Podział i szczegółowe zasady korzystania z polskiej przestrzeni powietrznej oraz sposoby współdziałania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym z cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służb ruchu lotniczego.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY¹⁾

z dnia 8 marca 2004 r.

w sprawie podziału i szczegółowych zasad korzystania z polskiej przestrzeni powietrznej oraz sposobów współdziałania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym z cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służb ruchu lotniczego

Na podstawie art. 121 ust. 3 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112 oraz z 2003 r. Nr 210, poz. 2036) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§  1.

1. Rozporządzenie określa:

1) podział polskiej przestrzeni powietrznej dostępnej dla żeglugi powietrznej na przestrzeń kontrolowaną i przestrzeń niekontrolowaną;

2) szczegółowe zasady korzystania z przestrzeni powietrznej przez wszystkich jej użytkowników;

3) sposoby współdziałania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym z cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służb ruchu lotniczego.

2. Przepisy rozporządzenia stosuje się do Rejonu Informacji Powietrznej FIR Warszawa.

3. 1 FIR Warszawa obejmuje przestrzeń powietrzną nad terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz część przestrzeni powietrznej przydzielonej przez ICAO nad Morzem Bałtyckim, która jest wyznaczona linią łączącą punkty o następujących współrzędnych geograficznych:

1) 54°27'28,03"N 019°24'15,02"E - miejsce styku polsko-rosyjskiej granicy państwowej na lądzie z brzegiem Morza Bałtyckiego,

2) 54°36'14,03"N 019°24'15,02"E,

3) 55°50'58,98"N 017°32'52,80"E,

4) 54°54'58,84"N 015°51'52,92"E,

5) 54°55'00,00"N 015°08'07,00"E - od tego punktu łuk koła o promieniu 30 km zakreślonego z ARP Röne (55°04'04"N 014°44'48"E) do punktu, o którym mowa w pkt 6,

6) 54°55'00"N 014°21'17"E,

7) 54°07'38"N 014°15'17"E,

8) 54°07'34"N 014°12'05"E,

9) 53°59'16"N 014°14'32"E,

10) 53°55'40"N 014°13'34"E - miejsce styku polsko-niemieckiej granicy państwowej na lądzie z brzegiem Morza Bałtyckiego

- dalej wzdłuż linii stanowiącej lądową granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej.

4. 2 Granicę pionową FIR Warszawa wyznacza się od powierzchni ziemi lub wody do FL 460.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu skróty i określenia oznaczają:

1) ACC (Area Control Centre) - ośrodek kontroli obszaru;

2) AFIS (Aerodrome Flight Information Service) - lotniskową służbę informacji powietrznej;

3) AIP (Aeronautical Information Publication) - Zbiór Informacji Lotniczych;

4) AMC Polska (Airspace Management Cell) - Ośrodek Zarządzania Przestrzenią Powietrzną Agencji Ruchu Lotniczego;

5) APP (Approach Control Office) - ośrodek kontroli zbliżania;

6) 3 ARL - Agencję Ruchu Lotniczego - państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym;

7) ASM (Airspace Management) - zarządzanie przestrzenią powietrzną;

8) 4 ATC (Air Traffic Control) - kontrolę ruchu lotniczego związaną z zapewnieniem służby kontroli lotniska, zbliżania i obszaru;

9) 5 ATFM (Air Traffic Flow Management) - zarządzanie przepływem ruchu lotniczego - służbę ustanowioną dla zapewnienia bezpiecznego, sprawnego i uporządkowanego przepływu ruchu lotniczego oraz zabezpieczenia organów ATC przed przekraczaniem ich wydolności;

10) 6 ATM (Air Traffic Management) - zarządzanie ruchem lotniczym - ogół działań związanych z zapewnianiem służby ruchu lotniczego, zarządzaniem przepływem ruchu lotniczego i zarządzaniem przestrzenią powietrzną;

11) ATZ (Aerodrome Traffic Zone) - strefę ruchu lotniskowego;

12) 7 ATS (Air Traffic Services) - służby ruchu lotniczego związane z zapewnieniem służby kontroli ruchu lotniczego, służby informacji powietrznej i służby alarmowej;

13) AUP (Airspace Use Plan) - plan użytkowania przestrzeni powietrznej;

14) CBA (Cross-Border Area) - rejon lotów po obu stronach granicy państwa będący rejonem czasowo wydzielonym, ustanowiony ze względu na szczególne wymogi operacyjne;

15) CEU (Central Executive Unit) - Centralny Organ Wykonawczy wykonujący funkcje zarządzania przepływem ruchu lotniczego (ATFM);

16) CDR (Conditional Route) - warunkową drogę lotniczą, która może być zaplanowana i użytkowana pod określonymi warunkami, z określoną jedną lub kilkoma kategoriami w zależności od jej przewidywanej dostępności, możliwości planowania i spodziewanych poziomów aktywności związanych z nią TSA lub TRA;

17) CDR1 - warunkową drogę lotniczą kategorii pierwszej możliwą do planowania stałego i dostępną w okresach podanych w Zbiorze Informacji Lotniczych (AIP);

