Wykonanie ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniami Prezydenta...

Rozdział I.

Przepisy ogólne o powszechnym obowiązku wojskowym.

Do art. 6.

§ 5.

Osoby, podające się za cudzoziemców, podlegają powszechnemu obowiązkowi wojskowemu na zasadach, określonych w ustawie o powszechnym obowiązku wojskowym, o ile nie mogą udowodnić, że dopełniły obowiązków przewidzianych w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziemcach (Dz. U. R. P. Nr. 83, poz. 465) i w rozporządzeniach wykonawczych na niem opartych.

Osoby, które nie podają się wprawdzie za cudzoziemców, jednak dopełniły obowiązków, przewidzianych w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziemcach (Dz. U. R. P. Nr. 83, poz. 465) i w rozporządzeniach wykonawczych na niem opartych, nie podlegają powszechnemu obowiązkowi wojskowemu. W przypadkach wątpliwych należy wdrażać dochodzenie.

Zaliczanie służby wojskowej, odbytej w państwie obcem może mieć miejsce w przypadkach przewidzianych w art. 7 ustęp 3. Za dowody odbycia takiej służby uważa się tylko dokumenty władz obcych względnie polskich, stwierdzające odbycie czynnej służby wojskowej w państwie obcem lub urzędowo poświadczone ich odpisy.

Przyznawanie stopni wojskowych osobom, które takie stopnie uzyskały w armji obcej przed nabyciem obywatelstwa polskiego zależy od decyzji Ministra Spraw Wojskowych.

Wystarczalność dowodów jako też okoliczność, czy między Państwem Polskiem i danem państwem obcem istnieje zasada wzajemności, stwierdza Minister Spraw Wojskowych.

§ 6.

Prośba o nadanie osobom wymienionym w art. 8 obywatelstwa polskiego powinna być wniesiona do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, przyczem udowodnić należy:

§ 9.

Osoby wykluczone od służby wojskowej, podlegają w czasie wykluczenia obowiązkowi meldowania się (art. 95) na ogólnych zasadach.

Osoby wykluczone od służby wojskowej, które posiadały stopień wojskowy, a stopnia tego nie utraciły na mocy prawomocnego wyroku sądowego lub na podstawie art. 26 kodeksu karnego wojskowego, zatrzymują stopień wojskowy nada 1, a celem określenia ich stosunku do służby wojskowej dodaje się do nazwy posiadanego przez nich stopnia wojskowego (art. 10 rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców - Dz. U. R. P. Nr. 89, poz. 747, oraz art. 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców marynarki wojennej - Dz. U. R. P. z 1933 r. Nr. 12, poz. 85) - wyrazy "wykluczony z wojska".

§ 10.

Osoby, zakwalifikowane do kategorji A, które zostały wykluczone od służby wojskowej przed powołaniem do czynnej służby wojskowej, jako też osoby, wykluczone od służby wojskowej podczas pełnienia czynnej służby, są obowiązane odbyć tę służbę, jeżeli termin wykluczenia upływa przed końcem tego roku kalendarzowego, w którym kończą 23 lat życia. W przeciwnym razie osoby te powinny być zaliczone do rezerwy lub pospolitego ruszenia, zależnie od wieku osiągniętego w chwili ustania wykluczenia.

Osoby należące do rezerwy lub pospolitego ruszenia, wykluczone od służby wojskowej, zostają po upływie terminu wykluczenia zaliczone zpowrotem do rezerwy lub pospolitego ruszenia zależnie od wieku, jaki osiągnęły w chwili, gdy upłynął termin wykluczenia.

§ 12.

Wykluczenie, które następuje z mocy samego prawa wskutek skazania prawomocnym wyrokiem sądowym na jedną z kar, wyszczególnionych w art. 9 ustęp 1, przeprowadza właściwy powiatowy komendant uzupełnień na podstawie zawiadomień, otrzymanych od sądów powszechnych w myśl § 355.

Jeżeli osoba, która na podstawie takiego zawiadomienia podlega wykluczeniu od służby wojskowej z mocy samego prawa, odbywa czynną służbę wojskową, należy zawiadomienie to niezwłocznie przedłożyć dowódcy okręgu korpusu, który na tej zasadzie zarządzi zwolnienie danej osoby z szeregów jako wykluczonej od czynnej służby wojskowej.

§ 14.

Prawo do wydawania orzeczeń o wykluczeniu w myśl art. 9 ustęp przedostatni przysługuje dowódcy okręgu korpusu, który decyduje po otrzymaniu wniosku lub pisemnej opinji prokuratora wojskowego.

W tych przypadkach, jeżeli prawomocny wyrok zapadł w sądzie wojskowym, właściwy prokurator wojskowy występuje z urzędu z wnioskiem o wykluczenie; jeżeli wyrok orzeczony był przez sąd powszechny, właściwy powiatowy komendant uzupełnień przesyła po otrzymaniu zawiadomienia o wyroku i wpisaniu kary do dokumentów ewidencyjnych zawiadomienie do właściwego prokuratora wojskowego, który przedkłada dowódcy okręgu korpusu pisemną opinję i wniosek w przedmiocie wykluczenia danej osoby od służby wojskowej.

Właściwym do wydawania orzeczenia o wykluczeniu w myśl art. 9 ustęp przedostatni jest w stosunku do osób, odbywających czynną służbę wojskową, dowódca okręgu korpusu właściwy dla danej formacji, w innych wypadkach - dowódca okręgu korpusu, na którego obszarze dana osoba zamieszkuje.

§ 17.

Przeciwko wykluczeniu orzeczonemu przez właściwą władzę wojskową w myśl art. 9 ustęp przedostatni przysługuje osobie wykluczonej w terminie 14-dniowym od dnia doręczenia orzeczenia odwołanie do Ministra Spraw Wojskowych, który rozstrzyga ostatecznie. Odwołanie należy wnieść za pośrednictwem właściwego dowódcy okręgu korpusu.

Wniesienie odwołania w powyższym terminie wstrzymuje wykonanie orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia go przez Ministra Spraw Wojskowych.

Przed upływem terminu, określonego w ustępie 1 może być orzeczenie wykluczenia wykonane tylko wówczas, gdy wykluczony wyraźnie zrzekł się odwołania.

§ 18.

Wykluczenie może nastąpić również w tych przypadkach, w których wykonanie kary pozbawienia wolności zostało przez sąd w myśl art. 61 kodeksu karnego z 1932 r. zawieszone. Jeżeli sąd zarządził wykonanie kary zawieszonej, liczy się czas trwania wykluczenia w myśl zasad ogólnych, zawartych w ust. 2 art. 9. Jeżeli sąd w okresie zawieszenia kary lub w ciągu 3 miesięcy po upływie okresu zawieszenia nie zarządził wykonania kary, wykluczenie ustaje z mocy samego prawa.

Rozdział II.

O władzach powołujących do wykonania powszechnego obowiązku wojskowego.

Do art. 11.

§ 21.

Cywilnemi władzami powołanemi do wykonania przepisów ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym w pierwszej instancji są powiatowe władze administracji ogólnej, zaś w miastach Bielsko, Katowice i Chorzów - dyrekcje policji.

Na terenie m. st. Warszawy władzą tą jest Komisarz Rządu na m. st. Warszawę.

W dalszym ciągu rozporządzenia niniejszego przez wyrażenie "powiatowe władze administracji ogólnej" należy rozumieć władze wymienione w ustępach 1 i 2 niniejszego paragrafu, o ile rozporządzenie wyraźnie nie stanowi inaczej.

§ 24.

Sprawy, związane z wykonaniem powszechnego obowiązku wojskowego przez obywateli polskich, przebywających poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, należą do urzędów konsularnych Rzeczypospolitej, wykonywających czynności konsularne (Poselstwa, Konsulaty Generalne, Konsulaty, Wicekonsulaty i Agencje Konsularne).

W sprawach tych urzędy konsularne obowiązuje następujący tok instancyj:

II instancją jest wojewoda właściwy dla stałego miejsca zamieszkania danego obywatela w kraju, a w razie nieposiadania miejsca zamieszkania w kraju - wojewoda, właściwy dla miejsca urodzenia w kraju.

W przypadkach określonych poszczególnemi przepisami ustawy i niniejszego rozporządzenia decyduje Minister Spraw Wewnętrznych.

Jeżeli miejscem zamieszkania danego obywatela jest miasto stołeczne Warszawa, II instancją dla urzędów konsularnych jest Minister Spraw Wewnętrznych.

§ 29.

Cywilnymi lekarzami komisyj poborowych są z reguły lekarze powiatowi. W przypadku niemożności wzięcia udziału w komisji poborowej przez lekarza powiatowego właściwy wojewoda (Komisarz Rządu na m. st. Warszawę) wyznacza na zastępcę lekarza powiatowego innego lekarza rządowego lub samorządowego. Gdyby wyznaczenie lekarza rządowego lub samorządowego na zastępcę lekarza powiatowego było niemożliwe, właściwy wojewoda (Komisarz Rządu na m. st. Warszawę) wyznacza na cywilnego lekarza komisji poborowej jednego z pośród lekarzy cywilnych wolno-praktykujących, w miarę możności oficera rezerwy lub pospolitego ruszenia.

§ 30.

Przedstawicieli samorządu do komisji poborowej wyznacza na obszarze województw: warszawskiego, lubelskiego, wołyńskiego, kieleckiego, białostockiego, łódzkiego, poleskiego, nowogródzkiego i wileńskiego - rada powiatowa, w miastach zaś wydzielonych ze związku powiatowego na obszarze tych województw - rada miejska.

Na obszarze województw: tarnopolskiego, stanisławowskiego, lwowskiego, krakowskiego, tudzież w powiatach: Cieszyn, Bielsko-Powiat i Bielsko-Miasto z obszaru województwa śląskiego, przedstawicieli tych wyznacza rada powiatowa lub komisarz rządowy po wysłuchaniu rady przybocznej.

W miastach o własnym statucie wyznacza przedstawicieli samorządu rada miejska.

Na obszarze województw: pomorskiego, poznańskiego i górnośląskiej części województwa śląskiego wyznaczają przedstawicieli samorządu rady powiatowe, w miastach zaś wydzielonych z powiatowego związku samorządowego rady miejskie.

Organa, wymienione w ustępach 1, 2 i 3 wyznaczają na członków komisyj poborowych osoby z pośród swego grona.

Przedstawiciele samorządu zasiadają w komisji poborowej w czasie stawania do poboru osób z obszaru przez nich reprezentowanego.

§ 31.

Wszystkie osoby, wyznaczone na członków komisyj poborowych, mają być o tem powiadomione i do objęcia swych czynności wezwane przez władze, które je wyznaczyły, najpóźniej na 3 dni przed rozpoczęciem czynności komisji poborowej.

Osoby, przewidziane na zastępców członków komisyj poborowych mają być o tem zawiadomione w powyższy sposób z zaznaczeniem, że natychmiastowe objęcie czynności członka komisji poborowej obowiązuje bezwzględnie w razie wezwania ich przez kierownika powiatowej władzy administracji ogólnej lub przez dowódcę okręgu korpusu, jeżeli chodzi o powołanie zastępców oficerów, zasiadających w komisji poborowej.

Zawiadomienia należy wysyłać za potwierdzeniem odbioru.

§ 32.

Osoby, wyznaczone na cywilnych członków komisyj, powinny w razie uzasadnionej niemożności wzięcia udziału w komisji poborowej zawiadomić o tem niezwłocznie kierownika właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, zaś osoby wyznaczone na wojskowych członków komisji poborowej - właściwego dowódcę okręgu korpusu. Władze te powołują na ich miejsce przewidzianego zastępcę. Ewentualna zmiana członków komisji poborowej powinna być przeprowadzona tak, ażeby wykluczać możliwość przerwy w pracach komisji poborowej.

§ 35.

Do zakresu działania komisji poborowej należy:

§ 39.

Przewodniczący komisji poborowej kieruje całokształtem prac tej komisji. Do jego obowiązków należy w szczególności:

§ 41.

Zadaniem wojskowego członka komisji poborowej jest:

§ 46.

Zadaniem referenta wojskowego powiatowej władzy administracji ogólnej, przydzielonego do komisji poborowej, jest:

§ 49.

Lokale, przeznaczone dla komisji poborowej, powinny składać się z odpowiedniej ilości izb, przeznaczonych na poczekalnie i rozbieralnie dla poborowych oraz na urzędowanie komisji poborowej.

Izba w której urzęduje komisja poborowa, w żadnym przypadku nie może służyć jako rozbieralnia lub poczekalnia.

Wszystkie izby lokalu poborowego powinny być dostatecznie obszerne i posiadać niezbędne urządzenia.

Izba przeznaczona do badania poborowych przez komisie poborową powinna liczyć co najmniej 6 mtr długości i 4 mtr szerokości oraz posiadać dostateczne oświetlenie. Temperatura wewnętrzna powinna wynosić co najmniej 19º Celsjusza.

§ 51.

Koszty podróży i wysokość diet jako też koszty wynagrodzenia dziennego lekarza wolnopraktykującego, pokrywa się z budżetu Ministerstwa Opieki Społecznej, gdy lekarz ten powołany został w miejsce lekarza cywilnej administracji państwowej, zaś z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdy taki lekarz powołany został w miejsce lekarza wojskowego.

Wynagrodzenie dzienne lekarzy wolnopraktykujących, powołanych do komisyj poborowych, ustala się w wysokości pełnej diety, określonej w obowiązujących przepisach o poborach służbowych dla funkcjonarjuszów państwowych VI grupy uposażenia. Diety przysługujące tym lekarzom w razie podróży oblicza się również według VI grupy uposażenia funkcjonarjuszów państwowych.

Do art. 20 i 21.

§ 52.

Komisje rozpoznawcze urzędują przy każdym urzędzie wojewódzkim w siedzibie tych urzędów. W przypadkach szczególnie ważnych może wojewoda po porozumieniu się z dowódcą okręgu korpusu wyznaczyć także inne miejsce urzędowania tej komisji, o czem powinien zawiadomić Ministra Spraw Wewnętrznych.

Zwoływanie komisyj rozpoznawczych odbywa się w miarę potrzeby. Terminy urzędowania ustala wojewoda w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu i podaje je do wiadomości powiatowych władz administracji ogólnej.

Zwoływanie komisji rozpoznawczej na obszarze m. st. Warszawy zarządza Minister Spraw Wewnętrznych.

O terminie posiedzeń komisji rozpoznawcze] zawiadamia jej członków przewodniczący komisji.

Zarządzenia, dotyczące terminowego stawienia się osób, podlegających ponownemu badaniu przez komisję rozpoznawczą, wydaje właściwa powiatowa władza administracji ogólnej.

§ 54.

Przedstawiciela, wymienionego w pkt. 5 art. 21, wybiera rada wojewódzka, lub w przypadkach, przewidzianych w art. 47 ustęp 2 i 115 ustęp 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz. U. R. P. Nr. 11, poz. 86) - wydział wojewódzki. Wojewoda wyznacza tego przedstawiciela w przypadkach, przewidzianych w art. 57 ustęp 1 wyżej wymienionego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Przedstawicielem tym może być jedynie osoba, posiadająca bierne prawo wyborcze do rady wojewódzkiej (art. 42 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r.).

§ 60.

W przypadku zgłoszenia sprzeciwu przeciwko zgodnemu wnioskowi obu lekarzy komisji rozpoznawczej przez jednego z członków tej komisji, przewodniczący zarządza wypowiedzenie się co do wniosku lekarzy przez wszystkich członków komisji rozpoznawczej z wyjątkiem lekarzy.

Jeżeli jeden z członków komisji rozpoznawczej wypowie się za wnioskiem lekarzy, wniesiony sprzeciw upada i wniosek lekarzy staje się podstawą do wydania orzeczenia komisji rozpoznawczej.

W razie wypowiedzenia się wszystkich głosujących członków komisji rozpoznawczej przeciw zgodnemu wnioskowi obu lekarzy komisji, przewodniczący powinien poborowego skierować do okręgowego szpitala wojskowego, celem ostatecznego zbadania jego stanu zdrowia.

§ 62.

Szpital wojskowy odsyła poborowego po zbadaniu do miejsca zamieszkania, zaś właściwemu urzędowi wojewódzkiemu przesyła orzeczenie lekarskie, w którem należy podać kategorję zdolności do służby wojskowej, a w razie zakwalifikowania poborowego do kat. A lub C także te rodzaje służby wojskowej, do których dany poborowy nie nadaje się ze względu na stan zdrowia.

Urząd wojewódzki przedstawia orzeczenie szpitalne komisji rozpoznawczej w najbliższym terminie jej urzędowania, celem wydania orzeczeniu o fizycznej zdolności danego poborowego do służby wojskowej.

Jeżeli obecność poborowego dla wydania takiej decyzji jest konieczna, urząd wojewódzki zarządza wezwanie poborowego przed komisję rozpoznawczą.

§ 64.

Komisja rozpoznawcza prowadzi protokół imienny komisji rozpoznawczej w swojej księdze protokółów (wzór Nr. 17), własną listę poborową i protokół badań mężczyzn - członków rodziny poborowego. Lista poborowa komisji rozpoznawczej nazywa się "lista rozpoznawcza" i ma być prowadzona według wzoru Nr. 14. Księga protokółu badań mężczyzn-członków rodziny poborowego nazywa się "protokół rozpoznawczy dla mężczyzn-członków rodzin poborowych" i powinna odpowiadać wzorowi Nr. 20. Dokumenty te przechowuje u siebie urząd wojewódzki.

§ 66.

Orzeczenie i wniosek lekarski tudzież orzeczenie komisji rozpoznawczej mają być wpisane podczas urzędowania komisji do listy rozpoznawczej lub do protokółu rozpoznawczego dla mężczyzn-członków rodziny poborowego i podpisane w trybie obowiązującym komisje poborowe przy wpisywaniu orzeczeń do listy poborowej oraz protokółu badań mężczyzn-członków rodziny poborowego.

Dane powyższe wpisuje się do otrzymanych wyciągów z listy poborowej lub z księgi protokółów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego. Orzeczenie komisji rozpoznawczej, wpisane do tych wyciągów, podpisuje przewodniczący komisji.

W razie uznania poborowego przez komisję rozpoznawczą za zdolnego do służby wojskowej (art. 39 kategorja A lub C) wojskowy członek komisji rozpoznawczej wypełnia dla właściwej P. K. U. wyciąg ewidencyjny, do którego poza orzeczeniem komisji rozpoznawczej wpisuje także nadane przeznaczenie do rodzaju służby wojskowej.

Wyciągi z list poborowych (z księgi protokółów badań mężczyzn-członków rodziny poborowego) oraz przeznaczone dla P. K. U. wyciągi ewidencyjne należy przesłać do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

§ 67.

Powiatowa władza administracji ogólnej uzupełnia na podstawie otrzymanych wyciągów listę poborową lub księgę protokółów badań mężczyzn-członków rodzin poborowych, wyciągi zaś przechowuje w aktach z wyjątkiem wyciągów ewidencyjnych, które przekazuje niezwłocznie do właściwej P. K. U.

Jeżeli na osobę, figurującą w ewidencji wojskowej, nie został sporządzony wyciąg ewidencyjny w myśl § 66, powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia właściwą P. K. U. o wynikach przeglądu w komisji rozpoznawczej, podając odpis orzeczenia komisji wraz z datą powzięcia orzeczenia.

§ 68.

Poborowym, zbadanym przez komisję rozpoznawczą, wydaje przewodniczący komisji zaświadczenie o stawieniu się przed komisją; dokument, przewidziany w § 161 ustęp 1, stwierdzający stosunek do służby wojskowej, przesyła poborowemu powiatowa władza administracji ogólnej po otrzymaniu orzeczenia komisji rozpoznawczej. Jeżeli poborowy zaliczony został do pospolitego ruszenia z bronią lub bez broni, powiatowy komendant uzupełnień przesyła mu odpowiednie zaświadczenie wojskowe.

Rozdział III.

Czynności przygotowawcze do poboru.

Do art. 23.

§ 70.

Wyciągi z metryk urodzenia należy sporządzać według wzoru Nr. 1, zaś wyciągi z metryk śmierci - według wzoru Nr. 2. Wyciągi mają być sporządzone dla każdej gminy zosobna i przesyłane zarządom gmin właściwym dla miejsca urodzenia lub śmierci wykazanych osób,

Co do osób zmarłych, których miejsce śmierci nie pokrywa się z miejscem urodzenia, urzędy wymienione w art. 23 zawiadamiają o fakcie śmierci zarządy gmin miejsca urodzenia zmarłej osoby, podając wszystkie dane zawarte w wyciągu.

W przypadku zniszczenia lub zaginięcia ksiąg metrykalnych urzędnicy stanu cywilnego, prowadzący metryki są obowiązani wystąpić do urzędów i instytucyj, utrzymujących duplikaty tych ksiąg, z żądaniem sporządzenia wyciągów metrykalnych, o których mowa w art. 23.

§ 71.

Zarządy gmin wymienione w ustępie pierwszym § 70, przeprowadzają w miarę potrzeby dochodzenia co do obecnego miejsca zamieszkania osób zamieszczonych w wyciągu z metryk urodzenia i przesyłają otrzymane wyciągi lub wypisy z tych wyciągów przed dniem 15 listopada do właściwych zarządów gmin tegoż miejsca zamieszkania. Jeżeli miejsca zamieszkania nie da się ustalić, wyciągi lub wypisy powinny być w tym samym terminie przesłane do zarządów gmin właściwych dla miejsca faktycznego pobytu danych osób.

Do art. 24 i 25.

§ 72.

Najpóźniej do dnia 15 sierpnia każdego roku zarządy gmin wzywają mężczyzn, którzy w danym roku ukończyli lub ukończą 18 lat życia, do osobistego zgłoszenia się, celem zapisania do rejestru poborowych.

Mężczyźni, objęci rejestracją, powinni stawić się w zarządzie gminy miejsca zamieszkania z wymaganemi, a wymienionemi w wezwaniu (obwieszczeniu) o rejestracji dowodami w ciągu miesiąca września, w dniu oznaczonym w wezwaniu.

Jeżeli dana osoba nie ma miejsca zamieszkania lub jeżeli jej miejsce zamieszkania nie jest wiadome, powinna zgłosić się do rejestru w zarządzie gminy miejsca pobytu.

Wezwanie do rejestracji przez zarządy gmin odbywa się w drodze publicznego ogłoszenia oraz w sposób na miejscu przyjęty. W wezwaniu należy dokładnie podać miejsce i czas zgłoszenia się (lokal, datę i godzinę) oraz wymienić rodzaje dowodów, które mają być przy zgłoszeniu się przedstawione.

§ 73.

Z dniem 1 września przystępują zarządy gmin do przyjmowania zgłoszeń.

Zeznania zgłaszających się, tak ustne jak i pisemne, powinny być przez zarządy gmin spisywane na drukach rejestru (wzór Nr. 3).

Wpisy do rejestru mają być oparte na dokumentach, stwierdzających datę i miejsce urodzenia zgłaszającego się oraz miejsce jego zamieszkania.

W razie braku wyżej wspomnianych dokumentów z przyczyn uzasadnionych zgłoszenie należy przylać na podstawie zeznań zgłaszającego się, przyczem fakt ten należy odnotować w rubryce "uwagi" rejestru.

§ 75.

W razie pisemnego zgłoszenia powinien zgłaszający się podać w sposób dokładny i czytelny swoje imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, imiona rodziców i nazwisko panieńskie matki (czy żyją, miejsce ich zamieszkania), miejsce swego pobytu, a jeżeli nie pokrywa się ono z miejscem zamieszkania - również miejsce zamieszkania, wyznanie, stan cywilny, ukarania sądowe oraz ewentualne ułomności lub wady fizyczne.

Fakt pisemnego zgłoszenia należy odnotować w rubryce "uwagi" rejestru. Zgłoszenia pisemne mają być przechowane w aktach.

§ 79.

Na podstawie wyciągu z ksiąg stanu cywilnego lub ksiąg metrykalnych, wykazów kierowników zakładów poprawczych, zakładów dla umysłowo chorych, aresztów i więzień, danych zawartych w wojskowych kartach rejestracyjnych, otrzymanych z urzędów konsularnych oraz w różnych, dających się zużytkować wykazach i księgach, a szczególnie - prowadzonej ewidencji i kontroli ruchu ludności (rejestrów mieszkańców) i na podstawie zgłoszonych zeznań, zarządy gmin sporządzają rejestr poborowych według wzoru Nr. 3. Rejestr poborowych prowadzą zarządy gmin w porządku alfabetycznym.

Zarząd miejski m. st. Warszawy, zarządy miejskie miast wydzielonych z powiatowego związku samorządowego, zarządy gmin, którym wojewódzkie władze administracji ogólnej przekazały na zasadzie art. 29 sporządzanie list poborowych, mogą prowadzić rejestry poborowych sposobem kartotekowym według wzoru Nr. 4 przy równoczesnem prowadzeniu księgi zgłoszeń według wzoru Nr. 5.

Do rejestru poborowych wpisać należy wszystkich mężczyzn, którzy:

§ 80.

Zarządy gmin, które zapisały do swych rejestrów osoby, urodzone w innej gminie, powinny już w czasie przyjmowania zgłoszeń, a najpóźniej w trzy dni po sporządzeniu rejestru przystąpić do zawiadamiania o tem zarządów gmin właściwych dla miejsca urodzenia danych osób. Zarząd gminy miejsca urodzenia po otrzymaniu takiego zawiadomienia wykreśla daną osobę w swoich rejestrach, zaznaczając w rubryce "uwagi" datę i liczbę, pod którą wpisano zawiadomienie do dziennika podawczego gminy, w której zgłoszony został wpisany do rejestru.

§ 82.

Rejestry poborowych będą utrzymywane w aktualności do października tego roku, w którym zarejestrowani kończą lub ukończyli 20 lat życia.

W razie zmiany miejsca zamieszkania zarejestrowanego w okresie dwóch lat od zarejestrowania, zarząd gminy, który dokonał rejestracji, powinien przekazać dane zarejestrowanego zarządowi gminy nowego miejsca zamieszkania, skreślając go w swoim rejestrze dopiero po otrzymaniu z nowej gminy potwierdzenia o zapisaniu danej osoby do rejestru tej gminy. Skreślenie należy omówić w rubryce "Uwagi" rejestru z podaniem nazwy gminy, w której skreślony został ujęty do rejestru.

Osoby zmarłe w okresie 2-ch lat od założenia rejestru należy skreślać z rejestru na podstawie wyciągów z aktów stanu cywilnego, nadesłanych przez urzędy i organa, wymienione w art. 23, na podstawie art. 32 ustawy.

Do art. 26 i 27.

§ 83.

Najpóźniej do dnia 15 września każdego roku przełożeni gmin wzywają mężczyzn, którzy w danym roku ukończyli lub ukończą 20 lat życia oraz mężczyzn należących do roczników starszych do 50 lat życia, którzy jeszcze nie zgłaszali się do rejestru i nie figurują w listach poborowych, aby się zgłosili ponownie w zarządzie gminy w dniu przez ten zarząd wyznaczonym w ciągu miesięcy: października i listopada według ustalonego planu, celem podania ostatniego miejsca zamieszkania (pobytu) i sprawdzenia danych zawartych w rejestrze poborowych lub celem wpisania do rejestru poborowych. W wezwaniach należy podać, że obowiązani do zgłoszenia się powinni zgłaszać się z dokumentami, stwierdzającemi tożsamość osoby, datę i miejsce ich urodzenia, miejsce zamieszkania i wyznanie.

§ 84.

Ponowne zgłoszenie się osoby, która w danym roku kończy 20 lat życia ma być dokonane w zarządzie gminy, właściwej dla miejsca zamieszkania obowiązanego do rejestru. Osoby, które nie mają miejsca zamieszkania lub których miejsce zamieszkania nie jest wiadome, mają zgłosić się w zarządzie gminy, właściwej dla ich miejsca pobytu.

Zgłoszenie powinno być dokonane ustnie przez osobiste stawienie się we właściwym zarządzie gminy w dniu przez ten urząd wyznaczonym, a w razie uzasadnionej niemożności osobistego stawienia się pisemnie do dnia 30 listopada.

Sposób dokonania i przyjmowania zgłoszeń powtórnych jest taki sam, jak przy rejestracji.

Do pisemnego zgłoszenia mają być dołączone wszystkie dokumenty, wymienione w § 83, jak również zaświadczenie o dokonanej poprzednio rejestracji.

Zarząd gminy otrzymujący pisemne zgłoszenie, może wezwać daną osobę do osobistego zgłoszenia się celem wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości.

§ 85.

Osoby, przebywające w okresie ponownego wezwania do rejestrów poborowych poza miejscem zamieszkania, mogą zadośćuczynić obowiązkowi zgłoszenia się bądź to w drodze przesłania właściwemu zarządowi gminy pisemnego zgłoszenia wraz z wymaganemi dokumentami, bądź też w drodze osobistego zgłoszenia się w zarządzie gminy miejsca pobytu. W ostatnim przypadku zarządy gmin, przyjmujące zgłoszenia osobiste, powinny wpisać dane osoby do oddzielnych formularzy rejestru poborowych oraz przesłać wyciągi z tych formularzy do zarządu gminy właściwej dla miejsca zamieszkania zgłaszającego się, który to zarząd wpisuje daną osobę do rejestru.

§ 89.

Na podstawie sprawdzonego podczas ponownego zgłaszania się zarejestrowanych pierwszego egzemplarza rejestru poborowych sporządzają zarządy gmin drugi egzemplarz rejestrów poborowych jako czystopis. Zarząd miejski m. st. Warszawy, zarządy miejskie miast, wydzielonych z powiatowego związku samorządowego oraz zarządy gmin, którym przekazano sporządzenie list poborowych w myśl art. 29, sporządzają w miejsce drugiego egzemplarza rejestru poborowych (czystopisu) listę poborową w jednym egzemplarzu wraz ze skorowidzem alfabetycznym.

§ 90.

Do rejestru poborowych w kraju wpisać należy wszystkich mężczyzn, którzy:

c)

urodzili się w danej gminie, a których miejsce zamieszkania lub pobytu nie zostało ustalone.

