Organizacja, zadania i wyposażenie ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenie akcji ratowniczych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA PRZEMYSŁU I HANDLU

z dnia 8 lutego 1995 r.

w sprawie organizacji, zadań i wyposażenia ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenia akcji ratowniczych.

Na podstawie art. 78 ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

PRZEPISY OGÓLNE

§  1.

1. Ratownictwo górnicze tworzą:

1) służby ratownictwa przedsiębiorcy,

2) Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego oraz inne podmioty zawodowo trudniące się ratownictwem górniczym, zwane dalej "jednostkami ratownictwa".

2. 1 Zadaniem podmiotów, o których mowa w ust. 1, jest niesienie niezwłocznej pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowia pracowników zakładu górniczego oraz innych osób znajdujących się w tym zakładzie, a także w razie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego, powstałych w szczególności wskutek pożaru, wybuchu gazów lub pyłu węglowego, wyrzutu gazów lub skał, wdarcia się wody do wyrobisk, zawału, tąpnięcia, otwierania wyrobisk izolowanych, penetracji nieczynnych wyrobisk, erupcji otworowej lub awarii energomechanicznej.

3. 2 Do zadań podmiotów, o których mowa w ust. 1, należy także wykonywanie prac profilaktycznych mających na celu zapobieganie bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa pracowników lub ruchu zakładu górniczego oraz bezpieczeństwa powszechnego.

§  2.

1. 3 Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, przedsiębiorca może, za zgodą właściwego organu nadzoru górniczego, spełnić obowiązek zorganizowania i utrzymywania służby ratownictwa w zakładzie górniczym przez:

1) stałą zorganizowaną współpracę służb ratownictwa przedsiębiorców lub

2) powierzenie jednostce ratownictwa, w całości lub w części, czynności w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Przedsiębiorca prowadzący ruch odkrywkowego zakładu górniczego, w którym nie są utrzymywane podziemne wyrobiska górnicze oraz nie istnieje możliwość powstania atmosfery niezdatnej do oddychania, może spełnić obowiązek zorganizowania i utrzymywania służby ratownictwa w zakładzie górniczym także przez powierzenie czynności w tym zakresie innym niż jednostka ratownictwa podmiotom zawodowo trudniącym się wykonywaniem zadań związanych z niesieniem pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi albo zagrożenia mienia.

3. 4 Zorganizowanie współpracy służb ratownictwa oraz powierzenia czynności w zakresie ratownictwa górniczego, o których mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić po zasięgnięciu opinii właściwych organizacji związków zawodowych.

§ 3. Jeżeli nie zachodzą okoliczności, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przedsiębiorca, niezależnie od wymagań dotyczących służby ratownictwa w zakładzie górniczym, powinien również spełniać wymagania przewidziane dla jednostki ratownictwa, określone w rozdziale 3 rozporządzenia.

§  4.

1. W przypadku współpracy, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 1, w umowie pomiędzy przedsiębiorcami należy w szczególności ustalić harmonogram utrzymywania zastępów dyżurujących w zakładach górniczych oraz wskazać stronę upoważnioną do koordynowania wszelkich przedsięwzięć związanych z wykonywaniem czynności objętych jej zakresem.

2. Przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 1, powinni spełniać wymagania przewidziane w § 3.

§ 5. W przypadku powierzenia czynności, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2, w umowie pomiędzy przedsiębiorcą a Centralną Stacją Ratownictwa Górniczego lub inną jednostką ratownictwa należy w szczególności ustalić:

1) harmonogram utrzymywania przez strony zastępów dyżurujących, z ewentualnym określeniem zakresu obowiązku delegowania przez przedsiębiorcę ratowników do zastępów dyżurujących w jednostce ratownictwa,

2) zasady współpracy w zakresie dotyczącym możliwości korzystania ze sprzętu i wyposażenia,

3) stronę uprawnioną do koordynowania przedsięwzięć będących przedmiotem umowy,

4) wielkość odpłatności przysługującej jednostce ratownictwa od przedsiębiorcy za usługi świadczone przez tę jednostkę.

§  6.

1. W razie powierzenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub innej jednostce ratownictwa czynności w zakresie ratownictwa górniczego przez więcej niż jednego przedsiębiorcę, wszystkie zainteresowane podmioty powinny dążyć do współpracy, w celu wykonania zadań, o których mowa w § 1 ust. 2, określając w drodze umowy szczegółowe zasady współpracy. Przepisy § 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

2. W razie powierzenia czynności, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2, Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego przedsiębiorca wykonuje obowiązek określony w art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96), zwanej dalej "ustawą".

3. W razie gdy nie zachodzą okoliczności określone w ust. 2, przedsiębiorca wykonuje obowiązek określony w art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy przez zawarcie odrębnej umowy z Centralną Stacją Ratownictwa Górniczego, w której należy ustalić:

1) rodzaj specjalistycznych służb Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, zobowiązanych do uczestnictwa w akcji ratowniczej,

2) zasady wykorzystania specjalistycznego sprzętu ratowniczego,

3) zasady koordynacji przedsięwzięć związanych z realizacją zadań, o których mowa w § 1 ust. 2,

4) wysokość odpłatności za usługi świadczone przez Centralną Stację Ratownictwa Górniczego.

§ 7. 5 Zobowiązując przedsiębiorcę do dokonania zmian w organizacji lub wyposażeniu ratownictwa górniczego w trybie art. 75 ust. 2 ustawy, właściwy organ nadzoru górniczego może w szczególności nakazać przedsiębiorcy:

1) stałą zorganizowaną współpracę służb ratownictwa przedsiębiorców lub

2) powierzenie czynności w zakresie ratownictwa górniczego Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub innej jednostce ratownictwa.

§ 7a. 6  

1. Jednostki ratownictwa koordynują działania podległych im jednostek organizacyjnych i służb ratownictwa.

2. Jednostki ratownictwa mogą w drodze umowy powierzyć wybranej jednostce ratownictwa koordynowanie ich zadań w zakresie ratownictwa górniczego.

§  8.

1. W celu prawidłowego funkcjonowania ratownictwa górniczego dla każdego zakładu górniczego należy sporządzić plan ratownictwa, który w szczególności powinien określać sposób prowadzenia akcji ratowniczej w razie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub ruchu zakładu górniczego, spowodowanego pożarem, tąpnięciem, wybuchem gazów lub pyłu węglowego, wyrzutem gazów i skał, zawałem wyrobiska, wdarciem się wody do wyrobisk górniczych, erupcją płynu złożowego, wydzielaniem się siarkowodoru, wybuchem pyłów siarkowych, awarii energomechanicznych lub innymi przyczynami.

2. Plan, o którym mowa w ust. 1, powinien wskazywać sposób wykonania obowiązków w zakresie ratownictwa górniczego, a w szczególności:

1) organizację służb ratownictwa w zakładzie górniczym,

2) podmioty zobowiązane do współpracy ze służbą ratownictwa w zakładzie górniczym, ze wskazaniem ustalonego zakresu współpracy,

3) niezbędne wyposażenie w sprzęt ratowniczy.

3. W przypadkach, o których mowa w § 2 ust. 2, plan ratownictwa powinien wskazywać podmiot zobowiązany do uczestniczenia w akcji ratowniczej oraz określać sposób współdziałania służb zakładu górniczego z prowadzącym akcję.

4. 7 Plan ratownictwa, o którym mowa w ust. 1, podlega zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez właściwy organ nadzoru górniczego po przedstawieniu przez przedsiębiorcę opinii jednostki ratownictwa wskazanej przez ten organ.

5. Szczegółowe wymagania dotyczące treści planu ratownictwa oraz sposobu jego sporządzania określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§  9.

1. W zakładzie górniczym i w jednostce ratownictwa należy prowadzić dokumentację w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Rodzaje dokumentacji, o której mowa w ust. 1, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. 8 Jednostka ratownictwa górniczego wskazana przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego opracowuje wzory dokumentacji, o której mowa w ust. 1.

§ 10. Za stan ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym odpowiada kierownik ruchu zakładu górniczego.

Rozdział  2

ZADANIA, ORGANIZACJA I WYPOSAŻENIE SŁUŻB RATOWNICTWA W ZAKŁADZIE GÓRNICZYM

1.

 Postanowienia ogólne

§  11.

1. Przepisy niniejszego rozdziału określają wymagania, jakim powinny odpowiadać służby ratownictwa w podziemnych zakładach górniczych i w zakładach wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.

2. Wymagania, jakim powinna odpowiadać służba ratownictwa w odkrywkowych zakładach górniczych, określa każdorazowo plan ratownictwa, o którym mowa w § 8.

3. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do odkrywkowych zakładów górniczych, jeśli w zakładach tych utrzymywane są podziemne wyrobiska górnicze lub istnieje możliwość powstania atmosfery niezdatnej do oddychania i do magazynowania substancji w górotworze.

4. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do organizacji ratownictwa górniczego w zakładach wykonujących prace geologiczne, obejmujące roboty wykonywane w granicach obszaru górniczego, utworzonego dla kopaliny podstawowej, lub wykonywane z użyciem materiałów wybuchowych albo gdy projektowana głębokość wyrobiska przekracza 30 m oraz do składania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

§  12.

1. W zakładzie górniczym powinna być zorganizowana drużyna ratownicza oraz odpowiednio wyposażona kopalniana stacja ratownictwa górniczego.

2. W przypadku zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi obowiązek posiadania kopalnianej stacji ratownictwa górniczego może zostać spełniony przez utrzymywanie zakładowej stacji ratownictwa górniczego, obejmującej zakresem działania cały teren objęty robotami prowadzonymi przez przedsiębiorcę.

3. Do zakładowej stacji ratownictwa stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

§  13.

1. Drużynę ratowniczą zakładu górniczego stanowią kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, jego zastępcy, ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego.

2. 9 W skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego wchodzą także w charakterze specjalistów osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, które wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego.

§  14.

1. W drużynie ratowniczej zakładu górniczego powinny być wydzielone zastępy ratownicze.

2. Zastęp ratowniczy składa się z zastępowego oraz czterech ratowników, z których jeden pełni dodatkowo funkcję zastępcy zastępowego.

3. Zastępowych wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. Pracą poszczególnych zastępów kierują zastępowi.

4. Liczba zastępowych w drużynie ratowniczej powinna być odpowiednio większa od liczby zastępów tworzących drużynę ratowniczą.

5. W przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy, w drużynie ratowniczej należy utrzymywać specjalistyczne zastępy ratownicze do wykonywania w czasie akcji ratowniczej prac, które wymagają szczególnych umiejętności, zwłaszcza w zakresie obsługi specjalistycznych urządzeń.

§  15.

1. Drużyną ratowniczą zakładu górniczego kieruje kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien mieć co najmniej dwóch zastępców.

3. 10 Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub co najmniej jeden z jego zastępców powinien być ratownikiem górniczym.

§  16.

1. Kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego oraz jego zastępców wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego spośród osób kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu tego zakładu.

2. W przypadkach szczególnych w zakładach górniczych innych niż podziemne można w odniesieniu do kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego odstąpić od niektórych wymagań określonych w ust. 1 i § 15 ust. 2.

§ 17. Do obowiązków kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego należy w szczególności:

1) zapewnienie wymaganego wyposażenia i wyszkolenia drużyny ratowniczej oraz wyposażenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

2) dbanie o stałą gotowość drużyny ratowniczej, odpowiedni stan pomieszczeń, właściwe zatrudnianie zastępów dyżurujących oraz sprawne działanie sprzętu stanowiącego wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

3) prowadzenie zgodnie z harmonogramem ćwiczeń ratowniczych oraz terminowe kierowanie ratowników na badania lekarskie i wymagane szkolenia,

4) kontrola pracy mechaników sprzętu ratowniczego, nadzór nad pracą punktu wydawania tlenowych aparatów ucieczkowych i gospodarką pochłaniaczami ochronnymi oraz prowadzenie przeszkolenia załóg w ich użytkowaniu.

5) 11 kontrola, co najmniej raz w miesiącu, stanu tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych i pozostałego sprzętu ratowniczego oraz przedstawianie jej wyników, co najmniej raz na kwartał, kierownikowi ruchu zakładu górniczego, który powinień udokumentować fakt zapoznania się z tymi wynikami,

6) prowadzenie ewidencji członków drużyny ratowniczej i udokumentowanie w niej badań lekarskich, ćwiczeń, dyżurów, szkoleń i udziału w akcjach ratowniczych,

7) prowadzenie ewidencji osób przeszkolonych w zakresie ratownictwa, nie będących ratownikami,

8) przestrzeganie zasad obowiązujących przy obchodzeniu się z gazami sprężonymi, terminów przeglądów odpowiednich części tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych oraz legalizacji butli i przyrządów kontrolno-pomiarowych.

§ 18. W razie zawarcia przez przedsiębiorcę z Centralną Stacją Ratownictwa Górniczego lub inną jednostką ratownictwa umowy, o której mowa w § 5, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest zobowiązany do:

1) wyznaczania ratowników do pełnienia dyżurów w górniczym pogotowiu ratowniczym, utrzymywanym przez tę jednostkę.

2) opracowywania, z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym, harmonogramu ćwiczeń dla zastępów ratowniczych w uzgodnieniu z jednostką ratownictwa.

§  19.

1. Przynależność do drużyny ratowniczej jest dobrowolna.

2. Ratownik górniczy obowiązany jest uczestniczyć w pogotowiu ratowniczym oraz brać udział w ćwiczeniach i akcjach ratowniczych.

3. Ratownik obowiązany jest co 5 lat odbyć kurs okresowy dla ratowników górniczych.

4. 12 W razie niewywiązywania się ratownika ze swoich obowiązków powinien on zostać na okres do 14 dni zawieszony w wykonywaniu czynności członka drużyny ratowniczej. Jeżeli w tym terminie nie ustąpi przyczyna zawieszenia, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien skreślić go ze składu drużyny ratowniczej.

§ 20. W razie wezwania lub ogłoszenia alarmu w zakładzie górniczym, ratownik obowiązany jest niezwłocznie zgłosić się do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub do innego wyznaczonego miejsca.

§  21.

1. Mechaników sprzętu ratowniczego, zwanych dalej "mechanikami", wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego, na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego wyznacza, spośród podległych mu mechaników, pierwszego mechanika, który sprawuje nadzór nad pozostałymi mechanikami.

§  22.

1. Do obowiązków mechanika należy w szczególności:

1) utrzymywanie na swojej zmianie w stałej gotowości do akcji tlenowych i powietrznych aparatów oddechowych roboczych oraz pozostałego sprzętu,

2) kontrola, naprawa, konserwacja i dezynfekcja tlenowych i powietrznych aparatów oddechowych roboczych oraz pozostałego sprzętu ratowniczego, stanowiącego wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa, i prowadzenie odpowiednich książek kontroli,

3) zaopatrywanie wszystkich urządzeń ratowniczych w numery i znaki własności stosowane w zakładzie górniczym,

4) przedstawianie raz w miesiącu kierownikowi kopalnianej stacji ratownictwa górniczego do wglądu i potwierdzenia wszystkich prowadzonych książek ewidencyjno-kontrolnych,

5) zapewnienie, aby w pomieszczeniach przeznaczonych na przechowywanie tlenowych i powietrznych aparatów oddechowych roboczych oraz pozostałego sprzętu ratowniczego znajdował się wyłącznie sprzęt sprawny, przygotowany do akcji.

2. Do obowiązków mechanika sprzętu ratowniczego należy ponadto:

1) zgłoszenie dyspozytorowi ruchu zakładu górniczego miejsca pobytu dyżurujących na dole zastępów ratowniczych, z podaniem sposobu ich alarmowania,

2) ułożenie kart wezwań ratowników według stanu zatrudnienia, na podstawie wykazów markowni.

§  23.

1. Mechanikowi zabrania się dokonywania w tlenowych i powietrznych aparatach oddechowych napraw i regulacji podzespołów, które są zastrzeżone przez producenta danego sprzętu.

2. Naprawy i regulacje w tym zakresie mogą być wykonywane wyłącznie przez serwisy techniczne producentów.

§  24.

1. W zakładzie górniczym można stosować wyłącznie sprzęt ratowniczy do ochrony dróg oddechowych, dopuszczony do stosowania na podstawie odrębnych przepisów.

2. Stan sprzętu, o którym mowa w ust. 1, a także innych urządzeń niezbędnych do prowadzenia akcji ratowniczej powinien w szczególności zapewnić:

1) skuteczne prowadzenie prac ratowniczych,

2) bezpieczeństwo ludzi w czasie likwidacji zagrożenia, zwłaszcza podczas wykonywania prac niebezpiecznych, wymagających użycia sprzętu specjalistycznego.

3. Sprzęt ratowniczy powinien być używany zgodnie z zasadami określonymi w instrukcjach wydanych przez producenta sprzętu.

4. 13 Kopalniana stacja ratownictwa górniczego i służby ratownictwa w zakładzie górniczym powinny być wyposażone w dostosowany do rodzaju zakładu górniczego:

1) sprzęt ochrony dróg oddechowych,

2) przyrządy pomiarowe i kontrolne,

3) sprzęt ratowniczy i pomocniczy,

4) sprzęt medyczny,

5) sprzęt ochrony osobistej i odzież ochronną.

5. 14 Szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia w zależności od rodzaju zagrożeń występujących w zakładzie górniczym określa plan ratownictwa, o którym mowa w § 8.

§  25.

1. W celu zapewnienia możliwości natychmiastowego użycia sprzętu ratowniczego powinien on być w odpowiedni sposób przechowywany, konserwowany i okresowo kontrolowany. Szczegółowe zasady obowiązujące w tym zakresie określają instrukcje wydane przez producenta sprzętu.

2. Tlenowe i powietrzne aparaty oddechowe robocze i aparaty ewakuacyjne należy przechowywać w kopalnianych stacjach ratownictwa górniczego.

3. Aparaty, o których mowa w ust. 2, mogą być wydawane wyłącznie przez mechaników sprzętu ratowniczego, na polecenie kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego albo jego zastępców, lub kierownika akcji ratowniczej.

4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego obowiązany jest powiadomić kierownika ruchu zakładu górniczego o każdym wypadku podczas użycia aparatów, o których mowa w ust. 2.

5. W razie powstania wypadku, o którym mowa w ust. 4, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest obowiązany zapewnić:

1) odczytanie w aparacie, w którym zdarzył się wypadek, zapasu tlenu na manometrze oraz zamknięcie następnie zaworu butli tlenowej,

2) zabezpieczenie aparatu, wraz z przykręconą do niego maską używaną podczas wypadku, do dalszych badań,

3) 3 sztuki nie używanych i zaplombowanych pochłaniaczy CO₂ tej samej partii, serii i daty produkcji, jakich użyto w aparacie, w którym zdarzył się wypadek,

4) 15 przesłanie aparatu z pochłaniaczami, o których mowa w pkt 3, do dalszych badań jednostce wskazanej przez właściwy organ nadzoru górniczego.

§  26.

1. Konserwację sprzętu ratowniczego należy przeprowadzić po każdorazowym jego użyciu, a także w okresach określonych instrukcjami, o których mowa w § 25 ust. 1.

2. Do konserwacji, kontroli i naprawy sprzętu ratowniczego zobowiązani są mechanicy sprzętu ratowniczego.

§  27.

1. Sprzęt ratowniczy powinien być oznakowany symbolem zakładu górniczego i kolejnym numerem zgodnym z numerem podanym w ewidencji sprzętu ratowniczego, a także innymi oznaczeniami, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów.

2. W celu ewidencji sprzętu ratowniczego należy prowadzić dokumentację określoną w przepisach szczególnych, w której należy odnotować informacje o użyciu sprzętu oraz o przeprowadzonej kontroli jego sprawności i o ewentualnych jego naprawach.

§  28.

1. Pomieszczenia, w których przechowywany jest sprzęt ratowniczy, muszą zapewniać odpowiednie warunki do składowania, konserwacji i kontroli sprzętu.

2. Pomieszczenia, o których mowa w ust. 1, powinny być zabezpieczone przed dostępem do nich osób niepowołanych.

§ 29. W zakładzie górniczym należy, w uzasadnionych przypadkach, utrzymywać w stanie gotowości jednostki transportowe do natychmiastowego przewozu sprzętu ratowniczego na miejsce akcji ratowniczej.

2.

 Wymagane kwalifikacje ratownika górniczego i mechanika sprzętu ratowniczego

§ 30. Ratownikiem górniczym może być osoba, która:

1) ukończyła 21 lat, a nie przekroczyła 45 roku życia,

2) ma co najmniej roczny staż pracy w zakładzie górniczym w danej specjalności,

3) ma odpowiedni stan zdrowia oraz odpowiednie predyspozycje psychiczne, potwierdzone specjalistycznymi badaniami,

4) ukończyła kurs podstawowy dla ratowników górniczych i zdała egzamin z wynikiem pozytywnym.

§ 31. Mechanikiem sprzętu ratowniczego może być ratownik górniczy lub były ratownik górniczy, który:

1) 16 ma staż ratowniczy nie krótszy niż 5 lat i wykształcenie co najmniej zawodowe techniczne,

2) ukończył kurs podstawowy dla mechaników sprzętu ratowniczego i zdał egzamin z wynikiem pozytywnym.

§ 31a. 17  

1. Właściwy organ nadzoru górniczego powołuje komisję kwalifikacyjną przy jednostce ratownictwa, która organizuje i prowadzi kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego.

2. Zadaniem komisji kwalifikacyjnej, o której mowa w ust. 1, jest przeprowadzanie egzaminów dla kandydatów.

3. W skład komisji kwalifikacyjnej wchodzą przewodniczący, sekretarz oraz członkowie, którzy powinni posiadać stwierdzone kwalifikacje wymagane na stanowiskach kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego.

4. Komisja przeprowadza egzamin w zespołach egzaminacyjnych, których skład ustala przewodniczący komisji spośród jej członków.

5. Przewodniczący komisji kwalifikacyjnej powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o terminie i miejscu egzaminu. Przedstawiciel właściwego organu nadzoru górniczego może brać udział w egzaminie na prawach członka komisji.

6. O wyniku egzaminu zespół egzaminacyjny decyduje większością głosów, ustalając go jako "pozytywny" lub "negatywny".

7. Z przebiegu egzaminu należy sporządzić protokół, który podpisują wszyscy członkowie zespołu egzaminacyjnego.

8. W przypadku negatywnego wyniku egzaminu kandydat ma prawo przystąpienia do ponownego egzaminu w czasie nie krótszym niż dwa miesiące i nie dłuższym niż sześć miesięcy od dnia ogłoszenia wyniku egzaminu.

§ 31b. 18  

1. Przewodniczący komisji kwalifikacyjnej przedstawia protokół egzaminacyjny, wraz z dokumentami kandydata, właściwemu organowi nadzoru górniczego.

2. Właściwy organ nadzoru górniczego stwierdza kwalifikacje kandydata, który złożył egzamin z wynikiem pozytywnym, wystawiając zaświadczenie o stwierdzeniu kwalifikacji.

§ 31c. 19 Właściwy organ nadzoru górniczego zatwierdza programy kursów podstawowych wymaganych dla stwierdzenia kwalifikacji ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego.

§ 31d. 20  

1. Stwierdzenie kwalifikacji, o których mowa w § 30 i 31, wymaga uiszczenia opłaty egzaminacyjnej w wysokości 5% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w kwartale poprzedzającym miesiąc, w którym kandydat przystępuje do egzaminu, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

2. Opłaty, o których mowa w ust. 1, wpłaca się na rachunek bankowy lub gotówką w miejscu wskazanym przez jednostkę ratownictwa górniczego organizującą egzamin.

3. Wpłaty z tytułu opłat egzaminacyjnych są przychodami jednostki, o której mowa w ust. 2.

3.

 Szkolenie ratownicze

§  32.

1. Szkoleniu z zakresu ratownictwa górniczego podlegają:

1) osoby kierownictwa akcji ratowniczych,

2) osoby kierownictwa drużyn ratowniczych,

3) 21 lekarze-ratownicy górniczy,

4) 22 pozostali członkowie drużyny ratowniczej,

5) osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, nie wchodzące w skład drużyny ratowniczej.

2. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, powinno być prowadzone w formie kursów, seminariów i ćwiczeń ratowniczych, zgodnie z zasadami szkolenia określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

3. 23 Zgodnie z zasadami szkolenia określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia jednostka ratownictwa wskazana przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego opracuje programy szkolenia, o których mowa w ust. 1. Programy te podlegają zatwierdzeniu przez właściwy organ nadzoru górniczego.

4. Szkolenie należy prowadzić z uwzględnieniem danej specjalności, wynikającej z rodzaju robót wykonywanych w poszczególnych zakładach górniczych.

5. Szkolenie powinno być prowadzone przez osoby mające odpowiednie kwalifikacje.

6. Szkolenie powinno być prowadzone z oderwaniem od pracy.

§  33.

1. Każdy ratownik biorący udział w ćwiczeniach musi mieć aktualne świadectwo odbycia badania lekarskiego, stwierdzające jego zdolność do pełnienia obowiązków ratownika górniczego, oraz aktualne świadectwo ukończenia kursu ratowniczego.

2. Ratownik, który odbywa ćwiczenia, nie może być zatrudniony na zmianie poprzedzającej ćwiczenia i następującej po ćwiczeniach.

§ 34. Liczbę osób biorących udział w ćwiczeniach ustala każdorazowo kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, przy czym liczba ta w podziemnym zakładzie górniczym nie może być mniejsza niż 10 i większa niż 20.

4.

 Zabezpieczenie medyczne służby ratownictwa górniczego

§ 35. 24  

1. Przedsiębiorca powinien zapewnić ratownikom górniczym i kandydatom na ratowników górniczych przeprowadzanie badań lekarskich w celu stwierdzenia ich przydatności do służby w ratownictwie górniczym.

2. Rodzaje badań, zakres, metodykę i przebieg oraz częstotliwość ich przeprowadzania określają zasady oceny medycznej zdolności do pracy w ratownictwie górniczym, opracowane przez jednostkę ratownictwa wskazaną przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

3. Dla każdego ratownika górniczego prowadzi się dokumentację lekarską zawierającą wszystkie dane o jego stanie zdrowia wynikające z badań, o których mowa w ust. 1, w tym wyniki badań przeprowadzonych w stacjach ratowniczych, przychodniach medycznych, wpisy o zachorowaniach, leczeniu i uzyskanych zwolnieniach.

§ 36. 25  

1. Ratownikom górniczym należy zapewnić opiekę lekarską obejmującą:

1) badania lekarskie przed każdorazowym rozpoczęciem dyżurów w jednostce ratownictwa,

2) pomoc ambulatoryjną w czasie pełnienia dyżurów w jednostce ratownictwa,

3) pomoc lekarską w czasie akcji ratowniczych,

4) sprawdzanie stanu zdrowia bezpośrednio po zakończeniu udziału w akcji ratowniczej.

2. Opiekę lekarską, o której mowa w ust. 1, zapewniają lekarze-ratownicy górniczy.

§ 37. 26 Organizację pomocy lekarskiej w czasie prowadzenia akcji ratowniczej określa plan ratownictwa, o którym mowa w § 8.

§ 38-42. 27 (skreślone).

5.

 Szczegółowe wymagania w zakresie organizacji i wyposażenia służby ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym

§  43.

1. Kopalniana stacja ratownictwa górniczego powinna mieć pomieszczenia przeznaczone do przechowywania i konserwacji sprzętu ratowniczego, do szkolenia teoretycznego i praktycznego ratowników oraz grupowania ratowników zmobilizowanych do akcji ratowniczej.

2. W kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinna znajdować się komora ćwiczeń ratowniczych do prowadzenia praktycznych ćwiczeń ratowniczych oraz szkolenia pracowników tego zakładu w posługiwaniu się sprzętem ochrony dróg oddechowych.

3. W punkcie ratownictwa górniczego powinien znajdować się zespół pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania i konserwacji sprzętu ratowniczego. Pomieszczenia te powinny odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla tego rodzaju pomieszczeń w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§  44.

1. Kopalniana stacja ratownictwa górniczego powinna być usytuowana w pobliżu szybu zjazdowego.

2. W zakładzie górniczym, w którym prowadzone są roboty górnicze i zjazd pracowników w kilku rejonach znacznie oddalonych od siebie, należy utrzymywać oprócz kopalnianej stacji ratownictwa górniczego także punkt (punkty) ratownictwa górniczego.

3. Decyzję o utworzeniu punktu ratownictwa górniczego i o jego lokalizacji podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 45. 28 Projekt budowy (przebudowy) kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien być zgodny z właściwą Polską Normą.

§ 46. W zależności od liczby pracowników przebywających pod ziemią w ciągu doby ustala się następujące kategorie stacji ratownictwa górniczego:

Kategoria stacji	Liczba pracowników zatrudnionych w wyrobiskach
I	do 500
II	od 501 do 2000
III	powyżej 2000

§ 47. 29  

1. Wyposażenie punktu ratownictwa górniczego w tlenowe lub powietrzne aparaty oddechowe robocze i ewakuacyjne, materiały i sprzęt do prowadzenia akcji, kontroli, konserwacji i napraw oraz rodzaje niezbędnych pomieszczeń w punkcie ratownictwa ustala właściwy organ nadzoru górniczego, na wniosek kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Punkt ratownictwa górniczego powinien być wyposażony co najmniej w 10 tlenowych lub powietrznych aparatów roboczych oraz dwa pozostające w rezerwie.

§  48.

1. Każda osoba, której przydzielono pochłaniacz ochronny lub tlenowy aparat ucieczkowy, jest obowiązana:

1) mieć przy sobie pochłaniacz (aparat) od chwili zjazdu do wyrobisk do chwili wyjazdu na powierzchnię,

2) posługiwać się pochłaniaczem (aparatem) zgodnie z instrukcją użytkowania oraz chronić go przed uszkodzeniem,

3) odbywać okresowe szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie posługiwania się takim sprzętem.

2. Do kontroli przestrzegania postanowień ust. 1 są zobowiązane osoby dozoru ruchu zakładu górniczego.

3. Sposób gospodarowania pochłaniaczami ochronnymi i tlenowymi aparatami ucieczkowymi w zakładzie górniczym oraz zasady szkolenia w zakresie ich używania określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§  49.

1. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest obowiązany ustalić liczebność i skład drużyny ratowniczej, uwzględniając rodzaje i stopień zagrożeń występujących w zakładzie górniczym.

2. Liczba ratowników w drużynie ratowniczej zakładu górniczego jest zależna od liczby pracowników zatrudnionych w ciągu doby pod ziemią i powinna wynosić co najmniej:

1) 15 ratowników górniczych, przy liczbie pracowników nie przekraczającej 500,

2) 50 ratowników górniczych, przy liczbie pracowników od 501 do 2000,

3) 80 ratowników górniczych, przy liczbie pracowników przekraczającej 2000.

3. 30 (skreślony).

§ 50. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym oraz jego zastępcy powinni:

1) mieć co najmniej pięcioletni staż ratownika górniczego,

2) ukończyć kurs dla kandydatów na kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego,

3) co 5 lat odbywać kurs okresowy dla kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego,

4) mieć możliwość niezwłocznego przybycia na wezwanie z zakładu górniczego.

§ 51. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnych zakładach górniczych, wydobywających kopaliny palne, nie może równocześnie pełnić innych funkcji w kierownictwie lub dozorze ruchu zakładu górniczego.

§ 52. 31 Funkcję zastępowego może pełnić ratownik górniczy posiadający co najmniej 5-letni staż w ratownictwie górniczym.