18) CDR2 - warunkową drogę lotniczą kategorii drugiej możliwą do planowania w okresach podanych w planie użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP);

19) CDR3 - warunkową drogę lotniczą kategorii trzeciej, niemożliwą do planowania, która może być użytkowana tylko według instrukcji organów kontroli ruchu lotniczego;

20) CTA (Control Area) - obszar kontrolowany;

21) CTR (Control Zone) - strefę kontrolowaną lotniska;

22) D (Danger Area) - strefę niebezpieczną;

23) FIR (Flight Information Region) - rejon informacji powietrznej stanowiący przestrzeń powietrzną o określonych wymiarach, w obrębie której zapewniana jest służba informacji powietrznej i służba alarmowa;

24) FIS (Flight Information Service) - służbę informacji powietrznej;

25) MAPP (Military APP) - ośrodek kontroli zbliżania lotniska wojskowego;

26) MATZ (Military ATZ) - wojskową strefę ruchu lotniskowego;

27) MCTR (Military CTR) - strefę kontrolowaną lotniska wojskowego;

28) MRT (Military Route) - stałą trasę lotnictwa wojskowego;

29) MTMA (Military TMA) - rejon kontrolowany lotniska wojskowego lub węzła lotnisk wojskowych;

30) MTWR (Military TWR) - wieżę kontroli lotniska wojskowego;

31) NOTAM (Notice to Airmen) - wiadomość rozpowszechnianą za pomocą środków telekomunikacyjnych, zawierającą informację o ustanowieniu, stanie lub zmianach urządzeń lotniczych, służbach, procedurach, a także o niebezpieczeństwie, których znajomość we właściwym czasie jest istotna dla personelu związanego z operacjami lotniczymi;

32) R (Restricted Area) - strefę o ograniczonym ruchu lotniczym;

33) P (Prohibited Area) - strefę zakazaną;

34) RCC (Rescue Coordination Centre) - Ośrodek Koordynacji Ratownictwa;

35) RQA (Airspace Request Message) - depeszę zamawiającą przestrzeń powietrzną;

36) SRZ (Special Rules Zone) - strefę specjalną;

37) TFR (TSA or TRA Feeding Route) - trasy lotnicze umożliwiające lot do strefy czasowo wydzielonej (TSA) lub strefy czasowo rezerwowanej (TRA) oraz przelot między strefą czasowo wydzieloną (TSA) lub strefą czasowo rezerwowaną (TRA);

38) TMA (Terminal Control Area) - rejon kontrolowany lotniska lub węzła lotnisk;

39) TSA (Temporary Segregated Area - strefę czasowo wydzieloną;

40) TRA (Temporary Reserved Area) - strefę czasowo rezerwowaną;

41) TWR (Aerodrome Control Tower) - wieżę kontroli lotniska;

42) UTC (Coordinated Universal Time) - uniwersalny czas skoordynowany;

43) UUP (Updated Airspace Use Plan) - zaktualizowany plan użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP) będący depeszą zarządzania przestrzenią powietrzną (ASM) o statusie NOTAM, wydawaną przez Ośrodek Zarządzania Przestrzenią Powietrzną Agencji Ruchu Lotniczego (AMC Polska) w dniu operacji w celu aktualizacji informacji zawartych w planie użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP);

44) Prezes ULC - Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

45) 8 ATFMEXEMPTAPPROVED - status lotu statku powietrznego, uprawnionego do wyłączenia z ograniczeń ATFM, niezależnie od innych stosowanych statusów;

46) 9 EMER - status lotu statku powietrznego w niebezpieczeństwie;

47) 10 GARDA - hasło, na jakie statek powietrzny lotnictwa służb porządku publicznego wykonuje zadania związane z bezpieczeństwem powszechnym, porządkiem publicznym i ochroną granicy państwowej;

48) 11 IFR (Instrument Flight Rules) - przepisy wykonywania lotów według wskazań przyrządów;

49) 12 SAR (Search and Rescue) - status lotu statku powietrznego wykonującego lot w akcji poszukiwawczo-ratowniczej;

50) 13 SSRL SZ RP - Szefostwo Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (wojskowy organ zarządzania ruchem lotniczym);

51) 14 VFR (Visual Flight Rules) - przepisy wykonywania lotu z widocznością.

Rozdział  2

Przestrzeń powietrzna dostępna dla żeglugi powietrznej

§  3.

1. W skład przestrzeni powietrznej kontrolowanej i stanowiącej część przestrzeni, w której wszystkim statkom powietrznym zapewnia się służbę kontroli ruchu lotniczego, zgodnie z klasyfikacją ICAO, wchodzą:

1) obszar kontrolowany (CTA) obejmujący:

a) rejony kontrolowane lotnisk lub węzłów lotnisk (TMA) oraz rejony kontrolowane lotnisk wojskowych lub węzłów lotnisk wojskowych (MTMA) - ustanowione zwykle u zbiegu dróg lotniczych, w pobliżu jednego lotniska lub kilku lotnisk (węzła lotnisk),

b) sieć stałych dróg lotniczych (AWY),

c) warunkowe drogi lotnicze (CDR),

d) przestrzeń powietrzną rozciągającą się od poziomu FL 095 do poziomu FL 460, z zastrzeżeniem § 4 pkt 2;

2) strefy kontrolowane lotnisk (CTR) oraz strefy kontrolowane lotnisk wojskowych (MCTR) - umożliwiające manewr podejścia do lądowania, startu i nabrania wysokości;

3) strefy czasowo wydzielone (TSA), strefy czasowo rezerwowane (TRA) oraz rejon lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) - dla których w czasie działań lotniczych jest zapewniana służba kontroli ruchu lotniczego.