Osoby, które urodziły się w danej gminie, a których miejsce zamieszkania lub pobytu nie zostało ustalone przez zarządy gmin na podstawie poprzednich rejestrów, należy objąć ponadto osobnym wykazem z rubrykami rejestru. Wykaz ten ma być łącznie z rejestrem lub z listą poborową przesłany właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, celem dalszego poszukiwania ich miejsca zamieszkania względnie pobytu.

W wykazie tym w rubryce "uwagi" należy wpisać rzeczowe adnotacje, wskazujące dokładnie, co zarządy gmin przedsięwzięły w okresie 2-ch lat, ażeby odnaleźć miejsce zamieszkania względnie pobytu danych osób.

§ 92.

W przypadkach, gdy okaże się potrzeba dodatkowego wpisania do rejestru (opóźnionych, przypadki z art. 7 i t. p.) należy to uskutecznić na końcu rejestru. Jeżeli wypadek taki nastąpi po odesłaniu rejestru do powiatowych władz administracji ogólnej, zarząd gminy po dokonaniu wpisu w swoim egzemplarzu zawiadamia o tem zapomocą wyciągu właściwą powiatową władzę administracji ogólnej, celem uzupełnienia przesłanego do tej władzy egzemplarza rejestru. Należy też podać przyczyny, które spowodowały dodatkowy wpis.

§ 94.

Sprostowania i uzupełnienia rejestrów poborowych mogą być przeprowadzone przez zarząd gminy tylko na podstawie przedstawionych wiarogodnych dowodów.

Jeżeli wpisany do rejestru poborowych zgłosi jakąś poprawkę po przesłaniu rejestru do powiatowych władz administracji ogólnej, zarząd gminy przesyła to zgłoszenie po odpowiedniem uzupełnieniu swego egzemplarza rejestru do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, która uskutecznia odpowiednie uzupełnienie w posiadanym egzemplarzu rejestru.

§ 96.

W dniu 15 stycznia każdego roku zarządy gmin z wyjątkiem władz wskazanych w drugiej części ust. 1 § 89, przesyłają drugi egzemplarz rejestru po zaopatrzeniu go podpisem przełożonego gminy i pieczęcią urzędową do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej wraz z wyciągami z metryk urodzenia i śmierci, lub aktami, z których wynika wątpliwość co do właściwego wpisania pewnych osób.

Powiatowa władza administracji ogólnej po otrzymaniu rejestru poprawia ewentualne omyłki, rozstrzyga zgłoszone przez zarządy gmin wątpliwości i wdraża konieczne dochodzenia uzupełniające oraz zawiadamia o uskutecznionych poprawkach zarząd gminy, celem poczynienia analogicznych poprawek w pierwszym egzemplarzu rejestru poborowych.

Te same czynności, dotyczące poprawek lub uzupełnień w rejestrze, o ile nie są zastrzeżone wyłącznie powiatowym władzom administracji ogólnej, uskuteczniają: zarząd miejski m. st. Warszawy, zarządy miejskie miast, wydzielonych z powiatowego związku samorządowego oraz zarządy gmin, którym wojewódzkie władze administracji ogólnej przekazały sporządzanie list poborowych.

Do art. 29.

§ 97.

Listy poborowe mają być sporządzone w jednym egzemplarzu według wzoru Nr. 14 przez powiatowe władze administracji ogólnej, zarząd miejski m. st. Warszawy, zarządy miejskie miast wydzielonych ze związku samorządowego, oraz przez te zarządy gmin, którym wojewódzkie władze administracji ogólnej w myśl ustępu ostatniego art. 29 powierzyły sporządzanie list poborowych.

Podstawą do sporządzania list poborowych są poprawione i uzupełnione przez wyżej wymienione władze drugie egzemplarze rejestru. Do list poborowych powinny być wpisane wszystkie żyjące osoby i wszystkie tyczące się ich dane, zawarte w rejestrze.

Nazwiska poborowych jednego rocznika należy wpisywać do listy poborowej według gmin, zaś w obrębie każdej gminy w porządku alfabetycznym.

W miastach podzielonych na kornisarjaty policyjne, listy poborowe mają być sporządzane według komisarjatów przy zachowaniu tego samego porządku.

§ 100.

Po zamknięciu list poborowych wszelkie uzupełnienia i zmiany w tych listach mogą być dokonane tylko przez powiatowe władze administracji ogólnej lub władze samorządowe, posiadające uprawnienia powiatowej władzy administracji ogólnej.

W czasie urzędowania komisyj poborowych mogą nastąpić zmiany i uzupełnienia w tych listach tylko na podstawie przedkładanych przy poborze dowodów, przyczem zmiany te przeprowadza przewodniczący komisji poborowej w liście poborowej i w karcie indywidualnej.

Powody uzasadniające zmiany mają być omówione treściwie w rubryce "uwagi" listy poborowej. Skreślenia pierwotnego wpisu mają być dokonane w sposób dozwalający na jego odczytanie. Usuwanie lub zniekształcanie pierwotnego wpisu jest niedopuszczalne.

§ 101.

Zmiany i uzupełnienia, jakie będą przeprowadzone w listach poborowych po założeniu przez powiatową komendę uzupełnień ewidencji wojskowej, muszą być w stosunku do osób objętych tą ewidencją, podawane do wiadomości właściwej powiatowej komendy uzupełnień. Dotyczy to następujących rubryk:

7)

odroczenia służby wojskowej (ulgi),

oraz adnotacyj o wynikach poszukiwań uchylających się od wcielenia do szeregów, od ćwiczeń wojskowych, zebrań (raportów) kontrolnych, o wydaniu paszportów zagranicznych (§ 440), zezwoleń na wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcem, adnotacyj o zwolnieniach od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo (§ 416) oraz decyzyj o pozbawieniu obywatelstwa polskiego. Zawiadamianie powiatowych komend uzupełnień ma obejmować także wszystkie wypadki skreśleń z list poborowych, przewidziane w § 102.

§ 102.

Całkowite skreślenie poborowego z list poborowych następuje w razie:

Rozdział IV.

O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze.

Do art. 34, 36 i 47.

§ 106.

Poborowy, który w wyznaczonym mu terminie nie stawił się bez uzasadnionych przyczyn przed komisją poborową lub rozpoznawczą, uważany jest za uchylającego się od poboru. W razie niemożności stawienia się poborowego w danym dniu przed komisją poborową (rozpoznawczą) powinien on usprawiedliwić niestawiennictwo, za pośrednictwem przełożonego gminy, podając przyczyny poparte dowodami. W przypadkach, gdy przewodniczący komisji poborowej (rozpoznawczej) uzna przyczyny te lub dowody za niewystarczające, przekazuje on sprawę właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej celem ostatecznej oceny.

§ 107.

Nie są obowiązani do osobistego stawienia się przed komisją poborową głuchoniemi, ociemniali i umysłowo upośledzeni lub chorzy, przebywający w jednym z zakładów, wymienionych w załączniku Nr. 2, o ile powiatowym władzom administracji ogólnej będą przedstawione świadectwa tych zakładów.

Poborowi głuchoniemi i ociemniali nie przebywający w tych zakładach są zwolnieni od osobistego stawienia się przed komisją poborową, o ile ich stan choroby zostanie urzędowo stwierdzony:

§ 111.

Jeżeli obowiązany do stawienia się przed komisją poborową udowodni za pośrednictwem przełożonego gminy, że jest trwale obłożnie chóry, komisja poborowa może delegować do chorego lekarza rządowego, celem zbadania stanu zdrowia i wydania pisemnego orzeczenia lekarskiego. Badanie takiego poborowego może nastąpić dopiero po stwierdzeniu jego tożsamości przez organ samorządowy w obecności lekarza rządowego. Delegowany lekarz ma wymienić w orzeczeniu lekarskiem powody choroby oraz zaznaczyć, czy i w jakim czasie chory będzie mógł stawić się przed komisją poborową. Prócz tego należy podać w orzeczeniu nazwisko, unię i stanowisko służbowe organu samorządowego, który stwierdził tożsamość chorego poborowego. Na podstawie pisemnego orzeczenia lekarza rządowego może komisja poborowa zwolnić chorego od osobistego stawienia się przed komisją poborową i wydać zaoczne orzeczenie o zdolności jego do służby wojskowej w myśl § 147 ustęp 2.

§ 112.

Osoby, podlegające obowiązkowi stawienia się do poboru, które odbywają w tym czasie karę pozbawienia wolności lub pozostają w areszcie tymczasowym (śledczym), powinny stawić się przed komisją poborową po ukończeniu kary lub uchyleniu aresztu tymczasowego (śledczego).

Termin stawienia się takiej osoby przed komisją poborową wyznacza powiatowa władza administracji ogólnej w porozumieniu z zarządem więzienia (aresztu), który uskutecznia odpowiedni wpis o tem w aktach osobowych więźnia.

Jeżeli wyznaczony termin stawienia się do poboru przypada na dzień ukończenia kary lub też nic pokrywa się z dniem ukończenia kary, wówczas powiatowa władza administracji ogólnej przesyła więźniowi za pośrednictwem zarządu więzienia (aresztu) osobiste wezwanie do poboru, które zarząd więzienia (aresztu) wręcza za pokwitowaniem.

W przypadkach, gdy dzień zwolnienia z więzienia lub aresztu jest nieokreślony (areszt śledczy) lub zwolnienie to ma nastąpić przed terminem, określonym w wyroku albo orzeczeniu skazującem, zarząd więzienia (aresztu) z chwilą otrzymania nakazu zwolnienia powinien porozumieć się natychmiast w najkrótszej drodze z powiatową władzą administracji ogólnej, celem wyznaczenia terminu stawienia się zwolnionego przed komisją poborową.

§ 114.

Obowiązkiem przełożonych gmin jest dopilnowanie, ażeby poborowi z danych gmin uczynili zadość obowiązkowi stawienia się do poboru, w terminie, wyznaczonym dla danej gminy. W razie nieuzasadnionego niedotrzymania tego terminu poborowi mają być doprowadzeni przymusowo.

Organa policji państwowej są obowiązane udzielać w tym kierunku zarządom gmin wszelkiej pomocy.

Powiatowa władza administracji ogólnej wdraża po ukończeniu poboru głównego w stosunku do poborowych, nieprzedstawionych komisji poborowej w czasie poboru głównego, indywidualne dochodzenia, celem stwierdzenia przyczyn niestawiennictwa. Poborowych tych należy przedstawić przed najbliższą dodatkową komisją poborową.

§ 115.

W razie wyśledzenia lub doprowadzenia przez zarządy gmin lub organy policji państwowej do powiatowej władzy administracji ogólnej uchylających się poborowych, należących z tytułu miejsca zamieszkania do innego powiatu lub nieobjętych lista mi poborowemi danego powiatu, powiatowa władza administracji ogólnej, po ustaleniu tożsamości osoby przytrzymanego, stwierdza w którym powiecie został on wpisany do list poborowych i po ustaleniu tej okoliczności odnosi się do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej o przysłanie wyciągów z listy poborowej; po nadejściu tych wyciągów władza ta zarządza przedstawienie takiego poborowego do poboru w najbliższym terminie urzędowania komisji poborowej.

Jeżeli nie można ustalić wpisu do list poborowych, powiatowa władza administracji ogólnej zapisuje doprowadzonego poborowego do swojej listy poborowej właściwego rocznika.

§ 117.

Powiatowe władze administracji ogólnej mają prowadzić ewidencję osób uchylających się od stawiennictwa do poboru według wzoru Nr. 15 i utrzymywać ją w stanie ciągłej aktualności.

Kierownik powiatowej władzy administracji ogólnej składa wojewódzkiej władzy administracji ogólnej dwa razy do roku, w terminach, ustalonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, sprawozdania o ilości uchylających się od poboru i o wynikach akcji ich ścigania.

Wojewódzka władza administracji ogólnej informuje dwa razy do roku, w terminach ustalonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, właściwego dowódcę okręgu korpusu o wynikach akcji ścigania uchylających się od poboru.

§ 118.

W stosunku do mężczyzn, którzy przekroczyli 21 rok życia i:

§ 120.

Obowiązek stawienia się do poboru powinien być wykonany zasadniczo przed komisją poborową, właściwą dla gminy, w której podlegający stawiennictwu wpisany został do rejestru poborowych. Jeżeli dana osoba zmieniła w międzyczasie miejsce zamieszkania, może ona w drodze wyjątku uzyskać zezwolenie na stawienie się przed komisją poborową nowego miejsca zamieszkania, o ile do dnia 1 kwietnia roku poboru wniesie do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla poprzedniego miejsca zamieszkania, podanie o pozwolenie na dopełnienie obowiązku stawienia się przed komisji poborową nowego miejsca zamieszkania.

§ 124.

Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji ma być z reguły udzielane tylko na okres poboru głównego.

Zezwolenie na stawienie się do poboru w drodze delegacji przed dodatkowemi komisjami poborowemi może być udzielone tylko w przypadkach szczególnie ważnych.

Decyzje o udzieleniu zezwolenia na stawanie w drodze delegacji przed komisją poborową innego powiatu należy odnotować w listach poborowych władzy delegującej. W przypadku stawienia się poborowego przed właściwą komisją poborową mimo uzyskania zezwolenia na stawanie w drodze delegacji przed komisją poborową innego powiatu, należy zezwolenie unieważnić i zawiadomić niezwłocznie o tem władzę delegowaną.

§ 125.

Równocześnie z udzieleniem zezwolenia na stawienie się do poboru w drodze delegacji powiatowa władza administracji ogólnej, udzielająca zezwolenia, przesyła władzy delegowanej w 2-ch egzemplarzach wyciąg z listy poborowej na danego poborowego. Wyniki poboru powinny być przez komisję poborową delegowaną wpisane do nadsyłanych wyciągów, przyczem kartę indywidualną sporządza się w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz wyciągu i karty indywidualnej przesyła władza delegowana władzy delegującej, zaś drugie egzemplarze tych dokumentów przechowuje u siebie w aktach.

Wyciągi z listy poborowej podpisują wszyscy członkowie komisji poborowej.

§ 127.

Pobór główny odbywa się na podstawie ogólnych i szczegółowych planów poboru.

Ogólny plan obejmuje terytorjalnie obszar całego województwa, zaś plan szczegółowy - obszar jednego powiatu lub miasta, wydzielonego z powiatowego związku samorządowego.

Ogólny plan poboru ustala wojewoda w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu.

Celem ułożenia ogólnego planu poboru powiatowe władze administracji ogólnej i zarządy miejskie miast, wydzielonych z powiatowego związku samorządowego, posiadające uprawnienia powiatowej władzy administracji ogólnej, mają co roku najdalej na 2 miesiące przed rozpoczęciem poboru głównego po porozumieniu się z właściwym powiatowym komendantem uzupełnień przesłać wojewódzkiej władzy administracji ogólnej wnioski, obejmujące ilość komisyj poborowych na obszarze danego powiatu (miasta) oraz miejsce ich urzędowania, podając jednocześnie ilość poborowych, wpisanych do list poborowych danego powiatu (miasta).

§ 129.

Przy układaniu ogólnego planu poboru należy przestrzegać następujących zasad:

d)

terminy urzędowania komisyj poborowych powinny być ułożone tak, aby do wszystkich komisyj poborowych na obszarze jednej powiatowej komendy uzupełnień mógł wejść kolejno ten sarn personel wojskowy.

Jeżeli jednak przy zachowaniu tej zasady pobór nie mógłby być na obszarze danej powiatowej komendy uzupełnień ukończony w wyznaczonym terminie, należy wyznaczyć drugi skład personelu wojskowego dla tej komisji poborowej, do której pierwotnie wyznaczony personel wojskowy nie może wejść z braku czasu.

Jeżeli jedna komisja poborowa nie zdąży w danym powiecie (mieście) ukończyć poboru głównego w ustawowym czasie (pkt. a), należy na obszarze tego powiatu (miasta), o ile nie staną na przeszkodzie względy techniczne (podział list poborowych i t. p.), utworzyć w tym czasie równolegle pomocniczą komisję poborową, lecz tylko na taką ilość dni, jakąby zasadnicza komisja potrzebowała po upływie ustawowego czasu, aby pobór zakończyć. Taka komisja otrzymuje całkowity skład personalny, zarówno cywilny, jak i wojskowy, zgodnie z art. 17.

Podane wyżej zasady mają być przestrzegane również w stosunku do takich powiatowych komend uzupełnień, których obszar administracyjny należy do różnych województw. Kolejność urzędowania komisyj poborowych na obszarze takich powiatowych komend uzupełnień powinna być ułożona po porozumieniu się kierowników wojewódzkich władz administracji ogólnej z właściwym dowódcą okręgu korpusu;

e)

w niedziele i święta kościoła rzymsko-katolickiego obrządku łacińskiego, zaś w okolicach, zamieszkałych w znacznej liczbie przez obywateli obrządku grecko-katolickiego także w święta tego obrządku, a w okolicach zamieszkałych w większości przez obywateli wyznań niekatolickich lub niechrześcijańskich przez państwo uznanych, również w najuroczystsze święta tych wyznań, tudzież w święta narodowe oraz w czasie przeprowadzania wyborów do ciał ustawodawczych i samorządowych, - nie należy dokonywać poboru.

§ 131.

Na podstawie wyciągów z ogólnego planu poboru, nadesłanych przez wojewódzkie władze administracji ogólnej, opracowują kierownicy władz przeprowadzających pobór w porozumieniu z właściwym powiatowym komendantem uzupełnień szczegółowy plan poboru dla danego powiatu lub miasta według następujących rubryk:

§ 133.

O terminie poboru głównego władze administracji ogólnej zawiadamiają ludność zapomocą obwieszczeń.

Treść obwieszczeń o poborze układa wojewódzka władza administracji ogólnej.

Obwieszczenia mają wymieniać prawną podstawę zarządzenia poboru i kategorje osób, podlegających poborowi, oraz zawierać pouczenie o trybie wnoszenia próśb o ulgi lub odroczenia czasu czynnej służby wojskowej, tudzież przepisy karne za niespełnienie obowiązku stawienia się przed komisją poborową. Obwieszczenia mają ponadto zawierać plan, podający terminy stawienia się poborowych według poszczególnych gmin oraz obowiązek przynoszenia ze sobą do poboru dokumentów, stwierdzających wykształcenie i zatrudnienie. Należy również wskazać, by poborowi zabierali ze sobą posiadane ewentualnie dokumenty, stwierdzające tożsamość osoby.

Obwieszczenia o poborze należy podać do publicznej wiadomości najmniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem poboru głównego przez nalepianie w miejscach najbardziej widocznych, a niezależnie od tego również w inny sposób na miejscu przyjęty.

Mogą być stosowane także imienne wezwania do stawienia się przed komisją poborową.

§ 135.

Obowiązkiem przełożonych gmin lub ich zastępców oraz powołanych funkcjonarjuszów jest terminowe (punktualne) doprowadzenie poborowych do poboru umytych i w stanie trzeźwym oraz utrzymywanie porządku pomiędzy nimi. Przełożony gminy jest ponadto obowiązany do stwierdzenia tożsamości osób stających do poboru z jego gminy oraz do udzielania komisji wyjaśnień, dotyczących poborowych obecnych i nieobecnych. W rejestrach, które przełożony gminy ma obowiązek przynieść ze sobą, powinien on odnotować wszystkie przypadki nie stawienia się poborowych do poboru.

§ 137.

Jeżeli podlegający badaniu z powodu istnienia u niego pewnych chorób, anormalności fizycznych, mogących wywołać w nim zrozumiałe uczucie wstydu, zgłosi u przełożonego gminy prośbę o zbadanie go w nieobecności innych osób, nienależących do komisji poborowej, należy w miarę możności prośbę tę uwzględniać.

Po wprowadzeniu każdego poborowego do sali komisji poborowej urzędnik załatwiający sprawy wojskowe w powiatowej władzy administracji ogólnej sprawdza jego tożsamość i wydaje mu przygotowaną co najmniej na jeden dzień przedtem kartę indywidualną według wzoru Nr. 16, po umieszczeniu na tej karcie przez poborowego odcisku palca wskazującego prawej ręki.

Z kartą indywidualną zostaje poborowy skierowany do wagi oraz do pomiarów ciała. Osoba, wyznaczona do ważenia i mierzenia, wpisuje ustalone wymiary pod kontrolą jednego lekarza do karty indywidualnej.

§ 138.

Dodatkowe komisje poborowe urzędują w siedzibie powiatowej komendy uzupełnień. W uzasadnionych przypadkach może wojewódzka władza administracji ogólnej w porozumieniu z dowódcą okręgu korpusu wyznaczyć jako miejsce urzędowania dodatkowej komisji poborowej również miejscowość, która nie jest siedzibą powiatowej komendy uzupełnień.

Dodatkowe komisje poborowe są właściwe dla wszystkich powiatów, położonych na obszarze danej powiatowej komendy uzupełnień.

Zaopatrzenie dodatkowych komisyj poborowych w potrzebne urządzenia i przybory należy do powiatowej władzy administracji ogólnej, właściwej dla miejsca urzędowania dodatkowej komisji poborowej.

§ 142.

W stosunku do osób pochodzących z powiatu, w którym urzęduje dodatkowa komisja poborowa, wykonuje ona swe czynności w taki sam sposób, jak komisja poborowa w czasie poboru głównego.

Właściwe powiatowe władze administracji ogólnej przesyłają do powiatowych władz administracji ogólnej, organizujących dodatkowe komisje poborowe, wyciągi z list poborowych osób, pochodzących z innych powiatów, w dwóch egzemplarzach.

Orzeczenia o stopniu zdolności do służby wojskowej wydane przez dodatkową komisję poborową wpisuje się w tym wypadku tylko do obu egzemplarzy wyciągu, które podpisują wszyscy członkowie komisji. Kartę indywidualną należy sporządzać w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz wyciągu i karty indywidualnej powiatowa władza administracji ogólnej zwraca tej powiatowej władzy administracji ogólnej, która wyciągi nadesłała, zaś drugie, egzemplarze tych dokumentów przechowuje u siebie w aktach. Właściwa powiatowa władza administracji ogólnej wpisuje dane, dotyczące wyniku przeglądu, do listy poborowej. Wpis ten podpisuje kierownik tej władzy. W rubryce "uwagi" listy poborowej należy stwierdzić, że wpisu dokonano na podstawie wspomnianego wyżej wyciągu.

§ 143.

Wyniki badań mężczyzn - członków rodzin poborowych, pochodzących z innych powiatów, stwierdzone przez dodatkową komisję poborową, należy wpisać do oddzielnych formularzy, sporządzonych w 2 egzemplarzach według wzoru Nr. 22. Jeden egzemplarz formularza pozostaje w aktach powiatowej władzy administracji ogólnej, która pobór przeprowadza, drugi egzemplarz władza ta przesyła do powiatowej władzy administracji ogólnej, która danego członka rodziny do zbadania przesyła.

Władza ta wpisuje wyniki badania mężczyzn-członków rodziny poborowego do księgi protokółów badań rodzin poborowych (wzór Nr. 20).

Fakt wpisania orzeczenia komisji poborowej do protokółu badań rodzin poborowych na podstawie wyciągu należy odnotować w rubryce "uwagi" protokółu badań.

Do art. 39.

§ 145.

Orzeczenie lekarskie powinno zawierać: orzeczenie o stanie zdrowia i wniosek co do stopnia zdolności do służby wojskowej.

Orzeczenie o stanie zdrowia powinno zawierać:

d)

o ile u poborowego (ochotnika) stwierdzono wady fizyczne, kwalifikujące do kategorji B, C, D lub E- określenie stanów chorobowych z podaniem ich głównych objawów oraz z wymienieniem paragrafów według przepisów o badaniu i ocenie fizycznej i psychicznej zdolności do służby wojskowej, którym stwierdzone stany chorobowe odpowiadają. W razie rozpoznania choroby zapomocą badań dodatkowych (rentgen, rozbiór plwocin, moczu i t. p.) należy powołać się na przeprowadzenie tych badań.

Wniosek lekarski powinien zawierać jedną z kategoryj, wymienionych w art. 39, odpowiadającą, orzeczeniu o stanie zdrowia (w przypadkach z pkt. a), b) i c) - "kat. A", w przypadkach z punktu d) - "kat. B" lub "kat. C", lub "kat. D" albo "kat. E").

§ 146.

Poborowi mogą być uznani za czasowo niezdolnych do czynnej służby wojskowej (kategorja B) tylko w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 21 lub 22 rok życia.

Poborowi, stający przed komisją poborową w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 23 rok życia, lub później, mogą być zakwalifikowani tylko do jednej z kategoryj A, C, D lub E.

Poborowi, zakwalifikowani do kategorji B podczas poboru głównego, mają ponownie stanąć przed komisją poborową podczas poboru głównego w następnym roku.

Poborowi, zakwalifikowani do kategorji B przez dodatkową komisję poborową, są obowiązani stawić się ponownie do przeglądu po upływie roku od chwili wydania orzeczenia przed najbliższą dodatkową komisję poborową.

§ 147.

Orzeczenie i wniosek lekarski w stosunku do osób, nieobowiązanych do osobistego stawienia się przed komisją poborową z powodu cierpień wymienionych w §§ 107 i 108 mają być oparte na przedstawionych świadectwach lub zaświadczeniach.

W razie stwierdzenia przez lekarza rządowego w przypadkach przewidzianych w § 111, że obłożna choroba poborowego jest trwała i uniemożliwia stawienie się przed komisją poborową, komisja może powziąć na zasadzie orzeczenia pisemnego tego lekarza zaoczną decyzję o zdolności poborowego do służby wojskowej. Fakt wydania takiej decyzji należy uwidocznić w protokóle komisji poborowej i w rubryce "uwagi" listy poborowej z podaniem liczby i daty orzeczenia lekarza rządowego, jego nazwiska i stanowiska służbowego.

§ 148.

Badanie lekarskie poborowych (ochotników) ma być przeprowadzone według instrukcji dla lekarzy, zawartej w wojskowych przepisach o badaniu i ocenie fizycznej i psychicznej zdolności do służby wojskowej.

Obaj lekarze komisji poborowej stawiają po zbadaniu stanu zdrowia poborowego (ochotnika) i uzgodnieniu swych opinij wspólny wniosek co do stopnia zdolności poborowego (ochotnika) do służby wojskowej.

Wyniki badań wpisuje się do karty indywidualnej. Orzeczenie i wniosek lekarzy wpisane do karty indywidualnej podpisują obaj lekarze. W wypadku dwóch odmiennych orzeczeń lekarskich każdy z lekarzy wpisuje i podpisuje w karcie indywidualnej swoje własne orzeczenie.

W razie stwierdzenia konieczności wysłania danej osoby na ekspertyzę szpitalną lub na leczenie przymusowe do szpitala publicznego, jeden z lekarzy komisji powinien wpisać wniosek ten do karty indywidualnej, podając cierpienia względnie chorobę, wymagającą ekspertyzy lub leczenia oraz uwidaczniając właściwe paragrafy wojskowych przepisów o badaniu i ocenie fizycznej zdolności do służby wojskowej, którym stwierdzone stany chorobowe odpowiadają.

Po podpisaniu orzeczenia i wniosku lekarskiego jeden z lekarzy komisji poborowej wręcza kartę indywidualną przewodniczącemu, poczem następuje wydanie przez komisję poborową orzeczenia o zdolności danej osoby do służby wojskowej, względnie odesłanie poborowego na ekspertyzę lub leczenie szpitalne.

§ 149.

W razie różnicy zdań pomiędzy lekarzami komisji poborowej co do stopnia zdolności poborowego (ochotnika) do służby wojskowej orzeczenie komisji poborowej nie może zapaść, a natomiast:

§ 152.

W przypadku zgłoszenia przez jednego z członków komisji poborowej sprzeciwu przeciwko zgodnemu wnioskowi obu lekarzy, przewodniczący zarządza wypowiedzenie się co do wniosku przez wszystkich członków komisji poborowej z wyjątkiem lekarzy. Jeżeli jeden z członków komisji wypowie się za wnioskiem lekarzy, wniesione sprzeciwy upadają i wniosek lekarzy staje się podstawą do wydania orzeczenia komisji poborowej.

W razie wypowiedzenia się wszystkich członków komisji poborowej przeciwko zgodnemu zdaniu obu lekarzy, przewodniczący przekazuje zbadanie zdolności poborowego do służby wojskowej komisji rozpoznawczej.

Wypowiedzenie się choćby jednego z członków komisji poborowej przeciw zgodnemu zdaniu obu lekarzy powinno być odnotowane w protokóle komisji poborowej, przyczem zdanie każdego członka komisji ma być treściwie umotywowane i przez niego podpisane.

Wypowiadanie się w sprawie wniosku lekarskiego nie może odbywać się w sposób, dający badanym możność zapoznania się ze zdaniem poszczególnych członków komisji poborowej.

§ 153.

Uznanych za zdolnych do służby wojskowej (kategorja A i C) wojskowy członek komisji poborowej przeznacza, do właściwego rodzaju służby wojskowej, zależnie od ich kwalifikacyj fizycznych, umysłowych i fachowych.

Przeznaczenie ma być dokonane w myśl odpowiednich instrukcyj Ministra Spraw Wojskowych i wpisane do karty indywidualnej.

Na decyzję wojskowego członka komisji poborowej o przeznaczaniu do rodzajów służby wojskowej pozostali członkowie komisji wpływu nie mają. Do przeprowadzenia zmian nadanego przeznaczenia upoważniony jest powiatowy komendant uzupełnień.

§ 157.

Orzeczenie wydane przez komisję poborową wpisuje przewodniczący osobiście do karty indywidualnej, poczem zarządza wpisanie do listy poborowej na podstawie tej karty danych, dotyczących wyników przeglądu oraz orzeczenia komisji poborowej. Kartę indywidualną otrzymuje następnie wojskowy członek komisji poborowej, który wpisuje do niej przeznaczenie, nadane poborowym (ochotnikom) kategorji A, kategorji C oraz poborowym, o których mowa w § 194. Po wykorzystaniu karty indywidualnej dla celów ewidencji wojskowej, należy ją zwrócić referentowi wojskowemu powiatowej władzy administracji ogólnej.

