Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wagi wagonowe do ważenia w ruchu wagonów spiętych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ ¹

z dnia 4 lutego 2004 r.

w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać wagi wagonowe do ważenia w ruchu wagonów spiętych

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm. ² ) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepis ogólny

§ 1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) waga - przyrząd pomiarowy wyznaczający masę składu wagonów, po uprzednim zważeniu pojedynczych wagonów spiętych w skład;

2) strefa ważenia - strefę, w której znajduje się wagon podczas ważenia, obejmującą jeden lub więcej pomostów i strefę dojazdową;

3) waga wielopomostowa - wagę posiadającą dwa lub więcej pomostów, na której możliwe jest ważenie wagonu całkowicie spoczywającego na pomostach wagi;

4) ważenie wagonu spiętego - ważenie w ruchu całego wagonu lub ważenie cząstkowe wagonu pozwalające uzyskać wskazanie lub wydruk wskazujący jego masę;

5) ważenie cząstkowe - ważenie poszczególnych osi lub wózków wagonu w celu wyznaczenia masy wagonu;

6) ważenie składu wagonów - ważenie danej liczby wagonów spiętych i wyznaczenie sumy ich mas;

7) ważenie statyczne - wyznaczanie wartości obciążenia, gdy wagon jest nieruchomy podczas ważenia;

8) wagon kontrolny - wagon o znanej masie;

9) obciążenie maksymalne (Max) - maksymalną dopuszczalną wartość obciążenia całego wagonu lub jego część, która może być zważona w ruchu;

10) obciążenie minimalne (Min) - wartość obciążenia wagonu lub jego części, poniżej której nie powinno się ważyć w ruchu na wadze ze względu na duży błąd względny;

11) maksymalna masa wagonu - maksymalną dopuszczalną masę wagonu, który może być ważony w ruchu;

12) minimalna masa wagonu - masę wagonu, poniżej której nie powinno się ważyć w ruchu na wadze ze względu na duży błąd względny;

13) wartość działki elementarnej (d) - wyrażoną w jednostkach miary masy wartość różnicy między wartościami dwóch kolejnych wskazań;

14) prędkość maksymalna (V_max) - prędkość wagonu, powyżej której wartość błędu może przekroczyć wartości błędów granicznych dopuszczalnych;

15) prędkość minimalna (V_min) - prędkość wagonu, poniżej której wartość błędu może przekroczyć wartości błędów granicznych dopuszczalnych;

16) maksymalna prędkość tranzytowa - dopuszczalną prędkość wagonu, z którą może się on poruszać w strefie ważenia, bez stałej zmiany charakterystyk metrologicznych wagi poza granice określone w rozporządzeniu;

17) błędy graniczne dopuszczalne wagi - określone wartości skrajne błędów wagi;

18) klasa dokładności wag - klasę wag spełniających określone wymagania metrologiczne i których błędy zawarte są w określonych granicach.

Rozdział  2

Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji i wykonania wag

§  2.

1. W skład wagi wchodzą w szczególności:

1) co najmniej jeden pomost;

2) oznakowane strefy dojazdowe;

3) zespół pomiaru masy;

4) zespół czujników identyfikacji wagonów;

5) urządzenie wskazujące;

6) urządzenie drukujące;

7) zespół sterowania;

8) półautomatyczne albo automatyczne urządzenie zerujące dla każdego z pomostów służące do nastawiania wskazania zerowego, gdy pomost jest nieobciążony.

2. Waga może być dodatkowo wyposażona w urządzenia elektroniczne, realizujące dodatkowe funkcje, będące oddzielnymi zespołami wagi, zwanej dalej "wagą elektroniczną".

§  3.

1. Pomost składa się z szyn stanowiących część toru.

2. W strefie ważenia wagi szyny powinny leżeć w jednej płaszczyźnie.

3. Wagi posiadające fundament powinny być wyposażone w urządzenie odwadniające, zapobiegające gromadzeniu się cieczy pod pomostem.

§  4.