2. Warunkowa droga lotnicza (CDR) może być ustanowiona w jednej lub więcej spośród następujących kategorii:

1) kategoria pierwsza (CDR 1);

2) kategoria druga (CDR 2);

3) kategoria trzecia (CDR 3);

4) innych, ustalonych przez Prezesa ULC.

3. Kategorie dla poszczególnych warunkowych dróg lotniczych przydziela Ośrodek Planowania Strategicznego Agencji Ruchu Lotniczego.

4. 15 Projekt stałych i warunkowych dróg lotniczych opracowywany jest przez ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP i podlega zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

5. Planowanie i ustalanie stałych i warunkowych dróg lotniczych prowadzi się w ramach skoordynowanej współpracy ogólnoeuropejskiej struktury dróg.

5a. 16 Projekty strefy kontrolowanej lotniska (CTR), strefy kontrolowanej lotniska wojskowego (MCTR), rejonu kontrolowanego lotniska (TMA) oraz rejonu kontrolowanego lotniska wojskowego (MTMA) opracowywane są przez ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP i podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

5b. 17 W przypadku zawieszenia lub zakończenia pełnienia służby ATC w rejonie TMA albo w strefie kontrolowanej lotniska (CTR) - rejon ten albo ta strefa ulega likwidacji, a jej przestrzeń powietrzna przyjmuje klasę odpowiednią do zapewnianej służby ruchu lotniczego.

5c. 18 W przypadku, o którym mowa w ust. 5b, w rejonie MTMA albo strefie kontrolowanej lotniska wojskowego (MCTR) - rejon ten albo ta strefa ulega likwidacji, a jej przestrzeń powietrzna przyjmuje klasę odpowiednią do zapewnianej służby ruchu lotniczego.

6. 19 Strukturę przestrzeni kontrolowanej oraz jej zmiany publikuje się w AIP Polska.

§ 4. 20  

1. W skład przestrzeni powietrznej niekontrolowanej wchodzą:

1) część przestrzeni powietrznej dostępnej dla żeglugi powietrznej, inna niż określona w § 3 ust. 1, w tym ATZ i MATZ stanowiące przestrzeń powietrzną nad lotniskiem niekontrolowanym i przylegającym terenem niezbędnym do wykonania procedur startów i lądowań oraz zadań szkoleniowych - dla których określono klasę przestrzeni właściwą dla przestrzeni niekontrolowanej;

2) strefy czasowo wydzielone (TSA), strefy czasowo rezerwowane (TRA) oraz rejon lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) - dla których określono klasę przestrzeni właściwą dla przestrzeni niekontrolowanej.

2. Strefy ruchu lotniskowego ATZ i MATZ opracowywane są przez ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP i podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

3. Dopuszcza się utworzenie strefy ATZ lub MATZ w geograficznych granicach odpowiedniego CTR lub MCTR, w którym zawieszono służbę kontroli ruchu lotniczego.

§ 5. W przestrzeni powietrznej FIR Warszawa wydziela się strefy o ograniczonym ruchu lotniczym (R) i strefy zakazane (P).

§  6.

1. Przestrzeń powietrzną FIR Warszawa klasyfikuje się odpowiednio dla przestrzeni kontrolowanej i niekontrolowanej, zgodnie z przepisami ICAO.

2. Klasyfikacja przestrzeni powietrznej jest dokonywana przez Ośrodek Planowania Strategicznego Agencji Ruchu Lotniczego i podlega zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

§  7.

1. Strefy czasowo wydzielone (TSA), strefy czasowo rezerwowane (TRA) i rejony lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) ustanawia się:

1) dla zaspokojenia potrzeb operacyjnych lotów statków powietrznych, wynikających z realizacji prac badawczo-rozwojowych, lotów treningowych lub próbnych, ze względu na bezpieczeństwo tych statków i innych uczestników ruchu lotniczego;

2) dla działań prowadzonych w ramach szkolenia lotniczego oraz ćwiczeń, podczas których manewry statku powietrznego nie dadzą się przewidzieć, są wrażliwe na zakłócenia zewnętrzne lub trudne do zmiany, bez ujemnego wpływu na wykonanie zadania.

2. Dla cywilnych i wojskowych działań AMC Polska może zarządzić okresowe wydzielenie przestrzeni powietrznej w celu efektywnego wykorzystania przestrzeni powietrznej.

3. W celu efektywnego wykorzystania stref czasowo wydzielonych (TSA), stref czasowo rezerwowanych (TRA) oraz rejonów lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) strefy te mogą być podzielone na mniejsze części (segmenty).