§ 158.

Wszystkie wpisy i podpisy w karcie indywidualnej mają być dokonane czytelnie atramentem lub ołówkiem chemicznym. Ewentualne błędy powinny być omówione u dołu karty. Omówienie to podpisuje przewodniczący komisji. Wycieranie tekstu jest wzbronione. Omyłki muszą być przekreślone jednak tak, aby tekst skreślony był czytelny. Wszelkie poprawki przeprowadzone w listach poborowych muszą być przeprowadzone również w odpowiednich rubrykach karty indywidualnej.

Na kartach indywidualnych nie wolno czynić żadnych notatek lub zapisów, nieprzewidzianych obowiązującemi przepisami.

§ 160.

Wpisane do listy poborowej orzeczenia lekarskie i orzeczenia komisji poborowej podpisuje przewodniczący i jeden z lekarzy w ten sposób, że lekarz umieszcza swój podpis w rubryce 19 listy poborowej, przewodniczący zaś w rubryce 20 tej listy, pod właściwemi wpisami, dotyczącemi każdego poborowego.

W razie różnicy zdań pomiędzy lekarzami komisji poborowej każdy lekarz - członek komisji poborowej obowiązany jest podpisać w rubryce 19 listy poborowej swoje własne orzeczenie, uzasadniając je krótko w protokóle komisji poborowej w rubryce "zastrzeżenia członków komisji".

W stosunku do poborowych, którzy zostają wysłani na ekspertyzę lekarską, względnie do komisji rozpoznawczej lub na leczenie do szpitala publicznego, należy pod datą stawienia się do poboru umieścić datę wydania ostatecznego orzeczenia lekarskiego, powziętego po powrocie poborowego z ekspertyzy względnie ze szpitala publicznego lub datę wydania przez komisję rozpoznawczą ostatecznego orzeczenia.

§ 161.

Wszystkim osobom zakwalifikowanym do kategorji A, B i E wydaje przewodniczący komisji poborowej zaświadczenia według wzoru Nr. 18 i 19 (dla kategorji E), zawierające orzeczenie komisji poborowej. Zaświadczenia te są różnokolorowe zależnie od kategorji, do której stający do poboru został zakwalifikowany, a mianowicie: dla poborowych zakwalifikowanych do kat. A - koloru różowego, - do kat. B - koloru zielonego i - do kat. E - koloru białego (wzór Nr. 19).

Poborowym zaliczonym do pospolitego ruszenia z bronią (art. 39 kat. C, art. 7 ustęp 4, art. 36 ustęp 2) oraz zaliczonym do pospolitego ruszenia bez broni (art. 39 kat. D i art. 57) wydaje powiatowy komendant uzupełnień lub wojskowy członek komisji poborowej zaświadczenie wojskowe według wzoru, ustalonego instrukcją Ministra Spraw Wojskowych.

§ 165.

W razie utraty dokumentu, stwierdzającego stosunek do służby wojskowej, należy w terminie dni 14 prosić właściwe władze o duplikat dokumentu.

Duplikaty zaświadczeń o zgłoszeniu się do rejestru wydają właściwe zarządy gmin (urzędy konsularne) na pisemną prośbę zainteresowanego.

Jako właściwy należy rozumieć ten zarząd gminy (urząd konsularny), w którego rejestrze poborowych zapisany jest starający się o duplikat.

Duplikaty zaświadczeń wystawione osobom zakwalifikowanym do kategorji A, B i E, wydaje na pisemną prośbę ta powiatowa władza administracji ogólnej, w której listach poborowych wpisany jest proszący o duplikat.

Do podania o wydanie duplikatu dokumentu poborowego, wystawionego dla zakwalifikowanych do kategorji A i B, należy dołączyć dowód, stwierdzający, że utrata dokumentu została zgłoszona we właściwym posterunku lub w komisarjacie policji państwowej.

Właściwym posterunkiem (komisarjatem) policji państwowej jest ten, w którego rejonie utrata dokumentu miała miejsce.

Duplikaty dokumentów poborowych, stwierdzających całkowitą niezdolność do służby wojskowej (kat. E), wydają na pisemną prośbę te powiatowe władze administracji ogólnej, w których listach poborowych jest zapisany żądający duplikatu przy przestrzeganiu zasady, że proszący o duplikat powinien ogłosić utratę dokumentu jednorazowo w Dzienniku Wojewódzkim tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m. st. Warszawy w Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m. st. Warszawy. Dziennik ten powinien być w jednym egzemplarzu dołączony do podania o wydanie duplikatu. Duplikat nie może być wydany wcześniej, niż po upływie 30 dni od ogłoszenia utraty dokumentu. Od osób, wykazujących się świadectwem ubóstwa, przyjmie administracja Dziennika Wojewódzkiego (Warszawskiego Dziennika Wojewódzkiego) ogłoszenia bezpłatnie.

Osoby zamieszkałe stale lub czasowo przebywające zagranicą zgłaszają utratę dokumentu poborowego (bez ogłaszania w dziennikach) we właściwym urzędzie konsularnym, a zamieszkali na obszarze W. M. Gdańska - u Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej w Gdańsku i wnoszą za pośrednictwem tych urzędów prośby o wydanie duplikatu do tej powiatowej władzy administracji ogólne: w kraju, która wydała oryginał utraconego dokumentu.

§ 166.

Utratę dokumentu wojskowego (książeczki stanu służby oficerskiej, zaświadczenia wojskowego, książeczki wojskowej lub karty mobilizacyjnej) należy zgłosić natychmiast w posterunku lub komisarjacie policji państwowej, na którego obszarze utrata nastąpiła.

Posterunek (komisarjat) policji państwowej po spisaniu w tej sprawie protokółu wydaje zainteresowanemu poświadczenie o zgłoszeniu utraty dokumentu.

Utratę książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) należy ponadto ogłosić jednorazowo w Dzienniku Wojewódzkim tego województwa, na którego obszarze utrata dokumentu nastąpiła, a na obszarze m. st. Warszawy - w Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m, st. Warszawy. Od osób wykazujących się świadectwem ubóstwa, administracja Dziennika Wojewódzkiego (Warszawskiego Dziennika Wojewódzkiego) przyjmuje ogłoszenie bezpłatnie. Duplikaty książeczek stanu służby oficerskiej, książeczek wojskowych lub zaświadczeń wojskowych oraz nowe karty mobilizacyjne (w miejsce zagubionych, skradzionych lub zniszczonych) wydaje właściwa powiatowa komenda uzupełnień na podstawie podania wniesionego w sposób, ustalony przez Ministra Spraw Wojskowych.

Do podania o duplikat książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) należy dołączyć: poświadczenie posterunku (komisarjatu) policji państwowej o zgłoszeniu utraty dokumentu wojskowego oraz Dziennik Wojewódzki (Warszawski Dziennik Wojewódzki dla obszaru m. st. Warszawy), w którym utrata dokumentu została ogłoszona.

Osoby, które utraciły wojskowy dokument osobisty z powodu klęski żywiołowej (pożar, powódź i t. p.) są wolne od zgłaszania utraty dokumentu w posterunku (komisarjacie) policji państwowej i od ogłaszania utraty dokumentu w dzienniku wojewódzkim, o ile do podania dołączą zaświadczenie zarządu gminy lub posterunku (komisarjatu) policji państwowej, że dokument wojskowy uległ zniszczeniu na skutek klęski żywiołowej z wymienieniem rodzaju tej klęski.

Wydanie duplikatu książeczki stanu służby oficerskiej (książeczki wojskowej, zaświadczenia wojskowego) może nastąpić po upływie 30 dni od ogłoszenia utraty w Dzienniku Wojewódzkim (Warszawskim Dzienniku Wojewódzkim dla obszaru m. st. Warszawy), a w razie przedstawienia zaświadczenia o utracie dokumentu wskutek klęski żywiołowej - niezwłocznie po wniesieniu podania.

Wydanie nowej karty mobilizacyjnej powinno nastąpić natychmiast po zgłoszeniu jej utraty w posterunku (komisarjacie) policji państwowej i wniesieniu podania.

Do podania o wydanie nowej karty mobilizacyjnej należy dołączyć tylko poświadczenie posterunku (komisarjatu) policji państwowej o zgłoszeniu utraty.

Osoby stale zamieszkałe lub czasowo przebywające zagranicą zgłaszają utratę wojskowego dokumentu osobistego (bez ogłaszania w dziennikach) we właściwym urzędzie konsularnym, a zamieszkali na obszarze W. M. Gdańska - u Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej w Gdańsku i wnoszą za pośrednictwem tych urzędów do właściwej powiatowej komendy uzupełnień w kraju prośby o wydanie duplikatu.

§ 168.

Ustalenia wieku poborowego w przypadkach przewidzianych w § 104 dokonuje komisja poborowa na podstawie orzeczenia lekarzy tej komisji oraz ewentualnie przedstawionych przez zainteresowanego dokumentów (paszport, dowód osobisty. świadectwa szkolne) świadczących pośrednio o jego wieku. Ostateczna decyzja w każdym z omówionych powyżej przypadków należy do komisji poborowej (głównej lub dodatkowej).

Orzeczenie i wniosek lekarski, dotyczący ustalonego wieku wpisuje się u dołu rubryki 19, zaś orzeczenie komisji poborowej do rubryki 20 listy poborowej.

Przy stwierdzaniu daty urodzenia na podstawie dokumentu należy uważać za miarodajną wyłącznie metrykę urodzenia.

W przypadku późniejszego urzędowego stwierdzenia właściwej daty urodzenia poborowego powiatowa władza administracji ogólnej zarządza potrzebne sprostowanie.

Podoficerowie i szeregowcy, odbywający czynną służbę wojskową, o ile kwestjonują przynależność do rocznika, z którym odbywają służbę, powinni udowodnić to aktem urodzenia. Sprawy takie rozstrzyga właściwa powiatowa władza administracji ogólnej, kierując się § 178.

Jeżeli podoficer (szeregowiec) nie może twierdzenia swego poprzeć aktem urodzenia, powiatowa władza administracji ogólnej załatwia podanie odmownie, zawiadamiając o tem zainteresowanego. Przepisy § 104 i niniejszego o ustalaniu wieku przez komisję poborową mają zastosowanie tylko do poborowych aż do chwili stawienia się do poboru włącznie i nie mogą być stosowane do podoficerów i szeregowców służby czynnej.

Do art. 40.

§ 170.

Powiatowa władza administracji ogólnej przekazuje te prośby niezwłocznie lekarzawi powiatowemu (rządowemu), który powinien stwierdzić:

§ 171.

Powiatowa władza administracji ogólnej wydaje decyzję po otrzymaniu opinji lekarza powiatowego. Przychylna decyzja powoduje równoczesne wezwanie poborowego przed komisję poborową w najbliższym terminie jej urzędowania. Ponowny przegląd należy w zasadzie przeprowadzić przed doręczeniem poborowemu karty powołania. Prośby o ponowny przegląd osób, które już otrzymały karty powołania należy przesyłać formacjom wojskowym, calem, wzięcia pod uwagę przy przeglądzie lekarskim po wcieleniu do szeregów.

§ 172.

Wezwanie poborowego z urzędu do ponownego przeglądu w komisji poborowej na podstawie art. 40 może nastąpić także bez uprzedniego zbadania go przez lekarza powiatowego (rządowego), jednak na podstawie uzasadnionego wniosku władzy administracji ogólnej lub władzy wojskowej, stwierdzającego zmianę stanu zdrowia (kalectwo) poborowego po wydaniu orzeczenia o jego zdolności do służby wojskowej. W tych przypadkach decyzję w sprawie ponownego przedstawienia poborowego komisji poborowej wydaje powiatowa władza administracji ogólnej.

§ 174.

Wyniki ponownego badania oraz orzeczenie komisji poborowej należy wpisać do listy poborowej, w miejscu przeznaczonem na zapisanie wyników przeglądu przy dalszych stawiennictwach. W rubryce "uwagi" listy poborowej i protokółu komisji poborowej przewodniczący uzasadnia krótko ponowny przegląd, przytaczając liczbę i datę aktu w tej sprawie i podpisuje tę adnotację.

W razie zmiany poborowemu w drodze ponownego przeglądu kategorji A na inną należy wymienić wydane w swoim czasie zaświadczenie o stawieniu się do poboru na nowy dokument, odpowiadający nowemu orzeczeniu komisji poborowej.

Do art. 41.

§ 176.

W przypadku uchylenia orzeczenia komisji poborowej w drodze nadzoru z powodu stwierdzonej jego wadliwości (art. 41) wojewódzka władza administracji ogólnej zarządza przedstawienie danej osoby właściwej komisji poborowej.

Jeżeli orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej uchylone zostało w drodze nadzoru jako wydane przez niewłaściwą komisję poborową, wojewódzka władza administracji ogólnej powinna wskazać:

§ 178.

Jeżeli poborowy zostanie przeniesiony na podstawie aktu urodzenia lub decyzją komisji poborowej do rocznika młodszego, nieobjętego jeszcze wiekiem poborowym, a w stosunku do niego wydane już było orzeczenie komisji poborowej w sprawie zdolności do służby wojskowej, orzeczenie to podlega uchyleniu w drodze nadzoru na podstawie art. 41 ustawy. Poborowy taki ma być skreślony z list poborowych niewłaściwego rocznika i wpisany do rejestru właściwego rocznika, przyczem obowiązany jest stawić się do poboru z właściwym rocznikiem, celem ustalenia zdolności do służby wojskowej.

Gdyby taki poborowy wskutek mylnego zapisu do starszego rocznika odbywał czynną służbę wojskową, władze administracji ogólnej powinny przed uchyleniem orzeczenia komisji poborowej zawiadomić właściwą P. K. U. o konieczności przeniesienia go do rocznika młodszego i zażądać oświadczenia, czy mimo przeniesienia do rocznika młodszego chce pozostać w szeregach w charakterze ochotnika. Osoba taka musi odpowiadać warunkom, wymaganym od ochotników w myśl art. 70 ustawy i §§ 314 oraz 315. W razie potwierdzającym dana osoba powinna przedstawić właściwej P. K. U. w drodze służbowej prośbę o przyjęcie do służby wojskowej w charakterze ochotnika z dołączeniem dokumentów i zobowiązań, wymaganych w myśl §§ 314 i 315. Prośby te mają być przez P. K. U. załatwiane przychylnie, o ile nie zachodzą ustawowe przeszkody. O wyrażeniu przez daną osobę zgody na pozostanie w szeregach oraz o przyjęciu tego zgłoszenia, jak również o odmowie pozostania w szeregach lub o nieprzyjęciu zgłoszenia do ochotniczej służby wojskowej powiatowy komendant uzupełnień zawiadamia właściwą wojewódzką władzę administracji ogólnej, która wyda jedną z następujących decyzyj:

a)

w razie przyjęcia ochotniczego zgłoszenia danej osoby do pozostania w służbie wojskowej - przenosi ją do właściwego rocznika z pozostawieniem w mocy orzeczenia komisji poborowej o zdolności do czynnej służby wojskowej; powiatowa władza administracji ogólnej skreśla taką osobę z list poborowych niewłaściwego rocznika, wpisuje ją do listy ochotników oraz poleca wpisać ją do rejestru właściwego rocznika, zawiadamiając o tem P. K. U., celem przeprowadzenia zmiany roku urodzenia w ewidencji wojskowej;

b)

w pozostałych przypadkach - przenosi ją do właściwego rocznika i uchyla orzeczenie komisji poborowej o zdolności do służby wojskowej; powiatowa władza administracji ogólnej skreśla taką osobę z list poborowych niewłaściwego rocznika i poleca wpisać ją do rejestru właściwego rocznika, zawiadamiając o tem P. K. U. celem przeprowadzenia zwolnienia danej osoby z szeregów. Powołanie takiej osoby do odbycia dalszej czynnej służby wojskowej nastąpi po zakwalifikowaniu jej do kategorji A przy poborze danego rocznika.

Jeżeli poborowy na podstawie aktu urodzenia lub decyzją komisji poborowej zostanie przeniesiony do innego rocznika, jednak już objętego wiekiem poborowym lub starszego, należy poborowego skreślić z listy poborowej niewłaściwego rocznika. Jeżeli w tym przypadku w stosunku do poborowego wydane było orzeczenie komisji poborowej o zdolności do służby wojskowej, orzeczenie to nie podlega uchyleniu. Pozostaje ono ważne nadal i podlega przeniesieniu do list poborowych właściwego rocznika. Jeżeli poborowy zakwalifikowany był do kategorji A, jednak nie został jeszcze wcielony do szeregów, powołanie do czynnej służby wojskowej powinno nastąpić w najbliższym terminie wcielenia do szeregów. Gdyby jednak poborowy odbywał już czynną służbę wojskową, powinien on ją pełnić nadal do czasu wysłużenia okresu służby czynnej, ustalonego dla danego rodzaju wojska.

Do art. 43.

§ 181.

Poborowych, u których stwierdzono dwa lub więcej stanów chorobowych, ograniczających w różnym stopniu zdolność do służby wojskowej, należy zakwalifikować do kategorji odpowiadającej cierpieniu ograniczającemu najbardziej zdolność do służby wojskowej. Jeżeli to właśnie cierpienie wymaga ekspertyzy szpitalnej, wówczas ekspertyza musi być przeprowadzona.

Jeżeli cierpienie najbardziej ograniczające zdolność poborowego do służby wojskowej może być przez, obu lekarzy komisji poborowej dostatecznie rozpoznane, powinno być na tej zasadzie wydane ostateczne orzeczenie o stanie zdrowia bez względu na to, czy pozostałe cierpienia, mniej zdolność ograniczające, wymagają ekspertyzy, czy też jej nie wymagają. W tych przypadkach nie należy przeprowadzać ekspertyzy stanów chorobowych mniej ograniczających zdolność do służby wojskowej. Te stany chorobowe muszą być jednak przez lekarzy w orzeczeniu wymienione.

§ 184.

Wysyłanie poborowych na ekspertyzę szpitalną zarządza przewodniczący komisji poborowej, przesyłając równocześnie dla każdego poborowego w zamkniętej kopercie kartę służbową, wystawioną według wzoru Nr. 23, do wskazanego przez lekarza wojskowego szpitala.

Poborowemu należy wydać bilet na przejazd do szpitala i zpowrotem do miejsca zamieszkania.

Poborowi, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż mogą dopuścić się nadużyć lub ucieczki, będą odesłani pod eskortą Policji Państwowej. W takich przypadkach karty służbowe dla tych poborowych wręcza się eskortującemu.

Koszty eskorty policyjnej będą pokrywane z budżetu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Bilety na przejazd wydaje powiatowa władza administracji ogólnej.

§ 186.

Szpitale przeprowadzają ekspertyzę lekarską w myśl obowiązujących przepisów w czasie możliwie rychłym.

Orzeczenie szpitalne ma być wpisane do otrzymanej z komisji poborowej karty służbowej (wzór Nr. 23) i powinno zawierać diagnozę lekarską i kwalifikację do służby wojskowej, a w razie zakwalifikowania poborowego do kat. A lub C, również te rodzaje służby wojskowej, do których poborowy nie nadaje się ze względu na swój stan zdrowia. Tak uzupełniona karta służbowa ma być przesłana natychmiast po zbadaniu poborowego listem poleconym albo książką doręczeń jako przesyłka poufna do właściwej komisji poborowej lub, o ile ta już nie urzęduje, do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

Po zbadaniu szpital skierowuje poborowego do miejsca wskazanego w bilecie na przejazd wydanym mu przez powiatową władzę administracji ogólnej.

§ 188.

Lekarze komisji poborowej nie mogą zmieniać orzeczeń szpitali wojskowych. Takie orzeczenia mogą być jednak zakwestjonowane przez lekarzy komisji poborowej ze stanowiska wiedzy lekarskiej. W razie zakwestionowania tych orzeczeń przewodniczący komisji odsyła poborowego na ogólnych zasadach do wojskowego szpitala okręgowego, celem powtórnego zbadania.

Badanie lekarskie w wojskowych szpitalach okręgowych powinno się odbywać w tych przypadkach co najmniej przez 2-ch lekarzy ze współudziałem komendanta szpitala.

Takie orzeczenia szpitali okręgowych nie podlegają zakwestjonowaniu przez lekarzy komisji poborowej.

§ 189.

Jeżeli wada lub ułomność, stwierdzona u poborowego, da się wyleczyć w ciągu 4 miesięcy, może komisja poborowa skierować go z kartą służbową według wzoru Nr. 24 do wskazanego przez lekarza powiatowego szpitala publicznego, posiadającego oddział potrzebny do leczenia danej choroby.

Zasadniczo mogą być poddawani przymusowemu leczeniu tylko tacy poborowi, którzy po wyleczeniu względnie usunięciu wad cielesnych lub ułomności będą mogli być zakwalifikowani do kategorji A i odbyć czynną służbę wojskową.

Poborowy jest obowiązany poddać się decyzji komisji poborowej co do przymusowego leczenia.

§ 194.

Jeżeli lekarze komisji poborowej przy badaniu poborowego powezmą uzasadnionej podejrzenie, że wada fizyczna została spowodowana umyślnie w tym celu, ażeby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej, wydają oni orzeczenie lekarskie odpowiadające stwierdzonej wadzie fizycznej. W przypadkach zakwalifikowania poborowego na podstawie takiej wady do kategorji B, C lub D, lekarze komisji poborowej stawiają jednocześnie wniosek o przeznaczenie go do czynnej służby wojskowej w takim rodzaju wojska, w którym stwierdzona wada fizyczna pozwala na odbycie jakiejkolwiek służby.

Komisja poborowa wydaje w tych przypadkach na podstawie wniosku lekarzy orzeczenie o zdolności poborowego do służby wojskowej według brzmienia jednej z kategoryj art. 39 z dodaniem następującej decyzji: "poborowy może być powołany do czynnej służby wojskowej w ..... (wymienić rodzaj wojska)". Poborowym tym wydaje się obowiązujący dla danej kategorji dokument lub zaświadczenie (§ 161 ust. 1 i 2), przestrzegając, aby dodatkowa decyzja komisji poborowej o możności powołania była w tych dokumentach umieszczona.

Poborowi, zakwalifikowani do kategorji B, obowiązani są stawić się po upływie roku ponownie przed komisją poborową, celem uregulowania stosunku do służby wojskowej (§ 146), a jeżeli zostali na podstawie dodatkowej decyzji komisji poborowej wcieleni do szeregów, otrzymują w tym celu urlop okolicznościowy.

Powołanie i wcielenie takich osób do odbycia czynnej służby wojskowej przeprowadzają powiatowi komendanci uzupełnień po ustaleniu prawomocnym wyrokiem sądowym rozmyślnego wywołania choroby lub uszkodzenia cielesnego, w celu uchylenia się od obowiązku czynnej służby wojskowej w granicach wieku, przewidzianych w art. 36, po odbyciu kary, jeśli wyrok lub pobudki czynu karygodnego nie spowodowały wykluczenia tych osób od służby wojskowej.

§ 195.

Niezależnie od postanowień § 194 w każdym przypadku podejrzenia poborowego o samouszkodzenie ciała, tak u zakwalifikowanych do kategorji A lub E, jako też u wymienionych w § 194, komisja poborowa powinna spisać protokół z dokładnem podaniem orzeczenia lekarzy - członków komisji poborowej. Protokół ten mają podpisać przewodniczący i wszyscy członkowie komisji.

Powiatowa władza administracji ogólnej przesyła takie protokóły niezwłocznie po poborze do właściwego prokuratora.

Komisje poborowe mogą w przypadkach z art. 44 korzystać w całej rozciągłości z art. 43 ustęp ostatni w sprawie leczenia w szpitalach publicznych.

§ 196.

Jeżeli przed komisją poborową (również w przypadkach z art. 40) staje osoba, obarczona kalectwem względnie chorobą, a zachodzi podejrzenie, że kalectwo lub choroba zostały wywołane rozmyślnie w tym celu, ażeby spowodować całkowitą lub częściową niezdolność do służby wojskowej, przewodniczący komisji poborowej powinien zażądać od poborowego świadectwa lekarza, który go operował względnie leczył. Świadectwo to powinno stwierdzać, że cierpienie nie zostało wywołane rozmyślnie lub, że usunięcie brakujących członków nastąpiło wskutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku. Z osobą, która nie może przedłożyć takiego świadectwa, należy postąpić w myśl § 194 i 195.

Do art. 45 i 46.

§ 198.

Powiatowe władze administracji ogólnej, do których wiadomości doszły fakty wymienione w art. 45 ustęp 1 i 2 bądź od władz i urzędów, bądź od osób prywatnych lub które stwierdziły takie fakty z urzędu, obowiązane są przeprowadzić w tej sprawie niezwłocznie dochodzenia i przedstawić następnie całokształt sprawy wojewódzkiej władzy administracji ogólnej. Władza ta powinna sprawę rozpatrzyć, przeprowadzić dodatkowe dochodzenia i rozstrzygnąć sprawę zależnie od wyników dochodzeń.

§ 199.

Przedstawienie komisji rozpoznawczej osób, objętych art. 45 ustęp 1 i 2, może nastąpić dopiero po wydaniu, decyzji, unieważniającej zakwestjonowane przeoczenie komisji poborowej.

Osoby, które zostały uznane przez komisję rozpoznawczą za zdolne do czynnej służby wojskowej (kategorja A) przed upływem 38 lat życia obowiązane są odbyć tę służbę na ogólnych zasadach.

Jeżeli osoby zostaną zakwalifikowane przez komisję rozpoznawczą do kategorji A po upływie 38 lat życia, komisja rozpoznawcza zalicza je w dniu wydania tego orzeczenia do pospolitego ruszenia z bronią.

§ 202.

W wypadkach z art. 46 orzeczenie komisji poborowej staje się samo przez się nieważne, zaś powiatowa władza administracji ogólnej unieważnia wpisy, dotyczące orzeczenia komisji poborowej w listach poborowych i przedkłada akta sprawy wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, celem zarządzenia przedstawienia poborowego przed komisję rozpoznawczą.

Osoby takie, w razie uznania ich za zdolne do czynnej służby wojskowej, będą obowiązane służbę tę odbyć na ogólnych zasadach (art. 36).

Rozdział V.

O skróceniu i odroczeniu czasu służby wojskowej.

Do art. 51 - 56 i 113.

§ 206.

Prawo do skróconej czynnej służby wojskowej musi poborowy (ochotnik) udowodnić świadectwem szkolnem, stwierdzającem warunki, przewidziane w art. 51. Świadectwo w oryginale lub uwierzytelnionym odpisie należy przedstawić zasadniczo w dniu stawienia się do poboru wojskowemu członkowi komisji poborowej, a najpóźniej we właściwej P. K. U. na 14 dni przed wcieleniem do szeregów.

Przedstawienie takiego świadectwa po tym terminie, jak również uzyskanie świadectwa w czasie odbywania czynnej służby wojskowej nie uprawnia do skróconej służby wojskowej.

§ 209.

Osoby, które ukończyły szkołę średnią zagraniczną, mogą być przeznaczone do skróconej czynnej służby wojskowej, jeżeli przedstawią właściwej powiatowej komendzie uzupełnień orzeczenie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o uznaniu ich świadectw szkół zagranicznych za równorzędne ze świadectwami szkół krajowych. Jeżeli uznanie to będzie uzależnione od złożenia egzaminu uzupełniającego, osoby te powinny przedstawić wraz z orzeczeniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego świadectwo zagraniczne i świadectwo ze złożenia z pomyślnym wynikiem egzaminu uzupełniającego.

§ 211.

Art. 54 ustawy nie dotyczy osób:

b)

które zostały powołane (wcielone) do formacji, celem (wyszkolenia na podoficerów rezerwy (§ 75 rozp. Min. Spraw Wojsk, w sprawie wykonania rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. R. P. z 1933 r. Nr. 20, poz. 132).

Osoby te nie tracą prawa do skróconej czynnej służby wojskowej i odbywają tę służbę przez taki okres czasu, jaki został ustalony przez Ministra Spraw Wojskowych dla poborowych z cenzusem danego rodzaju wojska, jednak bez możności uzyskania stopnia podporucznika rezerwy.

§ 212.

Skróconej czynnej służby wojskowej nie mogą odbywać osoby, wymienione w art. 54 i 56 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, oraz osoby skazane prawomocnie za jedno z przestępstw, określonych w art. 103 - 108 wymienionej ustawy i w art. 45, 46 i 47 kodeksu karnego wojskowego z 1932 r.

Jeżeli przed wcieleniem takiej osoby do szeregów nastąpi albo darowanie w drodze łaski skutków karno-sądowego skazania, albo zarządzenie zatarcia skazania przez sąd w myśl art. 90 kodeksu karnego z 1932 r. lub też uznanie skazania za niebyłe po upływie terminu zawieszenia kary w myśl art. 64 kodeksu karnego z 1932 r., należy osobom tym przyznać prawo do skróconej czynnej służby wojskowej, jednak nie należy ich powoływać do szkół (kursów) kształcących na oficerów rezerwy.

§ 213.

Powiatowy komendant uzupełnień jest upoważniony do przyznawania prawa do skróconej czynnej służby wojskowej i do pozbawiania tego prawa, Jeżeli jednak poborowy (ochotnik) pełni już czynną służbę wojskową jako uczeń szkoły (kursu), kształcącej na oficerów rezerwy, właściwym do pozbawienia go prawa do odbywania skróconej czynnej służby wojskowej jest komendant szkoły lub - jeżeli chodzi o kursy - przełożony o uprawnieniach dowódcy dywizji.

W stosunku do poborowych (ochotników) uprawnionych do skróconej czynnej służby wojskowej, a wcielonych do formacyj wojskowych, celem wyszkolenia na podoficerów rezerwy w myśl § 75 rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. R. P. z 1933 r. Nr. 20, poz. 132) właściwym do pozbawienia prawa do skróconej czynnej służby wojskowej jest dowódca formacji. O decyzji, pozbawiającej prawa do skróconej czynnej służby wojskowej komendanci szkół (kursów) oraz dowódcy formacyj wojskowych zawiadamiają powiatowych komendantów uzupełnień.

