki uczestnictwa nie zostały spełnione, wskazuje środki, które należy podjąć w celu spełnienia tych warunków i określa termin ponownego rozpatrzenia wniosku. Po upływie terminu, rozpatruje ona ponownie wniosek zgodnie z procedurą przewidzianą w akapicie drugim. Jeżeli Komisja uważa, że warunki uczestnictwa nadal pozostają niespełnione, zainteresowane Państwo Członkowskie może przekazać sprawę Radzie, która podejmuje decyzję w sprawie wniosku. Rada stanowi zgodnie z artykułem 280e. Rada może również na wniosek Komisji przyjąć środki przejściowe, o których mowa w akapicie drugim.

2. Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć w realizowanej już wzmocnionej współpracy w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, notyfikuje swój zamiar Radzie, wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji.

Rada potwierdza uczestnictwo danego Państwa Członkowskiego po konsultacji z wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i po stwierdzeniu, w stosownych przypadkach, że warunki uczestnictwa zostały spełnione. Rada, na wniosek wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, może także przyjąć niezbędne środki przejściowe dotyczące stosowania aktów już przyjętych w ramach wzmocnionej współpracy. Jeżeli jednak Rada uważa, że warunki uczestnictwa nie zostały spełnione, wskazuje środki, które należy podjąć w celu spełnienia tych warunków i określa termin ponownego rozpatrzenia wniosku w sprawie uczestnictwa.

Do celów niniejszego ustępu Rada stanowi jednomyślnie, zgodnie z artykułem 280e.

ARTYKUŁ 280g

Wydatki wynikające z realizacji wzmocnionej współpracy, inne niż koszty administracyjne ponoszone przez instytucje, obciążają uczestniczące we współpracy Państwa Członkowskie, chyba że Rada, stanowiąc jednomyślnie głosami wszystkich swoich członków, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, zadecyduje inaczej.

ARTYKUŁ 280h

1. Jeżeli postanowienie Traktatów, które może być zastosowane w ramach wzmocnionej współpracy przewiduje, że Rada stanowi jednomyślnie, Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie z zasadami zawartymi w artykule 280e, może podjąć decyzję o stanowieniu większością kwalifikowaną.

2. Jeżeli postanowienie Traktatów, które może być zastosowane w ramach wzmocnionej współpracy przewiduje, że Rada przyjmuje akty zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie z zasadami zawartymi w artykule 280e, może przyjąć decyzję o stanowieniu zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą. Rada stanowi po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

3. Ustępów 1 i 2 nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne.

ARTYKUŁ 280i

Rada i Komisja zapewniają spójność działań podejmowanych w ramach wzmocnionej współpracy oraz ich zgodność z politykami Unii, współpracując w tym celu ze sobą.".

POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

287)

W artykule 299 wprowadza się następujące zmiany:

289)

Artykuł 308 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 308

1. Jeżeli działanie Unii okaże się niezbędne do osiągnięcia, w ramach polityk określonych w Traktatach, jednego z celów, o których mowa w Traktatach, a Traktat nie przewidział uprawnień do działania wymaganego w tym celu, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, przyjmuje stosowne przepisy. Jeżeli przepisy te są przyjmowane przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, stanowi ona również jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.

2. W ramach procedury kontroli stosowania zasady pomocniczości określonej w artykule 3b ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja zwraca uwagę parlamentów narodowych na wnioski, których podstawą jest niniejszy artykuł.

3. Środki, których podstawą jest niniejszy artykuł, nie mogą prowadzić do harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich, jeżeli Traktaty wykluczają taką harmonizację.

4. Niniejszy artykuł nie może służyć jako podstawa do osiągania celów związanych ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa, a wszelkie akty przyjęte zgodnie z niniejszym artykułem przestrzegają granic określonych w artykule 25b akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej.".

291)

Artykuł 309 otrzymuje brzmienie:

"ARTYKUŁ 309

Do celów artykułu 7 Traktatu o Unii Europejskiej dotyczącego zawieszenia niektórych praw wynikających z członkostwa w Unii, członek Rady Europejskiej lub Rady reprezentujący dane Państwo Członkowskie nie bierze udziału w głosowaniu, a dane Państwo Członkowskie nie jest uwzględniane przy obliczaniu jednej trzeciej lub czterech piątych Państw Członkowskich przewidzianych w ustępach 1 i 2 wspomnianego artykułu. Wstrzymanie się od głosu członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w przyjęciu decyzji, o których mowa w ustępie 2 wspomnianego artykułu.

Do celów przyjęcia decyzji, o których mowa w artykule 7 ustęp 3 i 4 Traktatu o Unii Europejskiej, większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera b) niniejszego Traktatu.

Jeżeli w wyniku podjęcia decyzji o zawieszeniu prawa do głosowania zgodnie z artykułem 7 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej Rada stanowi większością kwalifikowaną na podstawie jednego z postanowień Traktatów, większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera b) niniejszego Traktatu, lub jeżeli Rada stanowi na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa - zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a).

Do celów artykułu 7 Traktatu o Unii Europejskiej Parlament Europejski stanowi większością dwóch trzecich oddanych głosów, reprezentujących większość wchodzących w jego skład członków.".

293)

Uchyla się artykuł 311. Dodaje się artykuł 311a, który otrzymuje brzmienie artykułu 299 ustęp 2 akapit pierwszy i artykułu 299 ustęp 3-6; w tekście tym wprowadza się następujące zmiany:

ARTYKUŁ 5

Odesłania krzyżowe do artykułów, sekcji, rozdziałów, tytułów i części Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, podobnie jak między nimi, dostosowuje się zgodnie z ustępem 1, a odesłania do ustępów lub akapitów wspomnianych artykułów, których oznaczenia lub kolejność zostały zmienione zgodnie z niektórymi postanowieniami niniejszego Traktatu, dostosowuje się zgodnie z tymi postanowieniami.

Odesłania do artykułów, sekcji, rozdziałów, tytułów i części Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zawarte w innych traktatach i aktach prawa pierwotnego stanowiących podstawę Unii dostosowuje się zgodnie z ustępem 1. Odesłania do motywów Traktatu o Unii Europejskiej lub do ustępów lub akapitów artykułów Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, których oznaczenia lub kolejność zostały zmienione zgodnie z niniejszym Traktatem dostosowuje się zgodnie z nim.

W stosownych przypadkach dostosowania te dotyczą także przypadków uchylenia danego postanowienia.

Odesłania do motywów, artykułów, sekcji, rozdziałów, tytułów i części Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, zmienione niniejszym Traktatem, zawarte w innych instrumentach lub aktach traktuje się jak odesłania do motywów, artykułów, sekcji, rozdziałów, tytułów i części tych Traktatów, z uwzględnieniem ich zmienionego oznaczenia zgodnie z ustępem 1 i, odpowiednio, do ustępów lub akapitów tych artykułów, z uwzględnieniem ich zmienionego oznaczenia lub zmienionej kolejności zgodnie z niektórymi postanowieniami niniejszego Traktatu.

ARTYKUŁ 6

ARTYKUŁ 7

Niniejszy Traktat, zwany Traktatem z Lizbony, sporządzony w jednym oryginalnym egzemplarzu w języku angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim i włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równi autentyczne, zostanie złożony w archiwum Rządu Republiki Włoskiej, który przekaże kopię poświadczoną za zgodność z oryginałem każdemu z rządów pozostałych Państw-Sygnatariuszy.

W DOWÓD CZEGO niżej podpisani pełnomocnicy złożyli swoje podpisy pod niniejszym Traktatem.

Съставено в Лисабон на тринадесети декември две хиляди и седма година.

Hecho en Lisboa, el trece de diciembre de dos mil siete.

V Lisabonu dne třináctého prosince dva tisíce sedm.

Udfærdiget i Lissabon den trettende december to tusind og syv.

Geschehen zu Lissabon am dreizehnten Dezember zweitausendsieben.

Kahe tuhande seitsmenda aasta detsembrikuu kolmeteistkümnendal päeval Lissabonis.

Έγινε στη Λισσαβώνα, στις δέκα τρεις Δεκεμβρίου δύο χιλιάδες επτά.

Done at Lisbon on the thirteenth day of December in the year two thousand and seven.

Fait à Lisbonne, le treize décembre deux mille sept.

Arna dhéanamh i Liospóin, an tríú lá déag de Nollaig sa bhliain dhá mhíle a seacht.

Fatto a Lisbona, addì tredici dicembre duemilasette.

Lisabonā, divtūkstoš septītā gada trīspadsmitajā decembrī.

Priimta Lisabonoje du tūkstančiai septintųjų metų gruodžio tryliktą dieną.

Kelt Lisszabonban, a kétezer-hetedik év december tizenharmadik napján.

Magħmul f'Lisbona, fit-tlettax-il jum ta' Dićembru tas-sena elfejn u sebgħa.

Gedaan te Lissabon, de dertiende december tweeduizend zeven.

Sporządzono w Lizbonie dnia trzynastego grudnia roku dwa tysiące siódmego.

Feito em Lisboa, em treze de Dezembro de dois mil e sete.

Întocmit la Lisabona la treisprezece decembrie două mii apte.

V Lisabone dňa trinásteho decembra dvetisícsedem.

V Lizboni, dne trinajstega decembra leta dva tisoč sedem.

Tehty Lissabonissa kolmantenatoista päivänä joulukuuta vuonna kaksituhattaseitsemän.

Som skedde i Lissabon den trettonde december tjugohundrasju.

Voor Zijne Majesteit de Koning der Belgen

Pour Sa Majesté le Roi des Belges

Für Seine Majestät den König der Belgier

(podpis pominięto)

"Deze handtekening verbindt eveneens de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest."

«Cette signature engage également la Communauté française, la Communauté flamande, la Communauté germanophone, la Région wallonne, la Région flamande et la Région de Bruxelles-Capitale.»

"Diese Unterschrift bindet zugleich die Deutschsprachige Gemeinschaft, die Flämische Gemeinschaft, die Französische Gemeinschaft, die Wallonische Region, die Flämische Region und die Region Brüssel-Hauptstadt."

За Правителството на Република България

(podpis pominięto)

Za prezidenta Ćeské republiky

(podpis pominięto)

For Hendes Majestæt Danmarks Dronning

(podpis pominięto)

Für den Präsidenten der Bundesrepublik Deutschland

(podpis pominięto)

Eesti Vabariigi Presidendi nimel

(podpis pominięto)

Thar ceann Uachtarán na hÉireann

For the President of Ireland

(podpis pominięto)

Για τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας

(podpis pominięto)

Por Su Majestad el Rey de España

(podpis pominięto)

Pour le Président de la République francaise

(podpis pominięto)

Per il Presidente della Repubblica italiana

(podpis pominięto)

Για τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας

(podpis pominięto)

Latvijas Republikas Valsts prezidenta vārdā

(podpis pominięto)

Lietuvos Respublikos Prezidento vardu

(podpis pominięto)

Pour Son Altesse Royale le Grand-Duc de Luxembourg

(podpis pominięto)

A Magyar Köztársaság Elnöke részéről

(podpis pominięto)

Għall-President ta' Malta

(podpis pominięto)

Voor Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden

(podpis pominięto)

Für den Bundespräsidenten der Republik Österreich

(podpis pominięto)

Za Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

(podpis pominięto)

Pelo Presidente da República Portuguesa

(podpis pominięto)

Pentru Preşedintele României

(podpis pominięto)

Za predsednika Republike Slovenije

(podpis pominięto)

Za prezidenta Slovenskej republiky

(podpis pominięto)

Suomen Tasavallan Presidentin puolesta

För Republiken Finlands President

(podpis pominięto)

För Konungariket Sveriges regering

(podpis pominięto)

For Her Majesty the Queen of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

(podpis pominięto)

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE ROLI PARLAMENTÓW NARODOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRZYPOMINAJĄC, że sposób, w jaki parlamenty narodowe sprawują kontrolę nad swoimi rządami w odniesieniu do działań Unii Europejskiej, należy do organizacji i praktyki konstytucyjnej każdego Państwa Członkowskiego,

PRAGNĄC zachęcić parlamenty narodowe do bardziej aktywnego udziału w działaniach Unii Europejskiej i zwiększyć możliwość wyrażania przez nie ich punktu widzenia w sprawie projektów aktów prawodawczych Unii Europejskiej, a także w innych kwestiach, które mogą stanowić dla nich przedmiot szczególnego zainteresowania,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej:

TYTUŁ I

INFORMACJE DLA PARLAMENTÓW NARODOWYCH

ARTYKUŁ 2

Projekty aktów prawodawczych kierowane do Parlamentu Europejskiego i do Rady są przekazywane parlamentom narodowym.

Do celów niniejszego Protokołu przez "projekty aktów prawodawczych" rozumie się wnioski Komisji, inicjatywy grupy Państw Członkowskich, inicjatywy Parlamentu Europejskiego, wnioski Trybunału Sprawiedliwości, zalecenia Europejskiego Banku Centralnego i wnioski Europejskiego Banku Inwestycyjnego mające na celu przyjęcie aktu prawodawczego.

Projekty aktów prawodawczych pochodzące od Komisji są przekazywane parlamentom narodowym bezpośrednio przez Komisję równocześnie z ich przekazaniem Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Projekty aktów prawodawczych pochodzące od Parlamentu Europejskiego są przekazywane parlamentom narodowym bezpośrednio przez Parlament Europejski.

Projekty aktów prawodawczych pochodzące od grupy Państw Członkowskich, Trybunału Sprawiedliwości, Europejskiego Banku Centralnego lub Europejskiego Banku Inwestycyjnego są przekazywane parlamentom narodowym przez Radę.

ARTYKUŁ 3

Parlamenty narodowe mogą przesyłać przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uzasadnioną opinię na temat zgodności projektu aktu prawodawczego z zasadą pomocniczości, zgodnie z procedurą przewidzianą w Protokole w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności.

Jeżeli projekt aktu prawodawczego pochodzi od grupy Państw Członkowskich, przewodniczący Rady przekazuje uzasadnione opinię lub opinie rządom tych Państw Członkowskich.

Jeżeli projekt aktu prawodawczego pochodzi od Trybunału Sprawiedliwości, Europejskiego Banku Centralnego lub Europejskiego Banku Inwestycyjnego, przewodniczący Rady przekazuje uzasadnione opinię lub opinie danej instytucji lub organowi.

ARTYKUŁ 4

Termin między przekazaniem parlamentom narodowym projektu aktu prawodawczego w językach urzędowych Unii a datą jego wpisania do wstępnego porządku obrad Rady w celu jego przyjęcia lub przyjęcia stanowiska w ramach procedury prawodawczej wynosi osiem tygodni. W pilnych przypadkach możliwe są wyjątki, które zostają uzasadnione w akcie lub w stanowisku Rady. Z wyjątkiem przypadków pilnych, które zostały należycie uzasadnione, w ciągu tych ośmiu tygodni nie zawiera się żadnego porozumienia w sprawie projektu aktu prawodawczego. Z wyjątkiem przypadków pilnych, które zostały należycie uzasadnione, termin między wpisaniem projektu aktu prawodawczego do wstępnego porządku obrad Rady a przyjęciem stanowiska wynosi dziesięć dni.

TYTUŁ II

WSPÓŁPRACA MIĘDZYPARLAMENTARNA

ARTYKUŁ 10

Konferencja organów parlamentarnych wyspecjalizowanych w sprawach Unii może przedkładać wszelkie uwagi, które uzna za właściwe, pod rozwagę Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Konferencja ta wspiera ponadto wymianę informacji i najlepszych praktyk między parlamentami narodowymi a Parlamentem Europejskim, w tym między ich wyspecjalizowanymi komisjami. Może także organizować konferencje międzyparlamentarne na wybrane tematy, w szczególności w celu omówienia zagadnień wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Uwagi przedłożone przez konferencję nie wiążą parlamentów narodowych ani nie przesądzają ich stanowiska.

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STOSOWANIAZASAD POMOCNICZOŚCI I PROPORCJONALNOŚCI

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRAGNĄC zapewnić podejmowanie decyzji na poziomie możliwie najbliższym obywatelom Unii,

ZDECYDOWANE określić warunki stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności określonych w artykule 3b Traktatu o Unii Europejskiej oraz ustanowić system kontroli stosowania tych zasad,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 4

Komisja przekazuje parlamentom narodowym swoje projekty i swoje zmienione projekty aktów prawodawczych równocześnie z ich przekazaniem prawodawcy Unii.

Parlament Europejski przekazuje parlamentom narodowym swoje projekty i swoje zmienione projekty aktów prawodawczych.

Rada przekazuje parlamentom narodowym projekty i zmienione projekty aktów prawodawczych pochodzących od grupy Państw Członkowskich, Trybunału Sprawiedliwości, Europejskiego Banku Centralnego lub Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Rezolucje legislacyjne Parlamentu Europejskiego oraz stanowiska Rady są, po ich przyjęciu, przekazywane przez te instytucje parlamentom narodowym.

ARTYKUŁ 5

Projekty aktów prawodawczych są uzasadniane w odniesieniu do zasad pomocniczości i proporcjonalności. Każdy projekt aktu prawodawczego powinien zawierać szczegółowe stwierdzenie umożliwiające ocenę zgodności z zasadami pomocniczości i proporcjonalności. Takie stwierdzenie powinno zawierać dane umożliwiające ocenę skutków finansowych danego projektu aktu oraz, w przypadku dyrektywy, jej skutków dla regulacji wprowadzanych przez Państwa Członkowskie, w tym, w stosownym przypadku, dla prawodawstwa regionalnego. Podstawy stwierdzenia, że cel Unii może zostać lepiej osiągnięty na poziomie Unii, są uzasadniane na podstawie wskaźników jakościowych, a tam gdzie to możliwe, ilościowych. Projekty aktów prawodawczych biorą pod uwagę konieczność zminimalizowania wszelkich obciążeń finansowych lub administracyjnych nakładanych na Unię, rządy krajowe, władze regionalne lub lokalne, podmioty gospodarcze i obywateli oraz to, by takie obciążenia były współmierne do zamierzonego celu.

ARTYKUŁ 6

Każdy parlament narodowy lub każda izba parlamentu narodowego może, w terminie ośmiu tygodni od daty przekazania projektu aktu prawodawczego w językach urzędowych Unii, przesłać przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uzasadnioną opinię zawierającą powody, dla których uznaje, że dany projekt nie jest zgodny z zasadą pomocniczości. Do parlamentu narodowego lub izby parlamentu narodowego należy konsultowanie się, w stosownym przypadku, z parlamentami regionalnymi mającymi kompetencje prawodawcze.

Jeżeli projekt aktu prawodawczego pochodzi od grupy Państw Członkowskich, przewodniczący Rady przekazuje opinię rządom tych Państw Członkowskich.

ARTYKUŁ 7

Parlament Europejski, Rada i Komisja oraz, w stosownym przypadku, grupa Państw Członkowskich, Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Bank Centralny lub Europejski Bank Inwestycyjny, jeżeli projekt aktu prawodawczego pochodzi od nich, uwzględniają uzasadnione opinie wydane przez parlamenty narodowe lub izbę parlamentu narodowego.

Każdy parlament narodowy dysponuje dwoma głosami rozdzielonymi w zależności od krajowego systemu parlamentarnego. W dwuizbowym krajowym systemie parlamentarnym każda z izb dysponuje jednym głosem.

W przypadku gdy uzasadnione opinie o niezgodności projektu aktu prawodawczego z zasadą pomocniczości stanowią co najmniej jedną trzecią głosów przyznanych parlamentom narodowym zgodnie z ustępem 1 akapit drugi, projekt zostaje poddany ponownej analizie. Próg ten wynosi jedną czwartą w przypadku projektu aktu prawodawczego dotyczącego przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, przedłożonego na podstawie artykułu 61i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Po ponownej analizie, Komisja lub, w stosownym przypadku, grupa Państw Członkowskich, Parlament Europejski, Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Bank Centralny lub Europejski Bank Inwestycyjny, jeżeli projekt aktu prawodawczego pochodzi od nich, mogą postanowić o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu projektu. Decyzja ta musi być uzasadniona.

Ponadto, jeżeli w ramach zwykłej procedury prawodawczej uzasadnione opinie o niezgodności wniosku dotyczącego aktu prawodawczego z zasadą pomocniczości stanowią co najmniej zwykłą większość głosów przyznanych parlamentom narodowym zgodnie z ustępem 1 akapit drugi, wniosek zostaje poddany ponownej analizie. Po ponownej analizie Komisja może postanowić o podtrzymaniu, zmianie lub wycofaniu wniosku.

Jeżeli Komisja postanowi podtrzymać wniosek, powinna przedstawić uzasadnioną opinię określającą przyczyny, dla których uważa, że wniosek ten jest zgodny z zasadą pomocniczości. Wspomniana uzasadniona opinia, a także uzasadnione opinie parlamentów narodowych, powinny zostać przekazane prawodawcy Unii w celu ich wzięcia pod uwagę w ramach procedury prawodawczej:

ARTYKUŁ 8

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w zakresie skarg w sprawie naruszenia przez akt prawodawczy zasady pomocniczości wniesionych przez Państwo Członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w artykule 230 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub przekazanych przez nie zgodnie z jego porządkiem prawnym w imieniu jego parlamentu narodowego lub izby tego parlamentu.

Zgodnie z zasadami określonymi w tym samym artykule skargi takie mogą być również wnoszone przez Komitet Regionów w odniesieniu do aktów prawodawczych, do których przyjęcia Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wymaga jego konsultacji.

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE EUROGRUPY

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRAGNĄC sprzyjać warunkom silniejszego wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej i w tym celu pragnąc rozwijać coraz ściślejszą koordynację polityk gospodarczych w strefie euro,

ŚWIADOME konieczności ustanowienia postanowień szczególnych w celu pogłębienia dialogu między Państwami Członkowskimi, których walutą jest euro, w oczekiwaniu na moment, w którym euro stanie się walutą wszystkich Państw Członkowskich Unii,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 1

Ministrowie Państw Członkowskich, których walutą jest euro, zbierają się na nieformalnych spotkaniach. Spotkania te odbywają się, w miarę potrzeby, w celu omówienia spraw związanych ze szczególnymi obowiązkami, jakie na nich ciążą w związku z jedną walutą. Komisja bierze udział w tych spotkaniach. Europejski Bank Centralny jest zapraszany do udziału w tych spotkaniach, które są przygotowywane przez przedstawicieli ministrów do spraw finansów Państw Członkowskich, których walutą jest euro, oraz przez przedstawicieli Komisji.

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STAŁEJ WSPÓŁPRACY STRUKTURALNEJ USTANOWIONEJ NA MOCY ARTYKUŁU 28a TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

UWZGLĘDNIAJĄC artykuł 28a ustęp 6 i artykuł 28e Traktatu o Unii Europejskiej,

PRZYPOMINAJĄC, że Unia prowadzi wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, której podstawę stanowi osiąganie coraz większego stopnia zbieżności działań Państw Członkowskich,

PRZYPOMINAJĄC, że wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony stanowi integralną część wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; że zapewnia Unii zdolność operacyjną, opartą na środkach cywilnych i wojskowych; że Unia może korzystać z tych środków w przeprowadzanych poza Unią misjach, o których mowa w artykule 28b Traktatu o Unii Europejskiej, które mają na celu utrzymanie pokoju, zapobieganie konfliktom i wzmacnianie międzynarodowego bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych; że zadania te powinny być wykonywane z wykorzystaniem zdolności wojskowych zapewnianych przez Państwa Członkowskie zgodnie z zasadą "jednolitego zasobu sił",

PRZYPOMINAJĄC, że wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony Unii nie ma wpływu na szczególny charakter polityki bezpieczeństwa i obrony niektórych Państw Członkowskich,

PRZYPOMINAJĄC, że wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony Unii szanuje wynikające z Traktatu Północnoatlantyckiego zobowiązania tych Państw Członkowskich, które uważają, że ich wspólna obrona jest wykonywana w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, która nadal stanowi podstawę zbiorowej obrony jej członków oraz jest zgodna ze wspólną polityką bezpieczeństwa i obrony przyjętą w ramach tej organizacji,

PRZEKONANE, że bardziej zdecydowana rola Unii w kwestiach bezpieczeństwa i obrony przyczyni się do ożywienia odnowionego Sojuszu Atlantyckiego, zgodnie z uzgodnieniami "Berlin Plus",

ZDECYDOWANE zapewnić Unii zdolność pełnego wypełniania jej obowiązków w ramach wspólnoty międzynarodowej,

UZNAJĄC, że Organizacja Narodów Zjednoczonych może zażądać pomocy Unii przy wykonywaniu misji podejmowanych w przypadkach nadzwyczajnych na mocy rozdziałów VI i VII Karty Narodów Zjednoczonych,

UZNAJĄC, że wzmocnienie polityki bezpieczeństwa i obrony będzie wymagało ze strony Państw Członkowskich wysiłków w zakresie zdolności,

ŚWIADOME, że rozpoczęcie nowego etapu w rozwoju europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony pociąga za sobą zdecydowane zaangażowanie zainteresowanych Państw Członkowskich,

PRZYPOMINAJĄC znaczenie, jakie ma pełne zaangażowanie wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w prace związane ze stałą współpracą strukturalną,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 1

Stała współpraca strukturalna, o której mowa w artykule 28a ustęp 6 Traktatu o Unii Europejskiej jest dostępna dla każdego Państwa Członkowskiego, które, z dniem wejścia w życie Traktatu z Lizbony, zobowiązuje się:

posiadać możliwość zapewnienia, najpóźniej do 2010 roku, na poziomie krajowym albo jako część wielonarodowych sił zbrojnych, wyspecjalizowanych jednostek zbrojnych przeznaczonych do udziału w planowanych misjach, których strukturę określono na poziomie planu taktycznego jako zgrupowanie taktyczne wraz z elementami wsparcia, w tym transportem i logistyką, zdolnych do podjęcia misji, o których mowa w artykule 28b Traktatu o Unii Europejskiej, w terminie od 5 do 30 dni, w szczególności w odpowiedzi na żądanie Organizacji Narodów Zjednoczonych i które mogą prowadzić operacje w początkowym okresie przez 30 dni, z możliwością przedłużenia tego okresu do co najmniej 120 dni.

ARTYKUŁ 2

Do osiągnięcia celów, o których mowa w artykule 1, Państwa Członkowskie uczestniczące w stałej współpracy strukturalnej zobowiązują się:

PROTOKÓŁ

DOTYCZĄCY ARTYKUŁU 6 USTĘP 2 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ W SPRAWIE PRZYSTĄPIENIA UNII DO EUROPEJSKIEJ KONWENCJI O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 1

Umowa dotycząca przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (zwanej dalej "Konwencją Europejską"), przewidzianego w artykule 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej, musi odzwierciedlać konieczność zachowania szczególnych cech Unii i prawa Unii, zwłaszcza w odniesieniu do:

ARTYKUŁ 2

Umowa, o której mowa w artykule 1, zagwarantuje, że przystąpienie nie ma wpływu na kompetencje Unii ani uprawnienia jej instytucji.

Zagwarantuje, że żadne jej postanowienia nie mają wpływu na szczególną sytuację Państw Członkowskich w odniesieniu do Konwencji Europejskiej, w szczególności protokołów do niej, środków podjętych przez Państwa Członkowskie w drodze odstępstwa od Konwencji Europejskiej zgodnie z jej artykułem 15 i zastrzeżeń do Konwencji Europejskiej dokonanych przez Państwa Członkowskie zgodnie z jej artykułem 57.

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE RYNKU WEWNĘTRZNEGO I KONKURENCJI

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

UZNAJĄC, że rynek wewnętrzny zdefiniowany w artykule 2 Traktatu o Unii Europejskiej obejmuje system zapewniający niezakłóconą konkurencję,

UZGODNIŁY, że

w tym celu Unia podejmuje w razie konieczności środki na mocy postanowień Traktatów, w tym artykułu 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Niniejszy Protokół zostaje dołączony do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STOSOWANIA KARTY PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DO POLSKI I ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

MAJĄC NA UWADZE, że w artykule 6 Traktatu o Unii Europejskiej Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej,

MAJĄC NA UWADZE, że Karta ma być stosowana w ścisłej zgodności z postanowieniami wspomnianego wyżej artykułu 6 i tytułu VII samej Karty,

MAJĄC NA UWADZE, że wspomniany artykuł 6 stanowi, że Karta jest stosowana i interpretowana przez sądy Polski i Zjednoczonego Królestwa w ścisłej zgodności z wyjaśnieniami, o których mowa w tym artykule,

MAJĄC NA UWADZE, że Karta zawiera zarówno prawa, jak i zasady,

MAJĄC NA UWADZE, że Karta zawiera zarówno postanowienia o charakterze obywatelskim i politycznym, jak i postanowienia o charakterze gospodarczym i społecznym,

MAJĄC NA UWADZE, że Karta potwierdza prawa, wolności i zasady uznawane w Unii oraz sprawia, że są one bardziej widoczne, nie tworzy jednak nowych praw ani zasad,

PRZYPOMINAJĄC zobowiązania Polski i Zjednoczonego Królestwa wynikające z Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jak również ogólnie pojętego prawodawstwa Unii,

PRZYJMUJĄC DO WIADOMOŚCI pragnienie Polski i Zjednoczonego Królestwa sprecyzowania pewnych aspektów stosowania Karty,

PRAGNĄC zatem sprecyzować stosowanie Karty w stosunku do przepisów prawnych i działań administracyjnych Polski i Zjednoczonego Królestwa oraz możliwość rozpoznawania na podstawie postanowień Karty spraw na drodze sądowej w Polsce i Zjednoczonym Królestwie,

POTWIERDZAJĄC, że zawarte w niniejszym Protokole odniesienia do wprowadzania w życie poszczególnych postanowień Karty pozostają ściśle bez uszczerbku dla wprowadzania w życie innych postanowień Karty,

POTWIERDZAJĄC, że niniejszy Protokół pozostaje bez uszczerbku dla stosowania Karty w stosunku do innych Państw Członkowskich,

POTWIERDZAJĄC, że niniejszy Protokół pozostaje bez uszczerbku dla innych zobowiązań Polski i Zjednoczonego Królestwa wynikających z Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz ogólnie pojętego prawodawstwa Unii,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 1

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE WYKONYWANIA KOMPETENCJI DZIELONYCH

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE USŁUG ŚWIADCZONYCH W INTERESIE OGÓLNYM

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRAGNĄC podkreślić wagę usług świadczonych w interesie ogólnym,

UZGODNIŁY następujące postanowienia wyjaśniające, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

ARTYKUŁ 1

Wspólne wartości Unii w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w rozumieniu artykułu 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej obejmują w szczególności:

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE DECYZJI RADY ODNOSZĄCEJ SIĘ DO WYKONANIA ARTYKUŁU 9C USTĘP 4 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I ARTYKUŁU 205 USTĘP 2 TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ W OKRESIE MIĘDZY 1 LISTOPADA 2014 ROKU A 31 MARCA 2017 ROKU I OD 1 KWIETNIA 2017 ROKU

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

MAJĄC NA UWADZE zasadnicze znaczenie, jakie miała zgoda na decyzję Rady odnoszącą się do wykonania artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w okresie między 1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku i od 1 kwietnia 2017 roku (zwaną dalej "decyzją") przy okazji zatwierdzenia Traktatu z Lizbony,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE POSTANOWIEŃ PRZEJŚCIOWYCH

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

MAJĄC NA UWADZE, że w celu umożliwienia przejścia od postanowień instytucjonalnych Traktatów mających zastosowanie przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony do postanowień przewidzianych we wspomnianym Traktacie należy ustanowić postanowienia przejściowe,

TYTUŁ II

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WIĘKSZOŚCI KWALIFIKOWANEJ

ARTYKUŁ 3

Bez uszczerbku dla artykułu 201a ustęp 1 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do 31 października 2014 roku obowiązują następujące postanowienia:

Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę Europejską i Radę wymaga większości kwalifikowanej, głosy członków ważone są następująco:

Belgia 12

Bułgaria 10

Republika Czeska 12

Dania 7

Niemcy 29

Estonia 4

Irlandia 7

Grecja 12

Hiszpania 27

Francja 29

Włochy 29

Cypr 4

Łotwa 4

Litwa 7

Luksemburg 4

Węgry 12

Malta 3

Niderlandy 13

Austria 10

Polska 27

Portugalia 12

Rumunia 14

Słowenia 4

Słowacja 7

Finlandia 7

Szwecja 10

Zjednoczone Królestwo 29

Jeżeli na mocy Traktatów uchwały powinny zostać przyjęte na wniosek Komisji, wymagają one do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów "za", oddanych przez większość członków. W innych przypadkach uchwały wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów "za", oddanych przez co najmniej dwie trzecie członków.

Jeżeli akt ma zostać przyjęty przez Radę Europejską lub Radę większością kwalifikowaną, członek Rady Europejskiej lub Rady może zażądać sprawdzenia, czy Państwa Członkowskie stanowiące tę większość kwalifikowaną reprezentują co najmniej 62% ogółu ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, dany akt nie zostaje przyjęty.

Do 31 października 2014 roku, w przypadku gdy w zastosowaniu Traktatów nie wszyscy członkowie Rady biorą udział w głosowaniu, czyli w przypadkach gdy zastosowanie ma większość kwalifikowana określona zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, większość kwalifikowana jest określona jako taki sam udział głosów ważonych i taki sam udział liczby członków Rady oraz, w stosownym przypadku, taki sam udział procentowy ludności danych Państw Członkowskich, jak te ustalone w ustępie 3 niniejszego artykułu.

TYTUŁ V

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE SEKRETARZA GENERALNEGO RADY, WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA DO SPRAW WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA ORAZ ZASTĘPCY SEKRETARZA GENERALNEGO RADY

TYTUŁ VI

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE ORGANÓW DORADCZYCH

ARTYKUŁ 7

Do czasu wejścia w życie decyzji, o której mowa w artykule 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, miejsca członków w Komitecie Ekonomiczno-Społecznym rozdzielone są w następujący sposób:

Belgia 12

Bułgaria 12

Republika Czeska 12

Dania 9

Niemcy 24

Estonia 7

Irlandia 9

Grecja 12

Hiszpania 21

Francja 24

Włochy 24

Cypr 6

Łotwa 7

Litwa 9

Luksemburg 6

Węgry 12

Malta 5

Niderlandy 12

Austria 12

Polska 21

Portugalia 12

Rumunia 15

Słowenia 7

Słowacja 9

Finlandia 9

Szwecja 12

Zjednoczone Królestwo 24

ARTYKUŁ 8

Do czasu wejścia w życie decyzji, o której mowa w artykule 263 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, miejsca członków w Komitecie Regionów rozdzielone są w następujący sposób:

Belgia 12

Bułgaria 12

Republika Czeska 12

Dania 9

Niemcy 24

Estonia 7

Irlandia 9

Grecja 12

Hiszpania 21

Francja 24

Włochy 24

Cypr 6

Łotwa 7

Litwa 9

Luksemburg 6

Węgry 12

Malta 5

Niderlandy 12

Austria 12

Polska 21

Portugalia 12

Rumunia 15

Słowenia 7

Słowacja 9

Finlandia 9

Szwecja 12

Zjednoczone Królestwo 24

TYTUŁ VII

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE AKTÓW PRZYJĘTYCH NA PODSTAWIE TYTUŁU V I VI TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE TRAKTATU Z LIZBONY

ARTYKUŁ 10

Jako środek przejściowy i w odniesieniu do aktów prawnych Unii w dziedzinie współpracy policyjnej i współpracy sądowej w sprawach karnych, które zostały przyjęte przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony, w dniu wejścia w życie tego Traktatu instytucje dysponują następującymi uprawnieniami: uprawnienia przyznane Komisji na mocy artykułu 226 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej nie mają zastosowania, a uprawnienia przyznane Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej na mocy tytułu VI Traktatu o Unii Europejskiej - w wersji tego Traktatu obowiązującej przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony - pozostają niezmienione, także w przypadku gdy zostały one uznane zgodnie z artykułem 35 ustęp 2 wspomnianego Traktatu o Unii Europejskiej.

Nie później niż sześć miesięcy przed upływem okresu przejściowego, o którym mowa w ustępie 3, Zjednoczone Królestwo może notyfikować Radzie, że w odniesieniu do aktów prawnych, o których mowa w ustępie 1, nie uznaje uprawnień instytucji wspomnianych w ustępie 1, którymi dysponują one zgodnie z Traktatami. W przypadku gdy Zjednoczone Królestwo dokona takiej notyfikacji, wszystkie akty prawne, o których mowa w ustępie 1, przestają obowiązywać to państwo od dnia upływu okresu przejściowego, o którym mowa w ustępie 3. Niniejszy akapit nie stosuje się do zmienionych aktów prawnych, które mają zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa, zgodnie z ustępem 2.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, określa niezbędne wynikające ustalenia oraz niezbędne ustalenia przejściowe. Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjmowaniu tej decyzji. Większość kwalifikowaną w Radzie określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może także przyjąć decyzję stanowiącą, że Zjednoczone Królestwo poniesie ewentualne bezpośrednie konsekwencje finansowe powstałe w sposób konieczny i nieunikniony w wyniku zaprzestania uczestnictwa w tych aktach prawnych.