§  53.

1. Znaczki ratowników w markowni powinny odróżniać się od znaczków innych pracowników dołowych.

2. W razie stosowania ewidencji komputerowej pracowników, identyfikatory ratowników powinny odróżniać się od identyfikatorów pozostałych pracowników.

§  54.

1. Mechanicy powinni być zatrudnieni w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na wszystkich zmianach, zarówno w dniach roboczych, jak i w dniach wolnych od pracy.

2. Oprócz mechaników stale zatrudnionych w kopalnianej stacji (punkcie) ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym powinni być zatrudnieni co najmniej dwaj mechanicy rezerwowi.

3. Mechanicy rezerwowi obowiązani są raz na kwartał pełnić 5-dniowy dyżur w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na zmianie, na której jest zatrudniony pierwszy mechanik.

§ 55. 32  

1. W wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych wydobywających kopaliny palne należy utrzymywać zastępy ratownicze dyżurujące stale na wszystkich zmianach w dniach pracy oraz w dniach wolnych od pracy, z tym że w dniach pracy powinny być utrzymywane w wyrobiskach co najmniej dwa zastępy.

2. W zakładach górniczych innych aniżeli wymienione w ust. 1 utrzymywanie dyżurujących zastępów ratowniczych jest obowiązkowe, jeżeli wynika to z planu ratownictwa.

§ 56. 33  

1. W uzasadnionych przypadkach w dni wolne od pracy, za zgodą właściwego organu nadzoru górniczego, dla dwóch lub więcej zakładów górniczych mogą być utrzymywane dyżury co najmniej dwóch zastępów ratowniczych oraz dodatkowo mechanika sprzętu ratowniczego i osoby dozoru ruchu będącej ratownikiem górniczym.

2. Zastępy dyżurujące dla dwóch lub więcej zakładów górniczych powinny przebywać w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub w jej pobliżu i mieć zapewnioną opiekę lekarską.

3. Do dyspozycji zastępów dyżurujących, zabezpieczających dwa lub więcej zakładów górniczych, powinien być utrzymywany przez cały okres dyżuru środek transportu, wraz z kierowcą, przystosowany do przewozu ludzi i sprzętu ratowniczego.

4. Jeżeli w jednym z zakładów górniczych są utrzymywane zastępy, o których mowa w ust. 1, w pozostałych zakładach górniczych należy zatrudniać na każdej zmianie co najmniej jednego ratownika górniczego-przewodnika, znającego zakład górniczy, a w szczególności układ wyrobisk.

§  57.

1. Zastępy dyżurujące w podziemnych zakładach górniczych powinny być zatrudnione przede wszystkim przy pracach profilaktycznych w wyrobiskach, z których mają zapewniony szybki transport do innych rejonów zakładu górniczego.

2. 34 Rodzaj i miejsce pracy zastępów zatrudnionych w warunkach, o których mowa w ust. 1, określa kierownik działu wentylacji zakładu górniczego, który ustalenia te powinien odnotować w dzienniku kopalnianej stacji ratownictwa górniczego przed podjęciem pracy zastępu dyżurującego.

3. Zmiana zastępów dyżurujących odbywa się w razie potrzeby w miejscu pracy lub na wyznaczonej drodze dojścia do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§  58.

1. Zastęp dyżurujący powinien mieć bezpośrednią łączność z centralą telefoniczną zakładu górniczego.

2. 35 Zastępowy zastępu dyżurującego obowiązany jest powiadomić o miejscu pracy zastępu, zakresie wykonywanych robót i numerze aparatu telefonicznego:

1) kopalnianą stację ratownictwa górniczego,

2) dyspozytora ruchu zakładu górniczego.

Dane te powinny być odpowiednio udokumentowane przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego oraz w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

2a. 36 Zastępowy zastępu, o którym mowa w ust. 2, obowiązany jest również powiadomić centralę telefoniczną zakładu górniczego o miejscu pracy zastępu i numerze aparatu telefonicznego.

3. Mechanik sprzętu ratowniczego dyżurujący w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest obowiązany sprawdzić łączność z zastępem dyżurującym przynajmniej 2 razy na zmianę.

4. Zastępowy zastępu dyżurującego, udający się do miejsca pracy na dole lub powracający z tego miejsca po ukończeniu pracy, w drodze do szybu jest obowiązany zgłaszać się telefoniczne do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§  59.

1. Zastęp dyżurujący powinien składać się z ratowników o różnych specjalnościach.

2. Ratownicy zastępu dyżurującego powinni być zapoznani z układem wyrobisk zakładu górniczego.

3. Imienny skład zastępu dyżurującego ustala kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, z uwzględnieniem postanowień ust. 1.

4. Mechanik sprzętu ratowniczego wpisuje do "Dziennika kopalnianej stacji (punktu) ratownictwa górniczego" nazwiska ratowników, numery tlenowych aparatów oddechowych, miejsce pracy zastępu oraz zadania do wykonania.

§ 60. 37  

1. Zastęp dyżurujący powinien być wyposażony w odpowiedni sprzęt określony w planie ratownictwa, o którym mowa w § 8, a w szczególności:

1) tlenomierze o pomiarze ciągłym i sygnalizacji zadanego progu zawartości tlenu,

2) przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości gazów, a w szczególności CO, CO₂ i CH₄,

3) przyrządy do pomiaru wilgotności i temperatury.

2. Wyposażenie, o którym mowa w ust. 1, powinno być przechowywane jak najbliżej miejsca pracy dyżurującego zastępu ratowniczego.

3. Jeżeli dyżurujący zastęp ratowniczy jest zatrudniony przez dłuższy czas w tym samym rejonie zakładu górniczego, wyposażenie tego zastępu można pozostawić w wyrobisku podziemnym. Aparaty oddechowe należy jednak wywozić na powierzchnię co najmniej raz na 24 godziny celem przeprowadzenia ich kontroli przez mechanika sprzętu ratowniczego, a pozostały sprzęt ratowniczy należy wywieźć na powierzchnię w okresach zgodnych z instrukcjami kontroli i konserwacji tego sprzętu.

4. Wyposażenie, o którym mowa w ust. 3, powinno być przekazywane w podziemnych wyrobiskach pomiędzy zastępowymi zastępów kończących i podejmujących pracę.

§ 61. 38 Plan ratownictwa, o którym mowa w § 8, określa:

1) liczbę zastępów dyżurujących, dostosowaną do ilości załogi zatrudnionej w zakładzie górniczym, które należy utrzymywać na poszczególnych zmianach w dniach pracy oraz w dniach wolnych od pracy, przy spełnieniu wymogów określonych w § 55 i 56,

2) organizację dyżurów zastępów ratowniczych, w przypadku utrzymywania ich dla dwóch lub więcej zakładów górniczych.

6.

 Szczegółowe wymagania w zakresie organizacji służby ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi ³⁹

§ 62. W zakładach górniczych wydobywających ropę naftową i gaz ziemny należy utrzymywać co najmniej:

1) w granicach lądu:

a) 2 zastępy ratownicze przy występującym zagrożeniu siarkowodorowym,

b) 1 zastęp ratowniczy przy występowaniu innych zagrożeń,

2) w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej - 2 zastępy ratownicze na każdym z obiektów wydobywczych zakładu.

§ 63. W zakładach wydobywających siarkę otworami wiertniczymi metodą wytapiania minimalna liczba zastępów powinna być następująca:

Liczba pracowników zakładu górniczego	Kategoria kopalnianej stacji ratownictwa górniczego	Liczba zastępów
do 100	I	2
od 101 do 500	II	4
powyżej 500	III	8

§ 64. 40 W przypadkach innych niż określone w § 62 i 63 oraz § 67 organizacja służby ratownictwa górniczego powinna odpowiadać wymaganiom określonym w planie ratownictwa, o którym mowa w § 8.

§ 65. 41  

1. Kierownikiem kopalnianej lub zakładowej stacji ratownictwa górniczego może być osoba:

1) kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego o dużym doświadczeniu w zakresie opanowywania zagrożeń w danej specjalności albo

2) kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, będąca ratownikiem albo byłym ratownikiem górniczym o stażu w ratownictwie nie krótszym niż 3 lata.

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, są obowiązane ukończyć z wynikiem pozytywnym szkolenie określone w § 74 ust. 3 pkt 1 oraz co 5 lat odbyć ponowne szkolenie (kurs).

§  66.

1. Miejsce pracy ratowników zatrudnionych na danej zmianie oraz innych pozostających w dyspozycji należy odnotować u dyspozytora zakładu górniczego lub w miejscu określonym w planie ratownictwa.

2. W szczególnych przypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może nakazać pełnienie stałego dyżuru zastępu ratowniczego w określonym miejscu i czasie.

§ 67. W zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego, prowadzących roboty geologiczne wykonywane w granicach obszaru górniczego, utworzonego dla kopaliny podstawowej, lub wykonywane z użyciem materiałów wybuchowych albo gdy projektowana głębokość wyrobiska przekracza 30 m należy utrzymywać:

1) co najmniej 4 zastępy ratownicze, gdy roboty są wykonywane w granicach lądu stałego,

2) 2 zastępy dla każdego z obiektów (platformy wiertniczej), gdy roboty są wykonywane w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozdział  3

ZADANIA, ORGANIZACJA ORAZ WYPOSAŻENIE JEDNOSTKI RATOWNICTWA

1.

 Postanowienia ogólne

§  68.

1. Jednostka ratownictwa powinna spełniać wymagania niezbędne do wykonywania czynności w zakresie ratownictwa górniczego, w szczególności dysponować zastępami ratowniczymi i pogotowiami specjalistycznymi oraz sprzętem niezbędnym do realizowania jej zadań.

2. Do zadań jednostki ratownictwa, oprócz niesienia pomocy, o której mowa w § 1 ust. 2, należy w szczególności:

1) organizowanie i prowadzenie kursów szkoleniowych z zakresu ratownictwa górniczego,

2) przeprowadzanie ćwiczeń z zakresu ratownictwa górniczego,

3) przeprowadzanie badań lekarskich ratowników górniczych,

4) badanie i opiniowanie sprzętu ratowniczego,

5) wykonywanie specjalistycznych analiz chemicznych prób powietrza.

3. W razie powierzenia przez przedsiębiorcę jednostce ratownictwa czynności w zakresie ratownictwa górniczego, dodatkowe zadania jednostki ratownictwa wynikać mogą z umowy, o której mowa w § 5. Zadania te mogą obejmować w szczególności udzielanie pomocy technicznej przy organizowaniu i wyposażeniu ratownictwa w zakładzie górniczym.

4. 42 Właściwy organ nadzoru górniczego, w celu prawidłowego wykonania zadań, o których mowa w ust. 2 i 3, może nakazać jednostce ratownictwa niezbędne zmiany w organizacji oraz uzupełnienie lub zmiany wyposażenia, w zakresie określonym w przepisach rozporządzenia.

§  69.

1. Jednostka ratownictwa może wykonywać swoje zadania za pomocą:

1) dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych,

2) zawodowych pogotowi specjalistycznych,

3) dyżurujących zastępów dla grup zakładów górniczych.

2. Zawodowymi ratownikami górniczymi, tworzącymi drużynę ratowniczą jednostki ratownictwa, są:

1) ratownicy górniczy, wchodzący w skład zawodowych zastępów ratowniczych,

2) ratownicy górniczy oraz ci pracownicy jednostki ratownictwa, którzy wchodzą w skład zawodowych pogotowi specjalistycznych,

3) lekarze-ratownicy górniczy.

2a. 43 W skład drużyny ratowniczej jednostki ratownictwa wchodzą także, w charakterze specjalistów, osoby posiadające kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych. Specjalistów tych wyznacza, za ich zgodą, kierownik jednostki ratownictwa.

3. Jednostka ratownictwa może, w zależności od potrzeb, tworzyć oddziały terenowe.

§  70.

1. W ramach umowy, o której mowa w § 5, przedsiębiorca i jednostka ratownictwa mogą postanowić, że:

1) w skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych i pogotowi specjalistycznych, określonych w § 69 ust. 1 pkt 1 i 2, mogą wchodzić ratownicy delegowani z zakładu górniczego przedsiębiorcy,

2) w skład dyżurujących zastępów ratowniczych, określonych w § 69 ust. 1 pkt 3, mogą wchodzić ratownicy delegowani z zakładu górniczego przedsiębiorcy na okres nie przekraczający 15 dni.

2. Ratownicy górniczy, o których mowa w ust. 1, zachowują w okresie delegowania z zakładu górniczego wszelkie uprawnienia przysługujące ratownikom górniczym w zakładach górniczych.

§ 71. W jednostce ratownictwa powinien być sporządzony regulamin określający obowiązki zastępów ratowniczych oraz pogotowi specjalistycznych, w tym także sposób szkolenia oraz odbywania ćwiczeń ratowniczych przez osoby wchodzące w skład tych zastępów i pogotowi. Regulamin ten zatwierdza kierownik jednostki ratownictwa.

§  72.

1. Dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze, zawodowe pogotowia specjalistyczne oraz zastępy ratownicze dla grup zakładów górniczych powinny być utrzymywane w stałej gotowości, umożliwiającej natychmiastowy wyjazd na wezwanie z zakładu górniczego, w którym wystąpiło zagrożenie.

1a. 44 W razie wyjazdu do akcji ratowniczych lub prac profilaktycznych zastępów, o których mowa w ust. 1, jednostka ratownictwa jest zobowiązana do dalszego utrzymania stałej gotowości w celu niezwłocznego przystąpienia do akcji ratowniczej.

2. Zastępy, o których mowa w ust. 1, powinny przebywać w odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach, umożliwiających pełnienie całodobowego dyżuru, a w szczególności zapewniających niezawodną łączność i utrzymywanie stałej gotowości do niezwłocznego przystąpienia do akcji ratowniczej.

3. 45 Zasady utrzymania stałej gotowości dla jednostek ratownictwa zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi opracuje kierownik tej jednostki.

§ 73. W jednostce ratownictwa powinna być zorganizowana całodobowa służba dyspozytorska, dyżurująca w dniach pracy i w dniach wolnych od pracy.

§  74.

1. Szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego w jednostce ratownictwa powinno być prowadzone w formie kursów, seminariów i ćwiczeń ratowniczych, zgodnie z zasadami szkolenia określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

2. 46 Na podstawie zasad szkolenia określonych w załączniku nr 4 do rozporządzenia jednostka ratownictwa wskazana przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego opracowuje programy szkolenia, o którym mowa w ust. 1. Programy te podlegają zatwierdzeniu przez właściwy organ nadzoru górniczego.

3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, powinno obejmować:

1) kurs podstawowy i okresowy dla kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego,

2) kurs podstawowy i okresowy dla ratowników górniczych,

3) kurs podstawowy i okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego,

4) 47 kurs dla kierowników akcji na dole lub w obiekcie na powierzchni oraz kierowników baz ratowniczych,

5) kursy dla zastępów specjalistycznych,

6) inne kursy z zakresu ratownictwa górniczego, w zależności od potrzeb.

4. Oprócz kursów, o których mowa w ust. 3, w jednostce ratownictwa powinny być prowadzone:

1) kursy okresowe dla osób kierownictwa i dozoru ruchu podziemnego zakładu górniczego, nie wchodzących w skład drużyny ratowniczej,

2) 48 kurs z zakresu opanowania erupcji płynu złożowego dla osób dozoru górniczego w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi.

5. Osoby prowadzące szkolenia, o których mowa w ust. 1, 3 i 4, powinny mieć odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe w zakresie ratownictwa górniczego oraz zapobiegania zagrożeniom występującym w zakładzie górniczym i ich opanowywania.

§  75.

1. W jednostce ratownictwa powinny być przeprowadzane okresowe ćwiczenia sprawdzające wiadomości nabyte na kursach dla ratowników górniczych.

2. Ćwiczenia, o których mowa w ust. 1, powinny być przeprowadzane odrębnie dla zastępów specjalistycznych.

§  76.

1. W jednostce ratownictwa powinna być zorganizowana medyczna służba ratownictwa górniczego, w której skład powinni wchodzić lekarze-ratownicy górniczy.

2. Kandydat na lekarza-ratownika górniczego powinien:

1) spełniać wymagania zdrowotne określone dla lekarzy-ratowników górniczych,

2) 49 ukończyć kurs podstawowy dla lekarzy-ratowników górniczych.

3. Lekarz-ratownik górniczy jest obowiązany:

1) 50 co 5 lat odbyć kurs okresowy dla lekarzy-ratowników górniczych,

2) nie rzadziej niż co 12 miesięcy przejść badania lekarskie w zakresie określonym dla lekarzy-ratowników górniczych,

3) brać udział w ćwiczeniach ratowniczych i specjalistycznych szkoleniach ratowniczych.

§ 77. Jednostka ratownictwa powinna dysponować środkami transportu do przewozu zastępów ratowniczych oraz pogotowi specjalistycznych, wraz z niezbędnym wyposażeniem do akcji ratowniczej w zakładzie górniczym.

§ 78. Jednostka ratownictwa powinna utrzymywać odpowiednie służby do wykonywania zadań, o których mowa w § 68 ust. 2.

§ 79. 51  

1. Jednostka ratownictwa powinna być wyposażona w:

1) sprzęt ochrony dróg oddechowych,

2) przyrządy pomiarowe i kontrolne,

3) sprzęt ratowniczy, specjalistyczny i pomocniczy,

4) sprzęt medyczny,

5) sprzęt ochrony osobistej i odzież ochronną,

6) wóz bojowy dyżurujących zastępów ratowniczych.

2. Szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia jednostki ratownictwa i wozu bojowego w urządzenia, sprzęt i materiały oraz osób je obsługujących, w zależności od rodzaju zagrożeń występujących w zakładach górniczych, określa kierownik tej jednostki oraz zatwierdza, w drodze decyzji, właściwy organ nadzoru górniczego.

2.

 Szczegółowe wymagania dotyczące jednostki ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych

§  80.

1. Jednostka ratownictwa powinna utrzymywać na każdej zmianie roboczej, zarówno w dniach pracy, jak i w dniach wolnych od pracy, co najmniej dwa dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze.

2. W skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych na każdej zmianie roboczej powinni wchodzić:

1) kierownik zawodowych zastępów ratowniczych,

2) 2 zastępowi,

3) 9 zawodowych ratowników górniczych,

4) mechanik sprzętu ratowniczego, będący zawodowym ratownikiem górniczym,

5) lekarz-ratownik górniczy.

3. Funkcję kierownika dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych powinien pełnić specjalista jednostki ratownictwa, będący zawodowym ratownikiem górniczym, mający kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych w zakładzie górniczym, określone przez jednostkę ratownictwa.

4. 52 Ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego jednostki ratownictwa powinni odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla ratowników górniczych oraz mechaników sprzętu ratowniczego, będących członkami kopalnianej drużyny ratowniczej w podziemnym zakładzie górniczym.

§  81.

1. W skład dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup zakładów górniczych powinni wchodzić:

1) kierownik zastępów ratowniczych,

2) 53 2 zastępowi,

3) 9 ratowników górniczych,

4) mechanik sprzętu ratowniczego - ratownik górniczy,

5) lekarz-ratownik górniczy,

6) specjalista jednostki ratownictwa, mający kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych.

2. Kierownikiem dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup zakładów górniczych powinna być osoba mająca kwalifikacje kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. W uzasadnionych przypadkach funkcję kierownika zastępów może pełnić osoba dozoru wyższego będąca ratownikiem górniczym.

3. Osoby, o których mowa w ust. 1, powinny pełnić dyżur nieprzerwanie przez całą dobę.

4. Przepis § 80 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

§  82.

1. Do wykonywania prac ratowniczych wymagających zastosowania specjalnych technik ratowniczych w jednostce ratownictwa powinny być utrzymywane następujące pogotowia specjalistyczne:

1) pomiarowe - do pomiaru parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych oraz oceny stopnia wybuchowości mieszanin gazowych,

2) do inertyzacji powietrza kopalnianego,

3) pożarowo-pianowe - do wykonywania prac ratowniczych przy zwalczaniu pożarów podziemnych, wymagających zastosowania sprzętu i urządzeń do podawania pian gaśniczych oraz izolacji wyrobisk, górotworu i zrobów,

4) zawałowo-wiertnicze - do prowadzenia prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi uwięzionych pod zawałem lub odciętych od czynnych wyrobisk wskutek tąpnięcia lub zawału,

5) wodne - do usuwania skutków wdarcia się lub nie kontrolowanego dopływu do wyrobisk wody albo wody z luźnym materiałem,

6) przewoźnych wyciągów ratowniczych - do ewakuacji pracowników lub prowadzenia innych prac ratowniczych w szybach lub otworach wiertniczych wielkośrednicowych oraz prowadzenia prac awaryjno-rewizyjnych i kontrolnych, zarówno w szybach, jak i w otworach wielkośrednicowych.

2. W zależności od potrzeb w jednostce ratownictwa można tworzyć pogotowia specjalistyczne inne aniżeli określone w ust. 1.

3. Zawodowe pogotowia specjalistyczne powinny być zorganizowane w zastępy lub grupy specjalistyczne, utrzymywane w gotowości zarówno w dniach pracy, jak i w dniach wolnych od pracy.

§ 83. Lekarze-ratownicy górniczy pełniący dyżur w pogotowiach utrzymywanych przez jednostkę ratownictwa są zobowiązani do:

1) uczestniczenia w akcjach ratowniczych,

2) udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym,

3) uzgadniania z kierownictwem akcji ratowniczej zakresu dopuszczalnych fizycznych i termicznych obciążeń ratowników wykonujących prace ratownicze,

4) sprawowania opieki, o której mowa w § 41 ust. 1, i przeprowadzania szkolenia medycznego ratowników górniczych.

§  84.

1. Jednostka ratownictwa powinna mieć specjalistyczny ośrodek badań lekarskich oraz przychodnię lekarską do przeprowadzania badań lekarskich ratowników górniczych.

2. Ośrodek i przychodnia, o których mowa w ust. 1, powinny działać z zachowaniem jednolitych kryteriów określających:

1) metodykę badań lekarskich i kryteria oceny zdolności do pracy w ratownictwie górniczym,

2) niezbędny zestaw środków i sprzętu medycznego do dyspozycji lekarza biorącego udział w akcji ratowniczej,

3) wymagania zdrowotne i zakres badań lekarskich dla lekarzy-ratowników górniczych,

4) sposób przeprowadzania przeglądów lekarskich ratowników przed wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia,

5) zasady naboru, zakres specjalistycznych szkoleń i badań lekarzy-ratowników górniczych.

3. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego wskaże jednostkę ratownictwa dla określenia kryteriów, o których mowa w ust. 2.

§ 85. Szkolenia, o których mowa w § 74 ust. 3 pkt 5, powinny być prowadzone przez specjalistów zawodowych pogotowi specjalistycznych jednostki ratownictwa, mających co najmniej 5-letni staż w ratownictwie górniczym.

3.

 Szczegółowe wymagania dotyczące jednostki ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi

§  86.

1. W skład pogotowia ratowniczego w jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi powinni wchodzić:

1) kierownik zastępów ratowniczych,

2) 5 ratowników górniczych,

3) 2 mechanicy sprzętu ratowniczego.

2. Kierownikiem zastępów ratowniczych powinna być osoba mająca kwalifikacje kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. W uzasadnionych przypadkach funkcję kierownika zastępów ratowniczych może pełnić osoba dozoru będąca ratownikiem górniczym.

3. 54 Ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego jednostki ratownictwa powinni odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla ratowników górniczych oraz mechaników sprzętu ratowniczego, będących członkami kopalnianej drużyny ratowniczej w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi.

§ 87. Jednostka ratownictwa może tworzyć pogotowia specjalistyczne, w zależności od rodzaju występujących zagrożeń.

§ 88. W jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi medyczna służba ratownictwa górniczego, o której mowa w § 76 ust. 1, może być zorganizowana w porozumieniu ze służbą medyczną zakładu górniczego lub z publicznym zakładem opieki zdrowotnej.

§ 89. Jednostka ratownictwa jest obowiązana do przeprowadzania praktycznych i teoretycznych szkoleń ratowników górniczych, pełniących dyżur w pogotowiu ratowniczym, zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie, o którym mowa w § 71.

§ 90. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do jednostek ratownictwa dla zakładów wykonujących prace geologiczne, obejmujące roboty wykonywane w granicach obszaru górniczego, utworzonego dla kopaliny podstawowej, lub wykonywane z użyciem materiałów wybuchowych albo gdy projektowana głębokość wyrobiska przekracza 30 m, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Rozdział  4

PROWADZENIE AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH ⁵⁵

1.

 Postanowienia ogólne

§ 91. W razie powstania zagrożenia życia i zdrowia pracowników zakładu górniczego, zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego w związku z ruchem zakładu górniczego, należy niezwłocznie podjąć i prowadzić akcję ratowniczą.

§ 92. 56  

1. Akcję ratowniczą prowadzi kierownik ruchu zakładu górniczego, a do czasu jego przybycia - najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa albo dozoru ruchu obecna w zakładzie górniczym.

2. Do czasu objęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez najwyższą funkcyjnie osobę kierownictwa albo dozoru ruchu akcję prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego.

§ 93. W czasie akcji ratowniczej wszystkie decyzje związane z prowadzeniem akcji podejmuje jednoosobowo kierownik akcji ratowniczej.

§ 94. Każda akcja ratownicza powinna być prowadzona zgodnie z planem ratownictwa oraz ogólnymi zasadami prowadzenia akcji ratowniczej.

§ 95. Każdy, kto spostrzeże stan zagrożenia, o którym mowa w § 91, jest obowiązany:

1) 57 niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć dostępne mu środki w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub też najbliższą osobę kierownictwa albo dozoru ruchu,

2) wspólnie z innymi osobami zorganizować, przy najbliższym aparacie telefonicznym lub innym środku łączności, punkt łączności z dyspozytorem ruchu zakładu górniczego, w celu stałego utrzymywania z nim kontaktu i pośredniczenia w porozumieniu się osób kierujących akcją ratowniczą z pracownikami przebywającymi w miejscu zagrożonym lub w jego sąsiedztwie,

3) podporządkować się ściśle poleceniom dyspozytora ruchu i osób kierownictwa lub dozoru ruchu, które organizują akcję ratowania ludzi i likwidacji zagrożenia.

§  96.

1. 58 Dyspozytor ruchu w zakładzie górniczym po otrzymaniu wiadomości o zagrożeniu i odnotowaniu jej w książce raportowej powinien:

1) powiadomić o tym niebezpieczeństwie osobę kierownictwa lub dozoru ruchu, przebywającą najbliżej miejsca zagrożenia, z jednoczesnym skierowaniem jej do tego miejsca, w celu zorganizowania akcji zabezpieczenia ludzi i likwidacji zagrożenia,

2) powiadomić o niebezpieczeństwie, wszelkimi dostępnymi środkami, ludzi znajdujących się w wyrobiskach zagrożonych i wskazać im miejsca, do których muszą się wycofać ze strefy zagrożonej, oraz skierować do udziału w akcji ratowniczej zastępy ratownicze dyżurujące w zakładzie górniczym,

3) powiadomić o zagrożeniu kierownika ruchu zakładu górniczego lub jego zastępcę, osobę kierownictwa lub dozoru ruchu odpowiedzialną za pracę w zakładzie górniczym na danej zmianie roboczej, kopalnianą stację ratownictwa górniczego oraz inne osoby i instytucje, zgodnie z ustaleniami planu ratownictwa, o którym mowa w § 8.

2. Osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego powiadomiona o powstaniu zagrożenia jest obowiązana niezwłocznie do:

1) przejęcia kierownictwa akcji ratowniczej,

2) wstrzymania ruchu na zagrożonych stanowiskach pracy, wycofania ludzi w bezpieczne miejsce oraz zorganizowania akcji ratowniczej,

3) dokonania oceny stanu zagrożenia oraz zastosowania wszelkich środków mających na celu likwidację tego zagrożenia oraz maksymalne ograniczenie strat,

4) przekazania dokładnej informacji o stanie zagrożenia oraz podjętych działaniach kierownikowi ruchu zakładu górniczego, po przejęciu przez niego kierownictwa akcji.

§ 97. W razie powstania zagrożenia i rozpoczęcia prowadzenia akcji ratowniczej, należy powiadomić wszystkie osoby i instytucje, przewidziane w planie ratownictwa.

§ 98. Szczegółowe zasady prowadzenia akcji ratowniczej w zakładzie górniczym określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 98a. 59  

1. Prace profilaktyczne są to prace związane z:

1) likwidacją stanu zagrożenia pożarowego, gdy 10<V_coŁ20 l/min przy ΔCOŁ0,0026%,

2) wykonywaniem przebić do nieczynnych wyrobisk i zrobów,

3) budową tam izolacyjnych przeciwwybuchowych,

4) uszczelnianiem tam i zrobów, w których może powstać stężenie gazów przekraczające dopuszczalne wartości,

5) dowierceniem poziomów zbiornikowych zawierających płyn złożowy z siarkowodorem przy równoczesnym zagrożeniu erupcją klasy A lub B i siarkowodorem kategorii od I do III,

6) usuwaniem płynu z odwiertu przy przewidywanym występowaniu siarkowodoru,

7) oczyszczaniem odwiertu i testami produkcyjnymi po stwierdzeniu występowania zagrożenia siarkowodorem powyżej dopuszczalnej zawartości w płynie złożowym,

8) opróbowaniem poziomu podejrzanego o nasycenie płynu złożowego siarkowodorem przy pomocy rurowego próbnika złoża,

9) pracami rekonstrukcyjnymi przy zagrożeniu erupcją A, B i siarkowodorem I, II, III,

10) wymianą zagłowiczenia odwiertu lub jego elementów przy istnieniu potencjalnego zagrożenia erupcyjnego i siarkowodorowego.

2. Decyzję o podjęciu prac profilaktycznych i ich zakończeniu podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. Prace profilaktyczne prowadzi się na tych samych zasadach jak ruch zakładu górniczego w oparciu o dokumentację prac profilaktycznych zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Dokumentacja, o której mowa w ust. 3, powinna zawierać:

1) określenie miejsc i zakresu prac profilaktycznych,

2) ustalenia dotyczące organizacji i nadzoru nad pracami profilaktycznymi,

3) ustalenia dotyczące środków technicznych niezbędnych do prowadzenia prac profilaktycznych,

4) niezbędne instrukcje.

5. Przebieg prac profilaktycznych należy dokumentować w książce tych prac.

2.

 Organizacja i kierowanie akcją ratowniczą

Kierownik akcji ratowniczej

§  99.