Do art. 57 i 58.

§ 214.

Na zasadzie art. 57 podlegają przy poborze bez poddawania przeglądowi lekarskiemu zaliczeniu do pospolitego ruszenia bez broni następujące osoby:

b)

duchowni kościołów i związków religijnych ewangelickich, a mianowicie: kościoła ewangelicko-augsburskiego, kościoła ewangelicko-reformowanego, ewangelickiego kościoła augsburskiego i helweckiego wyznania, kościoła ewangelicko-unijnego, staroluterskiego, tudzież innych ewangelickich związków religijnych, uznanych przez Państwo Polskie, t. j. wikarjusze, prefekci, djakoni, pastorzy, superintendenci, senjorzy oraz inne osoby, posiadające charakter osób duchownych w myśl uznanych przez Państwo statutów i przepisów kościelnych wymienionych powyżej związków;

§ 215.

Celem zaliczenia do pospolitego ruszenia bez broni w myśl art. 57 powinny zainteresowane osoby złożyć w dniu stawienia się przed komisją poborową następujące dowody:

ad § 214. pkt. a): zaświadczenia wydane przez konsystorze diecezjalne, kurje biskupie lub biskupów oraz przełożonych zakonów i seminarjów duchownych;

ad § 214 pkt, b): zaświadczenia wydane przez konsystorze: ewangelicko-augsburski, ewangelicko-reformowany, ewangelicko - unijny, tudzież superratendenturę ewangelickiego kościoła augsburskiego i helweckiego wyznania oraz superintendenta kościoła staroluterskiego lub przez właściwe władze państwowe i państwowe instytucje naukowe, t, j. przez urzędy wojewódzkie, Komisarza Rządu na m. st. Warszawę oraz dziekanat odpowiedniego wydziału teologicznego Uniwersytetu Warszawskiego;

ad § 214 pkt. c): zaświadczenia, wydane przez konsystorze diecezjalne lub właściwe władze państwowe oraz państwowe instytucje naukowe, t. j. przez urzędy wojewódzkie, Komisarza Rządu na m. st. Warszawę i Kierownika Stuidjum Teologji Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego;

ad § 214 pkt. d): zaświadczenia, wydane przez urzędy wojewódzkie, a w m. s t. Warszawie - przez Komisarza Rządu;

ad § 214 pkt. e): dokumenty, zawierające zatwierdzenie na stanowisku rabina i podrabina, wystawione przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w myśl art. 43 i 54 przepisów o organizacji gmin wyznaniowych żydowskich z dnia 14 października 1927 r., w brzmieniu rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 5 kwietnia 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 52, poz. 500);

ad. § 214 pkt. f) i g): zaświadczenia wydane przez urzędy wojewódzkie, a w m. st. Warszawie - przez Komisarza Rządu.

§ 217.

Osoby, zamieszkałe lub przebywające zagranicą składają prośby o udzielenie ulgi z art. 57 do właściwego urzędu konsularnego R. P., dołączając zaświadczenie o przynależności do stanu duchownego. Zaświadczenie powinno odpowiadać warunkom, podanym w § 215 i wzorom, podanym w załączniku Nr. 3. Zaświadczenia, nie pokrywające się z wzorami, przewidzianemi w zał. Nr. 3, mają być przesłane do decyzji Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Nazwiska osób, którym urząd konsularny udzielił ulgi z art. 57 oraz ich dane osobiste mają być wpisane do rejestru poborowych (§ 271), O przyznaniu ulgi z art. 57 ustawy należy zawiadomić niezwłocznie zapomocą wojskowej karty rejestracyjnej (wzór Nr. 11) powiatową władzę administracji ogólnej, wskazaną w § 270, która zawiadamia o udzieleniu ulgi właściwą P. K. U. Powiatowi komendanci uzupełnień prześlą urzędom konsularnym obowiązujące wojskowe dokumenty osobiste dla osób, którym przyznano ulgę z art. 57, celem doręczenia tych dokumentów zainteresowanym.

§ 218.

Osoby, wyszczególnione w § 214 pkt. a) mogą przedstawić dowody uzasadniające prawo do ulgi także po stawieniu się przed komisją poborową.

Osoby, zakwalifikowane przy poborze do kategorji A, B, C lub D (nie wyłączając zaliczonych do ponadkontyngentowych), a nie należące do wyznania katolickiego, mogą ubiegać się o ulgę z art. 57 po stawieniu się przed komisją poborową tylko wówczas, jeżeli usprawiedliwią należycie powód niewniesienia prośby o tę ulgę w dniu poboru.

Podanie o przyznanie ulgi po poborze powinno być wniesione wraz z wymaganemi dowodami do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, a zagranicą do urzędu konsularnego, które to władze decydują o przyznaniu lub odmowie ulgi.

W razie przyznania takiej ulgi, orzeczenia komisji poborowej, kwalifikujące dane osoby do kat. A, B, C lub D nie podlegają unieważnieniu. Mają one moc obowiązującą na wypadek wystąpienia danej osoby ze stanu duchownego lub powołania jej do służby wojskowej na podstawie art. 57.

W razie opuszczenia stanu duchownego przez osobę zakwalifikowaną do kat. B, jest ona obowiązana stanąć ponownie przed komisją poborową na ogólnych zasadach, celem definitywnego ustalenia jej zdolności fizycznej do służby wojskowej.

W razie przyznania ulgi z art. 57 po poborze powiatowa władza administracji ogólnej powinna zawiadomić właściwą powiatową komendę uzupełnień, która wyda takiej osobie obowiązujący dokument wojskowy. Urzędy konsularne zawiadamiają w tych przypadkach o udzieleniu ulgi właściwą powiatową władzę administracji ogólnej w trybie § 217.

Jeżeli osoba, której po poborze przyznano ulgę z art. 57 odbywa czynną służbę wojskową, powiatowa komenda uzupełnień zawiadamia o tem właściwego dowódcę formacji, celem niezwłocznego zwolnienia zainteresowanego, dołączając do zawiadomienia dokument wojskowy.

§ 219.

Osoby, które w chwili wstąpienia do stanu duchownego (art. 57) należą do rezerwy lub pospolitego ruszenia, są na czas pozostawania w stanie duchownym wolne od służby wojskowej, przewidzianej dla rezerwy i pospolitego ruszenia. Powołanie ich do służby może nastąpić jedynie na zasadach wymienionych w art. 57 ustęp 3 i 4.

O wstąpieniu do stanu duchownego należy zawiadomić właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, przesyłając mu jeden z dokumentów wymienionych w § 215.

§ 220.

O opuszczeniu stanu duchownego przez osoby wymienione w art. 57 przed 31 grudnia tego roku kalendarzowego w którym kończą 50 lat życia powinny ich właściwe przełożone władze duchowne, a co do osób wyznania mojżeszowego i wszystkich innych wyznań niechrześcijańskich uznanych przez Państwo Polskie zarząd właściwej gminy wyznaniowej, zawiadomić niezwłocznie tę powiatową władzę administracji ogólnej na której obszarze wspomniana osoba miała miejsce zamieszkania przed wystąpieniem ze stanu duchownego, a w Warszawie - Komisarza Rządu. W zawiadomieniu należy podać imię i nazwisko danej osoby, jej rok urodzenia, komisję poborową przed którą dana osoba stawała do poboru z dołączeniem odpisu dokumentu poborowego lub wojskowego i podaniem jej nowego adresu.

Osoby te powinny być przedstawione komisji poborowej celem ustalenia ich zdolności fizycznej do służby wojskowej w myśl art. 39 na ogólnych zasadach, o ile nie zachodzi wypadek wymieniony w § 218.

Osoby, uznane przez komisją poborową za zdolne do czynnej służby wojskowej (kat. A), jeśli nie ukończyły jeszcze 38 lat życia, obowiązane są odbyć czynną służbę wojskową. Osoby, które ukończyły 38 lat życia, zalicza się do pospolitego ruszenia z bronią.

§ 221.

Postanowienia § 220 nie odnoszą się do tych byłych duchownych, którzy w chwili wstąpienia do stanu duchownego należeli do rezerwy i pospolitego ruszenia. Osoby te po wystąpieniu ze stanu duchownego są obowiązane nadal do służby w rezerwie lub pospolitem ruszeniu w stopniu wojskowym, posiadanym przed wstąpieniem do stanu duchownego, zależnie od zdolności fizycznej i psychicznej do służby wojskowej, stwierdzonej w dokumentach wojskowych, jako też od wieku (art. 4 pkt. 2 i 3).

Do art. 59 - 67.

§ 223.

Termin 14 dniowy dla wnoszenia próśb o odroczenie służby wojskowej (art. 66) obowiązuje tych poborowych, u których warunki, uzasadniające prawo do odroczenia istnieją w dniu uznania ich za zdolnych do czynnej służby wojskowej.

Jeżeli warunki te powstaną po tym dniu, prośba o odroczenie powinna być wniesiona do 4 tygodni od chwili uzyskania wiadomości o powstaniu tych okoliczności.

Podania o przedłużenie odroczenia służby wojskowej, uzyskanego na podstawie art. 59 punktu 1) lub 2), należy wnosić najdalej do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończy się poprzednio udzielone odroczenie.

§ 224.

Uczniowie szkół średnich, zakwalifikowani podczas poboru głównego do kategorji A przed zakończeniem bieżącego roku szkolnego, którzy z ukończeniem roku szkolnego przechodzą do ostatniej klasy szkoły i uzyskują warunki do odroczenia z art. 63 pkt. 1, mogą wnieść podanie o odroczenie służby wojskowej do 4 tygodni od chwili uzyskania świadectwa szkolnego.

Uczniowie ostatniej klasy szkół średnich (równorzędnych) zakwalifikowani do kategorji A podczas poboru głównego, lecz przed zakończeniem bieżącego roku szkolnego, nie mogą uzyskać odroczenia służby wojskowej z art. 63 pkt. 1. O odroczenie takie mogą się ubiegać jedynie ci z pośród nich, którzy nie zostali dopuszczeni do egzaminu dojrzałości (końcowego) lub egzaminu tego nie zdali, a władze szkolne zezwoliły im na powtórzenie ostatniej klasy (kursu) lub ponowne przystąpienie do tych egzaminów. Osoby te powinny wnieść podanie do 4 tygodni, licząc od daty otrzymania decyzji właściwej władzy szkolnej.

§ 225.

Do podania o odroczenie czynnej służby wojskowej jako jedynemu żywicielowi rodziny (art. 59 pkt. 1) powinny być dołączone następujące dokumenty:

a)

wyciąg familijny na podstawie ksiąg ludności stałej względnie ksiąg metrykalnych lub rejestrów urzędu stanu cywilnego. W wyciągu tym powinni być umieszczeni wszyscy członkowie rodziny bez względu na to czy mieszkają razem czy też oddzielnie.

Jeżeli wyciągu takiego nie można dołączyć, należy uzupełnić podanie zaświadczeniem zarządu gminy lub urzędu meldunkowego albo też innej instytucji prowadzącej ewidencję ludności na obszarze danej gminy, o ilości członków danej rodziny z wymienieniem każdej poszczególnej osoby oraz metryką urodzenia tych członków;

§ 226.

Do podania o odroczenie czynnej służby wojskowej z tytułu odziedziczenia gospodarstwa rolnego należy dołączyć:

§ 227.

Do podania o odroczenie czynne] służby wojskowej z tytułu odbywania studjów teoretycznych lub praktycznych, należy dołączyć zaświadczenie zakładu naukowego, do którego poborowy w danym roku szkolnym uczęszcza, zawierające nazwę szkoły (zakładu naukowego), rok albo kurs nauki w chwili wydania zaświadczenia oraz okres czasu, potrzebny do zupełnego ukończenia nauki (studjów) w normalnych warunkach.

Uczniowie szkół średnich (równorzędnych), ubiegający się o odroczenie z art. 63 pkt. 1 na tej zasadzie, że władze szkolne zezwoliły im na powtórzenie ostatniej klasy lub na ponowne przystąpienie do egzaminu dojrzałości (końcowego), powinni dołączyć do podania o odroczenie pisemną decyzję władzy szkolnej w oryginale lub uwierzytelnionym odpisie.

Uczniowie (terminatorowie), terminujący w rzemiośle u majstrów lub w przedsiębiorstwach fabrycznych, albo odbywający naukę w handlu na podstawie zawartych pisemnych umów o naukę, powinni dołączyć do podania o odroczenie zaświadczenie o odbywaniu nauki rzemiosła lub nauki handlu, wydane przez zarząd izby rzemieślniczej, lub zarząd izby przemysłowo-handlowej, o ile chodzi o naukę w handlu. Zaświadczenia takie mają być potwierdzane:

§ 230.

Odroczenia terminu odbycia czynnej służby wojskowej dla jedynego żywiciela rodziny (art. 59 pkt. 1) i właściciela odziedziczonego gospodarstwa rolnego (art. 59 pkt. 2) udziela się tylko na przeciąg jednego roku w sposób następujący:

§ 231.

Osobom, które posiadają warunki do odroczenia z art. 59 pkt. 1 i 2 w tym roku kalendarzewym, w którym kończą 23 lat życia, tudzież osobom, posiadającym te warunki, które z uzasadnionych przyczyn stawiły się do poboru po wyjściu z wieku poborowego, odroczenie z art. 59 pkt. 112 nie może być udzielone. Korzystają one natomiast z ulgi 5-cio miesięcznej służby wojskowej, przewidzianej w art. 62 ustęp 3.

Ulga ta może być udzielona również poborowym, zaliczonym do ponadkontyngentowych, jeżeli warunki do odroczenia z art. 59 pkt. 1 lub 2 ustawy powstały po wyjściu danych osób z wieku poborowego i podania zostały wniesione w terminie, wskazanym w art. 66 ustawy.

Ulga z art. 62 ustęp 3 ma być przyznawana przez powiatową władzę administracji ogólnej na podstawie podania i tych samych dowodów, jakie są wymagane od poborowych przy ubieganiu się o odroczenie służby wojskowej z art. 59 pkt. 1 i 2.

§ 232.

Poborowym, odbywającym nauki teoretyczne i praktyczne (art. 63) należy udzielać odroczeń terminu odbycia czynnej służby wojskowej na następujące okresy czasu:

§ 234.

Poborowi, korzystający z odroczenia służby wojskowej na podstawie art. 59 pkt. 3 (art. 63) mogą ubiegać się w okresie wieku poborowego o odroczenie służby wojskowej na podstawie art. 59 pkt. 1 i 2 lub o ulgę w myśl art. 62 ustęp 3 tylko w razie powstania okoliczności, uzasadniających prawo do takiego odroczenia (ulgi), jeżeli wniosą podanie o odroczenie (ulgę) w terminie, określonym w art. 66 ustęp 1 zdanie drugie.

Poborowi, korzystający z odroczenia służby wojskowej na podstawie art. 63, pkt. 2 lub 3, albo z przedłużenia odroczenia na podstawie art. 64, którzy stawali do poboru w okresie wieku poborowego, nie mogą uzyskać ulgi z art. 62 ustęp 3 po wyjściu z tego wieku.

§ 235.

Poborowym, wymienionym w art. 63 pkt. 2, którzy do terminu wskazanego w § 232 pkt. b) nie ukończyli studjów, a udowodnią:

3)

że zgłaszali się przed wstąpieniem do wyższego zakładu naukowego ochotniczo do wojska, lecz nie zostali przyjęci z powodu braku warunków fizycznych -

można przedłużyć na podstawie art. 64 odroczenie służby wojskowej z art. 63 pkt. 2 (§ 232 pkt. b), zależnie od okresu czasu potrzebnego do ukończenia studjów, jednak najdalej do 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 25 lat życia.

Przedłużenie odroczeń służby wojskowej, w myśl art. 64 może być udzielone dopiero po upływie okresu czasu, przewidzianego w § 232 pkt. b).

Postanowienie punktu 3) odnosi się także do osób, które zgłaszały się w wieku przedpoborowym do szkół wojskowych, kształcących na oficerów zawodowych, a nie zostały przyjęte z powodu braku warunków fizycznych.

§ 237.

Prośby o przedłużenie odroczeń w myśl art. 64 (§ 235) powinny być wniesione do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej najdalej w terminie do dnia 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończy się odroczenie udzielone poprzednio.

Poborowym, którzy z usprawiedliwionych przyczyn stanęli do poboru, w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 23 lub 24 lat życia i posiadają warunki do odroczeń z art. 63 pkt. 2 mogą być udzielone odroczenia służby wojskowej na podstawie art. 64 do 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 25 lat życia, jeżeli odpowiadają warunkom, wskazanym w § 235 pkt. 1, 2 lub 3.

§ 241.

Z pośród wniesionych podań o odroczenie służby wojskowej powinny być załatwione natychmiast po wniesieniu podania o odroczenie z tytułu studjów, wymienionych w art. 63 pkt. 2 lub 3. O każdem udzielonem odroczeniu z art. 63 pkt. 2 lub 3 należy zawiadomić natychmiast po powzięciu decyzji właściwą powiatową komendę uzupełnień.

O odroczeniach z art. 59 pkt. 1 i 2 oraz 63 pkt. 1 i 4, tudzież o ulgach z art. 62 ustęp 3, udzielonych osobom, które stanęły do poboru głównego i wniosły podania do dnia 15 lipca, powiatowe władze administracji ogólnej zawiadamiają powiatową komendę uzupełnień najdalej w przeciągu 2-ch miesięcy od chwili zakończenia poboru głównego, przesyłając jej ogólny imienny wykaz. O udzieleniu odroczenia lub ulgi po tym terminie, powiatowe władze administracji ogólnej obowiązane są zawiadomić właściwą powiatową komendę uzupełnień każdorazowo bezzwłocznie po powzięciu decyzji, przyznającej odroczenie lub ulgę.

Zarówno indywidualne zawiadomienia o udzielonych odroczeniach, jak też ogólne imienne wykazy udzielonych odroczeń powinny zawierać dane, wyszczególnione we wzorze Nr. 26. Jako podstawę prawną dla udzielonego odroczenia z art. 59 pkt. 3 należy powoływać "art. 63" z wymienieniem odpowiedniego punktu tego artykułu.

§ 244.

Niezdolność do pracy mężczyzn - członków rodziny poborowego, z wyjątkiem tych, którzy z mocy samej ustawy powinni być uważani za niezdolnych do pracy zawodowej, oraz wymienionych w § 243 ustęp 2, stwierdza komisja poborowa, zaś niezdolność kobiet - powiatowa władza administracji ogólnej przez lekarza powiatowego (rządowego).

Stan niezdolności do pracy należy określać procentowo, biorąc pod uwagę rodzaj pracy zawodowej badanej osoby.

W razie obłożnej choroby członka rodziny poborowego, grożącej utratą życia na wypadek odbycia jakiejkolwiek podróży, badanie zdolności jego do pracy zawodowej może przeprowadzić na zarządzenie właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej najbliższy lekarz rządowy po stwierdzeniu w jego obecności tożsamości chorej osoby przez organ samorządowy. Obłożna choroba członka rodziny musi być uprzednio stwierdzona w drodze dochodzeń administracyjnych.

§ 246.

Stwierdzona niezdolność do pracy członków rodziny poborowego może być trwała lub czasowa. W orzeczeniu, określającem stan niezdolności do pracy badanej osoby należy zaznaczyć, do której z tych dwóch kategoryj zalicza się dany przypadek, a w odniesieniu do czasowej niezdolności należy, o ile możności, określić przypuszczalny czas jej trwania. Osoby, u których stwierdzono trwałą niezdolność do pracy zawodowej, nie podlegają przy ponownem ubieganiu się poborowego o odroczenie służby wojskowej powtórnemu badaniu pod względem niezdolności do pracy zawodowej.

Odwołanie się od orzeczenia komisji poborowej lub powiatowej władzy administracji ogólnej, dotyczącego stopnia niezdolności do pracy zawodowej członka rodziny poborowego, może nastąpić tylko, w związku z odwołaniem się od orzeczenia odmawiającego przyznania odroczenia terminu odbycia czynnej służby wojskowej z art. 59 pkt. 1.

§ 247.

Siostry poborowych po 18-tym roku życia mogą być brane pod uwagę jako członkowie rodziny wspierający lub zarobkujący, jeżeli zostanie stwierdzone przez powiatowe władze administracji ogólnej, że mogą one zastąpić poborowych w charakterze jedynego żywiciela rodziny i w tych tylko przypadkach należy je poddać badaniu co do ich zdolności do pracy zawodowej.

Bracia poborowych, którzy wyemigrowali i przebywają stale zagranicą lub zamieszkują oddzielnie od rodziny, której utrzymanie zależne jest od pracy poborowego, a nie posiadają majątku ani też dochodu, by mogli dostatecznie pomagać w utrzymaniu tej rodziny, nie mogą być brani pod uwagę przy ocenie warunków, na podstawie których poborowy ubiega się o odroczenie jako jedyny żywiciel.

§ 248.

Ponowne badanie niezdolności do pracy zawodowej członków rodziny poborowego może nastąpić tylko na zarządzenie wojewódzkiej władzy administracji ogólnej w razie wniesienia przez osoby, wymienione w § 222, odwołania od orzeczenia powiatowej władzy administracji ogólnej, odmawiającego udzielenia odroczenia z art. 59 pkt. 1 z powodu uznania tych członków przez komisję poborową za zdolnych do pracy zawodowej.

W tych przypadkach badanie stopnia niezdolności do pracy zawodowej mężczyzn - członków rodziny poborowego przeprowadza komisja rozpoznawcza.

Ponowne badanie kobiety - członka rodziny poborowego zarządza wojewódzka władza administracji ogólnej, gdy orzeczenie lekarza powiatowego wydaje się niejasne lub nieuzasadnione ze stanowiska wiedzy lekarskiej.

Badanie to przeprowadza:

§ 249.

Odroczenie terminu czynnej służby wojskowej z tytułu odziedziczenia w linji zstępnej gospodarstwa rolnego może być udzielone właścicielom odziedziczonych gospodarstw rolnych, których, obszar użytków rolnych (ogrody, grunty orne, łąki i pastwiska) nie przekracza trzykrotnie następujących norm dla poszczególnych okręgów ekonomicznych, ustalonych rozporządzeniem Ministra Reform Rolnych z dnia 11 lipca 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 70, poz. 617):

w I	okręgu	ekonomicznym	4 ha
w II	"	"	4,5 ha
w III	"	"	5 ha
w IV	"	"	5,5 ha
w V	"	"	6 ha

Gdyby odziedziczone gospodarstwo rolne, przekraczające normy podane wyżej, obciążone było długami hipotecznemi, których raty miałby spłacać poborowy, daje to podstawę do udzielenia mu odroczenia służby wojskowej tylko w tych przypadkach, gdy stwierdzone zostanie, że poborowy nie może być zastąpiony osobą najemną i że w razie wcielenia go do szeregów gospodarstwo jego mogłoby być zniszczone z powodu niewypłacalności rat ciążących na majątku.

Do stwierdzenia tych okoliczności powołane są powiatowe władze administracji ogólnej.

§ 251.

Za gospodarstwo rolne odziedziczone uważać należy to, które poborowy obejmuje w posiadanie po śmierci spadkodawcy tytułem dziedzictwa ustawowego, testamentowego, zapisu lub darowizny na wypadek śmierci.

Dotyczy to również gospodarstw rolnych, które odziedziczył poborowy w linji zstępnej po osobach zaginionych podczas wojny i wogóle przepadłych bez, wieści, jeśli okoliczności te zostaną udowodnione na podstawie przeprowadzonych dochodzeń urzędowych lub zeznań wiarygodnych świadków.

Przez linję zstępną należy rozumieć dzieci ślubne, nieślubne, legitymowane przez następne małżeństwo, albo przez decyzję właściwej władzy (per rescriptum principis) oraz przysposobieńców wraz z ich potomstwem.

§ 253.

Jeżeli miejsce zamieszkania lub pobytu poborowego, starającego się o odroczenie służby wojskowej, albo członków jego rodziny jest położone na obszarze innej powiatowej władzy administracji ogólnej, aniżeli tej, w której listach poborowych jest on wpisany, może władza wskazana w § 252 odnieść się w drodze delegacji do powiatowych władz administracji ogólnej, właściwych dla miejsca zamieszkania lub pobytu poborowego lub członków jego rodziny o przeprowadzenie wywiadu w sprawie stosunków rodzinnych i majątkowych danych osób, jak również o stwierdzenie zdolności do pracy zawodowej członków rodziny poborowego.

§ 254.

O przyznaniu lub odmowie poborowemu odroczenia z jednego z tytułów, przewidzianych w art. 59 lub ulgi z art. 62 ustęp 3, właściwa powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia poborowego pisemnem orzeczeniem najdalej w ciągu 2-ch tygodni od powzięcia decyzji.

Jeżeli poborowemu przyznane zostało odroczenie z art. 59 pkt. 1 lub 2 względnie ulga z art. 62 ustęp 3 w czasie pełnienia czynnej służby wojskowej, powiatowa władza administracji ogólnej przesyła pisemne zawiadomienie o tem. za pośrednictwem powiatowej komendy uzupełnień do właściwej formacji, celem doręczenia.

Zwolnienie takiego podoficera lub szeregowca z czynnej służby wojskowej powinno nastąpić najdalej w ciągu 3-ch dni po otrzymaniu przez formację wojskową zawiadomienia o udzielonem odroczeniu lub po upływie 5-ciu miesięcy od chwili wcielenia w razie udzielenia ulgi z art. 62 ustęp 3. Jeżeli w tym czasie dany żołnierz przebywa w areszcie lub w szpitalu, zwolnienie ma nastąpić dopiero po zwolnieniu z aresztu lub szpitala. Czas odbytej czynnej służby wojskowej zalicza się na poczet ustawowego okresu czynnej służby wojskowej.

Rozdział VI.

Powszechny obowiązek wojskowy na obszarze W. M. Gdańska i zagranicą.

Do art. 18, 22, 24, 26 - ustąp 3, 33 - ustęp ostatni, 37 i art. 67 ustęp ostatni.

§ 258.

Obywatele polscy, mający miejsce stałego zamieszkania na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, jako też ci obywatele polscy, którzy przebywając czasowo na obszarze Wolnego Miasta Gdańska nie mają miejsca zamieszkania w kraju, lub których miejsce zamieszkania w kraju nie jest ustalone, zgłaszają się do rejestrów (dwukrotnie, art. 24 i 26) w Komisarjacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku, Obowiązek stawienia się do poboru powinny te osoby spełniać przed komisją poborową, właściwą dla miasta Gdyni.

§ 259.

Obywatele polscy, przebywający w chwili zarządzenia, rejestracji czasowo na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, którzy mają miejsce zamieszkania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązani są zgłosić się do rejestrów (dwukrotnie, art. 24 i 26) w Komisarjacie Generalnym R. P. w Gdańsku. Obowiązek stawienia się do poboru mają osoby te wykonać przed komisją poborową właściwą dla ich miejsca zamieszkania w kraju. W uzasadnionych przypadkach osoby te mogą stanąć do poboru w drodze delegacji przed komisją poborową, właściwą dla miasta Gdyni, o ile wniosą podania w trybie, przewidzianym w § 120.

§ 260.

Obywatele polscy, stale zamieszkali zagranicą w krajach europejskich obowiązani są zgłosić się raz jeden do rejestrów poborowych w najbliższym urzędzie konsularnym w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 18 lat życia. Obowiązek stawienia się do poboru mają osoby te spełnić przed właściwą konsularną komisją poborową, o ile pobór zagranicą został zarządzony, w przeciwnym razie osoby te korzystają z przesunięcia terminu stawienia się do poboru aż do odwołania. W razie przyjazdu ich na obszar Wolnego Miasta Gdańska lub Rzeczypospolitej Polskiej na czas dłuższy niż 6 miesięcy udzielone przesunięcie terminu stawienia się do poboru staje się nieważne. Osoby te obowiązane są stawić się po upływie tego czasu do poboru na ogólnych zasadach.

§ 261.

Obywatele polscy, stale zamieszkali zagranicą w krajach poza Europą, obowiązani są zgłosić się raz jeden do rejestrów w najbliższym urzędzie konsularnym, w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 18 lat życia.

Osoby te w czasie przebywania w krajach poza Europą nie podlegają obowiązkowi stawienia się do poboru.

W razie przyjazdu tych osób na czas dłuższy niż 6 miesięcy do krajów europejskich, na obszar Wolnego Miasta Gdańska lub Rzeczypospolitej Polskiej dotyczą ich po upływie tego czasu pod względem obowiązku stawienia się do poboru te same przepisy, jakie obowiązują obywateli stale zamieszkałych zagranicą w krajach europejskich (§ 260).

§ 263.

Za obywatela stale zamieszkałego zagranicą należy uważać osobę, mającą zagranicą źródło dochodów, nawet w tym przypadku, gdyby miała w równej mierze dochody w kraju i zagranicą, szczególnie wówczas, jeżeli pobyt zagranicą związany jest ze źródłem dochodów. Pod pojęcie "stałego zamieszkania zagranicą" podpadają również osoby, które zmuszone są przebywać zagranicą z braku środków pieniężnych na powrót do kraju oraz te, które przybyły zagranicę w poszukiwaniu pracy, choćby pracy nie miały. Wszystkie inne osoby mają być uważane za czasowo przebywające zagranicą.

Decyzja, czy obywatel polski ma być uważany za stale zamieszkałego zagranicą, należy do kierownika urzędu konsularnego. W razie wątpliwości kierownik urzędu konsularnego zasięga opinji właściwych władz administracji ogólnej w kraju.

§ 264.

Osoby, które wyjechały nielegalnie z kraju zagranicę w celach zarobkowych, mogą być uważane za stałe zamieszkałe zagranicą, o ile odpowiadają warunkom § 263. Nie podlegają one sankcjom karnym za zaniedbanie powszechnego obowiązku wojskowego. Natomiast osoby, które wyjechały nielegalnie z kraju w zamiarze uchylenia się od powszechnego obowiązku wojskowego mają być traktowane pod względem wykonania tego obowiązku narówni z czasowo przebywającemi zagranicą i podlegają obowiązującym sankcjom karnym (§ 310).