Zjednoczone Królestwo może w późniejszym czasie w każdej chwili notyfikować Radzie chęć uczestnictwa w aktach prawnych, które przestały mieć do niego zastosowanie zgodnie z ustępem 4 akapit pierwszy. W takim przypadku stosuje się odpowiednie postanowienia Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej lub Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w zależności od przypadku. W odniesieniu do tych aktów prawnych instytucje dysponują uprawnieniami określonymi w Traktatach. Działając na mocy stosownych protokołów instytucje Unii i Zjednoczone Królestwo dążą do zapewnienia możliwie najszerszego ponownego uczestnictwa Zjednoczonego Królestwa w dorobku prawnym Unii dotyczącym przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, unikając przy tym poważnych zakłóceń w praktycznym funkcjonowaniu różnych części tego dorobku i przy poszanowaniu ich spójności.

B. PROTOKOŁY DO DOŁĄCZENIA DO TRAKTATU Z LIZBONY

PROTOKÓŁ NR 1

ZMIENIAJĄCY PROTOKOŁY DOŁĄCZONE DO TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ LUB TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRAGNĄC zmienić protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej w celu dostosowania ich do nowych zasad ustanowionych w Traktacie z Lizbony,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu z Lizbony:

ARTYKUŁ 1

W protokołach, o których mowa w punkcie 1 niniejszego artykułu, wprowadza się następujące zmiany:

ostatni akapit preambuły tych protokołów, w którym jest mowa o Traktacie lub Traktatach, do których dany protokół jest dołączony, zastępuje się zdaniem "UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej". Niniejszy akapit nie stosuje się do Protokołu w sprawie spójności gospodarczej i społecznej ani do Protokołu w sprawie systemu publicznego nadawania w Państwach Członkowskich.

Protokół w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Protokół w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów, jednostek organizacyjnych i służb Unii Europejskiej, Protokół w sprawie artykułu 40.3.3 Konstytucji Irlandii oraz Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej zostają również dołączone do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej;

W następujących protokołach wszystkie formy gramatyczne wyrazu "Traktat" i "niniejszy Traktat" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazu "Traktaty", a odesłanie do Traktatu o Unii Europejskiej lub Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odesłaniem do Traktatów:

W następujących protokołach i załącznikach wyrazy "niniejszego Traktatu" lub "Traktatu" zastępuje się wyrazami "Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej":

Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego:

W następujących protokołach wyrazy "niniejszego Traktatu" zastępuje się wyrazami "wspomnianego Traktatu":

W następujących protokołach wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich", "Trybunał Sprawiedliwości" lub "Trybunał" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej":

Uchyla się następujące protokoły:

10)

W Protokole w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wprowadza się następujące zmiany:

w preambule motyw pierwszy odesłanie do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odesłaniem do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W pozostałej części protokołu wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Traktat UE" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej"; w całym protokole skreśla się odesłania do artykułów Traktatu EWEA uchylonych protokołem nr 2 załączonym do niniejszego Traktatu, w stosownych przypadkach wraz z odpowiednim gramatycznym dostosowaniem danego zdania;

w następujących artykułach wszystkie formy gramatyczne wyrazu "Trybunał" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Trybunał Sprawiedliwości":

w artykule 23 wprowadza się następujące zmiany:

(i)

w akapicie pierwszym zdanie pierwsze skreśla się wyrazy "artykułem 35 ustęp 1 Traktatu EU,". W zdaniu drugim wyrazy "...jak również Radę lub Europejski Bank Centralny, jeśli spór dotyczy ważności lub wykładni aktu wydanego przez Radę lub Europejski Bank Centralny, oraz Parlament Europejski i Radę, jeśli spór dotyczy ważności lub wykładni aktu, przyjętego wspólnie przez te dwie instytucje" zastępuje się wyrazami "... jak również instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii, które przyjęły akt, którego ważności lub wykładni dotyczy spór";

w artykule 64 wprowadza się następujące zmiany:

(ii)

w akapicie pierwszym, który stał się akapitem drugim, zdanie pierwsze wyrazy "Do chwili przyjęcia w niniejszym Statucie reguł dotyczących systemu językowego stosowanego w Trybunale Sprawiedliwości i Sądzie Pierwszej Instancji, stosują się..." zastępuje się wyrazami "Do chwili przyjęcia tych reguł stosuje się..."; zdanie drugie otrzymuje brzmienie: "Na zasadzie odstępstwa od artykułów 223 i 224 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wszelkie zmiany tych postanowień lub ich uchylenie wymagają jednomyślnej zgody Rady.";

11)

W Protokole w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego wprowadza się następujące zmiany:

artykuł 1.1 dzieli się na dwa akapity utworzone przez dwie dotychczasowe części zdania i pozbawia się oznaczenia liczbowego. Akapit pierwszy otrzymuje brzmienie: "Zgodnie z artykułem 245a ustęp 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Europejski Bank Centralny (EBC) i krajowe banki centralne stanowią Europejski System Banków Centralnych (ESBC). EBC i krajowe banki centralne Państw Członkowskich, których walutą jest euro, stanowią Eurosystem."; na początku akapitu drugiego wyrazy "wypełniają..." zastępuje się wyrazami "ESBC i EBC wypełniają...";

w artykule 10 wprowadza się następujące zmiany:

w artykule 41, który otrzymuje oznaczenie artykuł 40, wprowadza się następujące zmiany:

(ii)

dodaje się nowy ustęp 40.2, przy czym dotychczasowy ustęp 41.2 otrzymuje oznaczenie ustęp 40.3, w brzmieniu:

"40. 2. Artykuł 10.2 może zostać zmieniony na mocy decyzji Rady Europejskiej stanowiącej jednomyślnie na zalecenie Europejskiego Banku Centralnego i po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją albo na zalecenie Komisji po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem Centralnym. Zmiany te wchodzą w życie dopiero po ich zatwierdzeniu przez Państwa Członkowskie zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.";

12)

W Protokole w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego wprowadza się następujące zmiany:

w artykule 9, który otrzymuje oznaczenie artykuł 7, wprowadza się następujące zmiany:

(ii)

w ustępie 3 litera b) otrzymuje brzmienie: "b) do celów artykułu 9 ustęp 1 określa zasady mające zastosowanie do operacji finansowania podejmowanych w ramach zadań Banku;", litera d) otrzymuje brzmienie: "d) decyduje o przyznaniu finansowania na działania inwestycyjne prowadzone, w całości lub w części, poza terytorium Państw Członkowskich, zgodnie z artykułem 16 ustęp 1;" a w literze g) przed wyrazem "uprawnienia" dodaje się wyraz "inne", a wyrazy "... przewidziane w artykułach 4, 7, 14, 17, 26 i 27" zastępuje się wyrazami "... powierzone na mocy niniejszego Statutu";

w artykule 11, który otrzymuje oznaczenie artykuł 9, wprowadza się następujące zmiany:

(i)

w ustępie 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"1. Rada Dyrektorów decyduje o przyznaniu finansowania, w szczególności w formie pożyczek i gwarancji oraz zaciągnięcia pożyczek, ustala oprocentowanie udzielanych pożyczek, a także prowizje i inne opłaty. Może ona, na podstawie decyzji przyjętej większością kwalifikowaną, delegować niektóre ze swoich funkcji Komitetowi Zarządzającemu. Określa zasady i warunki takiej delegacji oraz nadzoruje jej wykonanie.

Rada Dyrektorów nadzoruje właściwe zarządzanie Bankiem i zapewnia kierowanie Bankiem zgodnie z postanowieniami Traktatów i Statutu oraz ogólnymi wytycznymi Rady Gubernatorów.";

w artykule 13, który otrzymuje oznaczenie artykuł 11, wprowadza się następujące zmiany:

w artykule 14, który otrzymuje oznaczenie artykuł 12, wprowadza się następujące zmiany:

(ii)

ustęp 2 zastępuje się trzema nowymi akapitami w brzmieniu:

"2. Komitet, o którym mowa w ustępie 1, corocznie bada, czy operacje Banku i jego księgi są prowadzone właściwie. W tym celu sprawdza, czy operacje Banku zostały przeprowadzone zgodnie z formalnościami i procedurami określonymi w niniejszym Statucie i w regulaminie wewnętrznym.

3. Komitet, o którym mowa w ustępie 1, potwierdza, że dane finansowe, jak również wszelkie inne informacje finansowe zawarte w rocznych sprawozdaniach finansowych sporządzonych przez Radę Dyrektorów, dają rzetelny obraz sytuacji finansowej Banku w zakresie jego aktywów i pasywów, wyników jego działalności oraz przepływów środków pieniężnych za dany rok finansowy.

4. Regulamin wewnętrzny określa szczegółowe kwalifikacje, które muszą posiadać członkowie Komitetu, o którym mowa w ustępie 1, oraz ustala zasady i warunki działania Komitetu.";

w artykule 18, który otrzymuje oznaczenie artykuł 16, wprowadza się następujące zmiany:

(i)

w ustępie 1 akapit pierwszy wyrazy "... udziela pożyczek" zastępuje się wyrazami "... przyznaje finansowanie, w szczególności w formie pożyczek i gwarancji", wyrazy "projektów inwestycyjnych" zastępuje się wyrazem "inwestycji" i skreśla się wyraz "europejskich"; w akapicie drugim wyrazy "..., w drodze odstępstwa przyjętego przez Radę Gubernatorów, stanowiącą jednomyślnie" zastępuje się wyrazami "..., na mocy decyzji Rady Gubernatorów stanowiącej większością kwalifikowaną", a wyrazy "udzielać pożyczki na projekty inwestycyjne" zastępuje się wyrazami "przyznać finansowanie na inwestycje" i skreśla się wyraz "europejskimi";

(ii)

w ustępie 3 wyrazy "projekt będzie realizowany" zastępuje się wyrazami "inwestycja będzie realizowana", a na końcu dodaje się część zdania w brzmieniu: "..., albo od zdolności finansowej dłużnika" i dodaje się nowy akapit drugi w brzmieniu:

"Ponadto, zgodnie z zasadami ustalonymi przez Radę Gubernatorów na podstawie artykułu 7 ustęp 3 litera b) i kiedy wymaga tego realizacja działań określonych w artykule 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Rada Dyrektorów stanowiąc większością kwalifikowaną określa zasady i warunki wszelkiego finansowania, z którym wiąże się szczególne ryzyko i które z tego tytułu uważane są za działanie specjalne.";

(iii)

ustęp 5 otrzymuje brzmienie:

"5. Łączna kwota pożyczek i gwarancji udzielonych przez Bank nie może przekroczyć 250% kwoty subskrybowanego kapitału, kapitału zapasowego, nierozwiązanych rezerw oraz nadwyżki rachunku zysku i strat. Łączna kwota tych pozycji jest obliczana po dokonaniu potrącenia kwoty równej wysokości kapitału subskrybowanego (wpłaconego bądź nie wpłaconego) z tytułu obejmowania udziałów przez Bank.

Kwota wpłacona z tytułu obejmowania udziałów przez Bank nie może w żadnej chwili przekroczyć łącznej wartości kapitału opłaconego, kapitału zapasowego, nie rozwiązanych rezerw oraz nadwyżki rachunku zysków i strat.

Wyjątkowo, dla działań specjalnych Banku, w sprawie których decyzję podejmują Rada Gubernatorów i Rada Dyrektorów zgodnie z ustępem 3, ustanawia się rezerwę szczególną.

Niniejszy ustęp stosuje się również do skonsolidowanych ksiąg Banku.";

w artykule 20, który otrzymuje oznaczenie artykuł 18, wprowadza się następujące zmiany:

(iii)

w ustępie 2 dodaje się nowy akapit drugi w brzmieniu:

"Jednakże, zgodnie z zasadami ustalonymi przez Radę Gubernatorów na podstawie artykułu 7 ustęp 3 litera b) i kiedy wymaga tego realizacja działań określonych w artykule 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Rada Dyrektorów stanowiąc większością kwalifikowaną określa zasady i warunki uczestnictwa w kapitale przedsiębiorstwa handlowego, zwykle jako uzupełnienie pożyczki lub gwarancji, o ile jest to konieczne do finansowania inwestycji lub programu.";

w artykule 21, który otrzymuje oznaczenie artykuł 19, wprowadza się następujące zmiany:

w artykule 22, który otrzymuje oznaczenie artykuł 20, w ustępie 1 skreśla się wyraz "międzynarodowych", a ustęp 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Bank może zaciągać pożyczki na rynkach kapitałowych Państw Członkowskich zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie do tych rynków.

Właściwe organy Państwa Członkowskiego objętego derogacją w rozumieniu artykułu 116a ustęp 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej mogą się temu sprzeciwić wyłącznie gdy istnieje ryzyko poważnych zakłóceń na rynku kapitałowym tego państwa.";

w artykule 25, który otrzymuje oznaczenie artykuł 23, w ustępie 1 zdanie pierwsze po wyrazach "jednego Państwa Członkowskiego", a w ustępie 2 po wyrazach "Państwa Członkowskiego" dodaje się wyrazy "..., którego walutą nie jest euro,"; w ustępie 1 zdanie pierwsze skreśla się wyrazy "na walutę innego Państwa Członkowskiego", w ustępie 3 skreśla się wyrazy "pokrytą w złocie lub walucie wymienialnej", a w ustępie 4 wyraz "projektów" zastępuje się wyrazem "inwestycji";

artykuł 30, który otrzymuje oznaczenie artykuł 28, otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 28

1. Rada Gubernatorów, stanowiąc jednomyślnie, może zadecydować o utworzeniu spółek zależnych lub innych podmiotów, które będą mieć osobowość prawną i niezależność finansową.

2. Rada Gubernatorów przyjmuje statuty jednostek organizacyjnych, o których mowa w ustępie 1, stanowiąc jednomyślnie. Statuty określają, w szczególności, cele, strukturę, kapitał, członkostwo, siedzibę, zasoby finansowe, środki interwencyjne i ustalenia dotyczące audytu, a także stosunki między tymi jednostkami organizacyjnymi a organami Banku.

3. Bank jest uprawniony do uczestniczenia w zarządzaniu tymi jednostkami organizacyjnymi i wnoszenia wkładu do ich subskrybowanego kapitału do wysokości określonej przez Radę Gubernatorów, stanowiącą jednomyślnie.

4. Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej stosuje się do jednostek organizacyjnych, o których mowa w ustępie 1, w zakresie, w jakim podlegają one prawu Unii, do członków ich organów w wykonywaniu przez nich obowiązków służbowych oraz do ich personelu, zgodnie z tymi samymi zasadami i warunkami, które stosują się do Banku.

Jednak dywidendy, zyski kapitałowe i inne formy przychodu pochodzące z takich jednostek organizacyjnych, do których mają prawo członkowie inni niż Unia Europejska i Bank, podlegają przepisom podatkowym właściwego ustawodawstwa.

5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy, w granicach ustanowionych poniżej, do rozpoznawania sporów dotyczących środków przyjętych przez organy jednostki organizacyjnej podlegającej prawu Unii. Skargi przeciwko takim środkom mogą być wniesione przez każdego członka takiej jednostki organizacyjnej występującego w tym charakterze lub przez Państwa Członkowskie, na warunkach określonych w artykule 230 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

6. Rada Gubernatorów może zdecydować, stanowiąc jednomyślnie, o przyznaniu personelowi jednostek organizacyjnych podlegających prawu Unii, zgodnie z odpowiednimi procedurami wewnętrznymi, dostępu do systemów utrzymywanych wspólnie z Bankiem.".

PROTOKÓŁ W SPRAWIE USTALENIA SIEDZIB

13)

W Protokole w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów i służb Wspólnot Europejskich oraz Europolu wprowadza się następujące zmiany:

14)

W Protokole w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich wprowadza się następujące zmiany:

15)

W Protokole w sprawie kryteriów konwergencji określonych w artykule 121 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską wprowadza się następujące zmiany:

16)

W Protokole w sprawie niektórych postanowień dotyczących Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 5, który otrzymuje oznaczenie ustęp 4, wprowadza się następujące zmiany:

w ustępie 7, który otrzymuje oznaczenie ustęp 6, akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

"6. Prawa głosu Zjednoczonego Królestwa są zawieszone w odniesieniu do aktów prawnych Rady, o których mowa w artykułach wymienionych w ustępie 4 i w przypadkach, o których mowa w artykule 116a ustęp 4 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W tym celu zastosowanie ma artykuł 116a ustęp 4 akapit drugi tego Traktatu.". W akapicie drugim wyraz "artykułami" zastępuje się wyrazem "artykułem" i skreśla się wyrazy "i 123 ustęp 1";

17)

W Protokole w sprawie niektórych postanowień dotyczących Danii wprowadza się następujące zmiany:

18)

W Protokole włączającym dorobek Schengen w ramy Unii Europejskiej wprowadza się następujące zmiany:

w preambule wprowadza się następujące zmiany:

(iv)

w motywie piątym, który staje się motywem czwartym, wyrazy "... Irlandia oraz Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej nie są stronami wspomnianych układów i ich nie podpisały ..." zastępuje się wyrazami "... wobec Irlandii oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej nie mają zastosowania wszystkie przepisy dorobku Schengen ...", a na końcu wyrazy "... przyjęcia całości lub części postanowień tych układów," zastępuje się wyrazami "... przyjęcia całości lub części innych przepisów tego dorobku,";

w artykule 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:

"Królestwo Belgii, Republika Bułgarii, Republika Czeska, Królestwo Danii, Republika Federalna Niemiec, Republika Estońska, Republika Grecka, Królestwo Hiszpanii, Republika Francuska, Republika Włoska, Republika Cypryjska, Republika Łotewska, Republika Litewska, Wielkie Księstwo Luksemburga, Republika Węgierska, Republika Malty, Królestwo Niderlandów, Republika Austrii, Rzeczpospolita Polska, Republika Portugalska, Rumunia, Republika Słowenii, Republika Słowacka, Republika Finlandii i Królestwo Szwecji są upoważnione do ustanowienia między sobą wzmocnionej współpracy w dziedzinach objętych postanowieniami określonymi przez Radę, tworzącymi dorobek Schengen.";

artykuł 5 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 5

1. Wnioski i inicjatywy formułowane na podstawie dorobku Schengen podlegają stosownym postanowieniom Traktatów.

W związku z tym, w przypadku gdy Irlandia albo Zjednoczone Królestwo nie notyfikowały Radzie na piśmie, w rozsądnym terminie, chęci uczestnictwa, uznaje się, że upoważnienie, o którym mowa w artykule 280d Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zostało przyznane Państwom Członkowskim, o których mowa w artykule 1, oraz Irlandii lub Zjednoczonemu Królestwu, jeżeli którekolwiek z nich pragnie uczestniczyć w przedmiotowych dziedzinach współpracy.

2. W przypadku gdy zgodnie z decyzją na mocy artykułu 4 uznaje się, że Irlandia albo Zjednoczone Królestwo przedłożyły notyfikację, każde z tych państw w terminie trzech miesięcy może mimo to notyfikować Radzie na piśmie, że nie chce uczestniczyć w takim wniosku lub inicjatywie. W takim przypadku, Irlandia lub Zjednoczone Królestwo nie bierze udziału w przyjęciu takiego wniosku lub inicjatywy. Od dnia przedłożenia tej drugiej notyfikacji procedurę przyjęcia środka formułowanego na podstawie dorobku Schengen zawiesza się do zakończenia procedury określonej w ustępie 3 lub 4 lub do chwili wycofania tej notyfikacji, co może nastąpić w każdym momencie trwania tej procedury.

3. Od dnia wejścia w życie proponowanego środka jakakolwiek decyzja Rady podjęta zgodnie z artykułem 4 przestaje mieć zastosowanie do Państwa Członkowskiego, które przedłożyło notyfikację, o której mowa w ustępie 2, w zakresie, jaki Rada uzna za konieczny i na warunkach, które zostaną określone w decyzji Rady stanowiącej większością kwalifikowaną na wniosek Komisji. Przy podejmowaniu tej decyzji uwzględnia się następujące kryteria: Rada stara się utrzymać możliwie najszersze uczestnictwo danego Państwa Członkowskiego, unikając przy tym poważnych zakłóceń w praktycznym funkcjonowaniu różnych części tego dorobku i przy poszanowaniu ich spójności. Komisja przedstawia swój wniosek możliwie najszybciej po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2. Rada, o ile okaże się to konieczne po zwołaniu dwóch kolejnych posiedzeń, stanowi w ciągu czterech miesięcy od przedstawienia wniosku przez Komisję.

4. Jeżeli przed upływem okresu czterech miesięcy Rada nie przyjmie decyzji, Państwo Członkowskie może bezzwłocznie zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. W takim przypadku na swoim najbliższym posiedzeniu Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, podejmuje decyzję zgodnie z kryteriami, o których mowa w ustępie 3.

5. Jeżeli do zakończenia procedury, przewidzianej w ustępie 3 lub 4, Rada, lub w stosownym przypadku, Rada Europejska nie przyjmą stosownej decyzji, zawieszenie procedury przyjęcia środka sformułowanego na podstawie dorobku Schengen zostaje zakończone. Jeżeli wspomniany środek zostaje następnie przyjęty, z dniem jego wejścia w życie do zainteresowanego Państwa Członkowskiego przestaje mieć zastosowanie jakakolwiek decyzja podjęta przez Radę zgodnie z artykułem 4, w zakresie i na warunkach określonych przez Komisję, chyba że to Państwo Członkowskie wycofało notyfikację, o której mowa w ustępie 2, przed przyjęciem takiego środka. Komisja stanowi do dnia przyjęcia tego środka. Przy podejmowaniu takiej decyzji Komisja przestrzega kryteriów, o których mowa w ustępie 3.";

19)

W Protokole w sprawie stosowania niektórych aspektów artykułu 14 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do Zjednoczonego Królestwa i Irlandii wprowadza się następujące zmiany:

20)

W Protokole w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii wprowadza się następujące zmiany:

w artykule 3 ustęp 1 wprowadza się następujące zmiany:

dodaje się nowy artykuł 4a w brzmieniu:

"Artykuł 4a

1. Postanowienia niniejszego Protokołu mają zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa i Irlandii także w odniesieniu do środków zaproponowanych lub przyjętych zgodnie z częścią trzecią tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zmieniających obowiązujące środki, którymi państwa te są związane.

2. Jednak w przypadku gdy Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, stwierdzi, że nieuczestniczenie Zjednoczonego Królestwa lub Irlandii w zmienionej wersji obowiązującego środka uniemożliwia jego stosowanie przez inne Państwa Członkowskie lub Unię, Rada może wezwać te dwa państwa do przedłożenia notyfikacji na mocy artykułu 3 lub 4. Do celów artykułu 3 w dniu dokonania takiego stwierdzenia przez Radę rozpoczyna bieg dodatkowy termin dwóch miesięcy.

Jeżeli przed upływem tego terminu dwóch miesięcy od dokonania stwierdzenia przez Radę Zjednoczone Królestwo ani Irlandia nie przedłożą notyfikacji na mocy artykułu 3 lub 4, państwa te przestają być związane tym obowiązującym środkiem i przestaje mieć on do nich zastosowanie, chyba że dane Państwo Członkowskie przedłożyło notyfikację na mocy artykułu 4 przed wejściem w życie środka zmieniającego. Staje się to skuteczne w dniu wejścia w życie środka zmieniającego lub w dniu upłynięcia terminu dwóch miesięcy, w zależności od tego, który z tych terminów jest późniejszy.

Do celów niniejszego ustępu, po dogłębnym omówieniu tej kwestii, Rada stanowi kwalifikowaną większością głosów swoich członków reprezentujących Państwa Członkowskie, które uczestniczą lub uczestniczyły w przyjęciu środka zmieniającego. Większość kwalifikowaną w Radzie określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 litera a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może również stwierdzić, że Zjednoczone Królestwo lub Irlandia ponoszą ewentualne bezpośrednie konsekwencje finansowe powstałe w sposób konieczny i nieunikniony w wyniku zaprzestania uczestnictwa w tych aktach prawnych.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla artykułu 4.";

dodaje się nowy artykuł 6a w brzmieniu:

"Artykuł 6a

Zjednoczone Królestwo ani Irlandia nie będą związane zasadami określonymi na podstawie artykułu 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dotyczącymi przetwarzania danych osobowych przez Państwa Członkowskie w wykonywaniu działań wchodzących w zakres zastosowania części trzeciej tytuł IV rozdział 4 lub 5 tego Traktatu, jeśli państwa te nie będą związane zasadami Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych lub współpracy policyjnej, w ramach której należy przestrzegać przepisów ustanowionych na podstawie artykułu 16b.";

21)

W Protokole w sprawie stanowiska Danii wprowadza się następujące zmiany:

w preambule wprowadza się następujące zmiany:

(i)

po motywie drugim dodaje się trzy nowe motywy w brzmieniu:

"ŚWIADOME faktu, że utrzymanie w ramach Traktatów porządku prawnego istniejącego od dnia przyjęcia decyzji z Edynburga znacznie ograniczy udział Danii w ważnych dziedzinach współpracy Unii oraz że w interesie Unii byłoby zapewnienie integralności dorobku dotyczącego przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,

PRAGNĄC zatem ustanowić ramy prawne, które będą przewidywać możliwość udziału Danii w przyjmowaniu środków zaproponowanych na podstawie części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, i z radością przyjmując zamiar Danii skorzystania z tej możliwości, kiedy będzie to możliwe zgodnie z jej wymogami konstytucyjnymi,

PRZYJMUJĄC DO WIADOMOŚCI, że Dania nie będzie sprzeciwiać się dalszemu rozwojowi współpracy między pozostałymi Państwami Członkowskimi dotyczącej środków, które Danii nie wiążą,";

artykuł 2 otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 2

Dania nie jest związana żadnymi z postanowień części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ani żadnym środkiem przyjętym zgodnie z tym tytułem, żadnym postanowieniem jakiejkolwiek umowy międzynarodowej zawartej przez Unię zgodnie z tym tytułem, ani żadną decyzją Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowiącą wykładnię któregokolwiek z takich postanowień lub środków, ani żadnym środkiem zmienionym lub możliwym do zmiany zgodnie z tym tytułem, ani nie mają one do niej zastosowania; takie postanowienia, środki lub decyzje nie mają żadnego wpływu na kompetencje, prawa i obowiązki Danii; takie postanowienia, środki lub decyzje nie mają żadnego wpływu na dorobek prawny Wspólnoty lub Unii, ani nie stanowią części prawa Unii, gdy mają zastosowanie do Danii. W szczególności akty prawne Unii w dziedzinie współpracy policyjnej i współpracy sądowej w sprawach karnych przyjęte przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony i podległe zmianie, dla Danii pozostają wiążące i mają do niej zastosowanie w formie niezmienionej.";

w artykule 5, który otrzymuje oznaczenie artykuł 4, wprowadza się następujące zmiany:

(ii)

w ustępie 1 wyrazy "..., stosownie do postanowień tytułu IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską" zastępuje się wyrazami "... i objętej niniejszą częścią", a wyrazy "...Państwami Członkowskimi wymienionymi w artykule 1 Protokołu włączającego dorobek Schengen w ramy Unii Europejskiej oraz Irlandią lub Zjednoczonym Królestwem, jeżeli te Państwa Członkowskie uczestniczą w stosownych dziedzinach współpracy" zastępuje się wyrazami "... Państwami Członkowskimi związanymi tym środkiem.";

w artykule 6, który otrzymuje oznaczenie artykuł 5, wprowadza się następujące zmiany:

dodaje się nowy artykuł 8 w brzmieniu:

"Artykuł 8

1. Dania może w każdej chwili i bez uszczerbku dla artykułu 7 zgodnie ze swymi wymogami konstytucyjnymi notyfikować pozostałym Państwom Członkowskim, że ze skutkiem od pierwszego dnia miesiąca następującego po notyfikacji, część I składa się z postanowień zawartych w załączniku. W tym przypadku artykuły 5-8 otrzymują odpowiednie oznaczenie.

2. Po upływie sześciu miesięcy od daty, w której notyfikacja, o której mowa w ustępie 1, stała się skuteczna, cały dorobek Schengen oraz środki przyjęte dla jego rozwoju, które do tej pory wiązały Danię z tytułu zobowiązań prawa międzynarodowego, wiążą Danię z tytułu prawa Unii.";

do protokołu dodaje się nowy załącznik w brzmieniu:

"ZAŁĄCZNIK

Artykuł 1

Z zastrzeżeniem artykułu 3, Dania nie uczestniczy w przyjmowaniu przez Radę środków zaproponowanych na podstawie części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Do aktów przyjmowanych przez Radę, w odniesieniu do których wymagana jest jednomyślność, konieczna jest zgoda wszystkich członków Rady, z wyjątkiem przedstawiciela rządu Danii.

Do celów niniejszego artykułu większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 205 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Artykuł 2

Na mocy artykułu 1 i z zastrzeżeniem artykułów 3, 4 i 8, Danii nie wiążą ani nie mają do niej zastosowania żadne postanowienia części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, żadne środki przyjęte na podstawie tego tytułu, żadne postanowienia umowy międzynarodowej zawartej przez Unię w wykonaniu tego tytułu, ani żadne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dokonujące wykładni tych postanowień lub środków. Te postanowienia, środki lub orzeczenia w niczym nie naruszają kompetencji, praw ani obowiązków Danii. Te postanowienia, środki lub orzeczenia w niczym nie zmieniają dorobku wspólnotowego ani dorobku Unii i nie stanowią części prawa Unii w zakresie, w jakim stosują się do Danii.

Artykuł 3

1. Dania może pisemnie notyfikować przewodniczącemu Rady, w terminie trzech miesięcy od przedstawienia Radzie wniosku lub inicjatywy w zastosowaniu części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu zaproponowanego środka, w wyniku czego Dania uzyskuje do tego uprawnienie.

2. Jeżeli po upływie rozsądnego terminu środek, o którym mowa w ustępie 1, nie może zostać przyjęty z udziałem Danii, Rada może przyjąć środek, o którym mowa w ustępie 1, zgodnie z artykułem 1, bez udziału Danii. W takim przypadku stosuje się artykuł 2.

Artykuł 4

Dania może, w każdej chwili po przyjęciu środka w wykonaniu części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, notyfikować Radzie i Komisji swój zamiar zaakceptowania tego środka. W tym przypadku procedura przewidziana w artykule 280f ustęp 1 wspomnianego Traktatu stosuje się mutatis mutandis.

Artykuł 5

1. Postanowienia niniejszego Protokołu mają zastosowanie do Danii także w odniesieniu do środków zaproponowanych lub przyjętych zgodnie z częścią trzecią tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zmieniających obowiązujące środki, którymi państwo to jest związane.

2. Jednak w przypadku gdy Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, stwierdzi, że nieuczestniczenie Danii w zmienionej wersji obowiązującego środka uniemożliwia jego stosowanie przez inne Państwa Członkowskie lub Unię, Rada może wezwać to państwo do przedłożenia notyfikacji na mocy artykułu 3 lub 4. Do celów artykułu 3 w dniu dokonania takiego stwierdzenia przez Radę rozpoczyna bieg dodatkowy termin dwóch miesięcy.

Jeżeli przed upływem tego terminu dwóch miesięcy od dokonania stwierdzenia przez Radę Dania nie przedłoży notyfikacji na mocy artykułu 3 lub 4, państwo to przestaje być związane tym obowiązującym środkiem i przestaje mieć on do niego zastosowanie, chyba że Dania przedłożyła notyfikację na mocy artykułu 4 przed wejściem w życie środka zmieniającego. Staje się to skuteczne w dniu wejścia w życie środka zmieniającego lub w dniu upłynięcia terminu dwóch miesięcy, w zależności od tego, który z tych terminów jest późniejszy.

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może stwierdzić, że Dania ponosi ewentualne bezpośrednie konsekwencje finansowe powstałe w sposób konieczny i nieunikniony w wyniku zaprzestania uczestnictwa w tych aktach prawnych.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla artykułu 4.

Artykuł 6

1. Notyfikacja przewidziana w artykule 4 jest przedkładana nie później niż sześć miesięcy po ostatecznym przyjęciu środka mającego na celu rozwój dorobku Schengen.

W przypadku gdy Dania nie przedłoży notyfikacji zgodnie z artykułem 3 lub 4 w stosunku do środka mającego na celu rozwój dorobku Schengen, Państwa Członkowskie związane tym środkiem oraz Dania rozważą, jakie właściwe kroki należy podjąć.

2. Notyfikacja dokonana w zastosowaniu artykułu 3 w stosunku do środków mających na celu rozwój dorobku Schengen jest nieodwołalnie uważana za notyfikację dokonaną zgodnie z artykułem 3 w odniesieniu do wszelkich innych wniosków lub inicjatyw mających na celu rozwój tego środka w takim zakresie, w jakim ten wniosek lub inicjatywa ta rozwija dorobek Schengen.

Artykuł 7

Dania nie będzie związana zasadami określonymi na podstawie artykułu 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii, dotyczącymi przetwarzania danych osobowych przez Państwa Członkowskie w wykonywaniu działań wchodzących w zakres zastosowania części trzeciej tytuł IV rozdział 4 lub 5 tego Traktatu, jeśli państwo to nie będzie związane zasadami Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych lub współpracy policyjnej, w ramach której należy przestrzegać przepisów ustanowionych na podstawie artykułu 16b.

Artykuł 8

Jeżeli, w przypadkach określonych w niniejszej części, Dania jest związana środkiem przyjętym przez Radę stosownie do części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, odpowiednie postanowienia Traktatów stosują się do Danii w związku z tym środkiem.

Artykuł 9

Jeżeli Dania nie jest związana środkiem przyjętym stosownie do części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie obciążają jej skutki finansowe tego środka, inne niż koszty administracyjne instytucji, chyba że Rada stanowiąc jednomyślnie głosami wszystkich swoich członków, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, postanowi inaczej.".

PROTOKÓŁ W SPRAWIE PRAWA AZYLU DLA OBYWATELI UNII

22)

W Protokole w sprawie prawa azylu dla obywateli Państw Członkowskich Unii Europejskiej wprowadza się następujące zmiany:

w preambule wprowadza się następujące zmiany:

w artykule wprowadza się następujące zmiany:

23)

W Protokole w sprawie spójności gospodarczej i społecznej wprowadza się następujące zmiany:

w preambule wprowadza się następujące zmiany:

33)

W Protokole w sprawie skutków finansowych wygaśnięcia Traktatu EWWiS oraz w sprawie Funduszu Badawczego Węgla i Stali wprowadza się następujące zmiany:

artykuł 2 dzieli się na dwa akapity, przy czym akapit pierwszy kończy się wyrazami "... w tym podstawowe zasady.". W artykule tym wprowadza się również następujące zmiany:

ARTYKUŁ 2

Artykuły Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, zmienione Traktatem z Lizbony, otrzymują oznaczenia zgodnie z tabelami ekwiwalencyjnymi znajdującymi się w załączniku do niniejszego protokołu. Odesłania krzyżowe do artykułów tych protokołów znajdujące się w tych protokołach dostosowuje się zgodnie z wspomnianymi tabelami.