1. Urządzenie wskazujące powinno umożliwiać pewne, łatwe i jednoznaczne odczytanie wyników ważenia.

2. Wyniki ważenia powinny zawierać nazwy albo oznaczenia legalnych jednostek miary masy, w których są wyrażone.

3. Wartość działki elementarnej powinna być wyrażona w postaci 1 x 10^k; 2 x 10^k lub 5 x 10^k jednostek miary masy, gdzie k jest liczbą całkowitą dodatnią, ujemną albo zerem.

4. Wyniki ważenia nie powinny być drukowane lub wskazywane, jeżeli obciążenie jest mniejsze niż obciążenie minimalne lub większe niż obciążenia maksymalne powiększone o wartość 9 działek elementarnych.

5. Różnica między wskazaniami dwóch urządzeń wskazujących z tą samą wartością działki elementarnej powinna być równa zero.

6. Wartości działek elementarnych urządzeń wskazujących i urządzeń drukujących powinny być równe.

§  5.

1. Wydruk z urządzenia drukującego powinien:

1) zawierać wartość masy wagonów lub składu wagonów równą wynikom wskazywanym przez urządzenie wskazujące;

2) być czytelny i trwały;

3) po prawej stronie wartości liczbowej lub powyżej kolumny wartości liczbowych zawierać nazwę lub oznaczenie jednostki miary masy.

2. Wysokość znaków na wydruku powinna wynosić co najmniej 2 mm.

3. Jeżeli prędkość wagonu jest wyższa niż prędkość maksymalna albo mniejsza niż prędkość minimalna, to wynik ważenia wagonu:

1) powinien być drukowany z oznaczeniem wskazującym prędkość wagonu albo

2) nie powinien być drukowany, a wydruk powinien dotyczyć jedynie oznaczenia wagonu.

§ 6. Urządzenie zerujące powinno działać:

1) w zakresie nieprzekraczającym 4 % obciążenia maksymalnego;

2) gdy zmiana obciążenia nie przekracza 0,5 wartości działki elementarnej na sekundę;

3) jeżeli w okresie 5 sekund po wydruku są wskazywane nie więcej niż dwie sąsiednie wartości masy, z których jedna jest równa wartości wydrukowanej;

4) z błędem nieprzekraczającym ± 0,25 wartości działki elementarnej przy ważeniu statycznym.

§  7.

1. Waga elektroniczna powinna być tak skonstruowana i wykonana, aby w przypadku wystąpienia zakłóceń:

1) nie wystąpiło odchylenie znaczące, rozumiane jako różnica między błędem wskazania wagi a jej błędem wskazania wyznaczonym w warunkach odniesienia, która jest większa niż wartość działki elementarnej;

2) po wystąpieniu odchyleń znaczących:

a) podała sygnał ostrzegawczy, optyczny lub akustyczny, trwający do momentu podjęcia przez operatora działań lub zniknięcia odchylenia albo

b) przestała działać.

2. Waga elektroniczna powinna umożliwiać kontrolę wyświetlacza, inicjowaną automatycznie przy włączaniu wagi, polegającą na wskazaniu wszystkich znaków wyświetlonych przez urządzenie wskazujące w czasie wystarczającym do wykonania obserwacji przez operatora.

3. W czasie nagrzewania wagi elektronicznej:

1) nie powinna ona wskazywać lub przesyłać wyników ważenia;

2) jej automatyczne działanie powinno być wstrzymane.

4. Waga elektroniczna może być wyposażona w interfejs pozwalający na połączenie wagi z urządzeniem peryferyjnym, którego użycie nie powinno:

1) wpływać na właściwości metrologiczne wagi i na poprawność jej działania;

2) umożliwiać wprowadzania do wagi instrukcji lub danych:

a) które nie są zdefiniowane i mogłyby być mylone z wynikiem ważenia,

b) służących do fałszowania wyświetlanych, przetwarzanych lub zapamiętanych wyników ważenia,

c) w celu dokonania przez osoby nieuprawnione adiustacji wagi.