1. Kierownik akcji ratowniczej jest obowiązany:

1) dokonać oceny stanu zagrożenia załogi, ruchu zakładu górniczego oraz zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego w związku z ruchem zakładu górniczego,

2) wyznaczyć strefę zagrożenia (skażenia), obejmującą wyrobiska lub rejony zakładu górniczego, w których przejawiają się lub mogą się przejawiać skutki niebezpiecznego zdarzenia, zagrażające bezpieczeństwu ludzi lub ruchu zakładu górniczego, oraz ustalić sposób zabezpieczenia tej strefy,

3) wycofać ludzi ze strefy zagrożenia,

4) powołać kierownika akcji na dole (w obiekcie) i kierownika bazy ratowniczej,

5) powołać sztab doradczy kierownika akcji ratowniczej, zwany dalej "sztabem akcji", spośród służb zakładu górniczego oraz wyznaczyć kierownika,

6) ustalić lokalizację bazy ratowniczej oraz sposób jej zabezpieczenia przed skutkami zagrożenia,

7) wyznaczyć, w razie potrzeby, miejsca pomocniczych baz ratowniczych oraz określić ich zakres działania i sposób organizacji,

8) 60 ustalić miejsca, z których prowadzona będzie kontrola stanu zagrożenia, w szczególności kontrola parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych, a także warunków mikroklimatu - temperatury i wilgotności względnej,

9) opracować plan likwidacji zagrożenia, który powinien być aktualizowany na bieżąco,

10) określić liczbę zastępów ratowniczych oraz innych pracowników zakładu górniczego potrzebnych do likwidacji zagrożenia oraz ustalić sposób koordynacji wykonywania tych prac,

11) ustalić rodzaje i ilość urządzeń i sprzętu koniecznych do realizacji planu likwidacji zagrożenia,

12) ustalić sposób i częstotliwość kontroli stanu zagrożenia w czasie trwania akcji ratowniczej oraz sposób kontroli miejsca zagrożenia po zakończeniu akcji,

13) ustalić, w zależności od potrzeb, zakres udziału w akcji służb ratownictwa górniczego zakładu górniczego oraz innych podmiotów przewidzianych planem ratownictwa,

14) współpracować z osobami wchodzącymi w skład sztabu akcji, tak aby sztab ten był w pełni zorientowany co do zakresu prac, jakie w ramach akcji wykonują poszczególne służby zakładu górniczego oraz inne podmioty,

15) dopilnować prowadzenia odpowiedniej dokumentacji obrazującej przebieg zagrożenia oraz działań zmierzających do jego likwidacji.

2. W czasie prowadzenia akcji ratowniczej, w przypadkach szczególnych, ze względu na bezpieczeństwo załogi lub zakładu górniczego, kierownik akcji może odstąpić od obowiązujących przepisów, wydanych na podstawie art. 78 ust. 1 pkt 1-4 ustawy, pod warunkiem postępowania zgodnego z obowiązującymi zasadami techniki górniczej. Każdy taki przypadek musi być zanotowany w książce akcji.

§ 100. Kierownik akcji ratowniczej powinien mieć do dyspozycji odrębne pomieszczenie w pobliżu sztabu akcji, w którym znajdują się środki łączności umożliwiające bezpośrednie połączenie ze sztabem akcji, bazą ratowniczą oraz osobami i służbami określonymi w planie ratownictwa.

§ 101. 61  

1. W pomieszczeniach sztabu akcji powinny być zainstalowane urządzenia umożliwiające nasłuch rozmów prowadzonych przez kierownika akcji ratowniczej z kierownikiem akcji na dole, kierownikiem bazy lub innymi osobami przebywającymi w bazie ratowniczej lub w strefie zagrożenia.

2. W podziemnych zakładach górniczych wszystkie rozmowy telefoniczne dotyczące prowadzenia akcji powinny być rejestrowane z podaniem czasu.

§ 102. W pomieszczeniu kierownika akcji ratowniczej przebywać mogą jedynie:

1) sekretarz techniczny kierownika akcji,

2) osoba odpowiedzialna za stan wentylacji w podziemnym zakładzie górniczym,

3) inne osoby wezwane przez kierownika akcji ratowniczej.

§ 103. Sekretarz techniczny akcji obowiązany jest prowadzić "Książkę prowadzenia akcji ratowniczej", obrazującą przebieg prac oraz działań zmierzających do likwidacji zagrożenia. Książka prowadzenia akcji ratowniczej powinna zawierać w szczególności:

1) nazwę zakładu górniczego (obiektu), datę i godzinę rozpoczęcia akcji ratowniczej,

2) nazwisko i imię oraz stanowisko służbowe kierownika akcji ratowniczej,

3) polecenia kierownika akcji, osoby odpowiedzialne za wykonanie poleceń, termin wykonania, adnotacje o wykonaniu poleceń itp.,

4) ustalenia dotyczące likwidacji zagrożenia,

5) zapisy przebiegu akcji ratowniczej.

Sztab akcji

§  104.

1. 62 W sztabie akcji powinni przebywać przedstawiciele jednostki ratownictwa. W zależności od potrzeb kierownik akcji ratowniczej może zaprosić do prac w sztabie akcji:

1) przedstawicieli jednostek badawczo-rozwojowych i pracowników naukowych wyższych uczelni,

2) innych specjalistów.

2. Kierownik akcji ratowniczej powinien konsultować ze sztabem akcji decyzje dotyczące w szczególności:

1) zasięgu strefy zagrożenia (skażenia) i sposobu jej zabezpieczenia,

2) lokalizacji bazy ratowniczej i sposobu jej zabezpieczenia od strony zagrożonej,

3) liczby ratowników jednocześnie zatrudnionych w strefie zagrożenia i sposobu ich zabezpieczenia.

§ 105. Sztab akcji, działając w porozumieniu z kierownikiem akcji, powinien w szczególności dopilnować:

1) prawidłowego rozliczenia liczby pracowników zakładu górniczego, znajdujących się w strefie zagrożenia, i sposobu ich wycofania,

2) bieżącego śledzenia przebiegu akcji ratowniczej oraz analizowania skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji planu akcji ratowniczej,

3) powiadomienia rodzin pracowników poszkodowanych o powstałych wypadkach,

4) zorganizowania dodatkowej specjalistycznej opieki lekarskiej dla poszkodowanych i zorganizowania transportu poszkodowanych do szpitali,

5) opracowania projektów decyzji dotyczących likwidacji zagrożenia, dostosowanych do aktualnej sytuacji, i przekazywania na piśmie uwag kierownikowi akcji ratowniczej,

6) analizowania skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji planu akcji i przekazywania wniosków kierownikowi akcji,

7) prawidłowej realizacji poleceń wydanych przez kierownika akcji służbom pomocniczym w zakładzie górniczym oraz innym służbom spoza zakładu,

8) zapewnienia właściwej liczby ratowników i pracowników pomocniczych do realizacji planu akcji ratowniczej na każdej zmianie roboczej,

9) zapewnienia niezbędnego sprzętu i materiałów do wyposażenia ratowników zatrudnionych w akcji oraz do prac wykonywanych przez pomocnicze służby w zakładzie górniczym,

10) wykonania niezbędnych dokumentów dla kierownictwa akcji oraz dla osób kontrolujących przebieg akcji.

Kierownik akcji na dole (w obiekcie)

§  106.

1. Do pełnienia funkcji kierownika akcji na dole (w obiekcie) należy wyznaczyć osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, która odbyła odpowiednie szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego.

2. W zakładzie górniczym, wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi, kierownik akcji ratowniczej, w zależności od potrzeby, powołuje kierownika akcji w obiekcie.

3. Kierownik akcji na dole (w obiekcie) jest jedyną osobą uprawnioną do wydawania poleceń zastępom ratowniczym i innym pracownikom zatrudnionym w akcji ratowniczej i podlega kierownikowi akcji ratowniczej.

4. Kierownik akcji na dole (w obiekcie) zobowiązany jest w szczególności do:

1) realizacji planu akcji ustalonego przez kierownika akcji ratowniczej,

2) wykonywania tylko poleceń kierownika akcji ratowniczej, z tym że w przypadku nagłego niebezpieczeństwa może podejmować samodzielne decyzje, o których jest obowiązany powiadomić kierownika akcji ratowniczej,

3) ścisłego współpracowania z kierownikiem bazy ratowniczej oraz osobami dozoru zatrudnionymi w akcji i przy pracach związanych z likwidacją zagrożenia,

4) dopilnowania sprawnego wyprowadzenia ludzi ze strefy zagrożenia,

5) dopilnowania prawidłowego zabezpieczenia dojść do strefy zagrożenia,

6) organizowania łączności między bazą ratowniczą a pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej oraz zastępami ratowniczymi udającymi się do strefy zagrożenia,

7) określenia zadań dla zastępów ratowniczych udających się do strefy zagrożenia,

8) przejmowania meldunków od zastępów ratowniczych przebywających w strefie zagrożenia oraz powracających z niej po wykonaniu zadania,

9) ścisłego przekazywania do kierownika akcji ratowniczej meldunków o sytuacji i realizacji planu akcji,

10) dopilnowania, aby w rejonie bezpośredniego zagrożenia znajdowała się jednocześnie tylko taka liczba osób, jaka jest niezbędna do sprawnego prowadzenia prac ratowniczych,

11) 63 organizowania, we współpracy z lekarzem znajdującym się w bazie ratowniczej, przeglądów lekarskich ratowników przed wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia oraz udzielania niezbędnej pomocy medycznej,

12) dokonywania zmian ze swoim zmiennikiem wyłącznie w bazie ratowniczej.

5. W podziemnym zakładzie górniczym kierownik akcji na dole zobowiązany jest ponadto do:

1) dokonywania wyboru miejsca (miejsc), w którym urządzona będzie baza ratownicza (bazy ratownicze),

2) dopilnowania bieżącego rozpoznania stanu zagrożenia i sytuacji wentylacyjnej w strefie zagrożenia i w jej sąsiedztwie,

3) zorganizowania pomiarów kontrolnych w strefie zagrożenia i innych miejscach wyznaczonych przez kierownika akcji ratowniczej,

4) dopilnowania prowadzenia książki meldunków i poleceń, w której odnotowuje się otrzymane polecenia, meldunki przekazywane kierownikowi akcji oraz informacje otrzymane od ratowników i pracowników zatrudnionych w akcji.

Baza ratownicza

§  107.

1. W celu zgrupowania w jednym miejscu ratowników górniczych i innych osób oraz środków materiałowo-technicznych, niezbędnych do wykonywania prac ratowniczych, prawidłowego wykorzystania tych środków, zapewnienia ciągłości kierowania pracami ratowniczymi i ich nadzorowania oraz zapewnienia możliwie największego bezpieczeństwa zespołom ratowniczym, wykonującym prace ratownicze, należy każdorazowo założyć odpowiednio wyposażoną bazę ratowniczą.

2. W przypadku gdy prace ratownicze są prowadzone z kilku miejsc równocześnie, kierownik akcji ratowniczej obowiązany jest rozważyć potrzebę założenia kilku baz, przy czym ta, w której przebywa kierownik akcji na dole (w obiekcie), jest bazą główną, a pozostałe są bazami pomocniczymi.

§  108.

1. 64 W podziemnym zakładzie górniczym bazę ratowniczą należy zlokalizować w miejscu położonym jak najbliżej wykonywanych prac, przy czym miejsce to powinno:

1) być położone poza strefą zagrożenia, a dodatkowo w polach metanowych oraz w razie możliwości wystąpienia zagrożenia wybuchowego miejsce to powinno być oddzielone od strefy zagrożenia co najmniej dwoma załamaniami wyrobisk,

2) znajdować się w ustabilizowanym, opływowym prądzie powietrza,

3) zapewniać odpowiednie warunki dla przebywających w niej osób oraz dla prawidłowego składowania środków i urządzeń potrzebnych do prowadzenia prac ratowniczych.

2. W podziemnym zakładzie górniczym, wydobywającym kopaliny palne, baza ratownicza powinna być zlokalizowana w miejscu oddzielonym od strefy zagrożenia pożarowego zaporą przeciw wybuchowi pyłu węglowego.

3. W przypadku braku zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 2, należy je wykonać w pierwszej fazie akcji przeciwpożarowej, a do czasu wykonania tego zabezpieczenia bazę ratowniczą należy założyć w odpowiednio zwiększonej odległości od strefy zagrożenia.

§  109.

1. W bazie ratowniczej należy przygotować i urządzić miejsce do:

1) pracy kierownika akcji na dole (w obiekcie), kierownika bazy ratowniczej i innych osób kierujących pracami ratowniczymi lub nadzorujących ich wykonanie,

2) pracy mechanika sprzętu ratowniczego,

3) pracy lekarza, jeśli bierze udział w akcji ratowniczej,

4) wypoczynku ratowników po wykonaniu prac ratowniczych lub oczekujących na wykonanie tych prac oraz dla zastępu (zastępów) ubezpieczającego,

5) składowania urządzeń, sprzętu i materiałów przygotowanych do użycia w akcji ratowniczej,

6) składowania urządzeń, sprzętu i materiałów niesprawnych lub zużytych w czasie wykonywania prac ratowniczych.

2. Miejsce składowania sprzętu ratowniczego przeznaczonego do użycia w akcji ratowniczej oraz sprzętu użytego i wymagającego wymiany, kontroli i naprawy powinno być wyraźnie oznaczone.

3. W podziemnym zakładzie górniczym, w przypadku zdalnego pobierania prób powietrza i analizy tych prób za pomocą chromatografu lub innych urządzeń, należy wydzielić część bazy ratowniczej niezbędną do zainstalowania odpowiedniego sprzętu oraz do pracy osób obsługujących ten sprzęt lub wyznaczyć inne miejsce do zlokalizowania tego sprzętu, odpowiadające wymaganiom określonym w § 108.

§ 110. Baza ratownicza powinna mieć stałą łączność telefoniczną lub radiową z pomieszczeniem kierownika akcji i zastępami wykonującymi prace ratownicze.

§  111.

1. Baza ratownicza powinna być wyposażona stosownie do rozmiarów i rodzajów prowadzonej akcji ratowniczej.

2. W podziemnym zakładzie górniczym wyposażenie bazy ratowniczej powinno obejmować:

1) wyposażenie zasadnicze bazy w sprzęt oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych,

2) wyposażenie uzupełniające (specjalistyczny sprzęt ratowniczy), które wynika z rodzaju prowadzonej akcji ratowniczej, ustalane przez kierownika akcji ratowniczej,

3) wyposażenie pomocnicze, ułatwiające działalność bazy lub konieczne do prawidłowego funkcjonowania bazy, ustalane przez kierownika akcji na dole z kierownikiem bazy ratowniczej.

3. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi wyposażenie bazy ratowniczej w sprzęt ratowniczy oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych, w zależności od rodzaju zagrożenia, określa kierownik akcji w porozumieniu z kierownikiem bazy.

4. 65 Wyposażenie bazy ratowniczej w podziemnym zakładzie górniczym określa plan ratownictwa, o którym mowa w § 8.

§ 112. Sprzęt i urządzenia, które nie posiadają dopuszczenia do stosowania w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych, a takiego dopuszczenia wymagają, można używać do wykonywania prac ratowniczych tylko na podstawie decyzji kierownika akcji ratowniczej.

Kierownik bazy ratowniczej

§  113.

1. Do pełnienia funkcji kierownika bazy ratowniczej można wyznaczyć tylko te osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, które odbyły odpowiednie szkolenie w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Kierownik bazy ratowniczej jest obowiązany:

1) spowodować wykonanie odpowiednich stanowisk na sprzęt ratowniczy i pomocniczy znajdujący się w bazie,

2) odpowiednio rozlokować sprzęt w bazie,

3) zorganizować miejsca wyczekiwania i wypoczynku dla ratowników uczestniczących w akcji,

4) dopilnować wyposażenia bazy w wymagany sprzęt,

5) zorganizować w bazie miejsce pracy dla lekarza, jeśli zachodzi potrzeba jego obecności,

6) dopilnować właściwego wyposażenia ratowników udających się do prac ratowniczych w strefie zagrożenia,

7) dopilnować właściwego rozmieszczenia sprzętu kontrolno-pomiarowego obsługiwanego z bazy,

8) bieżąco aktualizować mapę rejonu prac ratowniczych znajdującą się w bazie,

9) dopilnować właściwego przeprowadzania kontroli sprzętu stanowiącego wyposażenie zastępu ratowniczego, zarówno przez mechanika sprzętu ratowniczego, jak i przez ratowników i zastępowych,

10) dopilnować przeprowadzenia przez lekarza badań kontrolnych ratowników wchodzących do strefy zagrożenia i z niej wracających, w razie prowadzenia prac w szczególnie trudnych warunkach,

11) dopilnować właściwej organizacji udzielania pomocy medycznej osobom poszkodowanym w razie wypadku,

12) dopilnować dostawy do bazy napojów oraz żywności,

13) ewidencjonować osoby przybywające do bazy i znajdujące się w rejonie prowadzenia prac ratowniczych,

14) dokumentować przebieg akcji ratowniczej, związanej z daną bazą,

15) rejestrować czas wyjścia zastępów ratowniczych z bazy do strefy zagrożenia oraz czas powrotu zastępów do bazy ratowniczej,

16) wykonać obowiązki określone w § 25 ust. 5 pkt 1 i 2,

17) stale przebywać w bazie ratowniczej.

3. Kierownik bazy podlega kierownikowi akcji na dole.

§  114.

1. Wszystkie osoby przybywające do bazy ratowniczej są obowiązane zgłosić się do kierownika bazy ratowniczej.

2. Zastępowi zastępów ratowniczych i kierownicy innych zespołów ratowniczych przybywający do bazy ratowniczej oraz osoby dozoru zgłaszające się w bazie są obowiązani przedstawić kierownikowi bazy ratowniczej imienny wykaz podległych im osób, a ponadto kartę udziału zastępu ratowniczego w akcji.

3. Każda osoba przybyła do bazy ratowniczej może opuścić bazę tylko za zezwoleniem kierownika bazy ratowniczej.

Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w czasie akcji ratowniczej

§  115.

1. W czasie akcji ratowniczej w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien być stale obecny kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jego zastępca.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa, w czasie akcji ratowniczej, jest obowiązany zapewnić:

1) przygotowanie odpowiedniej ilości sprawnego sprzętu ratowniczego i pomocniczego, jaki może być potrzebny do prowadzenia akcji,

2) przygotowanie odpowiedniej liczby zastępów ratowniczych na poszczególnych zmianach roboczych oraz obecność w tych zastępach odpowiednich specjalistów,

3) prowadzenie ścisłej ewidencji ratowników własnych i obcych,

4) przygotowanie odpowiedniej ilości dodatkowej odzieży ochronnej i innych środków,

5) dostawę napojów i żywności,

6) niezbędne środki transportu do przewozu sprzętu i ratowników we współdziałaniu z innymi służbami zakładu górniczego,

7) dodatkową obsadę mechaników sprzętu ratowniczego, przewidzianych do pracy zarówno w kopalnianej stacji ratownictwa, jak i w bazie ratowniczej.

3.

 Zabezpieczenie medyczne akcji ratowniczych

§  116.

1. Kierownik akcji ratowniczej powinien zapewnić niezbędne zabezpieczenie medyczne w czasie akcji ratowniczej.

2. Pomoc lekarską w czasie akcji ratowniczych mogą zapewnić:

1) 66 lekarze-ratownicy górniczy,

2) lekarze spełniający wymagania przepisów ogólnych, których udział zapewni zakład górniczy.

3. Kierownik akcji ratowniczej określa konieczną liczbę lekarzy na zmianie roboczej do medycznego zabezpieczenia akcji ratowniczej.

§  117.

1. 67 W podziemnych zakładach górniczych, w czasie akcji ratowniczych, związanych z ratowaniem zagrożonych lub poszkodowanych ludzi, prowadzonych w trudnych warunkach mikroklimatu oraz w atmosferze niezdatnej do oddychania, w bazie ratowniczej powinien przebywać lekarz-ratownik górniczy; lekarz powinien posiadać do dyspozycji środki i sprzęt medyczny, niezbędne do udzielania pomocy poszkodowanym i do określania tych parametrów fizjologicznych ratowników, które są istotne dla oceny stopnia obciążenia organizmów ratowników w związku z warunkami prowadzonej akcji ratowniczej, a także do udzielania pomocy lekarskiej związanej z zagrożeniami, jakie może stwarzać praca ratowników w takich warunkach.

2. W przypadku innych akcji o potrzebie obecności lekarza w bazie ratowniczej decyduje kierownik akcji ratowniczej.

§ 118. Miejscem pracy lekarza, w tym lekarza-ratownika górniczego, w czasie akcji ratowniczej jest baza ratownicza, w której powinien być przygotowany sprzęt do udzielania pomocy poszkodowanym, jak również - w razie potrzeby - do przeprowadzania badań kontrolnych ratowników udających się do wykonywania prac ratowniczych lub wracających ze strefy zagrożenia po wykonaniu zadań.

§ 119. W czasie akcji ratowniczych, prowadzonych w atmosferze zawierającej gazy szkodliwe lub niedostateczną zawartość tlenu, w szczególności przy pożarach, wybuchach gazów i pyłu węglowego, wyrzutach gazów i skał, nagłych wypływach gazów do wyrobisk, w trudnych warunkach cieplnych, podczas erupcji płynu złożowego w zakładach poszukujących oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, nie wolno kierować lekarza do strefy zagrożenia.

§ 120. W akcjach ratowniczych, w czasie których w strefie zagrożenia występują warunki stwarzające potrzebę używania aparatów oddechowych, lekarz w uzgodnieniu z kierownikiem akcji może udzielić pomocy poszkodowanym przebywającym jeszcze w strefie zagrożenia, jeżeli stwierdzi, że może pracować w warunkach istniejącego zagrożenia.

4.

 Udział jednostki ratownictwa w akcji ratowniczej

§  121.

1. W razie powierzenia przez przedsiębiorcę jednostce ratownictwa czynności w zakresie ratownictwa górniczego, o potrzebie wezwania do akcji służb ratowniczych tej jednostki decyduje kierownik akcji ratowniczej.

2. Specjalista jednostki ratownictwa, będący zawodowym ratownikiem górniczym i biorący udział w akcji ratowniczej w wyrobiskach podziemnych (w obiekcie), jest zobowiązany do współpracy z kierownikiem akcji na dole (w obiekcie), w zakresie dotyczącym w szczególności:

1) wyposażenia bazy w sprzęt ratowniczy oraz w sprzęt niezbędny do realizacji zadania, jakie ma być wykonane na danej zmianie roboczej,

2) pracy kierownika bazy, lekarza-ratownika górniczego oraz mechanika sprzętu ratowniczego zatrudnionego w bazie,

3) prawidłowości przygotowania zastępów ratowniczych przed ich wyjściem z bazy do wykonywania prac ratowniczych,

4) dopilnowania przestrzegania czasu pracy zastępów ratowniczych w strefie zagrożenia,

5) dopilnowania pracy specjalistów z jednostki ratownictwa, zatrudnionych przy pracach pomiarowych i innych.

3. Pracujący w sztabie akcji przedstawiciel jednostki ratownictwa jest zobowiązany do:

1) ścisłej współpracy z kierownikiem akcji ratowniczej oraz innymi członkami sztabu akcji w zakresie sposobu jej organizacji,

2) współpracy w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji ratowniczej,

3) koordynacji pracy pracowników jednostki ratownictwa biorących udział w akcji ratowniczej.

§ 122. O potrzebie wezwania do akcji zastępów ratowniczych innych przedsiębiorców decyduje kierownik akcji ratowniczej.

5.

 Organizacja pracy zastępów ratowniczych w akcjach ratowniczych

Podstawowe zasady działania zastępów ratowniczych w akcjach ratowniczych

§ 123. W podziemnym zakładzie górniczym:

1) w razie powstania zagrożenia i konieczności podjęcia akcji ratowniczej, zastęp dyżurujący lub zastępy zabezpieczające kilka zakładów górniczych są zobowiązane do niezwłocznego udania się do miejsca wskazanego przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub osobę kierującą akcją ratowniczą,

2) zastępowy zastępu dyżurującego, w drodze do miejsca akcji, jest obowiązany utrzymywać łączność z dyspozytorem ruchu zakładu górniczego,

3) po przybyciu na wskazane miejsce zastęp dyżurujący powinien zgłosić się do kierownika akcji ratowniczej, a następnie przystąpić do wykonania prac ratowniczych zgodnie z jego poleceniem,

4) w razie utrzymywania tylko jednego zastępu dyżurującego, wymagane przepisami ubezpieczenie tego zastępu do wykonywania prac ratowniczych stanowią zastępy znajdujące się w drodze do bazy ratowniczej.

§  124.

1. Liczba osób zatrudnionych w akcji ratowniczej powinna być ograniczona tylko do pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu i nadzorowaniu prac ratowniczych i pomocniczych.

2. Kierownik akcji ratowniczej jest obowiązany określić zakres prac ratowniczych przewidzianych do wykonywania przez ratowników górniczych oraz przez osoby nie będące ratownikami górniczymi.

3. W przypadku prac ratowniczych wykonywanych w związku z powstałym zagrożeniem, w którego wyniku w strefie zagrożenia powstała lub może powstać atmosfera niezdatna do oddychania, w strefie tej należy zatrudnić wyłącznie ratowników górniczych.

§  125.

1. W czasie akcji ratowniczych dzielenie zastępów ratowniczych na mniejsze zespoły jest niedopuszczalne.

2. Ratowników zatrudniać można równocześnie w kilku miejscach lub kolejno w jednym miejscu, pod warunkiem utrzymywania z nimi przez zastępowego kontaktu głosowego lub wzrokowego.

§  126.

1. Podczas akcji ratowniczej pracą ratowników w zastępie kieruje zastępowy.

2. Gdy w trakcie prac ratowniczych zastępowy nie może dalej pełnić funkcji, jego obowiązki musi przejąć zastępca.

§  127.

1. W czasie akcji ratowniczej zastępowy jest odpowiedzialny za:

1) wyznaczenie swojego zastępcy,

2) dopilnowanie wykonania kontroli aparatów przez ratowników podległego mu zastępu, przed wyjściem z bazy,

3) ustalenie miejsca nałożenia masek, jeśli okoliczności nie wymagają ich nałożenia przy wyjściu z bazy,

4) wykonanie czynności kontrolnych przewidzianych dla zastępowego po nałożeniu masek przez ratowników podległego mu zastępu,

5) pobranie z bazy przez zastęp wyposażenia niezbędnego do wykonania zleconych prac ratowniczych,

6) dokonanie okresowej (co 15 minut) kontroli zapasu tlenu (powietrza) w aparatach ratowniczych,

7) przeprowadzenie ponownej kontroli szczelnego nałożenia masek i stanu aparatów, a zwłaszcza węży, po przejściu trudnego odcinka drogi,

8) dopilnowanie, aby w warunkach słabej widoczności zastęp był połączony linką ratowniczą,

9) organizację pracy w zastępie oraz właściwe wykonanie zadań zleconych przez kierownika akcji na dole,

10) utrzymywanie łączności z bazą oraz dokonywanie pomiarów składu atmosfery i temperatury w miejscu pracy zastępu,

11) rozdzielenie prac do wykonania przez poszczególnych ratowników i ich zorganizowanie zgodnie z ustaleniami kierownika akcji.

2. W czasie dojścia do miejsca wykonywania prac ratowniczych i powrotu do bazy zastęp idzie w następującej kolejności: zastępca zastępowego, ratownicy i zastępowy.

3. W drodze do miejsca wykonywania prac ratowniczych zastępowy ma obowiązek dokonywania obserwacji oraz czynności kontrolno-pomiarowych, określonych przez kierownika akcji ratowniczej, a także informowania o dokonanych spostrzeżeniach i pomiarach kierownika bazy ratowniczej.

4. Zastępowy obowiązany jest stale czuwać nad pracą swego zastępu w czasie wykonywania prac ratowniczych. Może on wykonywać prace w ramach zadań zleconych zastępowi ratowniczemu, jeżeli to nie ograniczy jego możliwości czuwania nad bezpieczeństwem ratowników w zastępie.

5. Po przybyciu do bazy zastępowy zgłasza przełożonemu powrót zastępu, sposób wykonania zadania i swoje spostrzeżenia.

§  128.

1. W podziemnym zakładzie górniczym, w celu przeprowadzenia prac ratowniczych z udziałem ratowników, kierownik akcji ratowniczej powinien dysponować co najmniej dwoma zastępami ratowniczymi, z których jeden jest zatrudniony w strefie zagrożenia, a drugi ubezpiecza go przebywając w bazie ratowniczej.

2. Od postanowień ust. 1 można wyjątkowo odstąpić w razie konieczności ratowania ludzi, pod warunkiem, że drugi zastęp - ubezpieczający znajduje się w drodze do bazy ratowniczej.

3. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi sposób ubezpieczenia ratowników wykonujących prace ratownicze ustala kierownik akcji ratowniczej.

§  129.

1. Zastęp ratowniczy wysyłany do prac w strefie zagrożenia powinien być poinformowany o rodzaju zagrożenia i warunkach w strefie zagrożenia, drodze (drogach) dojścia do strefy zagrożenia i do miejsca pracy w tej strefie oraz o zadaniach, jakie jest obowiązany wykonać.

2. Zastęp ratowniczy, kierowany do prac w strefie zagrożenia, musi być wyposażony w sprzęt ratowniczy, stosownie do rodzaju zagrożenia.

3. W poleceniu wydanym zastępowemu należy podać dokładny czas wyjścia z bazy ratowniczej oraz planowany czas powrotu po wykonaniu zadania.

4. Wyjście zastępu z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia może nastąpić tylko po zgłoszeniu o tym kierownikowi bazy.

§  130.

1. W czasie przeprowadzania rozpoznania zagrożenia w składzie zastępu (zastępów) wysyłanego z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia powinien być ratownik znający teren, w którym jest przeprowadzana akcja ratownicza.

2. Zastępy ratownicze, którym zlecono zadanie ewakuacji osób zagrożonych, udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym oraz wytransportowania ich do bazy, powinny być wyposażone w sprzęt do udzielania pierwszej pomocy i transportu poszkodowanych (np. nosze) oraz w razie występowania atmosfery niezdatnej do oddychania - w sprzęt ochrony dróg oddechowych, przeznaczony do ewakuacji osób.

3. Zastęp ratowniczy w drodze do miejsca wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia, w czasie ich wykonywania oraz w drodze powrotnej, powinien przez cały czas utrzymywać łączność telefoniczną lub radiową z bazą ratowniczą.

4. 68 W razie gdy łączność, o której mowa w ust. 3, zostanie przerwana, zastęp ratowniczy jest obowiązany wycofać się do bazy, przy czym przy wycofywaniu się powinien dążyć do nawiązania łączności za pomocą sygnałów.

5. 69 W podziemnych zakładach górniczych należy stosować następujące sygnały akustyczne lub świetlne poprzedzone nadaniem kilku po sobie następujących sygnałów:

1) sygnały bazy:

2 sygnały - czy wszystko w porządku,

3 sygnały - pomoc idzie,

4 sygnały - wracać,

2) sygnały zastępu do bazy:

2 sygnały - wszystko w porządku,

3 sygnały - żądamy pomocy,

4 sygnały - wracamy,

3) sygnały zastępu do odciętej załogi:

1 sygnał - rozkręcić rurociąg,

3 sygnały - podać liczbę ludzi,

2 + 2 sygnały - puszczamy powietrze,

4) sygnały odciętej załogi do zastępu:

1 sygnał - rurociąg rozkręcony,

2 sygnały - rurociągu nie można rozkręcić,

2 + 2 sygnały - brak nam powietrza,

3 sygnały - podaję liczbę ludzi, + tyle sygnałów ilu jest ludzi,

5) sygnały nadawane lampą górniczą przy prowadzeniu transportu w czasie akcji ratowniczych:

stój - zataczanie światłem okręgu,

jedź do mnie - poruszanie światłem w linii poziomej,

jedź ode mnie - poruszanie światłem w linii pionowej,

6) sygnały określające kierunek wycofania załogi w przypadku pożaru:

szereg krótkich sygnałów + 4 długie - pod prąd powietrza,

szereg krótkich sygnałów + 6 długich - z prądem powietrza.";

§  131.