§ 265.

Osoby, które przed wyjazdem zagranicę stawały przed komisją poborową w kraju i uznane zostały za czasowo niezdolne do służby wojskowej (kategorja B), a w myśl § 263 uważane są za stale zamieszkałe zagranicą, korzystają z przesunięcia terminu stawienia się do poboru aż do odwołania. Obowiązek ponownego stawienia się przed komisją poborową mają osoby te spełniać na zasadach, podanych w §§ 260 lub 261.

Podoficerowie i szeregowcy, stale urlopowani wskutek czasowej niezdolności do służby wojskowej, o ile stale zamieszkują zagranicą w rozumieniu § 263, podlegają rewizji lekarskiej po powrocie do kraju.

Odsyłanie (wzywanie) osób, wyszczególnionych w ustępie 1 i 2 niniejszego paragrafu, do kraju celem uregulowania stosunku do wojska, jest niedopuszczalne,

Sporządzanie rejestru.

§ 267.

Urzędy konsularne tak w krajach europejskich, jak i poza Europą, wzywają corocznie najpóźniej do dnia 15 sierpnia mężczyzn stale zamieszkałych i czasowo przebywających w ich okręgu konsularnym, którzy w danym roku ukończyli lub ukończą 18 lat życia, do osobistego lub pisemnego zgłoszenia się do rejestru poborowych.

Wezwania mają być uskutecznione drogą ogłoszeń w prasie miejscowej, obwieszczeń w lokalu urzędu konsularnego oraz w lokalach instytucyj i stowarzyszeń polskich zagranicą lub w inny sposób, na miejscu przyjęty.

W ogłoszeniach należy podać:

2)

że w razie niemożności osobistego zgłoszenia się należy obowiązek rejestracji wykonać przez przesłanie do urzędu konsularnego pisemnego zgłoszenia, w którem należy podać nazwisko i imię, datę urodzenia (dzień, miesiąc, rok), miejsce urodzenia (miejscowość, gmina, powiat), imiona rodziców i panieńskie nazwisko matki, miejsce zamieszkania w kraju (miejscowość, gmina, powiat), miejsce zamieszkania zagranicą (dokładny adres), język macierzysty, narodowość, wyznanie, zawód, wykształcenie, stan cywilny, ewent. kary sądowe (kiedy, za jakie przewinienie i przez jaki sąd), datę przybycia zagranicę i za jakiemi dokumentami, czy w kraju wymeldował się na wyjazd zagranicę oraz w jakim celu i na jak długo przyjechał zagranicę. Do pisemnego zgłoszenia się mają być dołączone: metryka urodzenia oraz dowód stwierdzający miejsce zamieszkania w kraju (paszport, dowód osobisty i t. p.), a w przypadku niewykonania obowiązku meldunkowego w urzędzie konsularnym do terminu rejestracji także potwierdzenie o wymeldowaniu się na wyjazd zagranicę, otrzymane w kraju;

§ 268.

Urzędy konsularne przystępują z dniem 1 września do zakładania i wypełniania rejestru. Rejestr ma być sporządzony w krajach europejskich dla stale zamieszkałych zagranicą - według wzoru Nr. 6, w krajach europejskich dla czasowo przebywających zagranicą i w krajach poza Europą - według wzoru Nr. 7, na podstawie zgłoszeń osobistych lub pisemnych. W razie braku dokumentów, o których mowa w § 267 należy wypełnić rejestr na podstawie zeznań zgłaszającego się, przyczem fakt ten należy odnotować w rubryce "Uwagi" rejestru. Nazwiska zgłaszających się należy wpisywać w kolejności zgłoszeń. Fakt pisemnego zgłoszenia się należy odnotować w rubryce "Uwagi" rejestru. Zgłaszających się po terminie wpisuje urząd konsularny do rejestru ich rocznika dodatkowo z wymienieniem w rubryce "Uwagi" rejestru przyczyn opóźnienia.

§ 269.

Osobom, które zgłosiły się do rejestru, należy wydać (przesłać) zaświadczenie, a mianowicie: stale zamieszkałym zagranicą - według wzoru Nr. 9, zaś czasowo przebywającym zagranicą - według wzoru Nr. 10. Osobom, które zgłosiły się do rejestru pisemnie, przesyła się równocześnie z zaświadczeniem nadesłane dokumenty osobiste. Wymienione zaświadczenie jest dokumentem, stwierdzającym stosunek danej osoby do powszechnego obowiązku wojskowego i powinno być przedstawione władzom na każde ich żądanie.

§ 270.

Po dniu 30 września urzędy konsularne sprawdzą wszystkie wpisy do rejestru i wyjaśnią w drodze korespondencji z zainteresowanemi osobami lub z władzami w kraju wszystkie wątpliwości co do niewiadomych lub niejasnych danych poszczególnych osób. Najpóźniej do końca grudnia danego roku urzędy konsularne zawiadamiają o wpisaniu poszczególnych osób do rejestru zarządy gmin, właściwe dla miejsca zamieszkania w kraju, przesyłając im na każdą osobę wojskową kartę rejestracyjną według wzoru Nr. 11. Jeżeli zarejestrowany nie ma miejsca zamieszkania w kraju, lub miejsce to nie jest ustalone, należy przesłać wojskową kartę rejestracyjną zarządowi gminy miejsca urodzenia w kraju. Na osoby, wpisane do rejestru dodatkowo (po terminie) urzędy konsularne przesyłają wojskowe karty rejestracyjne do wskazanych wyżej władz niezwłocznie po wpisaniu danych osób do rejestru. Nieusprawiedliwione niezgłoszenie się w terminie do rejestru należy wpisać w rubr. "Uwagi" rejestru i wojskowej karty rejestracyjnej, celem pociągnięcia winnego do odpowiedzialności karnej po powrocie do kraju.

Wojskowe karty rejestracyjne osób, których miejsce urodzenia w kraju nie jest wiadome lub położone jest poza granicami Polski, pozostają w urzędach konsularnych.

§ 271.

Rejestr poborowych jest we wszystkich grzędach konsularnych jedyną ewidencją osób o nieuregulowanym stosunku do służby wojskowej. Rejestr poborowych dla osób stale zamieszkałych w krajach europejskich stanowi zarazem listę poborową na wypadek zarządzenia poboru zagranicą. Rejestry poborowych mają być utrzymywane w ciągłej aktualności. Odnosi się to szczególnie do zmian miejsca zamieszkania. W razie zmiany przez zarejestrowanego miejsca zamieszkania zagranicą i wyjazdu na obszar innego urzędu konsularnego, urząd konsularny właściwy dla nowego miejsca zamieszkania ujmuje daną osobę do swego rejestru (właściwego rocznika) i zawiadamia o tem urząd konsularny poprzedniego miejsca zamieszkania, który na tej podstawie skreśla ją ze swego rejestru po odnotowaniu nowego miejsca zamieszkania i omówieniu skreślenia.

W razie wyjazdu zarejestrowanego do kraju urzędy konsularne skreślają go z rejestru po przyjęciu i odnotowaniu w rejestrze wymeldowania się na wyjazd i omówieniu skreślenia.

Pozatem podlegają skreśleniu z rejestru na podstawie odpowiednich dokumentów osoby:

Ponowne zgłoszenie się do rejestru.

§ 272.

Urzędy konsularne tak w krajach europejskich jak i poza Europą wzywają corocznie najpóźniej do dnia 15 września mężczyzn, czasowo przebywających w ich okręgu konsularnym, którzy w danym roku kalendarzowym ukończyli lub ukończą 20 lat życia do ponownego osobistego lub pisemnego zarejestrowania się w ciągu miesięcy: października i listopada. Wezwania mają być uskutecznione i ułożone w sposób, podany w § 267, z tem, że obowiązkowe jest przedstawienie lub nadesłanie do urzędu konsularnego zaświadczenia z poprzedniej rejestracji. Ponowne zgłoszenie się do rejestru wykorzystują urzędy konsularne celem ujęcia do rejestru także osób, które dotąd w rejestrze nie figurują (§ 268) oraz do uaktualnienia danych osobistych tych osób, które zostały już poprzednio wpisane do rejestru. Na osoby, które zgłosiły się ponownie do rejestru lub zostały ujęte do rejestru po raz pierwszy podczas zarządzonego ponownego zgłoszenia się do rejestru, urzędy konsularne wysyłają do właściwych władz w kraju wojskowe karty rejestracyjne według zasad § 270.

Ponowne zgłoszenie się do rejestru należy odnotować w rejestrze i potwierdzić na posiadanem (nadesłanem) przez zgłaszających się zaświadczeniu z poprzedniej rejestracji. Jeżeli osoba zgłaszająca się przy ponownej rejestracji nie była jeszcze ujęta do rejestru, należy jej wydać zaświadczenie według wzoru Nr. 9 lub 10.

Przyjmowanie zgłoszeń do ponownego rejestrowania się powinno być ukończone do dnia 30 listopada. Do osób, zgłaszających się po terminie należy stosować przepis § 270, ustęp przedostatni, a jeżeli zachodzi wypadek opóźnienia zgłoszenia przez osobę, która już figuruje w rejestrze, należy uwidocznić to w wojskowej karcie rejestracyjnej, celem pociągnięcia danej osoby do odpowiedzialności karnej po powrocie do kraju.

§ 274.

Urzędy konsularne, stykając się w jakichkolwiek sprawach z obywatelami polskimi w wieku do 50 lat życia, powinny sprawdzać ich stosunek do powszechnego obowiązku wojskowego. Jeżeli się okaże, że osoba, która jeszcze nie stawała do poboru, nie jest wpisana do rejestru w danym urzędzie konsularnym, a nie może dokumentem udowodnić, że jest zapisana w rejestrze innego polskiego urzędu (krajowego lub konsularnego), należy ją ująć do rejestru właściwego rocznika na ogólnych zasadach (§§ 268, 269, 270). Sposób prowadzenia ewidencji zagranicą osób, które już stawały do poboru w kraju, lub należących do rezerwy i pospolitego ruszenia, normuje instrukcja Ministra Spraw Zagranicznych, wydana w porozumieniu z Ministrami Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych.

Pobór.

§ 277.

W skład konsularnej komisji poborowej wchodzą:

§ 281.

Techniczne przeprowadzenie przeglądu lekarskiego przez konsularną komisję poborową ma odpowiadać w drodze analogji postanowieniom obowiazującym dla komisyj poborowych w kraju (§§ 144 - 161) z tą różnicą, że:

§ 285.

Osoby, przebywające czasowo zagranica w krajach europejskich powinny zasadniczo stawić się do poboru ich rocznika w kraju. Osoby takie mogą w uzasadnionych przypadkach (choroba, ubóstwo, studja) otrzymać od kierownika urzędu konsularnego przesunięcie terminu stawienia się do poboru w kraju, o ile najdalej do dnia 1 maja tego roku kalendarzowego, w którym kończą 21 lat życia wniosą do urzędu konsularnego odpowiednio umotywowane podania.

Przesunięć takich należy udzielać dla poborowych, posiadających warunki do skróconej czynnej służby wojskowej (art. 51) - najdalej do 1 lipca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 23 lat życia, dla poborowych nieposiadających tych warunków - najdalej do 1 września tego roku kalendarzowego, w którym kończą 23 lat życia.

Osobom, które udowodnią zaświadczeniem zakładu naukowego, że odbywają studja, z powodu których przewidziane jest odroczenie służby wojskowej lub przedłużenie tego odroczenia do 25 roku życia (art. 63 pkt. 3, § 235), kierownik urzędu konsularnego może udzielać przesunięcia terminu stawienia się przed komisją poborową w kraju do 1 lipca tego roku, w którym kończą 25 lat życia.

Z chwilą zarządzenia poboru zagranicą przesunięcia terminu stawienia się do poboru stają się nieważne. Osoby, którym takie przesunięcia były udzielone, obowiązane są do stawienia się przed konsularną komisją poborową, o ile znajdują się w krajach, w których zarządzono pobór. Przesunięcia terminu poboru udzielone czasowo przebywającym zagranicą stają się także nieważne z chwilą przyjazdu tych osób na obszar W. M. Gdańska lub do kraju. Osoby te są obowiązane zgłosić się u właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej, celem przedstawienia komisji poborowej w najbliższym terminie jej urzędowania.

§ 287.

Osoby, które w razie zarządzonego poboru zagranicą nie stawią się przed konsularną komisją poborową lub które po upływie terminu przesunięcia stawienia się do poboru nie stawią się przed komisją poborową w kraju, będą uważane za uchylające się od poboru i podlegają rygorom, przewidzianym w § 311. Osoby takie nie mogą odbywać skróconej czynnej służby wojskowej w myśl art. 51. Na osobach tych ciąży nadal obowiązek stawienia się przed komisją poborową zgodnie z postanowieniami art. 36.

§ 293.

Uprawnienia urzędów konsularnych do udzielania odroczeń z art. 63 w granicach wieku, przewidzianych ustawą, odnoszą się zarówno do osób, które starają się o odroczenie po raz pierwszy, jako też do tych, które ubiegają się o odnowienie lub przedłużenie (art. 64 i § 235) odroczeń udzielonych im poprzednio przez właściwe władze administracji ogólnej w kraju.

Terminy i sposób ubiegania się o odroczenia lub o przedłużenie odroczenia, tudzież sposób udzielania tych odroczeń są takie same, jakie obowiązują w kraju.

§ 295.

W razie odmownego załatwienia przez urząd konsularny próśb o udzielanie odroczenia przysługuje proszącemu na ogólnych zasadach prawo odwołania się do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, właściwej dla miejsca jego zamieszkania w kraju, a jeżeli takiego nie posiada (jest niewiadome) do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej, właściwej dla. miejsca urodzenia w kraju. Osoby, których miejsce urodzenia w kraju nie jest ustalone lub położone jest poza granicami Polski, wnoszą odwołania do Ministra Spraw Wewnętrznych.

Odwołania powinny być wniesione w drodze przez właściwy urząd konsularny.

§ 298.

Osoby, które w nakazanym terminie nie powrócą do kraju, celem odbycia obowiązkowej czynnej służby wojskowej, a okoliczności tej nie usprawiedliwią świadectwem lekarskiem, stwierdzającem obłożną chorobę i niezdolność do podróży, będą uważane za uchylające się od służby wojskowej.

Nazwiska tych osób podaje powiatowy komendant uzupełnień do wiadomości właściwego urzędu konsularnego, celem zastosowania w stosunku do nich postanowień § 311.

W razie powrotu takiej osoby do kraju w okresie wieku, w którym podlega ona powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, powiatowy komendant uzupełnień wdraża przeciwko niej obowiązujące dochodzenia sądowo-karne, a niezależnie od tego powołuje ją niezwłocznie do odbycia czynnej służby wojskowej, jeśli w myśl art. 36 jest w wieku obowiązującym do tej służby.

§ 299.

Powołanie do czynnej służby wojskowej osób, stale zamieszkałych zagranicą następuje tylko na zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych zapomocą kart powołania, doręczonych przez urzędy konsularne.

Przejazd od miejsca zamieszkania zagranicą do granicy Państwa Polskiego odbywają te osoby na koszt Skarbu Państwa na podstawie zarządzeń urzędów konsularnych. Przejazd od granicy Państwa do miejsca postoju formacji odbywają powołane osoby na podstawie dołączonych do kart powołania biletów na przejazd.

§ 300.

W razie obłożnej choroby powołany obowiązany jest zawiadomić o tem niezwłocznie właściwy urząd konsularny, zwracając otrzymaną kartę powołania oraz dołączając świadectwo lekarskie, stwierdzające rodzaj choroby tudzież niezdolność do podróży. Kierownik urzędu konsularnego zawiadamia właściwego powiatowego komendanta uzupełnień o niemożności stawienia się powołanego do służby wojskowej z powodu choroby, przesyłając jednocześnie otrzymane świadectwo lekarskie i zwracając kartę powołania. W tych przypadkach chorego nie należy powoływać ponownie w danym roku kalendarzowym.

§ 302.

W skład konsularnej komisji rozpoznawczej wchodzą:

c)

dwaj lekarze powołam przez przewodniczącego konsularnej komisji rozpoznawczej, o ile możności obywatele polscy.

W skład konsularnej komisji rozpoznawczej nie mogą wchodzić osoby, które jako członkowie konsularnej komisji poborowej brały udział w wydaniu orzeczeń rozpatrywanych przez konsularną komisję rozpoznawczą.

Czynności, związane ze zwołaniem konsularnej komisji rozpoznawczej oraz z przygotowaniem i urządzeniem jej lokalu, tryb urzędowania tudzież prawa i obowiązki jej członków, są w drodze analogji takie same, jakie obowiązują komisje rozpoznawcze w kraju, z tą różnicą, że konsularna komisja rozpoznawcza nie może badanej osoby wysyłać na ekspertyzę szpitalną.

§ 304.

W przypadkach przekazania konsularnej komisji rozpoznawczej orzecznictwa w sprawie ustalenia fizycznej zdolności do służby wojskowej osób, wymienionych w § 303, urzędy konsularne przesyłają wyciągi z rejestru, odnoszące się do tych osób do urzędu konsularnego, przy którym będzie uruchomiona konsularna komisja rozpoznawcza.

Dane, zawarte w wyciągach z rejestru wpisuje konsularna komisja rozpoznawcza do listy rozpoznawczej, założonej na wzorach rejestru (wzór Nr. 6).

Decyzja powzięta przez konsularną komisję rozpoznawczą ma być wpisana do listy rozpoznawczej oraz do nadesłanego przez urząd konsularny wyciągu z rejestru. Przeznaczenie do rodzaju służby wojskowej nadane przez wojskowego członka komisji rozpoznawczej w przypadkach zakwalifikowania poborowego do kat. A lub C ma być wpisane do rubr. "uwagi" listy rozpoznawczej i wyciągu z rejestru.

Po otrzymaniu wyciągu z rejestru od konsularnej komisji rozpoznawczej urząd konsularny wpisuje decyzję do rejestru i zawiadamia o niej właściwą powiatową władzę administracji ogólnej zapomocą wojskowej karty rejestracyjnej, a poborowemu wysyła dokument, stwierdzający stosunek do powszechnego obowiązku wojskowego.

§ 310.

Osobom stale zamieszkałym i czasowo przebywającym zagranicą w krajach europejskich i poza Europą, które nie uczyniły zadość powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, a zwłoki tej nie usprawiedliwiły, urzędy konsularne nie powinny przyznawać ulg i ułatwień, wchodzących w zakres ich swobodnej oceny, a związanych z pobytem tych osób zagranicą.

W razie przyjazdu takich osób do kraju będą one karane przez władze administracji ogólnej, w przypadku zaś, przewidzianym w art. 104 - przez władze sądowe.

§ 311.

Osobom, przebywającym czasowo zagranicą, obowiązanym lub wezwanym do powrotu do kraju celem spełnienia obowiązku wojskowego, o ile nie usprawiedliwiły niestawiennictwa w myśl obowiązujących przepisów po terminie wyznaczonym na powrót, urzędy konsularne nie powinny wydawać ani przedłużać paszportu na pobyt zagranicą, ani też dokonywać innych czynności konsularnych, mogących im ułatwić ten pobyt lub przedłużyć.

O każdym stwierdzonym przypadku uchylenia się danej osoby od poboru należy zawiadomić właściwą powiatową władzę administracji ogólnej w kraju, zaś właściwego powiatowego komendanta uzupełnień - jeżeli chodzi o stwierdzone przypadki uchylania się od służby wojskowej.

W przypadkach wyjątkowych urzędy konsularne mogą stawiać wnioski o pozbawienie obywatelstwa polskiego osób uchylających się od służby wojskowej.

W razie przyjazdu takich osób do kraju, będą one pociągnięte do odpowiedzialności sądowo-karnej w myśl obowiązujących przepisów.

Rozdział VII.

Koszty stawienia się poborowych i członków ich rodzin.

Do art. 69.

§ 312.

Wszelkie koszty związane z doprowadzeniem uchylających się od poboru w tych przypadkach, gdy kosztów tych nie można ściągnąć od danych osób z powodu ubóstwa, ponoszą zarządy gmin.

Jako koszty, związane z doprowadzeniem uchy łających się od poboru należy rozumieć także koszty transportu, eskorty i wyżywienia.

Zarządy gmin powinny przewidzieć, jaką ilość niezamożnych poborowych lub członków ich rodzin - mają zaopatrzyć w środki lokomocji w celu umożliwienia im stawienia się do komisyj poborowych i środki te w stosownym czasie dostarczyć. Sumy potrzebne na pokrycie kosztów przedstawienia tych osób komisji poborowej zarządy gmin powinny umieszczać w swoich budżetach.

Rozdział VIII.

O służbie ochotniczej.

Do art. 70 - 72.

§ 313.

Zaciąg ochotniczy zarządza Minister Spraw Wojskowych. Ochotnicy mogą być przyjmowani do tych rodzajów wojska (marynarki wojennej), które określi Minister Spraw Wojskowych w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym.

Ochotnicy mają prawo wyboru jednego z rodzajów wojska (marynarki wojennej), jeżeli odpowiadają warunkom ustalonym dla danego rodzaju wojska (marynarki wojennej), natomiast nie mają prawa wyboru formacji.

Dowódcy okręgów korpusów podają za pośrednictwem powiatowych komendantów uzupełnień do publicznej wiadomości, w jakim terminie i na jakich warunkach będzie przeprowadzony w danym roku zaciąg ochotniczy.

§ 314.

Osoby, mające zamiar odbyć czynną służbę wojskową w charakterze ochotników powinny wnieść do powiatowej komendy uzupełnień, właściwej dla miejsca zamieszkania, własnoręcznie napisane podanie, dołączając następujące dokumenty:

f)

wystawione według wzoru Nr. 27 zobowiązanie do odbycia czynnej służby wojskowej oraz do pozostania po ukończeniu tej służby jeszcze na przeciąg jednego roku w charakterze nadterminowego w formacjach wojska, o ile rozkaz o zaciągu ochotniczym tego wymaga, a na przeciąg dwóch lat w marynarce wojennej.

Nie obowiązuje to jednak władz wojskowych do zatrzymania kandydata w wojsku jako nadterminowego.

Warunek pkt. f) nie dotyczy ochotników z prawem do skróconej czynnej służby wojskowej, którzy dołączają do podania zobowiązanie do odbycia tej służby, wysławione według wzoru Nr. 28.

§ 316.

Podania o przyjęcie do czynnej służby wojskowej w charakterze ochotnika mają być wniesione do właściwej powiatowej komendy uzupełnień w okresie od dnia ogłoszenia zaciągu ochotniczego do dnia 1 maja.

Osoby, które po dniu 1 maja kończą średnie zakłady naukowe i uzyskują warunki do skróconej czynnej służby wojskowej na podstawie art. 51 ust. 1 i 2 mogą wnosić podania o przyjęcie na ochotnika najpóźniej do dnia 1 lipca.

Minister Spraw Wojskowych może w razie potrzeby wyznaczyć inne terminy końcowe dla przyjmowania podań ochotników.

§ 318.

Podania osób, które odpowiadają warunkom, ustalonym w art. 70, §§ 314 - 316 oraz w zarządzeniu o zaciągu ochotniczym, przesyła powiatowy komendant uzupełnień wraz z dokumentami do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej,

Nazwiska oraz dane osobiste osób, co do których nie stwierdzono przeszkód w przyjęciu do wojska (marynarki wojennej) wpisują powiatowe władze administracji ogólnej do listy ochotników, założonej na wzorach listy poborowej (wzór Nr. 14), poczem zwracają wszystkie podania ochotników wraz z dokumentami i opinją przed poborem powiatowemu komendantowi uzupełnień.

Podania osób, co do których powiatowa władza administracji ogólnej stwierdziła przeszkody w przyjęciu, powiatowy komendant uzupełnień załatwia odmownie, bez uzasadnienia.

§ 319.

Termin stawienia się ochotników przed komisją poborową będzie wskazany w obwieszczeniach o poborze lub też w imiennem wezwaniu przesłanem przez powiatową władzę administracji ogólnej.

Nieusprawiedliwionego niestawienia się ochotnika w wyznaczonym terminie do przeglądu lekarskiego nie należy uważać za uchylanie się od przeglądu, lecz jako cofnięcie zgłoszonego zamiaru wstąpienia do czynnej służby wojskowej w charakterze ochotnika. Przymusowe dostawianie ochotników do komisji poborowej jest niedopuszczalne.

§ 321.

Do czynnej służby wojskowej mogą być zasadniczo przyjmowani ochotnicy, których stan zdrowia odpowiada bez zastrzeżeń kat. A.

Minister Spraw Wojskowych może zezwolić na przyjmowanie pewnych kategoryj ochotników, zakwalifikowanych przez komisję poborową do kat. A przy istnieniu nieznacznych wad fizycznych, pozwalających na odbycie czynnej służby wojskowej w wybranym rodzaju wojska.

Wysyłanie ochotników na ekspertyzę do szpitali wojskowych jest niedopuszczalne.

Podczas przeglądu lekarskiego ochotników przez komisję poborową lekarze komisji wydają orzeczenie o stanie zdrowia oraz wniosek co do stopnia zdolności do służby wojskowej według zasad § 145.

Komisja poborowa wydaje następujące orzeczenia o zdolności ochotnika do służby wojskowej:

§ 324.

Ochotników powołuje się celem odbycia czynnej służby wojskowej do wybranego przez nich ostatecznie rodzaju wojska lub do marynarki wojennej. Przeniesienie ich w czasie odbywania tej służby z jednego rodzaju wojska do drugiego, lub z wojska do marynarki wojennej i odwrotnie, może nastąpić z urzędu jedynie w przypadku, gdy w czasie czynnej służby okażą się nieodpowiadającymi warunkom, wymaganym w danym rodzaju wojska lub w marynarce wojennej i to tylko za ich uprzednią zgodą. W razie braku zgody, ochotnik powinien być zwolniony ze służby ochotniczej.

§ 325.

Jeżeli w czasie odbywania przez ochotnika czynnej służby wojskowej powstaną okoliczności, uzasadniające prawo do odroczeń służby wojskowej z art. 59 pkt. 1 i 2, odroczenia takie mogą być udzielane na ogólnych zasadach, począwszy od dnia 1 stycznia tego roku kalendarzowego, w którym ochotnik osiąga wiek poborowy.

Czasu czynnej służby wojskowej, pozostałego do odbycia po wygaśnięciu odroczenia, nie uważa się więcej za służbę ochotniczą, lecz za służbę obowiązkową.

§ 327.

Ochotnicy, którzy w czasie odbywania czynnej służby wojskowej uznani będą w drodze rewizji lekarskiej za nieodpowiadających warunkom kategorji A, powinni być zwolnieni z szeregów.

Jeżeli ochotnicy ci nie osiągnęli w chwili wydania decyzji przez komisję rewizyjno-lekarską jeszcze wieku poborowego, a nabyli cierpienie stałe (np. utrata kończyny), powinni otrzymać na komisji rewizyjno-lekarskiej orzeczenie ostateczne, jak inni szeregowcy.

Jeżeli natomiast komisja rewizyjno - lekarska stwierdzi u ochotnika, który nie osiągnął jeszcze wieku poborowego, cierpienie rokujące poprawę, orzeczenie powinno brzmieć: "czasowo niezdolny do służby wojskowej aż do poboru właściwego rocznika".

Do ochotników u których komisja rewizyjno-lekarską stwierdzi jakiekolwiek cierpienie, powodujące zwolnienie z czynnej służby wojskowej, w tym roku kalendarzowym, w którym kończą 21 lub więcej lat życia, stosuje się na ogólnych zasadach przepisy, obowiązujące przy zwalnianiu podoficerów i szeregowców służby czynnej w drodze postępowania rewizyjno-lekarskiego.

§ 331.

Obywatele państw obcych, proszący o przyjęcie ich do czynnej służby w wojsku polskiem lub w polskiej marynarce wojennej w charakterze ochotników, powinni wnieść podania do powiatowych komend uzupełnień w tym samym terminie, jaki jest przewidziany dla ochotników - obywateli polskich.

Podania tych osób przesyła powiatowy komendant uzupełnień do powiatowej władzy administracji ogólnej celem oświadczenia się co do zachowania się petenta i jego prawomyślności względem Państwa Polskiego.

Po otrzymaniu odpowiedzi powiatowa komenda uzupełnień przedstawia podanie wraz z opinją powiatowej władzy administracji ogólnej w drodze służbowej Ministrowi Spraw Wojskowych, celem uzyskania zezwolenia Prezydenta Rzeczypospolitej.

Powiatowy komendant uzupełnień zawiadamia o decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej zainteresowaną osobę pisemnie.

W razie przychylnej decyzji powiatowy komendant uzupełnień przesyła powiatowej władzy administracji ogólnej za zwrotem podanie ochotnika wraz z dokumentami celem wpisania do listy ochotników i zawiadomienia zainteresowanego o terminie przeglądu lekarskiego.

Tryb badania lekarskiego i orzekania o zdolności do służby wojskowej jest taki sam, jak przy przeglądzie pozostałych ochotników, z tem, że powołanie takich osób do czynnej służby wojskowej może nastąpić tylko w fazie zakwalifikowania do kat. A bez zastrzeżeń. W razie zakwalifikowania takich osób do kat. A z zastrzeżeniem, należy wydawać zawsze orzeczenie "niezdolny do służby wojskowej jako ochotnik".

Rozdział IX.

O kontyngensie.

Do art. 74 i 75.

§ 333.

Osoby, urlopowane w myśl art. 74, mogą być w czasie trwania urlopu powołane do odbycia dalszego okresu czynnej służby wojskowej w granicach, przewidzianych w art. 4 pkt. 1 a), b), c), jednak najdalej do końca tego roku kalendarzowego, w którym kończą 25 lat życia.

Minister Spraw Wojskowych może zarządzić przeniesienie do rezerwy podoficerów i szeregowców, którym na podstawie art. 74 skrócony został czas czynnej służby wojskowej, przewidziany w art. 4 pkt. 1 a), b), c).

§ 335.