ZAŁĄCZNIK

Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 2 Protokołu nr 1 zmieniającego protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

A. Protokół w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego

Dotychczasowa numeracja w protokole	Nowa numeracja w protokole
Artykuł 1	Artykuł 1
Artykuł 2	Artykuł 2
Artykuł 3	Artykuł 3
Artykuł 4	Artykuł 4
Artykuł 5	Artykuł 5
Artykuł 6	Artykuł 6
Artykuł 7	Artykuł 7
Artykuł 8	Artykuł 8
Artykuł 9	Artykuł 9
Artykuł 10	Artykuł 10
Artykuł 11	Artykuł 11
Artykuł 12	Artykuł 12
Artykuł 13	Artykuł 13
Artykuł 14	Artykuł 14
Artykuł 15	Artykuł 15
Artykuł 16	Artykuł 16
Artykuł 17	Artykuł 17
Artykuł 18	Artykuł 18
Artykuł 19	Artykuł 19
Artykuł 20	Artykuł 20
Artykuł 21	Artykuł 21
Artykuł 22	Artykuł 22
Artykuł 23	Artykuł 23
Artykuł 24	Artykuł 24
Artykuł 25	Artykuł 25
Artykuł 26	Artykuł 26
Artykuł 27	Artykuł 27
Artykuł 28	Artykuł 28
Artykuł 29	Artykuł 29
Artykuł 30	Artykuł 30
Artykuł 31	Artykuł 31
Artykuł 32	Artykuł 32
Artykuł 33	Artykuł 33
Artykuł 34	Artykuł 34
Artykuł 35	Artykuł 35
Artykuł 36	Artykuł 36
Artykuł 37 (uchylony)
Artykuł 38	Artykuł 37
Artykuł 39	Artykuł 38
Artykuł 40	Artykuł 39
Artykuł 41	Artykuł 40
Artykuł 42	Artykuł 41
Artykuł 43	Artykuł 42
Artykuł 44	Artykuł 43
Artykuł 45	Artykuł 44
Artykuł 46	Artykuł 45
Artykuł 47	Artykuł 46
Artykuł 48	Artykuł 47
Artykuł 49	Artykuł 48
Artykuł 50 (uchylony)
Artykuł 51 (uchylony)
Artykuł 52	Artykuł 49
Artykuł 53	Artykuł 50

B. PROTOKÓŁ W SPRAWIE STATUTU EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO

Dotychczasowa numeracja w protokole	Nowa numeracja w protokole
Artykuł 1	Artykuł 1
Artykuł 2	Artykuł 2
Artykuł 3	Artykuł 3
Artykuł 4	Artykuł 4
Artykuł 5	Artykuł 5
Artykuł 6 (uchylony)
Artykuł 7 (uchylony)
Artykuł 8	Artykuł 6
Artykuł 9	Artykuł 7
Artykuł 10	Artykuł 8
Artykuł 11	Artykuł 9
Artykuł 12	Artykuł 10
Artykuł 13	Artykuł 11
Artykuł 14	Artykuł 12
Artykuł 15	Artykuł 13
Artykuł 16	Artykuł 14
Artykuł 17	Artykuł 15
Artykuł 18	Artykuł 16
Artykuł 19	Artykuł 17
Artykuł 20	Artykuł 18
Artykuł 21	Artykuł 19
Artykuł 22	Artykuł 20
Artykuł 23	Artykuł 21
Artykuł 24	Artykuł 22
Artykuł 25	Artykuł 23
Artykuł 26	Artykuł 24
Artykuł 27	Artykuł 25
Artykuł 28	Artykuł 26
Artykuł 29	Artykuł 27
Artykuł 30	Artykuł 28

C. PROTOKÓŁ W SPRAWIE PRZYWILEJÓW I IMMUNITETÓW UNII EUROPEJSKIEJ

Dotychczasowa numeracja w protokole	Nowa numeracja w protokole
Artykuł 1	Artykuł 1
Artykuł 2	Artykuł 2
Artykuł 3	Artykuł 3
Artykuł 4	Artykuł 4
Artykuł 5 (uchylony)
Artykuł 6	Artykuł 5
Artykuł 7	Artykuł 6
Artykuł 8	Artykuł 7
Artykuł 9	Artykuł 8
Artykuł 10	Artykuł 9
Artykuł 11	Artykuł 10
Artykuł 12	Artykuł 11
Artykuł 13	Artykuł 12
Artykuł 14	Artykuł 13
Artykuł 15	Artykuł 14
Artykuł 16	Artykuł 15
Artykuł 17	Artykuł 16
Artykuł 18	Artykuł 17
Artykuł 19	Artykuł 18
Artykuł 20	Artykuł 19
Artykuł 21	Artykuł 20
Artykuł 22	Artykuł 21
Artykuł 23	Artykuł 22

PROTOKÓŁ Nr 2

ZMIENIAJĄCY TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRZYWOŁUJĄC potrzebę, by postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską Energii Atomowej nadal wywoływały w pełni skutek prawny,

PRAGNĄC dostosować ten Traktat do nowych zasad określonych przez Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności w dziedzinach instytucjonalnej i finansowej,

UZGODNIŁY następujące postanowienia, które są dołączone do Traktatu z Lizbony i które zmieniają Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej:

ARTYKUŁ 3

Na początku tytułu III Traktatu EWEA dodaje się następujący nowy rozdział:

"ROZDZIAŁ I

STOSOWANIE NIEKTÓRYCH POSTANOWIEŃ

TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ

Artykuł 106a

1. Artykuły 7, 9-9f, artykuł 48 ustępy 2-5 i artykuły 49 i 49a Traktatu o Unii Europejskiej, artykuł 16a, artykuły 190-201b, 204-211a, 213, 215-236, 238, 239, 240, 241-245, 246-262, 268-277, 279-280 oraz 283, 290 i 292 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także Protokół w sprawie postanowień przejściowych, stosuje się do niniejszego Traktatu.

2. W ramach niniejszego Traktatu, odniesienia do Unii i do "Traktatu o Unii Europejskiej", "Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej" i "Traktatów" w postanowieniach, o których mowa w ustępie 1, oraz w postanowieniach protokołów dołączonych zarówno do wyżej wymienionych Traktatów, jak i do niniejszego Traktatu, należy rozumieć jako odniesienia, odpowiednio, do Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej oraz do niniejszego Traktatu.

3. Postanowienia Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej nie wprowadzają odstępstw od postanowień niniejszego Traktatu.".

ARTYKUŁ 7

ARTYKUŁ 9

Artykuł 206 Traktatu EWEA otrzymuje brzmienie:

"Artykuł 206

Wspólnota może zawierać z jednym lub większą liczbą państw lub organizacji międzynarodowych umowy ustanawiające stowarzyszenie, obejmujące wzajemne prawa i obowiązki, wspólne działania i szczególne procedury.

Umowy te są zawierane przez Radę, stanowiącą jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

Jeżeli umowy te wymagają zmian niniejszego Traktatu, zmiany te są uprzednio przyjmowane zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 48 ustępy 2-5 Traktatu o Unii Europejskiej.".

Załącznik

Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

A. Traktat o Unii Europejskiej

Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej
TYTUŁ I - POSTANOWIENIA WSPÓLNE	TYTUŁ I - POSTANOWIENIA WSPÓLNE	TYTUŁ I - POSTANOWIENIA WSPÓLNE
Artykuł 1	Artykuł 1	Artykuł 1
	Artykuł 1a	Artykuł 2
Artykuł 2	Artykuł 2	Artykuł 3
Artykuł 3 (uchylony)¹
	Artykuł 3a	Artykuł 4
	Artykuł 3b²	Artykuł 5
Artykuł 4 (uchylony)³
Artykuł 5 (uchylony)⁴
Artykuł 6	Artykuł 6	Artykuł 6
Artykuł 7	Artykuł 7	Artykuł 7
	Artykuł 7a	Artykuł 8
TYTUŁ II - POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ GOSPODARCZĄ W CELU USTANOWIENIA WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ	TYTUŁ II - POSTANOWIENIA O ZASADACH DEMOKRATYCZNYCH	TYTUŁ II - POSTANOWIENIA O ZASADACH DEMOKRATYCZNYCH
Artykuł 8 (uchylony)⁵	Artykuł 8	Artykuł 9
	Artykuł 8a⁶	Artykuł 10
	Artykuł 8b	Artykuł 11
	Artykuł 8c	Artykuł 12

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 2f (który otrzymał oznaczenie artykuł 7) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwanego dalej "TFUE") i artykułem 10a ustęp 3 akapit drugi (który otrzymał oznaczenie artykuł 21) Traktatu o Unii Europejskiej (zwanego dalej "Traktatem UE").

² Zastępuje artykuł 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (zwanego dalej "Traktatem WE").

³ Treść zastąpiona artykułem 9b Traktatu UE (który otrzymał oznaczenie artykuł 15).

⁴ Treść zastąpiona artykułem 9 ustęp 2 Traktatu UE (który otrzymał oznaczenie artykuł 13).

⁵ Artykuł 8 Traktatu EU, który obowiązywał przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony (zwany dalej "dotychczasowym Traktatem UE") zmieniającego Traktat WE. Zmiany te zostały włączone do ostatniego z wymienionych Traktatów, a artykuł 8 został uchylony. Jego oznaczenie zostało wykorzystane w celu dodania nowego postanowienia.

⁶ Ustęp 4 zastępuje treść artykułu 191 akapit pierwszy Traktatu WE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej
TYTUŁ III - POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ WĘGLA I STALI	TYTUŁ III - POSTANOWIENIA O INSTYTUCJACH	TYTUŁ III - POSTANOWIENIA O INSTYTUCJACH
Artykuł 9 (uchylony)¹	Artykuł 9	Artykuł 13
	Artykuł 9a²	Artykuł 14
	Artykuł 9b³	Artykuł 15
	Artykuł 9c⁴	Artykuł 16
	Artykuł 9d⁵	Artykuł 17
	Artykuł 9e	Artykuł 18
	Artykuł 9f⁶	Artykuł 19
TYTUŁ IV - POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ	TYTUŁ IV - POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY	TYTUŁ IV - POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY
Artykuł 10 (uchylony)⁷ Artykuły 27a-27e (zastąpione) Artykuły 40-40b (zastąpione) Artykuły 43-45 (zastąpione)	Artykuł 10⁸	Artykuł 20

______

¹ Artykuł 9 dotychczasowego Traktatu UE wprowadzał zmiany do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Traktat ten wygasł 23 lipca 2002 roku. Artykuł 9 został uchylony, a jego oznaczenie zostało wykorzystane w celu dodania nowego postanowienia.

² - Ustępy 1 i 2 zastępują treść artykułu 189 Traktatu WE,

- ustępy 1-3 zastępują treść artykułu 190 ustępy 1-3 Traktatu WE,

- ustęp 1 zastępuje treść artykułu 192 akapit pierwszy Traktatu WE,

- ustęp 4 zastępuje treść artykułu 197 akapit pierwszy Traktatu WE.

³ Zastępuje treść artykułu 4.

⁴- Ustęp 1 zastępuje treść artykułu 202 tiret pierwsze i drugie Traktatu WE,

- ustępy 2 i 9 zastępują treść artykułu 203 Traktatu WE,

- ustępy 4 i 5 zastępują treść artykułu 205 ustępy 2 i 4 Traktatu WE.

⁵ - Ustęp 1 zastępuje treść artykułu 211 Traktatu WE,

- ustępy 3 i 7 zastępują treść artykułu 214 Traktatu WE,

- ustęp 6 zastępuje treść artykułu 217 ustępy 1, 3 i 4 Traktatu WE.

⁶ - Zastępuje treść artykułu 220 Traktatu WE,

- ustęp 2 akapit pierwszy zastępuje treść artykułu 221 akapit pierwszy Traktatu WE.

⁷ Artykuł 10 dotychczasowego Traktatu UE wprowadzał zmiany do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Zmiany te zostały włączone do ostatniego z wymienionych Traktatów, a artykuł 10 został uchylony. Jego oznaczenie zostało wykorzystane w celu dodania nowego postanowienia.

⁸ Zastępuje również artykuły 11 i 11a Traktatu WE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej
TYTUŁ V - POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA	TYTUŁ V - POSTANOWIENIA OGÓLNE O DZIAŁANIACH ZEWNĘTRZNYCH UNII I POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA	TYTUŁ V - POSTANOWIENIA OGÓLNE O DZIAŁANIACH ZEWNĘTRZNYCH UNII I POSTANOWIENIA SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA
	Rozdział 1 - Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii	Rozdział 1 - Postanowienia ogólne o działaniach zewnętrznych Unii
	Artykuł 10a	Artykuł 21
	Artykuł 10b	Artykuł 22
	Rozdział 2 - Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa	Rozdział 2 - Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
	Sekcja 1 - Postanowienia wspólne	Sekcja 1 - Postanowienia wspólne
	Artykuł 10c	Artykuł 23
Artykuł 11	Artykuł 11	Artykuł 24
Artykuł 12	Artykuł 12	Artykuł 25
Artykuł 13	Artykuł 13	Artykuł 26
	Artykuł 13a	Artykuł 27
Artykuł 14	Artykuł 14	Artykuł 28
Artykuł 15	Artykuł 15	Artykuł 29
Artykuł 22 (przeniesiony)	Artykuł 15a	Artykuł 30
Artykuł 23 (przeniesiony)	Artykuł 15b	Artykuł 31
Artykuł 16	Artykuł 16	Artykuł 32
Artykuł 17 (przeniesiony)	Artykuł 28a	Artykuł 42
Artykuł 18	Artykuł 18	Artykuł 33
Artykuł 19	Artykuł 19	Artykuł 34
Artykuł 20	Artykuł 20	Artykuł 35
Artykuł 21	Artykuł 21	Artykuł 36
Artykuł 22 (przeniesiony)	Artykuł 15a	Artykuł 30
Artykuł 23 (przeniesiony)	Artykuł 15b	Artykuł 31
Artykuł 24	Artykuł 24	Artykuł 37
Artykuł 25	Artykuł 25	Artykuł 38
	Artykuł 25a	Artykuł 39
Artykuł 47 (przeniesiony)	Artykuł 25b	Artykuł 40
Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej
Artykuł 26 (uchylony)
Artykuł 27 (uchylony)
Artykuł 27a (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 27b (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 27c (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 27d (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 27e (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 28	Artykuł 28	Artykuł 41
	Sekcja 2 - Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa	Sekcja 2 - Postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Artykuł 17 (przeniesiony)	Artykuł 28a	Artykuł 42
	Artykuł 28b	Artykuł 43
	Artykuł 28c	Artykuł 44
	Artykuł 28d	Artykuł 45
	Artykuł 28e	Artykuł 46
TYTUŁ VI - POSTANOWIENIA O WSPÓŁPRACY POLICYJNEJ I SĄDOWEJ W SPRAWACH KARNYCH (uchylony)²
Artykuł 29 (zastąpiony)³
Artykuł 30 (zastąpiony)⁴
Artykuł 31 (zastąpiony)⁵
Artykuł 32 (zastąpiony)⁶
Artykuł 33 (zastąpiony)⁷
Artykuł 34 (uchylony)
Artykuł 35 (uchylony)
Artykuł 36 (zastąpiony)⁸

______

¹ Artykuły 27a-27e dotychczasowego Traktatu UE dotyczące wzmocnionej współpracy zostają także zastąpione artykułami 280a-280i TFUE (które otrzymały oznaczenie artykuły 326-334).

² Postanowienia tytułu VI dotychczasowego Traktatu UE dotyczące współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych zostają zastąpione postanowieniami części trzeciej tytuł IV rodziały 1, 4 i 5 TFUE.

³ Zastąpiony artykułem 61 TFUE (który otrzymał oznaczenie artykuł 67).

⁴ Zastąpiony artykułami 69f i 69g TFUE (które otrzymały oznaczenie artykuły 87 i 88).

⁵ Zastąpiony artykułami 69a, 69b i 69d TFUE (które otrzymały oznaczenie artykuły 82, 83 i 85).

⁶ Zastąpiony artykułem 69h TFUE (który otrzymał oznaczenie artykuł 89).

⁷ Zastąpiony artykułem 61e TFUE (który otrzymał oznaczenie artykuł 72).

⁸ Zastąpiony artykułem 61d TFUE (który otrzymał oznaczenie artykuł 71).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej
Artykuł 37 (uchylony)
Artykuł 38 (uchylony)
Artykuł 39 (uchylony)

Artykuł 40 (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 40a (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 40b (zastąpiony)¹	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 41 (uchylony)
Artykuł 42 (uchylony)
TYTUŁ VII - POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY (zastąpiony)²	TYTUŁ IV - POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY	TYTUŁ IV - POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY
Artykuł 43 (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 43a (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 43b (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 44 (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 44a (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
Artykuł 45 (zastąpiony)²	Artykuł 10	Artykuł 20
TYTUŁ VIII - POSTANOWIENIA KOŃCOWE	TYTUŁ VI - POSTANOWIENIA KOŃCOWE	TYTUŁ VI - POSTANOWIENIA KOŃCOWE
Artykuł 46 (uchylony)
	Artykuł 46a	Artykuł 47
Artykuł 47 (przeniesiony)	Artykuł 25b	Artykuł 40
Artykuł 48	Artykuł 48	Artykuł 48
Artykuł 49	Artykuł 49	Artykuł 49
	Artykuł 49a	Artykuł 50
	Artykuł 49b	Artykuł 51
	Artykuł 49c	Artykuł 52
Artykuł 50 (uchylony)
Artykuł 51	Artykuł 51	Artykuł 53
Artykuł 52	Artykuł 52	Artykuł 54
Artykuł 53	Artykuł 53	Artykuł 55

______

¹ Artykuły 40-40b dotychczasowego Traktatu UE dotyczące wzmocnionej współpracy zostają także zastąpione artykułami 280a-280i TFUE (które otrzymują oznaczenie artykuły 326-334).

² Artykuły 43-45 oraz tytuł VII dotychczasowego Traktatu UE dotyczące wzmocnionej współpracy zostają także zastąpione artykułami 280a-280i TFUE (które otrzymują oznaczenie artykuły 326-334).

B. TRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
CZĘŚĆ PIERWSZA - ZASADY	CZĘŚĆ PIERWSZA - ZASADY	CZĘŚĆ PIERWSZA - ZASADY
Artykuł 1 (uchylony)
	Artykuł 1a	Artykuł 1
Artykuł 2 (uchylony)¹
	Tytuł I - Kategorie i dziedziny kompetencji Unii	Tytuł I - Kategorie i dziedziny kompetencji Unii
	Artykuł 2a	Artykuł 2
	Artykuł 2b	Artykuł 3
	Artykuł 2c	Artykuł 4
	Artykuł 2d	Artykuł 5
	Artykuł 2e	Artykuł 6
	Tytuł II - Postanowienia ogólne	Tytuł II - Postanowienia ogólne
	Artykuł 2f	Artykuł 7
Artykuł 3 ustęp 1 (uchylony)²
Artykuł 3 ustęp 2	Artykuł 3	Artykuł 8
Artykuł 4 (przeniesiony)	Artykuł 97b	Artykuł 119
Artykuł 5 (zastąpiony)³
	Artykuł 5a	Artykuł 9
	Artykuł 5b	Artykuł 10
Artykuł 6	Artykuł 6	Artykuł 11
Artykuł 153 ustęp 2 (przeniesiony)	Artykuł 6a	Artykuł 12
	Artykuł 6b⁴	Artykuł 13
Artykuł 7 (uchylony)⁵
Artykuł 8 (uchylony)⁶
Artykuł 9 (uchylony)
Artykuł 10 (uchylony)⁷

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 2 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 3).

² Treść zastąpiona artykułami 2b-2e TFUE (które otrzymują oznaczenie artykuły 3-6).

³ Treść zastąpiona artykułem 3b Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 5).

⁴ Dodanie postanowienia Protokołu w sprawie dobrobytu zwierząt.

⁵ Treść zastąpiona artykułem 9 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 13).

⁶ Treść zastąpiona artykułem 9 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 13) oraz artykułem 245a ustęp 1 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 282).

⁷ Treść zastąpiona artykułem 3a ustęp 3, Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 4).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 11 (zastąpiony)¹	Artykuły 280a-280i	Artykuły 326-334
Artykuł 11a (zastąpiony)¹	Artykuły 280a-280i	Artykuły 326-334
Artykuł 12 (przeniesiony)	Artykuł 16d	Artykuł 18
Artykuł 13 (przeniesiony)	Artykuł 16e	Artykuł 19
Artykuł 14 (przeniesiony)	Artykuł 22a	Artykuł 26
Artykuł 15 (przeniesiony)	Artykuł 22b	Artykuł 27
Artykuł 16	Artykuł 16	Artykuł 14
Artykuł 255 (przeniesiony)	Artykuł 16a	Artykuł 15
Artykuł 286 (zastąpiony)	Artykuł 16b	Artykuł 16
	Artykuł 16c	Artykuł 17
CZĘŚĆ DRUGA - OBYWATELSTWO UNII	CZĘŚĆ DRUGA - NIEDYSKRYMINACJA I OBYWATELSTWO UNII	CZĘŚĆ DRUGA - NIEDYSKRYMINACJA I OBYWATELSTWO UNII
Artykuł 12 (przeniesiony)	Artykuł 16d	Artykuł 18
Artykuł 13 (przeniesiony)	Artykuł 16e	Artykuł 19
Artykuł 17	Artykuł 17	Artykuł 20
Artykuł 18	Artykuł 18	Artykuł 21
Artykuł 19	Artykuł 19	Artykuł 22
Artykuł 20	Artykuł 20	Artykuł 23
Artykuł 21	Artykuł 21	Artykuł 24
Artykuł 22	Artykuł 22	Artykuł 25
CZĘŚĆ TRZECIA - POLITYKI WSPÓLNOTY	CZĘŚĆ TRZECIA - POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE	CZĘŚĆ TRZECIA - POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE
	Tytuł I - Rynek wewnętrzny	Tytuł I - Rynek wewnętrzny
Artykuł 14 (przeniesiony)	Artykuł 22a	Artykuł 26
Artykuł 15 (przeniesiony)	Artykuł 22b	Artykuł 27
Tytuł I - Swobodny przepływ towarów	Tytuł II - Swobodny przepływ towarów	Tytuł II - Swobodny przepływ towarów
Artykuł 23	Artykuł 23	Artykuł 28
Artykuł 24	Artykuł 24	Artykuł 29
Rozdział 1 - Unia celna	Rozdział 1 - Unia celna	Rozdział 1 - Unia celna
Artykuł 25	Artykuł 25	Artykuł 30
Artykuł 26	Artykuł 26	Artykuł 31
Artykuł 27	Artykuł 27	Artykuł 32

______

¹ Zastąpiony także artykułem 10 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 20).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Część trzecia tytuł X Współpraca celna (przeniesiony)	Rozdział 1a - Współpraca celna	Rozdział 2 - Współpraca celna
Artykuł 135 (przeniesiony)	Artykuł 27a	Artykuł 33
Rozdział 2 - Zakaz ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi	Rozdział 2 - Zakaz ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi	Rozdział 3 - Zakaz ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi
Artykuł 28	Artykuł 28	Artykuł 34
Artykuł 29	Artykuł 29	Artykuł 35
Artykuł 30	Artykuł 30	Artykuł 36
Artykuł 31	Artykuł 31	Artykuł 37
Tytuł II - Rolnictwo	Tytuł II - Rolnictwo i rybołówstwo	Tytuł III - Rolnictwo i rybołówstwo
Artykuł 32	Artykuł 32	Artykuł 38
Artykuł 33	Artykuł 33	Artykuł 39
Artykuł 34	Artykuł 34	Artykuł 40
Artykuł 35	Artykuł 35	Artykuł 41
Artykuł 36	Artykuł 36	Artykuł 42
Artykuł 37	Artykuł 37	Artykuł 43
Artykuł 38	Artykuł 38	Artykuł 44
Tytuł III - Swobodny przepływ osób, usług i kapitału	Tytuł III - Swobodny przepływ osób, usług i kapitału	Tytuł IV - Swobodny przepływ osób, usług i kapitału
Rozdział 1 - Pracownicy	Rozdział 1 - Pracownicy	Rozdział 1 - Pracownicy
Artykuł 39	Artykuł 39	Artykuł 45
Artykuł 40	Artykuł 40	Artykuł 46
Artykuł 41	Artykuł 41	Artykuł 47
Artykuł 42	Artykuł 42	Artykuł 48
Rozdział 2 - Prawo przedsiębiorczości	Rozdział 2 - Prawo przedsiębiorczości	Rozdział 2 - Prawo przedsiębiorczości
Artykuł 43	Artykuł 43	Artykuł 49
Artykuł 44	Artykuł 44	Artykuł 50
Artykuł 45	Artykuł 45	Artykuł 51
Artykuł 46	Artykuł 46	Artykuł 52
Artykuł 47	Artykuł 47	Artykuł 53
Artykuł 48	Artykuł 48	Artykuł 54
Artykuł 294 (przeniesiony)	Artykuł 48a	Artykuł 55
Rozdział 3 - Usługi	Rozdział 3 - Usługi	Rozdział 3 - Usługi
Artykuł 49	Artykuł 49	Artykuł 56
Artykuł 50	Artykuł 50	Artykuł 57
Artykuł 51	Artykuł 51	Artykuł 58
Artykuł 52	Artykuł 52	Artykuł 59
Artykuł 53	Artykuł 53	Artykuł 60
Artykuł 54	Artykuł 54	Artykuł 61
Artykuł 55	Artykuł 55	Artykuł 62
Rozdział 4 - Kapitał i płatności	Rozdział 4 - Kapitał i płatności	Rozdział 4 - Kapitał i płatności
Artykuł 56	Artykuł 56	Artykuł 63
Artykuł 57	Artykuł 57	Artykuł 64
Artykuł 58	Artykuł 58	Artykuł 65
Artykuł 59	Artykuł 59	Artykuł 66
Artykuł 60 (przeniesiony)	Artykuł 61h	Artykuł 75
Tytuł IV - Wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze swobodnym przepływem osób	Tytuł IV - Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości	Tytuł V - Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
	Rozdział 1 - Postanowienia ogólne	Rozdział 1 - Postanowienia ogólne
Artykuł 61	Artykuł 61¹	Artykuł 67
	Artykuł 61a	Artykuł 68
	Artykuł 61b	Artykuł 69
	Artykuł 61c	Artykuł 70
	Artykuł 61d²	Artykuł 71
Artykuł 64 ustęp 1 (zastąpiony)	Artykuł 61e³	Artykuł 72
	Artykuł 61f	Artykuł 73
Artykuł 66 (zastąpiony)	Artykuł 61g	Artykuł 74
Artykuł 60 (przeniesiony)	Artykuł 61h	Artykuł 75
	Artykuł 61i	Artykuł 76

______

¹ Zastępuje także artykuł 29 dotychczasowego Traktatu UE.

² Zastępuje także artykuł 36 dotychczasowego Traktatu UE.

³ Zastępuje także artykuł 33 dotychczasowego Traktatu UE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
	Rozdział 2 - Polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji	Rozdział 2 - Polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji
Artykuł 62	Artykuł 62	Artykuł 77
Artykuł 63 punkty 1 i 2 oraz artykuł 64 ustęp 2¹	Artykuł 63	Artykuł 78
Artykuł 63 punkty 3 i 4	Artykuł 63a	Artykuł 79
	Artykuł 63b	Artykuł 80
Artykuł 64 ustęp 1 (zastąpiony)	Artykuł 61e	Artykuł 72
	Rozdział 3 - Współpraca sądowa w sprawach cywilnych	Rozdział 3 - Współpraca sądowa w sprawach cywilnych
Artykuł 65	Artykuł 65	Artykuł 81
Artykuł 66 (zastąpiony)	Artykuł 61g	Artykuł 74
Artykuł 67 (uchylony)
Artykuł 68 (uchylony)
Artykuł 69 (uchylony)
	Rozdział 4 - Współpraca sądowa w sprawach karnych	Rozdział 4 - Współpraca sądowa w sprawach karnych
	Artykuł 69a²	Artykuł 82
	Artykuł 69b²	Artykuł 83
	Artykuł 69c	Artykuł 84
	Artykuł 69d²	Artykuł 85
	Artykuł 69e	Artykuł 86
	Rozdział 5 - Współpraca policyjna	Rozdział 5 - Współpraca policyjna
	Artykuł 69f³	Artykuł 87
	Artykuł 69g³	Artykuł 88
	Artykuł 69h⁴	Artykuł 89
Tytuł V - Transport	Tytuł V - Transport	Tytuł VI - Transport
Artykuł 70	Artykuł 70	Artykuł 90
Artykuł 71	Artykuł 71	Artykuł 91
Artykuł 72	Artykuł 72	Artykuł 92
Artykuł 73	Artykuł 73	Artykuł 93
Artykuł 74	Artykuł 74	Artykuł 94
Artykuł 75	Artykuł 75	Artykuł 95

______

¹ Artykuł 63 punkty 1 i 2 Traktatu WE zostaje zastąpiony artykułem 63 ustępy 1 i 2 TFUE, a artykuł 64 ustęp 2 zostaje zastąpiony artykułem 63 ustęp 3 TFUE.

² Zastępuje artykuł 31 dotychczasowego Traktatu UE.

³ Zastępuje artykuł 30 dotychczasowego Traktatu UE.

⁴ Zastępuje artykuł 32 dotychczasowego Traktatu UE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 76	Artykuł 76	Artykuł 96
Artykuł 77	Artykuł 77	Artykuł 97
Artykuł 78	Artykuł 78	Artykuł 98
Artykuł 79	Artykuł 79	Artykuł 99
Artykuł 80	Artykuł 80	Artykuł 100
Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Tytuł VI - Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw	Tytuł VI - Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw	Tytuł VII - Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw
Rozdział 1 - Reguły konkurencji	Rozdział 1 - Reguły konkurencji	Rozdział 1 - Reguły konkurencji
Sekcja 1 - Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw	Sekcja 1 - Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw	Sekcja 1 - Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw
Artykuł 81	Artykuł 81	Artykuł 101
Artykuł 82	Artykuł 82	Artykuł 102
Artykuł 83	Artykuł 83	Artykuł 103
Artykuł 84	Artykuł 84	Artykuł 104
Artykuł 85	Artykuł 85	Artykuł 105
Artykuł 86	Artykuł 86	Artykuł 106
Sekcja 2 - Pomoc przyznawana przez Państwa	Sekcja 2 - Pomoc przyznawana przez Państwa	Sekcja 2 - Pomoc przyznawana przez Państwa
Artykuł 87	Artykuł 87	Artykuł 107
Artykuł 88	Artykuł 88	Artykuł 108
Artykuł 89	Artykuł 89	Artykuł 109
Rozdział 2 - Postanowienia podatkowe	Rozdział 2 - Postanowienia podatkowe	Rozdział 2 - Postanowienia podatkowe
Artykuł 90	Artykuł 90	Artykuł 110
Artykuł 91	Artykuł 91	Artykuł 111
Artykuł 92	Artykuł 92	Artykuł 112
Artykuł 93	Artykuł 93	Artykuł 113
Rozdział 3 - Zbliżanie ustawodawstw	Rozdział 3 - Zbliżanie ustawodawstw	Rozdział 3 - Zbliżanie ustawodawstw
Artykuł 95 (przeniesiony)	Artykuł 94	Artykuł 114
Artykuł 94 (przeniesiony)	Artykuł 95	Artykuł 115
Artykuł 96	Artykuł 96	Artykuł 116
Artykuł 97	Artykuł 97	Artykuł 117
	Artykuł 97a	Artykuł 118
Tytuł VII - Polityka gospodarcza i pieniężna	Tytuł VII - Polityka gospodarcza i pieniężna	Tytuł VIII - Polityka gospodarcza i pieniężna
Artykuł 4 (przeniesiony)	Artykuł 97b	Artykuł 119
Rozdział 1 - Polityka gospodarcza	Rozdział 1 - Polityka gospodarcza	Rozdział 1 - Polityka gospodarcza
Artykuł 98	Artykuł 98	Artykuł 120
Artykuł 99	Artykuł 99	Artykuł 121
Artykuł 100	Artykuł 100	Artykuł 122
Artykuł 101	Artykuł 101	Artykuł 123
Artykuł 102	Artykuł 102	Artykuł 124
Artykuł 103	Artykuł 103	Artykuł 125
Artykuł 104	Artykuł 104	Artykuł 126
Rozdział 2 - Polityka pieniężna	Rozdział 2 - Polityka pieniężna	Rozdział 2 - Polityka pieniężna
Artykuł 105	Artykuł 105	Artykuł 127
Artykuł 106	Artykuł 106	Artykuł 128
Artykuł 107	Artykuł 107	Artykuł 129
Artykuł 108	Artykuł 108	Artykuł 130
Artykuł 109	Artykuł 109	Artykuł 131
Artykuł 110	Artykuł 110	Artykuł 132
Artykuł 111 ustępy 1-3 i 5 (przeniesione)	Artykuł 188o	Artykuł 219
Artykuł 111 ustęp 4 (przeniesiony)	Artykuł 115c ustęp 1	Artykuł 138
	Artykuł 111a	Artykuł 133
Rozdział 3 - Postanowienia instytucjonalne	Rozdział 3 - Postanowienia instytucjonalne	Rozdział 3 - Postanowienia instytucjonalne
Artykuł 112 (przeniesiony)	Artykuł 245b	Artykuł 283
Artykuł 113 (przeniesiony)	Artykuł 245c	Artykuł 294
Artykuł 114	Artykuł 114	Artykuł 134
Artykuł 115	Artykuł 115	Artykuł 135
	Rozdział 3a - Postanowienia szczególne dla Państw Członkowskich, których walutą jest euro	Rozdział 4 - Postanowienia szczególne dla Państw Członkowskich, których walutą jest euro
	Artykuł 115a	Artykuł 136
	Artykuł 115b	Artykuł 137
Artykuł 111 ustęp 4 (przeniesiony)	Artykuł 115c	Artykuł 138
Rozdział 4 - Postanowienia przejściowe	Rozdział 4 - Postanowienia przejściowe	Rozdział 5 - Postanowienia przejściowe
Artykuł 116 (uchylony)
	Artykuł 116a	Artykuł 139
Artykuł 117 ustęp 1, ustęp 2 tiret szóste i ustępy 3-9 (uchylone)
Artykuł 117 ustęp 2 pięć pierwszych tiret (przeniesione)	Artykuł 118a ustęp 2	Artykuł 141 ustęp 2
Artykuł 121 ustęp 1 (przeniesiony) Artykuł 122 ustęp 2 zdanie drugie (przeniesione) Artykuł 123 ustęp 5 (przeniesiony)	Artykuł 117a ustęp 1¹ Artykuł 117a ustęp 2² Artykuł 117a ustęp 3³	Artykuł 140
Artykuł 118 (uchylony)
Artykuł 123 ustęp 3 (przeniesiony) Artykuł 117 ustęp 2 pięć pierwszych tiret	Artykuł 118a ustęp 1⁴ Artykuł 118a ustęp 2⁵	Artykuł 141
Artykuł 124 ustęp 1 (przeniesiony)	Artykuł 118b	Artykuł 142
Artykuł 119	Artykuł 119	Artykuł 143
Artykuł 120	Artykuł 120	Artykuł 144
Artykuł 121 ustęp 1 (przeniesiony)	Artykuł 117a ustęp 1	Artykuł 140 ustęp 1
Artykuł 121 ustępy 2-4 (uchylone)
Artykuł 122 ustęp 1, ustęp 2 zdanie pierwsze, ustępy 3, 4, 5 i 6 (uchylone)
Artykuł 122 ustęp 2 zdanie drugie (przeniesione)	Artykuł 117a ustęp 2 akapit pierwszy	Artykuł 140 ustęp 2 akapit pierwszy
Artykuł 123 ustępy 1, 2 i 4 (uchylone)
Artykuł 123 ustęp 3 (przeniesiony)	Artykuł 118a ustęp 1	Artykuł 141 ustęp 1
Artykuł 123 ustęp 5 (przeniesiony)	Artykuł 117a ustęp 3	Artykuł 140 ustęp 3

______

¹ Artykuł 117a ustęp 1 (który otrzymuje oznaczenie artykuł 140) przejmuje artykuł 121 ustęp 1.

² Artykuł 117a ustęp 2 (który otrzymuje oznaczenie artykuł 140) przejmuje artykuł 122 ustęp 2 zdanie drugie.

³ Artykuł 117a ustęp 3 (który otrzymuje oznaczenie artykuł 140) przejmuje artykuł 123 ustęp 5.

⁴ Artykuł 118a ustęp 1 (który otrzymuje oznaczenie artykuł 141) przejmuje artykuł 123 ustęp 3.