1. W czasie wykonywania prac ratowniczych każdy ratownik jest zobowiązany do uważnego obserwowania miejsca wykonywania tych prac. W razie stwierdzenia zagrożenia, jest obowiązany ostrzec pozostałych ratowników i powiadomić zastępowego.

2. Niedopuszczalne jest samowolne oddalanie się ratowników z miejsca pracy zastępu ratowniczego lub wykonywanie jakichkolwiek prac bez ich uprzedniego uzgodnienia z zastępowym.

§  132.

1. Powtórne skierowanie zastępu do prac ratowniczych w strefie zagrożenia może nastąpić po odpowiednim wypoczynku, który nie powinien być krótszy od czasu pracy. Jeżeli w bazie jest obecny lekarz, to on określa zdolność ratowników do dalszego wykonywania prac ratowniczych oraz niezbędny czas na regenerację sił.

2. W razie gdy kierownik akcji nie przewiduje dalszego zatrudnienia zastępu ratowniczego, opuszczenie bazy może nastąpić tylko po uzyskaniu zgody kierownika bazy.

§  133.

1. Jeżeli w akcji ratowniczej ratownik zasłabnie lub ulegnie wypadkowi, pozostali członkowie zastępu powinni natychmiast powiadomić o tym kierownika bazy, wycofać się ze strefy zagrożonej, wyprowadzając lub wynosząc poszkodowanego, i oddać go pod opiekę lekarza.

2. 70 O fakcie zasłabnięcia lub wypadku w czasie akcji ratowniczej należy niezwłocznie powiadomić właściwy organ nadzoru górniczego.

§  134.

1. Jeżeli w akcji ratowniczej zatrudnione są również zastępy obce, do czasu dokładnego rozpoznania terenu prac ratowniczych zastępom tym należy przydzielić przewodników.

2. Przewodnicy, o których mowa w ust. 1, mogą stanowić każdorazowo szóstą osobę w zastępie i obowiązani są towarzyszyć zastępowi ratowniczemu.

3. Jeżeli prace ratownicze są prowadzone w warunkach atmosfery niezdatnej do oddychania, przewodnik musi być ratownikiem górniczym.

§ 135. Kierownik stacji ratowniczej jest obowiązany zapewnić przybyłym zastępom ratowniczym pomoc przy transporcie sprzętu i urządzeń ratowniczych na terenie zakładu górniczego oraz w drodze do bazy ratowniczej.

Zasady organizacji pracy zastępów ratowniczych w atmosferze niezdatnej do oddychania

§ 136. Za akcję ratowniczą w atmosferze niezdatnej do oddychania uważa się wszelkie prace przeprowadzone przez ratowników w atmosferze, w której w wyniku nagromadzenia się wody, pożaru, wybuchu gazów lub pyłów, wyrzutu gazów i skał, wypływu gazów z górotworu lub zrobów, braku przepływu powietrza, erupcji płynu złożowego, awarii instalacji technologicznej, występuje przekroczenie dopuszczalnych stężeń gazów lub par szkodliwych albo niedostateczna zawartość tlenu.

§  137.

1. Prace ratownicze w atmosferze niezdatnej do oddychania należy wykonywać wyłącznie przy pomocy ratowników używających tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych.

2. Zastęp ratowniczy powinien być wyposażony w tlenowe (powietrzne) aparaty oddechowe robocze tego samego typu oraz o jednakowym czasie ochronnego działania.

3. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi kierownik akcji może ustalić sprzęt ochrony dróg oddechowych, stosowany podczas wykonywania prac ratowniczych, inny niż wymieniony w ust. 1, spełniający wymagania określone w § 24 ust. 1.

§  138.

1. Ratownicy przed wyjściem z bazy do strefy zagrożenia są zobowiązani do wykonywania kontroli sprawności tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych, zgodnie z instrukcją użycia tych aparatów.

2. Po wykonaniu czynności, o której mowa w ust. 1, zastępowy jest obowiązany osobiście skontrolować prawidłowość założenia i działania tlenowego (powietrznego) aparatu oddechowego roboczego każdego ratownika, zgodnie z instrukcją jego użycia, kontrolę zaś aparatu zastępowego wykonuje jego zastępca.

§ 139. Zakładanie tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych przez ratowników i związane z tym czynności kontrolne powinny być wykonywane tylko na polecenie zastępowego i pod jego nadzorem.

§  140.

1. 71 W podziemnym zakładzie górniczym zastęp wyruszający z bazy do miejsca wykonywania prac ratowniczych w atmosferze niezdatnej do oddychania powinien być wyposażony w:

1) tlenowe lub powietrzne aparaty oddechowe robocze,

2) oświetlenie osobiste dla każdego ratownika, zgodnie ze wskazaniem jednostki ratownictwa wyznaczonej przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego,

3) butlę zapasową z tlenem lub powietrzem o ciśnieniu określonym w instrukcji użycia aparatu oraz urządzenie do podawania tlenu lub powietrza pod maskę,

4) przyrządy do wykrywania i pomiaru gazów, ustalone przez kierownika akcji, a w szczególności tlenomierze o pomiarze ciągłym i sygnalizacji zadanego progu zawartości tlenu, przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości CO, CO₂ i CH₄ oraz przyrządy do pomiaru wilgotności i temperatury,

5) urządzenie do łączności z bazą ratowniczą, komplet kluczy do posiadanego typu aparatu oddechowego roboczego oraz inny dodatkowy sprzęt według potrzeb, ustalony przez kierownika bazy.

2. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi zastęp wyruszający z bazy do miejsca wykonywania prac ratowniczych w tlenowych (powietrznych) aparatach oddechowych roboczych powinien być wyposażony również we właściwą odzież ochronną, sprzęt kontrolno-pomiarowy, narzędzia i inne środki potrzebne do wykonania zadania, ustalone przez kierownika akcji.

3. W razie przewidywanego ratowania ludzi, zastęp jest obowiązany zabrać dodatkowo sprzęt ochrony dróg oddechowych, przeznaczony do ewakuacji poszkodowanych, nosze i inny sprzęt do udzielania pierwszej pomocy, ustalony przez kierownika akcji.

§  141.

1. Jeżeli baza ratownicza znajduje się blisko strefy zagrożenia, zastępowy jest obowiązany polecić założenie tlenowych aparatów oddechowych roboczych, otwarcie tlenu i nałożenie masek już w bazie ratowniczej.

2. Jeżeli nie zachodzi przypadek, o którym mowa w ust. 1, należy postępować następująco:

1) 72 ratownicy wychodzą z bazy do miejsca ustalonego przez kierownika akcji z założonymi tlenowymi aparatami oddechowymi roboczymi i przykręconymi do nich maskami, przy otwartym dopływie tlenu. W uzasadnionych przypadkach kierownik akcji może odstąpić od wymogu otwarcia dopływu tlenu w bazie,

2) 73 w drodze z bazy do miejsca wykonywania prac ratowniczych zastępowy idzie na czele zastępu i jest obowiązany przeprowadzać doraźne kontrole składu atmosfery podręcznymi przyrządami do wykrywania i pomiaru gazów, w okresach ustalonych przez kierownika akcji; w razie stwierdzenia dymów lub niebezpiecznych stężeń gazów szkodliwych, zastępowy jest obowiązany zatrzymać zastęp, nakazać w przypadku stosowania aparatów powietrznych otworzenie zaworu dopływu powietrza i nałożenie masek oraz skontrolować prawidłowość nałożenia i szczelności masek, jak również zapas tlenu (powietrza) i otwarcie zaworu w tlenowym (powietrznym) aparacie oddechowym roboczym każdego ratownika; nałożenie maski i otwarcie zaworu aparatu zastępowego kontroluje jego zastępca,

3) 74 (skreślony),

4) po stwierdzeniu prawidłowego nałożenia masek i stanu aparatów zastęp może wyruszyć do strefy zagrożenia według kolejności określonej w § 127 ust. 2.

§  142.

1. Przed wejściem do strefy zagrożenia zastęp jest zobowiązany do poruszania się w szyku zwartym (w razie zadymienia ratownicy powinni być połączeni linką ratowniczą), w kolejności określonej w § 127 ust. 2. W tym samym porządku musi odbywać się powrót zastępu do bazy.

2. Jeżeli zastępowy i ratownicy jego zastępu nie znają rejonu zakładu górniczego, w którym są wykonywane prace ratownicze, na czele zastępu powinien iść ratownik-przewodnik, o którym mowa w § 134.

3. Zastępowy musi przestrzegać zasady, że każdy ratownik musi posiadać na bezpieczną drogę powrotu zapas tlenu (powietrza) w ilości dwukrotnie większej od tej, jaką zużył na drogę z bazy do miejsca docelowego, powiększony o 1 MPa.

§  143.

1. W razie jakiejkolwiek niedyspozycji ratownika lub niewłaściwego działania tlenowego (powietrznego) aparatu oddechowego roboczego, zastępowy jest zobowiązany do natychmiastowego zgłoszenia o tym kierownikowi bazy i wycofania całego zastępu do bazy.

2. Ratownikowi wykonującemu pracę w atmosferze niezdatnej do oddychania nie wolno zdjąć ani zerwać maski.

3. W razie zerwania maski przez ratownika, zastępowy musi ponownie nałożyć mu maskę, dodać tlenu zaworem dodawczym (w razie stosowania tlenowych aparatów roboczych), powiadomić kierownika bazy i natychmiast wycofać zastęp do atmosfery zdatnej do oddychania.

4. Każde użycie zaworu dodawczego w tlenowym aparacie oddechowym roboczym ratownik powinien zgłosić zastępowemu, który ma obowiązek skontrolować zapas tlenu w aparacie tego ratownika.

§  144.

1. Ratownikom wolno zdjąć tlenowe (powietrzne) aparaty oddechowe robocze (maski) dopiero na polecenie zastępowego, gdy ten przekona się, że zastęp jest już w atmosferze nieszkodliwej dla zdrowia.

2. Czas pracy ratownika w tlenowym aparacie oddechowym roboczym należy ograniczyć do 2 godzin; ratownik może pracować w aparacie dłużej niż 2 godziny w razie ratowania ludzi lub wykonywania ważnych czynności na polecenie kierownika akcji.

3. Czas pracy ratownika używającego powietrznego aparatu oddechowego roboczego powinien być dostosowany do czasu ochronnego działania aparatu, z uwzględnieniem zasady, o której mowa w § 142 ust. 3.

4. 75 Czas przepracowany z użyciem aparatu w akcjach ratowniczych należy dokumentować przez dokonanie odpowiednich wpisów w karcie ewidencyjnej każdego z ratowników.

§ 145. W razie wielokrotnego używania tlenowych (powietrznych) aparatów oddechowych roboczych w wyrobiskach, jeden z mechaników sprzętu ratowniczego zakładu górniczego powinien znajdować się w bazie ratowniczej.

§ 146. Wykonywanie czynności kontrolnych w strefie zagrożenia, w której występuje atmosfera niezdatna do oddychania, jest dozwolone wyłącznie przez osoby będące ratownikami górniczymi, udające się do tej strefy wraz z zastępem ratowniczym, z zachowaniem wymagań określonych w § 137.

§ 147. W razie wypadku ratownika używającego tlenowego (powietrznego) aparatu oddechowego:

1) zastępowy, po wyjściu zastępu ze strefy zagrożenia i po zdjęciu maski poszkodowanemu, powinien odczytać wskazanie manometru, zamknąć dopływ tlenu (powietrza) w aparacie poszkodowanego oraz poddać poszkodowanego pod opiekę lekarską,

2) kierownik bazy ratowniczej powinien zabezpieczyć i przekazać do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego tlenowy (powietrzny) aparat roboczy poszkodowanego, wraz z przykręconą do niego maską używaną w czasie wypadku,

3) 76 aparat, wraz z pochłaniaczami i maską, do czasu przekazania specjalistycznej jednostce, wskazanej przez właściwy organ nadzoru górniczego, powinien być zabezpieczony przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w zamkniętym pomieszczeniu.

Rozdział  5

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA W ZAKRESIE ORGANIZACJI SPECJALISTYCZNEJ SŁUŻBY RATOWNICTWA DO WYKONYWANIA PRAC PODWODNYCH W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH

§ 148. Do wykonywania prac podwodnych w podziemnych wyrobiskach górniczych może być powołana specjalistyczna służba ratownicza, którą stanowią:

1) co najmniej dwa zastępy ratownicze specjalistyczne do wykonywania prac podwodnych, zwane dalej "zastępami nurkowymi",

2) mechanicy nurkowego sprzętu ratowniczego,

3) kierownicy prac podwodnych,

4) lekarze-ratownicy przygotowani do współdziałania z zastępami nurkowymi.

§ 149. Specjalistyczna służba ratownicza, o której mowa w § 148, może być powołana w ramach służby ratownictwa w zakładzie górniczym lub w jednostce ratownictwa.

§  150.

1. Zastęp nurkowy stanowi najmniejszą jednostkę organizacyjną, która może samodzielnie wykonywać prace podwodne w czasie akcji ratowniczych lub zapobiegawczych, prowadzonych w zakładach górniczych.

2. Zastęp nurkowy składa się z:

1) zastępowego,

2) chronometrażysty,

3) nurka operacyjnego,

4) nurka ubezpieczającego,

5) sygnalisty.

3. Członkiem zastępu nurkowego może być tylko ratownik górniczy.

4. Zastępowym zastępu nurkowego może być osoba mająca co najmniej 6 lat pracy pod ziemią oraz 3-letni staż w charakterze ratownika górniczego nurka.

5. Ratownikiem górniczym nurkiem może być osoba, która:

1) ma książeczkę nurka lub płetwonurka,

2) 77 nie przekroczyła 45 roku życia,

3) ukończyła kurs podstawowy dla ratowników górniczych nurków i zdała egzamin z wynikiem pozytywnym,

4) 78 posiada aktualne świadectwo zdrowia ze specjalistycznego ośrodka badań lekarskich w zakresie fizjopatologii nurkowania,

5) 79 uczestniczy w przewidzianych przepisami ćwiczeniach ratowniczych, zgrupowaniach szkoleniowych.

6. Ratownik górniczy nurek jest zobowiązany do:

1) udziału w akcjach ratowniczych i zapobiegawczych, związanych ze zwalczaniem zagrożenia wodnego,

2) poddawania się badaniom lekarskim okresowym w półrocznych odstępach czasu oraz kontrolnym po każdej przerwie w nurkowaniu, trwającej dłużej niż 3 miesiące, lub po każdej chorobie trwającej dłużej niż 14 dni,

3) odbywania wymaganych ćwiczeń ratowniczych, w tym specjalistycznych ćwiczeń ratowniczych, i uczestniczenia w zgrupowaniach szkoleniowych,

4) 80 (skreślony).

§  151.

1. Mechanikiem nurkowego sprzętu ratowniczego może być osoba, która:

1) jest mechanikiem sprzętu ratowniczego drużyny ratowniczej,

2) jest czynnym lub byłym ratownikiem górniczym nurkiem,

3) ukończyła z wynikiem pozytywnym kurs podstawowy dla mechaników nurkowego sprzętu ratowniczego,

4) 81 uczestniczy w wymaganych ćwiczeniach ratowniczych, zgrupowaniach szkoleniowych.

2. Mechanik nurkowego sprzętu ratowniczego jest zobowiązany do:

1) dbania o należyty stan techniczny sprzętu nurkowego i urządzeń znajdujących się w wyposażeniu zastępu nurkowego,

2) uczestniczenia w akcjach ratowniczych i zapobiegawczych w zakładach górniczych,

3) uczestniczenia w specjalistycznych ćwiczeniach ratowniczych i zgrupowaniach szkoleniowych.

§  152.

1. Kierownikiem prac podwodnych może być osoba, która:

1) jest osobą dozoru co najmniej średniego i ma kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych pod ziemią,

2) jest czynnym lub byłym ratownikiem górniczym nurkiem,

3) ma ukończony kurs kierowników akcji na dole lub kierowników baz ratowniczych,

4) ma ukończony kurs podstawowy dla kierowników prac podwodnych,

5) 82 uczestniczy w ćwiczeniach.

2. Kierownik prac podwodnych jest zobowiązany do:

1) uzgadniania z kierownikiem akcji decyzji dotyczących wykonania prac podwodnych,

2) określenia możliwości wykonywania zadań zastępów nurkowych w akcjach ratowniczych i zapobiegawczych oraz decydowania w sprawach organizacji prac nurkowych,

3) nadzorowania prac wykonywanych przez zastępy nurkowe i czuwania nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa pracy zastępów nurkowych, w szczególności w zakresie dopuszczalnej głębokości nurkowania,

4) uczestniczenia w specjalistycznych ćwiczeniach ratowniczych i zgrupowaniach szkoleniowych,

5) 83 (skreślony).

§  153.

1. Obowiązki lekarza-ratownika przygotowanego do współdziałania z zastępami nurkowymi może pełnić lekarz-ratownik górniczy, który został przeszkolony w zakresie fizjopatologii nurkowania i hiperbarii medycznej.

2. Lekarz-ratownik przygotowany do współdziałania z zastępami nurkowymi jest zobowiązany do:

1) przeprowadzania badań lekarskich przewidzianych dla ratowników górniczych nurków,

2) uczestniczenia w akcjach ratowniczych i zapobiegawczych, przeprowadzanych z udziałem zastępów nurkowych,

3) dokonywania oceny stanu zdrowia ratowników górniczych nurków przed zanurzeniem i po wyjściu z wody oraz sprawowania opieki lekarskiej nad ratownikami górniczymi nurkami, którzy ulegli wypadkowi w czasie prac podwodnych,

4) zapewnienia odpowiedniej opieki medycznej ratownikom górniczym nurkom w czasie ćwiczeń i zgrupowań szkoleniowych, organizowanych dla zastępów nurkowych,

5) 84 (skreślony).

§ 154. Jednostka ratownictwa lub kopalniana stacja ratownictwa górniczego utrzymująca zastępy nurkowe jest zobowiązana do prowadzenia:

1) ewidencji członków zastępów nurkowych,

2) kartotek indywidualnych ratowników górniczych nurków, zawierających dane o przebiegu pracy w zastępach nurkowych,

3) dziennika zastępów nurkowych,

4) książki czynności nurkowych,

5) książki zawierającej dane o pracy sprężarki, sprężeniach w komorze dekompresyjnej, kontrolach aparatów nurkowych, skafandrów i innego sprzętu, w które wyposażone są zastępy nurkowe.

Rozdział  6

PRZEPIS KOŃCOWY

§ 155. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

(Załączniki nr 1-6 do rozporządzenia stanowią oddzielny załącznik do niniejszego numeru)

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 ⁸⁵

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA DOTYCZĄCE PLANU RATOWNICTWA ORAZ SPOSÓB JEGO SPORZĄDZANIA

1. Plan ratownictwa powinien być przechowywany w zakładzie górniczym u dyspozytora ruchu, w kopalnianej (zakładowej) stacji ratownictwa górniczego i w innym miejscu wyznaczonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Plan ratownictwa powinien zawierać:

2.1. Wykaz nazw, adresów i numerów telefonów jednostek organizacyjnych oraz odpowiednich służb, osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego w miejscu pracy i zamieszkania, w tym:

2.1.1. jednostki, które należy wezwać do udziału w akcji ratowniczej lub które należy powiadomić o prowadzonej akcji,

2.1.2. służby i poszczególne osoby z zakładu górniczego, które przewidziane są do kierowania pracami ratowniczymi i pomocniczymi w czasie akcji ratowniczej oraz ich nadzorowania i wykonywania,

2.2. wykaz osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, które należy kolejno powiadamiać o zagrożeniu, przewidzianych do pełnienia funkcji kierowniczych w czasie akcji, osób przewidzianych do zorganizowania określonych prac oraz odpowiedzialnych za utrzymanie w stałej gotowości środków materiałowych i technicznych do prowadzenia tych prac, z wyszczególnieniem obowiązków tych osób w czasie akcji ratowniczej,

2.3. wykaz organów rządowej administracji ogólnej i specjalnej, które należy powiadomić o powstałych zagrożeniach,

2.4. organizację służby ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym, określającą:

2.4.1. obsadę kopalnianej (zakładowej) stacji (punktu) ratownictwa górniczego, łącznie z nazwiskami rezerwowych mechaników sprzętu ratowniczego,

2.4.2. liczbę zastępów ratowniczych, dyżurujących stale w zakładzie górniczym i sposób porozumiewania się dyspozytora z nimi (alarmowania),

2.4.3. organizację innych służb, które mogą być angażowane do akcji ratowniczej,

2.4.4. sposoby powiadamiania ratowników na podstawie aktualnego wykazu miejsc ich zatrudnienia lub przebywania,

2.5. w organizacji służby ratownictwa górniczego i służb pogotowia:

2.5.1. lokalizację pomieszczeń przewidzianych jako:

1) pomieszczenie kierownika akcji ratowniczej i sekretarza technicznego kierownika akcji,

2) pomieszczenie dla sztabu akcji,

3) pomieszczenie dla zastępów i innych osób przybyłych w związku z akcją ratowniczą,

2.5.2. systemy całodobowej łączności pomiędzy zakładem górniczym a kierownikiem ruchu zakładu górniczego i dyspozytorem ruchu,

2.5.3. system łączności pomiędzy kierownikiem akcji ratowniczej a sztabem akcji, bazą ratowniczą oraz osobami i służbami określonymi w planie ratownictwa, spełniający wymagania określone w § 100 i 101 rozporządzenia,

2.6. wykaz sprzętu, urządzeń i materiałów, stanowiących wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, przewidzianych do użytku w czasie akcji ratowniczej, ze szczególnym uwzględnieniem jej początkowej fazy, wyposażenie bazy, miejsce ich składowania, sposób transportu oraz wykaz osób odpowiedzialnych za terminowe wyposażenie akcji w sprzęt ratowniczy,

2.7. organizację pomocy medycznej w czasie akcji ratowniczej dla podziemnych zakładów górniczych, określającą:

2.7.1. wykaz nazwisk, miejsc pracy i zamieszkania oraz numerów telefonów personelu medycznego, przewidzianego do wykonywania zadań w akcji ratowniczej w zakładzie górniczym,

2.7.2. lokalizację pomieszczeń przewidzianych do udzielania pierwszej pomocy medycznej na powierzchni zakładu górniczego (punkty opatrunkowe, izby opatrunkowe, przychodnia przyzakładowa) oraz numery telefonów w tych pomieszczeniach:

1) lokalizację pomieszczeń przewidzianych dla poszkodowanych,

2) miejsce postoju samochodu sanitarnego (własnego) oraz nazwiska i numery telefonów osób zapewniających obsługę samochodu,

2.8. zasady zapewnienia obsługi medycznej podczas akcji ratowniczej w zakładach górniczych odkrywkowych oraz wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, a w szczególności:

2.8.1. sposoby organizowania pomocy medycznej podczas akcji w zakładzie odkrywkowym i na wiertni,

2.8.2. dobór właściwych środków pomocy w zależności od rodzajów zagrożeń,

2.9. wykaz jednostek, które są przewidziane do udzielania specjalistycznej pomocy zakładowi górniczemu w czasie akcji ratowniczej, wraz z uzgodnionymi zasadami współpracy,

2.10. plan wzajemnej pomocy zakładów górniczych,

2.11. przygotowaną dokumentację prowadzenia akcji ratowniczej, która obejmuje:

1) meldunek o zdarzeniu wypełniony przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego,

2) telefonogram zawiadamiający o zdarzeniu właściwy organ nadzoru górniczego,

3) książkę prowadzenia akcji ratowniczej.

3. Integralną część planu ratownictwa stanowi plan akcji przeciwpożarowej, który powinien zawierać dane potrzebne przy prowadzeniu akcji przeciwpożarowej w zakładzie górniczym.

3.1. Część opisowa planu akcji przeciwpożarowej powinna zawierać następujące dane:

3.1.1. spiętrzenia i wydajności wentylatorów głównych, (nominalne i rzeczywiste), z podaniem sposobu rewersji wentylacji głównej oraz zakresu i sposobu regulacji wydajności i spiętrzeń,

3.1.2. depresje i wydajność stacji odmetanowania,

3.1.3. wykaz miejsc szczególnie zagrożonych powstaniem pożaru,

3.1.4. sposób wycofywania ludzi ze stref zagrożenia, w zależności od miejsca powstania pożaru, według wykazu w punkcie 3.1.3.,

3.1.5. sposoby zabezpieczenia wyrobisk, w których prowadzone jest powietrze na upad, oraz wentylatorów pomocniczych, jak również sposoby uruchamiania tych zabezpieczeń,

3.1.6. (skreślony),

3.1.7. instrukcję dla osób dozoru ruchu, określającą sposób postępowania od chwili zauważenia pożaru do momentu otrzymania pierwszych poleceń od kierownika akcji przeciwpożarowej,

3.1.8. (skreślony),

3.2. Część graficzna planu akcji przeciwpożarowej powinna zawierać:

3.2.1. schemat przestrzenny sieci wentylacyjnej,

3.2.2. mapy wentylacyjne w skali 1:5.000 lub 1:2.000, z zaznaczeniem:

1) kierunków prądów powietrza świeżego i zużytego oraz prądów schodzących,

2) tam wentylacyjnych, bezpieczeństwa, regulacyjnych i izolacyjnych,

3) wentylatorów pomocniczych (jeśli takie istnieją),

4) mostów wentylacyjnych,

5) pól pożarowych oraz miejsc poprzednich pożarów,

6) (skreślony),

7) poziomowych i oddziałowych komór przeciwpożarowych,

8) zbiorników i chodników wodnych,

9) (skreślony),

3.2.3. schemat sieci rurociągów przeciwpożarowych i ich zasilanie z zaznaczeniem zasuw, ciśnienia oraz wydatku wody na końcowych odcinkach rurociągów,

3.2.4. schemat sieci rurociągów sprężonego powietrza z zaznaczeniem zasuw,

3.2.5. schemat sieci rurociągów podsadzkowych,

3.2.6. schemat sieci rurociągów odmetanowania z zaznaczeniem zasuw,

3.2.7. schemat zasilania w energię elektryczną podziemnej części zakładu górniczego, z naniesieniem rozdzielni i transformatorów, prostowników i akumulatorowni,

3.2.8. schemat rozmieszczenia urządzeń łączności - sygnalizatorów i telefonów oraz czujników metanometrii automatycznej oraz czujników do kontroli innych gazów,

3.3. Plan akcji przeciwpożarowej powinien również zawierać wytyczne dla osób dozoru w zakresie okresowego pouczania załogi zatrudnionej pod ziemią o obowiązującej profilaktyce pożarowej i zasadach postępowania w razie powstania pożaru.

3.3.1. (skreślony),

3.3.2. (skreślony).

4. Plan ratownictwa należy bieżąco aktualizować.

4.1. Przeprowadzona aktualizacja planu akcji przeciwpożarowej musi być odnotowana w karcie załączonej do tego planu, zawierającej rubryki przeznaczone na datę, nazwisko i imię oraz stanowisko służbowe osoby przeprowadzającej aktualizację, jej zakres oraz podpisy osób przeprowadzających i kontrolujących, zgodnie z ustaleniami kierownika ruchu zakładu górniczego.

5. Z postanowieniami planu ratownictwa lub jego poszczególnych części należy zapoznać osoby wymienione w planie, odpowiedzialne za wykonanie określonych zadań w czasie akcji ratowniczej.

6. W zakładach górniczych odkrywkowych i zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi przepisy dotyczące planu ratownictwa należy stosować odpowiednio.

ZAŁĄCZNIK Nr  2 ⁸⁶

RODZAJE DOKUMENTACJI Z ZAKRESU RATOWNICTWA GÓRNICZEGO

1. Dziennik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

2. Ewidencja członków drużyny ratowniczej.

3. Ewidencja osób dozoru ruchu nie należących do drużyny ratowniczej.

4. Księga kontroli tlenowych aparatów oddechowych roboczych.

5. Księga kontroli tlenowych aparatów oddechowych ucieczkowych i ewakuacyjnych na tlen sprężony.

6. Księga kontroli aparatów nurkowych.

7. Księga kontroli masek do tlenowych aparatów oddechowych.

8. Księga kontroli sprzętu ratowniczego.

9. Ewidencja butli na gazy sprężone.

10. Księga kontroli benzynowych lamp wskaźnikowych.

11. Księga kontroli lamp akumulatorowych.

12. Księga ewidencji i kontroli pochłaniaczy ochronnych górniczych.

13. Książka pracy przetłaczarki tlenu.

14. Karta ewidencji i kontroli aparatów ucieczkowych z masą tlenotwórczą.

15. Karta ewidencji i kontroli aparatów tlenowych ucieczkowych.

16. Badania okresowe.

17. Karta wezwania ratownika.

18. Zobowiązanie kandydata na ratownika.

19. Karta ratownika.

20. Karta udziału zastępu ratowniczego w akcji.

21. Księga ewidencji analiz tlenu.

22. Wykaz analiz prób gazowych.

23. Wyniki analiz powietrza kopalnianego.

24. Przebieg analizy.

25. Książka czynności nurkowych.

26. Książka pracy sprężarki.

27. Dziennik zastępów specjalistycznych ratowników górniczych-nurków.

28. Książka sprężeń w komorze dekompresyjnej.

29. Karta zdrowia ratownika.

30. Wyciąg z karty choroby ratownika (kandydata na ratownika).

31. Zaświadczenie badania lekarskiego.

32. Wyciąg z karty zdrowia ratownika.

33. Książka prowadzenia akcji przeciwpożarowej.

ZAŁĄCZNIK Nr  3 ⁸⁷

(skreślony)

ZAŁĄCZNIK Nr  4 ⁸⁸

ZASADY SZKOLENIA Z ZAKRESU RATOWNICTWA GÓRNICZEGO

1. Postanowienia ogólne

1.1. Niniejsze zasady szkolenia i programy nauczania z zakresu ratownictwa górniczego, zwane dalej "zasadami", obowiązują w podziemnych zakładach górniczych, zakładach górniczych odkrywkowych, które posiadają wyrobiska podziemne, w zakładach górniczych górnictwa naftowego oraz w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową.

1.2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest obowiązany każdego roku opracować harmonogramy odbywania kursów i ćwiczeń ratowniczych w roku następnym i przedstawić je do zatwierdzenia kierownikowi ruchu zakładu górniczego.

1.3. Za stan wyszkolenia w zakresie ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym jest odpowiedzialny kierownik ruchu tego zakładu.

2. Szkolenie osób kierownictwa akcji i drużyn ratowniczych

2.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego, jego zastępcy oraz dyspozytorzy ruchu zakładu górniczego są obowiązani co 2 lata uczestniczyć w seminariach o tematyce dotyczącej zwalczania zagrożeń w zakładach górniczych oraz prowadzenia i organizowania akcji ratowniczych, organizowanych przez jednostki ratownictwa górniczego.

2.2. Każdy kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie), kierownik bazy ratowniczej oraz osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, nie wchodzący w skład drużyny ratowniczej, są obowiązani ukończyć oraz co 5 lat powtarzać odpowiednie kursy specjalistyczne.

2.3. W okresie pomiędzy kursami, o których mowa w pkt 2. 2, kierownik akcji ratowniczej na dole lub w obiekcie na powierzchni oraz kierownik bazy ratowniczej powinni uczestniczyć, odpowiednio do rodzaju zakładu górniczego, w równomiernie rozłożonych w czasie ćwiczeniach praktycznych:

1) trzech ćwiczeniach - obejmujących tematykę prowadzenia akcji w podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego,

2) dwóch ćwiczeniach - obejmujących tematykę likwidacji zagrożeń w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową,

3) jednym ćwiczeniu - obejmującym tematykę likwidacji zagrożeń występujących w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.