4. Rejony lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) są przydzielane poszczególnym użytkownikom przestrzeni powietrznej zgodnie z zasadami określonymi w porozumieniach międzynarodowych.

5. Trasy TFR są ustanawiane w celu segregacji przestrzeni powietrznej w przypadku braku możliwości zapewnienia służb ruchu lotniczego podczas lotu do stref czasowo wydzielonych (TSA), stref czasowo rezerwowanych (TRA) lub rejonów lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) i przelotu między tymi strefami i rejonami.

6. W trasach TFR zabrania się wykonywania zadań innych niż wymienione w ust. 5.

7. 21 Strefy czasowo wydzielone (TSA), strefy czasowo rezerwowane (TRA), rejony lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) i trasy TFR są wydzielane przez ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP i podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

8. Przestrzeni powietrznej w strefach czasowo wydzielonych (TSA), strefach czasowo rezerwowanych (TRA) oraz rejonach lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) nadaje się klasy odpowiednie dla przestrzeni kontrolowanej lub niekontrolowanej albo pozostaje ona niesklasyfikowana.

9. Za bezpieczeństwo ruchu lotniczego w strefach czasowo wydzielonych (TSA), strefach czasowo rezerwowanych (TRA) i rejonach lotów po obu stronach granicy państwa (CBA), w których nie są zapewniane służby ruchu lotniczego, oraz w trasach TFR odpowiada organizator lotów.

9a. 22 ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP może wyznaczyć okresowe struktury przestrzeni powietrznej w postaci stref dla potrzeb ćwiczeń, zawodów lub pokazów lotniczych.

9b. 23 Strefy, o których mowa w ust. 9a, wyznacza się na wniosek organizatora przedsięwzięcia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 9 października 2003 r. w sprawie ograniczeń lotów na czas nie dłuższy niż 3 miesiące (Dz. U. Nr 183, poz. 1794) i publikuje się w Suplemencie do AIP Polska lub w formie NOTAM."

10. Informacje o strefach czasowo wydzielonych (TSA), strefach czasowo rezerwowanych (TRA), rejonach lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) i trasach TFR publikuje się w AIP Polska.

§  8.

1. Strefy specjalne (SRZ) i strefy ruchu lotniskowego lotnisk wojskowych (MATZ), dla których nie określono klasy przestrzeni, obejmują część polskiej przestrzeni powietrznej nad lotniskiem i przylegającym terenem, niezbędną do wykonywania procedur startów i lądowań oraz zadań szkoleniowych.

2. W strefach, o których mowa w ust. 1, nie zapewnia się służb ruchu lotniczego.

§  9.

1. 24 Stałe trasy lotnictwa wojskowego (MRT) obejmują część polskiej przestrzeni powietrznej FIR Warszawa wydzielonej, w postaci korytarza o określonych wymiarach, przez ARL w uzgodnieniu z SSRL SZ RP i podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC.

2. W trasach, o których mowa w ust. 1, nie zapewnia się służb ruchu lotniczego.

§  10.

1. AMC Polska powiadamia właściwe organy zainteresowanych państw o planowanym użytkowaniu przestrzeni powietrznej nad wodami otwartymi Morza Bałtyckiego w FIR Warszawa.

2. Nad wodami otwartymi Morza Bałtyckiego w FIR Warszawa w przypadkach określonych w § 7 ust. 1 wyznacza się strefy niebezpieczne (D).

Rozdział  3

Zasady użytkowania polskiej przestrzeni powietrznej

§ 11. Użytkowanie przestrzeni powietrznej FIR Warszawa odbywa się zgodnie z priorytetami ustalonymi przez Prezesa ULC po zasięgnięciu opinii Komitetu Zarządzania Przestrzenią Powietrzną.

§  12.

1. Loty statków powietrznych, z wyjątkiem lotów bojowych wojskowych statków powietrznych wykonujących zadania przechwycenia statku powietrznego niestosującego się do poleceń organów służby ruchu lotniczego lub przekraczającego granice Rzeczypospolitej Polskiej bez wymaganego zezwolenia, mogą być wykonywane wyłącznie na podstawie planów lotu ICAO lub zamówień w formie depeszy zamawiającej przestrzeń (RQA), o których mowa w § 15 ust. 5, zatwierdzonych przez AMC Polska.

2. 25 Przepisów ust. 1 nie stosuje się do lotów wykonywanych zgodnie z przepisami o wykonywaniu lotów z widocznością w przestrzeni powietrznej klasy G, z wyjątkiem lotów wykonywanych przez wojskowe statki powietrzne z prędkością większą niż 250 węzłów na zasadach określonych w przepisach w sprawie szczegółowych technicznych przepisów ruchu lotniczego.

3. Użytkowanie przestrzeni kontrolowanej może nastąpić jedynie po uzyskaniu zezwolenia właściwego organu służby kontroli ruchu lotniczego.

4. Użytkowanie stref czasowo wydzielonych (TSA), stref czasowo rezerwowanych (TRA), rejonów lotów po obu stronach granicy (CBA), stref niebezpiecznych (D), stałych tras lotnictwa wojskowego (MRT) oraz tras TFR może nastąpić jedynie po uzyskaniu zezwolenia AMC Polska.