⁵ Artykuł 118a ustęp 2 (który otrzymuje oznaczenie artykuł 141) przejmuje artykuł 117 ustęp 2 pięć pierwszych tiret.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 124 ustęp 1 (przeniesiony)	Artykuł 118b	Artykuł 142
Artykuł 124 ustęp 2 (uchylony)
Tytuł VIII - Zatrudnienie	Tytuł VIII - Zatrudnienie	Tytuł IX - Zatrudnienie
Artykuł 125	Artykuł 125	Artykuł 145
Artykuł 126	Artykuł 126	Artykuł 146
Artykuł 127	Artykuł 127	Artykuł 147
Artykuł 128	Artykuł 128	Artykuł 148
Artykuł 129	Artykuł 129	Artykuł 149
Artykuł 130	Artykuł 130	Artykuł 150
Tytuł IX - Wspólna polityka handlowa (przeniesiony)	Część piąta tytuł II Wspólna polityka handlowa	Część piąta tytuł II Wspólna polityka handlowa
Artykuł 131 (przeniesiony)	Artykuł 188b	Artykuł 206
Artykuł 132 (uchylony)
Artykuł 133 (przeniesiony)	Artykuł 188c	Artykuł 207
Artykuł 134 (uchylony)
Tytuł X - Współpraca celna (przeniesiony)	Część trzecia tytuł II rozdział 1a Współpraca celna	Część trzecia tytuł II rozdział 2 Współpraca celna
Artykuł 135 (przeniesiony)	Artykuł 27a	Artykuł 33
Tytuł XI - Polityka społeczna, edukacja, kształcenie zawodowe i młodzież	Tytuł IX - Polityka społeczna	Tytuł X - Polityka społeczna
Rozdział 1 - Postanowienia dotyczące zagadnień społecznych (uchylony)
Artykuł 136	Artykuł 136	Artykuł 151
	Artykuł 136a	Artykuł 152
Artykuł 137	Artykuł 137	Artykuł 153
Artykuł 138	Artykuł 138	Artykuł 154
Artykuł 139	Artykuł 139	Artykuł 155
Artykuł 140	Artykuł 140	Artykuł 156
Artykuł 141	Artykuł 141	Artykuł 157
Artykuł 142	Artykuł 142	Artykuł 158
Artykuł 143	Artykuł 143	Artykuł 159
Artykuł 144	Artykuł 144	Artykuł 160
Artykuł 145	Artykuł 145	Artykuł 161
Rozdział 2 - Europejski Fundusz Społeczny	Tytuł X - Europejski Fundusz Społeczny	Tytuł XI - Europejski Fundusz Społeczny
Artykuł 146	Artykuł 146	Artykuł 162
Artykuł 147	Artykuł 147	Artykuł 163
Artykuł 148	Artykuł 148	Artykuł 164
Rozdział 3 - Edukacja, kształcenie zawodowe i młodzież	Tytuł XI - Edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport	Tytuł XII - Edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport
Artykuł 149	Artykuł 149	Artykuł 165
Artykuł 150	Artykuł 150	Artykuł 166
Tytuł XII - Kultura	Tytuł XII - Kultura	Tytuł XIII - Kultura
Artykuł 151	Artykuł 151	Artykuł 167
Tytuł XIII - Zdrowie publiczne	Tytuł XIII - Zdrowie publiczne	Tytuł XIV - Zdrowie publiczne
Artykuł 152	Artykuł 152	Artykuł 168
Tytuł XIV - Ochrona konsumentów	Tytuł XIV - Ochrona konsumentów	Tytuł XV - Ochrona konsumentów
Artykuł 153 ustępy 1, 3, 4 i 5	Artykuł 153	Artykuł 169
Artykuł 153 ustęp 2 (przeniesiony)	Artykuł 6a	Artykuł 12
Tytuł XV - Sieci transeuropejskie	Tytuł XV - Sieci transeuropejskie	Tytuł XVI - Sieci transeuropejskie
Artykuł 154	Artykuł 154	Artykuł 170
Artykuł 155	Artykuł 155	Artykuł 171
Artykuł 156	Artykuł 156	Artykuł 172
Tytuł XVI - Przemysł	Tytuł XVI - Przemysł	Tytuł XVII - Przemysł
Artykuł 157	Artykuł 157	Artykuł 173
Tytuł XVII - Spójność gospodarcza i społeczna	Tytuł XVII - Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna	Tytuł XVIII - Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna
Artykuł 158	Artykuł 158	Artykuł 174
Artykuł 159	Artykuł 159	Artykuł 175
Artykuł 160	Artykuł 160	Artykuł 176
Artykuł 161	Artykuł 161	Artykuł 177
Artykuł 162	Artykuł 162	Artykuł 178
Tytuł XVIII - Badania i rozwój technologiczny	Tytuł XVIII - Badania i rozwój technologiczny oraz przestrzeń kosmiczna	Tytuł XIX - Badania i rozwój technologiczny oraz przestrzeń kosmiczna
Artykuł 163	Artykuł 163	Artykuł 179
Artykuł 164	Artykuł 164	Artykuł 180
Artykuł 165	Artykuł 165	Artykuł 181
Artykuł 166	Artykuł 166	Artykuł 182
Artykuł 167	Artykuł 167	Artykuł 183
Artykuł 168	Artykuł 168	Artykuł 184
Artykuł 169	Artykuł 169	Artykuł 185
Artykuł 170	Artykuł 170	Artykuł 186
Artykuł 171	Artykuł 171	Artykuł 187
Artykuł 172	Artykuł 172	Artykuł 188
	Artykuł 172a	Artykuł 189
Artykuł 173	Artykuł 173	Artykuł 190
Tytuł XIX - Środowisko naturalne	Tytuł XIX - Środowisko naturalne	Tytuł XX - Środowisko naturalne
Artykuł 174	Artykuł 174	Artykuł 191
Artykuł 175	Artykuł 175	Artykuł 192
Artykuł 176	Artykuł 176	Artykuł 193
	Tytuł XX - Energetyka	Tytuł XXI - Energetyka
	Artykuł 176a	Artykuł 194
	Tytuł XXI - Turystyka	Tytuł XXII - Turystyka
	Artykuł 176b	Artykuł 195
	Tytuł XXII - Ochrona ludności	Tytuł XXIII - Ochrona ludności
	Artykuł 176c	Artykuł 196
	Tytuł XXIII - Współpraca administracyjna	Tytuł XXIV - Współpraca administracyjna
	Artykuł 176d	Artykuł 197
Tytuł XX - Współpraca na rzecz rozwoju (przeniesiony)	Część piąta tytuł III rozdział 1 Współpraca na rzecz rozwoju	Część piąta tytuł III rozdział 1 Współpraca na rzecz rozwoju
Artykuł 177 (przeniesiony)	Artykuł 188d	Artykuł 208
Artykuł 178 (uchylony)¹
Artykuł 179 (przeniesiony)	Artykuł 188e	Artykuł 209
Artykuł 180 (przeniesiony)	Artykuł 188f	Artykuł 210
Artykuł 181 (przeniesiony)	Artykuł 188g	Artykuł 211

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 188d ustęp 1 akapit drugi zdanie drugie TFUE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Tytuł XXI - Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi (zastąpiony)	Część piąta tytuł III rozdział 2 Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi	Część piąta tytuł III rozdział 2 Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi
Artykuł 181 a (przeniesiony)	Artykuł 188h	Artykuł 212
CZĘŚĆ CZWARTA - STOWARZYSZENIE KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH	CZĘŚĆ CZWARTA - STOWARZYSZENIE KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH	CZĘŚĆ CZWARTA - STOWARZYSZENIE KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH
Artykuł 182	Artykuł 182	Artykuł 198
Artykuł 183	Artykuł 183	Artykuł 199
Artykuł 184	Artykuł 184	Artykuł 200
Artykuł 185	Artykuł 185	Artykuł 201
Artykuł 186	Artykuł 186	Artykuł 202
Artykuł 187	Artykuł 187	Artykuł 203
Artykuł 188	Artykuł 188	Artykuł 204
	CZĘŚĆ PIĄTA - DZIAŁANIA ZEWNĘTRZNE UNII	CZĘŚĆ PIĄTA - DZIAŁANIA ZEWNĘTRZNE UNII
	Tytuł I - Postanowienia ogólne dotyczące działań zewnętrznych Unii	Tytuł I - Postanowienia ogólne dotyczące działań zewnętrznych Unii
	Artykuł 188a	Artykuł 205
Część trzecia tytuł IX Wspólna polityka handlowa (przeniesiony)	Tytuł II - Wspólna polityka handlowa	Tytuł II - Wspólna polityka handlowa
Artykuł 131 (przeniesiony)	Artykuł 188b	Artykuł 206
Artykuł 133 (przeniesiony)	Artykuł 188c	Artykuł 207
	Tytuł III - Współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna	Tytuł III - Współpraca z państwami trzecimi i pomoc humanitarna
Część trzecia tytuł XX Współpraca na rzecz rozwoju (przeniesiony)	Rozdział 1 - Współpraca na rzecz rozwoju	Rozdział 1 - Współpraca na rzecz rozwoju
Artykuł 177 (przeniesiony)	Artykuł 188d¹	Artykuł 208
Artykuł 179 (przeniesiony)	Artykuł 188e	Artykuł 209
Artykuł 180 (przeniesiony)	Artykuł 188f	Artykuł 210
Artykuł 181 (przeniesiony)	Artykuł 188g	Artykuł 211

______

¹ Ustęp 1 akapit drugi zdanie drugie zastępuje treść artykułu 178 Traktatu WE.

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Część trzecia tytuł XXI Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi (przeniesiony)	Rozdział 2 - Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi	Rozdział 2 - Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi
Artykuł 181 a (przeniesiony)	Artykuł 188h	Artykuł 212
	Artykuł 188i	Artykuł 213
	Rozdział 3 - Pomoc humanitarna	Rozdział 3 - Pomoc humanitarna
	Artykuł 188j	Artykuł 214
	Tytuł IV - Środki ograniczające	Tytuł IV - Środki ograniczające
Artykuł 301 (zastąpiony)	Artykuł 188k	Artykuł 215
	Tytuł V - Umowy międzynarodowe	Tytuł V - Umowy międzynarodowe
	Artykuł 188l	Artykuł 216
Artykuł 310 (przeniesiony)	Artykuł 188m	Artykuł 217
Artykuł 300 (zastąpiony)	Artykuł 188n	Artykuł 218
Artykuł 111 ustępy 1-3 i 5 (przeniesione)	Artykuł 188o	Artykuł 219
	Tytuł VI - Stosunki Unii z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi oraz delegatury Unii	Tytuł VI - Stosunki Unii z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi oraz delegatury Unii
Artykuły 302-304 (zastąpione)	Artykuł 188p	Artykuł 220
	Artykuł 188q	Artykuł 221
	Tytuł VII - Klauzula solidarności	Tytuł VII - Klauzula solidarności
	Artykuł 188r	Artykuł 222
CZĘŚĆ PIĄTA - INSTYTUCJE WSPÓLNOTY	CZĘŚĆ SZÓSTA - POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE I FINANSOWE	CZĘŚĆ SZÓSTA - POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE I FINANSOWE
Tytuł I - Postanowienia instytucjonalne	Tytuł I - Postanowienia instytucjonalne	Tytuł I - Postanowienia instytucjonalne
Rozdział 1 - Instytucje	Rozdział 1 - Instytucje	Rozdział 1 - Instytucje
Sekcja 1 - Parlament Europejski	Sekcja 1 - Parlament Europejski	Sekcja 1 - Parlament Europejski
Artykuł 189 (uchylony)¹
Artykuł 190 ustępy 1-3 (uchylone)²
Artykuł 190 ustępy 4 i 5	Artykuł 190	Artykuł 223

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 9a ustępy 1 i 2 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 14).

² Treść zastąpiona artykułem 9a ustępy 1-3 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 14).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 191 akapit pierwszy (uchylony)¹
Artykuł 191 akapit drugi	Artykuł 191	Artykuł 224
Artykuł 192 akapit pierwszy (uchylony)²
Artykuł 192 akapit drugi	Artykuł 192	Artykuł 225
Artykuł 193	Artykuł 193	Artykuł 226
Artykuł 194	Artykuł 194	Artykuł 227
Artykuł 195	Artykuł 195	Artykuł 228
Artykuł 196	Artykuł 196	Artykuł 229
Artykuł 197 akapit pierwszy (uchylony)³
Artykuł 197 akapity drugi, trzeci i czwarty	Artykuł 197	Artykuł 230
Artykuł 198	Artykuł 198	Artykuł 231
Artykuł 199	Artykuł 199	Artykuł 232
Artykuł 200	Artykuł 200	Artykuł 233
Artykuł 201	Artykuł 201	Artykuł 234
	Sekcja 1a - Rada Europejska	Sekcja 2 - Rada Europejska
	Artykuł 201a	Artykuł 235
	Artykuł 201b	Artykuł 236
Sekcja 2 - Rada	Sekcja 2 - Rada	Sekcja 3 - Rada
Artykuł 202 (uchylony)⁴
Artykuł 203 (uchylony)⁵
Artykuł 204	Artykuł 204	Artykuł 237
Artykuł 205 ustępy 2 i 4 (uchylone)⁶
Artykuł 205 ustępy 1 i 3	Artykuł 205	Artykuł 238
Artykuł 206	Artykuł 206	Artykuł 239
Artykuł 207	Artykuł 207	Artykuł 240
Artykuł 208	Artykuł 208	Artykuł 241
Artykuł 209	Artykuł 209	Artykuł 242
Artykuł 210	Artykuł 210	Artykuł 243

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 8a ustęp 4 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 11).

² Treść zastąpiona artykułem 9a ustęp 1 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 14).

³ Treść zastąpiona artykułem 9a ustęp 4 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 14).

⁴ Treść zastąpiona artykułem 9c ustęp 1 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 16) oraz artykułami 249b i 249c TFUE (które otrzymały oznaczenie artykuły 290 i 291).

5 Treść zastąpiona artykułem 9c ustępy 2 i 9 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 16).

⁶ Treść zastąpiona artykułem 9c ustępy 4 i 5 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 16).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja 3 - Komisja	Sekcja 3 - Komisja	Sekcja 4 - Komisja
Artykuł 211 (uchylony)¹
	Artykuł 211a	Artykuł 244
Artykuł 212 (przeniesiony)	Artykuł 218 ustęp 2	Artykuł 249 ustąp 2
Artykuł 213	Artykuł 213	Artykuł 245
Artykuł 214 (uchylony)²
Artykuł 215	Artykuł 215	Artykuł 246
Artykuł 216	Artykuł 216	Artykuł 247
Artykuł 217 ustępy 1, 3 i 4 (uchylone)³
Artykuł 217 ustęp 2	Artykuł 217	Artykuł 248
Artykuł 218 ustęp 1 (uchylony)⁴
Artykuł 218 ustęp 2	Artykuł 218	Artykuł 249
Artykuł 219	Artykuł 219	Artykuł 250
Sekcja 4 - Trybunał Sprawiedliwości	Sekcja 4 - Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej	Sekcja 5 - Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Artykuł 220 (uchylony)⁵
Artykuł 221 akapit pierwszy (uchylony)⁶
Artykuł 221 akapity drugi i trzeci	Artykuł 221	Artykuł 251
Artykuł 222	Artykuł 222	Artykuł 252
Artykuł 223	Artykuł 223	Artykuł 253
Artykuł 224⁷	Artykuł 224	Artykuł 254
	Artykuł 224a	Artykuł 255
Artykuł 225	Artykuł 225	Artykuł 256
Artykuł 225a	Artykuł 225a	Artykuł 257
Artykuł 226	Artykuł 226	Artykuł 258

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 9d ustęp 1 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 17).

² Treść zastąpiona artykułem 9d ustępy 3 i 7 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 17).

³ Treść zastąpiona artykułem 9d ustęp 6 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 17).

⁴ Treść zastąpiona artykułem 252a TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 295).

⁵ Treść zastąpiona artykułem 9f Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 19).

⁶ Treść zastąpiona artykułem 9f ustęp 2 akapit pierwszy Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 19).

⁷ Treść akapitu pierwszego zdanie pierwsze zostaje zastąpiona artykułem 9f ustęp 2 akapit drugi Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 19).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 227	Artykuł 227	Artykuł 259
Artykuł 228	Artykuł 228	Artykuł 260
Artykuł 229	Artykuł 229	Artykuł 261
Artykuł 229a	Artykuł 229a	Artykuł 262
Artykuł 230	Artykuł 230	Artykuł 263
Artykuł 231	Artykuł 231	Artykuł 264
Artykuł 232	Artykuł 232	Artykuł 265
Artykuł 233	Artykuł 233	Artykuł 266
Artykuł 234	Artykuł 234	Artykuł 267
Artykuł 235	Artykuł 235	Artykuł 268
	Artykuł 235a	Artykuł 269
Artykuł 236	Artykuł 236	Artykuł 270
Artykuł 237	Artykuł 237	Artykuł 271
Artykuł 238	Artykuł 238	Artykuł 272
Artykuł 239	Artykuł 239	Artykuł 273
Artykuł 240	Artykuł 240	Artykuł 274
	Artykuł 240a	Artykuł 275
	Artykuł 240b	Artykuł 276
Artykuł 241	Artykuł 241	Artykuł 277
Artykuł 242	Artykuł 242	Artykuł 278
Artykuł 243	Artykuł 243	Artykuł 279
Artykuł 244	Artykuł 244	Artykuł 280
Artykuł 245	Artykuł 245	Artykuł 281
	Sekcja 4a - Europejski Bank Centralny	Sekcja 6 - Europejski Bank Centralny
	Artykuł 245a	Artykuł 282
Artykuł 112 (przeniesiony)	Artykuł 245b	Artykuł 283
Artykuł 113 (przeniesiony)	Artykuł 245c	Artykuł 284
Sekcja 5 - Trybunał Obrachunkowy	Sekcja 5 - Trybunał Obrachunkowy	Sekcja 7 - Trybunał Obrachunkowy
Artykuł 246	Artykuł 246	Artykuł 285
Artykuł 247	Artykuł 247	Artykuł 286
Artykuł 248	Artykuł 248	Artykuł 287
Rozdział 2 - Postanowienia wspólne dla wielu instytucji	Rozdział 2 - Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia	Rozdział 2 - Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia
	Sekcja 1 - Akty prawne Unii	Sekcja 1 - Akty prawne Unii
Artykuł 249	Artykuł 249	Artykuł 288
	Artykuł 249a	Artykuł 289
	Artykuł 249b¹	Artykuł 290
	Artykuł 249c¹	Artykuł 291
	Artykuł 249d	Artykuł 292
	Sekcja 2 - Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia	Sekcja 2 - Procedury przyjmowania aktów i inne postanowienia
Artykuł 250	Artykuł 250	Artykuł 293
Artykuł 251	Artykuł 251	Artykuł 294
Artykuł 252 (uchylony)
	Artykuł 252a	Artykuł 295
Artykuł 253	Artykuł 253	Artykuł 296
Artykuł 254	Artykuł 254	Artykuł 297
	Artykuł 254a	Artykuł 298
Artykuł 255 (przeniesiony)	Artykuł 16a	Artykuł 15
Artykuł 256	Artykuł 256	Artykuł 299
	Rozdział 3 - Organy doradcze Unii	Rozdział 3 - Organy doradcze Unii
	Artykuł 256a	Artykuł 300
Rozdział 3 - Komitet Ekonomiczno-Społeczny	Sekcja 1 - Komitet Ekonomiczno-Społeczny	Sekcja 1 - Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Artykuł 257 (uchylony)²
Artykuł 258 akapity pierwszy, drugi i czwarty	Artykuł 258	Artykuł 301
Artykuł 258 akapit trzeci (uchylony)³

______

¹ Zastępuje treść artykułu 202 tiret trzecie Traktatu WE.

² Treść zastąpiona artykułem 256a ustęp 2 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 300).

³ Treść zastąpiona artykułem 256a ustęp 4 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 300).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 259	Artykuł 259	Artykuł 302
Artykuł 260	Artykuł 260	Artykuł 303
Artykuł 261 (uchylony)
Artykuł 262	Artykuł 262	Artykuł 304
Rozdział 4 - Komitet Regionów	Sekcja 2 - Komitet Regionów	Sekcja 2 - Komitet Regionów
Artykuł 263 akapity pierwszy i piąty (uchylone)¹
Artykuł 263 akapity drugi, trzeci i czwarty	Artykuł 263	Artykuł 305
Artykuł 264	Artykuł 264	Artykuł 306
Artykuł 265	Artykuł 265	Artykuł 307
Rozdział 5 - Europejski Bank Inwestycyjny	Rozdział 4 - Europejski Bank Inwestycyjny	Rozdział 4 - Europejski Bank Inwestycyjny
Artykuł 266	Artykuł 266	Artykuł 308
Artykuł 267	Artykuł 267	Artykuł 309
Tytuł II - Postanowienia finansowe	Tytuł II - Postanowienia finansowe	Tytuł II - Postanowienia finansowe
Artykuł 268	Artykuł 268	Artykuł 310
	Rozdział 1 - Zasoby własne Unii	Rozdział 1 - Zasoby własne Unii
Artykuł 269	Artykuł 269	Artykuł 311
Artykuł 270 (uchylony)²
	Rozdział 2 - Wieloletnie ramy finansowe	Rozdział 2 - Wieloletnie ramy finansowe
	Artykuł 270a	Artykuł 312
	Rozdział 3 - Roczny budżet Unii	Rozdział 3 - Roczny budżet Unii
Artykuł 272 ustęp 1 (przeniesiony)	Artykuł 270b	Artykuł 313
Artykuł 271 (przeniesiony)	Artykuł 273a	Artykuł 316
Artykuł 272 ustęp 1 (przeniesiony)	Artykuł 270b	Artykuł 313
Artykuł 272 ustępy 2-10	Artykuł 272	Artykuł 314
Artykuł 273	Artykuł 273	Artykuł 315
Artykuł 271 (przeniesiony)	Artykuł 273a	Artykuł 316

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 256a ustępy 3 i 4 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 300).

² Treść zastąpiona artykułem 268 ustęp 4 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 310).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
	Rozdział 4 - Wykonanie budżetu i absolutorium	Rozdział 4 - Wykonanie budżetu i absolutorium
Artykuł 274	Artykuł 274	Artykuł 317
Artykuł 275	Artykuł 275	Artykuł 318
Artykuł 276	Artykuł 276	Artykuł 319
	Rozdział 5 - Postanowienia wspólne	Rozdział 5 - Postanowienia wspólne
Artykuł 277	Artykuł 277	Artykuł 320
Artykuł 278	Artykuł 278	Artykuł 321
Artykuł 279	Artykuł 279	Artykuł 322
	Artykuł 279a	Artykuł 323
	Artykuł 279b	Artykuł 324
	Rozdział 6 - Zwalczanie nadużyć finansowych	Rozdział 6 - Zwalczanie nadużyć finansowych
Artykuł 280	Artykuł 280	Artykuł 325
	Tytuł III - Wzmocniona współpraca	Tytuł III - Wzmocniona współpraca
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280a¹	Artykuł 326
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280b¹	Artykuł 327
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280c¹	Artykuł 328
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280d¹	Artykuł 329
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280e¹	Artykuł 330
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280f¹	Artykuł 331
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280g¹	Artykuł 332
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280h¹	Artykuł 333
Artykuł 11 i 11a (zastąpione)	Artykuł 280i¹	Artykuł 334
CZĘŚĆ SZÓSTA - POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE	CZĘŚĆ SIÓDMA - POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE	CZĘŚĆ SIÓDMA - POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE
Artykuł 281 (uchylony)²
Artykuł 282	Artykuł 282	Artykuł 335
Artykuł 283	Artykuł 283	Artykuł 336
Artykuł 284	Artykuł 284	Artykuł 337
Artykuł 285	Artykuł 285	Artykuł 338
Artykuł 286 (zastąpiony)	Artykuł 16b	Artykuł 16
Artykuł 287	Artykuł 287	Artykuł 339
Artykuł 288	Artykuł 288	Artykuł 340
Artykuł 289	Artykuł 289	Artykuł 341
Artykuł 290	Artykuł 290	Artykuł 342

______

¹ Zastępuje także treść artykułów 27a-27e, 40-40b oraz 43-45 dotychczasowego Traktatu UE.

² Treść zastąpiona artykułem 46a Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 47).

Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską	Numeracja w Traktacie z Lizbony	Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 291	Artykuł 291	Artykuł 343
Artykuł 292	Artykuł 292	Artykuł 344
Artykuł 293 (uchylony)
Artykuł 294 (przeniesiony)	Artykuł 48a	Artykuł 55
Artykuł 295	Artykuł 295	Artykuł 345
Artykuł 296	Artykuł 296	Artykuł 346
Artykuł 297	Artykuł 297	Artykuł 347
Artykuł 298	Artykuł 298	Artykuł 348
Artykuł 299 ustęp 1 (uchylony)¹
Artykuł 299 ustęp 2 akapity drugi, trzeci i czwarty	Artykuł 299	Artykuł 349
Artykuł 299 ustęp 2 akapit pierwszy i ustępy 3-6 (przeniesione)	Artykuł 311a	Artykuł 355
Artykuł 300 (zastąpiony)	Artykuł 188n	Artykuł 218
Artykuł 301 (zastąpiony)	Artykuł 188k	Artykuł 215
Artykuł 302 (zastąpiony)	Artykuł 188p	Artykuł 220
Artykuł 303 (zastąpiony)	Artykuł 188p	Artykuł 220
Artykuł 304 (zastąpiony)	Artykuł 188p	Artykuł 220
Artykuł 305 (uchylony)
Artykuł 306	Artykuł 306	Artykuł 350
Artykuł 307	Artykuł 307	Artykuł 351
Artykuł 308	Artykuł 308	Artykuł 352
	Artykuł 308a	Artykuł 353
Artykuł 309	Artykuł 309	Artykuł 354
Artykuł 310 (przeniesiony)	Artykuł 188m	Artykuł 217
Artykuł 311 (uchylony)²
Artykuł 299 ustęp 2 akapit pierwszy i ustępy 3- 6 (przeniesione)	Artykuł 311a	Artykuł 355
Artykuł 312	Artykuł 312	Artykuł 356
Postanowienia końcowe
Artykuł 313	Artykuł 313	Artykuł 357
	Artykuł 313a	Artykuł 358
Artykuł 314 (uchylony)³

______

¹ Treść zastąpiona artykułem 46a Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 47).

² Treść zastąpiona artykułem 49b Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 51).

³ Treść zastąpiona artykułem 53 Traktatu UE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 55).

Po zaznajomieniu się z powyższym Traktatem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

- został on uznany za słuszny zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nim zawartych,

- jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony,

- będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 10 października 2009 r.

AKT KOŃCOWY

KONFERENCJA PRZEDSTAWICIELI RZĄDÓW PAŃSTW CZŁONKOWSKICH zwołana w Brukseli w dniu 23 lipca 2007 roku w celu przyjęcia za wspólnym porozumieniem zmian do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, przyjęła następujące teksty:

I. Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

II. Protokoły

A. Protokoły załączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Wspólnoty Europejskiej oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

- Protokół w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej

- Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności

- Protokół w sprawie Eurogrupy

- Protokół w sprawie stałej współpracy strukturalnej ustanowionej na mocy artykułu 28a Traktatu o Unii Europejskiej

- Protokół dotyczący artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

- Protokół w sprawie rynku wewnętrznego i konkurencji

- Protokół w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa

- Protokół w sprawie wykonywania kompetencji dzielonych

- Protokół w sprawie usług świadczonych w interesie ogólnym

- Protokół w sprawie decyzji Rady odnoszącej się do wykonania artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w okresie między 1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku i od 1 kwietnia 2017 roku

- Protokół w sprawie postanowień przejściowych

B. Protokoły załączone do Traktatu z Lizbony

- Protokół nr 1 zmieniający protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

- Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 2 Protokołu nr 1 zmieniającego protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

- Protokół nr 2 zmieniający Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

III. Załącznik do Traktatu z Lizbony:

- Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu z Lizbony

Konferencja przyjęła następujące deklaracje dołączone do niniejszego Aktu końcowego:

A. Deklaracje odnoszące się do postanowień Traktatów

1. Deklaracja w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

2. Deklaracja odnosząca się do artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej

3. Deklaracja odnosząca się do artykułu 7a Traktatu o Unii Europejskiej

4. Deklaracja dotycząca składu Parlamentu Europejskiego

5. Deklaracja dotycząca politycznej zgody Rady Europejskiej w sprawie projektu decyzji dotyczącej składu Parlamentu Europejskiego

6. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9b ustępy 5 i 6, artykułu 9d ustępy 6 i 7 oraz artykułu 9e Traktatu o Unii Europejskiej

7. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

8. Deklaracja odnosząca się do praktycznych środków, jakie należy podjąć w momencie wejścia w życie Traktatu z Lizbony, w odniesieniu do prezydencji Rady Europejskiej i Rady do Spraw Zagranicznych

9. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9c ustęp 9 Traktatu o Unii Europejskiej dotycząca decyzji Rady Europejskiej w sprawie sprawowania prezydencji Rady

10. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9d Traktatu o Unii Europejskiej

11. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9d ustępy 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej

12. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9e Traktatu o Unii Europejskiej

13. Deklaracja w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

14. Deklaracja w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

15. Deklaracja odnosząca się do artykułu 13a Traktatu o Unii Europejskiej

16. Deklaracja odnosząca się do artykułu 53 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej

17. Deklaracja odnosząca się do pierwszeństwa

18. Deklaracja dotycząca rozgraniczenia kompetencji

19. Deklaracja odnosząca się do artykułu 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

20. Deklaracja odnosząca się do artykułu 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

21. Deklaracja w sprawie ochrony danych osobowych w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych i współpracy policyjnej

22. Deklaracja odnosząca się do artykułów 42 i 63a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

23. Deklaracja odnosząca się do artykułu 42 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

24. Deklaracja w sprawie osobowości prawnej Unii Europejskiej

25. Deklaracja odnosząca się do artykułów 61h i 188k Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

26. Deklaracja odnosząca się do nieuczestniczenia jednego z Państw Członkowskich w środku, którego podstawą jest część trzecia tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

27. Deklaracja odnosząca się do artykułu 69d ustęp 1 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

28. Deklaracja odnosząca się do artykułu 78 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

29. Deklaracja odnosząca się do artykułu 87 ustęp 2 litera c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

30. Deklaracja odnosząca się do artykułu 104 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

31. Deklaracja odnosząca się do artykułu 140 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

32. Deklaracja odnosząca się do artykułu 152 ustęp 4 litera c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

33. Deklaracja odnosząca się do artykułu 158 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

34. Deklaracja odnosząca się do artykułu 163 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

35. Deklaracja odnosząca się do artykułu 176a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

36. Deklaracja odnosząca się do artykułu 188n Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotycząca negocjowania i zawierania przez Państwa Członkowskie umów międzynarodowych odnoszących się do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

37. Deklaracja odnosząca się do artykułu 188r Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

38. Deklaracja odnosząca się do artykułu 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie liczby rzeczników generalnych w Trybunale Sprawiedliwości

39. Deklaracja odnosząca się do artykułu 249b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

40. Deklaracja odnosząca się do artykułu 280d Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

41. Deklaracja odnosząca się do artykułu 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

42. Deklaracja odnosząca się do artykułu 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

43. Deklaracja odnosząca się do artykułu 311a ustęp 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

B. Deklaracje odnoszące się do protokołów dołączonych do Traktatów

44. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

45. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustęp 2 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

46. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustęp 3 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

47. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustępy 3, 4 i 5 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

48. Deklaracja dotycząca Protokołu w sprawie stanowiska Danii

49. Deklaracja dotycząca Włoch

50. Deklaracja dotycząca artykułu 10 Protokołu w sprawie postanowień przejściowych

Ponadto Konferencja przyjęła do wiadomości następujące deklaracje wymienione poniżej i dołączone do niniejszego Aktu końcowego:

51. Deklaracja Królestwa Belgii w sprawie parlamentów narodowych

52. Deklaracja Królestwa Belgii, Republiki Bułgarii, Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Greckiej, Królestwa Hiszpanii, Republiki Włoskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Litewskiej, Wielkiego Księstwa Luksemburga, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Republiki Austrii, Republiki Portugalskiej, Rumunii, Republiki Słowenii oraz Republiki Słowackiej w sprawie symboli Unii Europejskiej

53. Deklaracja Republiki Czeskiej w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

54. Deklaracja Republiki Federalnej Niemiec, Irlandii, Republiki Węgierskiej, Republiki Austrii i Królestwa Szwecji

55. Deklaracja Królestwa Hiszpanii oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

56. Deklaracja Irlandii w sprawie artykułu 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

57. Deklaracja Republiki Włoskiej w sprawie składu Parlamentu Europejskiego

58. Deklaracja Republiki Łotewskiej, Republiki Węgierskiej i Republiki Malty w sprawie pisowni nazwy jednej waluty w Traktatach

59. Deklaracja Królestwa Niderlandów odnosząca się do artykułu 270a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

60. Deklaracja Królestwa Niderlandów odnosząca się do artykułu 311a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

61. Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

62. Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej dotycząca Protokołu w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w odniesieniu do Polski i Zjednoczonego Królestwa

63. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie definicji terminu "obywatele"

64. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie prawa głosowania w europejskich wyborach parlamentarnych

65. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie artykułu 61h Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

A. DEKLARACJE ODNOSZĄCE SIĘ DO POSTANOWIEŃ TRAKTATÓW

1. Deklaracja w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, która jest prawnie wiążąca, potwierdza prawa podstawowe gwarantowane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych dla Państw Członkowskich.

Karta nie rozszerza zakresu stosowania prawa Unii na dziedziny leżące poza kompetencjami Unii, nie ustanawia nowych uprawnień ani zadań Unii, ani też nie zmienia uprawnień i zadań określonych w Traktatach.

2. Deklaracja odnosząca się do artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej

Konferencja uzgadnia, że przystąpienie Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności powinno nastąpić w taki sposób, aby można było zachować szczególny charakter porządku prawnego Unii. W związku z tym Konferencja stwierdza istnienie regularnego dialogu między Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej a Europejskim Trybunałem Praw Człowieka; dialog ten może zostać wzmocniony po przystąpieniu Unii do tej Konwencji.

3. Deklaracja odnosząca się do artykułu 7a Traktatu o Unii Europejskiej

Unia będzie uwzględniać szczególną sytuację państw o małym obszarze terytorialnym, które utrzymują z nią szczególne stosunki bliskości.

4. Deklaracja dotycząca składu Parlamentu Europejskiego

Dodatkowe miejsce w Parlamencie Europejskim zostanie przyznane Włochom.

5. Deklaracja dotycząca politycznej zgody Rady Europejskiej w sprawie projektu decyzji dotyczącej składu Parlamentu Europejskiego

Rada Europejska wyrazi polityczną zgodę na zmieniony projekt decyzji dotyczącej składu Parlamentu Europejskiego w kadencji 2009-2014 oparty na wniosku Parlamentu Europejskiego.

6. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9b ustępy 5 i 6, artykułu 9d ustępy 6 i 7 oraz artykułu 9e Traktatu o Unii Europejskiej

Przy wyborze osób na stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej, przewodniczącego Komisji i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa należy uwzględnić, w należyty sposób, konieczność poszanowania geograficznej i demograficznej różnorodności Unii oraz jej Państw Członkowskich.

7. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że decyzja odnosząca się do wykonania artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zostanie przyjęta przez Radę w dniu podpisania Traktatu z Lizbony i wejdzie w życie w dniu wejścia w życie tego Traktatu. Projekt decyzji przedstawiony jest poniżej:

Projekt decyzji Rady

odnoszącej się do wykonania artykułu 9c ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej

i artykułu 205 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w okresie między

1 listopada 2014 roku a 31 marca 2017 roku i od 1 kwietnia 2017 roku

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

mając na uwadze, co następuje:

(1) Należy przyjąć przepisy pozwalające na płynne przejście z systemu podejmowania decyzji w Radzie większością kwalifikowaną, określoną w art. 3 ust. 3 Protokołu w sprawie postanowień przejściowych, który będzie mieć zastosowanie do 31 października 2014 r., do systemu głosowania przewidzianego w art. 9c ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 205 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który będzie mieć zastosowanie ze skutkiem od 1 listopada 2014 r., obejmując - w okresie przejściowym do 31 marca 2017 r. - postanowienia szczegółowe przewidziane w art. 3 ust. 2 wspomnianego protokołu.

(2) Przypomina się, że praktyką Rady jest dokładanie wszelkich starań zmierzających do wzmacniania legitymacji demokratycznej aktów przyjmowanych większością kwalifikowaną,

STANOWI, CO NASTĘPUJE:

Sekcja 1

Przepisy mające zastosowanie między 1 listopada 2014 r. a 31 marca 2017 r.

Artykuł 1

Jeżeli w okresie między 1 listopada 2014 r. a 31 marca 2017 r. członkowie Rady reprezentujący:

a) co najmniej trzy czwarte ludności, lub

b) co najmniej trzy czwarte liczby Państw Członkowskich,

niezbędne do utworzenia mniejszości blokującej, wynikającej z zastosowania art. 9c ust. 4 akapit pierwszy Traktatu o Unii Europejskiej lub art. 205 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgłaszają swój sprzeciw wobec przyjęcia aktu prawnego przez Radę większością kwalifikowaną, kwestia ta trafia pod obrady Rady.

Artykuł 2

Podczas tych obrad Rada czyni wszystko, co leży w granicach jej uprawnień aby, w rozsądnym terminie i bez uszczerbku dla wiążących terminów określonych przez prawo Unii, osiągnąć zadowalające rozwiązanie wątpliwości podniesionych przez członków Rady, o których mowa w art. 1.

Artykuł 3

W tym celu przewodniczący Rady, wspierany przez Komisję i z poszanowaniem regulaminu wewnętrznego Rady, podejmuje wszelkie inicjatywy, aby ułatwić stworzenie szerszej podstawy do osiągnięcia porozumienia w Radzie. Członkowie Rady udzielają przewodniczącemu wsparcia w wykonaniu tego zadania.

Sekcja 2

Przepisy mające zastosowanie od 1 kwietnia 2017 r.

Artykuł 4

Jeżeli w okresie od 1 kwietnia 2017 r. członkowie Rady reprezentujący:

a) co najmniej 55% ludności, lub

b) co najmniej 55% liczby Państw Członkowskich,

Artykuł 5

Artykuł 6

Sekcja 3

Wejście decyzji w życie

Artykuł 7

Niniejsza decyzja wchodzi w życie w dniu wejścia w życie Traktatu z Lizbony.

W przypadku gdyby Traktat z Lizbony wszedł w życie po 1 stycznia 2009 r., Konferencja zachęca właściwe organy Państwa Członkowskiego sprawującego wówczas półroczną prezydencję Rady, a także osobę, która zostanie wybrana przewodniczącym Rady Europejskiej, i osobę, która zostanie mianowana wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, do podjęcia, w porozumieniu z państwem mającym jako następne sprawować półroczną prezydencję, konkretnych koniecznych środków umożliwiających w okresie przejściowym skuteczne sprawowanie prezydencji Rady Europejskiej i prezydencji Rady do Spraw Zagranicznych pod względem merytorycznym i organizacyjnym.

9. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9c ustęp 9 Traktatu o Unii Europejskiej dotycząca decyzji Rady Europejskiej w sprawie sprawowania prezydencji Rady

Konferencja oświadcza, że niezwłocznie po podpisaniu Traktatu z Lizbony Rada powinna rozpocząć prace nad decyzją ustalającą procedury wykonania decyzji w sprawie sprawowania prezydencji Rady i udzielić jej politycznej akceptacji w ciągu sześciu miesięcy. Projekt decyzji Rady Europejskiej, który zostanie przyjęty w dniu wejścia w życie wyżej wymienionego Traktatu, przedstawiony jest poniżej:

Projekt decyzji Rady Europejskiej

w sprawie sprawowania prezydencji Rady

Artykuł 1

1. Prezydencję Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, sprawują uprzednio ustalone grupy trzech Państw Członkowskich przez okres 18 miesięcy. Grupy te tworzone są na zasadzie równej rotacji między Państwami Członkowskimi, przy uwzględnieniu ich różnorodności i równowagi geograficznej w ramach Unii.

2. Każdy członek grupy kolejno przewodniczy przez okres sześciu miesięcy wszystkim składom Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych. Pozostali członkowie grupy wspierają kraj przewodniczący we wszystkich jego obowiązkach na podstawie wspólnego programu. Członkowie grupy mogą przyjąć inne ustalenia między sobą.

Artykuł 2

Komitetowi Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich przewodniczy przedstawiciel Państwa Członkowskiego, które przewodniczy Radzie do Spraw Ogólnych.

Przewodniczącym Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa jest przedstawiciel wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Przewodniczącym w organach przygotowawczych różnych składów Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, jest członek grupy, która przewodniczy danemu składowi, chyba że postanowiono inaczej zgodnie z artykułem 4.

Artykuł 3

Rada do Spraw Ogólnych we współpracy z Komisją zapewnia spójność i ciągłość prac różnych składów Rady w ramach wieloletniego programowania. Państwa Członkowskie sprawujące prezydencję podejmują, przy wsparciu Sekretariatu Generalnego Rady, wszelkie niezbędne kroki w celu zapewnienia organizacji i płynnego przebiegu prac Rady.

Artykuł 4

Rada przyjmuje decyzję ustanawiającą środki w celu wykonania niniejszej decyzji.

10. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9d Traktatu o Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że jeżeli w skład Komisji nie będą już wchodzić obywatele wszystkich Państw Członkowskich, Komisja powinna zwracać szczególną uwagę na potrzebę zapewnienia pełnej przejrzystości w stosunkach ze wszystkimi Państwami Członkowskimi. W związku z tym Komisja powinna ściśle współdziałać ze wszystkimi Państwami Członkowskimi, niezależnie od tego, czy ich obywatel jest członkiem Komisji, i w tym kontekście zwracać szczególną uwagę na potrzebę dzielenia się informacjami i prowadzenia konsultacji ze wszystkimi Państwami Członkowskimi.

Konferencja uważa również, że Komisja powinna przedsięwziąć wszelkie niezbędne środki w celu zagwarantowania, że uwarunkowania sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej wszystkich Państw Członkowskich, łącznie z tymi, których obywatele nie są członkami Komisji, są w pełni uwzględniane. Środki te powinny między innymi obejmować gwarancję uwzględnienia stanowisk tych Państw Członkowskich poprzez przyjęcie odpowiednich ustaleń organizacyjnych.

11. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9d ustępy 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że zgodnie z postanowieniami Traktatów Parlament Europejski i Rada Europejska wspólnie ponoszą odpowiedzialność za sprawny przebieg procesu wyboru przewodniczącego Komisji Europejskiej. Przed podjęciem decyzji przez Radę Europejską, przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej przeprowadzą niezbędne konsultacje w ramach procedury uznanej za najbardziej odpowiednią. Konsultacje te będą koncentrowały się na kwalifikacjach kandydatów na urząd przewodniczącego Komisji, z uwzględnieniem wyborów do Parlamentu Europejskiego, zgodnie z artykułem 9d ustęp 7 akapit pierwszy. Sposób przeprowadzania takich konsultacji może zostać określony w odpowiednim czasie za wspólnym porozumieniem Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej.

12. Deklaracja odnosząca się do artykułu 9e Traktatu o Unii Europejskiej

1. Konferencja oświadcza, że odpowiednie kontakty z Parlamentem Europejskim zostaną nawiązane w trakcie prac przygotowawczych poprzedzających mianowanie wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, które ma nastąpić w dniu wejścia w życie Traktatu z Lizbony, zgodnie z artykułem 9e Traktatu o Unii Europejskiej i artykułem 5 Protokołu w sprawie postanowień przejściowych; kadencja wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa rozpocznie się tego samego dnia, a zakończy w dniu wygaśnięcia kadencji urzędującej w tym czasie Komisji.

2. Konferencja przypomina również, że wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, którego kadencja rozpocznie się w listopadzie 2009 roku w tym samym czasie i na taki sam okres jak kadencja kolejnej Komisji, zostanie mianowany zgodnie z postanowieniami artykułów 9d i 9e Traktatu o Unii Europejskiej.

13. Deklaracja w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

Konferencja podkreśla, że postanowienia Traktatu o Unii Europejskiej dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym utworzenia urzędu wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, nie naruszają obecnej odpowiedzialności Państw Członkowskich za kształtowanie i prowadzenie własnej polityki zagranicznej ani sposobu w jaki są one reprezentowane w państwach trzecich i organizacjach międzynarodowych.

Konferencja przypomina również, że postanowienia regulujące wspólną politykę bezpieczeństwa i obrony nie naruszają szczególnego charakteru polityki bezpieczeństwa i obrony Państw Członkowskich.

Konferencja podkreśla, że Unia Europejska i jej Państwa Członkowskie pozostaną związane postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych, a w szczególności podstawową odpowiedzialnością Rady Bezpieczeństwa i jej członków za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

14. Deklaracja w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

W uzupełnieniu szczególnych zasad i procedur, o których mowa w artykule 11 ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej, Konferencja podkreśla, że postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym dotyczące wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, nie będą miały wpływu na obowiązującą podstawę prawną, odpowiedzialność ani uprawnienia każdego Państwa Członkowskiego w zakresie kształtowania i prowadzenia własnej polityki zagranicznej, krajowej służby dyplomatycznej, stosunków z państwami trzecimi oraz uczestnictwa w organizacjach międzynarodowych, w tym na członkostwo Państwa Członkowskiego w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

Konferencja odnotowuje również, że postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa nie przyznają Komisji nowych uprawnień do inicjowania decyzji ani nie zwiększają roli Parlamentu Europejskiego.

Konferencja przypomina również, że postanowienia regulujące wspólną europejską politykę bezpieczeństwa i obrony nie naruszają szczególnego charakteru polityki bezpieczeństwa i obrony Państw Członkowskich.

15. Deklaracja odnosząca się do artykułu 13a Traktatu o Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że niezwłocznie po podpisaniu Traktatu z Lizbony, sekretarz generalny Rady, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisja oraz Państwa Członkowskie powinni rozpocząć prace przygotowawcze dotyczące Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.

16. Deklaracja odnosząca się do artykułu 53 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że możliwość sporządzenia tłumaczeń urzędowych Traktatów na języki, o których mowa w artykule 53 ustęp 2, przyczynia się do realizacji celu określonego w artykule 2 ustęp 3 akapit czwarty, który przewiduje, że Unia szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową. W tym kontekście Konferencja potwierdza przywiązanie Unii do różnorodności kulturowej Europy oraz podkreśla, że będzie nadal poświęcać szczególną uwagę tym i innym językom.

Konferencja zaleca, aby Państwa Członkowskie, które pragną skorzystać z możliwości, o której mowa w artykule 53 ustęp 2, poinformowały Radę w ciągu sześciu miesięcy od daty podpisania Traktatu z Lizbony, o języku lub językach, w jakich sporządzone zostanie tłumaczenie Traktatów.

17. Deklaracja odnosząca się do pierwszeństwa

Konferencja przypomina, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Traktaty i prawo przyjęte przez Unię na podstawie Traktatów mają pierwszeństwo przed prawem Państw Członkowskich na warunkach ustanowionych przez wspomniane orzecznictwo.

Ponadto Konferencja postanowiła, że do niniejszego Aktu końcowego Konferencji zostanie załączona opinia Służby Prawnej Rady dotycząca pierwszeństwa, w wersji zawartej w dokumencie 11197/07 (JUR 260):

"Opinia Służby Prawnej Rady

z dnia 22 czerwca 2007 r.

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości wynika, że pierwszeństwo prawa wspólnotowego stanowi podstawową zasadę tego prawa. Według Trybunału zasada ta jest nieodłącznie związana ze szczególną naturą Wspólnoty Europejskiej. Kiedy wydawany był pierwszy wyrok zapoczątkowujący to obecnie już utrwalone orzecznictwo (wyrok z dnia 15 lipca 1964 r. w sprawie 6/64, Costa przeciwko ENEL¹), w Traktacie nie było żadnej wzmianki o zasadzie pierwszeństwa. Sytuacja ta do dziś nie uległa zmianie. Fakt, że zasada pierwszeństwa nie zostanie włączona do przyszłego Traktatu, w żaden sposób nie narusza samej zasady ani obowiązującego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.".

______

¹ wynika (...), [że] prawu utworzonemu na podstawie traktatu, pochodzącemu z niezależnego źródła, nie można, ze względu na jego wynikającą stąd szczególną naturę, przeciwstawiać w postępowaniu sądowym jakiegokolwiek wewnętrznego aktu prawnego, gdyż oznaczałoby to utratę przez to prawo charakteru wspólnotowego i zakwestionowanie samych podstaw prawnych Wspólnoty".

18. Deklaracja dotycząca rozgraniczenia kompetencji

Konferencja podkreśla, że zgodnie z systemem podziału kompetencji pomiędzy Unię a Państwa Członkowskie w myśl postanowień Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.

Jeżeli Traktaty przyznają Unii w określonej dziedzinie kompetencję dzieloną z Państwami Członkowskimi, Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała lub postanowiła zaprzestać wykonywania swojej kompetencji. Ta ostatnia sytuacja ma miejsce wtedy, gdy właściwe instytucje Unii postanowią uchylić dany akt prawodawczy, w szczególności w celu lepszego zagwarantowania stałego poszanowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Z inicjatywy jednego lub kilku swoich członków (przedstawicieli Państw Członkowskich) i zgodnie z artykułem 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Rada może zwrócić się do Komisji o przedłożenie wniosków mających na celu uchylenie danego aktu prawodawczego. Konferencja z zadowoleniem przyjmuje deklarację Komisji, że będzie ona traktować te prośby ze szczególną uwagą.

Analogicznie, przedstawiciele rządów Państw Członkowskich zebrani na konferencji międzyrządowej, zgodnie ze zwykłą procedurą zmiany przewidzianą w artykule 48 ustępy 2-5 Traktatu o Unii Europejskiej, mogą podjąć decyzję o zmianie Traktatów stanowiących podstawę Unii, w tym o rozszerzeniu albo ograniczeniu kompetencji przyznanych Unii we wspomnianych Traktatach.

19. Deklaracja odnosząca się do artykułu 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja zgadza się, że w swoich ogólnych wysiłkach na rzecz zniesienia nierówności pomiędzy kobietami i mężczyznami Unia powinna dążyć w ramach swoich różnych polityk do zwalczania wszelkiego rodzaju przemocy w rodzinie. Państwa Członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapobiegania tego rodzaju przestępstwom i ich karania oraz w celu wspierania i ochrony ofiar.

20. Deklaracja odnosząca się do artykułu 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że w każdym przypadku, w którym na podstawie artykułu 16b mają zostać przyjęte zasady dotyczące ochrony danych osobowych, które mogłyby mieć bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo narodowe, powinno to być należycie wzięte pod uwagę. Konferencja przypomina, że prawodawstwo mające obecnie zastosowanie (w szczególności dyrektywa 95/46/WE) zawiera szczególne odstępstwa w tym zakresie.

21. Deklaracja w sprawie ochrony danych osobowych w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych i współpracy policyjnej

Konferencja przyznaje, że konieczne może okazać się wprowadzenie zasad szczególnych dotyczących ochrony danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych w dziedzinach współpracy sądowej w sprawach karnych i współpracy policyjnej, zapewnianej na podstawie artykułu 16b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ze względu na szczególny charakter tych dziedzin.

22. Deklaracja odnosząca się do artykułów 42 i 63a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że w przypadku gdy projekt aktu prawodawczego, którego podstawą jest artykuł 63a ustęp 2, naruszałby istotne aspekty systemu zabezpieczenia społecznego Państwa Członkowskiego, w szczególności jego zakres stosowania, koszty lub strukturę finansową, lub miałby wpływ na równowagę finansową tego systemu, zgodnie z artykułem 42 akapit drugi, interesy tego Państwa Członkowskiego zostaną należycie uwzględnione.

23. Deklaracja odnosząca się do artykułu 42 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja przypomina, że w takim przypadku Rada Europejska podejmuje decyzje w drodze konsensusu, zgodnie z artykułem 9b ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej.

24. Deklaracja w sprawie osobowości prawnej Unii Europejskiej

Konferencja potwierdza, że fakt posiadania przez Unię Europejską osobowości prawnej w żaden sposób nie upoważnia Unii do stanowienia prawa lub działania wykraczającego poza kompetencje przyznane jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach.

25. Deklaracja odnosząca się do artykułów 61h i 188k Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja przypomina, że poszanowanie podstawowych praw i wolności oznacza w szczególności zwracanie dostatecznej uwagi na ochronę i poszanowanie prawa zainteresowanych osób fizycznych lub podmiotów do korzystania z gwarancji przewidzianych w ustawie. W tym celu oraz w celu zagwarantowania ścisłej kontroli sądowej decyzji poddających osobę fizyczną lub podmiot środkom ograniczającym, decyzje takie muszą być oparte na jasnych i wyraźnych kryteriach. Kryteria te powinny być dostosowane do specyfiki każdego środka ograniczającego.

26. Deklaracja odnosząca się do nieuczestniczenia jednego z Państw Członkowskich w środku, którego podstawą jest część trzecia tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że jeżeli jedno z Państw Członkowskich postanowi nie uczestniczyć w środku, którego podstawą jest część trzecia tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Rada przeprowadzi pogłębioną dyskusję na temat możliwych konsekwencji i skutków nieuczestniczenia tego Państwa Członkowskiego w tym środku.

Każde z Państw Członkowskich może ponadto zwrócić się do Komisji o zbadanie sytuacji na podstawie artykułu 96 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Powyższe akapity pozostają bez uszczerbku dla możliwości przedłożenia tej kwestii przez Państwo Członkowskie Radzie Europejskiej.

27. Deklaracja odnosząca się do artykułu 69d ustęp 1 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że rozporządzenia, o których mowa w artykule 69d ustęp 1 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powinny uwzględniać zasady i praktyki krajowe odnoszące się do wszczynania śledztw karnych.

28. Deklaracja odnosząca się do artykułu 78 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja stwierdza, że postanowienia artykułu 78 należy stosować zgodnie z obecną praktyką. Określenie "(...) środków podjętych (...), o ile są one niezbędne w celu skompensowania niekorzystnych skutków gospodarczych spowodowanych podziałem Niemiec dla gospodarki niektórych regionów Republiki Federalnej dotkniętych tym podziałem" należy interpretować zgodnie istniejącym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

29. Deklaracja odnosząca się do artykułu 87 ustęp 2 litera c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja stwierdza, że artykuł 87 ustęp 2 litera c) należy interpretować zgodnie z istniejącym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym dopuszczalności stosowania postanowień odnoszących się do pomocy przyznanej niektórym regionom Republiki Federalnej Niemiec dotkniętym podziałem Niemiec.

30. Deklaracja odnosząca się do artykułu 104 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

W odniesieniu do artykułu 104 Konferencja potwierdza, że podniesienie potencjału wzrostu i zapewnienie zdrowej sytuacji budżetowej stanowią dwa filary, na których oparta jest polityka gospodarcza i budżetowa Unii i Państw Członkowskich. Pakt stabilności i wzrostu jest istotnym narzędziem realizacji tych celów.

Konferencja potwierdza swoje zaangażowanie w stosowanie postanowień odnoszących się do paktu stabilności i wzrostu, które stanowią ramy dla prowadzenia koordynacji polityk budżetowych Państw Członkowskich.

Konferencja potwierdza, że system oparty na zasadach jest dla wszystkich Państw Członkowskich najlepszą gwarancją wykonania zobowiązań i równego traktowania.

W tym kontekście Konferencja potwierdza również swoje zaangażowanie w wypełnianie celów strategii lizbońskiej: tworzenie miejsc pracy, reformy strukturalne i spójność społeczną.

Unia ma na celu osiągnięcie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i stabilności cen. W związku z tym w ramach polityk gospodarczych i budżetowych należy ustalić odpowiednie priorytety skierowane na reformy gospodarcze, innowacje, konkurencyjność i wzmocnienie prywatnych inwestycji oraz konsumpcji w okresach słabego wzrostu gospodarczego. Powinno to być odzwierciedlone w kierunkach decyzji budżetowych na poziomie krajowym i na poziomie Unii, w szczególności poprzez restrukturyzację dochodów i wydatków publicznych, przy jednoczesnym przestrzeganiu dyscypliny budżetowej zgodnie z Traktatami i paktem stabilności i wzrostu.

Wyzwania budżetowe i gospodarcze stojące przed Państwami Członkowskimi podkreślają znaczenie zdrowej polityki budżetowej w całym cyklu gospodarczym.

Konferencja zgadza się, że Państwa Członkowskie powinny aktywnie korzystać z okresów poprawy sytuacji gospodarczej w celu konsolidacji swoich finansów publicznych i poprawy swojej sytuacji budżetowej. Celem jest stopniowe osiągnięcie nadwyżki budżetowej w czasach dobrej koniunktury, co umożliwia im dostosowanie się w okresie spadku koniunktury i w ten sposób przyczynia się do długookresowego zrównoważenia finansów publicznych.

Państwa Członkowskie oczekują na ewentualne propozycje Komisji oraz dalszy wkład Państw Członkowskich na rzecz wzmocnienia i udzielenia wyjaśnień dotyczących realizacji paktu stabilności i wzrostu. Państwa Członkowskie podejmą wszelkie niezbędne środki w celu zwiększenia potencjału wzrostu ich gospodarki. Polepszona koordynacja polityki gospodarczej mogłaby sprzyjać temu celowi. Niniejsza deklaracja nie przesądza o wyniku przyszłej debaty na temat paktu stabilności i wzrostu.

31. Deklaracja odnosząca się do artykułu 140 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja potwierdza, że polityki opisane w artykule 140 pozostają zasadniczo w kompetencji Państw Członkowskich. Środki służące zachęcie i koordynacji, które mają zostać podjęte na poziomie Unii zgodnie z postanowieniami tego artykułu mają charakter uzupełniający. Mają one na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi, a nie harmonizację systemów krajowych. Nie mają one wpływu na gwarancje i praktyki istniejące w każdym Państwie Członkowskim w zakresie odpowiedzialności partnerów społecznych.

Niniejsza deklaracja nie narusza postanowień Traktatów przyznających Unii kompetencje, w tym w zakresie polityki społecznej.

32. Deklaracja odnosząca się do artykułu 152 ustęp 4 litera c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że środki, które zostaną przyjęte zgodnie z artykułem 152 ustęp 4 litera c), muszą uwzględniać wspólne zagadnienia bezpieczeństwa a ich celem musi być ustanowienie ostrzejszych norm jakości i bezpieczeństwa, jeżeli w przeciwnym razie normy krajowe mające wpływ na rynek wewnętrzny uniemożliwiałyby osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego.

33. Deklaracja odnosząca się do artykułu 158 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że termin "regiony wyspiarskie" zawarty w artykule 158 może również obejmować państwa wyspiarskie w całości, z zastrzeżeniem że spełniają one niezbędne kryteria.

34. Deklaracja odnosząca się do artykułu 163 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja zgadza się, że działanie Unii w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego będzie należycie uwzględniać podstawowe kierunki i wybory zawarte w politykach Państw Członkowskich w dziedzinie badań.

35. Deklaracja odnosząca się do artykułu 176a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja uważa, że artykuł 176a nie wpływa na prawo Państw Członkowskich do przyjmowania niezbędnych postanowień w celu zapewnienia dostaw energii zgodnie z warunkami przewidzianymi w artykule 297.

Konferencja potwierdza, że Państwa Członkowskie mają prawo negocjowania i zawierania umów z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi w dziedzinach objętych częścią trzecią tytuł IV rozdziały 3, 4 i 5, o ile umowy takie są zgodne z prawem Unii.

37. Deklaracja odnosząca się do artykułu 188r Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Bez uszczerbku dla środków przyjętych przez Unię w celu wypełnienia obowiązku solidarności w stosunku do Państwa Członkowskiego, które jest przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej lub klęski spowodowanej przez człowieka, żadne z postanowień artykułu 188r nie ma na celu naruszenia prawa innego Państwa Członkowskiego do wyboru najbardziej odpowiednich środków w celu wypełnienia przez nie obowiązku solidarności w stosunku do tego Państwa Członkowskiego.

38. Deklaracja odnosząca się do artykułu 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w sprawie liczby rzeczników generalnych w Trybunale Sprawiedliwości

Konferencja oświadcza, że jeżeli Trybunał Sprawiedliwości wystąpi, zgodnie z artykułem 222 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, o zwiększenie liczby rzeczników generalnych o trzy osoby (czyli jedenastu zamiast ośmiu), Rada, stanowiąc jednomyślnie, wyrazi na to zgodę.

W takim przypadku Konferencja uzgadnia, że Polska, podobnie jak ma to obecnie miejsce w przypadku Niemiec, Francji, Włoch, Hiszpanii i Zjednoczonego Królestwa, będzie miała stałego rzecznika generalnego i nie będzie już uczestniczyć w systemie rotacji, a tym samym obowiązujący system rotacji będzie obejmował pięciu rzeczników generalnych zamiast trzech.

39. Deklaracja odnosząca się do artykułu 249b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja przyjmuje do wiadomości, że zgodnie ze swoją ustaloną praktyką Komisja, przy opracowywaniu projektów aktów delegowanych w dziedzinie usług finansowych, zamierza nadal przeprowadzać konsultacje z ekspertami wyznaczonymi przez Państwa Członkowskie.

40. Deklaracja odnosząca się do artykułu 280d Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że Państwa Członkowskie mogą poinformować, w momencie składania wniosku o ustanowienie wzmocnionej współpracy, czy zamierzają już na tym etapie zastosować artykuł 280h, który przewiduje rozszerzenie głosowania większością kwalifikowaną, czy też skorzystać ze zwykłej procedury prawodawczej.

41. Deklaracja odnosząca się do artykułu 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że odniesienie do celów Unii zawarte w artykule 308 ustęp 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczy celów określonych w artykule 2 ustępy 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz celów określonych w artykule 2 ustęp 5 tego Traktatu w odniesieniu do działań zewnętrznych na podstawie części piątej Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wyklucza się zatem, aby działania oparte na artykule 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej służyły wyłącznie realizacji celów określonych w artykule 2 ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej. W związku z tym Konferencja zauważa, że zgodnie z artykułem 15b ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej nie ma możliwości przyjmowania aktów prawodawczych w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

42. Deklaracja odnosząca się do artykułu 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Konferencja podkreśla, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej artykuł 308 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stanowiąc integralną część systemu instytucjonalnego opartego na zasadzie przyznania kompetencji, nie może służyć jako podstawa rozszerzenia zakresu kompetencji Unii poza ogólne ramy wynikające z całości postanowień Traktatów, w szczególności poza postanowienia określające zadania i działania Unii. Artykuł ten nie może być w żadnym przypadku wykorzystywany jako podstawa przyjęcia przepisów, które w istocie skutkowałyby zmianą Traktatów z pominięciem przewidzianej w nich w tym celu procedury.

43. Deklaracja odnosząca się do artykułu 311a ustęp 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Wysokie Umawiające się Strony uzgadniają, że Rada Europejska, w zastosowaniu artykułu 311a ustęp 6, podejmie decyzję prowadzącą do zmian statusu Majotty w stosunku do Unii, tak aby to terytorium było regionem najbardziej oddalonym w rozumieniu artykułu 311a ustęp 1 i artykułu 299, po notyfikowaniu Radzie Europejskiej i Komisji przez władze francuskie, że umożliwiają to obecnie dokonujące się przemiany w statusie wewnętrznym wyspy.

B. DEKLARACJE ODNOSZĄCE SIĘ DO PROTOKOŁÓW DOŁĄCZONYCH DO TRAKTATÓW

44. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

Konferencja odnotowuje, że w przypadku gdy jedno z Państw Członkowskich przedłoży na mocy artykułu 5 ustęp 2 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej notyfikację, że nie chce uczestniczyć w danym wniosku lub inicjatywie, notyfikacja taka może być wycofana w każdym momencie przed przyjęciem środka sformułowanego na podstawie dorobku Schengen.

45. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustęp 2 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

Konferencja oświadcza, że każdorazowo gdy Zjednoczone Królestwo lub Irlandia zgłoszą Radzie zamiar nieuczestniczenia w środku sformułowanym na podstawie części dorobku Schengen, w której stosowaniu jedno z tych państw uczestniczy, Rada przeprowadzi pogłębioną dyskusję na temat możliwych konsekwencji nieuczestniczenia tego Państwa Członkowskiego w tym środku. Tę dyskusję na forum Rady należy przeprowadzić w świetle dostarczonych przez Komisję informacji dotyczących związku między wnioskiem a dorobkiem Schengen.

46. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustęp 3 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

Konferencja przypomina, że jeżeli Rada nie podejmie decyzji po pierwszej merytorycznej analizie nad danym zagadnieniem, Komisja może przedstawić zmieniony wniosek, który zostanie poddany przez Radę dalszej merytorycznej analizie w terminie 4 miesięcy.

47. Deklaracja odnosząca się do artykułu 5 ustępy 3, 4 i 5 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej

Konferencja odnotowuje, że warunki, które mają zostać określone w decyzji, o której mowa w artykule 5 ustępy 3, 4 i 5 Protokołu w sprawie dorobku Schengen włączonego w ramy Unii Europejskiej, mogą stanowić, że dane Państwo Członkowskie poniesie ewentualne bezpośrednie konsekwencje finansowe powstałe w sposób konieczny i nieunikniony w wyniku zaprzestania przez to państwo uczestnictwa w niektórych elementach lub całości dorobku, o którym mowa w jakiejkolwiek decyzji podjętej przez Radę zgodnie z artykułem 4 wspomnianego protokołu.

48. Deklaracja dotycząca Protokołu w sprawie stanowiska Danii

Konferencja odnotowuje, że w sprawie aktów prawnych, które mają być przyjęte przez Radę stanowiącą samodzielnie lub wspólnie z Parlamentem Europejskim, zawierających przepisy zarówno mające zastosowanie do Danii, jak i nie mające do niej zastosowania, ponieważ opierają się na podstawie prawnej, do której stosuje się część I Protokołu w sprawie stanowiska Danii, Dania oświadcza, że nie będzie korzystać ze swojego prawa do głosowania, aby nie stanowić przeszkody dla przyjęcia przepisów, które nie mają zastosowania do Danii.

Ponadto Konferencja odnotowuje, że na podstawie deklaracji Konferencji w sprawie artykułu 188r Dania oświadcza, że będzie uczestniczyć w działaniach lub aktach prawnych w zastosowaniu artykułu 188r zgodnie z częścią I i II Protokołu w sprawie stanowiska Danii.

49. Deklaracja dotycząca Włoch

Konferencja bierze pod uwagę fakt, że Protokół w sprawie Włoch załączony w 1957 roku do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w wersji zmienionej podczas przyjmowania Traktatu o Unii Europejskiej stanowił, co następuje:

"WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY,

PRAGNĄC rozwiązać niektóre szczególne problemy dotyczące Włoch,

PODJĘŁY następujące postanowienia, załączone do niniejszego Traktatu:

PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE WSPÓLNOTY

BIORĄ POD UWAGĘ fakt, iż rząd Włoch jest w trakcie realizacji dziesięcioletniego programu rozwoju gospodarczego, którego celem jest zniesienie nierówności w gospodarce Włoch, w szczególności przez rozwijanie infrastruktury mniej rozwiniętych obszarów południowych Włoch oraz włoskich wysp, a także przez tworzenie nowych stanowisk pracy w celu likwidacji bezrobocia;

PRZYPOMINAJĄ, że zasady i cele tego rządowego programu Włoch zostały przeanalizowane i zaakceptowane przez organizacje współpracy międzynarodowej, których Państwa Członkowskie są członkami;

UZNAJĄ, że osiągnięcie celów włoskiego programu leży w ich wspólnym interesie;

POSTANAWIAJĄ, pragnąc ułatwić wypełnienie tego zadania rządowi włoskiemu, zalecić instytucjom Wspólnoty stosowanie wszelkich metod i procedur przewidzianych w niniejszym Traktacie, i w szczególności odpowiednie korzystanie z zasobów Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Społecznego;

SĄ ZDANIA, że instytucje Wspólnoty, stosując niniejszy Traktat, powinny brać pod uwagę wysiłek, któremu będzie musiała podołać gospodarka Włoch w najbliższych latach oraz działania zmierzające do uniknięcia niebezpiecznych napięć związanych w szczególności z równowagą bilansu płatniczego lub poziomem bezrobocia, które mogą utrudnić stosowanie niniejszego Traktatu we Włoszech;

UZNAJĄ, że w przypadku stosowania artykułów 109h i 109i należy dołożyć szczególnej troski, aby środki nałożone na rząd Włoch nie wpłynęły negatywnie na realizację programu rozwoju gospodarczego i podniesienia poziomu życia ludności.".

50. Deklaracja dotycząca artykułu 10 Protokołu w sprawie postanowień przejściowych

Konferencja zwraca się do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, aby w ramach swoich odpowiednich uprawnień dołożyły starań, by przyjąć, w stosownych przypadkach i o ile to możliwe w terminie pięciu lat, o którym mowa w artykule 10 ustęp 3 Protokołu w sprawie postanowień przejściowych, akty prawne zmieniające lub zastępujące akty, o których mowa w artykule 10 ustęp 1 wspomnianego protokołu.

C. DEKLARACJE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

Ponadto Konferencja przyjęła do wiadomości następujące deklaracje wymienione poniżej i dołączone do niniejszego Aktu końcowego:

51. Deklaracja Królestwa Belgii w sprawie parlamentów narodowych

Belgia wyjaśnia, że zgodnie z jej prawem konstytucyjnym zarówno Izba Reprezentantów, Senat Parlamentu Federalnego, jak i zgromadzenia parlamentarne Wspólnot oraz Regionów działają, w zależności od kompetencji wykonywanych przez Unię, jako części składowe krajowego systemu parlamentarnego lub jako izby parlamentu narodowego.

Belgia, Bułgaria, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Włochy, Cypr, Litwa, Luksemburg, Węgry, Malta, Austria, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja oświadczają, że flaga przedstawiająca krąg dwunastu złotych gwiazd na niebieskim tle, hymn pochodzący z "Ody do Radości" z IX Symfonii Ludwiga van Beethovena, dewiza "Zjednoczona w różnorodności", euro będące walutą Unii Europejskiej oraz Dzień Europy obchodzony 9 maja pozostają dla nich symbolami wyrażającymi poczucie wspólnoty obywateli Unii Europejskiej oraz ich związek z nią.

53. Deklaracja Republiki Czeskiej w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

1. Republika Czeska przypomina, że postanowienia Karty praw podstawowych Unii Europejskiej mają zastosowanie do instytucji i organów Unii Europejskiej przy poszanowaniu zasady pomocniczości i podziału kompetencji między Unię Europejską a jej Państwa Członkowskie, co zostało potwierdzone w deklaracji (nr 18) dotyczącej rozgraniczenia kompetencji. Republika Czeska podkreśla, że postanowienia Karty mają zastosowanie do Państw Członkowskich wyłącznie wtedy, gdy stosują one prawo Unii, nie zaś gdy przyjmują i stosują prawo krajowe niezależnie od prawa Unii.

2. Republika Czeska kładzie również nacisk na fakt, że Karta nie rozszerza zakresu zastosowania prawa Unii ani nie ustanawia nowych kompetencji Unii. Nie zawęża zakresu zastosowania prawa krajowego ani nie ogranicza istniejących uprawnień organów krajowych w tej dziedzinie.

3. Republika Czeska podkreśla, że w zakresie, w jakim Karta uznaje prawa i zasady podstawowe wynikające ze wspólnych tradycji konstytucyjnych Państw Członkowskich, prawa te i zasady interpretuje się zgodnie z tymi tradycjami.

4. Republika Czeska pragnie ponadto podkreślić, że żadne z postanowień Karty nie może być interpretowane jako ograniczające lub naruszające prawa człowieka i podstawowe wolności uznane, we właściwych im obszarach zastosowania, przez prawo Unii oraz konwencje międzynarodowe, których Unia lub wszystkie Państwa Członkowskie są stronami, w szczególności przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, oraz przez konstytucje Państw Członkowskich.

54. Deklaracja Republiki Federalnej Niemiec, Irlandii, Republiki Węgierskiej, Republiki Austrii i Królestwa Szwecji

Niemcy, Irlandia, Węgry, Austria i Szwecja zwracają uwagę, że główne postanowienia Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej nie podlegały znaczącym zmianom od wejścia w życie tego Traktatu i zachodzi zatem potrzeba ich aktualizacji. W związku z tym popierają one zamysł możliwie szybkiego zwołania Konferencji przedstawicieli rządów Państw Członkowskich.

55. Deklaracja Królestwa Hiszpanii oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Traktaty mają zastosowanie do Gibraltaru jako do terytorium europejskiego, za którego stosunki zewnętrzne odpowiedzialne jest jedno z Państw Członkowskich. Nie oznacza to jakichkolwiek zmian w odpowiednich stanowiskach zainteresowanych Państw Członkowskich.

56. Deklaracja Irlandii w sprawie artykułu 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

Irlandia potwierdza swoje zaangażowanie na rzecz Unii będącej przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w której szanowane są prawa podstawowe oraz różne systemy prawne i tradycje Państw Członkowskich i w której zapewnia się obywatelom wysoki poziom bezpieczeństwa.

W związku z tym Irlandia deklaruje stanowczy zamiar korzystania z przysługującego jej na mocy artykułu 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości prawa uczestniczenia w przyjmowaniu środków w wykonaniu części trzeciej tytuł IV Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w tak szerokim zakresie, w jakim uzna to za możliwe.

Irlandia będzie w szczególności uczestniczyć w możliwie najszerszym zakresie w środkach w dziedzinie współpracy policyjnej.

Irlandia przypomina ponadto, że zgodnie z artykułem 8 wspomnianego protokołu może na piśmie notyfikować Radzie swoją wolę niepodlegania już dalej postanowieniom tego protokołu. Irlandia zamierza poddać przeglądowi funkcjonowanie tych rozwiązań w ciągu trzech lat od wejścia w życie Traktatu z Lizbony.

57. Deklaracja Republiki Włoskiej w sprawie składu Parlamentu Europejskiego

Włochy stwierdzają, że zgodnie z artykułem 8a (który otrzymał oznaczenie artykuł 10) i artykułem 9a (który otrzymał oznaczenie artykuł 14) Traktatu o Unii Europejskiej, w skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii, przy czym reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny.

Włochy stwierdzają również, że na mocy artykułu 8 (który otrzymał oznaczenie artykuł 9) Traktatu o Unii Europejskiej oraz artykułu 17 (który otrzymał oznaczenie artykuł 20) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego.

W związku z powyższym Włochy uważają, że bez uszczerbku dla decyzji dotyczącej wyborów do Parlamentu Europejskiego na kadencję 2009-2014, każda decyzja przyjęta przez Radę Europejską z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i za jego zgodą, ustalająca skład Parlamentu Europejskiego, musi przestrzegać zasad, o których mowa w artykule 9a (uprzednio artykuł 14) ustęp 2 akapit pierwszy.

58. Deklaracja Republiki Łotewskiej, Republiki Węgierskiej i Republiki Malty w sprawie pisowni nazwy jednej waluty w Traktatach

Nie naruszając ujednoliconej pisowni nazwy jednej waluty Unii Europejskiej, o której mowa w Traktatach, w formie w jakiej nazwa ta jest umieszczona na banknotach i monetach, Łotwa, Węgry i Malta oświadczają, że pisownia nazwy jednej waluty, w tym jej form pochodnych stosowanych w łotewskiej, węgierskiej i maltańskiej wersji językowej Traktatów, nie ma wpływu na obowiązujące zasady języków łotewskiego, węgierskiego i maltańskiego.

59. Deklaracja Królestwa Niderlandów odnosząca się do artykułu 270a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Królestwo Niderlandów wyrazi zgodę na decyzję, o której mowa w artykule 270a ustęp 2 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jeżeli zmiana decyzji, o której mowa w artykule 269 akapit trzeci tego Traktatu, zapewni Niderlandom zadowalające rozwiązanie dotyczące ich nadmiernych negatywnych płatności netto w odniesieniu do budżetu Unii.