§ 8. Waga zasilana napięciem o częstotliwości sieciowej, w przypadku braku zasilania, powinna zachować dane w pamięci wagi co najmniej przez 24 godziny, przy czym przełączenie na zasilanie awaryjne nie powinno powodować odchylenia znaczącego.

§ 9. Waga zasilana z baterii po spadku napięcia poniżej danej wartości powinna działać prawidłowo albo wyłączać się automatycznie.

§  10.

1. Na urządzeniu wskazującym wagi lub w jego pobliżu, w widocznym miejscu, powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny w szczególności:

1) nazwa lub znak producenta;

2) numer i znak fabryczny;

3) nadany znak zatwierdzenia typu;

4) klasy dokładności;

5) wartość działki elementarnej, w postaci "d = ...";

6) obciążenie maksymalne, w postaci "Max ...";

7) obciążenie minimalne, w postaci "Min ...";

8) maksymalna masa wagonu, w postaci "... kg lub t";

9) minimalna masa wagonu, w postaci "... kg lub t";

10) prędkość maksymalna, w postaci "V_max = ... km/h";

11) prędkość minimalna, w postaci "V_min = ... km/h";

12) maksymalna prędkość tranzytowa, w postaci "... km/h";

13) wartość napięcia zasilającego;

14) wartość częstotliwości napięcia zasilającego.

2. Na urządzeniu wskazującym wagi lub w jego pobliżu powinny być zamieszczone, jeżeli mają zastosowanie:

1) nazwa lub znak importera;

2) maksymalna liczba wagonów w składzie, w postaci "n_max = ...";

3) minimalna liczba wagonów w składzie, w postaci "n_min = ...";

4) kierunek przejazdu;

5) specjalny zakres temperatury pracy, w postaci "... °C/... °C".

3. Na wagach do ważenia cząstkowego, w widocznym miejscu, oprócz oznaczeń, o których mowa w ust. 1, powinien być umieszczony napis: "Waga nie powinna być stosowana do ważenia cieczy i innych ładunków, których środek ciężkości przemieszcza się podczas ważenia".

4. Oznaczenia mogą być przedstawiane na wyświetlaczu danych, sterowanym programowo, przy zapewnieniu automatycznej i nieusuwalnej rejestracji każdej zmiany programu oznakowania.

5. W przypadku zastosowania wyświetlacza danych na urządzeniu wskazującym wagi lub w jego pobliżu powinny być dodatkowo umieszczone w sposób trwały i czytelny:

1) nazwa lub znak producenta;

2) numer i znak fabryczny;

3) nadany znak zatwierdzenia typu;

4) wartość napięcia zasilającego;

5) wartość częstotliwości napięcia zasilającego.

Rozdział  3

Charakterystyki metrologiczne wag

§  11.

1. Rozróżnia się dwie klasy dokładności wag: 0,2 i 0,5.

2. Jedna waga może być zakwalifikowana jednocześnie do dwóch klas dokładności dla ważenia:

1) wagonu spiętego;

2) składu wagonów.

§  12.

1. Błędy graniczne dopuszczalne wag w zależności od klasy dokładności określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Błędy graniczne dopuszczalne wag przy ważeniu wagonu spiętego powinny być równe większej wartości z:

1) iloczynu wartości błędu określonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia i masy wagonu;

2) iloczynu wartości błędu określonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia i wartości 0,35 maksymalnej masy wagonu;

3) wartości działki elementarnej.

3. Błędy graniczne dopuszczalne wag przy ważeniu składu wagonów powinny być równe większej wartości z:

1) iloczynu wartości błędu określonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia i masy składu wagonów;

2) iloczynu wartości błędu określonej w załączniku nr 1 do rozporządzenia i iloczynu 0,35 maksymalnej masy wagonu i liczby n, która jest równa:

a) liczbie wagonów kontrolnych, gdy jest ona mniejsza niż 10,

b) 10, gdy liczba wagonów kontrolnych jest większa niż 10;

3) iloczynu wartości działki elementarnej i liczby wagonów kontrolnych, lecz nie większej niż 10 działek elementarnych.