5. 26 Nie wymaga się uzyskania zezwolenia, o którym mowa w ust. 4, w stosunku do statków powietrznych lotnictwa służb porządku publicznego wykonujących lot na hasło GARDA, pod warunkiem uzgodnienia wlotu do tych stref z uprawnionymi organami służby ruchu lotniczego. Hasło GARDA jest wpisywane do planu lotu lub zgłaszane organom służb ruchu lotniczego drogą radiową.

§  13.

1. W polskiej przestrzeni powietrznej nad poligonami artyleryjskimi, morskimi i lotniczymi wyznacza się strefy niebezpieczne (D).

2. 27 Strefy niebezpieczne (D) są wyznaczane przez ARL na wniosek i w porozumieniu z SSRL SZ RP, podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa ULC i są publikowane w AIP Polska.

3. Wykonywanie zadań w strefach, o których mowa w ust. 2, odbywa się na zasadach określonych przez Ministra Obrony Narodowej.

4. Dyżurna służba operacyjna rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej:

1) składa do AMC Polska w każdy piątek tygodniowy plan użytkowania stref niebezpiecznych (D) wyznaczonych nad poligonami zawierający w szczególności:

a) nazwę jednostki planującej,

b) numer strefy niebezpiecznej (D),

c) datę i planowany czas rozpoczęcia aktywności,

d) datę i planowany czas zakończenia aktywności,

e) górną granicę planowanej aktywności strefy niebezpiecznej (D) wyrażoną w metrach nad poziomem morza zawierającą bezpieczną wysokość nad górną granicą strzelań lub bombardowań,

f) nazwę użytkownika strefy niebezpiecznej (D),

g) numer telefonu do jednostki kierującej działaniami w strefie niebezpiecznej (D);

2) uaktualnia plan, o którym mowa w pkt 1, do godziny 11⁰⁰ UTC tylko w dni robocze, co najmniej w przeddzień użytkowania stref niebezpiecznych (D); plan może być uaktualniany tylko w dni robocze;

3) niezwłocznie powiadamia AMC Polska o rezygnacji z aktywności w poszczególnych strefach niebezpiecznych (D) oraz o zakończeniu użytkowania tych stref.

5. Po opublikowaniu danych o aktywności stref niebezpiecznych (D) w planie użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP) lub w zaktualizowanym planie użytkowania przestrzeni powietrznej (UUP) oraz NOTAM uważa się je za aktywne w terminach i w granicach określonych w tych publikacjach.

6. Loty statków powietrznych innych niż wykonujące zadania w strefach niebezpiecznych (D) na wysokościach od poziomu terenu (morza) do wysokości określonej przez AMC Polska w planie użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP) lub w zaktualizowanym planie użytkowania przestrzeni powietrznej (UUP) oraz NOTAM są zabronione w czasie aktywności tych stref.

§ 14. Zasady użytkowania stref, o których mowa w § 5, określają przepisy w sprawie ograniczeń lotów na czas nie dłuższy niż 3 miesiące oraz w sprawie wprowadzenia zakazów lub ograniczeń lotów nad obszarem całego państwa albo jego części na czas dłuższy niż 3 miesiące.

§  15.

1. Podejmowanie działań w strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub segmentach tych stref wymaga rezerwacji przestrzeni powietrznej w AMC Polska do wyłącznego korzystania przez konkretnego użytkownika w określonym czasie.

2. Podejmowanie działań w strefach czasowo rezerwowanych (TRA) lub segmentach tych stref wymaga rezerwacji przestrzeni powietrznej w AMC Polska. Przez strefę czasowo rezerwowaną (TRA) lub jej segmenty dopuszcza się przelot innego statku powietrznego, niebiorącego udziału w działaniach, dla których zarezerwowano strefę, po uzyskaniu zezwolenia właściwego organu służby ruchu lotniczego lub właściwego organu wojskowego.

3. Za bezpieczeństwo lotów wykonywanych w strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) i w strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) wyznaczanych w formie stref niebezpiecznych (D) odpowiada właściwy organ służby ruchu lotniczego w przypadku, gdy statkom powietrznym wykonującym loty wewnątrz tych stref możliwe jest zapewnienie służb ruchu lotniczego.

4. Za bezpieczeństwo i dowodzenie lotami wykonywanymi w strefach czasowo wydzielonych (TSA), strefach czasowo rezerwowanych (TRA), trasach TFR i w strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) wyznaczonych w formie stref niebezpiecznych (D) oraz stałych trasach lotnictwa wojskowego (MRT) odpowiada organizator szkolenia lotniczego lub właściwe terytorialnie stanowisko dowodzenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w tym punkty naprowadzania i dowodzenia w przypadku, gdy statkom powietrznym wykonującym loty wewnątrz tych stref nie jest możliwe zapewnienie służb ruchu lotniczego.