60. Deklaracja Królestwa Niderlandów odnosząca się do artykułu 311a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Królestwo Niderlandów oświadcza, że inicjatywa dotycząca decyzji, o której mowa w artykule 311a ustęp 6, mającej na celu zmianę statusu Antyli Holenderskich lub Aruby wobec Unii Europejskiej, zostanie przedłożona jedynie na podstawie decyzji podjętej zgodnie ze Statutem Królestwa Niderlandów.

61. Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

Karta w żaden sposób nie narusza prawa Państw Członkowskich do stanowienia prawa w zakresie moralności publicznej, prawa rodzinnego, a także ochrony godności ludzkiej oraz poszanowania fizycznej i moralnej integralności człowieka.

62. Deklaracja Rzeczypospolitej Polskiej dotycząca Protokołu w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w odniesieniu do Polski i Zjednoczonego Królestwa

Rzeczpospolita Polska oświadcza, że ze względu na tradycję ruchu społecznego "Solidarność" i jego znaczący wkład w walkę o prawa społeczne i pracownicze, w pełni szanuje prawa społeczne i pracownicze ustanowione prawem Unii Europejskiej, w szczególności prawa potwierdzone w tytule IV Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

63. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie definicji terminu "obywatele"

W odniesieniu do Traktatów i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, oraz każdego aktu powstałego na podstawie tych Traktatów lub obowiązującego na mocy tych Traktatów, Zjednoczone Królestwo ponawia deklarację, którą złożyło 31 grudnia 1982 roku w sprawie definicji terminu "obywatele", z wyjątkiem tego, że odniesienie do "obywateli brytyjskich terytoriów zależnych" należy rozumieć jako oznaczające "obywateli brytyjskich terytoriów zamorskich".

64. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie prawa głosowania w europejskich wyborach parlamentarnych

Zjednoczone Królestwo odnotowuje, że artykuł 9a Traktatu o Unii Europejskiej i inne postanowienia Traktatów nie mają na celu zmiany podstawy prawa do głosowania w europejskich wyborach parlamentarnych.

65. Deklaracja Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie artykułu 61h Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Zjednoczone Królestwo w pełni popiera zdecydowane działania dotyczące przyjęcia sankcji finansowych, których celem jest zapobieganie terroryzmowi i działalności powiązanej oraz zwalczanie tych zjawisk. Zjednoczone Królestwo oświadcza zatem, że zamierza skorzystać z przysługującego mu na mocy artykułu 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości prawa uczestniczenia w przyjęciu wszelkich wniosków przedkładanych na mocy artykułu 61h Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Съставено в Лисабон на тринадесети декември две хиляди и седма година.

Hecho en Lisboa, el trece de diciembre de dos mil siete.

V Lisabonu dne třináctého prosince dva tisíce sedm.

Udfærdiget i Lissabon den trettende december to tusind og syv.

Geschehen zu Lissabon am dreizehnten Dezember zweitausendsieben.

Kahe tuhande seitsmenda aasta detsembrikuu kolmeteistkümnendal päeval Lissabonis.

Έγινε στη Λισσαβώνα, στις δέκα τρεις Δεκεμβρίου δύο χιλιάδες επτά.

Done at Lisbon on the thirteenth day of December in the year two thousand and seven.

Fait à Lisbonne, le treize décembre deux mille sept.

Arna dhéanamh i Liospóin, an tríú lá déag de Nollaig sa bhliain dhá mhíle a seacht.

Fatto a Lisbona, addì tredici dicembre duemilasette.

Lisabonā, divtūkstoš septītā gada trīspadsmitajā decembrī.

Priimta Lisabonoje du tūkstančiai septintųjų metų gruodžio tryliktą dieną.

Kelt Lisszabonban, a kétezer-hetedik év december tizenharmadik napján.

Magħmul f'Lisbona, fit-tlettax-il jum ta' Diċembru tas-sena elfejn u sebgħa.

Gedaan te Lissabon, de dertiende december tweeduizend zeven.

Sporządzono w Lizbonie dnia trzynastego grudnia roku dwa tysiące siódmego.

Feito em Lisboa, em treze de Dezembro de dois mil e sete.

Întocmit la Lisabona la treisprezece decembrie două mii []apte.

V Lisabone dňa trinásteho decembra dvetisícsedem.

V Lizboni, dne trinajstega decembra leta dva tisoč sedem.

Tehty Lissabonissa kolmantenatoista päivänä joulukuuta vuonna kaksituhattaseitsemän.

Som skedde i Lissabon den trettonde december tjugohundrasju.

(Zawiadomienia)

ZAWIADOMIENIA INSTYTUCJI I ORGANÓW UNII EUROPEJSKIEJ

PARLAMENT EUROPEJSKI

RADA

KOMISJA

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ

(2007/C 303/01)

Parlament Europejski, Rada i Komisja uroczyście ogłaszają Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej w brzmieniu przedstawionym poniżej:

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ

Preambuła

Narody Europy, tworząc między sobą coraz ściślejszy związek, są zdecydowane dzielić ze sobą pokojową przyszłość opartą na wspólnych wartościach.

Świadoma swego duchowo-religijnego i moralnego dziedzictwa, Unia jest zbudowana na niepodzielnych, powszechnych wartościach godności osoby ludzkiej, wolności, równości i solidarności; opiera się na zasadach demokracji i państwa prawnego. Poprzez ustanowienie obywatelstwa Unii oraz stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości stawia jednostkę w centrum swych działań.

Unia przyczynia się do ochrony i rozwoju tych wspólnych wartości, szanując przy tym różnorodność kultur i tradycji narodów Europy, jak również tożsamość narodową Państw Członkowskich i organizację ich władz publicznych na poziomach: krajowym, regionalnym i lokalnym; dąży do wspierania zrównoważonego i stałego rozwoju oraz zapewnia swobodny przepływ osób, usług, towarów i kapitału oraz swobodę przedsiębiorczości.

W tym celu, w obliczu zmian w społeczeństwie, postępu społecznego oraz rozwoju naukowego i technologicznego, niezbędne jest wzmocnienie ochrony praw podstawowych poprzez wyszczególnienie tych praw w Karcie i przez to uczynienie ich bardziej widocznymi.

Niniejsza Karta potwierdza, przy poszanowaniu kompetencji i zadań Unii oraz zasady pomocniczości, prawa wynikające zwłaszcza z tradycji konstytucyjnych i zobowiązań międzynarodowych wspólnych Państwom Członkowskim, europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Kart Społecznych przyjętych przez Unię i Radę Europy oraz z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W tym kontekście, sądy Unii i Państw Członkowskich będą interpretowały Kartę z należytym uwzględnieniem wyjaśnień sporządzonych pod kierownictwem Prezydium Konwentu, który opracował Kartę, i za których uaktualnienie odpowiada Prezydium Konwentu Europejskiego.

Korzystanie z tych praw rodzi odpowiedzialność i nakłada obowiązki wobec innych osób, wspólnoty ludzkiej i przyszłych pokoleń.

Unia uznaje zatem prawa, wolności i zasady wymienione poniżej.

TYTUŁ I

GODNOŚĆ

Artykuł 3

Prawo człowieka do integralności

TYTUŁ II

WOLNOŚCI

Artykuł 10

Wolność myśli, sumienia i religii

Artykuł 14

Prawo do nauki

Artykuł 15

Wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy

Artykuł 17

Prawo własności

TYTUŁ III

RÓWNOŚĆ

Artykuł 21

Niedyskryminacja

Artykuł 24

Prawa dziecka

TYTUŁ IV

SOLIDARNOŚĆ

Artykuł 32

Zakaz pracy dzieci i ochrona młodocianych w pracy

Praca dzieci jest zakazana. Minimalny wiek dopuszczenia do pracy nie może być niższy niż minimalny wiek zakończenia obowiązku szkolnego, bez uszczerbku dla uregulowań bardziej korzystnych dla młodocianych i z wyjątkiem ograniczonych odstępstw.

Młodociani dopuszczeni do pracy muszą mieć zapewnione warunki pracy odpowiednie dla ich wieku oraz być chronieni przed wyzyskiem ekonomicznym oraz jakąkolwiek pracą, która mogłaby szkodzić ich bezpieczeństwu, zdrowiu lub rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, moralnemu i społecznemu albo utrudniać im edukację.

Artykuł 34

Zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna

TYTUŁ

PRAWA OBYWATELSKIE

Artykuł 41

Prawo do dobrej administracji

TYTUŁ VI

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

Artykuł 47

Prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu

Każdy, kogo prawa i wolności zagwarantowane przez prawo Unii zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem, zgodnie z warunkami przewidzianymi w niniejszym artykule.

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy. Każdy ma możliwość uzyskania porady prawnej, skorzystania z pomocy obrońcy i przedstawiciela.

Pomoc prawna jest udzielana osobom, które nie posiadają wystarczających środków, w zakresie w jakim jest ona konieczna dla zapewnienia skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

Artykuł 49

Zasady legalności oraz proporcjonalności kar do czynów zabronionych pod groźbą kary

Nikt nie może zostać skazany za popełnienie czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu, który według prawa krajowego lub prawa międzynarodowego nie stanowił czynu zabronionego pod groźbą kary w czasie jego popełnienia. Nie wymierza się również kary surowszej od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zabroniony pod groźbą kary został popełniony. Jeśli ustawa, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, przewiduje karę łagodniejszą, ta właśnie kara ma zastosowanie.

TYTUŁ VII

POSTANOWIENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE WYKŁADNI I STOSOWANIA KARTY

Artykuł 51

Zakres zastosowania

Artykuł 52

Zakres i wykładnia praw i zasad

Artykuł 53

Poziom ochrony

Żadne z postanowień niniejszej Karty nie będzie interpretowane jako ograniczające lub naruszające prawa człowieka i podstawowe wolności uznane, we właściwych im obszarach zastosowania, przez prawo Unii i prawo międzynarodowe oraz konwencje międzynarodowe, których Unia lub wszystkie Państwa Członkowskie są stronami, w szczególności przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz przez konstytucje Państw Członkowskich.

Powyższy tekst przejmuje, z dostosowaniami, Kartę proklamowaną dnia 7 grudnia 2000 r. i zastępuje ją od dnia wejścia w życie Traktatu z Lizbony.

Podpisy:

Съставено в Страсбург на дванадесети декември две хиляди и седма година.

Hecho en Estrasburgo, el doce de diciembre de dos mil siete.

Ve Štrasburku dne dvanáctého prosince dva tisíce sedm.

Udfærdiget i Strasbourg den tolvte december to tusind og syv.

Geschehen zu Strassburg am zwölften Dezember zweitausendsieben.

Kahe tuhande seitsmenda aasta detsembrikuu kaheteistkümnendal päeval Strasbourgis.

Έγινε στo Στρασβoύργo, στις δώδεκα Δεκεμβρίου δύο χιλιάδες επτά.

Done at Strasbourg on the twelfth day of December in the year two thousand and seven.

Fait à Strasbourg, le douze décembre deux mille sept.

Arna dhéanamh in Strasbourg an dara lá déag de Nollaig sa bhliain dhá mhíle a seacht.

Fatto a Strasburgo, addì dodici dicembre duemilasette.

Strasbūrā, divtūkstoš septītā gada divpadsmitajā decembrī.

Priimta du tūkstančiai septintųjų metų gruodžio dvyliktą dieną Strasbūre.

Kelt Strasbourgban, a kétezer-hetedik év december tizenkettedik napján.

Magħmul fi Strasburgu, fit-tnax-il jum ta' Diċembru tas-sena elfejn u sebgħa.

Gedaan te Straatsburg, de twaalfde december tweeduizend zeven.

Sporządzono w Strasburgu dnia dwunastego grudnia roku dwa tysiące siódmego.

Feito em Estrasburgo, em doze de Dezembro de dois mil e sete.

Întocmit la Strasbourg, la doisprezece decembrie două mii şapte.

V Štrasburgu dňa dvanásteho decembra dvetisícsedem.

V Strasbourgu, dne dvanajstega decembra leta dva tisoč sedem.

Tehty Strasbourgissa kahdentenatoista päivänä joulukuuta vuonna kaksituhattaseitsemän.

Som skedde i Strasbourg den tolfte december tjugohundrasju.

За Европейския парламент

Por el Parlamento Europeo

Za Evropský parlament

For Europa-Parlamentet

Im Namen des Europäischen Parlaments

Euroopa Parlamendi nimel

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

For the European Parliament

Pour le Parlement européen

Thar ceann Pharlaimint na hEorpa

Per il Parlamento europeo

Eiroparlamenta vārdā

Europos Parlamento vardu

Az Európai Parlament részéről

Għall-Parlament Ewropew

Voor het Europees Parlement

W imieniu Parlamentu Europejskiego

Pelo Parlamento Europeu

Pentru Parlamentul European

za Európsky parlament

za Evropski parlament

Euroopan parlamentin puolesta

På Europaparlamentets vägnar

За Съвета на Европейския съюз

Por el Consejo de la Unión Europea

Za Radu Evropské unie

For Rådet for Den Europæiske Union

Für den Rat der Europäischen Union

Euroopa Liidu Nõukogu nimel

Για το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

For the Council of the European Union

Pour le Conseil de l'Union européenne

Thar ceann Chomhairle an Aontais Eorpaigh

Per il Consiglio dell'Unione europea

Eiropas Savienības Padomes vārdā

Europos Sąjungos Tarybos vardu

Az Európai Unió Tanácsa részéről

Għall-Kunsill ta' l-Unjoni Ewropea

Voor de Raad van de Europese Unie

W imieniu Rady Unii Europejskiej

Pelo Conselho da Uniāo Europeia

Pentru Consiliul Uniunii Europene

za Radu Európskej únie

za Svet Evropske unije

Euroopan unionin neuvoston puolesta

För Europeiska unionens råd

За Комисията на Европейските общности

Por la Comisión de las Comunidades Europeas

Za Komisi Evropských společenství

For Kommission for De Europæiske Fællesskaber

Für die Kommission der Europäischen Gemeinschaften

Euroopa Ühenduste Komisjoni nimel

Για την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

For the Commission of the European Communities

Pour la Commission des communautés européennes

Thar ceann Choimisiún na gComhphobal Eorpach

Per la Commissione delle Comunità europee

Eiropas Kopienu Komisijas vārdā

Europos Bendrijų Komisijos vardu

Az Európai Közösségek Bizottsága részéről

Għall-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej

Voor de Commissie van de Europese Gemeenschappen

W imieniu Komisji Wspólnot Europejskich

Pela Comissão das Comunidades Europeias

Pentru Comisia Comunităţilor Europene

Za Komisiu Európskych spoločenstiev

Za Komisijo Evropskih skupnosti

Euroopan yhteisöjen komission puolesta

På Europeiska gemenskapernas kommissions vägnar

Председател

El Presidente

Předseda

Formand

Der Präsident

eesistuja

Ο Πρόεδρος

The President

Le Président

An tUachtarán

Il Presidente

Priekšsēdētājs

Pirmininkas

Az elnök

Il-President

de Voorzitter

Przewodniczący

O Presidente

Preşedintele

predseda

Predsednik

Puheenjohtaja

Ordförande

(podpis pominięto)

Председател

El Presidente

Předseda

Formand

Der Präsident

eesistuja

Ο Πρόεδρος

The President

Le Président

An tUachtarán

Il Presidente

Priekšsēdētājs

Pirmininkas

Az elnök

Il-President

de Voorzitter

Przewodniczący

O Presidente

Preşedintele

predseda

Predsednik

Puheenjohtaja

Ordförande

(podpis pominięto)

Председател

El Presidente

Předseda

Formand

Der Präsident

eesistuja

Ο Πρόεδρος

The President

Le Président

An tUachtarán

Il Presidente

Priekšsēdētājs

Pirmininkas

Az elnök

Il-President

de Voorzitter

Przewodniczący

O Presidente

Preşedintele

predseda

Predsednik

Puheenjohtaja

Ordförande

(podpis pominięto)

WYJAŚNIENIA (*) DOTYCZĄCE KARTY PRAW PODSTAWOWYCH

(2007/C 303/02)

Poniższe wyjaśnienia zostały pierwotnie sporządzone w ramach uprawnień Prezydium Konwentu, który opracował Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. Zostały uaktualnione pod kierunkiem Prezydium Konwentu Europejskiego z uwzględnieniem dostosowań dokonanych w tekście Karty przez ten Konwent (w szczególności w artykułach 51 i 52) oraz ewolucji prawa Unii. Mimo, że wyjaśnienia te nie posiadają wartości prawnej, są one cennym narzędziem wykładni przeznaczonym do wyjaśnienia postanowień Karty.

TYTUŁ I - GODNOŚĆ

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 1 - Godność człowieka

Godność człowieka jest nie tylko podstawowym prawem samym w sobie, ale stanowi rzeczywistą podstawę praw podstawowych. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z roku 1948 uwzględnia w preambule godność człowieka: "Zważywszy, że uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie". W swoim wyroku z dnia 9 października 2001 r. w sprawie C-377/98 Niderlandy przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, Rec. 2001, s. I-7079, pkt 70-77, Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że podstawowe prawo do godności człowieka jest częścią prawa Unii.

W związku z tym, żadne z praw zawartych w Karcie nie może zostać użyte do naruszenia godności innej osoby, a godność człowieka jest częścią istoty praw zawartych w Karcie. Dlatego też prawo to nie może zostać naruszone, nawet jeżeli oznaczałoby to ograniczenie innego prawa.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 2 - Prawo do życia

1. Podstawą ustępu 1 tego artykułu jest artykuł 2 ustęp 1 zdanie pierwsze europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, którego brzmienie jest następujące:

"1. Prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę.".

2. Zdanie drugie tego postanowienia, dotyczące kary śmierci, zostało zastąpione w wyniku wejścia w życie Protokołu nr 6 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, którego artykuł 1 otrzymał brzmienie:

"Znosi się karę śmierci. Nikt nie może być skazany na taką karę ani nie może nastąpić jej wykonanie".

Artykuł 2 ustęp 2 Karty został opracowany na podstawie tego postanowienia.

3. Postanowienia artykułu 2 ustęp 2 Karty odpowiadają postanowieniom cytowanych wcześniej artykułów europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Protokołu dodatkowego. Mają to samo znaczenie i zakres, zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty. W związku z tym, "negatywne" definicje, które pojawiają się w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, powinny być również traktowane jako część Karty:

a) artykuł 2 ustęp 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"Pozbawienie życia nie będzie uznane za sprzeczne z tym artykułem, jeżeli nastąpi w wyniku bezwzględnie koniecznego użycia siły:

a) w obronie jakiejkolwiek osoby przed bezprawną przemocą;

b) w celu wykonania zgodnego z prawem zatrzymania lub uniemożliwienia ucieczki osobie, która została pozbawiona wolności zgodnie z prawem;

c) w działaniach podjętych zgodnie z prawem w celu stłumienia zamieszek lub powstania";

b) artykuł 2 Protokołu nr 6 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"Państwo może przewidzieć w swoich ustawach karę śmierci za czyny popełnione podczas wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną; kara ta będzie stosowana jedynie w przypadkach przewidzianych przez te ustawy i zgodnie z ich postanowieniami...".

______

(*) Uwaga od wydawcy: odesłania do numerów artykułów zostały uaktualnione i poprawiono kilka oczywistych błędów.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 3 - Prawo człowieka do integralności

1. W swoim wyroku z dnia 9 października 2001 r. w sprawie C-377/98 Niderlandy przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, Rec. 2001, s. I-7079, pkt 70, 78-80, Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że podstawowe prawo człowieka do integralności jest częścią prawa Unii i obejmuje w odniesieniu do medycyny i biologii dobrowolną i świadomą zgodę dawcy i biorcy.

2. Zasady zawarte w artykule 3 Karty zostały już określone w Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie, przyjętej w ramach Rady Europy (ETS 164 i Protokół dodatkowy ETS 168). Karta nie ma na celu wprowadzenia odstępstwa od tych postanowień i w związku z tym zakazuje jedynie klonowania reprodukcyjnego. Nie stanowi przyzwolenia na inne formy klonowania ani ich nie zakazuje. W żaden sposób nie uniemożliwia zatem ustawodawcy wprowadzenia zakazu innych form klonowania.

3. Odniesienie do praktyk eugenicznych, w szczególności tych, które mają na celu selekcję osób, dotyczy przypadków organizowania i realizacji programów selekcji obejmujących na przykład kampanie sterylizacji, przymusowe ciąże, obowiązkowe zawieranie małżeństw etnicznych; wszelkie działania, które uznane są za przestępstwa międzynarodowe w statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego przyjętym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (zob. artykuł 7 ustęp 1 litera g)).

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 4 - Zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania

Prawo zawarte w artykule 4 odpowiada prawu zagwarantowanemu na mocy artykułu 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności o takim samym brzmieniu: "Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.". W zastosowaniu artykułu 52 ustęp 3 Karty ma ono więc takie samo znaczenie i zakres jak wspomniany artykuł z europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 5 - Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

1. Prawo zawarte w artykule 5 ustępy 1 i 2 odpowiada artykułowi 4 ustępy 1 i 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności o takim samym brzmieniu. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty prawo to ma więc takie samo znaczenie i zakres jak wspomniany artykuł europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W związku z tym:

- prawo przewidziane w ustępie 1 nie może zgodnie z prawem zostać ograniczone,

- w ustępie 2 określenia "pracy przymusowej lub obowiązkowej" są interpretowane z uwzględnieniem definicji "negatywnych" zawartych w artykule 4 ustęp 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"W rozumieniu tego artykułu pojęcie »praca przymusowa lub obowiązkowa« nie obejmuje:

a) żadnej pracy, jakiej wymaga się zwykle w ramach wykonywania kary pozbawienia wolności orzeczonej zgodnie z postanowieniami artykułu 5 niniejszej Konwencji lub w okresie warunkowego zwolnienia;

b) żadnej służby o charakterze wojskowym bądź służby wymaganej zamiast obowiązkowej służby wojskowej w tych krajach, które uznają odmowę służby wojskowej ze względu na przekonania;

c) żadnych świadczeń wymaganych w stanach nadzwyczajnych lub klęsk zagrażających życiu lub dobru społeczeństwa;

d) żadnej pracy ani świadczeń stanowiących część zwykłych obowiązków obywatelskich".

2. Ustęp 3 wynika bezpośrednio z prawa do godności człowieka i uwzględnia niedawne zmiany w zakresie przestępczości zorganizowanej, tj. tworzenie organizacji czerpiących korzyści z nielegalnej imigracji i wykorzystywania seksualnego. Załącznik do Konwencji o Europolu zawiera następującą definicję handlu ludźmi mającego na celu wykorzystywanie seksualne: "handel ludźmi oznacza poddanie danej osoby rzeczywistemu i nielegalnemu wywieraniu wpływu przez inne osoby w drodze stosowania siły lub groźby, względnie w drodze nadużycia władzy albo podstępu, w szczególności w związku z czerpaniem korzyści z prostytucji, z formami seksualnego wykorzystywania oraz naruszaniem nietykalności cielesnej małoletnich, lub handlem porzuconymi dziećmi". Rozdział VI Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen, która została włączona do dorobku Unii i w której uczestniczą Zjednoczone Królestwo i Irlandia, zawiera w artykule 27 ustęp 1 fragment dotyczący organizacji zajmujących się nielegalną imigracją: "Umawiające się Strony zobowiązują się do nałożenia odpowiednich kar na wszelkie osoby, które dla osiągnięcia korzyści majątkowych, pomagają lub usiłują pomóc cudzoziemcowi wjechać lub zamieszkać na terytorium jednej z Umawiających się Stron, z naruszeniem postanowień tej Umawiającej się Strony w zakresie wjazdu i pobytu cudzoziemców". Dnia 19 lipca 2002 roku Rada przyjęła decyzję ramową w sprawie zwalczania handlu ludźmi (Dz.U. L 203 z 1.8.2002, str. 1) określającą dokładnie w artykule 1 przestępstwa dotyczące handlu ludźmi w celach wyzysku ich pracy lub wykorzystywania seksualnego, które powinny stać się karalne w wykonaniu tej decyzji ramowej przez Państwa Członkowskie.

TYTUŁ II - WOLNOŚCI

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 6 - Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

Prawa przewidziane w artykule 6 odpowiadają prawom zagwarantowanym na mocy artykułu 5 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i mają, zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty, takie samo znaczenie i zakres. W związku z tym, prawnie nałożone ograniczenia nie mogą wykraczać poza ramy dozwolone przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w treści artykułu 5:

"1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym przez prawo:

a) zgodnego z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez właściwy sąd;

b) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu sądu lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie obowiązku;

c) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą, lub, jeśli jest to konieczne, w celu zapobieżenia popełnieniu takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po jego dokonaniu;

d) pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub zgodnego z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu postawienia go przed właściwym organem;

e) zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu zapobieżenia szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby umysłowo chorej, alkoholika, narkomana lub włóczęgi;

f) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby w celu zapobieżenia jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa, lub osoby, przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub ekstradycję.

2. Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać niezwłocznie i w zrozumiałym dla niego języku poinformowany o przyczynach zatrzymania i o stawianych mu zarzutach.

3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z postanowieniami ustępu 1 litera c) niniejszego artykułu powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania. Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji zapewniających stawienie się na rozprawę.

4. Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.

5. Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania.".

Prawa zawarte w artykule 6 muszą być szanowane w szczególności gdy Parlament Europejski i Rada przyjmują akty prawodawcze w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych na podstawie artykułów 82, 83 i 85 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwłaszcza przy określaniu minimalnych wspólnych postanowień dotyczących kwalifikacji przestępstw i kar oraz w zakresie niektórych aspektów prawa proceduralnego.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 7 - Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego

Prawa zagwarantowane w artykule 7 odpowiadają prawom zagwarantowanym na mocy artykułu 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Aby uwzględnić rozwój technologiczny, określenie "korespondencja" zostało zastąpione określeniem "komunikowanie się".

Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 prawo to ma takie samo znaczenie i zakres jak prawa zawarte w odpowiednim artykule europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W związku z tym prawnie dozwolone ograniczenia tych praw są takie jak ograniczenia uznawane przez artykuł 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób".

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 8 - Ochrona danych osobowych

Podstawą tego artykułu jest artykuł 286 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.U. L 281 z 23.11.1995, str. 31), jak również artykuł 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Konwencja Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych z 28 stycznia 1981 roku, która została ratyfikowana przez wszystkie Państwa Członkowskie. Artykuł 286 Traktatu WE zastępuje się obecnie artykułem 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz artykułem 39 Traktatu o Unii Europejskiej. Należy również zwrócić uwagę na rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz.U. L 8 z 12.1.2001, str. 1). Wymienione wcześniej dyrektywa i rozporządzenie zawierają warunki i ograniczenia stosowane w wykonywaniu prawa do ochrony danych osobowych.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 9 - Prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny

Podstawą tego artykułu jest artykuł 12 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w brzmieniu: "Mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa". Brzmienie artykułu zostało zaktualizowane, aby objąć przypadki, w których ustawodawstwo krajowe uznaje inne możliwości utworzenia rodziny niż zawarcie małżeństwa. Artykuł ten nie stanowi o nadaniu statusu związku małżeńskiego związkom osób tej samej płci ani tego nie zakazuje. Prawo to jest wiec podobne do prawa przewidzianego przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, jednak jego zakres może być rozszerzony, jeżeli ustawodawstwo krajowe tak przewiduje.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 10 - Wolność myśli, sumienia i religii

Prawo zagwarantowane w ustępie 1 odpowiada prawu zagwarantowanemu w artykule 9 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty ma takie samo znaczenie i zakres. Dlatego też ograniczenia powinny uwzględniać artykuł 9 ustęp 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, którego brzmienie jest następujące: "Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób".

Prawo zagwarantowane w ustępie 2 odpowiada krajowym tradycjom konstytucyjnym i rozwojowi ustawodawstwa krajowego w tym zakresie.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 11 - Wolność wypowiedzi i informacji

1. Artykuł 11 odpowiada artykułowi 10 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, którego brzmienie jest następujące:

"1. Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.

2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.".

Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty znaczenie i zakres tego prawa jest takie samo jak prawa zagwarantowanego przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W związku z tym ograniczenia nałożone na te prawa nie powinny wykraczać poza ograniczenia przewidziane w ustępie 2 artykułu 10, bez uszczerbku dla ograniczeń wprowadzonych przez prawo konkurencji Unii wobec Państw Członkowskich w zakresie wprowadzania procedur zezwoleń określonych w artykule 10 ustęp 1 zdanie trzecie europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Ustęp 2 tego artykułu określa precyzyjnie konsekwencje ustępu 1 dla wolności mediów. Jego podstawą jest w szczególności orzecznictwo Trybunału dotyczące telewizji, zwłaszcza w sprawie C-288/89 (wyrok z dnia 25 lipca 1991 r., Stichting Collectieve Antennevoorziening Gouda i inne, Rec. s. I-4007) oraz Protokół w sprawie systemu publicznego nadawania w Państwach Członkowskich załączonym do Traktatu WE, a obecnie do Traktatów, a także dyrektywa 89/552/EWG Rady (zob. w szczególności motyw 17 tej dyrektywy).

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 12 - Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się

1. Postanowienia ustępu 1 tego artykułu odpowiadają postanowieniom artykułu 11 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, którego brzmienie jest następujące:

"1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów.

2. Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń w korzystaniu z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej".

Postanowienia ustępu 1 artykułu 12 mają takie samo znaczenie jak postanowienia europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, jednak ich zakres jest szerszy, ponieważ mogą mieć zastosowanie na wszystkich poziomach, w tym na poziomie europejskim. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 Karty ograniczenia tego prawa nie mogą wykraczać poza ograniczenia uznane za zgodne z prawem na mocy artykułu 11 ustępu 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Prawo to zostało również oparte na artykule 11 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

3. Ustęp 2 tego artykułu odpowiada artykułowi 10 ustęp 4 Traktatu o Unii Europejskiej.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 13 - Wolność sztuki i nauki

Prawo to wynika przede wszystkim z wolności myśli i wypowiedzi. Wykonywane jest z poszanowaniem artykułu 1 i może podlegać ograniczeniom dozwolonym na mocy artykułu 10 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 14 - Prawo do nauki

1. Artykuł ten jest oparty zarówno na wspólnych tradycjach konstytucyjnych Państw Członkowskich, jak i na artykule 2 Protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i praw podstawowych, którego brzmienie jest następujące:

"Nikt nie może być pozbawiony prawa do nauki. Wykonując swoje funkcje w dziedzinie wychowania i nauczania, Państwo uznaje prawo rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich własnymi przekonaniami religijnymi i filozoficznymi".

Uznano za wskazane rozszerzenie tego artykułu o dostęp do kształcenia zawodowego i ustawicznego (zob. punkt 15 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników i artykuł 10 Karty Społecznej) oraz o zasadę bezpłatnej nauki obowiązkowej. W obecnym brzmieniu zasada ta oznacza jedynie, że w przypadku nauki obowiązkowej każde dziecko powinno mieć dostęp do bezpłatnych instytucji oświatowych. Nie oznacza to, że wszystkie instytucje oświatowe, w szczególności prywatne, które prowadzą edukację lub kształcenie zawodowe i ustawiczne, mają być bezpłatne. Artykuł ten nie zabrania także, aby niektóre szczególne formy kształcenia były odpłatne, jeżeli państwo podejmuje środki mające na celu przyznanie rekompensaty finansowej. W zakresie, w jakim Karta stosuje się do Unii, oznacza to, że w ramach swoich polityk kształcenia Unia powinna szanować prawo do bezpłatnej nauki obowiązkowej, jednak oczywiste jest, że nie tworzy się nowych kompetencji. W odniesieniu do prawa rodziców zasada ta musi być interpretowana w związku z postanowieniami artykułu 24.

2. Wolność tworzenia publicznych lub prywatnych instytucji oświatowych jest zagwarantowana jako jeden z aspektów swobody przedsiębiorczości, jest jednak ograniczona przez poszanowanie zasad demokratycznych i stosowana zgodnie z warunkami określonymi w ustawodawstwie krajowym.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 15 - Wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy

Wolność wyboru zawodu określona w artykule 15 ustęp 1 jest uznana przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości (zob. m.in. wyrok z dnia 14 maja 1974 r. w sprawie 4/73 Nold, Rec. 1974, s. 491, pkt 12-14; wyrok z dnia 13 grudnia 1979 r. w sprawie 44/79 Hauer, Rec. 1979, s. 3727; wyrok z dnia 8 października 1986 r. w sprawie 234/85 Keller, Rec. 1986, s. 2897 pkt 8).

Ustęp ten wywodzi się również z artykułu 1 ustęp 2 Europejskiej Karty Społecznej podpisanej dnia 18 października 1961 roku i ratyfikowanej przez wszystkie Państwa Członkowskie oraz z punktu 4 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników z dnia 9 grudnia 1989 roku. Określenie "warunki pracy" należy rozumieć zgodnie z artykułem 156 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Ustęp 2 przejmuje trzy swobody zagwarantowane na mocy artykułów 26 oraz 45, 49 i 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, czyli swobodny przepływ pracowników, swobodę przedsiębiorczości i swobodę świadczenia usług.

Podstawą ustępu 3 jest artykuł 153 ustęp 1 litera g) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także artykuł 19 ustęp 4 Europejskiej Karty Społecznej podpisanej dnia 18 października 1961 roku, ratyfikowanej przez wszystkie Państwa Członkowskie. Ma zatem zastosowanie artykuł 52 ustęp 2 Karty. Kwestia rekrutacji marynarzy posiadających obywatelstwo państwa trzeciego do załóg statków pod banderą Państwa Członkowskiego Unii uregulowana jest prawem Unii oraz ustawodawstwem i praktykami krajowymi.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 16 - Wolność prowadzenia działalności gospodarczej

Podstawą tego artykułu jest orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, który uznał wolność prowadzenia działalności gospodarczej lub handlowej (zob. wyroki z dnia 14 maja 1974 r. w sprawie 4/73 Nold, Rec. 1974 s. 491, pkt 14 i z dnia 27 września 1979 r. w sprawie 230/78 SpA Eridania i inni Rec. 1979, s. 2749, pkt. 20 i 31) oraz swobodę zawierania umów (zob. m.in.: wyrok Sukkerfabriken Nykøbing w sprawie 151/78 Rec. 1979, s. 1, pkt 19; wyrok z dnia 5 października 1999 r. w sprawie C-240/97 Hiszpania przeciwko Komisji, Rec. 1999, s. I-6571, pkt 99 motywów wyroku) oraz artykuł 119 ustępy 1 i 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który uznaje wolną konkurencję. Prawo to wykonywane jest oczywiście z poszanowaniem prawa Unii i ustawodawstw krajowych. Może być przedmiotem ograniczeń przewidzianych w artykule 52 ustęp 1 Karty.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 17 - Prawo własności

Artykuł ten odpowiada artykułowi 1 Protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.

Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa państwa do stosowania takich ustaw, jakie uzna za konieczne do uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zabezpieczenia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych.".

Jest to prawo podstawowe wspólne wszystkim konstytucjom krajowym. Było wielokrotnie uznane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, przede wszystkim w wyroku w sprawie Hauer (13 grudnia 1979 r. Rec. 1979, s. 3727). Brzmienie artykułu zostało zaktualizowane, ale zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 prawo to ma takie samo znaczenie i zakres jak prawo zagwarantowane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i jego ograniczenia nie mogą wykraczać poza ograniczenia w niej przewidziane.

Wyraźna wzmianka o ochronie własności intelektualnej, która jest jednym z aspektów prawa własności, została zawarta w ustępie 2 ze względu na jej rosnące znaczenie i wtórne prawo wspólnotowe. Własność intelektualna obejmuje również, poza własnością literacką i artystyczną, prawo patentowe i prawo znaków towarowych oraz prawa pokrewne. Gwarancje przewidziane w ustępie 1 mają odpowiednie zastosowanie do własności intelektualnej.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 18 - Prawo do azylu

Tekst artykułu został oparty na artykule 63 Traktatu WE, zastąpionym obecnie artykułem 78 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który zobowiązuje Unię do poszanowania Konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców. Należy odnieść się do postanowień protokołów dotyczących Zjednoczonego Królestwa i Irlandii dołączonych do Traktatów oraz dotyczących Danii, aby określić, w jakim zakresie te Państwa Członkowskie realizują prawo Unii w tej dziedzinie i w jakim zakresie artykuł ten ma do nich zastosowanie. Artykuł ten jest zgodny z Protokołem w sprawie prawa azylu dołączonym do Traktatów.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 19 - Ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji

Ustęp 1 tego artykułu ma takie samo znaczenie i zakres jak artykuł 4 Protokołu dodatkowego nr 4 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w zakresie wydaleń zbiorowych. Jego celem jest zagwarantowanie, aby każda decyzja była szczegółowo zbadana i aby niemożliwe było wydalenie wszystkich osób posiadających obywatelstwo danego państwa przy użyciu jednego środka (zob. także artykuł 13 Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych).