2.4. Właściwy organ nadzoru górniczego może wskazać jednostkę ratownictwa, w której osoby określone w pkt 2.3. powinny odbyć ćwiczenia praktyczne.

2.5. W razie nieodbycia odpowiedniego kursu lub wymaganych ćwiczeń przez osobę uprawnioną do kierowania bazą lub akcją ratowniczą, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien odsunąć tę osobę od pełnienia danej funkcji.

2.6. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego oraz jego zastępcy są obowiązani ukończyć kurs dla kandydatów na kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego i co 5 lat powtarzać kurs okresowy dla kierowników tych stacji.

2.7. Kursy wymienione w pkt 2.2 i 2.6 powinny składać się z części teoretycznej oraz praktycznej i powinny być zakończone egzaminem sprawdzającym.

2.7.1. W programach tych kursów należy uwzględnić w szczególności następującą tematykę:

1) organizację służb ratownictwa górniczego,

2) przepisy z zakresu ratownictwa górniczego,

3) obowiązki i uprawnienia osoby pełniącej określoną funkcję po ukończeniu danego kursu,

4) organizację i zarządzanie akcją ratowniczą,

5) zagrożenia naturalne i techniczne,

6) sprzęt ochrony dróg oddechowych,

7) sprzęt do określania parametrów fizykochemicznych powietrza,

8) sprzęt łączności i oświetleniowy,

9) sprzęt specjalistyczny w zależności od rodzaju kursu,

10) udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym,

11) psychologia zachowań ratowników i osób kierujących akcjami.

2.7.2. W części praktycznej kursów należy przeprowadzać ćwiczenia w zakresie posługiwania się, w warunkach zbliżonych do warunków prowadzenia akcji (np. w komorze ćwiczeń), sprzętem stosowanym w akcjach ratowniczych.

Uczestnicy szkolenia powinni samodzielnie wykonywać pewne czynności lub operacje.

3. Szkolenie członków drużyny ratowniczej w ramach kwalifikacji podstawowych

3.1. Szkolenie członków drużyn ratowniczych w ramach kwalifikacji podstawowych powinno obejmować:

1) znajomość podstawowych zjawisk towarzyszących zagrożeniom występującym w zakładzie górniczym,

2) umiejętność posługiwania się sprzętem ochrony dróg oddechowych oraz pozostałym sprzętem ratowniczym, stanowiącym wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

3) zasady udzielania pomocy poszkodowanym.

3.1.1. W podziemnych zakładach górniczych ratownicy powinni ponadto mieć umiejętności:

1) wykonywania wszelkiego rodzaju obudowy górniczej, szczególnie w warunkach wyrobisk zarabowanych,

2) likwidacji wyrobisk techniką zawałową, jak również przez podsadzanie różnego typu materiałami izolacyjnymi,

3) budowy wszystkich typów tam izolacyjnych pożarowych, zarówno tymczasowych, jak i ostatecznych,

4) montażu i demontażu instalacji rurociągów wodnych i wykorzystywanych do transportu substancji izolacyjnych,

5) posługiwania się podstawowymi przyrządami do pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza kopalnianego,

6) posługiwania się sprzętem do zwalczania zagrożeń zawałowych.

3.1.2. W górnictwie naftowym ratownicy powinni ponadto mieć umiejętności:

1) montażu i demontażu urządzeń przeciwerupcyjnych, wchodzących w skład uzbrojenia wylotu otworu wiertniczego oraz głowic otworów eksploatacyjnych,

2) wykonywania podstawowych czynności związanych z obsługą wiertnic oraz czynności wykonywanych podczas opanowywania erupcji płynu złożowego,

3) wymiany elementów uzbrojenia wylotu otworu wiertniczego pod ciśnieniem,

4) wykonywania prac ratowniczych w ubraniach ochronnych w warunkach zagrożeń technicznych i toksycznych,

5) posługiwania się sprzętem specjalistycznym stosowanym przy opanowywaniu erupcji, w tym przyrządami kontrolno-pomiarowymi.

3.1.3. W zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową ratownicy powinni ponadto mieć umiejętności:

1) montażu i demontażu głowicy stanowiącej uzbrojenie otworu eksploatacyjnego,

2) montażu i demontażu instalacji rurociągów,

3) wykonywania prac ratowniczych w ubraniach gazoszczelnych i kwasoodpornych przy zagrożeniach występujących w kopalniach siarki,

4) posługiwania się podstawowymi przyrządami do pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza kopalnianego,

5) posługiwania się sprzętem ratownictwa technicznego oraz mieć znajomość podstawowych zjawisk towarzyszących erupcjom oraz innym zagrożeniom występującym w kopalni otworowej.

3.2. W celu nabycia oraz utrzymania na właściwym poziomie podstawowych kwalifikacji członkowie kopalnianych drużyn ratowniczych są obowiązani odbywać kursy z zakresu ratownictwa górniczego, a w szczególności:

1) kurs podstawowy i okresowy dla ratowników-osób dozoru oraz innych pracowników,

2) kurs podstawowy i okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego,

oraz uczestniczyć w ćwiczeniach ratowniczych, seminariach dla zastępowych i wykonywać określone prace związane z prowadzeniem prac profilaktycznych lub akcji ratowniczych.

3.3. Kursy, o których mowa w pkt 3.2., powinny składać się z części teoretycznej i praktycznej oraz kończyć się egzaminem sprawdzającym.

3.3.1. W programach tych kursów należy uwzględnić w szczególności następującą tematykę:

1) organizację służb ratownictwa górniczego,

2) przepisy z zakresu ratownictwa górniczego,

3) organizację akcji ratowniczych,

4) zagrożenia naturalne i techniczne,

5) sprzęt ochrony dróg oddechowych,

6) sprzęt ratowniczy,

7) udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym,

8) psychologia zachowań ratowników i osób kierujących akcjami.

3.3.2. W części praktycznej kursów należy przeprowadzać ćwiczenia w zakresie posługiwania się aparatami oddechowymi roboczymi i ucieczkowymi, a w szczególności praktycznego przeprowadzania kontroli aparatu przez ratowników i zastępowego, montażu i demontażu zasadniczych zespołów aparatu oraz wymiany butli i pochłaniacza w aparacie. Ponadto należy przećwiczyć posługiwanie się podstawowym i specjalistycznym sprzętem ratowniczym.

3.3.3. W zależności od rodzaju kursu część zajęć praktycznych należy prowadzić w warunkach zbliżonych do występujących podczas prowadzenia akcji, przy pozorowanym zagrożeniu, np. w komorze ćwiczeń.

3.3.4. W części praktycznej kursu dla mechaników sprzętu ratowniczego należy przeprowadzić ćwiczenia w zakresie demontażu, montażu oraz prawidłowości działania i sprawdzania parametrów aparatów oddechowych różnych typów, prawidłowej obsługi oraz demontażu, montażu, konserwacji i napraw sprzętu ratowniczego, stosowanego w akcjach ratowniczych.

3.4. Każdy ratownik, członek kopalnianej drużyny ratowniczej, w podziemnych zakładach górniczych, odkrywkowych zakładach górniczych utrzymujących wyrobiska podziemne oraz w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową jest obowiązany odbyć 6 ćwiczeń w ciągu roku w około 2-miesięcznych odstępach czasu, z czego 2 ćwiczenia sprawdzające w jednostce ratownictwa wyznaczonej przez właściwy organ nadzoru górniczego. Pozostałe 4 ćwiczenia powinny odbywać się w zakładzie górniczym, z tego 2 ćwiczenia na dole (obiekcie), a 2 w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

W zakładach górniczych górnictwa naftowego każdy ratownik powinien odbyć 4 ćwiczenia w jednostce ratownictwa.

Na każde ćwiczenie należy przeznaczyć pełną dniówkę roboczą.

3.5. W uzasadnionych wypadkach ćwiczenia przewidziane w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego można przeprowadzić w jednostce ratownictwa.

3.6. Każdy ratownik biorący udział w ćwiczeniach musi mieć aktualne świadectwo odbycia badań lekarskich, stwierdzające jego zdolność do pełnienia obowiązków ratownika górniczego, oraz aktualne świadectwo ukończenia kursu ratowniczego.

3.7. Ćwiczenia w zakładzie górniczym prowadzi kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, a tylko w razie jego nieobecności - zastępca kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. W razie potrzeby do prowadzenia zajęć teoretycznych należy angażować osoby kierownictwa ruchu zakładu górniczego oraz specjalistów spoza zakładu górniczego. Ćwiczenia należy prowadzić na pierwszej zmianie.

3.8. W dniu ćwiczeń każdy ratownik jest zwolniony od normalnych zajęć. Za dopilnowanie, aby ratownicy nie odbywali ćwiczeń po przepracowanej dniówce, a także nie byli zatrudniani bezpośrednio po ćwiczeniach, odpowiedzialny jest prowadzący ćwiczenia.

3.9. Liczbę osób biorących udział w ćwiczeniach ustala każdorazowo kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

3.10. Ćwiczenia należy prowadzić na podstawie szczegółowych programów opracowanych przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub w jednostce ratownictwa górniczego.

3.11. Program ćwiczeń powinien obejmować część teoretyczną oraz zajęcia praktyczne w komorze ćwiczeń i na dole zakładu górniczego lub w zakładach górniczych górnictwa naftowego na wiertni szkoleniowej, a w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową - na otworze ćwiczebnym lub w zakładzie górniczym.

3.12. Na zajęcia teoretyczne składają się wykłady prowadzącego ćwiczenia oraz sprawdzenie stopnia opanowania materiału wykładanego na zajęciach. W czasie prowadzenia szkolenia należy korzystać z plansz i pomocy naukowych. Ocena stopnia opanowania materiału powinna być wpisana, przez prowadzącego ćwiczenia, do dziennika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

3.13. Tematyka prowadzonych zajęć teoretycznych i praktycznych w trakcie ćwiczeń ratowniczych powinna być dostosowana do rodzaju zakładów górniczych i występujących w nich zagrożeń.

3.13.1.-3.23.3. (skreślone).

3.24. Zastępowi kopalnianych drużyn ratowniczych są zobowiązani do uczestniczenia w szkoleniach seminaryjnych dla zastępowych.

3.25. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest obowiązany do zorganizowania szkoleń seminaryjnych dla zastępowych. Seminaria powinny odbywać się co najmniej jeden raz w roku w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin i obejmować następującą tematykę:

1) zasady postępowania i obowiązki zastępowego w czasie akcji ratowniczej,

2) nowy sprzęt i urządzenia wprowadzone do stosowania w ratownictwie górniczym,

3) charakterystyczne elementy akcji ratowniczych, przeprowadzanych w ostatnim czasie.

4. Szkolenie zastępów specjalistycznych w podziemnych zakładach górniczych

4.1. Wyszkolenie specjalistyczne stanowi uzupełnienie podstawowych kwalifikacji ratowniczych.

4.2. (skreślony).

4.3. Dopuszcza się utrzymywanie, w ramach kopalnianych drużyn ratowniczych, zastępów mających wyłącznie określoną specjalizację.

4.4. Każdy ratownik specjalista, oprócz ćwiczeń sprawdzających, o których mowa w pkt 3.4, powinien w ciągu roku odbyć odpowiednią liczbę ćwiczeń specjalistycznych.

4.5. Tematy ćwiczeń dla zastępów specjalistycznych powinny być dostosowane do rodzaju prac przewidzianych w akcji ratowniczej.

4.5.1.-4.5.4. (skreślone).

ZAŁĄCZNIK Nr  5

  ⁸⁹ GOSPODAROWANIE POCHŁANIACZAMI OCHRONNYMI I TLENOWYMI APARATAMI UCIECZKOWYMI ORAZ SZKOLENIE W ZAKRESIE ICH UŻYTKOWANIA W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH

1. Postanowienia ogólne

1.1. Tlenowe aparaty izolujące ucieczkowe i pochłaniacze ochronne górnicze przeznaczone są wyłącznie do samoratowania się ludzi i stanowią indywidualne zabezpieczenie układu oddechowego użytkownika w razie wystąpienia atmosfery nie nadającej się do oddychania.

1.2. Dla indywidualnego zabezpieczenia układu oddechowego użytkownika wolno stosować tylko takie tlenowe aparaty ucieczkowe i pochłaniacze ochronne, które zostały dopuszczone do stosowania w zakładach górniczych na podstawie odrębnych przepisów.

1.3. Każda osoba zjeżdżająca do wyrobisk zakładu górniczego powinna być przeszkolona w zakresie posługiwania się indywidualnym środkiem ochrony dróg oddechowych, wymaganym w tych wyrobiskach, i potwierdzić to przeszkolenie własnoręcznym podpisem.

1.4. Aparat ucieczkowy lub pochłaniacz ochronny należy pod ziemią nosić przy sobie, a w miejscu pracy mieć go stale jak najbliżej siebie.

1.5. Zabrania się używania aparatów ucieczkowych i pochłaniaczy ochronnych do wykonywania prac podczas akcji ratowniczych.

1.6. Przed wejściem do wyrobiska lub rejonu zakładu górniczego, w którym obowiązuje posiadanie aparatów tlenowych, należy umieścić w widocznym miejscu tablice o następującej treści:

"Osobom nie mającym tlenowego aparatu ucieczkowego wstęp wzbroniony".

2. Organizacja gospodarki sprzętem ochrony dróg oddechowych

2.1. Za całokształt gospodarki sprzętem ochrony dróg oddechowych oraz obsługę, konserwację i kontrolę tego sprzętu odpowiada kierownik działu wentylacji.

2.2. Za gospodarkę sprzętem ochrony dróg oddechowych odpowiada kierownik punktu wydawczego wyznaczony przez kierownika działu wentylacji. Odpowiada on za:

2.2.1. prawidłowe funkcjonowanie punktu wydawczego, stan techniczny sprzętu ochrony dróg oddechowych i właściwe szkolenie ludzi w użytkowaniu sprzętu.

2.2.2. sprawowanie obsługi, konserwacji i kontroli sprzętu ochrony dróg oddechowych przez pracowników przeszkolonych w tym zakresie.

2.3. Jeżeli liczba aparatów w punkcie wydawczym zakładu górniczego nie przekracza 200 sztuk, to nadzór, naprawy, konserwację, obsługę i kontrolę aparatów może prowadzić kopalniana stacja ratownictwa górniczego.

2.4. Jeżeli liczba aparatów w punkcie wydawczym zakładu górniczego przekracza 200 sztuk, to obsługę, naprawy, konserwację i kontrolę aparatów powinni prowadzić pracownicy punktu wydawczego.

3. Utrzymywanie, konserwacja i kontrola tlenowych aparatów ucieczkowych oraz pochłaniaczy ochronnych

3.1. Szczegółowy sposób użytkowania, konserwacji i kontroli aparatów oraz pochłaniaczy ochronnych zawierają instrukcje użycia wydane przez producentów dla określonego rodzaju sprzętu.

3.1.1. Tlenowe aparaty ucieczkowe i pochłaniacze ochronne należy przechowywać na powierzchni zakładu górniczego w specjalnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach, zwanych punktami wydawczymi, zlokalizowanych na drodze dojścia do szybu zjazdowego.

3.1.2. W razie wyposażenia w aparaty tlenowe pracowników zatrudnionych w szybach wentylacyjno-peryferyjnych, dopuszcza się przechowywanie i wydawanie aparatów w wyznaczonych pomieszczeniach przy tych szybach, przy czym dla tych pomieszczeń i aparatów obowiązują wymagania określone w niniejszym załączniku.

3.1.3. Punkt wydawczy indywidualnego sprzętu ochrony dróg oddechowych powinien spełniać wymagania zawarte w instrukcji użycia dla określonej odmiany sprzętu.

3.1.4. Punkt wydawczy powinien być wyposażony w regały z ponumerowanymi przedziałami, w których należy przechowywać aparaty ucieczkowe lub pochłaniacze ochronne, oznaczone odpowiednimi numerami ewidencyjnymi.

3.1.5. W skład punktu wydawczego powinny wchodzić pomieszczenia zasadnicze i zaplecze dostosowane do liczby aparatów tlenowych i pochłaniaczy ochronnych.

3.1.6. W pomieszczeniach, o których mowa w pkt 3.1.5., należy przewidzieć:

a) miejsce do przechowywania aparatów czynnych i rezerwowych oraz części zamiennych,

b) warsztat do dokonywania konserwacji i napraw (gdy liczba aparatów w zakładzie górniczym przewyższa 200 sztuk).

3.2. Zakład górniczy powinien utrzymywać odpowiednią liczbę aparatów lub pochłaniaczy dla osób zjeżdżających na dół sporadycznie, a także na wymianę za egzemplarze uszkodzone i wycofane z użytku.

3.3. Aparaty ucieczkowe i pochłaniacze ochronne mogą być wydawane użytkownikom przez obsługę punktu wydawczego bądź też mogą być pobierane przez użytkowników na zasadzie samoobsługi.

3.4. Aparaty i pochłaniacze znajdujące się w punkcie wydawczym i przeznaczone do wydawania lub pobierania powinny być skontrolowane i sprawne technicznie.

3.5. Każde wydanie lub pobranie i zwrot aparatów lub pochłaniaczy w punkcie wydawczym powinno być ewidencjonowane przez obsługę punktu.

3.6. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą właściwego organu nadzoru górniczego, dopuszcza się utrzymywanie na dole zakładu górniczego stacji aparatów (pochłaniaczy) rezerwowych, zwanych dalej "stacjami".

3.6.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala miejsce zlokalizowania stacji na dole zakładu górniczego, liczbę stacji oraz aparatów lub pochłaniaczy w danej stacji.

3.6.2. Stacja powinna być oznaczona tablicą informacyjną o treści: "Stacja aparatów (pochłaniaczy) rezerwowych", a znajdujące się w niej aparaty lub pochłaniacze powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem i działaniem wody oraz oznakowane napisem "aparat (pochłaniacz) rezerwowy nr .....".

3.6.3. Raz na dobę przeszkolone przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego osoby dozoru oddziału, w którym zlokalizowane są stacje, powinny dokonać ich kontroli, zgodnie z pouczeniem w zakresie oględzin zewnętrznych.

3.6.4. Co najmniej raz w miesiącu lub po stwierdzeniu uszkodzenia aparaty lub pochłaniacze powinny być wywiezione na powierzchnię, do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub punktu wydawczego, gdzie należy przeprowadzić ich konserwację i odpowiednią kontrolę, zgodnie z instrukcją farbryczną wydaną przez producenta dla określonej odmiany sprzętu.

3.6.5. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest zobowiązany do nadzoru nad gospodarką, stanem technicznym i sprawnością aparatów i pochłaniaczy umieszczonych w stacjach.

3.6.6. Pracownicy zatrudnieni w rejonach lokalizacji stacji powinni być przeszkoleni w zakresie umiejętności wymiany aparatu (pochłaniacza) w atmosferze niezdatnej do oddychania.

3.7. Aparaty tlenowe i pochłaniacze ochronne powinny być okresowo kontrolowane, przy czym szczegółową kontrolę aparatów należy wykonać zgodnie z właściwą instrukcją użycia, obowiązującą dla danego typu aparatu i pochłaniacza.

3.7.1. Kontrolę aparatów i pochłaniaczy ochronnych powinien wykonywać uprawniony pracownik obsługi punktu wydawczego lub mechanik sprzętu ratowniczego kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

3.7.2. Fakt wykonania kontroli należy wpisać do książki kontroli aparatów ucieczkowych (pochłaniaczy ochronnych).

3.8. Aparaty tlenowe i pochłaniacze ochronne należy poddawać kontroli:

a) codziennej,

b) po każdorazowym użyciu (w przypadku aparatu z tlenem sprężonym),

c) okresowej.

3.9. Każdorazowo po zwrocie aparatów przez użytkowników uprawniony pracownik obsługi punktu wydawczego lub mechanik sprzętu ratowniczego powinien przeprowadzić kontrolę codzienną aparatu zgodnie z instrukcją.

3.10. Aparaty z tlenem sprężonym, stanowiące wyposażenie pracowników zatrudnionych w szybach wentylacyjnych i rejonach zakładu górniczego o dużym zawodnieniu, należy kontrolować po każdorazowym zwrocie aparatów przez pracowników. Kontrola powinna polegać na:

a) otwarciu aparatu, oczyszczeniu i wysuszeniu podzespołów oraz przeprowadzeniu ich ewentualnej konserwacji lub wymiany,

b) sprawdzeniu ewentualnego zawilgocenia ostarytu w pochłaniaczu z obydwu stron; w razie stwierdzenia zawilgocenia ostarytu należy go wymienić na nowy,

c) przeprowadzeniu szczegółowej kontroli, tak jak w przypadku obowiązkowej kontroli miesięcznej zgodnie z instrukcją wydaną przez producenta.

3.11. Użytkownicy aparatów i pochłaniaczy przed oddaniem ich do punktu wydawczego powinni dokonać oględzin zewnętrznych aparatu i w razie stwierdzenia usterki, fakt ten zgłosić w punkcie wydawczym przy oddawaniu aparatu lub pochłaniacza.

3.12. Aparat na tlen sprężony powinien być poddany kontroli po każdorazowym użyciu zgodnie z instrukcją.

3.13. Fakt dokonania wymiany elementów aparatu i wyniki kontroli należy wpisać do księgi kontroli tlenowych aparatów oddechowych.

3.14. Aparaty z masą tlenotwórczą, aparaty z tlenem sprężonym i pochłaniacze ochronne po ich użyciu należy wywieźć na powierzchnię, a następnie należy postępować zgodnie z instrukcją wydaną przez producenta.

3.15. Kierownik punktu wydawczego powinien prowadzić ewidencję przychodów i wycofania z użycia aparatów tlenowych i pochłaniaczy ochronnych.

3.16. Utylizację aparatów tlenowych z masą tlenotwórczą i pochłaniaczy ochronnych należy przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.

4. Szkolenie pracowników w użytkowaniu aparatów ucieczkowych i pochłaniaczy ochronnych

4.1. Szkolenie pracowników zakładu górniczego powinno być prowadzone zgodnie z harmonogramem szkolenia zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4.2. Szczegółowy program szkolenia pracowników w zakresie posługiwania się i znajomości zasad działania aparatów i pochłaniaczy ochronnych opracowuje kierownik działu wentylacji zakładu górniczego. Program powinien obejmować część teoretyczną i część praktyczną.

4.3. Część teoretyczna szkolenia powinna obejmować:

4.3.1. charakterystykę aparatu lub pochłaniacza ochronnego:

a) przeznaczenie,

b) dane techniczne,

c) budowę i zasadę działania.

4.3.2. sposób użytkowania aparatów lub pochłaniaczy ochronnych zgodnie z instrukcją producenta,

4.3.3. kontrolę aparatu lub pochłaniacza ochronnego przez użytkownika przed oddaniem go do punktu wydawczego.

4.4. Część praktyczna szkolenia obejmuje:

4.4.1. przećwiczenie użycia aparatów lub pochłaniaczy ochronnych przez użytkowników w zadymionej komorze ćwiczeń kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub w innym pomieszczeniu przystosowanym do tych celów, z wyjątkiem aparatów i pochłaniaczy treningowych nie przystosowanych do używania w zadymieniu; szkolenie to należy przeprowadzać w grupach od 5 do 15 osób; miejsce to powinno zapewniać możliwość kontroli i obserwacji zachowania się osób szkolonych,

4.4.2. wykorzystanie w szkoleniu aparatów lub pochłaniaczy dopuszczonych do tych celów na podstawie odrębnych przepisów,

4.4.3. osobiste wykonanie przez osoby szkolone wszystkich czynności związanych z otwarciem, uruchomieniem oraz kontrolą działania i założenia aparatu lub pochłaniacza.

4.4.4. szkolenie praktyczne można również przeprowadzić w warunkach dołowych w ramach gier pożarowych lub w ramach ćwiczeń przejścia pracowników drogami ucieczkowymi z oddziału do szybu, przy czym czas przejścia w aparatach lub pochłaniaczach ochronnych nie powinien być dłuższy niż czas ich ochronnego działania.

4.4.5. W przypadku szkolenia organizowanego w sposób podany w pkt 4.4.4, nadzór nad szkoleniem powinny sprawować osoby dozoru ruchu danego oddziału i przedstawiciel kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, uprawniony do prowadzenia szkolenia,

4.4.6. Za szkolenie pracowników oddziałów jest odpowiedzialny dozór oddziałowy.

4.4.7. Aparaty i pochłaniacze ochronne przed każdym ponownym użyciem powinny być dezynfekowane.

4.5. Szkolenie pracowników powinno być przeprowadzane co najmniej raz w roku, w odstępach nie przekraczających 12 miesięcy, a w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny palne - w odstępach nie przekraczających 6 miesięcy.

4.6. Szkolenie pracowników w zakresie umiejętności użycia aparatów ucieczkowych lub pochłaniaczy ochronnych mogą przeprowadzać:

a) kierownik punktu wydawczego,

b) pracownicy zatrudnieni w punkcie wydawczym tego sprzętu,

c) kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępcy,

d) mechanicy sprzętu ratowniczego zatrudnieni w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

4.7. Osoby wymienione w pkt 4.6. powinny ukończyć specjalistyczny kurs w zakresie obsługi indywidualnego sprzętu ochrony dróg oddechowych.

4.8. Szkolenie specjalistyczne, o którym mowa w pkt 4.7, może być organizowane przez ośrodki szkoleniowe wskazane przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

4.9. Kierownik punktu wydawczego lub kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien mieć aktualną książkę (ewidencyjną) szkolenia załogi, w której pracownicy potwierdzają własnym podpisem odbyte szkolenie teoretyczne i praktyczne. W książce tej powinny być ujęte takie adnotacje, jak nazwisko, imię, nr znaczka osoby szkolonej, tematyka i rodzaj szkolenia oraz podpisy osoby szkolonej i prowadzącej szkolenie.

5. W odkrywkowych zakładach górniczych i zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi przepisy załącznika należy stosować odpowiednio

ZAŁĄCZNIK Nr  6

  ⁹⁰ SZCZEGÓŁOWE ZASADY PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH

1. Postanowienia ogólne

1.1. Zasady prowadzenia akcji ratowniczych w zakładach górniczych, zwane dalej "zasadami", normują zagadnienia kierowania akcjami ratowniczymi i organizowania prac ratowniczych.

1.2. Zasady stosuje się odpowiednio do prowadzenia akcji ratowniczych przy wykonywaniu robót geologicznych i robót górniczych w celach naukowo-badawczych i doświadczalnych.

1.3. Zasady powinny być stosowane również przy prowadzeniu akcji ratowniczych w podziemnych obiektach i wyrobiskach odkrywkowych zakładów górniczych.

1.4. Zasady powinny być stosowane odpowiednio w razie prowadzenia akcji likwidacji pożaru w obiektach powierzchniowych podziemnego zakładu górniczego, jeżeli skutki tego pożaru mogą oddziaływać na stan bezpieczeństwa załogi i ruchu w podziemnej części zakładu górniczego.

1.5. W zakładach górniczych eksploatujących złoża kopalin niepalnych sposobem podziemnym należy stosować odpowiednio postanowienia zawarte w zasadach, dotyczące prowadzenia akcji ratowniczych w przypadku pożarów podziemnych, uwzględniając specyfikę tych zakładów pod względem bezpieczeństwa pożarowego.

1.6. Jeżeli niebezpieczne wydarzenie spowodowało zagrożenie zdrowia i życia ludzi lub możliwość wystąpienia atmosfery niezdatnej do oddychania i trudnych warunków cieplnych, akcja ratownicza powinna być prowadzona z udziałem podmiotów, o których mowa w § 1 ust. 1 rozporządzenia.

1.7. W akcjach ratowniczych, w których nie występuje zagrożenie określone w pkt 1.6., dopuszcza się wykonywanie prac ratowniczych przez pracowników nie będących ratownikami.

2. Akcje ratownicze w przypadku pożarów podziemnych

Akcje ratownicze w polach niemetanowych

2.1. Za akcję ratowniczą przeciwpożarową, zwaną dalej "akcją przeciwpożarową", należy uważać wszelkie prace prowadzone w celu ratowania ludzi zagrożonych w wyniku pożaru podziemnego i w celu ograniczenia rozwoju pożaru, zlikwidowania pożaru, otamowania wyrobisk, w których rejonie powstał pożar, zacieśnienia lub likwidacji pola pożarowego, jak również usuwania skutków pożaru powstałego w wyniku wybuchu metanu, pyłu węglowego lub gazów pożarowych.

2.2. Po zlokalizowaniu miejsca pożaru kierownik akcji ratowniczej powinien w szczególności określić strefę zagrożenia pożarowego, liczbę zagrożonych ludzi i podjąć działania zmierzające do ich wycofania ze strefy, uwzględniając zaistniałą sytuację wentylacyjną i zagrożenie pożarowe.

2.3. (skreślony).

2.4. Prace ratownicze, prowadzone zarówno w celu ratowania załogi, jak i likwidacji pożaru, powinny być wykonywane na podstawie planu akcji przeciwpożarowej, wpisanego do książki prowadzenia akcji przeciwpożarowej, która powinna znajdować się u kierownika akcji. Plan akcji powinien zawierać:

1) ustalenie granic strefy zagrożenia pożarowego i sposobu wycofania z niej ludzi,

2) zakres robót, jaki należy wykonać w celu likwidacji zagrożenia pożarowego,

3) ustalenia dotyczące środków technicznych niezbędnych do prowadzenia akcji przeciwpożarowej oraz sposób jej organizacji,

4) liczbę osób zaangażowanych w kierowaniu akcją przeciwpożarową i liczbę zastępów ratowniczych do wykonania zaplanowanych robót,

5) sposób kontroli wykonania zadań,

6) przypuszczalny czas realizacji zadań.

Plan akcji przeciwpożarowej powinien być na bieżąco korygowany i uwzględniać zmiany, jakie mogą powstać w czasie trwania akcji.

2.5. Kierownik akcji ratowniczej powinien w jak najkrótszym czasie zorganizować kontrolę parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych (skład chemiczny, temperatura, wilgotność, prędkość, ilość) w celu bieżącego rozpoznania stanu pożaru oraz występujących w strefie zagrożenia przemian gazowych, a także oceny zagrożenia wybuchowego.

2.6. Do pomiarów składu chemicznego powietrza i gazów pożarowych należy przede wszystkim wykorzystać urządzenia do zdalnego pobierania prób, współpracujące z chromatografem gazowym lub innymi analizatorami gazów.

2.7. Kontrolę składu chemicznego powietrza i gazów pożarowych należy prowadzić także za pomocą prób pipetowych i ich analizy laboratoryjnej, metodą rurek wskaźnikowych lub przenośnych analizatorów gazów.

2.8. Kontrolę temperatury powietrza i gazów pożarowych lub górotworu należy prowadzić przez pomiary zdalne urządzeniami zainstalowanymi w miejscach określonych przez kierownika akcji i za pomocą przyrządów przenośnych (np. termometrów, pirometrów, kamer termowizyjnych) w miejscach prowadzenia prac przez zastępy ratownicze.

2.9. Pomiary prędkości, ilości, temperatury, wilgotności i ciśnienia powietrza należy wykonywać w miejscach wyznaczonych przez kierownika akcji i w zakresie umożliwiającym pełną ocenę zmian przebiegu pożaru.