4. Wartości, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 i ust. 3 pkt 1 i 2, zaokrągla się do najbliższej wartości działki elementarnej.

5. Podczas ważenia w ruchu wagonów spiętych błędy wskazań 10 % ważonych wagonów mogą przekraczać błędy graniczne dopuszczalne, określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, lecz nie więcej niż dwukrotnie.

§ 13. Błędy graniczne dopuszczalne wskazań przy ważeniu statycznym dla obciążeń wzrastających i malejących, w tym dla każdego pomostu oddzielnie i dla dowolnego zestawienia pomostów wag wielopomostowych, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§  14.

1. Maksymalną masę wagonu, którą można zważyć, podzieloną przez wartość działki elementarnej, w zależności od wartości działki elementarnej i klasy dokładności, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. Obciążenie minimalne nie powinno być:

1) mniejsze niż 1 t;

2) większe od minimalnej masy wagonu podzielonej przez liczbę ważeń cząstkowych.

3. Minimalna masa wagonu nie powinna być mniejsza niż 50 działek elementarnych.

§ 15. Błędy wskazań wagi spowodowane wpływem niecentrycznego obciążenia nie powinny przekraczać wartości określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia, przy obciążeniu równym 0,5 obciążenia maksymalnego, zaokrąglonym w górę do 1 t.

§ 16. Wagi powinny spełniać wymagania określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia:

1) w zakresie temperatury pracy od -10 °C do 40 °C lub

2) w innym zakresie temperatury pracy niż określony w pkt 1, oznaczonym na wadze, w przedziale nie mniejszym niż 30 °C;

3) przy zmianach napięcia w zakresie (- 15 ÷ 10) % jego wartości nominalnej, dla wag zasilanych napięciem o częstotliwości sieciowej;

4) przy spadku napięcia poniżej jego wartości nominalnej o daną wartość, dla wag zasilanych napięciem stałym;

5) przy wilgotności względnej 85 % w temperaturze równej górnej granicy zakresu temperatury pracy wagi, dla wag elektronicznych.

§ 17. Stabilność przedziału wskazań wagi elektronicznej powinna być taka, aby wartość bezwzględna różnicy między błędami wskazania wagi dla obciążenia zbliżonego do obciążenia maksymalnego, dla dowolnego z dwóch pomiarów, nie przekraczała 50 % wartości bezwzględnej błędów granicznych dopuszczalnych określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozdział  4

Przepis końcowy

§ 18. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WAG W ZALEŻNOŚCI OD KLASY DOKŁADNOŚCI

Klasa	Błędy graniczne dopuszczalne
dokładności wagi	zatwierdzenie typu i legalizacja	użytkowanie
0,2	± 0,10 %	± 0,2 %
0,5	± 0,25 %	± 0,5 %

ZAŁĄCZNIK Nr  2

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WSKAZAŃ PRZY WAŻENIU STATYCZNYM DLA OBCIĄŻEŃ WZRASTAJĄCYCH I MALEJĄCYCH

Błąd graniczny dopuszczalny	Wartość obciążenia m wyrażona w działkach elementarnych
± 0,5 d	0 < m ≤ 500
± 1,0 d	500 < m ≤ 2.000
± 1,5 d	2.000 < m ≤ 10.000

ZAŁĄCZNIK Nr  3

MAKSYMALNA MASA WAGONU W ZALEŻNOŚCI OD WARTOŚCI DZIAŁKI ELEMENTARNEJ I KLASY DOKŁADNOŚCI

Klasa	d	Maksymalna masa wagonu / d
dokładności wagi	kg	minimum	maksimum
0,2	≤ 50	1.000	5.000
0,5	≤ 100	500	2.500

1 Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 170, poz. 1652.

• Identyfikator: Dz.U.2004.27.235
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wagi wagonowe do ważenia w ruchu wagonów spiętych.
• Data aktu: 04/02/2004
• Data ogłoszenia: 25/02/2004
• Data wejścia w życie: 04/03/2004