Ustęp 2 uwzględnia właściwe orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące artykułu 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (zob. Ahmed przeciwko Austrii, wyrok z dnia 17 grudnia 1996 r. Rec. 1996-VI, s. 2206 i Soering, wyrok z dnia 7 lipca 1989 r.).

TYTUŁ III - ROWNOŚĆ

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 20 - Równość wobec prawa

Artykuł ten odpowiada ogólnej zasadzie prawa zapisanej we wszystkich konstytucjach europejskich, która według Trybunału została uznana za podstawową zasadę prawa wspólnotowego (wyrok z dnia 13 listopada 1984 r. w sprawie 283/83 Racke, Rec. 1984, s. 3791, wyrok z dnia 17 kwietnia 1997 r. w sprawie 15/95 EARL, Rec. 1997, s. I-1961 i wyrok z dnia 13 kwietnia 2000 r. w sprawie 292/97 Karlsson, Rec. 2000, s. 2737).

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 21 - Niedyskryminacja

Ustęp 1 wywodzi się z artykułu 13 Traktatu WE zastąpionego obecnie artykułem 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i z artykułu 14 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz z artykułu 11 Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie w zakresie dziedzictwa genetycznego. W zakresie, w jakim odpowiada artykułowi 14 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ma zastosowanie zgodnie z tym artykułem.

Nie istnieje sprzeczność ani niezgodność między ustępem 1 a artykułem 19 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, którego zakres zastosowania i przedmiot są inne: artykuł 19 przyznaje Unii kompetencję do przyjmowania aktów prawodawczych, łącznie z harmonizacją przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich, aby zwalczać niektóre formy dyskryminacji określone wyczerpująco w tym artykule. Przepisy te mogą obejmować działania władz Państw Członkowskich (jak również relacje między osobami fizycznymi) w każdej dziedzinie będącej w kompetencji Unii. Natomiast artykuł 21 ustęp 1 powyżej nie przyznaje żadnej kompetencji do przyjęcia ustaw antydyskryminacyjnych w tych dziedzinach działań Państw Członkowskich lub osób fizycznych ani nie wspomina o szerokim zakazie dyskryminacji w tych dziedzinach. Dotyczy on natomiast dyskryminacji ze strony instytucji i organów Unii w wykonywaniu kompetencji przyznanych im na mocy Traktatów oraz ze strony Państw Członkowskich, wyłącznie gdy wykonują one prawo Unii. W związku z tym ustęp 1 nie zmienia zakresu kompetencji przyznanych przez artykuł 19 ani wykładni tego artykułu.

Ustęp 2 odpowiada artykułowi 18 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i musi być stosowany zgodnie z tym artykułem.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 22 - Różnorodność kulturowa, religijna i językowa

Podstawą tego artykułu jest artykuł 6 Traktatu o Unii Europejskiej oraz artykuł 151 ustępy 1 i 4 Traktatu WE, zastąpiony obecnie artykułem 167 ustępy 1 i 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dotyczącym kultury. Wzmianka o poszanowaniu różnorodności kulturowej i językowej znajduje się obecnie także w artykule 3 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Artykuł wywodzi się także z Deklaracji nr 11 do Aktu Końcowego Traktatu z Amsterdamu w sprawie statusu kościołów i organizacji niewyznaniowych, włączonej obecnie do artykułu 17 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 23 - Równość kobiet i mężczyzn

Podstawą akapitu pierwszego tego artykułu jest artykuł 2 i artykuł 3 ustęp 2 Traktatu WE, zastąpione obecnie artykułem 3 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułem 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, które wprowadzają wspieranie równości mężczyzn i kobiet jako cel Unii, oraz artykuł 157 ustęp 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Akapit ten wywodzi się również z artykułu 20 zmienionej Europejskiej Karty Społecznej z 3 maja 1996 roku oraz punktu 16 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

Podstawą tego akapitu jest także artykuł 157 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz artykuł 2 ustęp 4 dyrektywy Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy.

Akapit drugi przejmuje w skróconej wersji postanowienia artykułu 157 ustęp 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który przewiduje, że zasada równego traktowania nie stanowi przeszkody w utrzymaniu lub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej lub ich kompensowania. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 akapit drugi nie zmienia artykułu 157 ustęp 4.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 24 - Prawa dziecka

Artykuł ten jest oparty na Konwencji o prawach dziecka, podpisanej w Nowym Jorku 20 listopada 1989 roku i ratyfikowanej przez wszystkie Państwa Członkowskie, w szczególności na jej artykułach 3, 9, 12 i 13.

Ustęp 3 uwzględnia fakt, że w ramach tworzenia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości prawodawstwo Unii w zakresie spraw cywilnych mających skutki transgraniczne, w odniesieniu do których artykuł 81 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje niezbędne uprawnienia, może zawierać w szczególności prawo do odwiedzin umożliwiające dzieciom regularne i bezpośrednie kontakty z obojgiem rodziców.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 25 - Prawa osób w podeszłym wieku

Artykuł ten wywodzi się z artykułu 23 zmienionej Europejskiej Karty Społecznej oraz artykułów 24 i 25 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników. Uczestnictwo w życiu kulturalnym i społecznym oczywiście obejmuje także uczestnictwo w życiu politycznym.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 26 - Integracja osób niepełnosprawnych

Zasada określona w tym artykule jest oparta na artykule 15 Europejskiej Karty Społecznej oraz wywodzi się z punktu 26 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

TYTUŁ IV - SOLIDARNOŚĆ

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 27 - Prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa

Artykuł ten jest zawarty w zmienionej Europejskiej Karcie Społecznej (artykuł 21) oraz we Wspólnotowej Karcie Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników (punkty 17 i 18). Ma zastosowanie na warunkach określonych w prawie Unii i ustawodawstwach krajowych. Odniesienie do odpowiednich poziomów dotyczy poziomów określonych w prawie Unii lub ustawodawstwach i praktykach krajowych, które mogą obejmować poziom europejski, jeżeli przewiduje to prawodawstwo Unii. Istnieje znaczący dorobek Unii w tym zakresie: artykuły 154 i 155 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz dyrektywy 2002/14/WE (ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej), 98/59/WE (zwolnienia grupowe), 2001/23/WE (przeniesienie własności przedsiębiorstw) i 94/45/WE (europejskie rady zakładowe).

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 28 - Prawa do rokowań i działań zbiorowych

Podstawą tego artykułu jest artykuł 6 Europejskiej Karty Społecznej i Wspólnotowa Karta Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników (punkty 12-14). Prawo do działań zbiorowych zostało uznane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka jako jeden z elementów praw związków zawodowych określonych w artykule 11 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Jeśli chodzi o odpowiednie poziomy, na których można podjąć negocjacje zbiorowe, zob. wyjaśnienia dotyczące poprzedniego artykułu. Warunki i ograniczenia dotyczące wykonywania działań zbiorowych, w tym akcji strajkowej, są objęte ustawodawstwami i praktykami krajowymi, włączając w to kwestię, czy mogą być one przeprowadzane równolegle w kilku Państwach Członkowskich.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 29 - Prawo dostępu do pośrednictwa pracy

Podstawą tego artykułu jest artykuł 1 ustęp 3 Europejskiej Karty Społecznej oraz punkt 13 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 30 - Ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy

Artykuł ten wywodzi się z artykułu 24 zmienionej Karty Społecznej. Zob. także dyrektywa 2001/23/WE w sprawie ochrony praw pracowniczych w przypadku przeniesienia własności przedsiębiorstw oraz dyrektywa 80/987/EWG w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy, zmieniona dyrektywą 2002/74/WE.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 31 - Należyte i sprawiedliwe warunki pracy

1. Ustęp 1 tego artykułu jest oparty na dyrektywie 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. Ustęp 1 wywodzi się także z artykułu 3 Karty Społecznej i punktu 19 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników oraz, w odniesieniu do prawa do poszanowania godności w miejscu pracy, z artykułu 26 zmienionej Karty Społecznej. Określenie "warunki pracy" należy rozumieć zgodnie z artykułem 156 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2. Ustęp 2 jest oparty na dyrektywie 93/104/WE dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy, artykule 2 Europejskiej Karty Społecznej oraz punkcie 8 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 32 - Zakaz pracy dzieci i ochrona młodocianych w pracy

Artykuł ten jest oparty na dyrektywie 94/33/WE w sprawie ochrony pracy osób młodych, artykule 7 Europejskiej Karty Społecznej i punktach 20-23 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 33 - Życie rodzinne i zawodowe

Podstawą artykułu 33 ustęp 1 jest artykuł 16 Europejskiej Karty Społecznej.

Ustęp drugi wywodzi się z dyrektywy Rady 92/85/EWG w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią oraz dyrektywy 96/34/WE w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrom Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC). Opiera się również na artykule 8 (ochrona związana z macierzyństwem) Europejskiej Karty Społecznej oraz wywodzi się z artykułu 27 (prawo pracowników mających obowiązki rodzinne do równych szans i równego traktowania) zmienionej Karty Społecznej. Określenie "macierzyństwo" obejmuje okres od poczęcia do zakończenia karmienia piersią.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 34 - Zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna

Zasada określona w artykule 34 ustęp 1 jest oparta na artykułach 153 i 156 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz na artykule 12 Europejskiej Karty Społecznej i punkcie 10 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników. Unia musi przestrzegać tej zasady przy wykonywaniu uprawnień powierzonych jej na mocy artykułów 153 i 156 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Odniesienie do usług społecznych dotyczy przypadków, gdy usługi takie zostały wprowadzone w celu zapewnienia pewnych korzyści, ale nie oznacza, że usługi takie muszą zostać stworzone, jeżeli nie istnieją. Określenie "macierzyństwo" należy rozumieć w taki sam sposób, jak w poprzednim artykule.

Ustęp drugi jest oparty na artykule 12 ustęp 4 i artykule 13 ustęp 4 Europejskiej Karty Społecznej oraz punkcie 2 Wspólnotowej Karty Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników i odzwierciedla zasady wynikające z rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 i rozporządzenia (EWG) nr 1612/68.

Ustęp trzeci wywodzi się z artykułu 13 Europejskiej Karty Społecznej, artykułów 30 i 31 zmienionej Karty Społecznej oraz punktu 10 Karty Wspólnotowej. W kontekście polityk, których podstawą jest artykuł 153 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Unia musi przestrzegać tej zasady.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 35 - Ochrona zdrowia

Zasady określone w tym artykule są oparte na artykule 152 Traktatu WE, zastąpionym obecnie artykułem 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, oraz na artykułach 11 i 13 Europejskiej Karty Społecznej. Zdanie drugie tego artykułu powtarza artykuł 168 ustęp 1.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 36 - Dostęp do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym

Artykuł ten jest całkowicie zgodny z artykułem 14 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i nie tworzy żadnego nowego prawa. Określa jedynie zasadę poszanowania przez Unię dostępu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, przewidzianą przez przepisy krajowe, jeżeli przepisy te są zgodne z prawem Unii.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 37 - Ochrona środowiska

Zasada określona w tym artykule została oparta na artykułach 2, 6 i 174 Traktatu WE, zastąpionych obecnie artykułem 3 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej i artykułami 11 i 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Zasada ta wywodzi się także z postanowień niektórych konstytucji krajowych.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 38 - Ochrona konsumentów

Zasady określone w tym artykule zostały oparte na artykule 169 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

TYTUŁ V - PRAWA OBYWATELSKIE

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 39 - Prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego

Artykuł 39 ma zastosowanie na warunkach przewidzianych w Traktatach, zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 Karty. Artykuł 39 ustęp 1 odpowiada prawu zagwarantowanemu w artykule 20 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zob. także podstawa prawna w artykule 22 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dla przyjęcia ustaleń dotyczących wykonywania tego prawa), a ustęp 2 tego artykułu odpowiada artykułowi 14 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Artykuł 39 ustęp 2 przejmuje podstawowe zasady systemu wyborczego stosowane w państwach demokratycznych.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 40 - Prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych

Artykuł ten odpowiada prawu zagwarantowanemu na mocy artykułu 20 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zob. także podstawa prawna w artykule 22 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dla przyjęcia ustaleń dotyczących wykonywania tego prawa). Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 Karty prawo to ma zastosowanie na warunkach określonych w tych artykułach Traktatów.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 41 - Prawo do dobrej administracji

Artykuł 41 jest oparty na istnieniu Unii jako podmiotu prawa, którego cechy zostały określone w orzecznictwie, które określa, między innymi, dobrą administrację jako podstawową zasadę prawa (zob. m. in.: wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 31 marca 1992 r. w sprawie C-255/90 Burban przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. 1992, s. I-2253, oraz wyroki Sądu Pierwszej Instancji z dnia 18 września 1995 r. w sprawie T-167/94 Nölle, Rec. 1995, s. II-2589, i z dnia 9 lipca 1999 r. w sprawie T-231/97 New Europe Consulting i inni, Rec. 1999, s. II-2403). Brzmienie tego prawa zawarte w pierwszych dwóch ustępach wynika z orzecznictwa (wyroki Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 października 1987 r. w sprawie 222/86 Heylens, Rec. 1987, s. 4097 pkt 15; z dnia 18 października 1989 r. w sprawie 374/87 Orkem, Rec. 1989, s. 3283; z dnia 21 listopada 1991 r. w sprawie C-269/90 TU München, Rec. 1991, s. I-5469, oraz wyroki Sądu Pierwszej Instancji z dnia 6 grudnia 1994 r. wsprawie T-450/93 Listestal, Rec.1994, s. II-1177, z dnia 18 września 1995 r. w sprawie T-167/94 Nölle, Rec. 1995, s. II-2589), a brzmienie dotyczące obowiązku uzasadniania decyzji pochodzi z artykułu 296 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zob. także podstawa prawna w artykule 298 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dla przyjmowania aktów prawodawczych celem otwartej, skutecznej i niezależnej administracji europejskiej).

Ustęp 3 odpowiada prawu obecnie zagwarantowanemu na mocy artykułu 340 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Ustęp 4 odpowiada prawu obecnie zagwarantowanemu na mocy artykułów 20 ustęp 2 litera d i 25 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 Karty prawa te mają być stosowane na warunkach i w granicach określonych w Traktatach.

Prawo do skutecznego środka prawnego, które stanowi istotny aspekt tej kwestii, jest zagwarantowane w artykule 47 niniejszej Karty.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 42 - Prawo dostępu do dokumentów

Prawo zagwarantowane w tym artykule zostało przejęte z artykułu 255 Traktatu WE, na podstawie którego następnie przyjęto rozporządzenie (WE) nr 1049/2001. Konwent Europejski rozszerzył to prawo na dokumenty instytucji, organów i jednostek organizacyjnych, niezależnie od ich formy (zob. artykuł 15 ustęp 3] Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 Karty prawo dostępu do dokumentów jest wykonywane na warunkach i w granicach określonych w artykułach 15 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 43 - Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Prawo zagwarantowane w tym artykule to prawo zagwarantowane na mocy artykułów 20 i 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 Karty ma ono zastosowanie na warunkach określonych w tych dwóch artykułach.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 44 - Prawo petycji

Prawo zagwarantowane w tym artykule to prawo zagwarantowane na mocy artykułów 20 i 227 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 ma ono zastosowanie na warunkach określonych w tych dwóch artykułach.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 45 - Swoboda przemieszczania się i pobytu

Prawo zagwarantowane w ustępie 1 to prawo zagwarantowane w artykule 20 ustęp 2 litera a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zob. także podstawa prawna w artykule 21 i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 września 2002 r. w sprawie C-413/99 Baumbast, Rec. 2002, s. 709). Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 ma ono zastosowanie na warunkach i w granicach określonych w Traktatach.

Ustęp 2 odnosi się do uprawnienia przyznanego Unii na mocy artykułów 77, 78 i 79 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W związku z tym przyznanie tego prawa jest uzależnione od wykonania tego uprawnienia przez instytucje.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 46 - Opieka dyplomatyczna i konsularna

Prawo zagwarantowane w tym artykule to prawo zagwarantowane na mocy artykułu 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; zob. także podstawa prawna w artykule 23. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 2 prawo to ma zastosowanie na warunkach określonych w tych artykułach.

TYTUŁ VI - WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 47 - Prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu

Podstawą akapitu pierwszego jest artykuł 13 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu Państwowego, także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.".

Jednakże w prawie Unii ochrona jest bardziej rozległa, ponieważ gwarantuje prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem. Trybunał Sprawiedliwości potwierdził to prawo w swoim wyroku z dnia 15 maja 1986 r. jako ogólną zasadę prawa Unii (sprawa 222/84 Johnston, Rec. 1986, s. 1651; zob. także wyroki z dnia 15 października 1987 r. w sprawie 222/86 Heylens, Rec. 1987, s. 4097 oraz z dnia 3 grudnia 1992 r. w sprawie C-97/91 Borelli, Rec. 1992, s. I-6313). W opinii Trybunału ta ogólna zasada prawa Unii ma także zastosowanie do Państw Członkowskich w trakcie stosowania prawa Unii. Włączenie tego orzeczenia do Karty nie miało na celu zmiany systemu kontroli sądowej przewidzianej w Traktatach, a w szczególności zasad odnoszących się do dopuszczalności skarg bezpośrednich przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Konwent Europejski zbadał system kontroli sądowej Unii, w tym zasady dopuszczalności, i potwierdził je, zmieniając jednak niektóre aspekty, co zostało odzwierciedlone w artykułach 251-281 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a w szczególności w artykule 263 akapit czwarty. Artykuł 47 ma zastosowanie do instytucji Unii i Państw Członkowskich przy wykonywaniu przez nie prawa Unii; ma on zastosowanie w odniesieniu do wszystkich praw zagwarantowanych prawem Unii.

Akapit drugi odpowiada artykułowi 6 ustęp 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w brzmieniu:

"Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą, przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub służy to ochronie życia prywatnego stron, albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.".

W prawie Unii prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy nie jest ograniczone do spraw odnoszących się do praw i obowiązków o charakterze cywilnym. Jest to jedna z konsekwencji faktu, że Unia jest podmiotem prawa, zgodnie z wyrokiem Trybunału w sprawie 294/83, "Les Verts" przeciwko Parlamentowi Europejskiemu (wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r., Rec. 1986, s. 1339). Niemniej jednak, z wyjątkiem ich zakresu zastosowania, gwarancje przyznane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności mają zastosowanie w podobny sposób w Unii.

W odniesieniu do akapitu trzeciego należy zwrócić uwagę, że zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka należy zapewnić pomoc prawną wówczas, gdy przy braku takiej pomocy niemożliwe jest zapewnienie skutecznego środka prawnego (wyrok ETPC z dnia 9.10.1979, Airey, seria A, tom 32, s. 11). Istnieje także system pomocy prawnej w odniesieniu do spraw wnoszonych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 48 - Domniemanie niewinności i prawo do obrony

Artykuł 48 jest taki sam jak artykuł 6 ustępy 2 i 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w brzmieniu:

"2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.

3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:

a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;

b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;

c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony - do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;

d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;

e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie.".

Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 prawo to ma takie samo znaczenie i zakres jak prawo zagwarantowane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 49 - Zasady legalności oraz proporcjonalności kar do czynów zabronionych pod groźbą kary

Artykuł ten odtwarza klasyczną regułę dotyczącą niedziałania wstecz przepisów prawnych i kar. Do artykułu dodano zasadę o działaniu wstecz prawa karnego o łagodniejszym charakterze, która istnieje w wielu Państwach Członkowskich i która jest zawarta w artykule 15 Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Artykuł 7 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności brzmi:

"1. Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu działania, który według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia. Nie będzie również wymierzona kara surowsza od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zagrożony karą został popełniony.

2. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w sądzeniu i karaniu osoby winnej działania lub zaniechania, które w czasie popełnienia stanowiły czyn zagrożony karą według ogólnych zasad uznanych przez narody cywilizowane".

W ustępie 2 odniesienie do narodów "cywilizowanych" zostało skreślone; nie zmienia to znaczenia tego ustępu, który odnosi się w szczególności do zbrodni przeciwko ludzkości. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3 zagwarantowane prawo ma zatem takie samo znaczenie i zakres jak prawo zagwarantowane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Ustęp 3 przejmuje ogólną zasadę proporcjonalności kar do przestępstw, która jest zawarta we wspólnych tradycjach konstytucyjnych Państw Członkowskich i w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 50 - Zakaz ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary

Artykuł 4 Protokołu nr 7 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności brzmi:

"1. Nikt nie może być ponownie sądzony lub ukarany w postępowaniu przed sądem tego samego państwa za przestępstwo, za które został uprzednio skazany prawomocnym wyrokiem lub uniewinniony zgodnie z ustawą i zasadami postępowania karnego tego państwa.

2. Postanowienia poprzedniego ustępu nie stoją na przeszkodzie wznowieniu postępowania zgodnie z ustawą i zasadami postępowania karnego danego państwa, jeśli zaistnieją nowe lub nowo ujawnione fakty lub jeśli w poprzednim postępowaniu dopuszczono się rażącego uchybienia, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

3. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie może być uchylone na podstawie artykułu 15 Konwencji.".

Zasada "non bis in idem" ma zastosowanie w prawie Unii (zob., wśród wielu orzeczeń, wyrok z dnia 5 maja 1996 r. w sprawach 18/65 i 36/65, Gutmann przeciwko Komisji, Rec. 1966, s. 150, oraz w niedawnej sprawie - wyrok Trybunału z dnia 20 kwietnia 1999 r. w sprawach połączonych T-305/94 i inni, Limburgse Vinyl Maatschappij NV przeciwko Komisji, Rec. 1999, s. II-931). Zasada zakazująca kumulacji odnosi się do dwóch kar tego samego rodzaju, w zakresie prawa karnego.

Zgodnie z artykułem 50 zasada "non bis in idem" ma zastosowanie nie tylko w ramach orzecznictwa jednego państwa, ale także między orzecznictwem kilku Państw Członkowskich. Odpowiada to dorobkowi prawnemu Unii; zob. artykuły 54-58 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie C-l87/01 Gözütok (Rec. 2003, s. I-1345), artykuł 7 Konwencji w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot i artykuł 10 Konwencji w sprawie zwalczania korupcji. Bardzo ograniczone wyjątki zawarte w tych konwencjach zezwalające Państwom Członkowskim na odstępstwa od zasady "non bis in idem" są objęte klauzulą horyzontalną w artykule 52 ustęp 1 dotyczącą ograniczeń. W przypadku sytuacji określonych w artykule 4 Protokołu nr 7, a mianowicie w przypadku stosowania zasady w tym samym Państwie Członkowskim, gwarantowane prawo ma takie samo znaczenie i zakres jak odpowiadające mu prawo w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

TYTUŁ. VII - POSTANOWIENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE WYKŁADNI I STOSOWANIA KARTY

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 51 - Zakres zastosowania

Celem artykułu 51 jest określenie zakresu zastosowania Karty. Dąży się w nim do wyraźnego określenia, że Karta ma zastosowanie przede wszystkim do instytucji i organów Unii, zgodnie z zasadą pomocniczości. Postanowienie to zostało opracowane z poszanowaniem artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej, który zobowiązał Unię do przestrzegania praw podstawowych, oraz z poszanowaniem mandatu nadanego przez Radę Europejską w Kolonii. Określenie "instytucje" jest zawarte w Traktatach. Określenie "organy i jednostki organizacyjne" jest zwykle używane w Traktatach dla określenia wszystkich władz ustanowionych na mocy Traktatów lub prawodawstwa wtórnego (zob. np. artykuł 15 lub 16 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

W odniesieniu do Państw Członkowskich z orzecznictwa Trybunału wynika niewątpliwie, że wymóg poszanowania praw podstawowych określonych w kontekście Unii jest wiążący dla Państw Członkowskich wyłącznie wtedy, gdy działają one w zakresie zastosowania prawa Unii (wyrok z dnia 13 lipca 1989 r. w sprawie 5/88 Wachauf, Rec. 1989, s. 2609; wyrok z dnia 18 czerwca 1991 r., ERT, Rec. 1991, s. I-2925; wyrok z dnia 18 grudnia 1997 r. w sprawie C-309/96 Annibaldi, Rec. 1997, s. I-7493). W ostatnim czasie Trybunał Sprawiedliwości potwierdził to orzecznictwo w następujący sposób: "Ponadto należy pamiętać, że wymogi wynikające z ochrony praw podstawowych w ramach wspólnotowego porządku prawnego są wiążące także dla Państw Członkowskich, gdy wykonują one regulacje wspólnotowe..." (wyrok z dnia 13 kwietnia 2000 r. w sprawie C-292/97, Rec. 2000, s. I-2737, pkt 37). Oczywiście zasada ta, zawarta w niniejszej Karcie, ma zastosowanie również do władz centralnych oraz do organów regionalnych i lokalnych, a także do organizacji publicznych, w trakcie wykonywania przez nie prawa Unii.

Ustęp 2 w związku z ustępem 1 zdanie drugie potwierdza, że skutkiem Karty nie może być rozszerzenie kompetencji i zadań, które powierzają Unii Traktaty. Należy w wyraźny sposób zaznaczyć logiczne konsekwencje wynikające z zasady pomocniczości i z faktu, że Unia ma wyłącznie te uprawnienia, które zostały jej powierzone. Prawa podstawowe zagwarantowane w Unii nie mają innych skutków niż te wynikające z uprawnień określonych w Traktatach. W związku z tym, zgodnie ze zdaniem drugim ustępu 1, obowiązek instytucji Unii do popierania zasad określonych w Karcie może powstać jedynie w granicach tych uprawnień.

Ustęp 2 potwierdza także, że skutkiem Karty nie może być rozszerzenie zakresu zastosowania prawa Unii poza uprawnienia Unii ustanowione w Traktatach. Trybunał Sprawiedliwości określił już tę zasadę w odniesieniu do uznanych praw podstawowych jako stanowiącą część prawa Unii (wyrok z dnia 17 lutego 1998 r. w sprawie C-249/96 Grant, Rec. 1998, s. I-621, pkt 45). Zgodnie z tą zasadą oczywiste jest, że odesłanie do Karty w artykule 6 Traktatu o Unii Europejskiej nie może być rozumiane jako rozszerzenie zakresu działań Państw Członkowskich uważanych za "wykonywanie prawa Unii" (w rozumieniu ustępu 1 i powyższego orzecznictwa).

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 52 - Zakres i wykładnia praw i zasad

Celem artykułu 52 jest określenie zakresu praw i zasad Karty oraz ustanowienie reguł ich interpretacji. Ustęp 1 dotyczy ustaleń określających ograniczenia praw. Użyte określenie wywodzi się z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości: "... zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, wykonywanie praw podstawowych może podlegać ograniczeniom, w szczególności w kontekście wspólnej organizacji rynku, pod warunkiem że ograniczenia te rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego, do osiągnięcia których dąży Wspólnota, i nie wpływają, względem takiego celu, na podważenie samej istoty tych praw, w sposób nieproporcjonalny i niemożliwy do zaakceptowania" (wyrok z dnia 13 kwietnia 2000 r. w sprawie C-292/97, pkt 45). Odniesienie do interesów ogólnych uznanych przez Unię obejmuje zarówno cele wymienione w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej, jak i inne interesy chronione postanowieniami szczególnymi Traktatów, takimi jak artykuł 4 ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej, artykuł 35 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz artykuły 36 i 346 tego Traktatu.

Ustęp 2 odnosi się do praw, które zostały już wyraźnie zagwarantowane w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską oraz zostały uznane w Karcie i które są obecnie zawarte w Traktatach (w szczególności prawa wynikające z obywatelstwa Unii). Wyjaśnia, że takie prawa nadal podlegają warunkom i ograniczeniom stosowanym w prawie Unii stanowiącym ich podstawę, które zostały zawarte w Traktatach. Karta nie zmienia systemu praw powierzonych na mocy Traktatu WE i przejętych przez Traktaty.

Ustęp 3 ma na celu zapewnienie koniecznej spójności między Kartą a europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności poprzez ustanowienie zasady, że w zakresie, w jakim prawa zawarte w niniejszej Karcie odpowiadają także prawom zagwarantowanym w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, znaczenie i zakres tych praw, w tym dopuszczalnych ograniczeń, są takie same jak te, które przewiduje europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Oznacza to w szczególności, że ustawodawca przy określaniu ograniczeń tych praw musi przestrzegać takich norm, jakie są określone na mocy szczegółowych ustaleń dotyczących ograniczeń, zawartych w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, które są w związku z tym stosowane w odniesieniu do praw objętych tym ustępem. Nie ma to negatywnego wpływu na autonomie prawa Unii i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Odniesienie do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności obejmuje zarówno konwencje, jak i jej protokoły. Znaczenie i zakres praw gwarantowanych są określone nie tylko w tych instrumentach, ale także w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zdanie ostatnie ustępu ma na celu umożliwienie zagwarantowania przez Unię bardziej rozległej ochrony. W żadnym przypadku poziom ochrony zapewniony w Karcie nie może być niższy niż poziom zagwarantowany w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Karta nie narusza możliwości Państw Członkowskich dotyczących stosowania artykułu 15 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, pozwalającego na odstępstwa od praw zawartych w tej Konwencji w przypadku wojny lub innych niebezpieczeństw publicznych zagrażających życiu narodu, kiedy państwa te podejmują działania w dziedzinie obrony narodowej w przypadku wojny oraz w zakresie utrzymania porządku publicznego, zgodnie z ich obowiązkami uznanymi w artykule 4 ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej i w artykułach 72 i 347 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wykaz praw, które na obecnym etapie bez wpływu na zmiany w prawie, prawodawstwie i Traktatach mogą być uważane za odpowiadające prawom zawartym w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w rozumieniu niniejszego ustępu znajduje się poniżej. Wykaz nie zawiera praw dodanych do praw zawartych w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

1. Artykuły Karty, w których zarówno znaczenie, jak i zakres pokrywają się z odpowiednimi artykułami europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

- artykuł 2 odpowiada artykułowi 2 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 4 odpowiada artykułowi 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 5 ustępy 1 i 2 odpowiada artykułowi 4 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 6 odpowiada artykułowi 5 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 7 odpowiada artykułowi 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 10 ustęp 1 odpowiada artykułowi 9 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 11 odpowiada artykułowi 10 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, bez uszczerbku dla wszelkich ograniczeń, jakie prawo Unii może nałożyć na prawo Państw Członkowskich do wprowadzenia procedur zezwoleń, o których mowa w zdaniu trzecim artykułu 10 ustęp 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 17 odpowiada artykułowi 1 Protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 19 ustęp 1 odpowiada artykułowi 4 Protokołu dodatkowego nr 4,

- artykuł 19 ustęp 2 odpowiada artykułowi 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w wykładni Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,

- artykuł 48 odpowiada artykułowi 6 ustępy 2 i 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

- artykuł 49 ustępy 1 (z wyjątkiem ostatniego zdania) i 2 odpowiada artykułowi 7 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Artykuły, których znaczenie jest takie samo co w odpowiednich artykułach europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale których zakres jest szerszy:

- artykuł 9 obejmuje te same dziedziny co artykuł 12 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale jego zakres może zostać rozszerzony na inne formy małżeństwa, jeżeli takie są zawarte w ustawodawstwie krajowym,

- artykuł 12 ustęp 1 odpowiada artykułowi 11 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale jego zakres jest rozszerzony do poziomu Unii Europejskiej,

- artykuł 14 ustęp 1 odpowiada artykułowi 2 Protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale jego zakres jest rozszerzony w taki sposób, by obejmował dostęp do kształcenia zawodowego i ustawicznego,

- artykuł 14 ustęp 3 odpowiada artykułowi 2 Protokołu dodatkowego do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w odniesieniu do praw rodziców,

- artykuł 47 ustępy 2 i 3 odpowiada artykułowi 6 ustęp 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale ograniczenie dotyczące określenia praw i obowiązków o charakterze cywilnym lub oskarżenia w zakresie prawa karnego nie ma zastosowania do prawa Unii i jego wykonania,

- artykuł 50 odpowiada artykułowi 4 Protokołu nr 7 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ale jego zakres jest rozszerzony na poziom Unii Europejskiej między sądami Państw Członkowskich,

- ponadto obywatele Unii Europejskiej nie mogą być uważani za cudzoziemców w zakresie zastosowania prawa Unii, w związku z zakazem wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. W związku z tym, ograniczenia przewidziane w artykule 16 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczące praw cudzoziemców nie mają do nich zastosowania w tym kontekście.

Zasada wykładni zawarta w ustępie 4 została oparta na brzmieniu artykułu 6 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej i należycie uwzględnia podejście Trybunału Sprawiedliwości do wspólnych tradycji konstytucyjnych (np. wyrok z dnia 13 grudnia 1979 r. w sprawie 44/79 Hauer, Rec. 1979, s. 3727; wyrok z dnia 18 maja 1982 r. w sprawie 155/79, AM&S, Rec. 1982, s. 1575). Zgodnie z tą zasadą, a nie ze sztywnym podejściem "najniższego wspólnego mianownika", takie prawa zawarte w Karcie powinny być interpretowane w sposób zapewniający wysoki poziom ochrony, odpowiedni dla prawa Unii i zgodny ze wspólnymi tradycjami konstytucyjnymi.

Ustęp 5 wyjaśnia różnicę między "prawami" a "zasadami" określonymi w Karcie. Zgodnie z tym rozróżnieniem respektuje się prawa subiektywne, a zasad przestrzega (artykuł 51 ustęp 1). Zasady mogą być wykonywane poprzez akty prawodawcze lub wykonawcze (przyjęte przez Unię zgodnie z jej uprawnieniami oraz Państwa Członkowskie jedynie gdy wykonują prawo Unii); stają się one zatem istotne dla sądów i trybunałów jedynie wtedy, gdy akty takie są interpretowane lub poddawane kontroli. Nie stanowią one podstawy do żadnych praw bezpośrednich do podejmowania działań pozytywnych przez instytucje Unii lub władze Państw Członkowskich. Jest to spójne zarówno z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (zob. w szczególności orzecznictwo w sprawie "zasady ostrożności" w artykule 191 ustęp 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 11 września 2002 r. w sprawie T-13/99, Pfizer przeciwko Radzie, z licznymi odniesieniami do wcześniejszego orzecznictwa, oraz wyroki w sprawie artykułu 33 (dawny artykuł 39) w sprawie zasad prawa rolnego, np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie 265/85, Van den Berg, Rec. 1987, s. 1155: sprawdzenie zasady stabilizacji rynku i uzasadnionych oczekiwań), jak i z podejściem stosowanym w systemach konstytucyjnych Państw Członkowskich względem "zasad", w szczególności w dziedzinie prawa społecznego. Przykładowe zasady uznane w Karcie są zawarte np. w artykułach 25, 26 i 37. W niektórych przypadkach artykuł Karty może zawierać zarówno elementy prawa, jak i zasady, np. artykuły 23, 33 i 34.

Ustęp 6 odnosi się do różnych artykułów Karty, które w duchu pomocniczości odsyłają do krajowych ustawodawstw i praktyk.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 53 - Poziom ochrony

Postanowienie to ma na celu utrzymanie poziomu ochrony zapewnionego obecnie, w ramach ich odpowiedniego zakresu zastosowania, przez prawo Unii, prawo krajowe i międzynarodowe. Z uwagi na jej znaczenie, w artykule została zawarta wzmianka o europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Wyjaśnienie odnoszące się do artykułu 54 - Zakaz nadużycia praw

Artykuł ten odpowiada artykułowi 17 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności:

"Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie może być interpretowane jako przyznanie jakiemukolwiek państwu, grupie lub osobie prawa do podjęcia działań lub dokonania aktu zmierzającego do zniweczenia praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji albo ich ograniczenia w większym stopniu, niż to przewiduje Konwencja.".

DRUGI PROTOKÓŁ SPROSTOWANIA TRAKTATU Z LIZBONY ZMIENIAJĄCEGO TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTAT USTANAWIAJĄCY WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ PODPISANEGO W LIZBONIE DNIA 13 GRUDNIA 2007 ROKU

Zważywszy, że w oryginalnym tekście 23 wersji językowych Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską podpisanego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r., którego depozytariuszem jest Rząd Republiki Włoskiej, wykryto błędy;

zważywszy, że błędy te zostały zgłoszone państwom sygnatariuszom traktatu pismem z dnia 9 kwietnia 2008 r., sporządzonym przez radcę prawnego Rady Unii Europejskiej i skierowanym do stałych przedstawicieli państw członkowskich;

zważywszy, że w terminie wskazanym we wspomnianym piśmie państwa sygnatariusze nie zgłosiły żadnych zastrzeżeń do zaproponowanych tam poprawek,

przedmiotowe błędy zostały w dniu dzisiejszym sprostowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Włoskiej zgodnie z treścią załącznika.

W dowód powyższego sporządzony został niniejszy drugi protokół, którego odpis zostanie skierowany do rządów państw sygnatariuszy rzeczonego traktatu.

Съставено в Рим на тринадесети април две хиляди и осма година.

Hecho en Roma el treinta de abril de dos mil ocho.

V Římě dne třicátého dubna roku dva tisíce osm.

Udfærdiget i Rom, den tredivte april to tusind og otte.