Ponadkontyngentowych, którzy zostali powołani do czynnej służby wojskowej, przenosi się do rezerwy po upływie ustawowego czasu służby czynnej, licząc od dnia ich wcielenia, albo w terminie wcześniejszym ustalonym przez Ministra Spraw Wojskowych.

Ponadkontyngentowi, niepowołani do czynnej służby wojskowej zostają przeniesieni do rezerwy zasadniczo z ich właściwym rocznikiem poborowym.

Poborowi, którzy zostali zakwalifikowani do kategorji A w okresie poboru innego rocznika i zaliczeni będą do ponadkontyngentowych, o ile nie mogli być powołani do czynnej służby wojskowej, przechodzą do rezerwy w terminie zarządzonym przez Ministra Spraw Wojskowych.

Rozdział X.

Czynna służba wojskowa, służba w rezerwie i pospolitem ruszeniu.

A.

Czynna służba wojskowa.

Do art. 76 i 77.

§ 336.

Rozkaz o wcieleniu rekruta wydaje Minister Spraw Wojskowych corocznie po ustaleniu wyników poboru i zapotrzebowania rekruta na uzupełnienie poszczególnych formacyj wojska i marynarki wojennej.

Wcielenie osób, podlegających obowiązkowi czynnej służby wojskowej w myśl art. 4, 51, 62 ustęp 3 i 76 ustęp 1 oraz ochotników dokonują powiatowe komendy uzupełnień na podstawie rozkazów Ministra Spraw Wojskowych, ustalających terminy wcielenia i rozdzielnik rekruta.

Poborowi, którzy stają do poboru po okresie wcielenia osób, uprawnionych do skróconej czynnej służby wojskowej i mają warunki do odbycia tej służby, podlegają wcieleniu w terminach, które Minister Spraw Wojskowych uzna za stosowne dla interesów wojska.

Poborowi obowiązani do czynnej służby wojskowej w myśl art. 4, podlegają wcieleniu do szeregów w tym samym roku kalendarzowym, w którym uznani zostali za zdolnych do czynnej służby wojskowej, a najpóźniej w następnym roku kalendarzowym.

Poborowi, którzy w tym czasie nie zostaną wcieleni do szeregów, powinni być zaliczeni do ponadkontyngentowych.

Osób, wybranych na posłów lub senatorów nie powołuje się do czynnej służby wojskowej przez czas sprawowania mandatu.

§ 339.

W razie zmiany miejsca zamieszkania powołanego i znajomości nowego adresu należy kartę powołania niezwłocznie przesłać przełożonemu gminy nowego miejsca zamieszkania (pobytu).

Jeżeli w chwili doręczania karty powołania mija lub minąłby termin ważności biletu na przejazd, należy doręczenie karty powołania wstrzymać i zwrócić ją natychmiast tej władzy, która ją wystawiła z podaniem nowego miejsca zamieszkania powołanego oraz przyczyny, która uniemożliwiła doręczenie karty powołania w terminie. W przypadku stwierdzonej stałej nieobecności w domu (n. p. z powodu wyjazdu zagranicę, śmierci, pobytu w szpitalu, w więzieniu i t. p.), należy kartę powołania zwrócić tej władzy, która ją wystawiła z podaniem przyczyn niedoręczenia (przy pobycie w zakładzie karnym, leczniczym - wymienić nazwę zakładu).

§ 340.

Potwierdzenia odbioru doręczonych kart powołania zwracają zarządy gmin niezwłocznie tej władzy wojskowej, która je wystawiła.

Karty powołania, których przyjęcia odmówili sami odbiorcy, mają być niezwłocznie zwrócone urzędowi wysyłającemu z adnotacją o nieprzyjęciu. w tym przypadku doręczenie karty powołania uważa się za dokonane w chwili odmowy przyjęcia, zgodnie z postanowieniem art. 27 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o postępowaniu administracyjnem (Dz. U. R. P. z 1923 r. Nr. 36, poz. 341).

Karty powołania, złożone do odbioru w zarządzie gminy na podstawie art. 26 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o postępowaniu administracyjnem, a nieodebrane w ciągu 30 dni, mają być bezpośrednio po upływie tego terminu zwrócone władzy wojskowej, która je wystawiła, z zaznaczeniem o niezgłoszeniu się odbiorcy w powyższym terminie po odbiór karty powołania. W tych przypadkach złożenie karty powołania do odbioru i zawiadomienie o tem odbiorcy w sposób, przewidziany w art. 26 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o postępowaniu administracyjnem, uważa się za doręczenie.

Wezwany do służby wojskowej, który odmówił przyjęcia karty powołania lub nie podjął w przewidzianym terminie karty powołania, jest mimo to obowiązany stawić się w oznaczonym dniu w formacji wojskowej dla odbycia służby wojskowej pod odpowiedzialnością karną.

§ 341.

Powiatowy komendant uzupełnień po otrzymaniu kart powołania niedoręczonych (§ 339, ust. 2), nie odebranych lub nieprzyjętych postępuje w sposób następujący:

b)

sporządza imienne wykazy osób powołanych do służby wojskowej, które kart powołania nie przyjęły lub w zarządach gmin nie odebrały (§ 340) i w wyznaczonym terminie nie zgłosiły się w formacji wojskowej; wykazy te przesyła powiatowy komendant uzupełnień do właściwe; powiatowej władzy administracji ogólnej, celem niezwłocznego poszukiwania wykazanych osób jako uchylających się od służby wojskowej i odstawienia ich do władz wojskowych w trybie, przewidzianym w § 351. Niezależnie od tego powiatowy komendant uzupełnień sporządza niezwłocznie doniesienie karne na osoby wymienione w niniejszym punkcie za dopuszczenie się przestępstwa, przewidzianego w kodeksie karnym wojskowym; w doniesieniu karnem należy podać nazwę urzędu, który stwierdził fakt nieodebrania lub nieprzyjęcia karty powołania;

c)

żąda metryk śmierci osób zmarłych od urzędów stanu cywilnego (prowadzących metryki), odpisów wyroków sądowych na osoby przebywające w zakładach karnych (z więzienia, sądu lub rejestru karnego Ministerstwa Sprawiedliwości), oraz orzeczeń lekarskich na osoby przebywające w zakładach leczniczych. Orzeczenia lekarskie mają poza dokładnym opisem stanu chorobowego zawierać przypuszczalny czas trwania choroby. Po otrzymaniu żądanych dokumentów powiatowy komendant uzupełnień wnosi odpowiednie wpisy do ewidencji wojskowej.

Jeżeli z nadesłanych orzeczeń lekarskich wynika, że przebywający w zakładzie leczniczym jest trwale chory lub dotknięty kalectwem, powiatowy komendant uzupełnień - o ile chodzi o poborowego, występuje do powiatowej władzy administracji ogólnej z wnioskiem na ponowne zbadanie jego zdolności do służby wojskowej z urzędu w myśl postanowień § 172 przy ewentualnem zastosowaniu przepisów § 111, - o ile zaś chodzi o rezerwistę - wdraża postępowanie rewizyjno - lekarskie.

§ 343.

Niestawienie się poborowego (ochotnika) w oznaczonym terminie w formacji wojskowej, celem odbycia czynnej służby wojskowej, może być usprawiedliwione tylko jego obłożną chorobą, uniemożliwiającą przejazd do formacji.

W tym przypadku poborowy (ochotnik) jest obowiązany najdalej na 5 dni przed upływem terminu wskazanego w karcie powołania zawiadomić o tem powiatowego komendanta uzupełnień za pośrednictwem właściwego zarządu gminy, dołączając do zawiadomienia otrzymaną kartę powołania oraz świadectwo lekarskie, stwierdzające obłożną chorobę i niezdolność do podróży.

§ 344.

Świadectwo lekarskie powinno być wystawione przez lekarza powiatowego (rządowego) według wzoru Nr. 29.

W razie niemożności uzyskania takiego świadectwa, należy przedstawić świadectwo lekarza prywatnego, na którem przełożony gminy powinien stwierdzić powody niemożności uzyskania świadectwa lekarza powiatowego (rządowego).

W razie niemożności uzyskania wogóle świadectwa lekarskiego, przełożony gminy powinien stwierdzić, że poborowy (ochotnik) jest obłożnie chory i podać powody, dla których nie można było uzyskać świadectwa lekarskiego. Poborowi (ochotnicy), którzy przesłali do powiatowej komendy uzupełnień takie zaświadczenie są obowiązani przesłać do P. K. U., najdalej w ciągu 14 dni obowiązujące świadectwo lekarskie.

Jeżeli we wskazanym 14-to dniowym terminie nie będzie przesiane do P. K. U. świadectwo lekarskie, poborowy (ochotnik) otrzymuje nową kartę powołania. Jeżeli stawienie się poborowego (ochotnika) w terminie, wyznaczonym w ponownej karcie powołania z powodu trwającej obłożnej choroby będzie nadal niemożliwe, powinien on przesłać do P. K. U. obowiązujące świadectwo lekarskie. Ponowne usprawiedliwienie niemożności stawienia się z powodu obłożnej choroby zaświadczeniem przełożonego gminy jest niedopuszczalne.

Koszty wezwania lekarza powiatowego (rządowego) w celu wydania świadectwa o niemożności stawienia się w formacji wojskowej ponosi poborowy (ochotnik).

§ 347.

Powiatowy komendant uzupełnień po otrzymaniu świadectwa lekarza powiatowego (rządowego) lub prywatnego obowiązany jest sprawdzić, czy świadectwo to odpowiada pod względem treści przepisom § 344 i § 345.

W razie potwierdzającym, jak również w przypadku przedstawienia przez poborowego (ochotnika) po raz pierwszy zaświadczenia przełożonego gminy o obłożnej chorobie, powiatowy komendant uzupełnień udziela choremu przesunięcia terminu wcielenia w pierwszym wypadku na okres uwidoczniony w świadectwie lekarskiem, zaś w drugim wypadku na okres 14 dni, a poborowemu wysyła przez zarząd gminy kartę urlopową (wzór Nr. 30) wraz z nową kartą powołania i ewentualnie z biletem na przejazd. O udzielonem przesunięciu terminu wcielenia powiatowy komendant uzupełnień zawiadamia formację, do której taki poborowy (ochotnik) jest przeznaczony.

Jeżeli poborowy (ochotnik) nie będzie mógł stawić się do formacji w powtórnie wyznaczonym terminie, z powodu trwającej obłożnej choroby, powinien przedstawić ponownie świadectwo lekarskie, lecz wysławione już tylko przez lekarza powiatowego (rządowego).

W tych przypadkach powiatowy komendant uzupełnień udziela mu dalszego urlopu i przesyła mu ponownie kartę urlopową wraz z nową kartą powołania.

Gdyby stan zdrowia poborowego (ochotnika) wymagał leczenia dłuższego niż trzy miesiące, licząc od terminu wyznaczonego dla stawienia się w formacji wojskowej w pierwszej karcie powołania, wówczas powiatowy komendant uzupełnień przesuwa poborowemu (ochotnikowi) termin powołania do czynnej służby wojskowej aż do terminu najbliższego wcielenia do szeregów (wzór Nr. 31).

Jeżeli poborowy (ochotnik) również i w tym terminie nie może wskutek trwającej obłożnej choroby stawić się do odbycia czynnej służby wojskowej, jest on obowiązany przedstawić właściwej P. K. U. świadectwo lekarza powiatowego (rządowego), jak wskazano w §§ 344 i 345.

Powiatowy komendant uzupełnień występuje wtedy do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej z wnioskiem na ponowne zbadanie przez komisję poborową zdolności poborowego do służby wojskowej w myśl art. 40.

§ 348.

Osoby, obowiązane do czynnej służby wojskowej, a pozostające pod śledztwem w dochodzeniu sądowo-karnem wciela się do wojska (marynarki wojennej) w zwyczajnych, ustawą i niniejszem rozporządzeniem przewidzianych terminach, o ile przebywają na wolnej stopie, natomiast osadzonych w areszcie śledczym wciela się dopiero po uchyleniu aresztu śledczego w najbliższym terminie wcielenia.

Osoby, obowiązane do odbywania czynnej służby wojskowej, a skazane prawomocnym wyrokiem sądowym na karę pozbawienia wolności, wciela się do szeregów, o ile nie zastosowano postanowień art. 9, dopiero po odbyciu (darowaniu) kary, w najbliższym terminie wcielenia.

§ 349.

W razie stwierdzenia, że poborowy (ochotnik) mimo doręczenia mu karty powołania nie wyjechał we właściwym czasie do wyznaczonej formacji wojskowej, celem zgłoszenia się do czynnej służby wojskowej, przełożony gminy jest obowiązany odstawić go za pośrednictwem swych organów lub też przy pomocy organów policji państwowej niezwłocznie do powiatowej władzy administracji ogólnej, która postąpi w myśl § 351.

Przełożony gminy ma prowadzić ewidencję osób urlopowanych z powodu obłożnej choroby oraz czuwać, ażeby osoby te wyjeżdżały z gminy w terminie wskazanym w kartach powołania.

§ 350.

Powiatowy komendant uzupełnień sporządza na podstawie zawiadomień formacyj wykazy poborowych, którzy karty powołania odebrali, a w formacjach w wyznaczonym terminie nie stawili się i niestawiennictwa nie usprawiedliwili. Wykazy te przesyła powiatowy komendant uzupełnień do powiatowych władz administracji ogólnej, celem poszukiwania tych poborowych jako uchylających się od służby wojskowej. Jednocześnie powiatowy komendant uzupełnień przesyła na wymienione wyżej osoby doniesienia karne do właściwego prokuratora wojskowego z przytoczeniem w nich daty doręczenia karty powołania, nazwy władzy, która doręczenia dokonała oraz faktu nieusprawiedliwienia niestawienia się danego poborowego w formacji wojskowej.

§ 351.

Powiatowa władza administracji ogólnej odstawia ujętych i doprowadzonych uchylających się od służby wojskowej do następujących władz:

B.

Zawiadamianie władz pobór owych przez powszechne władze wymiaru sprawiedliwości.

§ 355.

Powszechne władze wymiaru sprawiedliwości zawiadamiają:

A.

Właściwa władzę administracji ogólnej:

d)

o darowaniu w drodze łaski kary, lub skutków karno-sądowego skazania, o zarządzeniu wykonania kary zawieszonej i o zatarciu skazania przez sąd w przypadkach, wymienionych w pkt. a) - c) części B niniejszego paragrafu.

Władzami wymiaru sprawiedliwości, właściwe-mi do powyższych zawiadomień są w przypadkach wymienionych:

w części A pkt. a) i b), o ile chodzi o dochodzenia, - właściwe władze prokuratorskie, w innych przypadkach sędziowie śledczy, a jeśli sędzia śledczy nie jest powołany do czynności - właściwe sądy, w postępowaniu zaś w sądach grodzkich - te sądy;

w części A pkt. c) i d) i w części B pkt. b) i c) - władze powołane do wykonania wyroku;

w części B pkt. a) i d) - właściwe władze sądowe lub prokuratorskie.

Zawiadomienia o których mowa w niniejszym paragrafie mają zawierać następujące dane: nazwisko i imię, imiona rodziców, rok urodzenia, miejsce zamieszkania ewent. stopień wojskowy, datę wyroku (wdrożenia postępowania karnego, umorzenia tego postępowania, darowania kary lub skutków karno-sądowego skazania, zarządzenia wykonania kary, skrócenia kary, zarządzenia zatarcia skazania), wysokość i rodzaj kary, rodzaj przestępstwa, miejsce wyznaczone dla odbycia kary i dzień rozpoczęcia kary. Zawiadomienia mają być przesyłane do wskazanych władz, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania (przynależność ewidencyjną do P. K. U.) danych osób na dzień 28 każdego miesiąca.

Jeżeli postępowanie karne lub wyrok, o którym mowa w części B niniejszego paragrafu obejmuje kilka osób, przynależnych do różnych powiatowych komend uzupełnień, powszechne władze wymiaru sprawiedliwości przesyłają zawiadomienia do każdej powiatowej komendy uzupełnień, do której dane osoby przynależą ewidencyjnie.

§ 356.

Powiatowe władze administracji ogólnej postępują z otrzymanemi zawiadomieniami władz wymiaru sprawiedliwości jak następuje:

C.

Służba w rezerwie.

Do art. 78 - 83.

§ 360.

Oficerowie i podchorążowie rezerwy, zamieszkali w kraju, wnoszą prośby lub zażalenia. w sprawach przebiegu służby, ćwiczeń wojskowych, przydziałów, wyszkolenia, awansów i odznaczeń pisemnie lub ustnie do dowódców swoich formacyj ewidencyjnych.

We wszystkich innych sprawach, związanych ze służbą w rezerwie, zwracają się oficerowie i podchorążowie rezerwy do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

Oficerowie i podchorążowie rezerwy, których przynależność do formacji ewidencyjnej nie jest ustalona, wnoszą wszelkie prośby i zażalenia w sprawach wojskowych pisemnie lub ustnie do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

Podoficerowie i szeregowcy rezerwy wnoszą wszelkie prośby i zażalenia do władz wojskowych pisemnie lub ustnie do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

Oficerowie, podchorążowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy, zamieszkali zagranicą, wnoszą powyższe prośby i zażalenia, do władz wojskowych za pośrednictwem urzędów konsularnych.

§ 368.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy wybrani na posłów do Sejmu lub na senatorów nie mogą być w czasie sprawowania mandatu powołani do służby wojskowej.

Wolni od wszelkiej służby wojskowej są również ministrowie i podsekretarze stanu, oraz wojewodowie (komisarz rządu na m. st. Warszawę).

W stosunku do oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy, którzy poświęcili się stanowi duchownemu (art. 57) i złożyli odpowiednie zaświadczenie w P. K. U., obowiązują postanowienia § 219.

§ 370.

Profesorów wyższych zakładów naukowych, pomocnicze siły naukowe oraz osoby, którym zlecone zostały wykłady i ćwiczenia w tych uczelniach, nauczycieli średnich zakładów naukowych z prawem publiczności, nauczycieli szkół zawodowych państwowych lub prywatnych, uznanych przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego za równorzędne z państwowemi, nauczycieli publicznych szkół powszechnych oraz studentów i uczniów zakładów naukowych z prawem publiczności, powołuje się do ćwiczeń w rezerwie w okresie letnim, wolnym od nauki szkolnej.

Rektorzy oraz dyrektorzy wyższych zakładów naukowych obowiązani są z początkiem każdego roku szkolnego powiadamiać właściwych powiatowych komendantów uzupełnień o powierzeniu oficerom, podoficerom lub szeregowcom rezerwy obowiązków pomocniczych sił naukowych oraz o zleceniu im wykładów i ćwiczeń w wyższych zakładach naukowych, jak również o każdorazowem zwolnieniu tych osób z ich obowiązków.

Taki sam obowiązek powiadamiania właściwych powiatowych komendantów uzupełnień mają dyrektorzy średnich zakładów naukowych z prawem publiczności w stosunku do nauczycieli tych zakładów oraz inspektorowie szkolni w stosunku do nauczycieli publicznych szkół powszechnych.

§ 371.

Powołaniu na ćwiczenia wojskowe w danym terminie nie podlegają oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy, którzy:

b)

podlegają postępowaniu rewizyjno - lekarskiemu na skutek zgłoszonego uszkodzenia zdrowia lub kalectwa, czyniącego ich zupełnie niezdolnymi do służby wojskowej.

Osoby wymienione w pkt. a) podlegają powołaniu do ćwiczeń wojskowych po przywróceniu im wolności w najbliższym okresie ćwiczeń, o ile nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 9.

Osoby wymienione w pkt. b), którym postępowanie rewizyjno-lekarskie nie zmieniło poprzednio otrzymanej kategorji zdolności do służby wojskowej (kat. A.), podlegają powołaniu do ćwiczeń wojskowych w najbliższym okresie ćwiczeń po ukończeniu postępowania rewizyjno - lekarskiego.

§ 372.

Niestawienie się oficera, podoficera lub szeregowca rezerwy do służby wojskowej we właściwym terminie może być usprawiedliwione:

b)

uszkodzeniem zdrowia lub kalectwem, czyniącem go zupełnie niezdolnym do służby wojskowej.

Jeżeli zgłoszenie się powołanego nie może nastąpić we właściwym terminie z powodu obłożnej choroby (pkt. a), powołany powinien udowodnić to właściwej władzy wojskowej świadectwem lekarskiem, określającem wyraźnie stan choroby oraz stwierdzającem, że chory jest niezdolny do podróży. Równocześnie powinien on zwrócić kartę powołania. Świadectwo lekarskie powinno być wystawione przez lekarza powiatowego (rządowego). W razie niemożności uzyskania takiego świadectwa, należy przedstawić świadectwo lekarza prywatnego, na którem przełożony gminy powinien potwierdzić, że nie można było uzyskać świadectwa lekarza powiatowego (rządowego). W razie niemożności uzyskania wogóle świadectwa lekarskiego, okoliczność ta powinna być stwierdzona przez zarząd gminy. Osoby te mają być powołane do służby wojskowej ponownie w najbliższym okresie powoływania rezerwistów do służby wojskowej.

Osoby wymienione w pkt. b) niniejszego paragrafu powinny przedłożyć właściwej władzy wojskowej świadectwo lekarza urzędowego (wojskowego, państwowego), stwierdzające ciężkie uszkodzenie zdrowia lub kalectwo i niemożność stawienia się do służby wojskowej. Dowódcy formacyj wojskowych otrzymujący takie świadectwa od oficerów (podchorążych) rezerwy powinni je przesłać niezwłocznie właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień. Powiatowi komendanci uzupełnień wdrażają w tych przypadkach postępowanie rewizyjno-lekarskie w myśl obowiązujących przepisów.

§ 373.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy, którzy w okresie przebywania w rezerwie odnieśli takie uszkodzenie zdrowia lub takie pogorszenie poprzednio istniejącego uszkodzenia, które czyni ich nieodpowiadającymi warunkom kategorji A (art. 39), mogą składać do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień lub w czasie zebrań (raportów) kontrolnych pisemne prośby o zmianę poprzednio nadanej im kategorji zdolności do służby wojskowej. Do podania należy dołączyć świadectwo lekarza urzędowego (wojskowego, państwowego), stwierdzające wyżej wspomniane okoliczności. Na tej podstawie powiatowy komendant uzupełnień wdraża postępowanie rewizyjno - lekarskie w myśl wojskowych przepisów rewizyjnych.

§ 376.

Powołanie do służby wojskowej może być również zarządzone zapomocą obwieszczeń ogłoszonych publicznie i rozplakatowanych.

W tym przypadku władze wojskowe przesyłają odpowiednie obwieszczenia władzom administracji ogólnej, które polecają zarządom gmin należyte ich ogłoszenie i rozplakatowanie.

Obwieszczenia o powołaniu do służby wojskowej powinny być rozplakatowane przez zarządy gmin na widocznem miejscu na głównych ulicach, placach targowych, stacjach kolejowych, przy kościołach, szkołach, czytelniach, hotelach i gospodach, oraz w takich miejscach, gdzie ludność zazwyczaj się gromadzi.

Niezależnie od rozplakatowania obwieszczeń zarządy gmin powinny podać treść tych obwieszczeń do wiadomości ogółu ludności, w sposób w danej gminie przyjęty.

Przedwczesne zrywanie obwieszczeń, niszczenie lub zaklejanie ich innemi ogłoszeniami i t. p. podlega karze w myśl art. 19 prawa o wykroczeniach (rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. - Dz. U. R. P. Nr. 60, poz. 572).

§ 378.

Powołani obowiązani są stawić się bezpośrednio w miejscu i w dniu oznaczonym w karcie powołania, karcie mobilizacyjnej lub w obwieszczeniach władz wojskowych. Jeżeli oficer, podoficer lub szeregowiec rezerwy został wezwany do natychmiastowego stawienia się, wolno mu korzystać ze zwłoki dwugodzinnej w celu uregulowania swych spraw osobistych oraz wymeldowania się u przełożonego gminy.

Powołani do służby wojskowej mają zgłosić się w miejscu ich powołania we własnej odzieży oraz z temi przedmiotami lub przyborami, które władze poleciły ewentualnie przynieść ze sobą.

Oficerowie rezerwy, którzy otrzymali dodatek na wyekwipowanie powinni zgłosić się do służby wojskowej w mundurze i z rynsztunkiem. Powołani oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy por winni zabrać ze sobą dokumenty, wzywające ich do służby wojskowej (kartę powołania, kartę mobilizacyjną), jak również posiadane wojskowe dokumenty osobiste (książeczkę stanu służby oficerskiej, książeczkę wojskową).

§ 379.

Odroczenie terminu odbycia ćwiczeń wojskowych do roku następnego lub przesunięcia okresu ćwiczeń na inny termin w tym samym roku kalendarzowym może nastąpić:

2)

podoficerowie i szeregowcy rezerwy, jak również oficerowie i podchorążowie rezerwy o nieustalonej przynależności ewidencyjnej - do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień.

Prośby te powinny być wnoszone do wskazanych władz wojskowych przynajmniej na 4 tygodnie przed terminem, wyznaczonym dla stawienia się powołanego na ćwiczenia.

Późniejsze wniesienie podania może nastąpić tylko w tym przypadku, gdy powody, uzasadniające konieczność odroczenia ćwiczeń lub ich przesunięcia powstały po wyżej określonym terminie.

Do podania należy dołączyć:

w przypadkach wymienionych w pkt. a) - świadectwo lekarskie lub zaświadczenie o chorobie wystawione w sposób podany w § 372 ustęp 2;

w przypadkach wymienionych w pkt. b) - zaświadczenie stwierdzające konieczność wyjazdu zagranicę, wydane przez właściwe władze państwowe;

w przypadkach wymienionych w pkt. c) i d) - zaświadczenie, wydane przez właściwe powiatowe władze administracji ogólnej, stwierdzające konieczność odroczenia ćwiczeń lub ich przesunięcia;

w przypadkach wymienionych w pkt. e) zaświadczenia i dokumenty, jakie będą przewidziane w rozporządzeniu Ministra Spraw Wojskowych o powołaniu rezerwistów na ćwiczenia wojskowe.

Kart powołania nie należy dołączać do podań za wyjątkiem przypadku przewidzianego w pkt. a) niniejszego paragrafu.

§ 380.

Odroczeń terminu odbycia ćwiczeń wojskowych do roku następnego albo przesunięcia okresu ćwiczeń na inny termin w tym samym roku kalendarzowym udziela dowódca właściwej formacji wojskowej lub powiatowy komendant uzupełnień (§ 379 ustęp 2).

Powołany może odwołać się w razie odmownego załatwienia prośby w terminie siedmiodniowym, licząc od dnia doręczenia odmownego załatwienia, do dowódcy okręgu korpusu, właściwego dla władzy wojskowej, która powołanie uskuteczniła. Dowódca okręgu korpusu rozstrzyga ostatecznie.

Wniesienie prośby o odroczenie ćwiczeń lub ich przesunięcie oraz odwołanie się od odmownej decyzji do dowódcy okręgu korpusu nie zwalnia powołanego od stawienia się do ćwiczeń w terminie, oznaczonym w karcie powołania albo w obwieszczeniach, jeżeli do tego terminu prośba lub odwołanie nie zostanie ostatecznie załatwione.

Jeżeli na podanie (odwołanie), wniesione do władz wojskowych, udzielona będzie odpowiedź przychylna, a dany rezerwista odbywa już ćwiczenia wojskowe, należy go niezwłocznie zwolnić.

§ 383.

Władze państwowe i samorządowe mogą jednak niepóźniej jak na 4 tygodnie przed rozpoczęciem ćwiczeń, występować z urzędu o odroczenie lub przesunięcie terminu ćwiczeń podległym im funkcjonariuszom, jeżeli powołanie takiej osoby byłoby połączone z istotna szkodą dla działalności danej władzy, podając wszystkie dane ewidencyjne powołanego.

Z analogicznych uprawnień mogą korzystać instytucje społeczne, pracujące dla wojska.

Indywidualne wnioski wnoszą władze państwowe I i II instancji, samorządowe oraz instytucje społeczne bezpośrednio do właściwego dowódcy okręgu korpusu.

Centralne władze państwowe odnoszą się w tych sprawach bezpośrednio do Ministra Spraw Wojskowych.

W razie odmownego załatwienia wniosków przez dowódców okręgów korpusów wymienione wyżej władze państwowe I i II instancji, władze samorządowe oraz instytucje społeczne mogą zwrócić się z odpowiednim wnioskiem do Ministra Spraw Wojskowych za pośrednictwem właściwego ministra.

§ 386.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy, przebywający chwilowo zagranicą, którzy wyjechali z kraju legalnie, nie podlegają powołaniu do ćwiczeń wojskowych przez okres czasu, na jaki udzielono im paszportu zagranicznego. Osoby te są jednak obowiązane do odbycia ćwiczeń wojskowych z chwilą powrotu do kraju. Powołanie ich do ćwiczeń powinno nastąpić jeszcze w tym samym roku kalendarzowym, a jeżeli okres ćwiczeń w tym samym roku już minął - w roku następnym przy najbliższem powołaniu rezerwistów na ćwiczenia.

§ 387.

Każde nieusprawiedliwione opóźnienie się oficera, podoficera lub szeregowca rezerwy do służby wojskowej będzie karane przez sądy wojskowe lub dyscyplinarnie przez władze wojskowe.

Oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy, którzy spóźnili się do służby wojskowej z własnej winy więcej niż 3 dni, można zwolnić i powołać ponownie na najbliższy okres ćwiczeń wojskowych w tym samym roku kalendarzowym. Jeżeli zostali oni ukarani za spóźnienie dyscyplinarnie, zwolnienie to następuje po odbyciu kary dyscyplinarnej.

Gdyby w razie zwolnienia rezerwistów od ćwiczeń wojskowych powołanie do ćwiczeń w tym samym roku kalendarzowym nie mogło nastąpić, należy osoby takie mimo opóźnienia ponad 3 dni zatrzymać w służbie celem odbycia ćwiczeń.

Opóźnieni będą wówczas obowiązani odsłużyć pełny okres ćwiczeń, a nałożone na nich kary odbyć w sposób, wskazany w § 394.

§ 388.