2.10. Dojścia do strefy zagrożenia pożarowego powinny być zabezpieczone w sposób trwały lub przez obserwatorów we wszystkich wyrobiskach, stanowiących połączenie tej strefy z rejonami nie zagrożonymi zakładu górniczego, dostępnymi dla ludzi.

2.11. W czasie akcji przeciwpożarowej sieć wentylacyjna zakładu górniczego powinna być zabezpieczona przed przypadkowym otwarciem lub zamknięciem tam i śluz wentylacyjnych, mających wpływ na zmiany potencjałów aerodynamicznych w sąsiedztwie strefy zagrożonej, oraz przed przypadkowymi zmianami parametrów wentylatorów głównych.

2.12. W razie występowania wysokiej temperatury dymów i gazów pożarowych należy ustalić miejsca zagrożone powstaniem wtórnych ognisk pożarowych oraz sposób przeciwdziałania temu zagrożeniu.

2.13. W akcji przeciwpożarowej, jeśli jest to możliwe, należy podjąć działania zmierzające do aktywnego ugaszenia ognia, z zachowaniem warunków bezpieczeństwa ratowników. Po aktywnym ugaszeniu pożaru kierownik akcji powinien ustalić sposób i czas kontroli miejsca pożaru, wykonywanej przez pracowników wyspecjalizowanych w tym zakresie.

2.14. Jeżeli aktywna likwidacja pożaru nie jest możliwa, należy przystąpić do izolacji rejonu pożaru od czynnych wyrobisk zakładu górniczego.

2.15. W razie konieczności stosowania do likwidacji pożaru metod pasywnych, należy po zamknięciu rejonu pożaru podjąć działania umożliwiające dokładne uszczelnienie wszystkich tam izolacyjnych i pożarowych w wyrobiskach wlotowych do tego rejonu i wylotowych z niego.

2.16. Potencjał aerodynamiczny wokół pola pożarowego powinien być wyrównany.

2.17. Tamy pożarowe w rejonach zagrożonych tąpaniami powinny być budowane w miejscach, gdzie prawdopodobieństwo ich uszkodzenia jest najmniejsze.

2.18. Wszystkie prace ratownicze w strefie zagrożenia pożarowego powinny być wykonywane przez zastępy ratownicze, przy czym w strefie zagrożenia przebywać może tylko taka liczba zastępów, jaka jest niezbędna do sprawnego wykonania zadania. Wszyscy ratownicy zatrudnieni w strefie zagrożenia pożarowego powinni być ubrani w odzież płomienioodporną oraz mieć inne zabezpieczenia ochronne, osłaniające części ciała, w tym płomienioodporne hełmy, obuwie i rękawice.

Akcje przeciwpożarowe w polach metanowych

2.19. Przy prowadzeniu przeciwpożarowej akcji ratowniczej w polu metanowym należy stosować zasady określone dla pola niemetanowego oraz dodatkowe, których celem jest niedopuszczenie do wybuchu metanu i gazów pożarowych.

2.20. Przy wyznaczaniu strefy zagrożenia pożarowego należy uwzględnić możliwość i zasięg skutków ewentualnego wybuchu metanu, poszerzając odpowiednio tę strefę.

2.21. Przy podejmowaniu decyzji o ograniczeniu ilości powietrza dopływającego do miejsca pożaru należy uwzględnić możliwość:

1) wzrostu koncentracji metanu w prądzie wlotowym,

2) zwiększenia ilości wydzielającego się metanu do prądów powietrza w strefie zagrożenia pożarowego,

3) dodatkowego wydzielania się metanu ze zrobów lub wyrobisk zbędnych,

4) zaburzenia funkcjonowania systemu odmetanowania.

2.22. W rejonie pożaru należy prowadzić systematyczną kontrolę prędkości i ilości powietrza oraz jego składu, biorąc pod uwagę możliwość powstania wybuchowej koncentracji gazów.

2.23. Pomiary parametrów gazowych w miejscach zagrożonych skutkami wybuchu metanu lub gazów pożarowych należy prowadzić z zastosowaniem urządzeń do zdalnego pobierania prób gazów i szybkiego oznaczania ich składu. Lokalizację miejsc i częstotliwość pomiarów ustala kierownik akcji przeciwpożarowej w zależności od warunków lokalnych oraz stopnia zagrożenia wybuchem metanu lub gazów pożarowych.

2.24. W celu przeciwdziałania powstaniu zagrożenia wybuchowego w rejonie pożaru należy uwzględnić możliwość:

1) rozrzedzenia mieszanin gazowych przez zwiększenie ilości przepływającego powietrza,

2) ograniczenia przepływu powietrza przez ogniska pożaru,

3) ograniczenia zawartości tlenu w gazach pożarowych przez zastosowanie inertyzacji atmosfery wszelkimi dostępnymi środkami.

2.25. (skreślony).

2.26. W razie utworzenia się wybuchowych nagromadzeń metanu lub gazów pożarowych w rejonie pożaru należy niezwłocznie wycofać ze strefy zagrożenia pożarowego wszystkie osoby zatrudnione w akcji przeciwpożarowej oraz podjąć środki dla usunięcia tego zagrożenia.

2.27. W czasie akcji pożarowej należy prowadzić kontrolę stanu tam i urządzeń wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do przypadkowych zmian w stanie przewietrzania wyrobisk i zrobów w strefie zagrożenia pożarowego.

2.28. W czasie prowadzenia akcji pożarowej nie należy przerywać odmetanowania górotworu, a proces odmetanowania w strefie zagrożenia pożarowego należy kontrolować, dokonując pomiarów ilości i temperatury odsysanego gazu oraz zawartości w nim metanu i tlenku węgla w rurociągach:

1) metanowych, przechodzących przez zaognione wyrobiska,

2) odprowadzających metan z tych ujęć, w których zakłócenie procesu odmetanowania może spowodować wzrost zawartości metanu w wyrobiskach objętych pożarem, w wyrobiskach z prądami powietrza kierowanymi do ogniska pożaru lub w wyrobiskach odprowadzających gorące gazy pożarowe.

2.29. W razie stwierdzenia uszkodzenia rurociągu przechodzącego przez rejon pożaru i zmniejszenia w nim zawartości metanu, należy rurociąg zamknąć od strony stacji odmetanowania i w miarę możliwości od strony ujęć metanu.

2.30. W celu ugaszenia pożaru należy wykorzystać wszystkie dostępne środki do aktywnego gaszenia. Decyzja o aktywnym gaszeniu ognia w polach metanowych powinna być szczegółowo przeanalizowana, tak aby nie spowodowała dodatkowego zagrożenia osób zatrudnionych w akcji przeciwpożarowej. Równocześnie z gaszeniem pożaru środkami aktywnymi należy wyznaczyć miejsce na budowę tam pożarowych i transportować materiały do ich budowy.

2.31. Aktywne gaszenie ognia jest zabronione:

1) w warunkach powstania pożaru w bezpośrednim sąsiedztwie zrobów, w których mogą być nagromadzone znaczne ilości metanu,

2) przy dużej metanowości bezwzględnej w rejonie pożaru, szczególnie w warunkach ograniczonego przepływu powietrza.

2.32. Jeżeli aktywne gaszenie pożaru nie jest możliwe, należy przystąpić do odizolowania pożaru od czynnych wyrobisk tamami izolacyjnymi o odpowiedniej konstrukcji.

2.33. (skreślony).

2.34. W polach metanowych oraz w razie występowania mieszaniny gazów wybuchowych należy rejon pożaru izolować przeciwwybuchowymi tamami izolacyjnymi.

Zasady i warunki budowy tam izolacyjnych przeciwwybuchowych

2.34.1. Przeciwwybuchowe tamy izolacyjne są przeznaczone do zabezpieczenia przed przeniesieniem się wybuchu od strony zrobów, zbędnych wyrobisk oraz pól pożarowych, w których mogą wystąpić wybuchowe mieszaniny gazów palnych i może dojść do wybuchu tych gazów.

2.34.2. Przeciwwybuchowe tamy izolacyjne mogą być wykonane jako:

1) korki podsadzkowe,

2) korki wodne,

3) korki podsadzkowe na bazie tamy organowej z dwustronnymi rozporami,

4) tamy z worków wypełnionych materiałami niepalnymi,

5) tamy ze spoiw szybkowiążących,

6) tamy przeciwwybuchowe o innej konstrukcji odpowiednio udokumentowanej i pozytywnie zaopiniowanej przez jednostkę ratownictwa górniczego.

2.34.3. Wybór rodzaju tam i sposobu zabezpieczenia przeciwwybuchowego wyrobisk w czasie akcji ratowniczej ustala kierownik akcji. W ramach profilaktyki pożarowej decyzję w tym zakresie podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

Lokalizacja tam przeciwwybuchowych

2.34.4. Wyrobiska, w których należy budować tamy przeciwwybuchowe w czasie akcji ratowniczej, wyznacza kierownik akcji po zasięgnięciu opinii specjalistów w sztabie akcji.

2.34.5. Miejsca budowy tam w wyrobiskach, o których mowa w pkt 2.34.4, w czasie akcji ratowniczej wyznacza kierownik akcji na dole, uwzględniając między innymi:

1) warunki naturalne i techniczne w wyrobisku, a w szczególności stan górotworu i obudowy wyrobiska,

2) możliwość zastosowania do gaszenia pożaru urządzeń do inertyzacji atmosfery,

3) taką lokalizację tamy, aby znajdowała się jak najbliżej ogniska pożaru, i

4) taką lokalizację tamy, aby jej odległość od najbliższego skrzyżowania wyrobisk umożliwiała wykonanie komory dla wyrównania ciśnień, jakie będą występować w izolowanym polu pożarowym.

Podstawowe zasady budowy korków podsadzkowych

2.34.6. Korki podsadzkowe, przedstawione na rys. 1a i 1b, mogą być wykonywane z zastosowaniem instalacji i urządzeń do podsadzki hydraulicznej i pneumatycznej.

2.34.7. W zależności od rodzaju podsadzki minimalna długość korka musi wynosić:

1) dla korków z piasku, bez względu na przekrój poprzeczny wyrobiska - 15 m,

2) dla korków z popiołów elektrownianych, gipsu i anhydrytu, dla przekroju poprzecznego wyrobiska do 15 m² - 6 m,

3) dla przekroju poprzecznego wyrobiska powyżej 15 m² - 10 m.

2.34.8. Długość korków podsadzkowych, wykonanych z innych materiałów, należy ustalić na podstawie odrębnych badań określających ich skuteczność.

2.34.9. W celu wykonania korka podsadzkowego należy wykorzystać nachylenie wyrobiska lub wykonać odpowiednio wytrzymałe zawarcia, ograniczające długość korka, z zachowaniem zasad przewietrzania wyrobisk w warunkach zagrożenia gazowego.

2.34.10. Z miejsca wykonywania korka podsadzkowego należy usunąć, w miarę możliwości, sprzęt i urządzenia, a przewody elektryczne wyłączyć spod napięcia:

2.34.11. W razie potrzeby, przed wykonaniem korka podsadzkowego należy zabudować przepusty tamowe w obudowie przeciwwybuchowej, dopuszczone do stosowania, umożliwiające przewietrzanie i komunikację z przestrzenią izolowaną. Zabudowane muszą być również rurociągi do odprowadzenia nadmiaru wody gromadzącej się za korkiem i rurki umożliwiające kontrolę składu i ciśnienia powietrza.

2.34.12. Kierownik akcji, uwzględniając stan zagrożenia, musi ustalić sposób bezpiecznego wykonania korka podsadzkowego, z wykorzystaniem wszelkich możliwości zdalnego wykonania prac związanych z podsadzaniem.

Rys. 1a. Korek podsadzkowy

(grafikę pominięto)

Rys. 1b. Korek podsadzkowy z przepustami tamowymi

(grafikę pominięto)

2.34.13. Korki podsadzkowe, zwłaszcza z piasku lub popiołów elektrownianych, szczególnie wykonane w wyrobiskach poziomych, należy w razie potrzeby uzupełniać podsadzką (po całkowitym odsączeniu się wody podsadzkowej), w celu niedopuszczenia do powstania tzw. "zera podsadzkowego".

2.34.14. W razie stwierdzenia spękań i nieszczelności górotworu wokół tamy czołowej (stanowiącej zawarcie korka podsadzkowego), należy go uszczelnić substancjami uszczelniającymi.

Zasady wykonywania korków wodnych

2.34.15. Do wykonywania korków wodnych należy wykorzystać wyrobiska górnicze w rejonie pożaru, z miejscami o korzystnym położeniu niwelacyjnym (tzw. muldy).

2.34.16. W miejscu wykonywania korka wodnego nie mogą znajdować się urządzenia elektryczne pod napięciem oraz nie zaślepione rurociągi.

2.34.17. Korek wodny powinien być wykonywany zdalnie, po wycofaniu ratowników z wyrobiska na bezpieczną odległość.

2.34.18. W razie konieczności, w miejscu przewidzianym do wykonania korka wodnego, należy pozostawić odpowiednio zabezpieczone rury, które mogłyby być wykorzystane do kontroli składu i ciśnienia powietrza w izolowanej przestrzeni.

2.34.19. W razie konieczności, górotwór w rejonie korka wodnego należy uszczelnić, wtłaczając do niego wodoodporne substancje uszczelniające.

2.34.20. Korek wodny, przedstawiony na rys. 2, musi być tak wykonany, aby długość wyrobiska zalanego do stropu nie była mniejsza niż 15 m.

2.34.21. Poziom lustra wody powinien znajdować się co najmniej 2 m nad najniżej położonym punktem stropu w muldzie.

Zasady budowy korków podsadzkowych na bazie tamy organowej z dwustronnymi rozporami

2.34.22. Korek podsadzkowy na bazie tamy organowej dwustronnymi rozporami, przedstawiony na rys. 3a i 3b, składać się musi z następujących elementów:

1) zawarcia (1) w postaci tamy organowej, obitej od wewnątrz balami o grubości od 50 do 70 mm, z dwustronnymi rozporami, ograniczającego korek od strony ogniska pożaru,

2) zawarcia (2) w postaci typowej tamy podsadzkowej ryglowej,

3) materiału izolującego (3), wypełniającego przestrzeń między zawarciami (1) i (2).

2.34.23. Materiałem izolującym może być gips, anhydryt, glina, bentonit lub inne materiały wiążące, dopuszczone do stosowania w zakładach górniczych na podstawie odrębnych przepisów.

2.34.24. Zawarcie (1), o którym mowa w pkt 2.34.22, musi być wykonane z drewna okrągłego, wzmocnione od wewnątrz balami o grubości od 50 do 70 mm, przybitymi do stojaków organowych na styk, oraz rozparte rozporami na ryglach poziomych do stropu i spągu wyrobiska po obu stronach tamy organowej, przy czym odległość między rozporami w każdym rzędzie, w przestrzeni wypełnionej materiałem izolacyjnym, nie może przekraczać 0,5 m (w miejscu przepustu tamowego - 0,8 m).

2.34.25. W miejscu wykonania zawarcia (1) luźne skały w stropie, spągu i ociosach wyrobiska muszą być wybrane do twardej calizny. Jeśli warunki górnicze uniemożliwiają zabudowanie zawarcia (1) w twardej caliźnie, należy zastosować dodatkowe środki zapewniające szczelność i zwięzłość górotworu.

2.34.26. Odległość między zawarciami (1) i (2), stanowiąca zarazem długość korka, jest uzależniona od wielkości przekroju poprzecznego wyrobiska w miejscu wykonywania korka i musi wynosić co najmniej:

1) dla przekroju poprzecznego do 5m² - 3 m,

2) dla przekroju poprzecznego do 10 m² - 4 m,

3) dla przekroju poprzecznego do 15 m² - 5 m,

4) dla przekroju poprzecznego ponad 15 m² - 8 m.

2.34.27. Głębokość gniazdek w stropie i spągu wyrobiska, dla postawienia tamy organowej, rygli i rozpór wzmacniających, nie może być mniejsza od średnicy tych elementów.

2.34.28. Korki podsadzkowe na bazie tamy organowej z dwustronnymi rozporami mogą być wykonywane jako pełne oraz z jednym lub dwoma przepustami.

2.34.29. Zamknięcia przepustu tamowego, o którym mowa pkt 2.34.11, muszą być zabudowane od strony rejonu pożaru.

2.34.30. W celu kontroli składu i ciśnienia powietrza w rejonie pożaru oraz w celu odprowadzenia nadmiaru wody gromadzącej się za korkiem w tamie należy zabudować odpowiednie rurki pomiarowe i rury odwadniające.

2.34.31. Kierownik akcji może ustalić, w razie potrzeby, sposób wyposażenia korka podsadzkowego przeciwwybuchowego w instalacje do sprawnego gaszenia pożaru.

2.34.32. Materiał do wypełnienia korka powinien być dostarczany z zastosowaniem urządzeń dostosowanych do lokalnych warunków i z uwzględnieniem konieczności doszczelniania i konsolidacji górotworu wokół tamy.

Rys. 2 Korek wodny

(grafikę pominięto)

Rys. 3a. Korek podsadzkowy na bazie tamy organowej z dwustronnymi rozporami

(grafikę pominięto)

Rys. 3b. Korek podsadzkowy na bazie tamy organowej z dwustronnymi rozporami z przepustami tamowymi

(grafikę pominięto)

Zasady budowy tam z worków wypełnionych materiałami niepalnymi

2.34.33. Tamy workowe, przedstawione na rys. 4a i 4b, muszą spełniać warunki takie, jak w wypadku korków podsadzkowych.

2.34.34. Długość tamy workowej może być zmniejszona do 5 m, pod warunkiem że zawarcie tamy od strony rejonu pożaru zagrożonego wybuchem będzie wykonane w postaci tamy organowej.

2.34.35. W miejscu wykonywania tamy workowej, w stropie, spągu i ociosach wyrobiska nie mogą występować nie wypełnione wyrwy i pustki.

2.34.36. Tamy workowe należy wykonywać wyłącznie w miejscach, gdzie brak jest możliwości technologicznych wykonania innego rodzaju tam przeciwwybuchowych.

Podstawowe warunki doboru tam przeciwwybuchowych i przepustów tamowych

2.34.37. Kierownik akcji ratowniczej dobiera rodzaj tam przeciwwybuchowych i sposób ich wykonania, biorąc pod uwagę możliwości techniczne zakładu górniczego.

2.34.38. W przypadku górotworu słabego i spękanego należy stosować korki podsadzkowe o odpowiedniej długości lub, w zależności od warunków geologiczno-górniczych, korki wodne.

2.34.39. Kierownik akcji ustala liczbę przepustów tamowych instalowanych w tamie przeciwwybuchowej, w zależności od stanu zagrożenia wybuchowego w rejonie pożaru oraz od warunków górniczych.

2.34.40. Montaż obudowy przeciwwybuchowej przepustu tamowego powinien być wykonany zgodnie z instrukcją producenta.

Kontrola tam przeciwwybuchowych

2.34.41. Każda tama przeciwwybuchowa po jej wykonaniu, a przed zamknięciem przepustów tamowych, musi być szczegółowo skontrolowana, przy czym należy uwzględnić:

1) stan oryglowania i rozparcia tamy,

2) wypełnienie tamy materiałem podsadzkowym lub stopień zalania muldy wodą,

3) możliwość uzyskania należytej szczelności zamknięć przepustów tamowych,

4) stan wyposażenia tamy i stan podłączeń do przyrządów kontrolno-pomiarowych.

2.34.42. Kontrole, o których mowa w pkt 2.34.41, przeprowadzają: zastępowy zastępu ratowniczego, osoby wyznaczone przez kierownika akcji ratowniczej oraz przedstawiciel jednostki ratownictwa.

2.34.43. Kontroli tam przeciwwybuchowych w strefie zagrożenia pożarowego mogą dokonywać wyłącznie osoby będące ratownikami górniczymi.

2.34.44. Przed zamknięciem przepustów tamowych kierownik akcji musi mieć informacje o składzie chemicznym gazów, z charakterystycznych miejsc dla danej sytuacji oraz zza tam wlotowych i wylotowych w rejonie pożaru.

2.35. Przepusty w tamach pożarowych we wlotowych i wylotowych prądach powietrza z rejonu pożaru powinny być zamykane jednocześnie.

2.36. Przed przystąpieniem do zamykania tam (przepustów w tamach) należy wycofać ze strefy zagrożenia pożarowego wszystkie osoby zatrudnione w akcji pożarowej, z wyjątkiem zastępów ratowniczych niezbędnych do zamknięcia tam (przepustów w tamach).

2.37. W czasie zamykania przepustów w tamach pożarowych w rejonie zagrożenia nie wolno wykonywać żadnych innych prac. Zastępy ratownicze zatrudnione przy tej czynności, po wykonaniu zadania, powinny być wycofane natychmiast do bazy.

2.38. Wejście do strefy zagrożenia pożarowego po zamknięciu tam jest dozwolone po obniżeniu zawartości tlenu w utworzonym polu pożarowym poniżej 8% lub po upływie czasu wyznaczonego, w zależności od objętości pola pożarowego i wydzielania się metanu, przy czym czas wyznaczony na tej podstawie nie może być krótszy od 12 godzin. Dwunastogodzinny czas wyczekiwania nie musi być dotrzymany, jeżeli wyniki pomiarów składu gazów w polu pożarowym wskazują, że nie istnieje możliwość wybuchu tych gazów.

2.39. Po zamknięciu tam pożarowych należy prowadzić zdalną kontrolę zawartości gazów w polu pożarowym. Jeżeli wyniki analiz składu gazów w polu pożarowym, po jego zamknięciu, wskazują stężenie wybuchowe, w rejonie strefy zagrożonej należy prowadzić wyłącznie prace zmierzające do neutralizacji atmosfery i to w trybie akcji przeciwpożarowej.

2.40. Otwieranie pola pożarowego (tam pożarowych) jest dozwolone tylko pod warunkiem stosowania zasad obowiązujących przy prowadzeniu akcji pożarowej.

2.41. Plan akcji przeciwpożarowej opracowany w celu otwarcia (zacieśnienia) pola pożarowego powinien w szczególności określać:

1) zasady kontroli parametrów gazów w polu pożarowym,

2) zasady kontroli temperatury powietrza w polu pożarowym,

3) środki ochrony przed zagrożeniem wybuchem metanu i gazów pożarowych oraz przed działaniem podwyższonej temperatury powietrza.

2.42. Po otwarciu tam pożarowych (przepustów w tych tamach) i wznowieniu przewietrzania wyrobisk w polu pożarowym należy wycofać poza strefę zagrożenia pożarowego wszystkie osoby zatrudnione w akcji pożarowej oraz prowadzić zdalną kontrolę zawartości gazów w polu pożarowym i ilości powietrza przepływającego przez to pole. Wejście do otwartego pola pożarowego, w którym wznowiono przewietrzanie, oraz do strefy zagrożenia pożarowego, wyznaczonej dla tego pola, może nastąpić po upływie czasu określonego przez kierownika akcji.

Rys. 4a. Tam workowa

(grafikę pominięto)

Rys. 4b. Tama workowa z przepustami tamowymi

(grafikę pominięto)

Akcja przeciwpożarowa w przypadku pożaru w ślepym wyrobisku z wentylacją lutniową

2.43. Po stwierdzeniu pożaru w ślepym wyrobisku przewietrzanym za pomocą wentylacji lutniowej należy natychmiast podjąć działania w celu wyprowadzenia ludzi do bezpiecznego rejonu.

2.44. Przy gaszeniu wodą pożaru w ślepym wyrobisku należy mieć na uwadze możliwość poparzenia osób wykonujących tę czynność.

2.45. Jeżeli niemożliwe jest aktywne ugaszenie ognia, należy podjąć działania zmierzające do jego izolacji przez tamowanie wyrobiska.

2.46. Miejsce zabudowania tamy (tam) pożarowej powinno być tak dobrane, a prace przy jej wykonaniu tak zorganizowane, aby zatrudnieni przy tym ratownicy nie byli narażeni na bezpośrednie skutki ewentualnego wybuchu gazów pożarowych.

2.47. Stan zagrożenia wybuchowego gazów pożarowych powinien być zdalnie kontrolowany w sposób systematyczny.

2.48. W razie stwierdzenia w ślepym wyrobisku zagrożenia wybuchem gazów pożarowych, prace związane z likwidacją zagrożenia powinny być prowadzone z miejsc, do których nie sięgną skutki ewentualnego wybuchu.

2.49. Jeżeli nie ma możliwości usunięcia zagrożenia wybuchowego, należy dokonać nowego wyboru miejsc tamowania wyrobisk w celu izolacji pożaru.

2.50. Górotwór w sąsiedztwie tamy (tam) izolującej zaognione wyrobisko od czynnych wyrobisk zakładu górniczego powinien być uszczelniony, między innymi przez wtłaczanie substancji uszczelniających.

2.51. W celu izolacji pożaru w ślepym wyrobisku, w razie korzystnego układu niwelacyjnego w wyrobiskach, w sąsiedztwie ogniska pożarowego należy dążyć do zdalnego wykonania korków wodnych lub z podsadzki hydraulicznej.

2.52. Decyzję o zatrzymaniu przewietrzania ślepego wyrobiska w polu metanowym, w czasie trwania akcji przeciwpożarowej, może podjąć wyłącznie kierownik akcji, ustalając jednocześnie sposób zabezpieczenia przed zagrożeniem wybuchem gazów pożarowych lub metanu.

2.53. Przy prowadzeniu prac zmierzających do likwidacji pożaru w ślepym wyrobisku obowiązują odpowiednio ustalenia ujęte w pozostałych rozdziałach niniejszego działu.

Wycofanie załogi ze strefy zagrożenia pożarowego

2.54. W razie stwierdzenia zagrożenia pożarowego, wszystkie działania skierowane muszą być przede wszystkim na ratowanie ludzi i to nawet kosztem rozwoju pożaru, gdyby ratowania ludzi i gaszenia pożaru nie można było prowadzić jednocześnie.

2.55. W warunkach silnie rozwiniętego pożaru i jeżeli zagrożeni ludzie są wyposażeni w tlenowe aparaty oddechowe ucieczkowe, należy rozpatrzyć możliwość ograniczenia ilości powietrza dopływającego do ogniska pożaru przed ich wycofaniem ze strefy zagrożonej, pod warunkiem, że nie utrudni to ratowania ludzi i nie spowoduje powstawania wybuchowych nagromadzeń metanu lub gazów pożarowych.

2.56. W razie konieczności wycofania się w dymach i gazach pożarowych, należy pamiętać o bezwzględnym obowiązku wygaszania wszystkich lamp benzynowych, jeżeli stanowią one wyposażenie pracowników.

2.57. W gazach pożarowych i dymach należy się wycofywać spokojnie, bez nadmiernego pośpiechu.

2.58. Wycofując się w gęstych dymach, w których widoczność jest mocno ograniczona lub jej w ogóle brak, należy wykorzystywać, w charakterze drogowskazów, ciągi urządzeń odstawczych, przewody energetyczne lub telefoniczne. Należy starać się przechodzić wzdłuż ociosu wyrobiska, po tej jego stronie, po której powinno się znaleźć skrzyżowanie z chodnikiem, w którym może być świeży prąd powietrza.

2.59. Na skrzyżowaniu wyrobiska (wyrobisk) ze świeżym prądem powietrza należy w wyrobisku zadymionym wykonywać takie zabezpieczenia z lin, desek lub innych materiałów, aby ludzie wycofujący się w dymach trafiali do wyrobisk z powietrzem świeżym i nie mieli możliwości zabłądzenia.

2.60. Na każdym skrzyżowaniu wyrobisk ze strefą zadymioną, z której mogą wycofywać się ludzie, powinien być zorganizowany punkt pomocy, a pracownicy w nim zatrudnieni powinni być zobowiązani do ścisłego ewidencjonowania tych, którzy wyszli ze strefy zagrożonej.

2.61. W razie zagrożenia ludzi przez dymy lub gazy pożarowe, należy rozpatrzyć możliwość:

1) wykonania krótkiego spięcia wentylacyjnego, które pozwoliłoby odprowadzić dymy i gazy do szybu wentylacyjnego najkrótszą drogą, z pominięciem rejonu, w którym znajdują się ludzie,

2) wykonania rewersji wentylacji w celu skierowania dymów do szybu wyrobiskami, w których nie ma ludzi lub skąd wcześniej zostali oni wycofani,

3) skrócenia dróg zadymionych, przez zatrzymanie ruchu wentylatora w jednym lub więcej szybach.

W planie akcji przeciwpożarowej zakładu górniczego należy przewidzieć różne warianty zabezpieczeń dla rejonów o wzmożonym zagrożeniu pożarowym.

2.62. Rewersję wentylacji można stosować wówczas, gdy ilość metanu lub gazów pożarowych w prądzie powietrza dopływającym do pożaru nie stwarza zagrożenia wybuchowego.

2.63. W czasie prowadzenia przeciwpożarowej akcji ratowniczej do odprowadzenia gazów pożarowych można wykorzystać otwory wentylacyjne, ale powinna istnieć również inna droga do odprowadzania tych gazów.

2.64. W razie konieczności wycofania załogi z wyrobiska przewietrzanego za pomocą wentylacji lutniowej, w którym powstał pożar, przy podejmowaniu decyzji co do dalszej pracy wentylatora lutniowego powinno się uwzględnić to, czy załoga ma tlenowe aparaty oddechowe ucieczkowe, czy tylko pochłaniacze ucieczkowe oraz jakie jest stężenie metanu w tym rejonie.

2.65. Decyzja o natychmiastowym zatrzymaniu wentylatora lutniowego, w celu ograniczenia rozwoju ognia, może być podjęta, gdy wyrobisko nie znajduje się w granicach pola metanowego i tylko wtedy, gdy załoga przebywająca w tym wyrobisku ma tlenowe aparaty oddechowe ucieczkowe. W przeciwnym razie przewietrzanie należy prowadzić w sposób ciągły.

Szczegółowe zasady wykonywania pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych oraz oznaczania zagrożenia wybuchowego.

2.66. (skreślony).

2.66.1. W czasie akcji przeciwpożarowej należy systematycznie kontrolować parametry fizykochemiczne powietrza i gazów pożarowych (skład chemiczny, temperaturę, wilgotność, prędkość i ilość) w miejscach wyznaczonych przez kierownika akcji, tak aby mieć bieżącą informację o stanie pożaru oraz przemianach gazowych, występujących w strefie zagrożenia, a także o zagrożeniu wybuchem.

2.66.2. W wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych wydobywających kopaliny palne należy utrzymywać odpowiednio wyposażone stanowisko do pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych w czasie akcji przeciwpożarowych.

2.66.3. Lokalizację stanowiska pomiarowego jest obowiązany ustalić kierownik akcji.

2.66.4. Stanowiska pomiarowe należy lokalizować w miejscu dogodnym z ustabilizowanym prądem powietrza i poza strefą zagrożenia pożarowego. Zaleca się lokalizowanie stanowisk pomiarowych w bazie ratowniczej lub innym miejscu, odpowiadającym wymaganiom określonym w § 108 rozporządzenia.

2.66.5. Stanowisko pomiarowe należy wyposażyć w następującą aparaturę kontrolno-pomiarową:

1) zestaw analizatorów gazowych umożliwiających szybkie wykonanie analizy chemicznej gazów pożarowych,

2) zestaw chromatograficzny umożliwiający wykonanie analizy chemicznej gazów pożarowych,

3) urządzenie do zdalnego pobierania prób gazowych, wraz z oprzyrządowaniem, zapewniające pobieranie prób gazowych z odległości co najmniej 1.000 m,

4) urządzenie do zdalnego pomiaru temperatury, zapewniające pomiar na odległość co najmniej 1.000 m,

5) anemometr,

6) przyrząd do pomiaru wilgotności względnej powietrza,

7) tlenomierz,

8) przenośny przyrząd do pomiaru niskich stężeń tlenku węgla.