Geschehen zu Rom am dreißigsten April zweitausendacht.

Koostatud kahe tuhande kaheksanda aasta kolmekümnendal aprillil Roomas.

Ρώμη, τριάντα Απριλίου του έτους δύο χιλιάδες οκτώ.

Done at Rome on the thirtieth day of April in the year two thousand and eight.

Fait à Rome, le trente avril deux mille huit.

Arna déanamh sa Róimh, an tríochadú lá d'Aibreán sa bhliain dhá mhíle a hocht.

Fatto a Roma addì trenta aprile duemilaotto.

Romā, divi tūkstoši astotā gada trīsdesmitajā aprīlī.

Priimta Romoje du tūkstančiai aštuntųjų metų balandžio trisdešimtą dieną.

Kelt Rómában, a kétezer-nyolcadik év április havának harmincadik napján.

Magћmul f'Ruma fit-tletin jum ta' April fis-sena elfejn u tmienja.

Gedaan te Rome, de dertigste april tweeduizendacht.

Sporządzono w Rzymie trzydziestego kwietnia roku dwa tysiące ósmego.

Feito em Roma, ao trigésimo dia do mês de Abril do ano de dois mil e oito.

Întocmit la Roma, treizeci aprilie a anului două mii opt.

V Ríme tridsiateho apríla dvetisícosem.

V Rimu, tridesetega aprila leta dva tisoč osem.

Tehty Roomassa kolmantenakymmenentenä päivänä huhtikuuta vuonna kaksituhattakahdeksan.

Utfärdat i Rom den trettionde april år tjugohundraåtta.

Ръководител на отдела за дипломатически спорове и международни договори,

El Jefe de la Unidad de lo Contencioso Diplomático y de los Tratados,

Vedoucí oddělení pro diplomatické spory a mezinárodní smlouvy,

Chef for Enheden for Diplomatiske Tvister og Traktater,

Der Leiter des Referats für diplomatische Streitfälle und Verträge,

Diplomaatiliste suhete ja lepingute osakonna peadirektor,

Ο Προϊστάμενος της Μονάδας Διπλωματικών Διαφορών και Συνθηκών,

Head of the Unit for Diplomatic Issues and Treaties,

Le chef de l'unité du contentieux diplomatique et des traités,

Ceannasaí Aonad na nDíospóidí Taidhleoireachta agus na gConarthaí,

Il Capo dell'Unità per il Contenzioso Diplomatico e dei Trattati,

Diplomātisko lietu un līgumu nodaļas vadītājs,

Diplomatinių reikalų ir sutarčių skyriaus vadovas,

A diplomáciai ügyek és nemzetközi szerződések osztályának vezetője,

Il-Кар ta' l-Unità gћall-Affarijiet Diplomatiċi u t-Trattati,

Het Hoofd van de Afdeling Diplomatieke Geschillen en Verdragen,

Szef Działu ds. Dyplomatycznych i Traktatów,

O chefe da Unidade do Contencioso Diplomático e dos Tratados,

Şeful Unităţii pentru contencios diplomatic şi tratate,

Vedúci odboru pre diplomatické spory a medzinárodné zmluvy,

Vodja oddelka za diplomatske zadeve in mednarodne pogodbe,

Diplomaattisten riita-asiain ja valtiosopimusasiain yksikön päällikkö,

Chefen för avdelningen för diplomatiska tvister och fördrag,

Załącznik

PROTOKÓŁ ZE SPROSTOWANIA

do Traktatu z Lizbony zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

podpisanego w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.

(CIG 14/07 z 3.12.2007)

(Dz.U. C 306 z 17.12.2007)

1. Zmiany wprowadzone do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską

a) Artykuł 1 punkt 33 litera a)

(strona TL/pl 37) (Dz.U. C 306/2007, s. 28)

Zamiast:

"(...) "Każde Państwo Członkowskie, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa lub wysoki przedstawiciel przy wsparciu Komisji, mogą zwracać się do Rady z ..." (...)",

powinno być:

"(...) "Każde Państwo Członkowskie, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa lub wysoki przedstawiciel przy wsparciu Komisji mogą zwracać się do Rady z ..." (...)".

b) Artykuł 2 punkt 2 litera b)

(strona TL/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 42)

Zamiast:

"(...) a, w stosownych przypadkach, czasownik i przymiotniki występujące po nich lub przed nimi otrzymują liczbę mnogą; (...)",

powinno być:

"(...), w stosownych przypadkach wraz z odpowiednim gramatycznym dostosowaniem danego zdania; (...)".

c) Artykuł 2 punkt 2 litera c)

(strona TL/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 42)

Zamiast:

"c) wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251" oraz "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą", zaś wszystkie formy gramatyczne wyrazów "procedura określona w artykule 251" oraz "procedura przewidziana w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "zwykła procedura prawodawcza", (...)",

powinno być:

"c) wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą", zaś wszystkie formy gramatyczne wyrazów "procedura określona w artykule 251" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "zwykła procedura prawodawcza", (...)".

d) Artykuł 2 punkt 7 akapit pierwszy kolumna lewa tiret trzecie

(strona TL/pl 58) (Dz.U. C 306/2007, s. 44)

Zamiast:

"- artykuł 95, który otrzymał oznaczenie artykuł 94 ustęp 9,",

powinno być:

"- artykuł 95, który otrzymał oznaczenie artykuł 94, ustęp 9,".

e) Artykuł 2 punkt 7

(strona TL/pl 58) (Dz.U. C 306/2007, s. 44)

Skreśla się akapit drugi tiret czwarte ("- artykuł 231 akapit drugi").

f) Artykuł 2 punkt 8 tiret drugie

(strona TL/pl 59) (Dz.U. C 306/2007, s. 45)

Zamiast:

"- artykuł 97b:",

powinno być:

"- artykuł 4, który otrzymał oznaczenie artykuł 97b:".

g) Artykuł 2 punkt 21

(strona TL/pl 66) (Dz.U. C 306/2007, s. 49)

Zamiast:

"Dodaje się artykuł 6b, który otrzymuje brzmienie postanowienia Protokołu w sprawie dobrobytu zwierząt; wyrazy "wspólnotowej polityki rolnej i transportu" zastępuje się wyrazami "polityki rolnej, rybołówstwa i transportu Unii"; wyrazy "i badań" zastępuje się wyrazami "..., badań i rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej", zaś po wyrazach "... w zakresie dobrobytu zwierząt" dodaje się wyrazy "jako istot zdolnych do odczuwania".",

powinno być:

"Dodaje się artykuł 6b, który otrzymuje brzmienie postanowienia Protokołu w sprawie dobrostanu zwierząt; wyrazy "wspólnotowej polityki rolnej i transportu" zastępuje się wyrazami "polityki rolnej, rybołówstwa i transportu Unii"; wyrazy "i badań" zastępuje się wyrazami "..., badań i rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej", zaś po wyrazach "... w zakresie dobrostanu zwierząt" dodaje się wyrazy "jako istot zdolnych do odczuwania".".

h) Artykuł 2 punkt 54 litera a)

(strona TL/pl 74) (Dz.U. C 306/2007, s. 56)

Zamiast:

"a) na końcu ustępu 1 dodaje się zdanie w brzmieniu: (...)",

powinno być:

"a) na końcu ustępu 1 dodaje się tekst w brzmieniu: (...)".

i) Artykuł 2 punkt 83

(strona TL/pl 93) (Dz.U. C 306/2007, s. 71)

Zamiast:

"W artykule 96 akapit drugi zdanie pierwsze wyrazy "Rada, na wniosek Komisji, uchwala ..." zastępuje się wyrazami "Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą przyjmują ...".",

powinno być:

j) Artykuł 2 punkt 93 litera b)

(strona TL/pl 98) (Dz.U. C 306/2007, s. 74)

Zamiast:

"b) w ustępie 4, który otrzymuje oznaczenie ustęp 2, wyrazy "Statut ESBC" zastępuje się fragmentem zdania w brzmieniu: "Statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, zwany dalej »Statutem ESBC i EBC« ...";",

powinno być:

k) Artykuł 2 punkt 116 litera a)

(strona TL/pl 108) (Dz.U. C 306/2007, s. 81)

Zamiast:

"a) w ustępie 2 akapit pierwszy część wprowadzająca wyraz "Rada:" zastępuje się wyrazami "Parlament Europejski i Rada:", wraz z odpowiednim dostosowaniem gramatycznym czasowników; (...)",

powinno być:

"a) w ustępie 2 akapit pierwszy część wprowadzająca wyraz "Rada:" zastępuje się wyrazami "Parlament Europejski i Rada:", a wyraz "może" występujący bezpośrednio na początku, odpowiednio, liter a) i b) zastępuje się wyrazem "mogą"; (...)".

l) Artykuł 2 punkt 116 litera b)

(strona TL/pl 108) (Dz.U. C 306/2007, s. 81)

Zamiast:

"(...), a wyrazy "... dyrektywa powinna być przetransponowana zgodnie z artykułem 249," zastępuje się wyrazami "... dyrektywa lub decyzja powinna być przetransponowana lub wykonana".",

powinno być:

"(...), a wyrazy "... dyrektywa powinna być przetransponowana zgodnie z artykułem 249," zastępuje się wyrazami "... dyrektywa lub decyzja powinna być przetransponowana lub wykonana,".".

m) Artykuł 2 punkt 122

(strona TL/pl 109) (Dz.U. C 306/2007, s. 82)

Zamiast:

"W artykule 148 wyrazy "podejmuje decyzje wykonawcze" zastępuje się wyrazami "przyjmuje rozporządzenia wykonawcze".",

powinno być:

"W artykule 148 wyrazy "podejmuje decyzje wykonawcze" zastępuje się wyrazami "przyjmują rozporządzenia wykonawcze".".

n) Artykuł 2 punkt 215

(strona TL/pl 143) (Dz.U. C 306/2007, s. 109)

Zamiast:

"W artykule 231 akapit drugi otrzymuje brzmienie: "Jednakże Trybunał Sprawiedliwości wskazuje, jeśli uzna to za niezbędne, które skutki aktu, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.".",

powinno być:

"W artykule 231 akapit drugi otrzymuje brzmienie: "Jednakże Trybunał wskazuje, jeśli uzna to za niezbędne, które skutki aktu, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.".".

o) Artykuł 2 punkt 216 litera b)

(strona TL/pl 143) (Dz.U. C 306/2007, s. 109)

Zamiast:

"b) w akapicie trzecim po wyrazach, jednej z instytucji" dodaje się wyrazy "... lub jednemu z organów lub jednostek organizacyjnych";",

powinno być:

"b) w akapicie trzecim po wyrazach "jednej z instytucji" dodaje się wyrazy "... lub jednemu z organów lub jednej z jednostek organizacyjnych";".

p) Artykuł 2 punkt 224

(strona TL/pl 144) (Dz.U. C 306/2007, s. 111)

Zamiast:

"Bez względu na upływ terminu przewidzianego w artykule 230 akapit piąty,",

powinno być:

"Bez względu na upływ terminu przewidzianego w artykule 230 akapit szósty,".

q) Artykuł 2 punkt 231 litera c)

(strona TL/pl 146) (Dz.U. C 306/2007, s. 112)

Zamiast:

"c) w ustępie 4, który otrzymuje oznaczenie ustęp 3, po wyrazach "W wykonywaniu swoich obowiązków ..." dodaje się wyrazy "członkowie Trybunału Obrachunkowego".",

powinno być:

"c) w ustępie 4, który otrzymuje oznaczenie ustęp 3, po wyrazach "W wykonywaniu swych obowiązków ..." dodaje się wyrazy "członkowie Trybunału Obrachunkowego".".

r) Artykuł 2 punkt 231

(strona TL/pl 146) (Dz.U. C 306/2007, s. 112)

Dodaje się literę d) w brzmieniu:

"d) w ustępie 8, który otrzymuje oznaczenie ustęp 7, skreśla się wyrazy " (...), stanowiąc tą samą większością, (...)".".

s) Artykuł 2 punkt 232

(strona TL/pl 146) (Dz.U. C 306/2007, s. 112)

Zamiast:

"W artykule 248 wszystkie formy gramatyczne wyrazu "organ" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "organ lub jednostka organizacyjna".",

powinno być:

"W artykule 248 wszystkie formy gramatyczne wyrazu "organ" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazów "organ lub jednostka organizacyjna", przy czym w ustępie 3 zdanie pierwsze wyraz "zarządzającego" zastępuje się wyrazem "zarządzających".".

t) Artykuł 2 punkt 237

(strona TL/pl 149) (Dz.U. C 306/2007, s. 114)

Zamiast:

"Przed artykułem 250 dodaje się sekcję 2 w brzmieniu: "PROCEDURY PRZYJMOWANIA AKTÓW I INNE POSTANOWIENIA".".

powinno być:

"Przed artykułem 250 dodaje się sekcję 2 zatytułowaną: "PROCEDURY PRZYJMOWANIA AKTÓW I INNE POSTANOWIENIA".".

u) Artykuł 2 punkt 266 litera b)

(strona TL/pl 162) (Dz.U. C 306/2007, s. 125)

Zamiast:

"b) w akapicie drugim po wyrazie "Rada" dodaje się wyrazy "...na wniosek Komisji,", (...)",

powinno być:

"b) w akapicie drugim po wyrazie "Rada," dodaje się wyrazy "...na wniosek Komisji", (...)".

2. Protokoły dołączone do Traktatu z Lizbony

Protokół nr 1

a) Artykuł 1 punkt 4 zdanie wprowadzające

(strona TL/P/pl 30) (Dz.U. C 306/2007, s. 166)

Zamiast:

"W następujących protokołach wszystkie formy gramatyczne wyrazu "Traktat" i "niniejszy Traktat" zastępuje się odpowiednią formą gramatyczną wyrazu "Traktaty", a odesłanie do Traktatu o Unii Europejskiej lub Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odesłaniem do Traktatów:",

powinno być:

b) Artykuł 1 punkt 4 litera b)

(strona TL/P/pl 31) (Dz.U. C 306/2007, s. 166)

Dodaje się nowe tiret drugie w brzmieniu:

"- artykuł 7 (druga wzmianka: "niniejszym Traktatem"),"

c) Artykuł 1 punkt 5 litera d) tiret pierwsze, drugie, trzecie i czwarte

(strona TL/P/pl 33) (Dz.U. C 306/2007, s. 167)

Zamiast:

"- punkt 6, który otrzymuje oznaczenie punkt 5, akapit drugi,

- punkt 9, który otrzymuje oznaczenie punkt 8, zdanie wprowadzające,

- punkt 10, który otrzymuje oznaczenie punkt 9, litera a) zdanie drugie,

- punkt 11, który otrzymuje oznaczenie punkt 10;",

powinno być:

"- ustęp 6, który otrzymuje oznaczenie ustęp 5, akapit drugi,".

- ustęp 9, który otrzymuje oznaczenie ustęp 8, zdanie wprowadzające,

- ustęp 10, który otrzymuje oznaczenie ustęp 9, litera a) zdanie drugie,

- ustęp 11, który otrzymuje oznaczenie ustęp 10;".

d) Artykuł 1 punkt 9 litera h)

(strona TL/P/pl 37) (Dz.U. C 306/2007, s. 169)

Zamiast:

"h) Protokół w sprawie dobrobytu zwierząt (1997), którego tekst zostaje przekształcony w artykuł 6b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;",

powinno być:

"h) Protokół w sprawie dobrostanu zwierząt (1997), którego tekst zostaje przekształcony w artykuł 6b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;".

e) Artykuł 1 punkt 10 litera a) zdanie drugie

(strona TL/P/pl 38) (Dz.U. C 306/2007, s. 170)

Zamiast:

"W pozostałej części protokołu wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Traktat UE" zastępuje się (...)",

powinno być:

"W pozostałej części protokołu wszystkie formy gramatyczne wyrazów "Traktat WE" zastępuje się (...)".

f) Artykuł 1 punkt 10 litera b) kolumna lewa tiret piąte

(strona TL/P/pl 38) (Dz.U. C 306/2007, s. 170)

Zamiast:

"- artykuły 10-14,",

powinno być:

"- artykuły 10, 11 pierwsza wzmianka, 12 i 14,".

g) Artykuł 1 punkt 10 litera b) kolumna lewa tiret trzynaste, czternaste, piętnaste i szesnaste

(strona TL/P/pl 38) (Dz.U. C 306/2007, s. 170)

Zamiast:

"- artykuł 21 akapit pierwszy,

- artykuł 22 akapit pierwszy,

- artykuł 23 akapit pierwszy zdanie pierwsze,

- artykuł 24 akapit pierwszy,",

powinno być:

"- artykuł 21 akapit pierwszy pierwsza wzmianka,

- artykuł 22 akapit pierwszy pierwsza wzmianka,

- artykuł 23 akapit pierwszy zdanie pierwsze pierwsza wzmianka,

- artykuł 24 akapit pierwszy pierwsza wzmianka,".

h) Artykuł 1 punkt 10 litera b) kolumna lewa tiret dziewiętnaste

(strona TL/P/pl 38) (Dz.U. C 306/2007, s. 170)

Zamiast:

"- artykuły 30-32, 35, 38, 41 i 43,",

powinno być:

"- artykuły 30, 31, 32 pierwsza wzmianka, 35, 38, 41 i 43,".

i) Artykuł 1 punkt 10 litera c)

(strona TL/P/pl 39) (Dz.U. C 306/2007, s. 171)

Zamiast:

"c) artykuł 2 wyrazy "na posiedzeniu jawnym ślubuje" zastępuje się wyrazami "na posiedzeniu jawnym ślubuje przed Trybunałem Sprawiedliwości";",

powinno być:

"c) w artykule 2 wyrazy "na posiedzeniu jawnym ślubuje" zastępuje się wyrazami "ślubuje, przed Trybunałem Sprawiedliwości obradującym na posiedzeniu jawnym,";".

j) Artykuł 1 punkt 11 litera aa)

(strona TL/P/pl 44) (Dz.U. C 306/2007, s. 174)

Zamiast:

"aa) w artykule 52, który otrzymuje oznaczenie artykuł 49, po wyrazach "Po nieodwołalnym ustaleniu kursów walut ..." dodaje się "..., zgodnie z artykułem 116 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,";",

powinno być:

"aa) w artykule 52, który otrzymuje oznaczenie artykuł 49, w tytule artykułu wyrazy "w walucie wspólnotowej" zastępuje się wyrazami "w walucie Państw Członkowskich", a w treści artykułu po wyrazach "Po nieodwołalnym ustaleniu kursów walut ..." dodaje się wyrazy "..., zgodnie z artykułem 117a ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,";".

k) Artykuł 1 punkt 12 litera a)

(strona TL/P/pl 45) (Dz.U. C 306/2007, s. 174)

Zamiast:

"a) w całym protokole odesłanie do danego artykułu "niniejszego Traktatu" zastępuje się odesłaniem do danego artykułu "Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej";",

powinno być:

"a) w całym protokole odesłanie do danego artykułu "niniejszego Traktatu" lub "Traktatu" zastępuje się odesłaniem do danego artykułu "Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej";".

l) Artykuł 1 punkt 12 litera l) podpunkt (ii) zdanie wprowadzające

(strona TL/P/pl 47) (Dz.U. C 306/2007, s. 176)

Zamiast:

"ustęp 2 zastępuje się trzema nowymi akapitami w brzmieniu:",

powinno być:

"ustęp 2 zastępuje się trzema nowymi ustępami w brzmieniu:".

m) Artykuł 1 punkt 12 litera n) podpunkt (i)

(strona TL/P/pl 48) (Dz.U. C 306/2007, s. 176)

Zamiast:

"(i) w ustępie 1 akapit pierwszy wyrazy "... udziela pożyczek" zastępuje się wyrazami "... przyznaje finansowanie, w szczególności w formie pożyczek i gwarancji", (...)",

powinno być:

"(i) w ustępie 1 akapit pierwszy wyrazy "... udziela pożyczek" zastępuje się wyrazami "... przyznaje finansowanie, w szczególności w formie pożyczek i gwarancji,", (...)".

n) Artykuł 1 punkt 12 litera t)

(strona TL/P/pl 51) (Dz.U. C 306/2007, s. 178)

Zamiast:

"t) w artykule 25, który otrzymuje oznaczenie artykuł 23, w ustępie 1 zdanie pierwsze po wyrazach "jednego Państwa Członkowskiego", a w ustępie 2 po wyrazach "Państwa Członkowskiego" dodaje się wyrazy (...)",

powinno być:

"t) w artykule 25, który otrzymuje oznaczenie artykuł 23, w ustępie 1 zdanie pierwsze po wyrazach "jednego Państwa Członkowskiego", a w ustępie 2 po pierwszej wzmiance wyrazów "Państwa Członkowskiego" dodaje się wyrazy (...)".

o) Artykuł 1 punkt 13 litera c)

(strona TL/P/pl 53) (Dz.U. C 306/2007, s. 180)

Zamiast:

"c) w literze d) skreśla się wyrazy "i Sąd Pierwszej Instancji", a forma gramatyczna czasownika zostaje odpowiednio dostosowana;",

powinno być:

"c) w literze d) skreśla się wyrazy "i Sąd Pierwszej Instancji", a forma gramatyczna czasownika i rzeczownika zostaje odpowiednio dostosowana;".

p) Artykuł 1 punkt 13 litera d)

(strona TL/P/pl 53) (Dz.U. C 306/2007, s. 180)

Zamiast:

"d) w literze i) skreśla wyrazy "Europejski Instytut Walutowy i", a forma gramatyczna czasownika zostaje odpowiednio dostosowana.",

powinno być:

"d) w literze i) skreśla się wyrazy "Europejski Instytut Walutowy i", a forma gramatyczna czasownika i rzeczownika zostaje odpowiednio dostosowana".

q) Artykuł 1 punkt 15 litera b)

(strona TL/P/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 180)

Zamiast:

"b) w motywie pierwszym wyrazy "...decyzji dotyczącej przejścia do trzeciego etapu unii gospodarczej i walutowej..." zastępuje się wyrazami "decyzji dotyczącej uchylenia derogacji w stosunku do Państw Członkowskich objętych derogacją...";",

powinno być:

"b) w motywie pierwszym wyrazy "...decyzji dotyczącej przejścia do trzeciego etapu unii gospodarczej i walutowej, o której mowa w artykule 121 ustęp 1..." zastępuje się wyrazami "decyzji dotyczących uchylenia derogacji w stosunku do Państw Członkowskich objętych derogacją, o których mowa w artykule 117a...", a wyrazy "niniejszego Traktatu" zastępuje się wyrazami "Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej";".

r) Artykuł 1 punkt 15 litera d)

(strona TL/P/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 181)

Zamiast:

"d) w artykule 6 skreśla się wyrazy "..., EIW lub";",

powinno być:

"d) w artykule 6 wyrazy "...EIW lub EBC, w zależności od sytuacji," zastępuje się wyrazami "EBC";".

s) Artykuł 1 punkt 16 litera a)

(strona TL/P/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 181)

Zamiast:

"a) w całym protokole wyrazy "do przejścia do trzeciego etapu" lub "... do przejścia do trzeciego etapu unii gospodarczej i walutowej" zastępuje się wyrazami "... do przyjęcia euro ...", wyrazy "... przejdzie do trzeciego etapu ..." zastępuje się wyrazami "... przyjmie euro ...", wyrazy "... podczas trzeciego etapu ..." zastępuje się wyrazami "... po wprowadzeniu euro ....";",

powinno być:

"a) w całym protokole wyrazy "przejścia do trzeciego etapu" lub "... przejścia do trzeciego etapu unii gospodarczej i walutowej" zastępuje się wyrazami "... przyjęcia euro ...", wyrazy "... przejdzie do trzeciego etapu ..." zastępuje się wyrazami "... przyjmie euro ...", wyrazy "... podczas trzeciego etapu ..." zastępuje się wyrazami "... po wprowadzeniu euro ...", wyrazy "przejść do trzeciego etapu" zastępuje się wyrazami "przyjąć euro", wyrazy "przejście do trzeciego etapu" zastępuje się wyrazami "przyjęcie euro";".

t) Artykuł 1 punkt 16 litera b)

(strona TL/P/pl 55) (Dz.U. C 306/2007, s. 181)

Zamiast:

"b) w preambule dodaje się nowy motyw w brzmieniu:

BIORĄC POD UWAGĘ, że 16 października 1996 roku i 30 października 1997 roku rząd Zjednoczonego Królestwa notyfikował Radzie zamiar nieuczestniczenia w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej,";",

powinno być:

"b) w preambule dodaje się nowy motyw drugi w brzmieniu:

"BIORĄC POD UWAGĘ, że 16 października 1996 roku i 30 października 1997 roku rząd Zjednoczonego Królestwa notyfikował Radzie zamiar nieuczestniczenia w trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej,";".

u) Artykuł 1 punkt 22 litera b) podpunkt (i)

(strona TL/P/pl 74) (Dz.U. C 306/2007, s. 192)

Zamiast:

"(i) w literze b) po wyrazach "...Radę" dodaje się wyrazy " lub, w stosownym przypadku, Radę Europejską", a po wyrazach "została wszczęta" dodaje się wyrazy "... w odniesieniu do Państwa Członkowskiego, którego obywatelem jest wnioskodawca;";",

powinno być:

"(i) w literze b) po wyrazach "... Radę" dodaje się wyrazy " lub, w stosownym przypadku, Radę Europejską", a po wyrazach "została wszczęta" dodaje się wyrazy "... w odniesieniu do Państwa Członkowskiego, którego obywatelem jest wnioskodawca,";".

v) Artykuł 1 punkt 27

(strona TL/P/pl 76) (Dz.U. C 306/2007, s. 193)

Zamiast:

"W Protokole w sprawie artykułu 17 Traktatu o Unii Europejskiej w tekście postanowienia na końcu ostatniego zdania skreśla się wyrazy "w terminie roku od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu.",

powinno być:

"W Protokole w sprawie artykułu 17 Traktatu o Unii Europejskiej w preambule motyw pierwszy odesłanie do artykułu 17 ustęp 1 akapit drugi i ustęp 3 zastępuje się odesłaniem do artykułu 28a ustęp 2, a w tekście postanowienia na końcu ostatniego zdania skreśla się wyrazy "w terminie roku od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu".".

w) Artykuł 1 punkt 30 litera a)

(strona TL/P/pl 76) (Dz.U. C 306/2007, s. 193)

Zamiast:

"a) w nagłówku protokołu odniesienie do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odniesieniem do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;",

powinno być:

"a) w tytule protokołu odniesienie do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zastępuje się odniesieniem do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;".

x) Artykuł 1

(strona TL/P/pl 77) (Dz.U. C 306/2007, s. 194)

Dodaje się punkt w brzmieniu:

"ZAŁĄCZNIKI

34) W załączniku I, dział 22, ex 22.08, ex 22.09, skreśla się wyrazy "do Traktatu".".

3. Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu z Lizbony

Traktat o Unii Europejskiej

Dotychczasowa numeracja w Traktacie o Unii Europejskiej dotycząca artykułu 47

(strona TL/P/Załącznik/pl 5) (Dz.U. C 306/2007, s. 206)

Zamiast:

"Artykuł 47 (przeniesiony)",

powinno być:

"Artykuł 47 (zastąpiony)".

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

a) Numeracja w Traktacie z Lizbony, przypis dotyczący artykułu 6b

(strona TL/P/Załącznik/pl 6) (Dz.U. C 306/2007, s. 228)

Zamiast:

"Dodanie postanowienia Protokołu w sprawie dobrobytu zwierząt.",

powinno być:

"Dodanie postanowienia Protokołu w sprawie dobrostanu zwierząt.".

b) Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, przypis dotyczący artykułu 63 punkty 1 i 2 oraz artykułu 64 ustęp 2

(strona TL/P/Załącznik/pl 10) (Dz.U. C 306/2007, s. 228)

Zamiast:

"Artykuł 63 punkty 1 i 2 Traktatu WE zostaje zastąpiony artykułem 63 ustępy 1 i 2 TFUE, a artykuł 64 ustęp 2 zostaje zastąpiony artykułem 63 ustęp 3 TFUE.",

powinno być:

"Artykuł 63 punkty 1 i 2 Traktatu WE zostaje zastąpiony artykułem 63 ustępy 1 i 2 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 78), a artykuł 64 ustęp 2 zostaje zastąpiony artykułem 63 ustęp 3 TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 78).".

c) Nowa numeracja w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotycząca artykułu 113 (przeniesiony)

(strona TL/P/Załacznik/pl 12) (Dz.U. C 306/2007, s. 214)

Zamiast:

"Artykuł 294",

powinno być:

"Artykuł 284".

d) Dotychczasowa numeracja w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, przypis dotyczący artykułu 178

(strona TL/P/Załącznik /pl 16) (Dz.U. C 306/2007, s. 229)

Zamiast:

"Treść zastąpiona artykułem 188d ustęp 1 akapit drugi zdanie drugie TFUE.",

powinno być:

"Treść zastąpiona artykułem 188d ustęp 1 akapit drugi zdanie drugie TFUE (który otrzymuje oznaczenie artykuł 208).".

Zmiany w prawie

Stosunek prezydenta Dudy do wolnej Wigilii "uległ zawieszeniu"

Prezydent Andrzej Duda powiedział w czwartek, że ubolewa, że w sprawie ustawy o Wigilii wolnej od pracy nie przeprowadzono wcześniej konsultacji z prawdziwego zdarzenia. Jak dodał, jego stosunek do ustawy "uległ niejakiemu zawieszeniu". Wyraził ubolewanie nad tym, że pomimo wprowadzenia wolnej Wigilii, trzy niedziele poprzedzające święto mają być dniami pracującymi. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

kk/pap 12.12.2024

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024

Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024

Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024

Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024

Identyfikator:	Dz.U.2009.203.1569
Rodzaj:	Umowa międzynarodowa
Tytuł:	Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Lizbona.2007.12.13.
Data aktu:	13/12/2007
Data ogłoszenia:	02/12/2009
Data wejścia w życie:	01/12/2009

Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Lizbona.2007.12.13.

TRAKTAT z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.

A. ZMIANY HORYZONTALNE

B. ZMIANY SZCZEGÓŁOWE

PROTOKOŁY

PROTOKÓŁ W SPRAWIE ROLI PARLAMENTÓW NARODOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ

TYTUŁ I INFORMACJE DLA PARLAMENTÓW NARODOWYCH

TYTUŁ II WSPÓŁPRACA MIĘDZYPARLAMENTARNA

PROTOKÓŁ W SPRAWIE STOSOWANIAZASAD POMOCNICZOŚCI I PROPORCJONALNOŚCI

PROTOKÓŁ W SPRAWIE EUROGRUPY

PROTOKÓŁ W SPRAWIE STAŁEJ WSPÓŁPRACY STRUKTURALNEJ USTANOWIONEJ NA MOCY ARTYKUŁU 28a TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ

PROTOKÓŁ DOTYCZĄCY ARTYKUŁU 6 USTĘP 2 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ W SPRAWIE PRZYSTĄPIENIA UNII DO EUROPEJSKIEJ KONWENCJI O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI

PROTOKÓŁ W SPRAWIE RYNKU WEWNĘTRZNEGO I KONKURENCJI

PROTOKÓŁ W SPRAWIE STOSOWANIA KARTY PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DO POLSKI I ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

PROTOKÓŁ W SPRAWIE WYKONYWANIA KOMPETENCJI DZIELONYCH

PROTOKÓŁ W SPRAWIE USŁUG ŚWIADCZONYCH W INTERESIE OGÓLNYM

PROTOKÓŁ W SPRAWIE DECYZJI RADY ODNOSZĄCEJ SIĘ DO WYKONANIA ARTYKUŁU 9C USTĘP 4 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I ARTYKUŁU 205 USTĘP 2 TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ W OKRESIE MIĘDZY 1 LISTOPADA 2014 ROKU A 31 MARCA 2017 ROKU I OD 1 KWIETNIA 2017 ROKU

PROTOKÓŁ W SPRAWIE POSTANOWIEŃ PRZEJŚCIOWYCH

TYTUŁ I POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

TYTUŁ II POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WIĘKSZOŚCI KWALIFIKOWANEJ

TYTUŁ III POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE SKŁADÓW RADY

TYTUŁ IV POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE KOMISJI, W TYM WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

TYTUŁ V POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE SEKRETARZA GENERALNEGO RADY, WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA DO SPRAW WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA ORAZ ZASTĘPCY SEKRETARZA GENERALNEGO RADY

TYTUŁ VI POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE ORGANÓW DORADCZYCH

TYTUŁ VII POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE AKTÓW PRZYJĘTYCH NA PODSTAWIE TYTUŁU V I VI TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE TRAKTATU Z LIZBONY

PROTOKÓŁ NR 1 ZMIENIAJĄCY PROTOKOŁY DOŁĄCZONE DO TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ LUB TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

ZAŁĄCZNIK Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 2 Protokołu nr 1 zmieniającego protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

PROTOKÓŁ Nr 2 ZMIENIAJĄCY TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

Załącznik Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

AKT KOŃCOWY

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ

TYTUŁ I GODNOŚĆ

TYTUŁ II WOLNOŚCI

TYTUŁ III RÓWNOŚĆ

TYTUŁ IV SOLIDARNOŚĆ

TYTUŁ PRAWA OBYWATELSKIE

TYTUŁ VI WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

TYTUŁ VII POSTANOWIENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE WYKŁADNI I STOSOWANIA KARTY

WYJAŚNIENIA (*) DOTYCZĄCE KARTY PRAW PODSTAWOWYCH

DRUGI PROTOKÓŁ SPROSTOWANIA TRAKTATU Z LIZBONY ZMIENIAJĄCEGO TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTAT USTANAWIAJĄCY WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ PODPISANEGO W LIZBONIE DNIA 13 GRUDNIA 2007 ROKU

Załącznik PROTOKÓŁ ZE SPROSTOWANIA

Zmiany w prawie

Dz.U.2009.203.1569

TRAKTAT

z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r.

A.

ZMIANY HORYZONTALNE

B.

ZMIANY SZCZEGÓŁOWE

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE ROLI PARLAMENTÓW NARODOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ

TYTUŁ I

INFORMACJE DLA PARLAMENTÓW NARODOWYCH

TYTUŁ II

WSPÓŁPRACA MIĘDZYPARLAMENTARNA

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STOSOWANIAZASAD POMOCNICZOŚCI I PROPORCJONALNOŚCI

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE EUROGRUPY

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STAŁEJ WSPÓŁPRACY STRUKTURALNEJ USTANOWIONEJ NA MOCY ARTYKUŁU 28a TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ

PROTOKÓŁ

DOTYCZĄCY ARTYKUŁU 6 USTĘP 2 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ W SPRAWIE PRZYSTĄPIENIA UNII DO EUROPEJSKIEJ KONWENCJI O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE RYNKU WEWNĘTRZNEGO I KONKURENCJI

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE STOSOWANIA KARTY PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DO POLSKI I ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE WYKONYWANIA KOMPETENCJI DZIELONYCH

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE USŁUG ŚWIADCZONYCH W INTERESIE OGÓLNYM

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE DECYZJI RADY ODNOSZĄCEJ SIĘ DO WYKONANIA ARTYKUŁU 9C USTĘP 4 TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I ARTYKUŁU 205 USTĘP 2 TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ W OKRESIE MIĘDZY 1 LISTOPADA 2014 ROKU A 31 MARCA 2017 ROKU I OD 1 KWIETNIA 2017 ROKU

PROTOKÓŁ

W SPRAWIE POSTANOWIEŃ PRZEJŚCIOWYCH

TYTUŁ I

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

TYTUŁ II

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WIĘKSZOŚCI KWALIFIKOWANEJ

TYTUŁ III

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE SKŁADÓW RADY

TYTUŁ IV

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE KOMISJI, W TYM WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

TYTUŁ V

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE SEKRETARZA GENERALNEGO RADY, WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA DO SPRAW WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA ORAZ ZASTĘPCY SEKRETARZA GENERALNEGO RADY

TYTUŁ VI

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE ORGANÓW DORADCZYCH

TYTUŁ VII

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE DOTYCZĄCE AKTÓW PRZYJĘTYCH NA PODSTAWIE TYTUŁU V I VI TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE TRAKTATU Z LIZBONY

PROTOKÓŁ NR 1

ZMIENIAJĄCY PROTOKOŁY DOŁĄCZONE DO TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ LUB TRAKTATU USTANAWIAJĄCEGO EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

ZAŁĄCZNIK

Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 2 Protokołu nr 1 zmieniającego protokoły dołączone do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską lub Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

PROTOKÓŁ Nr 2

ZMIENIAJĄCY TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

Załącznik

Tabele ekwiwalencyjne, o których mowa w artykule 5 Traktatu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

TYTUŁ I

GODNOŚĆ

TYTUŁ II

WOLNOŚCI

TYTUŁ III

RÓWNOŚĆ

TYTUŁ IV

SOLIDARNOŚĆ

TYTUŁ

PRAWA OBYWATELSKIE

TYTUŁ VI

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

TYTUŁ VII

POSTANOWIENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE WYKŁADNI I STOSOWANIA KARTY

Załącznik

PROTOKÓŁ ZE SPROSTOWANIA