Powiatowi komendanci uzupełnień sporządzają wykazy uchylających się od ćwiczeń i przesyłają je powiatowym władzom administracji ogólnej, celem ściągania tych osób.

Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane zarządzić natychmiast wyśledzenie uchylającego się od ćwiczeń i dostawienie go do właściwej władzy wojskowej w myśl § 351.

Powiatowe władze administracji ogólnej obowiązane są ponadto przesyłać każdego 1-go i 15-go dnia miesiąca do właściwej powiatowej komendy uzupełnień wyniki poszukiwań za uchylającymi się od ćwiczeń rezerwistów.

Oficerów i podchorążych rezerwy, uchylających się od ćwiczeń, a dostawionych przez powiatowe władze administracji ogólnej, należy odesłać natychmiast do właściwej formacji wojskowej, celem odbycia ćwiczeń.

Podoficerów i szeregowców rezerwy, uchylających się od ćwiczeń, a dostawionych przez wymienione władze, należy odesłać natychmiast do formacji wojskowej lub powołać na najbliższy okres ćwiczeń w tym samym roku kalendarzowym.

Jeżeli w chwili doprowadzenia uchylającego się od ćwiczeń podoficera lub szeregowca rezerwy okres ćwiczeń w danym roku kalendarzowym już minął, należy odesłać go do miejsca zamieszkania i powołać do odbycia, ćwiczeń w następnym roku kalendarzowym.

Uchylających się od ćwiczeń podoficerów i szeregowców rezerwy powiatowy komendant uzupełnień pociąga do odpowiedzialności karnej, przesyłając odpowiednie doniesienie karne do właściwego prokuratora wojskowego, a jeżeli następuje natychmiastowe odstawienie go do formacji, przekazuje go do ukarania właściwemu dowódcy formacji.

Oficerów i podchorążych rezerwy, dostawionych do formacji jako uchylających się od ćwiczeń, pociąga właściwy dowódca formacji do odpowiedzialności dyscyplinarnej lub karnej, przesyłając w tym ostatnim przypadku odpowiednie doniesienie karne do właściwego prokuratora wojskowego.

§ 389.

Podoficerowie i szeregowcy rezerwy, powołani na ćwiczenia wojskowe, podlegają bezpośrednio po zgłoszeniu się w formacji wojskowej oględzinom lekarskim, przyczem:

c)

w razie stwierdzenia przez lekarza formacji, że podoficer lub szeregowiec rezerwy jest czasowo niezdolny do odbycia ćwiczeń, dowódca formacji zwalnia go niezwłocznie i przesyła właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień świadectwo wojskowo-lekarskie, zawierające wniosek na przesunięcie ćwiczeń do późniejszego okresu w tym samym roku lub na odroczenie ich do roku następnego; jeżeli zwolniony od ćwiczeń wskutek choroby jest niezdolny do odbycia podróży powrotnej do miejsca zamieszkania, powinien on być oddany na leczenie zasadniczo do szpitala cywilnego, a gdy to jest niemożliwe - do szpitala wojskowego;

d)

w razie stwierdzenia przez lekarza formacji, że podoficer lub szeregowiec rezerwy nie odpowiada wymogom kat. A. według wojskowych przepisów o badaniu i ocenie fizycznej i psychicznej zdolności do służby wojskowej, powinien on być na podstawia świadectwa wojskowo-lekarskiego i wniosku lekarskiego niezwłocznie zwolniony z ćwiczeń i odesłany do miejsca zamieszkania. Równocześnie dowódca formacji przesyła do właściwej powiatowej komendy uzupełnień wniosek o zmianę kategorji zdolności do służby wojskowej danego podoficera lub szeregowca rezerwy, celem wdrożenia postępowania rewizyjnego w myśl instrukcyj, wydanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 390.

Podoficerów i szeregowców rezerwy, których niezdolność do służby wojskowej została stwierdzona w czasie odbywania ćwiczeń wojskowych, należy przedstawić wojskowo-lekarskiej komisji rewizyjnej.

Orzeczenie tej komisji stanowi podstawę dla ustalenia dalszego stosunku ich do służby wojskowej.

Jeżeli podoficerowie i szeregowcy rezerwy, wymienieni w ustępie pierwszym zostaną w wyniku postępowania rewizyjno-lekarskiego uznani nadal za zdolnych do czynnej służby wojskowej (kat. A.), należy im zaliczyć dni ćwiczeń, odbyte przed zwolnieniem na poczet końcowego okresu następnych ćwiczeń w stosunku dzień za dzień.

§ 391.

Jeżeli oficer rezerwy w chwili zgłoszenia się do ćwiczeń wojskowych lub w czasie ich odbywania okaże się niezdolnym do czynnej służby wojskowej, dowódca formacji zwalnia takiego oficera z ćwiczeń i przesyła świadectwo wojskowo-lekarskie do właściwej powiatowej komendy uzupełnień, celem wdrożenia postępowania rewizyjno-lekarskiego na ogólnych zasadach.

Jeżeli oficer rezerwy w wyniku postępowania rewizyjnego uznany będzie nadal za zdolnego do czynnej służby wojskowej (kat. A.), należy mu ewentualnie odbyte dni ćwiczeń zaliczyć w stosunku dzień za dzień na poczet końcowego okresu następnych ćwiczeń.

§ 392.

Czas spędzony przez powołanego do ćwiczeń wojskowych w izbie chorych (w szpitalu) nie dłużej niż 7 dni, należy wliczyć do czasu trwania bieżących ćwiczeń.

Okresów choroby ponad 7 dni, nie zalicza, się na poczet ćwiczeń wojskowych. Takich oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy należy po 7-ym dniu choroby zwolnić z ćwiczeń. Jeżeli zostali oni w czasie odbywania ćwiczeń oddani do wojskowych zakładów leczniczych celem leczenia, powinni być leczeni i żywieni na warunkach, przysługujących osobom wojskowym w służbie czynnej do czasu, gdy stan ich zdrowia zezwoli na wypisanie z zakładu leczniczego.

Oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy, zwolnionych z ćwiczeń wojskowych z powodu chorób ponad 7 dni, należy powołać na najbliższy okres ćwiczeń w tym samym roku kalendarzowym lub w roku następnym, jeśli nie utracili zdolności do czynnej służby wojskowej. W przypadkach chorób ponad 7 dni należy zaliczyć rezerwistom odbyte przed chorobą dni ćwiczeń oraz 7 dni z okresu choroby na poczet końcowego okresu następnych ćwiczeń w stosunku dzień za dzień.

Na okres 7 dni składać się może czas trwania jednego zachorowania lub też kilka zachorowań razem wziętych.

§ 394.

Kary aresztu średniego, ścisłego oraz obostrzonego aresztu domowego, które nakłada się na powołanych do ćwiczeń oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy, należy wykonać dopiero po upływie czasu, przeznaczonego na ćwiczenia wojskowe, jeżeli pozwalają na to względy karności wojskowej; w przeciwnym razie kara musi być niezwłocznie odcierpiana, a czas kary dyscyplinarnej ma być bezpośrednio odsłużony.

W razie uchylenia orzeczenia kary dyscyplinarnej czas kary należy zaliczyć bądź na bieżący, bądź na najbliższy okres ćwiczeń.

Nie należy wliczać do okresu ćwiczeń czasu, który oficer, podoficer lub szeregowiec rezerwy powołany na ćwiczenia wojskowe przepędzi wskutek wyroku sądowego w areszcie śledczym lub w zakładzie karnym.

Opuszczony czas ćwiczeń powinien taki oficer, podoficer lub szeregowiec odsłużyć niezwłocznie po zwolnieniu z aresztu (zakładu karnego).

§ 396.

Powołanie oficerów, podoficerów lub szeregowców rezerwy do dodatkowych ćwiczeń wojskowych następuje według ogólnych przepisów o powoływaniu do odbycia ćwiczeń wojskowych, jeśli Minister Spraw Wojskowych nie wyda w tym względzie odrębnych zarządzeń.

Jeżeli w wyniku zaliczenia częściowo odbytych ćwiczeń (§§ 382, 390, 391, 392 i 395) pozostaje podoficerom (szeregowcom) rezerwy do odbycia przy następnem ćwiczeniu 10 dni lub mniej, nie należy takich rezerwistów powoływać na następne ćwiczenia, a uważać je jako odbyte i jako takie wpisać do dokumentów wojskowych.

D.

Służba w pospolitem ruszeniu.

Do art. 84 - 86.

§ 398.

Postanowienia §§ 359, 360, 362, 363, 364, 368, 372 - 378, 387 ust. 1 i 397 mają analogiczne zastosowanie do oficerów, podoficerów i szeregowców pospolitego ruszenia.

Wojskowym dokumentem osobistym, stwierdzającym służbę w pospolitem ruszeniu, jest dla oficerów książeczka stanu służby oficerskiej, zaś dla podoficerów i szeregowców - książeczka wojskowa lub zaświadczenie wojskowe, wydawane przez właściwe władze wojskowe.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy pospolitego ruszenia mogą otrzymać już w czasie pokoju dokumenty wojskowe, wzywające ich do służby wojskowej na wypadek mobilizacji.

Powołanie oficerów, podoficerów i szeregowców pospolitego ruszenia do służby-wojskowej odbywa się w taki sam sposób jak powołanie oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy.

E.

Koszty przejazdu osób powołanych do służby wojskowej.

Do art. 88.

§ 402.

Osoby powołane do służby wojskowej mają prawo do przejazdu koleją na koszt Skarbu Państwa wówczas, gdy odległość od stacji kolejowej, właściwej dla miejsca zamieszkania, do miejsca, wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby, wynosi 25 klm lub więcej. W tym celu otrzymują one bilet (upoważnienie) na przejazd.

Osoby, powołane do służby wojskowej, których prawo do bezpłatnego przejazdu koleją wskutek usprawiedliwionego niedotrzymania terminu wygasło, mogą zgłaszać się do P. K. U., celem przedłużenia tego prawa.

Zagubienie lub zniszczenie karty powołania nie zwalnia powołanego od stawienia się we właściwej formacji wojskowej w terminie, oznaczonym w karcie powołania. W tych przypadkach należy powołanemu wystawić duplikat karty powołania, jednakże bez biletu na przejazd. W przypadku zagubienia przez powołanego samego biletu na przejazd, nie należy wystawiać nowego biletu. Osoba taka jest obowiązana stawić się w terminie w wyznaczonej formacji wojskowej na własny koszt. Powołany ponosi całkowitą odpowiedzialność za niestawienie się w wyznaczonym terminie w formacji wojskowej z powodu utraty biletu na przejazd lub za opóźnienie stawiennictwa.

Rezerwiści, powołani na ćwiczenia wojskowe obwieszczeniami, są obowiązani odbyć podróż od miejsca zamieszkania do miejsca, wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby, na własny koszt, przyczem koszty przejazdu koleją będą im zwrócone jeżeli:

b)

przedstawią wydane przez zarząd gminy tej miejscowości, z której się do ćwiczeń udali, zaświadczenie, stwierdzające zamieszkanie lub pobyt w tej miejscowości w chwili powołania ich do ćwiczeń wojskowych oraz, że miejscowość ta jest odległa od miejsca, wyznaczonego dla zgłoszenia się do ćwiczeń, o 25 klm lub więcej.

Rezerwiści, powołani na ćwiczenia wojskowe obwieszczeniami, którzy z powodu ubóstwa nie mogą pokryć kosztów przejazdu koleją wówczas, gdy miejsce zamieszkania (pobytu) jest odległe od miejsca, wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby, o 25 klm lub więcej, powinni zwrócić się niezwłocznie do właściwego zarządu gminy, który w porozumieniu z powiatową władzą administracji ogólnej lub z powiatowym komendantem uzupełnień wyda im dokument, uprawniający do kredytowanego przejazdu koleją.

Osoby, powołane do służby wojskowej, których miejsce zamieszkania jest odległe od najbliższej stacji kolejowej o 25 klm lub więcej, powinny być dostarczone do tej stacji kolejowej zbiorowo przez zarządy gmin najtańszemi środkami przewozowemi. Jeżeli między miejscem zamieszkania powołanego, a miejscem wyznaczonem dla zgłoszenia się do służby, niema komunikacji kolejowej, a odległość pomiędzy temi miejscowościami wynosi 25 klm lub więcej, zarząd gminy powinien dostarczyć powołanych (powołanego) najtańszym środkiem przewozowym do miejsca wyznaczonego dla zgłoszenia się do służby.

W obu przypadkach koszty przewozu powołanych osób zostaną zwrócone zarządom gmin ze Skarbu Państwa (z budżetu Ministerstwa Spraw Wojskowych) na podstawie odpowiednich dowodów.

Przejazdy do odbycia służby wojskowej na wezwanie władz wojskowych osób, zamieszkałych stale zagranicą, odbywają się w trybie ustalonym w § 299.

Rozdział XI.

Zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego.

Do art. 89, ustęp 3 i art. 90.

§ 406.

Stwierdzenie faktu posiadania lub uzyskania obcego obywatelstwa (art. 89 ustęp 3) następuje z urzędu lub na prośbę strony, wniesioną do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej za pośrednictwem powiatowej władzy administracji ogólnej, w której listach poborowych proszący został wpisany.

W razie wniesienia takiej prośby, powinien proszący dołączyć dowody, wskazujące na posiadanie obywatelstwa obcego państwa, lub przedstawić te faktyczne i prawne podstawy, na których opiera swe twierdzenie, że posiada obywatelstwo obce.

Osoba, odbywająca czynną służbę wojskową, powinna w razie wniesienia takiego podania dołączyć dowody, stwierdzające, że posiadała obce obywatelstwo jeszcze przed terminem wcielenia do szeregów, albo, że przed tym terminem utraciła obywatelstwo polskie.

Powiatowa władza administracji ogólnej ustala, czy prośba jest poparta wszystkiemi potrzebnemi dowodami i przeprowadza w razie konieczności potrzebne dochodzenia, poczem przedstawia akta sprawy wraz ze swą opinją wojewódzkiej władzy administracji ogólnej.

§ 407.

Stwierdzenie, że dana osoba nie podlega powszechnemu obowiązkowi wojskowemu z tytułu udowodnionego obywatelstwa obcego należy do wojewódzkiej władzy administracji ogólnej.

W razie uzyskania obcej przynależności państwowej przez obywateli polskich, podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, którzy nie byli uprzednio zwolnieni od tego obowiązku z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo, dana osoba musi uzyskać dodatkowo zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego na ogólnych zasadach podanych w §§ 410 - 420.

§ 408.

O stwierdzeniu, że dana osoba nie podlega powszechnemu obowiązkowi wojskowemu z powodu posiadania obywatelstwa obcego, wojewódzka władza administracji ogólnej zawiadamia właściwą powiatową władze administracji ogólnej, która obowiązana jest wydać proszącemu poświadczenie według wzoru Nr. 34.

W zawiadomieniu władzy administracji ogólnej powinien być zawarty nakaz do zwrócenia ewent. posiadanego przez daną osobę dokumentni wojskowego pod rygorem zastosowania środków przymusowych, wyszczególnionych w rozdziale VI rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu przymusowem w administracji (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 342). W przypadku niewykonania żądania zwrotu dokumentu wojskowego w określonym terminie, nakaz władzy administracji ogólnej będzie uważany, jako tytuł egzekucyjny (art. 14 pkt. c) wymienionego rozporządzenia, a w stosunku do opornych będą zastosowane środki przymusowe, wymienione w art. 45 i następnych powołanego rozporządzenia.

Powiatowe władze administracji ogólnej powinny skreślić osoby, zwolnione od powszechnego obowiązku wojskowego z list poborowych, a jeżeli jeszcze nie figurują w tych listach - zarządzić skreślenie ich z rejestru poborowych. O skreśleniach z list poborowych powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, dołączając odebrany wojskowy dokument osobisty. Powiatowy komendant uzupełnień skreśla daną osobę z ewidencji wojskowej niezwłocznie, a jeżeli ona odbywa czynną służbę wojskową - dopiero po zwolnieniu jej z wojska.

§ 409.

Jeżeli wojewódzka władza administracji ogólnej stwierdzi posiadanie lub uzyskanie obcego obywatelstwa u osoby, odbywającej czynną służbę wojskową, powiatowa władza administracji ogólnej obowiązana jest zawiadomić o zwolnieniu takiej osoby od powszechnego obowiązku wojskowego właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, dołączając do zawiadomienia poświadczenie, o którem mowa w § 408. Powiatowy komendant uzupełnień zwraca się niezwłocznie do właściwego dowódcy formacji o zwolnienie danej osoby z czynnej służby wojskowej i doręczenie jej przesłanego poświadczenia.

Dowódca formacji jest obowiązany zwolnić takiego podoficera lub szeregowca najdalej w przeciągu 3 dni od chwili otrzymania dotyczącego zawiadomienia i wydać mu dokument uprawniający do bezpłatnego przejazdu do miejsca zamieszkania.

Jeżeli zwolniony od powszechnego obowiązku wojskowego odbywa karę dyscyplinarna, zwolnienie z szeregów powinno nastąpić z dniem odbycia tej kary.

Okoliczność, że zwolniony od powszechnego obowiązku wojskowego przebywa w wojskowem więzieniu śledczem z powodu zawieszenia nad nim aresztu śledczego lub zarządzenia tymczasowego przytrzymania, tudzież okoliczność, że przebywa w wojskowem więzieniu karnem z powodu odbywania kary na podstawie wyroku sądowego - nie stoi na przeszkodzie w wydawaniu zarządzenia zwolnienia go z czynnej służby wojskowej.

W tych przypadkach dowódca formacji przedstawia sprawę dowódcy okręgu korpusu, który zawiadamia właściwego prokuratora wojskowego o konieczności zwolnienia takiej osoby od powszechnego obowiązku wojskowego.

Jako datę zwolnienia takiej osoby ze służby wojskowej należy przyjąć dzień odstawienia jej z więzienia wojskowego do dyspozycji władz sądowych cywilnych, które powinna nastąpić w ciągu trzech dni od dnia doręczenia prokuratorowi wojskowemu zawiadomienia dowódcy okręgu korpusu. Prokurator wojskowy podaje do wiadomości właściwego dowódcy formacji termin odstawienia takiej osoby do władz sądowych cywilnych.

O zwolnieniu z szeregów osoby, zwolnionej od powszechnego obowiązku wojskowego, dowódca formacji zawiadamia właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, przesyłane mu równocześnie dokumenty ewidencyjne zwolnionego.

Powiatowy komendant, uzupełnień na podstawie otrzymanych dokumentów ewidencyjnych skreśla daną osobę z ewidencji wojskowej i zawiadamia o zwolnieniu jej z szeregów właściwą powiatową władzę administracji ogólnej.

§ 410.

Osoby wyszczególnione w art. 90 ustęp 2 i 3 są obowiązane w razie ubiegania się o obce obywatelstwo uzyskać zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego.

Prośby o zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego z tego tytułu należy wnieść do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

Do prośby należy dołączyć w oryginale lub wiarogodnym odpisie metrykę urodzenia (w braku tejże inny wiarogodny dokument zastępczy), tak swoją, jako też osób, które na zasadzie art. 13 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. (Dz. U. R. P. Nr. 7, poz. 44) mają z nim utracić obywatelstwo polskie, metrykę ślubu, jeśli pozostaje w związku małżeńskim i dowód obywatelstwa polskiego.

W razie ubiegania się o obce obywatelstwo należy przedłożyć przyrzeczenie przyjęcia do związku obcego państwa, jeśli to w myśl przepisów obowiązujących w innem państwie jest możliwe.

Osoby małoletnie oraz inne osoby, ograniczone w zdolności do działań prawnych, powinny wykazać zgodę swego ustawowego zastępcy.

Powiatowe władze administracji ogólnej przesyłają otrzymane prośby po ewentualnem przeprowadzeniu dochodzeń, jakie uznają za potrzebne do właściwych powiatowych komendantów uzupełnień.

§ 411.

Powiatowi komendanci uzupełnień powinni otrzymane prośby o zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo uzupełnić wyciągiem ewidencyjnym (o ile taka osoba w ewidencji wojskowej figuruje), poczem należy je przedłożyć właściwemu dowódcy okręgu korpusu do rozstrzygnięcia.

Jeżeli proszący podlega wcieleniu do szeregów w najbliższym terminie wcielenia, albo jeżeli mu już została wysłana karta powołania, lub gdy nastąpiło już wcielenie jego do szeregów, powiatowy komendant uzupełnień jest obowiązany wymienić te okoliczności w aktach.

§ 412.

Dowódca okręgu korpusu po porozumieniu się z właściwą wojewódzką władzą administracji ogólnej, a na obszarze m. st. Warszawy - z Komisarzem Rządu na m. st. Warszawę - powinien udzielać zwolnień od powszechnego obowiązku wojskowego zasadniczo we wszystkich przypadkach, gdy wojewódzka władza administracji ogólnej taki wniosek stawia, z wyjątkiem przypadku, przewidzianego w ustępie 4 art. 90 oraz przypadków istnienia innych ważnych względów natury wojskowej (np. zamierzone powołanie petenta do czynnej służby wojskowej w najbliższym terminie wcielenia).

§ 414.

Zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo jest ważne na przeciąg jednego roku.

Jeżeli zainteresowany dostarczy dowodów, że z przyczyn od niego niezależnych nie mógł uzyskać obcego obywatelstwa w terminie ważności zwolnienia, właściwa władza wojskowa w porozumieniu z właściwą władzą administracji ogólnej może zwolnienie przedłużyć na okres jeszcze jednego roku.

W wyjątkowych przypadkach, wywołanych okolicznościami, niezależnemi od zainteresowanej osoby, Minister Spraw Wojskowych może w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych przedłużyć czas trwania zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego.

Czasokres udzielonego zwolnienia liczy się od chwili doręczenia zainteresowanemu odnośnego poświadczenia.

§ 416.

Fakt zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo, powiatowa władza administracji ogólnej poleca wpisać do rubryki "uwagi" rejestru poborowych, jeżeli zwolnienie dotyczy osoby w wieku przedpoborowym, zaś w stosunku do osób, które są ujęte do list poborowych - do rubryki "uwagi" listy poborowej, zawiadamiając o tem właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, który uzupełnia odpowiednio ewidencję wojskową. Dokumenty wojskowe zwolnionych od powszechnego obowiązku wojskowego, powiatowa władza administracji ogólnej ma im odebrać i przesłać do powiatowej komendy uzupełnień łącznie z powyższem zawiadomieniem.

§ 417.

W czasie trwania zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo stosunek do służby wojskowej danych osób nie może ulegać żadnym zmianom, jak również nie mogą one otrzymywać kart mobilizacyjnych, ani być powołane do ćwiczeń wojskowych lub do zebrań kontrolnych.

Skreślenie tych osób z ewidencji - wojskowej następuje dopiero po stwierdzeniu przez powiatowe władze administracji ogólnej nabycia przez te osoby obcego obywatelstwa.

§ 418.

Jeżeli władze administracji ogólnej wypowiedziały się przeciwko uwzględnieniu prośby, albo stwierdziły, że petent uchyla się od powszechnego obowiązku wojskowego lub, jeżeli powiatowy komendant uzupełnień stwierdzi, że, dana osoba podlega wcieleniu do szeregów w najbliższym terminie wcielenia, albo że osobie tej została wysłana karta powołania, albo że nastąpiło już wcielenie jej do szeregów (§ 411 ustęp 2), - dowódca okręgu korpusu powinien prośbę o zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego załatwić odmownie.

§ 420.

O decyzji odmownej dowódca okręgu korpusu zawiadamia właściwą powiatową władzę administracji ogólnej, zwracając jej akta sprawy.

Powiatowa władza administracji ogólnej zawiadamia o odmownej decyzji proszącego, któremu przysługuje prawo odwołania się od tej decyzji do Ministra Spraw Wojskowych w ciągu 14 dni od dnia jej doręczenia. Odwołanie powinno być wniesione przez powiatową władzę administracji ogólnej, która skieruje sprawę do tego dowódcy okręgu korpusu, który wydał decyzję odmowną.

Po otrzymaniu odwołania dowódca okręgu korpusu przedkłada sprawę Ministrowi Spraw Wojskowych, który decyduje ostatecznie w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych. Decyzje Ministra Spraw Wojskowych będą przesłane wraz z aktami sprawy do właściwego dowódcy okręgu korpusu, który je skieruje do właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

§ 421.

Poświadczenia, wydane w myśl § 415, powiatowe władze administracji ogólnej zapisują do rejestru poświadczeń, przewidzianego w art. 15 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 1920 r. (Dz. U. R. P. Nr. 52, poz. 320).

W przypadku wydania poświadczenia o utracie obywatelstwa polskiego należy zarządzić jednocześnie dokonanie stosownej adnotacji w rejestrze mieszkańców gminy zamieszkania.

Powiatowe władze administracji ogólnej są obowiązane ponadto prowadzić i utrzymywać w aktualności ewidencję osób zwolnionych od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo.

Po wygaśnięciu ważności wydanego poświadczenia o zwolnieniu od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo powinna powiatowa władza administracji ogólnej zbadać czy dana osoba uzyskała obce obywatelstwo, o ile władza ta nie została o tem zawiadomiona przez zainteresowanego. W przypadku stwierdzenia nabycia obywatelstwa obcego należy zawiadomić o tem właściwego powiatowego komendanta uzupełnień. jeśli dana osoba jest prowadzona w ewidencji wojskowej.

Jeżeli dochodzenia wykażą, że dana osoba nie uzyskała w przewidzianym, terminie obcego obywatelstwa, lecz wyjechała zagranicę, należy okoliczność tę podać również do wiadomości właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień.

§ 422.

Osoby, które z tytułu zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego nie zgłosiły się do rejestru poborowych, powinny być wpisane z urzędu do rejestru właściwych roczników, przyczem w rubryce "uwagi" należy wpisać fakt zwolnienia tych osób od powszechnego obowiązku wojskowego z tytułu ubiegania się o obce obywatelstwo. Nazwiska tych osób podają zarządom gmin powiatowe władze administracji ogólnej na podstawie rejestru poświadczeń, przewidzianego w § 421, ustęp 1.

§ 423.

Osoby, które w okresach, przewidzianych dla powyższych zwolnień nie nabyły obywatelstwa obcego, podlegają po upływie tych okresów ponownie powszechnemu obowiązkowi wojskowemu na ogólnych zasadach. Osoby, obowiązane do poboru, powinny być przez powiatowe władze administracji ogólnej przedstawione komisji poborowej w najbliższym terminie jej urzędowania.

Osoby, obowiązane do odbycia czynnej służby wojskowej, podlegają wcieleniu do szeregów na ogólnych zasadach.

Osobom, należącym do rezerwy lub do pospolitego ruszenia powiatowy komendant uzupełnień Wydaje obowiązujący wojskowy dokument osobisty.

§ 424.

Osoby, które uzyskały przewidziane w art. 90 zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego, tracą obywatelstwo polskie na zasadzie art. 11 ustawy z dnia 11 stycznia 1920 r. (Dz. U. R. P. Nr. 7, poz. 44). z chwilą nabycia obywatelstwa obcego. Osoby, które uzyskały obce obywatelstwo bez otrzymania wspomnianego zwolnienia, tracą obywatelstwo polskie tylko wówczas, gdy będzie im udzielone zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego. Zwolnienia te mogą być także udzielane z urzędu przez Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

Do art. 92.

Rozdział XII.

O zawieraniu małżeństw przez osoby, obowiązane do służby wojskowej.

Do art. 93.

§ 426.

Osoby pełniące czynną służbę wojskową lub urlopowane w myśl art. 74 lub urlopowane na ściśle określony termin wskutek czasowej niezdolności do czynnej służby wojskowej muszą dla zawarcia związku małżeńskiego uzyskać zezwolenie władz wojskowych W trybie ustalonym w §§ 91 - 93 rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych z dnia 17 marca 1933 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. R. P. Nr. 20, poz. 132) lub w trybie ustalonym w art. 14 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o służbie wojskowej podofcerów i szeregowców marynarki wojennej z dnia 7 marca 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 12, poz. 85).

Rozdział XIII.

Wyjazdy zagranicą osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu.

Do art. 94.

§ 427.

Z pośród osób, podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, muszą w razie zamierzonego wyjazdu zagranicę uzyskać zezwolenie władz wojskowych na otrzymanie paszportu zagranicznego następujące osoby:

§ 428.

Osobom, wyszczególnionym w § 427 udzielają zezwoleń na wyjazdy zagranicę właściwi powiatowi komendanci uzupełnień na następujących zasadach:

a)

osobom, wyszczególnionym w § 427 pkt. a), b) i c) - bez ograniczeń, jeżeli wyjazd ma charakter okolicznościowy lub następuje w celu kształcenia się w zagranicznych zakładach naukowych i jeżeli w okresie zamierzonego przebywania zagranicą nie jest przewidziane powołanie danej osoby do czynnej służby wojskowej, zaś w drodze wyjątku, jeżeli wyjazd ma charakter stały (emigracja, cele zarobkowe), a konieczność wyjazdu zostanie stwierdzona przez właściwe władze emigracyjne, pośrednictwa pracy lub przez powiatową władzę administracji ogólnej;

§ 430.

Podoficerowie i szeregowcy, odbywający czynną służbę wojskową, mogą otrzymać zezwolenie na wyjazd zagranicę w sposób, przewidziany w rozporządzeniu Ministra Spraw Wojskowych z dnia 17 marca 1933 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta. Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. R. P. Nr. 20, poz. 132) lub w rozporządzeniu wykonawczem do rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców marynarki wojennej (Dz. U. R. P. z 1933 r. Nr. 12, poz. 85).

§ 431.

Osoby, zamierzające wyjechać zagranicę, które w myśl § 427 muszą na to uzyskać zezwolenie od władz wojskowych, powinny wnieść do właściwej powiatowej komendy uzupełnień podania o zezwolenie. Do podania o takie zezwolenie należy dołączyć w oryginale wojskowy dokument osobisty lub inny dokument, stwierdzający stosunek do powszechnego obowiązku wojskowego, jak również dowody, stwierdzające konieczność wyjazdu (§ 428 pkt. a), albo zaświadczenia właściwych władz, uczelni, instytucyj, związków sportowych lub społecznych, stwierdzające ceł zamierzonego wyjazdu.