5. Warunkiem udzielenia zezwolenia na wykorzystanie stref czasowo wydzielonych (TSA), stref czasowo rezerwowanych (TRA), tras TFR i stref czasowo wydzielonych (TSA) lub stref czasowo rezerwowanych (TRA) wyznaczonych w formie stref niebezpiecznych (D) lub poszczególnych ich segmentów oraz stałych tras lotnictwa wojskowego (MRT) jest złożenie do AMC Polska zamówień w formie depeszy zamawiającej przestrzeń (RQA), nie później niż do godziny 10⁰⁰ UTC na dzień przed planową aktywnością, zawierających w szczególności:

1) nazwę jednostki zamawiającej;

2) datę i planowany czas rozpoczęcia aktywności;

3) datę i planowany czas zakończenia aktywności;

4) nazwę i numer zamawianej strefy, jej segmentu, trasy TFR lub stałej trasy lotnictwa wojskowego (MRT);

5) przedział wysokości;

6) numer telefonu do jednostki kierującej działaniami w strefie, w której nie będą zapewniane służby ruchu lotniczego;

7) dodatkowe informacje, takie jak: liczba i typ statków powietrznych oraz rodzaj aktywności.

6. Zamówienia, o których mowa w ust. 5, mogą być przedstawiane jako wnioski o udostępnienie bloku przestrzeni powietrznej obejmującego więcej niż jeden segment w strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) albo więcej niż jednej wysokości potrzebnej przez określony czas z możliwością przesunięcia czasu użytkowania przestrzeni i poziomu lotu.

7. Wykorzystanie stref czasowo wydzielonych (TSA) lub stref czasowo rezerwowanych (TRA) może być zróżnicowane pod względem czasowym i wysokościowym w poszczególnych segmentach tej samej strefy czasowo wydzielonej (TSA) lub strefy czasowo rezerwowanej (TRA).

8. Aktywność w strefach czasowo wydzielonych (TSA), strefach czasowo rezerwowanych (TRA), trasach TFR i strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) wyznaczonych w formie stref niebezpiecznych (D) powinna być planowana tylko na czas niezbędny dostosowany do rodzaju działań. Po ich zakończeniu dany element uważa się za nieistniejący aż do następnego okresu aktywności.

9. Dla uniknięcia blokowania przestrzeni powietrznej jej użytkownicy przy zamawianiu stref czasowo wydzielonych (TSA) lub stref czasowo rezerwowanych (TRA) powinni uwzględnić segmenty tych stref, stosując przy tym różne przedziały wysokości dostosowane do rodzaju prowadzonych w nich działań.

10. Lot do stref czasowo wydzielonych (TSA) lub stref czasowo rezerwowanych (TRA) i przelot między dowolnie wybranymi, zaplanowanymi strefami czasowo wydzielonymi (TSA) lub strefami czasowo rezerwowanymi (TRA) oraz lot powrotny, poza trasami TFR, wymaga uzyskania zezwolenia właściwego terytorialnie organu służby ruchu lotniczego.

11. Lot w trasie TFR może odbywać się jedynie na stałej wysokości, określonej przez właściwy organ zarządzania ruchem lotniczym.

12. Loty w poszczególnych strefach czasowo wydzielonych (TSA) lub strefach czasowo rezerwowanych (TRA) powinny być rozpoczęte w ciągu 30 minut od planowanej godziny ich rozpoczęcia. W przypadku przekroczenia tego limitu wymagane jest ponowne uzyskanie zezwolenia od AMC Polska.

13. Loty w strefach TSA lub TRA w przypadku jednoczesnego korzystania z różnych segmentów jednej strefy czasowo wydzielonej (TSA) lub czasowo rezerwowanej (TRA) przez dwóch różnych użytkowników, niewykonujących wspólnego zadania, bez pełnego pokrycia radiolokacyjnego umożliwiającego stosowanie wymaganych separacji radarowych, mogą odbywać się jedynie z zachowaniem obowiązujących separacji wysokościowych, odległościowych lub czasowych, określonych przez AMC Polska.

§  16.

1. Użytkownicy przestrzeni powietrznej planujący korzystanie ze stref czasowo wydzielonych (TSA), stref czasowo rezerwowanych (TRA), rejonów lotów po obu stronach granicy państwa (CBA) i stref niebezpiecznych (D) mogą prowadzić negocjacje z AMC Polska w celu przydziału przestrzeni powietrznej.

2. Planujący wykorzystanie przestrzeni powietrznej obowiązany jest do:

1) przedłożenia do AMC Polska, na dzień przed proponowanym działaniem, zamówień o przydział i użytkowanie przestrzeni powietrznej;

2) użytkowania, w dniu prowadzenia działań, przestrzeni powietrznej zgodnie z przydziałem przestrzeni ujętym w AUP lub UUP;

3) zgłaszania, w dniu prowadzenia działań, do AMC Polska przerw w użytkowaniu przydzielonej przestrzeni powietrznej wynoszących co najmniej 1 godzinę;

4) bieżącego odwoływania niewykorzystywanej przestrzeni powietrznej w dniu prowadzenia działań.

Rozdział  4

Sposoby współdziałania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym z cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służby ruchu lotniczego

§  17.

1. W jednej części przestrzeni powietrznej służba ruchu lotniczego może być zapewniana wyłącznie przez jeden organ służby ruchu lotniczego.