Wymienione wyżej zestawy analizatorów gazowych, umożliwiających natychmiastowe wykonanie analizy chemicznej gazów pożarowych, oraz zestaw chromatograficzny powinny mieć parametry metrologiczne co najmniej takie, jak wyszczególnione w tabelach nr 1 i 2.

Tabela 1

Zestaw do szybkiej analizy gazów

Składnik	Zakres pomiaru (%)	Dokładność pomiaru (%)	Czas odpowiedzi (s)
O2	0 - 25	0,2	10
O2	0 - 10	0,1	10
CO2	0 - 10	0,1	20
CH4	0 - 10	0,1	20
CH4	0 - 100	5	20
CO	0 - 0,05	0,001	20
CO	0 - 10	0,1	20
H2	0 - 5	0,05	15
C2H4	0 - 0,1	0,002	20

Tabela 2

Zestaw chromatograficzny

Składnik	Zakres pomiaru (%)	Dokładność pomiaru (%)	Czas analizy (min.)
CH4	0 - 100	0,02	Łączny czas
C02	0 - 100	0,02	analizy
C2H4	0 - 100	0,002	wszystkich
C2H6	0 - 100	0,002	składników
02	0 - 100	0,02	nie może
N2	0 - 100	0,02	przekroczyć
H2	0 - 100	0,05	20 minut
CO	0 - 100	0,02

2.66.6. Stanowisko pomiarowe powinno mieć indywidualne oświetlenie i łącze telefoniczne oraz powinno być zabezpieczone metanomierzem o działaniu ciągłym, z ustawionym progiem alarmowania 1,5%. Ponadto stanowisko pomiarowe należy wyposażyć w odpowiedniej wielkości i wytrzymałości stół do zainstalowania sprzętu pomiarowego oraz zabezpieczyć je osłonami płóciennymi.

2.66.7. Zakład górniczy może korzystać z pogotowia pomiarowego, utrzymywanego przez jednostkę ratownictwa górniczego.

2.66.8. W razie pożaru w opływowym prądzie powietrza punkty zdalnego pobierania prób gazowych należy umiejscowić:

1) w wyrobiskach z wypływającymi z ogniska gazami pożarowymi od strony najbliższego dojścia,

2) od strony dopływu powietrza do pożaru, możliwie jak najbliżej ogniska, przed zabudowaniem tam izolacyjnych, jeżeli w prądzie tym może pojawić się metan (zroby, sąsiednie wyrobiska itp.).

2.66.9. W razie pożaru w zrobach ścian, punkty zdalnego pobierania prób gazowych należy zlokalizować:

1) w wylotowym prądzie powietrza pomiędzy ogniskiem pożaru a najbliższym dojściem do tego wyrobiska,

2) w dostępnych miejscach przy zrobach ścian od strony dopływu powietrza do ogniska pożaru.

2.66.10. W razie otamowania pożaru tamami izolacyjnymi, punkty pobierania prób gazowych należy rozmieszczać za każdą tamą (wlotową i wylotową).

2.66.11. Punkty próbobiorcze do zdalnego pobierania prób, o których mowa w pkt 2.66.8 i 2.66.9, należy lokalizować w wyrobiskach górniczych na wysokości ok. 2/3 wyrobiska, w odległości co najmniej 5-10 m od skrzyżowania z dostępnym wyrobiskiem, w kierunku wypływających gazów pożarowych. W razie lokalizowania punktów zdalnego pobierania prób gazowych w szybach wentylacyjnych, należy je umiejscowić około 10 m poniżej ujścia kanału wentylacyjnego do szybu lub w dyfuzorze wentylatora. Przykłady rozmieszczania punktów zdalnego pobierania prób przedstawiają rys. 5a, 5b, 5c i 5d.

2.66.12. W razie stosowania gazowego agregatu gaśniczego, o którym mowa w pkt 2.67.5, punkty zdalnego pobierania prób należy rozmieścić w sposób następujący:

1) w lutniociągu GAG, 20-40 m za schładzaczem,

2) za tamą wlotową, przy wylocie z lutniociągu GAG,

3) za tamą wlotową z GAG, jak najbliżej ogniska pożaru,

4) w wylotowym prądzie powietrza pomiędzy ogniskami pożaru a najbliższym skrzyżowaniem z dostępnym wyrobiskiem.

2.66.13. Z poszczególnych punktów pomiarowych próby gazowe należy pobierać do analizy za pomocą urządzenia do zdalnego pobierania prób gazowych, tj. linii wężowej oraz pompki próbobiorczej, wraz z oprzyrządowaniem.

2.66.14.-2.66.16. (skreślone).

2.66.17. Wyniki pomiarów składu gazów z punktów pomiarowych, przekazywane do sztabu akcji, muszą być dokumentowane i na bieżąco analizowane przez kierownika akcji, szczególnie pod względem zagrożenia wybuchowego.

2.66.18. Ocenę stanu zagrożenia wybuchowego należy przeprowadzać metodą opracowaną przez jednostkę ratownictwa górniczego.

2.66.19. (skreślony).

PRZYKŁADY ROZMIESZCZENIA PUNKTÓW ZDALNEGO POBIERANIA PRÓB GAZOWYCH ORAZ LOKALIZACJI STANOWISK POMIAROWYCH W KOPALNIACH GAZOWYCH

Rys. 5a. W czasie aktywnego gaszenia pożaru

(grafikę pominięto)

Rys. 5b. W otamowanym polu pożarowym

(grafikę pominięto)

Rys. 5c. W czasie pracy gazowego agregatu gaśniczego

(grafikę pominięto)

Rys. 5d. Podczas zwalczania pożaru endogenicznego

(grafikę pominięto)

Objaśnienia: --- = linia wężowa próbobiorcza

I, II, III = punkty zdalnego pobierania prób gazowych

St. p. = stanowisko pomiarowe

Rys. 6. (skreślony)

2.66.20. (skreślony).

2.67. Decyzje o konieczności przeprowadzenia działań zmierzających do inertyzacji powietrza w rejonie pożaru kierownik akcji podejmuje w porozumieniu ze specjalistami pracującymi w sztabie akcji, a do tych działań wykorzystuje pogotowie specjalistyczne.

2.67.1. Niniejsze postanowienia należy stosować łącznie ze szczegółowymi fabrycznymi instrukcjami obsługi, kontroli i konserwacji urządzeń do wytwarzania gazów obojętnych.

2.67.2. Stosowanie w zakładach górniczych do profilaktyki przeciwpożarowej urządzeń do wytwarzania, zgazowywania lub przetłaczania gazów inertnych musi się odbywać na podstawie dokumentacji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2.67.3. Jednostka ratownictwa w ramach specjalistycznego pogotowia utrzymuje urządzenie do inertyzacji powietrza kopalnianego gazami obojętnymi oraz specjalistów przeszkolonych w zakresie stosowania tych gazów i obsługi urządzeń do ich wytwarzania.

2.67.4. Do inertyzacji atmosfery mogą być stosowane urządzenia wytwarzające niskotlenowe gazy obojętne, powstałe w wyniku spalania paliw płynnych. Maksymalna zawartość O₂ w gazach spalinowych nie może przekraczać 4%.

2.67.5. Do inertyzacji powietrza kopalnianego można stosować urządzenia do wytwarzania azotu oraz niskotlenowych gazów obojętnych.

2.67.5.1.- 2.67.9.13. (skreślone).

3. Akcje ratownicze prowadzone w trudnych warunkach mikroklimatu

Akcje ratownicze prowadzone w trudnych warunkach mikroklimatu należy prowadzić na podstawie wskazań jednostki ratownictwa górniczego wyznaczonej przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

4. Akcje ratownicze w przypadku wypływu gazów do wyrobisk, wybuchu gazów i pyłu węglowego oraz wyrzutu gazów i skał

4.1. W razie konieczności rozpoczęcia akcji ratowniczej, spowodowanej wypływem gazu, wybuchem gazów i pyłu węglowego lub wyrzutem gazów i skał, kierownik akcji ratowniczej powinien jak najszybciej ustalić:

1) miejsce wypływu gazu, wybuchu lub wyrzutu,

2) stan zagrożenia załogi na skutek tych zdarzeń, jak również z powodu powstałych wtórnych zagrożeń,

3) skutki, jakie zdarzenia te spowodowały w stanie: przewietrzania, obudowy i wyposażenia wyrobisk oraz urządzeń metanometrycznych i odmetanowania,

4) inne skutki niebezpieczne dla ruchu zakładu górniczego

oraz wyznaczyć strefę zagrożenia.

4.2. Strefa zagrożenia w przypadku wypływu gazu, wybuchu lub wyrzutu gazów i skał powinna obejmować:

1) wyrobiska i rejony, do których przedostały się lub którymi płyną gazy szkodliwe,

2) wyrobiska lub części wyrobisk zniszczone w wyniku tych zdarzeń,

3) wyrobiska wypełnione masą powyrzutową oraz kawerny powyrzutowe (w przypadku wyrzutu gazów i skał),

4) wyrobiska lub części wyrobisk, w których na skutek wypływu gazu, wybuchu lub wyrzutu nastąpiło osłabienie górotworu lub uszkodzenie obudowy,

5) rejony zakładu górniczego, w których zdarzenia te spowodowały zaburzenia w systemie przewietrzania wyrobisk.

4.3. W razie gdy w strefie zagrożenia znajdują się poszkodowani lub osoby, które nie zdążyły się wycofać, kierownik akcji ratowniczej jest obowiązany wysłać do strefy zagrożonej zastępy ratownicze z zadaniem jak najszybszego skontrolowania wszystkich miejsc, w których mogą przebywać zagrożeni lub poszkodowani ludzie.

4.4. Zastępy, o których mowa w pkt 4.3., powinny być wyposażone w tlenowe aparaty oddechowe ewakuacyjne i butle z tlenem, dla zabezpieczenia zagrożonych lub poszkodowanych, oraz nosze i inny sprzęt według ustaleń kierownika akcji ratowniczej.

4.5. Wszelkie działania związane z kontrolą wyrobisk w strefie zagrożenia należy prowadzić w szczególności od strony dopływu świeżego powietrza. Kontrolowanie strefy zagrożenia należy przerwać, w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla ratowników.

4.6. Zastępy ratownicze, kontrolujące wyrobiska w strefie zagrożenia oraz wykonujące prace związane z ratowaniem ludzi, powinny wziąć pod uwagę specyfikę zachowania się ludzi poszkodowanych w wyniku działania tlenku węgla, dwutlenku węgla lub innych gazów.

4.7. W związku z tym, że osoby objęte wyrzutem gazów i skał mogą zostać przysypane masą powyrzutową, w celu zlokalizowania tych osób należy stosować specjalistyczne urządzenia do poszukiwania ludzi w wyrobiskach.

4.8. Z uwagi na możliwość zatrucia przebiegającego bez objawów zewnętrznych, każda osoba, która uległa wypadkowi w wyniku wybuchu gazu i pyłu węglowego lub wyrzutu gazów i skał, powinna być poddana specjalistycznemu badaniu związanemu z zatruciem gazami.

4.9. Do podstawowych działań w ramach akcji ratowniczej związanej z wypływem gazu, wybuchem lub wyrzutem, prowadzonych równocześnie z poszukiwaniem i ratowaniem ludzi, powinny należeć prace zmierzające do zwiększenia ilości powietrza doprowadzanego do strefy zagrożenia.

4.10. W rejonie objętym skutkami wypływu metanu, wybuchów gazów i pyłu węglowego oraz wyrzutu metanu i dwutlenku węgla natychmiast po powstaniu zagrożenia należy wyłączyć dopływ prądu elektrycznego w celu uniknięcia możliwości zainicjowania wybuchu lub spowodowania zapalenia materiałów palnych przez uszkodzone przewody i urządzenia elektryczne.

4.11. W razie wyrzutu dwutlenku węgla należy mieć na uwadze możliwość wystąpienia zagrożenia na powierzchni zakładu górniczego, w rejonie szybu lub otworu wentylacyjnego, którym gaz ten będzie odprowadzany z wyrobisk.

4.12. Jeżeli w zakładzie górniczym, w strefie objętej wybuchem lub wyrzutem, uszkodzeniu ulegną zabezpieczenia przeciw wybuchowi pyłu węglowego, należy w pierwszej fazie akcji ratowniczej podjąć działania w celu odbudowy tych zabezpieczeń oraz odpowiednio zabezpieczyć wyrobiska czynne od strefy zagrożenia.

4.13. Jeżeli w strefie wybuchu lub wyrzutu znajdują się: izolowane pole pożarowe, zroby stanowiące zbiornik metanu lub tamy zabezpieczające zbiorniki wodne, należy przeprowadzić szczegółową kontrolę stanu tam i wyrobisk w tym rejonie, już w pierwszej fazie akcji ratowniczej.

4.14. Po zakończeniu prac związanych z ratowaniem ludzi zagrożonych w wyniku wypływu gazu, wybuchu lub wyrzutu kierownik akcji ratowniczej jest zobowiązany do ustalenia zakresu pozostałych prac związanych z likwidacją skutków zagrożenia, które należy prowadzić w ramach akcji ratowniczej.

Prace te mogą dotyczyć:

1) uzupełnienia uszkodzonej obudowy,

2) usunięcia lub zabezpieczenia mas powyrzutowych,

3) zabezpieczenia kawern powyrzutowych,

4) usunięcia uszkodzonego wyposażenia wyrobisk i zainstalowania nowego,

5) naprawy urządzeń wentylacyjnych.

5. Akcje ratownicze w przypadku zawału skał do wyrobisk

5.1. W przypadku zawału skał do wyrobisk, kierownik akcji ratowniczej ma przede wszystkim obowiązek wyznaczenia zasięgu strefy zagrożenia, która powstała na skutek zawału, oraz stwierdzenia, czy w strefie tej znajdują się ludzie. Strefa zagrożenia obejmować powinna następujące rejony zakładu górniczego:

1) wyrobiska, w których wystąpiło przemieszczenie się skał,

2) części wyrobisk, w których na skutek powstałego zjawiska nastąpiło osłabienie górotworu lub uszkodzenie obudowy w stopniu umożliwiającym dalsze obrywanie się mas skalnych.

3) rejony, w których zawał skał spowodował zaburzenia w systemie przewietrzania, powodujące powstanie zagrożenia gazowego, wodnego lub pożarowego.

5.2. Dojścia do strefy zagrożenia w wyrobiskach powinny być zabezpieczone w sposób trwały lub przez posterunki obserwacyjne, wyposażone w razie potrzeby w przyrządy do kontroli stanu przewietrzania.

5.3. W razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej związanej z zawałem skał spowodowanym tąpnięciem, przed podjęciem prac ratowniczych należy dokonać analizy stanu zagrożenia tąpaniami i od jej wyników uzależnić możliwość prowadzenia dalszych prac ratowniczych.

5.4. Kierownik akcji ratowniczej na dole, przed przystąpieniem do prac ratowniczych bezpośrednio przy powstałym gruzowisku skalnym, ustala miejsce i sposób dodatkowych wzmocnień obudowy, aby uniemożliwić rozprzestrzenianie się zawału.

5.5. Przed rozpoczęciem ratowania ludzi należy ustalić liczbę zagrożonych i ewentualne miejsce ich przebywania, wykorzystując przy tym informacje przekazane przez świadków, jak również uzyskane za pomocą urządzeń do lokalizacji ludzi.

5.6. Pracownicy wykonujący prace pomocnicze i osoby kontrolujące przebieg akcji powinni się znajdować w miejscu ustalonym przez kierownika akcji ratowniczej na dole.

5.7. Wszystkie urządzenia elektryczne, znajdujące się w rejonie wyrobisk objętych zawałem skał, powinny być wyłączone spod napięcia natychmiast po powstaniu zdarzenia. Ponowne włączenie prądu może nastąpić z chwilą odzyskania dostępu do tych urządzeń i po sprawdzeniu ich stanu technicznego.

5.8. W czasie akcji ratowania ludzi znajdujących się w gruzowisku zawałowym lub odciętych od wyrobisk czynnych należy w każdym przypadku uintensywnić przepływ powietrza przez zawał. Sposób uintensywnienia przepływu powietrza przez zawał powinien określić kierownik akcji, uwzględniając również potrzebę wtłaczania tlenu lub sprężonego powietrza do gruzowiska zawałowego.

5.9. W miarę możliwości prace ratownicze należy prowadzić z kilku kierunków jednocześnie, pod warunkiem, że ratujący nie będą przeszkadzali sobie wzajemnie oraz że działaniami swoimi nie zwiększą zagrożenia dla ratowanych.

5.10. W razie gdy w rejonie objętym zawałem ulegnie uszkodzeniu rurociąg odmetanowania, powinien on być odcięty, zarówno od strony dopływu metanu, jak i od strony stacji odmetanowania.

5.11. Po zakończeniu akcji ratowania ludzi zagrożonych zawałem skał, należy przystąpić do prac związanych z usuwaniem skutków zawału. Prace te nie muszą być prowadzone w trybie akcji ratowniczej.

5.12. Jeżeli bezpośrednio po zakończeniu akcji ratowania ludzi w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny palne nie prowadzi się likwidacji skutków zawału, kierownik akcji ratowniczej jest obowiązany ustalić sposób zabezpieczenia rejonu, w szczególności w zakresie przeciwpożarowym.

5.13. W razie konieczności prowadzenia akcji likwidacji skutków zawału w warunkach wystąpienia innych zagrożeń, np: gazowego, pożarowego lub wodnego, należy stosować odpowiednio te ustalenia, które obowiązują przy prowadzeniu akcji ratowniczych związanych z tymi zagrożeniami.

6. Akcje ratownicze w przypadku wdarcia się do wyrobisk górniczych wody lub wody z luźnym materiałem skalnym

6.1. W razie nagłego wdarcia się wody lub wody z luźnym materiałem skalnym do wyrobisk, kierownik akcji ratowniczej jest obowiązany przede wszystkim ustalić:

1) miejsce, z którego nastąpił wypływ wody,

2) czy nie zagraża dalsze wdarcie wody,

3) rejon wyrobisk, do których przedostała się woda i do których może się jeszcze przedostać,

4) wielkość wypływu, jaki miał miejsce lub jaki może jeszcze nastąpić,

5) charakter powstałych zniszczeń i ich wpływ na przewietrzanie zakładu górniczego,

6) stan zagrożenia dla ludzi, tj. liczbę zagrożonych ludzi i miejsce ich przebywania.

Na podstawie tych ustaleń kierownik akcji powinien wyznaczyć zasięg strefy zagrożenia, która powstała na skutek wdarcia się wody.

6.2. Strefa zagrożenia związana z wdarciem się wody do wyrobisk powinna obejmować następujące rejony zakładu górniczego:

1) wyrobiska zatopione całkowicie lub częściowo,

2) wyrobiska lub części czynnych wyrobisk, w których nastąpiło osłabienie górotworu lub uszkodzenie obudowy w stopniu zagrażającym zawałem skał albo w których wystąpiło przemieszczenie się skał do wyrobiska,

3) rejony, w których wdarcie się wody spowodowało zaburzenie w systemie przewietrzania, powodujące powstanie zagrożenia gazowego lub pożarowego.

6.3. Dojścia do strefy zagrożenia związanej z wdarciem się wody powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający przypadkowe wejście do niej osób niepowołanych.

6.4. Prace związane z usuwaniem skutków wdarcia się wody należy prowadzić w pierwszej kolejności w kierunku miejsca wypływu wody, tak aby zapobiec powtórzeniu lub rozszerzeniu się zagrożenia.

6.5. Sposób prowadzenia prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi lub usuwaniem skutków wdarcia się wody jest obowiązany ustalić kierownik akcji ratowniczej, w porozumieniu z kierownikiem akcji na dole. W przypadku ratowania ludzi prace te należy prowadzić przez:

1) wypompowanie wody z zatopionych wyrobisk,

2) rekonstrukcję wyrobisk objętych skutkami wdarcia się wody,

3) wykonanie wyrobisk ratunkowych w zniszczonym wyrobisku, caliźnie lub zrobach, w bezpośredniej bliskości zniszczonego wyrobiska,

4) zastosowanie techniki wiertniczej, tj. wykonanie wierceń ratowniczych z powierzchni lub z sąsiednich wyrobisk dołowych do miejsca, w którym mogą znajdować się zagrożeni ludzie,

5) zastosowanie techniki nurkowej.

6.6. W czasie wykonywania prac ratowniczych sposobem rekonstrukcji wyrobisk lub drążenia wyrobisk ratunkowych powinny być przestrzegane odpowiednie ustalenia obowiązujące w akcjach związanych z zawałem skał do wyrobisk, o których mowa w pkt 5.

6.7. Prace ratownicze związane z wdarciem się wody lub wody z luźnym materiałem należy prowadzić równocześnie ze wszystkich możliwych kierunków, z zachowaniem bezpieczeństwa ratowanych i ratujących.

6.8. Przy zagrożeniu występującym ze strony wodonośnego uskoku ustalenia dotyczące usuwania skutków zdarzenia powinny być szczególnie wnikliwie analizowane i powinny uwzględniać możliwość wznowienia wypływu wody.

6.9. Rejon zagrożony wypływem wody z uskoku powinien zostać zamknięty odpowiednio wytrzymałymi tamami lub korkami izolacyjnymi.

6.10. W ramach akcji ratowniczej lub prac profilaktycznych wykonywanie prac w sąsiedztwie wodonośnego uskoku jest dopuszczalne wtedy, gdy przy uskoku pozostawione są filary ochronne.

6.11. W czasie akcji ratowania ludzi zagrożonych w wyniku wdarcia wody należy podjąć wszelkie działania, w celu doprowadzenia jak największej ilości powietrza do miejsc, w których mogą znajdować się ludzie.

6.12. Kierownik akcji ratowniczej jest zobowiązany również do określenia potrzeby podawania powietrza siecią rurociągów sprężonego powietrza lub za pomocą zainstalowanych rurociągów i innych przewodów do miejsc, w których znajdują się osoby zagrożone w wyniku wdarcia się wody.

6.13. Po stwierdzeniu za pomocą łączności przewodowej lub akustycznej obecności ludzi w rejonie zagrożonym należy każdorazowo podjąć działania zmierzające do przewiercenia otworu kontaktowego, przez który należy podać specjalnymi pojemnikami żywność, wodę i lekarstwa, a w razie potrzeby otwory te wykorzystać do podawania tlenu lub powietrza.

6.14. Przy rozpatrywaniu możliwości prowadzenia akcji metodą wierceń ratunkowych należy przeanalizować, czy nie spowoduje się ewentualnej dekompresji poduszki powietrznej w wyrobisku, w którym znajdują się ludzie, a tym samym, czy nie nastąpi zatopienie tej części wyrobiska.

6.15. Gdy w czasie wdarcia się wody wystąpiły równocześnie zawały skał do wyrobisk, powodujące zagrożenie ludzi, w akcji ratowania ludzi należy stosować odpowiednio ustalenia podane w pkt 5.

Zasady działania zastępów specjalistycznych nurków w czasie akcji ratowniczej i prac profilaktycznych

6.16.1. Specjalistyczne zastępy do wykonywania prac podwodnych są zobowiązane do działań w czasie organizowanych w zakładzie górniczym:

1) podwodnych prac ratowniczych, prowadzonych w następstwie wystąpienia zagrożenia wodnego,

2) podwodnych prac zapobiegawczych (profilaktycznych), prowadzonych w celu niedopuszczenia do powstania zagrożenia wodnego lub zaplanowanych w celu usunięcia tego zagrożenia.

6.16.2. Przez podwodne prace ratownicze należy rozumieć działania zastępów nurkowych, z użyciem aparatów nurkowych, w wyrobiskach górniczych lub w obiektach hydroinżynierskich, funkcjonujących w ciągu technologiczno-produkcyjnym zakładu górniczego, objętych skutkami zagrożenia wodnego.

6.16.3. Przez podwodne prace profilaktyczne należy rozumieć zaplanowane działania zastępów nurkowych, z użyciem aparatów nurkowych, w zatopionych wyrobiskach górniczych lub obiektach hydroinżynierskich, prowadzone w celu utrzymania ruchu zakładu górniczego, zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń, jak również w celu zapobieżenia awariom.

6.16.4. W przypadku podwodnych prac ratowniczych należy zatrudniać zastępy nurkowe, w szczególności w czasie wykonywania zadań związanych z:

1) poszukiwaniem w zatopionych wyrobiskach zagrożonych ludzi i nawiązywaniem kontaktu z zagrożonymi, którym woda odcięła drogi ucieczkowe,

2) wyprowadzaniem ludzi z rejonów zagrożenia z zastosowaniem ewakuacji podwodnej,

3) dostarczaniem, w drodze transportu podwodnego osobom odciętym w wyniku zatopienia wyrobisk, środków niezbędnych do życia do czasu ich ewakuowania.

6.16.5. Jednostka ratownictwa lub kopalniana stacja ratownictwa górniczego jest zobowiązana do przeprowadzania mobilizacji zastępów nurkowych w zakresie niezbędnym do wykonania przewidywanych zadań w akcji ratowniczej.

6.16.6. Użycie zastępów nurkowych do wykonywania podwodnych prac profilaktycznych należy każdorazowo uzgadniać z kierownikiem ruchu zakładu górniczego i kierownikiem jednostki ratownictwa.

6.16.7. Działaniami zastępów nurkowych w podwodnych pracach ratowniczych i zapobiegawczych musi kierować bezpośrednio kierownik prac podwodnych.

6.16.8. Podczas wykonywania podwodnych prac profilaktycznych na głębokości do 13 m w dobrych warunkach górniczo-geologicznych i nurkowych, a także w odpowiednio zabezpieczonych obiektach hydroinżynierskich, kierownik prac podwodnych może zlecić zastępowemu zastępu nurkowego bezpośrednie kierowanie pracami podwodnymi.

6.16.9. Ratownicy górniczy nurkowie, wchodzący w skład zastępu nurkowego, pełnią następujące funkcje w czasie akcji ratowniczej i zapobiegawczej:

1) zastępowy jest bezpośrednio przełożonym zastępu, odpowiedzialnym za właściwe i bezpieczne wykonanie zadań przez zastęp nurkowy,

2) chronometrażysta utrzymuje stałą łączność telefoniczną z nurkiem operacyjnym, prowadzi chronometraż czynności podwodnych w czasie zgodnym z okresem bezpiecznego pobytu nurka (nurków) pod wodą, sporządza zapisy z przebiegu prac podwodnych oraz jest zastępcą zastępowego; w przypadku specjalistycznych prac podwodnych, dodatkowo obsługuje linę sygnalizacyjną nurka operacyjnego,

3) nurek operacyjny wykonuje prace podwodne w ramach zadań zleconych zastępowi,

4) nurek ubezpieczający ubezpiecza nurka operacyjnego, wykonującego pracę pod wodą, i z tego względu musi być w stanie gotowości do natychmiastowego zejścia pod wodę; w razie potrzeby wejścia pod wodę, jego linę asekuracyjną przejmuje zastępowy,

5) sygnalista utrzymuje łączność z nurkiem operacyjnym za pomocą liny asekuracyjno-sygnałowej lub w przypadkach szczególnych wykonuje inne czynności określone przez zastępowego.

6.16.10. Jeśli wykonanie zadania dla zastępu nurkowego wymaga wielokrotnego wejścia pod wodę, zastępowy zmienia, wymienione w pkt 6.16.9, funkcje członków zastępu, stosownie do wymagań fizjologii nurkowania.

6.16.11. Kierownik prac podwodnych jest zobowiązany do działania w ścisłym porozumieniu z kierownikiem akcji na dole i do uzgadniania z nim podejmowanych decyzji, dotyczących prac podwodnych, wykonywanych przez ratowników górniczych nurków.

6.16.12. Kierownik prac podwodnych ocenia możliwość realizacji zadań przez zastępy nurkowe i decyduje w sprawach techniki i organizacji nurkowania.

6.16.13. Zakład górniczy, w którym prowadzone są podwodne prace ratownicze lub profilaktyczne, jest obowiązany zapewnić stałą dostawę sprzętu, materiałów i innych środków określonych przez kierownika prac podwodnych, niezbędnych do wykonywania tych prac.

6.16.14. W celu prowadzenia podwodnych prac ratowniczych lub profilaktycznych kierownik prac podwodnych jest zobowiązany do opracowania planu działania zastępów nurkowych.

6.16.15. Stosownie do zadań nurkowych określonych w planie działania zastępów nurkowych kierownik prac podwodnych jest obowiązany ustalić:

1) zasięg penetracji w wyrobiskach kopalnianych i obiektach hydroinżynierskich,

2) sposób skutecznego ubezpieczenia podwodnego, w razie pokonywania załamań trasy penetracji podwodnej,

3) maksymalną, w danych warunkach, głębokość nurkowania,

4) technologię wykonywania prac podwodnych z użyciem sprzętu do spawania i cięcia metalu, betonowania podwodnego lub usuwania przeszkód podwodnych z zastosowaniem wybuchu podwodnego,

5) czas i liczbę stacji dekompresji wynikających z warunków nurkowania.

6.16.16. Porozumiewanie się pomiędzy sygnalistą a nurkiem operacyjnym, za pomocą liny asekuracyjno-sygnałowej, musi odbywać się zgodnie z następującymi znakami:

1) jedno szarpnięcie liny przez sygnalistę - pytanie o samopoczucie nurka,

2) jedno szarpnięcie liny przez nurka - odpowiedź wszystko w porządku,

3) dwa szarpnięcia liny przez sygnalistę - kontynuuj pracę,

4) dwa szarpnięcia liny przez nurka - udaję się głębiej, dalej, kontynuuję pracę,

5) trzy szarpnięcia liny przez sygnalistę - wezwanie do wynurzenia się (seria szarpnięć),

6) trzy szarpnięcia liny przez nurka - wynurzam się, wybieraj linę, wyciągaj (seria szarpnięć).

6.16.17. W razie gdy po trzech szarpnięciach, o których mowa w pkt 6.16.16, wynurzanie nurka operacyjnego jest utrudnione, do akcji należy włączyć nurka ubezpieczającego.

6.16.18. Porozumiewanie się nurków pod wodą musi odbywać się za pomocą telefonu nurkowego; w razie awarii połączenia telefonicznego lub podczas wykonywania zadań pod wodą bez łączności telefonicznej obowiązują sygnały międzynarodowego kodu nurkowego (CMAS), w tym wymienione w pkt 6.16.16.

6.16.19. Ratownik górniczy nurek wykonujący prace pod wodą w całkowicie zatopionych wyrobiskach kopalnianych musi być wyposażony w pasy balastowe, zabezpieczone przed przypadkowym zrzuceniem.

Prowadzenie penetracji podwodnej w wyrobiskach górniczych

6.16.20. Penetracja podwodna może być przeprowadzona w celu odszukania i nawiązania kontaktu z ludźmi odciętymi przez wodę, w celu rozeznania i oceny stanu zatopionych wyrobisk, obiektów czy urządzeń zakładu górniczego.

6.16.21. Kierownik prac podwodnych jest obowiązany ustalić zadania dla ratowników nurków, stosownie do sytuacji, a w szczególności:

1) nakazuje ubezpieczenie nurków łącznością telefoniczną lub liną asekuracyjną,

2) decyduje o potrzebie utrzymywania bezpośredniej asekuracji pod wodą, umożliwiającej udzielenie wzajemnej pomocy któremukolwiek z nurków, w razie wystąpienia zagrożenia.