2. W strefie kontrolowanej lotniska (CTR) służby ruchu lotniczego powinny być zapewniane przez licencjonowany personel Agencji Ruchu Lotniczego.

3. W strefie kontrolowanej lotniska wojskowego (MCTR) służby ruchu lotniczego powinny być zapewniane przez wojskowy licencjonowany personel ruchu lotniczego lub licencjonowany personel Agencji Ruchu Lotniczego na podstawie umowy między zarządzającym lotniskiem wojskowym a Agencją Ruchu Lotniczego.

§  18.

1. Współpraca w zakresie służby kontroli ruchu lotniczego realizowana między cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służby ruchu lotniczego i Agencją Ruchu Lotniczego polega na prowadzeniu bieżących uzgodnień, dotyczących lotów cywilnych i wojskowych statków powietrznych, między kontrolerami ACC, APP, TWR, MAPP, MTWR, organami AFIS i innymi lotniskowymi organami ATS, w celu zapewnienia ciągłości służby ruchu lotniczego oraz usprawnienia ruchu lotniczego w kontrolowanej przestrzeni powietrznej.

2. W przestrzeni kontrolowanej i na lotniskach kontrolowanych obok służby kontroli ruchu lotniczego organy ATC zapewniają służbę informacji powietrznej i służbę alarmową.

§  19.

1. W celu bieżącej koordynacji zadań wykonywanych przez wojskowe statki powietrzne na lotniskach lub z lotnisk, na których służba TWR zapewniana jest przez Agencję Ruchu Lotniczego, w okresie trwania lotów szkolnych, ćwiczeń i treningów organizator lotów wyznacza instruktora-pilota.

2. Instruktor-pilot podlega bezpośrednio dowódcy organizującemu loty, a w czasie trwania lotów, o których mowa w ust. 1, merytorycznie kontrolerowi TWR.

3. Instruktor-pilot jest odpowiedzialny za udzielanie pomocy załodze znajdującej się w sytuacji szczególnej wtedy, gdy załoga takiej pomocy potrzebuje.

4. Instruktor-pilot może udzielać wskazówek, instrukcji, rad, poleceń czy komend, które nie mogą być uważane za polecenia dla służb kontroli ruchu lotniczego.

§  20.

1. Służbę informacji powietrznej i alarmową w przestrzeni niekontrolowanej FIR Warszawa zapewnia właściwy organ służby informacji powietrznej, a w wyznaczonych częściach tej przestrzeni organ kontroli ruchu lotniczego, dysponujący odpowiednimi środkami technicznymi umożliwiającymi zapewnienie tych służb.

2. Współpraca w zakresie służby informacji powietrznej, realizowana między cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służb ruchu lotniczego i komórkami organizacyjnymi Agencji Ruchu Lotniczego, polega na prowadzeniu bieżących uzgodnień dotyczących lotów cywilnych i wojskowych statków powietrznych między właściwymi organami FIS, ATC i AFIS i innymi lotniskowymi organami ATS, mającymi na celu zachowanie ciągłości w zapewnieniu właściwej służby ruchu lotniczego oraz usprawnienie ruchu lotniczego w niekontrolowanej przestrzeni powietrznej.

3. Współpraca między cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służby ruchu lotniczego i komórkami organizacyjnymi Agencji Ruchu Lotniczego w zakresie pełnienia służby alarmowej polega na wymianie informacji o:

1) statku powietrznym potrzebującym pomocy;

2) incydencie lotniczym lub wypadku lotniczym.

4. Współpraca cywilnych i wojskowych lotniskowych organów służb ruchu lotniczego z komórkami organizacyjnymi Agencji Ruchu Lotniczego realizowana jest w zakresie:

1) informowania lotniczych lub właściwych miejscowo służb ratowniczych;

2) informowania o incydencie lotniczym lub wypadku lotniczym RCC Warszawa bezpośrednio lub poprzez inny organ ATS;

3) ostrzegania, w razie konieczności, innych statków powietrznych znajdujących się w rejonie incydentu lotniczego lub wypadku lotniczego o możliwych zagrożeniach.

§ 21. AMC Polska powiadamia na dzień przed planowaną aktywnością lotniczą cywilne i wojskowe lotniskowe organy służby ruchu lotniczego o przydziale przestrzeni powietrznej, publikując plan użytkowania przestrzeni powietrznej (AUP).

Rozdział  4a ²⁸

Zasady użytkowania polskiej przestrzeni powietrznej przez statki powietrzne z przyznanym statusem

§  21a.

1. Wszystkich użytkowników przestrzeni powietrznej FIR Warszawa, zarówno w ruchu krajowym, jak i międzynarodowym w lotach wykonywanych zgodnie z VFR i IFR obowiązują procedury zgłaszania statusu lotu statku powietrznego publikowane przez ARL w AIP Polska.

2. Określenie statusu statku powietrznego wpisuje się do planu lotu.

§ 21b. Statek powietrzny wykonujący lot w misjach oficjalnych, na którego pokładzie znajdują się:

1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

2) Prezes Rady Ministrów,

3) Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,

4) Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej,

5) ich odpowiednicy zagraniczni

- posiada status HEAD.

§  21c.

1. Państwowe i cywilne statki powietrzne wykonujące loty w misjach wojskowych, policyjnych, celnych lub Straży Granicznej posiadają status STATE.

2. W przypadku misji wymagającej zwolnienia z ograniczeń ATFM operator statku powietrznego może otrzymać status ATFMEXEMPTAPPROVED od uprawnionego w tych sprawach organu służby ruchu lotniczego po zgłoszeniu w miarę możliwości na trzy godziny przed lotem.

§ 21d. Statki powietrzne uczestniczące w akcji poszukiwawczo-ratowniczej posiadają status SAR, który może być także zgłoszony przez załogę organowi służby ruchu lotniczego drogą radiową.

§  21e.

1. Statki powietrzne biorące udział w akcji humanitarnej posiadają status HUM.

2. W przypadku wykonywania misji wymagającej wyłączenia z ograniczeń ATFM, operator statku powietrznego może uzyskać status ATFMEXEMPTAPPROVED od uprawnionego w tych sprawach organu służby ruchu lotniczego po zgłoszeniu na minimum trzy godziny przed lotem.

§  21f.

1. Statki powietrzne wykonujące lot w celu niesienia pomocy medycznej, zgłoszony przez odpowiednie służby medyczne, posiadają status HOSP.

2. W przypadku wykonywania lotu z chorym w stanie krytycznym lub poddawanym reanimacji, co wymaga wyłączenia z ograniczeń ATFM, operator statku powietrznego może uzyskać status ATFMEXEMPTAPPROVED od uprawnionego w tych sprawach organu służby ruchu lotniczego, po zgłoszeniu w miarę możliwości na trzy godziny przed lotem.

§ 21g. Statki powietrzne wykonujące lot wymagający szczególnej ochrony z osobistościami zagranicznymi lub wykonujące misje o ważnym znaczeniu operacyjnym lub przewożące szczególnie niebezpieczne ładunki mogą uzyskać status PROTECTED i organy służby ruchu lotniczego powinny otrzymać informację o statusie od służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych po zgłoszeniu na minimum trzy godziny przed lotem.

§ 21h. Statki powietrzne wykonujące lot o statusie HEAD, EMER i SAR są wyłączane z ograniczeń ATFM automatycznie.

§ 21i. W przypadkach, o których mowa w § 21e-21g, ARL o wydaniu zezwolenia na stosowanie statusu ATFMEXEMPTAPPROVED niezwłocznie informuje Dyżurną Służbę Operacyjną Centrum Operacji Powietrznych.

§ 21j. ARL jest obowiązany do rozpatrywania przypadków użycia statusu EMER i SAR zgodnie z wymaganiami ESARR 2 wprowadzonymi do stosowania przez rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 października 2004 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania wymagań EUROCONTROL w zakresie przepisów bezpieczeństwa w ruchu lotniczym ESARR (Dz. U. Nr 224, poz. 2283), a w przypadku statusu HEAD i ATFMEXEMPTAPPROVED prowadzi rejestrację tych lotów z podaniem przyczyny, dla której został wprowadzony status tego lotu.

Rozdział  5

Przepisy końcowe

§ 22. Traci moc rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 20 kwietnia 1977 r. w sprawie ruchu lotniczego cywilnych statków powietrznych (Dz. U. Nr 15, poz. 63, z 1993 r. Nr 75, poz. 358, z 1996 r. Nr 154, poz. 754 oraz z 2002 r. Nr 5, poz. 53).

§ 23. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 18 marca 2004 r.

______

¹⁾ Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. Nr 32, poz. 302 oraz z 2003 r. Nr 19, poz. 165, Nr 141, poz. 1359 i Nr 232, poz. 2322).

1 § 1 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

2 § 1 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

3 § 2 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

4 § 2 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

5 § 2 pkt 9 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

6 § 2 pkt 10 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

7 § 2 pkt 12 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. c) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

8 § 2 pkt 45 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

9 § 2 pkt 46 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

10 § 2 pkt 47 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

11 § 2 pkt 48 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

12 § 2 pkt 49 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

13 § 2 pkt 50 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

14 § 2 pkt 51 dodany przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

15 § 3 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

16 § 3 ust. 5a dodany przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

17 § 3 ust. 5b dodany przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

18 § 3 ust. 5c dodany przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

19 § 3 ust. 6 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

20 § 4 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

21 § 7 ust. 7 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

22 § 7 ust. 9a dodany przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

23 § 7 ust. 9b dodany przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

24 § 9 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

25 § 12 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

26 § 12 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 7 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

27 § 13 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

28 Rozdział 4a dodany przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 15 grudnia 2005 r. (Dz.U.05.255.2142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 stycznia 2006 r.

• Identyfikator: Dz.U.2004.44.413
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Podział i szczegółowe zasady korzystania z polskiej przestrzeni powietrznej oraz sposoby współdziałania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym z cywilnymi i wojskowymi lotniskowymi organami służb ruchu lotniczego.
• Data aktu: 08/03/2004
• Data ogłoszenia: 17/03/2004
• Data wejścia w życie: 18/03/2004