6.16.22. W razie gdy penetracji dokonuje jeden nurek, w bazie ratowniczej musi się znajdować nurek ubezpieczający w pełnej gotowości do natychmiastowego udzielenia pomocy nurkowi penetrującemu wyrobiska.

6.16.23. W przypadku penetracji krzyżujących się wyrobisk, dopuszcza się oddalenie nurka za dwa kolejne załamania trasy podwodnej, przy czym zasadą jest, aby na każdym załamaniu trasy znajdował się aparat nurkowy z podłączonym pierwszym stopniem redukcji.

6.16.24. W trakcie penetracji podwodnej, jeśli zachodzi taka potrzeba, nurkowie mogą rozwijać wzdłuż trasy linę kierunkową, w celu ułatwienia przeprowadzenia ewakuacji podwodnej. Lina kierunkowa musi być stabilizowana na załamaniach trasy do trwałych elementów obudowy górniczej w taki sposób, aby po nadaniu jej naciągu utrzymywała się w wodzie w zatopionym wyrobisku.

6.16.25. Jeżeli odcinki proste trasy penetracji podwodnej przekraczają 50 m, to w połowie każdego z nich jest dopuszczalne umieszczenie aparatu rezerwowego z podłączonym pierwszym stopniem redukcji.

6.16.26. W razie bardzo trudnych warunków nurkowania, penetrację podwodną należy prowadzić jedynie dla ratowania życia ludzkiego. W takich okolicznościach nurek penetrujący wyrobisko, w celu utrzymania założonego kierunku penetracji, jest obowiązany wykorzystać ciąg trwałych elementów instalacji zabudowanych w wyrobisku (np. rurociągi, kable). W razie utraty kontaktu z elementami wyznaczającymi kierunek penetracji, kierunek położenia bazy ratowniczej wyznacza naciąg liny asekuracyjnej (telefonicznej). Warunki widoczności muszą pozwolić na odczytanie przyrządów kontrolnych przez nurka dokonującego penetracji podwodnej.

6.16.27. W razie gdy liny kierunkowa i asekuracyjna stawiają zbyt duży opór, uniemożliwiający aktywne płynięcie w płetwach, nurek musi przejść na technikę kroczenia po spągu, w czym pomocne jest lekkie obciążenie ciężarkami stóp nurka.

6.16.28. Nurkowa baza ratownicza musi być zlokalizowana w ustabilizowanym opływowym prądzie powietrza.

6.16.29. Nurkowa baza ratownicza musi mieć stałą łączność z kierownictwem akcji, znajdującym się na powierzchni, i ze stanowiskiem nurkowym.

6.16.30. W bazie należy przygotować miejsce do ubierania i rozbierania nurków, miejsce do pracy mechanika nurkowego sprzętu ratowniczego oraz miejsce pracy ratownika górniczego-lekarza, a także miejsce na składowanie sprzętu stosowanego w czasie akcji.

6.16.31. Poza podstawowym wyposażeniem bazy nurkowej, kierownik prac podwodnych jest zobowiązany do ustalenia dodatkowego wyposażenia bazy w sprzęt, np. do zabezpieczenia techniczno-medycznego akcji, stosownie do warunków prowadzenia prac podwodnych.

Nawiązywanie kontaktu z ludźmi zagrożonymi przez wodę i ich ewakuacja

6.16.32. Po dotarciu do miejsca nie zatopionego, które może stanowić schronienie dla zagrożonych ludzi, nurek, przed zdjęciem maski aparatu nurkowego, jest obowiązany upewnić się, czy skład powietrza w tym miejscu umożliwia oddychanie bez użycia aparatu oddechowego.

6.16.33. Po nawiązaniu kontaktu z zagrożonymi ludźmi nurek jest zobowiązany do przekazania do bazy informacji o liczbie i stanie fizycznym zagrożonych osób.

6.16.34. W razie użycia przez zespół penetrujący liny kierunkowej, jej koniec należy zamocować w wyrobisku odciętym przez wodę.

6.16.35. Kierownik prac podwodnych jest obowiązany polecić doprowadzenie linii telefonicznej do odciętego wyrobiska, dla utrzymania stałej łączności z bazą.

6.16.36. Ratownik górniczy-lekarz, znajdujący się w bazie, jest obowiązany dokonać wywiadu medycznego, w którego wyniku powinien zadecydować o możliwości i kolejności wykonania podwodnej ewakuacji zagrożonych ludzi.

6.16.37. Ewakuację podwodną należy przeprowadzać w zespołach, w składzie dwóch nurków na jedną ewakuowaną osobę. Do wykonania tej operacji nurkowie muszą zabrać z bazy zapasowy aparat, maskę pełnotwarzową, a po dotarciu do odciętego wyrobiska oraz przeprowadzeniu odpowiednich czynności przygotowawczych są obowiązani ubrać ewakuowaną osobę w sprzęt nurkowy i po jej zanurzeniu kontrolnym oraz adaptacji - przystąpić do ewakuacji.

6.16.38. Ewakuowany musi poruszać się wzdłuż liny kierunkowej lub innego elementu wyznaczającego kierunek z odciętego przez wodę wyrobiska do bazy. W czasie ewakuacji nurkowie zajmują miejsca obok ratowanej osoby, oświetlając wyrobisko lampami, a jeśli warunki na to nie pozwalają, zajmują miejsce przed osobą ewakuowaną i za nią, asekurując ją w czasie ewakuacji.

6.16.39. Jeżeli w odciętym przez wodę wyrobisku powietrze było sprężone ciśnieniem hydrostatycznym słupa wody, ewakuowana osoba musi być umieszczona w komorze dekompresyjnej, gdzie przechodzić powinna stopniową dekompresję.

6.16.40. Stosownie do warunków, w jakich prowadzona jest akcja ratownicza, kierownik prac podwodnych może zarządzić ewakuację z zachowaniem ubezpieczenia wodnego lub też bez ubezpieczenia.

6.16.41. W sprzyjających warunkach (brak załamań trasy, dobra widoczność, brak przeszkód wodnych, odległość nie przekraczająca 50 m) jest dopuszczalne przeprowadzanie ewakuacji techniką nurkowania swobodnego (bez lin asekuracyjnych). Decyzję w tej sprawie jest obowiązany podjąć kierownik prac podwodnych na podstawie rozpoznania warunków nurkowych po przeprowadzonej penetracji podwodnej.

Prowadzenie specjalistycznych prac podwodnych

6.16.42. Specjalistyczne prace podwodne w zakresie spawania i cięcia podwodnego oraz usuwania elementów za pomocą wybuchów podwodnych powinny być wykonywane wyłącznie przez ratowników górniczych nurków, posiadających uprawnienia do przeprowadzania tego rodzaju prac.

Uwagi końcowe

6.17. Jednostka ratownictwa lub kopalniana stacja ratownictwa górniczego, utrzymująca zastępy nurkowe, jest zobowiązana do prowadzenia:

1) ewidencji członków zastępów specjalistycznych do prac podwodnych,

2) kartotek indywidualnych ratowników górniczych nurków, obrazujących przebieg pracy w zastępach nurkowych,

3) dziennika zastępów specjalistycznych do prac podwodnych,

4) książki czynności nurkowych,

5) książki zawierającej informacje o pracy sprężarki, sprężeniach w komorze dekompresyjnej, kontrolach aparatów nurkowych, skafandrów i innego sprzętu, w jaki wyposażone są zastępy nurkowe.

7. Akcje ratownicze związane z awariami energomechanicznymi w wyrobiskach

7.1. Przy kierowaniu akcjami ratowniczymi związanymi z awariami energomechanicznymi przepisy dotyczące kierownika akcji na dole, sztabu doradczego i organizacji bazy ratowniczej należy stosować odpowiednio do powstałej sytuacji.

7.2. Kierownik akcji ratowniczej powinien ustalić skład zespołów pracowniczych, jakie należy zaangażować do usunięcia skutków awarii.

7.3. W razie konieczności wykonania, w ramach akcji ratowniczej, takich prac, jak:

1) ewakuacja ludzi w szybie w czasie awarii urządzeń wyciągowych,

2) kontrola stanu szybu i jego wyposażenia w razie awarii urządzenia wyciągowego,

3) kontrola szybu, w którym brak jest urządzeń wyciągowych,

4) naprawa urządzeń i wyposażenia szybu, w razie awarii urządzenia wyciągowego lub w razie braku takiego urządzenia w szybie,

do ich wykonania można włączyć pogotowie specjalistyczne przewoźnych wyciągów awaryjnych.

7.4. Wszystkie prace związane z montażem i obsługą urządzeń pogotowia przewoźnych wyciągów ratowniczych powinny być wykonane przez specjalistów pogotowia.

7.5. W rejonie wykonywania prac ratowniczych związanych z awariami energomechanicznymi powinni przebywać wyłącznie pracownicy zatrudnieni przy wykonywaniu i kontroli tych prac.

7.6. Miejsce, w którym prowadzone są prace ratownicze, powinno być odpowiednio oświetlone.

7.7. W razie konieczności włączenia służb ratownictwa górniczego do prowadzenia prac ratowniczych, w wyrobiskach pionowych lub o dużym nachyleniu należy zatrudniać specjalistyczne zastępy do prac w wyrobiskach pionowych i o dużym nachyleniu.

7.8. W razie konieczności prowadzenia akcji likwidacji skutków awarii energomechanicznej w warunkach wystąpienia innych zagrożeń, np. gazowego, pożarowego, wodnego i zawału skał, należy stosować odpowiednio te ustalenia, które obowiązują przy przeprowadzaniu akcji ratowniczych związanych z tymi zagrożeniami.

8. Akcja ratownicza w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi i w zakładach prowadzących poszukiwanie złóż kopalin

Akcja ratownicza w trudnych warunkach cieplnych

8.1. Za akcję ratowniczą w trudnych warunkach cieplnych, z wyjątkiem pożarów, uważa się prace przeprowadzane przez ratowników, w celu ratowania życia ludzkiego bądź likwidacji zagrożeń, gdy temperatura w miejscu akcji przekracza 40°C i gdy wszelkie prace wykonywane są przez ratowników w izolujących kombinezonach gazoszczelnych i kwasoodpornych.

8.2. W czasie wykonywania prac ratowniczych w trudnych warunkach cieplnych czas pracy zastępu w akcji musi być odpowiednio skrócony. Czas ten określa kierownik akcji na podstawie wyników pomiaru temperatury w miejscu prowadzonej akcji.

8.3. Ratownicy powinni być zabezpieczeni w odpowiednie ubrania izolujące, w zależności od temperatury występującej w miejscu prowadzenia akcji ratowniczej:

1) w temperaturze do 60°C, w górnictwie otworowym siarki, ratownik powinien być zabezpieczony ubraniem kwasoodpornym i gazoszczelnym oraz wyposażony w aparat powietrzny na ubranie lub zasilany powietrzem z aparatu wężowego,

2) w temperaturze powyżej 60°C ratownik powinien być zabezpieczony ubraniem gazoszczelnym i kwasoodpornym oraz wyposażony w aparat powietrzny pod ubranie lub zasilany sprężonym powietrzem; o potrzebie zastosowania urządzenia klimatyzacyjnego decyduje kierownik akcji ratowniczej.

8.4. Ratownicy podczas akcji przeprowadzanej w trudnych warunkach cieplnych są obowiązani zgłaszać zastępowemu każdy objaw przegrzania organizmu, jak zawroty i bóle głowy, bóle kończyn, zaburzenia wzroku lub słuchu oraz mdłości. Po otrzymaniu takiego zgłoszenia od ratowników zastępowy jest obowiązany natychmiast wycofać cały zastęp do bazy.

8.5. Dla ratowników powracających do bazy, po wykonaniu prac w trudnych warunkach cieplnych, muszą być przygotowane w bazie: odzież na wymianę, koce i ciepłe napoje.

8.6. W celu zwiększenia bezpieczeństwa pracy zastępu w trudnych warunkach cieplnych należy wykorzystać wszelkie możliwe środki do obniżenia temperatury, a w razie bardzo silnego promieniowania cieplnego należy korzystać ze środków ochronnych, jak ekrany, tarcze osłonowe, ubrania żaroodporne lub przeciwpłomienne.

8.7. Ratownicy kierowani do prac w trudnych warunkach cieplnych, wyposażeni w ochronne kombinezony gazoszczelne, muszą być każdorazowo pouczeni przez kierownika bazy o sposobie pracy w kombinezonie.

Akcja ratownicza w przypadku zalania wodą, zatopienia oraz powstania zapadlisk

8.8. Za akcję ratowniczą uważa się wszelkie prace wykonywane przez ratowników lub pracowników zakładu górniczego w celu ratowania ludzi, zabezpieczenia urządzeń i wyposażenia zakładu.

8.9. Kierownik akcji wyznacza strefy zagrożenia wodnego. W strefie tej mogą przebywać tylko osoby biorące udział bezpośrednio w akcji ratowniczej.

8.10. W razie zatopienia obiektu, w akcji ratowniczej biorą udział pracownicy zakładu oraz ratownicy. Ratownicy muszą być zatrudnieni w szczególności przy obsłudze urządzeń i sprzętu specjalnie przygotowanego do usuwania skutków zatopienia.

8.11. Kierownik akcji jest obowiązany przeprowadzić rozeznanie co do niebezpieczeństwa dalszego zatopienia zakładu. Po ustaleniu, że nie istnieje takie niebezpieczeństwo, dokonuje on podziału na grupy osób biorących udział w akcji i rozdziela zadania pomiędzy poszczególne grupy.

8.12. Akcję ratowniczą w razie zatopienia należy prowadzić wszelkimi dostępnymi środkami, a zwłaszcza z użyciem:

1) sprzętu i urządzeń do zatrzymywania dopływu wody i jej usuwania,

2) techniki nurkowania.

8.13. Przy stosowaniu techniki nurkowania podczas prowadzenia akcji ratowniczej należy wykorzystywać specjalistyczne zastępy ratowników nurków.

8.14. Akcję ratowania ludzi należy rozpocząć od ustalenia miejsca, w którym znajdują się zagrożeni ludzie, i prowadzić ją do czasu ich uwolnienia.

8.15. Gdy w wyniku zatopienia powstały gazy szkodliwe lub występuje przedostawanie się pyłów szkodliwych do atmosfery, prace w strefie zagrożenia mogą być prowadzone wyłącznie przez ratowników, z użyciem izolujących aparatów oddechowych.

8.16. Przy zasypywaniu zapadlisk powstałych na polu otworowym lub przy przemieszczaniu mas podsadzkowych należy w szczególności:

1) wyznaczyć osoby prowadzące obserwacje krawędzi zapadliska,

2) określić i zabezpieczyć strefę wpływów i oddziaływania zapadliska,

3) wyznaczyć drogi dojazdowe i miejsca, do których można dojeżdżać ciężkim sprzętem,

4) podjąć prace zabezpieczające zagrożony obiekt oraz prace likwidacyjne zapadliska, w zależności od występujących zagrożeń,

5) ustalić zasady bezpiecznej pracy ludzi oraz sposób ich ubezpieczania.

Akcja ratownicza w razie wystąpienia erupcji płynu złożowego oraz pożaru przy poszukiwaniu i wydobywaniu ropy naftowej i gazu ziemnego

8.17. Ogólne zasady pracy ratowników:

1) prace w warunkach niskich temperatur, tj. poniżej -15°C, należy ograniczyć do niezbędnego minimum,

2) kierownik akcji ratowniczej decyduje o użyciu ubrań gazoszczelnych przy pracach prowadzonych w atmosferze zawierającej H₂S,

3) w warunkach zagrożenia wybuchowego zastęp powinien pracować w odzieży i obuwiu nie powodujących iskrzenia,

4) (skreślony),

5) prace pod strumieniem wypływającej z otworu ropy można kontynuować po wyposażeniu ratowników w ubrania ochronne nie-elektryzujące i olejowo odporne,

6) ratowników należy wyposażyć w ochronniki słuchu oraz określić dla nich dopuszczalny czas przebywania w strefie o dużym natężeniu hałasu,

7) jeżeli w miejscu pracy stężenie par i gazów palnych przekracza 20% dolnej granicy wybuchowości, należy wyeliminować urządzenia i sprzęt mogący powodować iskrzenie i podjąć decyzję dotyczącą ewentualnego wycofania zastępu,

8) w warunkach zagrożenia termicznego, pochodzącego od wypływającej z otworu cieczy o wysokiej temperaturze, ratownicy powinni być wyposażeni w ubrania zabezpieczające przed działaniem temperatury oraz ubrania ochronne wodoszczelne,

9) przy pracy w trudnych warunkach czas odpoczynku nie powinien być krótszy od czasu pracy,

10) przy znanym i kontrolowanym stężeniu gazów toksycznych dopuszcza się udział w akcji pracowników nie będących ratownikami, zgodnie z zasadami określonymi przez kierownika akcji ratowniczej.

8.18. Przy erupcji otwartej gazu ziemnego, w czasie prowadzenia akcji ratowniczej, należy w szczególności:

1) wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchowego,

2) określić wielkość natężenia hałasu i wyznaczyć ewentualną strefę natężenia niebezpiecznego dla zdrowia,

3) zapewnić odpowiednią ilość środków zabezpieczających ratowników oraz służby pomocnicze przed działaniem hałasu,

4) prowadzić w obrębie stanowisk pracy ciągły pomiar stężeń wybuchowych i zawartości tlenu w powietrzu,

5) prace ratownicze prowadzić z użyciem narzędzi nieiskrzących,

6) starać się obniżyć stan zagrożenia wybuchowego,

7) przygotować urządzenia zabezpieczające wylot otworu oraz sprzęt do naprowadzenia go na strumień gazu,

8) przystąpić do opanowania wypływu.

8.19. Przy erupcji otwartej ropy naftowej (wody złożowej), w czasie prowadzenia akcji ratowniczej, należy w szczególności:

1) wyznaczyć strefę zagrożenia pożarowego,

2) zabezpieczyć istniejące cieki wodne przed przedostaniem się do nich rozlewającej się ropy (wody złożowej),

3) wykonać obwałowania, wykorzystując istniejące zagłębienia terenu,

4) zorganizować środki do transportu ropy z miejsca jej gromadzenia,

5) przygotować sprzęt i narzędzia służące do zamknięcia wylotu otworu,

6) podczas prowadzenia prac ratunkowych w obrębie rozlewisk ropy naftowej, w obrębie miejsc pracy, położyć pianę gaśniczą,

7) prowadzić ciągłą kontrolę wybuchowości.

8.20. Przy erupcji otwartej płynu złożowego z zawartością siarkowodoru należy:

1) wykonać zadania określone w pkt 8.18 lub 8.19,

2) określić strefę zagrożenia i skażenia toksycznego,

3) prace ratownicze prowadzić z użyciem środków ochrony dróg oddechowych (nie wolno stosować aparatów tlenowych),

4) dokonać stałej lub okresowej ewakuacji okolicznej ludności, w zależności od powstałych zagrożeń,

5) neutralizować siarkowodór w płynie złożowym, w miejscach jego nagromadzeń.

8.21. Przy zagrożeniu pożarowym, podczas erupcji otwartej płynu złożowego, kierownik akcji powinien w szczególności:

1) określić skład oraz objętość wypływającego płynu złożowego, rodzaj i kształt strugi oraz zagrożenia mogące spowodować pożar,

2) podjąć działania zapobiegające pożarowi przez eliminowanie zagrożeń i obniżenie zapalności płynu złożowego wypływającego z otworu,

3) przygotować obiekt do prowadzenia akcji gaśniczej,

4) ustalić współdziałanie odpowiednich jednostek na wypadek pożaru, zgodnie z planem ratownictwa oraz planem ochrony przeciwpożarowej.

8.22. Gdy powstanie pożar, kierownik akcji ratowniczej powinien w szczególności:

1) dokonać oceny zagrożenia oraz podjąć działania możliwe do wykonania w pierwszej fazie pożaru, obejmujące:

a) ewakuację ludzi przebywających w zasięgu zagrożenia,

b) podjęcie akcji gaśniczej środkami gaśniczymi, dostępnymi na obiekcie,

c) wyznaczenie stref zagrożeń,

2) przygotować obiekt do właściwej akcji gaśniczej przez:

a) oczyszczenie terenu pożaru z zabudowy pomocniczej, zniszczonych elementów konstrukcji itp.,

b) wykonanie w przypadku erupcji ropy naftowej, obwałowania obiektu i systemu jej odprowadzania,

c) zabezpieczenie odpowiedniej ilości wody i innych środków gaśniczych,

d) wezwanie odpowiednich jednostek wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów,

3) ustalić podstawowe etapy akcji gaszenia pożaru, obejmujące:

a) wstępne ochładzanie terenu pożaru, gaszenie lokalnych ognisk pożaru oraz przygotowanie do gaszenia właściwego,

b) właściwe gaszenie płonącej strugi z doborem metody działania oraz zastosowanych środków gaśniczych,

c) końcowe ochładzanie.

8.23. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej należy zachować następujące warunki:

1) współdziałanie służb biorących udział w akcji musi przebiegać według ustalonego planu,

2) sprzęt użyty do działań ratowniczo-gaśniczych musi mieć zapewnioną możliwość przemieszczania,

3) przed każdą czynnością konieczne jest przeprowadzenie krótkiego instruktażu dla jej uczestników; operacje bardziej skomplikowane lub szczególnie niebezpieczne powinny być wcześniej przećwiczone na innym terenie,

4) po ugaszeniu pożaru, do momentu obniżenia się natężenia promieniowania cieplnego do wartości 4.190 W/m2, nie wolno wykonywać żadnych prac przy otworze ani w jego sąsiedztwie,

5) w zakresie ochrony przed promieniowaniem cieplnym:

a) ratownicy oraz strażacy pracujący w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru powinni być wyposażeni w ubrania żaroodporne; osoby te oraz sprzęt i urządzenia należy dodatkowo chronić przed działaniem żaru: tarczami odbijającymi z blachy aluminiowej, rozpylonymi strumieniami wody lub w inny sposób, określony przez kierownika akcji,

b) uczestników akcji znajdujących się blisko miejsca pożaru w jakiejkolwiek odzieży ochronnej należy zraszać w sposób ciągły i z dostateczną wydajnością,

c) na aluminiowe powłoki ubrań żaroodpornych nie wolno nanosić żadnych znaków, napisów itp.,

d) kierownik akcji ustali strefę, w której mogą pracować osoby bez specjalnych osłon i odzieży żaroodpornej,

e) czas jednorazowego pobytu w strefie działania wysokich temperatur nie może przekraczać 10 minut, po których należy zapewnić co najmniej 2-godzinny odpoczynek,

f) w strefie o natężeniu promieniowania cieplnego powyżej 13.500 W/m2, nawet w ubraniach żaroodpornych, zraszanych wodą, wolno przebywać jednorazowo tylko do 5 minut,

g) osoby przewidziane do pracy w strefie wysokich temperatur należy stopniowo przyzwyczajać do warunków cieplnych w niej panujących oraz osobom tym zapewnić dostawę odpowiednich napojów,

h) grupa ratownicza wchodząca w strefę działania wysokich temperatur nie może być mniejsza od 3 osób. W każdym przypadku należy przewidzieć grupę dodatkową, przeznaczoną do dokonania natychmiastowej, awaryjnej zamiany grupy pracującej na terenie pożaru lub do udzielenia jej pomocy,

i) w razie odczuwania bólów i zawrotów głowy, ciążenia w nogach, duszności itp., należy powiadomić o tym dowódcę grupy, sama zaś grupa powinna natychmiast wycofać się poza strefę zagrożenia,

6) pracownicy oraz ratownicy biorący udział w akcji powinni być wyposażeni w ochronniki słuchu oraz okulary chroniące przed porażeniem świetlnym,

7) w razie wystąpienia zagrożeń toksycznych, należy:

a) dokonywać ciągłych pomiarów stężeń wydobywających się z otworu związków toksycznych w kierunkach ich rozprzestrzeniania się, ustalić zasięg stref zagrożenia i odpowiednio je oznakować,

b) ustalić zasady ewakuacji ludzi z terenu akcji i ludności z okolicznych terenów w razie przewidywanego objęcia tych terenów zasięgiem skażenia toksycznego; należy także zapewnić siły i środki do realizacji ewakuacji ludności.

8.24. Wymagania techniczne oraz szczegółowe zasady gaszenia pożarów otworów naftowych, określa kierownik ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem następujących zasad:

8.24.1. W razie powstania erupcji, kierownik obiektu powinien natychmiast powiadomić jednostkę straży pożarnej, zgodnie z planem ratownictwa górniczego.

8.24.2. Przed przystąpieniem do akcji należy określić:

1) rodzaj i charakterystykę erupcji (skład płynu złożowego, wielkość wypływu, kształt i ukierunkowanie strugi, ciśnienie złożowe),

2) rodzaj i wielkość zagrożeń,

3) zakres i sposób ochrony erupcji przed pożarem.

8.24.3. (skreślony).

9. Akcje ratownicze w przypadku współwystępowania zagrożeń

9.1. Przez akcję ratowniczą prowadzoną w warunkach współwystępowania zagrożeń należy rozumieć prowadzenie akcji ratowniczej w przypadku wystąpienia równocześnie co najmniej dwóch zagrożeń spośród takich, jak: tąpaniowe, zawałowe, pożarowe, metanowe, wyrzutu gazów i skał, przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów w przekrojach wyrobisk, wodne, wybuchu pyłu węglowego, trudnych warunków mikroklimatu, erupcyjne, siarkowodorowe i innych.

9.2. Kierownik akcji ratowniczej powinien dokonać rozeznania, jakie zagrożenia równocześnie występują lub mogą wystąpić i jakie są ich wzajemne oddziaływania, oraz dostosować do tego sposób prowadzenia akcji.

9.3. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej, w zależności od rodzaju występujących zagrożeń, należy przestrzegać, opracowanych w niniejszym załączniku, zasad ustalonych dla prowadzenia akcji ratowniczych w przypadku występowania poszczególnych zagrożeń.

9.4. Kierownik akcji ratowniczej decyduje, które ustalenia z poszczególnych zasad i w jakiej kolejności należy stosować, tak aby do minimum ograniczyć zagrożenie.

9.5. W zależności od rodzaju zagrożeń, w czasie prowadzenia akcji ratowniczej, należy zatrudniać zastępy jednostek ratownictwa górniczego wyspecjalizowane w zwalczaniu danego rodzaju zagrożenia.

9.6. W przypadku ratowania ludzi, gdy miejsce lokalizacji bazy ratowniczej ze względów organizacyjnych i technicznych jest oddalone od miejsca prowadzenia akcji, dopuszcza się założenie podbazy.

9.7. Decyzję o założeniu podbazy oraz jej obsadzie i wyposażeniu podejmuje kierownik akcji ratowniczej po konsultacjach ze sztabem akcji.

9.8. Podbaza powinna być zlokalizowana w miejscu z ustabilizowanym prądem powietrza, zapewniającym możliwość wykonywania pomiarów stężenia gazów, zapewniać warunki dla szybkiego wycofania obsady podbazy i posiadać niezawodną łączność z bazą.

1 § 1 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

2 § 1 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

3 § 2 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

4 § 2 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

5 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

6 § 7a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

7 § 8 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

8 § 9 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

9 § 13 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

10 § 15 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

11 § 17 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

12 § 19 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

13 § 24 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 11 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

14 § 24 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 11 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

15 § 25 ust. 5 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

16 § 31 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

17 § 31a dodany przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

18 § 31b dodany przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

19 § 31c dodany przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

20 § 31d dodany przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

21 § 32 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

22 § 32 ust. 1 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

23 § 32 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 15 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

24 § 35 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

25 § 36 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

26 § 37 zmieniony przez § 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

27 § 38-42 skreślone przez § 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

28 § 45 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

29 § 47 zmieniony przez § 1 pkt 21 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

30 § 49 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 22 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

31 § 52 zmieniony przez § 1 pkt 23 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

32 § 55 zmieniony przez § 1 pkt 24 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

33 § 56 zmieniony przez § 1 pkt 25 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

34 § 57 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 26 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

35 § 58 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 27 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

36 § 58 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 27 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

37 § 60 zmieniony przez § 1 pkt 28 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

38 § 61 zmieniony przez § 1 pkt 29 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

39 Tytuł 6 w rozdziale 2 zmieniony przez § 1 pkt 30 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

40 § 64 zmieniony przez § 1 pkt 31 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

41 § 65 zmieniony przez § 1 pkt 32 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

42 § 68 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 33 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

43 § 69 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 34 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

44 § 72 ust. 1a dodany przez § 1 pkt 35 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

45 § 72 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 35 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

46 § 74 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 36 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

47 § 74 ust. 3 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 36 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

48 § 74 ust. 4 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 36 lit. c) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

49 § 76 ust. 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 37 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

50 § 76 ust. 3 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 37 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

51 § 79 zmieniony przez § 1 pkt 38 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

52 § 80 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 39 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

53 § 81 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 40 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

54 § 86 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 41 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

55 Tytuł zmieniony przez § 1 pkt 42 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

56 § 92 zmieniony przez § 1 pkt 43 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

57 § 95 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 44 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

58 § 96 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 45 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

59 § 98a dodany przez § 1 pkt 46 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

60 § 99 ust. 1 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 47 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

61 § 101 zmieniony przez § 1 pkt 48 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

62 § 104 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 49 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

63 § 106 ust. 4 pkt 11 zmieniony przez § 1 pkt 50 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

64 § 108 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 51 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

65 § 111 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 52 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

66 § 116 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 53 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

67 § 117 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 54 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

68 § 130 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 55 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

69 § 130 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 55 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

70 § 133 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 56 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

71 § 140 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 57 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

72 § 141 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 58 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

73 § 141 ust. 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 58 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

74 § 141 ust. 2 pkt 3 skreślony przez § 1 pkt 58 lit. c) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

75 § 144 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 59 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

76 § 147 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 60 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

77 § 150 ust. 5 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 61 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

78 § 150 ust. 5 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 61 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

79 § 150 ust. 5 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 61 lit. c) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

80 § 150 ust. 6 pkt 4 skreślony przez § 1 pkt 61 lit. d) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

81 § 151 ust. 1 pkt 4 zmieniony przez § 1 pkt 62 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

82 § 152 ust. 1 pkt 5 zmieniony przez § 1 pkt 63 lit. a) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

83 § 152 ust. 2 pkt 5 skreślony przez § 1 pkt 63 lit. b) rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

84 § 153 ust. 2 pkt 5 skreślony przez § 1 pkt 64 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

85 Załącznik Nr 1 zmieniony przez § 1 pkt 65 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

86 Załącznik Nr 2 zmieniony przez § 1 pkt 66 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

87 Załącznik Nr 3 skreślony przez § 1 pkt 67 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

88 Załącznik Nr 4 zmieniony przez § 1 pkt 68 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

89 Załącznik Nr 5 zmieniony przez § 1 pkt 69 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

90 Załącznik Nr 6 zmieniony przez § 1 pkt 70 rozporządzenia z dnia 30 listopada 1999 r. (Dz.U.00.2.24) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 2000 r.

• Identyfikator: Dz.U.1995.33.162
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Organizacja, zadania i wyposażenie ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenie akcji ratowniczych.
• Data aktu: 08/02/1995
• Data ogłoszenia: 30/03/1995
• Data wejścia w życie: 30/03/1995