Osoby, wyjeżdżające zagranicę w celu kształcenia się mają dołączyć do podania dowód, stwierdzający uczęszczanie do zagranicznego zakładu naukowego lub zawiadomienie takiego zakładu naukowego, że proszący może być do niego przyjęty albo, że dla zapisania się do danego zakładu naukowego musi przyjechać osobiście.

§ 432.

W uwzględnieniu wyjątkowych okoliczności, zniewalających zainteresowane osoby do natychmiastowego wyjazdu zagranicę w tych przypadkach, gdy miejsce chwilowego pobytu jest znacznie oddalone od siedziby właściwej powiatowej komendy uzupełnień, mogą udzielić zezwoleń na wyjazd zagranicę najbliższe powiatowe komendy uzupełnień. W takich przypadkach proszący musi udowodnić konieczność natychmiastowego wyjazdu oraz przedstawić oryginalny dokument, stwierdzający jego stosunek do służby wojskowej. Władza udzielająca zezwolenia powinna powiadomić o tem natychmiast właściwą powiatową komendę uzupełnień.

§ 434.

Osoby, podlegające powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, które w myśl § 427 nie potrzebują na wyjazd zagranicę zezwoleń władz wojskowych, otrzymują paszporty zagraniczne na następujących zasadach:

c)

podoficerowie i szeregowcy rezerwy i pospolitego ruszenia (również korzystający z ulgi w myśl art. 57) - we wszystkich wypadkach bez ograniczeń.

Wymienione wyżej osoby w razie ubiegania się o paszport zagraniczny są obowiązane przedstawić właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej wojskowy dokument osobisty lub inny dokument w oryginale, stwierdzający stosunek do powszechnego obowiązku wojskowego, o ile obowiązane są posiadać takie dokumenty. W razie nieprzedłożenia takiego dokumentu powiatowa władza administracji ogólnej przed wydaniem paszportu zagranicznego obowiązana jest ewentualnie w porozumieniu z właściwym powiatowym komendantem uzupełnień wyjaśnić lub uregulować stosunek danej osoby do służby wojskowej.

§ 436.

Obywatele polscy stale zamieszkali na obszarze W. M. Gdańska, a podlegający powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, jeżeli w razie zamierzonego wyjazdu poza obszar W. M. Gdańska i Rzeczypospolitej muszą uzyskać na taki wyjazd zgodnie z § 427 zezwolenie władz wojskowych, powinni zwracać się o nie do powiatowej komendy uzupełnień w Gdyni, która będzie załatwiać podania przy stosowaniu postanowień niniejszego rozdziału.

Osoby, przebywające czasowo na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, jeżeli pragną wyjechać stamtąd zagranicę, powinny zwracać się o zezwolenie do powiatowego komendanta uzupełnień, właściwego dla miejsca zamieszkania w kraju, jeżeli w myśl § 427 wymagane jest od nich zezwolenie władz wojskowych na wyjazd zagranicę.

§ 438.

Osobom, przebywającym czasowo zagranicą, a podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu wydają i przedłużają paszporty zagraniczne urzędy konsularne stosownie do instrukcji Ministra Spraw Zagranicznych.

Przedłużenie przez urzędy konsularne paszportów zagranicznych, wydanych w kraju osobom stale zamieszkałym zagranicą, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, jak również czasowo przebywającym zagranicą, wyszczególnionym w § 434 pkt. c), następuje bez porozumienia się z władzami w kraju.

Wszystkim innym osobom, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, a przebywającym czasowo zagranicą, mogą urzędy konsularne przedłużyć paszporty zagraniczna na okres dłuższy od 14 dni tylko za zezwoleniem właściwej władzy w kraju, a mianowicie:

b)

osobom, wymienionym w § 434 pkt. a) i b) za zezwoleniem właściwej powiatowej władzy administracji ogólnej.

Osobom, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu zamieszkałym stale w krajach europejskich w rozumieniu § 263, o ile zamierzają wyjechać do krajów pozaeuropejskich, paszporty zagraniczne wydają urzędy konsularne bez porozumienia się z władzami w kraju.

Osobom, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, przebywającym czasowo zagranicą, mogą być wydawane paszporty zagraniczne tylko do krajów europejskich.

Postanowienia tego paragrafu nie naruszają obowiązujących przepisów paszportowych.

§ 440.

Powiatowe władze administracji ogólnej mają co miesiąc przesyłać do właściwej powiatowej komendy uzupełnień wykaz osób, podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu i ujętych do ewidencji wojskowej, które zgodnie z niniejszemi przepisami otrzymały paszporty zagraniczne bez zezwoleń władz wojskowych.

Wykazy te powinny zawierać:

§ 441.

Wydanie zezwoleń na wyjazd zagranicę, jak również paszportów zagranicznych wstrzymują upoważnione niniejszemi przepisami władze (powiatowi komendanci uzupełnień, powiatowe władze administracji ogólnej, urzędy konsularne) z chwilą zarządzenia, poboru, powołania do jakiejkolwiek służby wojskowej lub do zebrań kontrolnych, lecz jedynie w stosunku do osób, objętych danem wezwaniem. Wstrzymanie to trwa do czasu zadośćuczynienia danemu obowiązkowi wojskowemu.

Postanowienia ustępu 1 nie wykluczają możności stosowania postanowień § 434 pkt. b).

Minister Spraw Wojskowych może w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych także w czasie pokoju zarządzić czasowe zupełne wstrzymanie wydawania zezwoleń na wyjazdy zagranicę, jak również paszportów osobom, podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, w zakresie i na czas, który uzna za potrzebny w interesie Państwa.

Minister Spraw Wojskowych może w porozumieniu z Ministrami: Spraw Wewnętrznych oraz Opieki Społecznej ustalić inne warunki wyjazdu zagranicę dla osób, podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu, a wyjeżdżających zagranicę na roboty sezonowe.

§ 443.

Z chwilą ogłoszenia mobilizacji następuje ogólne wstrzymanie zezwoleń na wyjazd zagranicę i paszportów zagranicznych wszystkim osobom podlegającym powszechnemu obowiązkowi wojskowemu.

Jeżeli osoby te otrzymały zezwolenie na wyjazd zagranicę lub paszporty zagraniczne przed ogłoszeniem mobilizacji nie należy dopuścić do wyjazdu ich z granic Państwa.

Z chwilą ogłoszenia mobilizacji osoby podlegające powszechnemu obowiązkowi wojskowemu mogą otrzymać paszport zagraniczny wyłącznie na podstawie zezwolenia Ministra Spraw Wojskowych.

Rozdział XIV.

O obowiązku meldunkowym i o zebraniach kontrolnych.

Do art. 95.

§ 445.

Osoby, wyszczególnione w art. 95 podlegają obowiązkowi zameldowania i wymeldowania w następujących przypadkach:

§ 446.

Niezależnie od obowiązku, określonego w § 445 osoby wyżej wymienione obowiązane są w przypadkach:

b)

przyjazdu z zagranicy

zgłaszać się osobiście do właściwych urzędów meldunkowych w przeciągu 8 dni od chwili przybycia do nowego miejsca zamieszkania lub od chwili przyjazdu z zagranicy do jednej z miejscowości na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeżeli ważne okoliczności uniemożliwiają dopełnienia obowiązku osobistego zgłoszenia się we właściwym urzędzie meldunkowym w przypadkach przewidzianych w poprzednim ustępie, obowiązek ten może być wykonany w określonym terminie w formie pisemnej.

Jako właściwy należy uważać urząd meldunkowy w nowem miejscu zamieszkania.

§ 447.

Osoby wyszczególnione w § 445, które odbywają częste podróże zagranicę, a są znane właściwym władzom administracji ogólnej, mogą być zwolnione przez te władze od obowiązku każdorazowego zgłaszania się w urzędzie meldunkowym (§ 446) po przyjeździe -z zagranicy, jeżeli zabezpieczą i udowodnią możliwość należytego i niezwłocznego doręczenia im wszelkich rozkazów wojskowych.

Zwolnień tych udzielają powiatowe władze administracji ogólnej, właściwe dla miejsca zamieszkania danej osoby.

§ 449.

Urzędy meldunkowe mają podawać do wiadomości właściwych powiatowych komendantów uzupełnień zapomocą kart meldunkowych zawiadomienia meldunkowe, uskutecznione w mysi §§ 445 i 446 przez:

§ 450.

Osoby, wyszczególnione w art. 95, które wyjeżdżają zagranicę do krajów europejskich lub położonych poza Europą, albo które wyjeżdżają na obszar Wolnego Miasta Gdańska, są obowiązane zgłosić swój przyjazd do miejscowości zagranicznej we właściwym urzędzie konsularnym, zaś przyjazd do Gdańska - w Komisarjacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku, ustnie lub pisemnie w terminie do 14 dni od daty przyjazdu.

Jeżeli w danem państwie niema przedstawicieli dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej, należy przesłać zawiadomienie o przybyciu w powyższym terminie listem poleconym do zarządu gminy (urzędu meldunkowego) tej miejscowości, z której dana osoba wyjechała zagranicę.

§ 451.

Osoby, przebywające zagranicą lub na obszarze Wolnego Miasta Gdańska stale albo czasowo, obowiązane są zawiadamiać o każdej zmianie miejsca zamieszkania (pobytu, adresu) w przeciągu 14 dni właściwy urząd konsularny Rzeczypospolitej Polskiej (Komisarjat Generalny Rzeczypospolitej w Gdańsku).

Osoby te podlegają za przekroczenie przepisów meldunkowych postanowieniom, wymienionym w § 310, jak długo przebywają zagranicą. Po powrocie do kraju będą one pociągnięte do odpowiedzialności karnej w myśl art. 100 pkt. 2 ustawy.

§ 452.

Urzędy (konsularne Rzeczypospolitej Polskiej (Komisarjat, Generalny Rzeczypospolitej w Gdańsku) obowiązane są prowadzić zgłoszone zmiany meldunkowe w myśl instrukcji Ministra Spraw Zagranicznych, wydanej w porozumieniu z Ministrami Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych. Potwierdzenia o dokonaniu obowiązku meldunkowego mają być uskutecznione w taki sam sposób, jaki przewidziany jest dla urzędów meldunkowych w kraju w § 448.

Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej (Komisarjat Generalny w Gdańsku) zawiadamiają o dokonanych zgłoszeniach:

b)

właściwe powiatowe komendy uzupełnień, jeżeli zgłoszenia uskutecznione zostały przez:

1) oficerów zawodowych w stanie spoczynku, oficerów rezerwy, pospolitego ruszenia,

2) podoficerów zawodowych w stanie spoczynku, podoficerów i szeregowców rezerwy lub pospolitego ruszenia,

3) osoby zakwalifikowane do kategorji A, które nie odbyły jeszcze obowiązkowej czynnej służby wojskowej,

4) osoby urlopowane w myśl art. 74 tudzież urlopowane z powodu czasowej niezdolności do służby wojskowej,

5) osoby, wykluczone w myśl art. 9 od służby wojskowej.

Zawiadomienia powyższe mają być uskutecznione zapomocą wojskowej karty rejestracyjnej (wzór Nr. 11).

§ 453.

Zgłoszenia meldunkowe wojskowe, dotyczące osób, w wieku przedpoborowym, wykorzystują zarządy gmin, dla uzupełnienia rejestrów poborowych. W ten sam sposób wykorzystują urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej (Komisarz Generalny w Gdańsku) zgłoszenia meldunkowe wojskowe osób w wieku przedpoborowym, zamieszkałych stale lub czasowo przebywających zagranicą oraz na obszarze Wolnego Miasta Gdańska.

Zgłoszenia meldunkowe, dotyczące osób w wieku poborowym, które albo nie stawały jeszcze do poboru, albo które przy poborze zostały zakwalifikowane do kategorji B, wykorzystują powiatowe władze administracji ogólnej dla uzupełnienia list poborowych.

Sposób wykorzystania zgłoszeń meldunkowych przez władze wojskowe ustali instrukcja Ministra Spraw Wojskowych.

Do art. 96.

§ 454.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy oraz pospolitego ruszenia, którzy nie uczynią zadość obowiązkowi osobistego zgłoszenia się w sprawach wojskowych na wezwanie władz wojskowych, będą pociągani do odpowiedzialności karnej przez sąd wojskowy, a w przypadkach mniejszej wagi - do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Pozatem przysługuje powiatowemu komendantowi uzupełnień prawo zarządzenia przymusowego doprowadzenia powyżej wymienionych osób do władz wojskowych przez powiatowe władze administracji ogólnej.

Do art. 97.

§ 456.

Minister Spraw Wojskowych ustala terminy zebrań (raportów) kontrolnych i określa kategorje oficerów, podoficerów oraz szeregowców rezerwy i pospolitego ruszenia, które tym zebraniom (raportom) podlegają.

W niedziele i święta kościoła rzymsko - katolickiego obrządku łacińskiego, w okolicach, zamieszkałych w znacznej liczbie przez obywateli obrządku grecko-katolickiego, w święta tego obrządku, w okolicach zamieszkałych w większości przez obywateli wyznań niekatolickich lub niechrześcijańskich przez państwo uznanych, w najuroczystsze święta tych wyznań, w święta narodowe, oraz w czasie przeprowadzania wyborów do ciał ustawodawczych i samorządowych, - nie należy urządzać zebrań (raportów) kontrolnych.

§ 457.

Zebrania kontrolne odbywają się zasadniczo w siedzibie powiatowych władz administracji ogólnej.

Zebrania kontrolne mogą być przeprowadzone na wniosek właściwej władzy administracji ogólnej również w miejscowościach znajdujących się poza siedzibą tych władz pod warunkiem jednak, że władze administracji ogólnej zapewnią władzom wojskowym:

§ 458.

Zebrania kontrolne należy przeprowadzać zasadniczo w budynkach wojskowych, a w razie niemożności - w budynkach rządowych lub samorządowych, wyznaczonych przez powiatowe władze administracji ogólnej.

W razie niemożności uzyskania lokali w takich budynkach, mogą być użyte dla zebrań kontrolnych lokale w budynkach prywatnych w pierwszym rzędzie takie, których przejściowe zajęcie dla powyższych celów nie pociągnie za sobą świadczeń ze strony Skarbu Państwa.

W przypadku przeznaczenia na zebrania kontrolne budynków rządowych lub prywatnych, przygotowanie odpowiednich lokali z potrzebnym sprzętem biurowym, opałem i światłem jest obowiązkiem powiatowej władzy administracji ogólnej, z którą porozumiewa się w tej sprawie powiatowy komendant uzupełnień. Koszty zaopatrzenia tych lokali w opał i światło, jak również koszty ewentualnego najmu lokalu prywatnego ponoszą władze wojskowe.

§ 462.

Powołani do zebrań (raportów) kontrolnych maja ogłosić się w oznaczonym terminie i miejscu na koszt własny. Czynności związane z zebraniami (raportami) kontrolnemi mają być w stosunku do wezwanych osób ukończone w tym samym dniu, w którym się one stawiły.

Do zebrań i raportów kontrolnych należy zgłosić się z książeczką wojskową (książeczką stanu służby oficerskiej), kartą mobilizacyjną i innemi posiadanemi dokumentami wojskowemi oraz z dowodami, uzasadniającemi konieczność poprawek w wojskowych dokumentach osobistych.

Oficerowie, powołani do raportów kontrolnych obowiązani są zgłosić się w umundurowaniu wojskowem (strój służbowy), z bronią boczną oraz oporządzeniem połowem.

Osoby, które bez uzasadnionych przyczyn nie stawią się do zebrań (raportów) kontrolnych w oznaczonym terminie i miejscu, pociągnięte będą do odpowiedzialności karnej przed sądami wojskowemi, a w przypadkach mniejszej wagi do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

§ 466.

Od obowiązku stawienia się do zebrań (raportów) kontrolnych są zwolnieni z urzędu:

§ 467.

Osoby, wymienione w § 466 pkt. a), b), f) - są całkowicie zwolnione od obowiązku stawienia się do zebrań (raportów) kontrolnych w czasie pozostawania ich na właściwych stanowiskach służbowych lub przebywania zagranicą, zaś wymienione w § 466 pkt. e) - na czas pozostawania w areszcie lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Osoby, powracające z zagranicy, których roczniki obowiązane były zgłosić się do zebrań (raportów) kontrolnych, powinny obowiązek zgłoszenia się wykonać we właściwej powiatowej komendzie uzupełnień w ciągu miesiąca od dnia powrotu do kraju.

§ 468.

Oficerowie, podoficerowie i szeregowcy rezerwy lub pospolitego ruszenia mogą być zwolnieni od stawienia się w danym roku do zebrań (raportów) kontrolnych:

c)

w razie konieczności odbycia podróży w okresie zebrań (raportów) kontrolnych, celem załatwienia spraw osobistych lub zawodowych, nie dających się odłożyć na inny termin, o ile okoliczność ta będzie udowodniona dokumentami oraz potwierdzeniem właściwej władzy administracji ogólnej o prawdziwości podanych motywów.

Prośby o zwolnienie od obowiązku stawienia się do zebrań (raportów) kontrolnych z dołączeniem wskazanych wyżej dokumentów należy wnosić do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, który udziela tych zwolnień.

Oficerowie rezerwy i pospolitego ruszenia, powołani do raportów kontrolnych zapomocą imiennych kart powołania przez formacje wojskowe, wnoszą powyższe prośby do dowódcy formacji, który ich powołał. Dowódca tej formacji załatwia te podania we własnym zakresie.

§ 469.

W przypadkach, wymienionych w § 468 pkt. a), b), c) - gdy podoficer lub szeregowiec rezerwy (pospolitego ruszenia) z powodu krótkiego czasu nie mógł w porę wnieść prośby o zwolnienie od obowiązku stawienia się na zebrania kontrolne, powinien przełożony gminy przedłożyć oficerowi prowadzącemu zebraniu kontrolne świadectwo albo urzędowo potwierdzony dowód, usprawiedliwiający niemożność osobistego stawienia się danego podoficera (szeregowca) na zebrania kontrolne.

Oficer, prowadzący zebrania kontrolne, zatrzymuje dowody, usprawiedliwiające niestawiennictwo i udziela zwolnienia.

Oficerowie rezerwy i pospolitego ruszenia składają w takich przypadkach najpóźniej w dniu raportu kontrolnego pisemny meldunek wraz z dowodami właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień, a jeżeli powołani byli imiennemi kartami powołania do formacji wojskowej - dowódcy tej formacji.

§ 472.

Zebrania kontrolne mają być przeprowadzone gminami, przy zachowaniu kolejności zgłoszenia się poszczególnych gmin.

Stawienie się oficerów, podoficerów i szeregowców rezerwy lub pospolitego ruszenia do zebrań (raportów) kontrolnych należy wpisać do osobistych dokumentów wojskowych.

Oficer, prowadzący zebrania kontrolne, może w razie potrzeby zatrzymać osobiste dokumenty wojskowe podoficerów i szeregowców powołanych do zebrań kontrolnych, celem uskutecznienia odpowiednich zmian przez powiatową komendę uzupełnień. W razie zatrzymania tych dokumentów lub też gdy podoficer albo szeregowiec rezerwy (pospolitego ruszenia) stawił się do zebrań kontrolnych bez osobistego dokumentu wojskowego, oficer prowadzący zebranie kontrolne wydaje danej osobie odpowiednie poświadczenie.

§ 473.

Jeżeli obowiązani do zebrań kontrolnych nie byli obecni przy rozpoczęciu urzędowania i stawili się na nie dopiero w czasie jego trwania lub też po terminie im wyznaczonym, oficer prowadzący zebranie powinien ich mimo to poddać kontroli w dniu zgłoszenia się.

Osoby, które nie usprawiedliwią swego opóźnienia na zebrania kontrolne lub których usprawiedliwienia oficer przeprowadzający zebranie kontrolne uzna za niewystarczające, mają być przez niego ukarane w myśl obowiązujących wojskowych przepisów dyscyplinarnych.

§ 475.

Prośby i zażalenia wniesione przez oficerów rezerwy i pospolitego ruszenia podczas raportów kontrolnych załatwia osobiście oficer, prowadzący raporty kontrolne, jeżeli to leży w jego kompetencji, w przeciwnym razie przedstawia je właściwym władzom przełożonym.

Prośby lub zażalenia podoficerów i szeregowców rezerwy (pospolitego ruszenia), ustne i pisemna, które mają związek ze służbą wojskową, przyjmuje oficer, prowadzący zebrania kontrolne i przedstawia je do rozpatrzenia właściwemu powiatowemu komendantowi uzupełnień.

§ 476.

Oficer prowadzący zebrania kontrolne ma w stosunku do podoficerów i szeregowców, wezwanych do zebrań kontrolnych, a obecnych na zebraniach, prawa dyscyplinarne dowódcy pododdziału.

Jeżeli jednak przysługujące mu prawa dyscyplinarne przyznają za niski wymiar kary w stosunku do przewinienia popełnionego przez podoficera (szeregowca) podczas zebrania kontrolnego, wówczas sporządza on odpowiedni raport i przesyła go wraz z obwinionym do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, który wymierza mu karę dyscyplinarną wyższą, w granicach swych uprawnień dyscyplinarnych.

§ 477.

Kary dyscyplinarne, nałożone na podoficerów i szeregowców rezerwy (pospolitego ruszenia) za nieusprawiedliwione opóźnienie się na zebrania kontrolne oraz przewinienia popełnione w czasie trwania zebrań kontrolnych, należy wykonywać bezzwłocznie:

§ 484.

Powiatowy komendant uzupełnień sporządza po ukończeniu zebrań kontrolnych imienne wykazy podoficerów i szeregowców rezerwy (pospolitego ruszenia), którzy nie zgłosili się do zebrań (zasadniczych i dodatkowych). Wykazy te, sporządzone według gmin, powiatowy komendant uzupełnień przesyła po ukończeniu akcji zebrań kontrolnych do powiatowych władz administracji ogólnej. Władze tę obowiązane są zarządzić na tej podstawie natychmiastowe poszukiwanie wymienionych osób, ujętych dostawić do powiatowej komendy uzupełnień, zaś co do innych - nadesłać wyczerpujące wyjaśnienia z dołączeniem odpowiednich dowodów (np. metryka śmierci i t. p.).

Nazwiska oficerów rezerwy i pospolitego ruszenia, którzy nie zgłosili się do raportów kontrolnych w formacji wojskowej podaje dowódca formacji do wiadomości powiatowego komendanta uzupełnień, celem przymusowego dostawienia tych oficerów za pośrednictwem powiatowych władz administracji ogólnej i pociągnięcia ich do odpowiedzialności w myśl § 462 ustęp ostatni.

Rozdział XV.

Przepisy końcowe i przejściowe.

Do art. 116.

§ 485.

Zaliczeniu na poczet obowiązkowej czynnej służby wojskowej podlega czas czynnej służby wojskowej, odbytej:

b)

w polskich formacjach wojskowych (ochotniczych), uznanych przez Państwo Polskie, a to: w regjonach polskich, w polskim korpusie posiłkowym, w polskiej sile zbrojnej, w I, II i III korpusie wschodnim, w wojskach polskich we Francji i we Włoszech, w dywizji gen. Żeligowskiego, formacjach polskich na Syberji, na Murmanie, w Odesie i w Finlandji, w polskiej organizacji wojskowej (P. O. W.) oraz w formacjach powstańczych wielkopolskich i śląskich; c) w armjach państw zaborczych, a mianowicie: w armji rosyjskiej - przed 1 listopada 1917 r., w armji austro-węgierskiej - przed 1 listopada 1918 r., w armji niemieckiej - przed 27 grudnia 1918 r.

Służba odbyta w polskich formacjach wojskowych, nie wyszczególnionych w pkt. b) oraz w oddziałach byłej armji rosyjskiej w czasie od 1 listopada 1917 r. do 1 listopada 1918 r. może być zaliczona jedynie po wydaniu indywidualnej decyzji przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 488.

Obywatele polscy, którzy wykażą nadanie im stopnia oficerskiego w armjach obcych lub formacjach polskich, uznanych przez Państwo Polskie, a nie zostaną uznani za oficerów wojska polskiego, otrzymują z urzędu zaświadczenie o zwolnieniu od wszelkiej służby wojskowej.

W zaświadczeniu należy stwierdzić, że proszący wykazał posiadanie stopnia oficerskiego, że stopień ten nie został mu zatwierdzony w wojsku polskiem oraz, że w myśl art. 118 jest zarówno na czas pokoju jak i na czas wojny zwolniony od obowiązkowej czynnej służby wojskowej, służby w rezerwie i pospolitem ruszeniu.

Zaświadczenia te wydaje właściwy powiatowy komendant uzupełnień na podstawie decyzji Ministra Spraw Wojskowych o nieuznaniu danej osoby za oficera wojska polskiego.

§ 489.

Osoby wymienione w § 488, które w razie wojny pragną być przyjęte do służby wojskowej w charakterze szeregowców ochotników, wnoszą prośby do Ministra Spraw Wojskowych za pośrednictwem powiatowych władz administracji ogólnej, właściwych dla ich miejsca zamieszkania, które prośby te powinny zaopinjować i przesłać właściwym powiatowym komendantom uzupełnień.

W razie przychylnej decyzji Ministra Spraw Wojskowych nastąpi przyjęcie danych osób do czynnej służby w wojsku na zasadach obowiązujących ochotników w czasie wojny.

§ 492.

Zaświadczenia wyszczególnione w § 488 tracą moc obowiązującą z chwilą powołania takich osób do służby wojskowej w charakterze ochotników. Osoby te, o ile nie będzie im nadany stopień oficerski w myśl art. 119 ustęp 2, mogą na własną prośbę otrzymać zaświadczenie ponownie z chwilą zwolnienia ich ze służby wojskowej.

Jeżeli osoby te nie wniosą prośby o ponowne wydanie zaświadczenia, zostaną one zaliczone po zwolnieniu ze służby wojskowej do rezerwy (pospolitego ruszenia), zależnie od wieku, jaki osiągnęły w chwili zwolnienia z szeregów oraz od zdolności fizycznej do służby wojskowej.

Do art. 122.

§ 493.

Do osób stanu urlopowanych należą:

§ 494.

Poza przestępstwami, wymienionemi w art. 122, osoby stanu urlopowanych odpowiadają również za przestępstwa, wskazane w art. 54 kodeksu karnego wojskowego i na warunkach w tym artykule podanych.

W drodze dyscyplinarnej można karać osoby stanu urlopowanych w razie naruszenia przepisów wojskowych wydanych w celu zapewnienia kontroli wojskowej oraz - w przypadkach mniejszej wagi - za popełnione w stosunku służbowym z przełożonym występki z art.: 53, 54 § 2, 58 § 1 i 69 k. k. w.

Przełożonym dyscyplinarnym względem osób stanu urlopowanych jest powiatowy komendant uzupełnień z prawami dowódcy pułku.

Gdy ukaranie dyscyplinarne za przestępstwa wojskowe nie jest dopuszczalne lub gdy powiatowy komendant uzupełnień uważa je za niewystarczające, sporządza on doniesienie, zawierające wyczerpujący opis stanu faktycznego czynu karygodnego i towarzyszących mu okoliczności oraz kieruje je wraz z protokółem przesłuchania sprawcy do prokuratora przy wojskowym sądzie okręgowym.

Kary dyscyplinarne, nałożone na osoby stanu urlopowanych podczas raportu karnego, należy wykonać niezwłocznie po raporcie karnym.

Jeżeli nastąpi aresztowanie osoby stanu urlopowanych, zatrudnionej w służbie państwowej lub samorządowej, powiatowy komendant uzupełnień jest obowiązany zawiadomić niezwłocznie o aresztowaniu bezpośredniego przełożonego danej osoby.

Do art. 123.

§ 496.

Osoby, zwolnione z czynnej służby wojskowej na podstawie art. 123, podlegają ponownie powołaniu do tej służby po zwolnieniu z aresztu śledczego lub po odbyciu kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądowym, jeżeli wyrok lub pobudki czynu karygodnego nie pociągają za sobą wykluczenia od służby wojskowej. Ponownego powołania takich osób do odbycia czynnej służby wojskowej dokonuje właściwy powiatowy komendant uzupełnień, jeśli nie ukończyły 38 lat życia (art. 36).

Czas czynnej służby wojskowej, odbytej przed zwolnieniem z szeregów na podstawie art. 123 zalicza się takim osobom na poczet ustawowego okresu czynnej służby wojskowej w stosunku dzień za dzień.

Rozdział XVI.

Postanowienia przejściowe do niniejszego rozporządzenia.

§ 497.

Zgodnie z art. 36 obowiązane są do stawienia się przed komisją poborową wszystkie osoby w wieku, ustalonym dla powszechnego obowiązku wojskowego, które od dnia 1 listopada 1918 r. podlegały poborowi, lecz do poboru się nie zgłosiły, a ponadto osoby, które nie podlegały wprawdzie poborowi, jednak nie mają dotychczas uregulowanego stosunku do służby wojskowej.

Obowiązek stawienia się do poboru na zasadzie art. 36 nie dotyczy osób, których stosunek do obowiązku służby wojskowej był uregulowany w ostateczny sposób przy akcji zebrań kontrolnych, zarządzonej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 1922 r. (Dz. U. R. P. Nr. 85, poz. 764).

Obywatele polscy, którzy przebywając stale zagranicą, zostali zarejestrowani na podstawie obwieszczenia Ministra Spraw Wojskowych z dnia 29 stycznia 1921 r. (Monitor Polski z dnia 8 lutego 1921 r. Nr. 30) nie są zwolnieni od obowiązku stawienia się do poboru. Na wszystkich tych osobach ciąży obowiązek stawienia się przed komisją poborową zgodnie z art. 36, jak długo znajdują się w wieku, ustalonym dla powszechnego obowiązku wojskowego, jeżeli przyjadą na obszar Wolnego Miasta Gdańska lub Państwa Polskiego na czas dłuższy niż 6 miesięcy.

Nie dotyczy to obywateli polskich, którzy opuścili granice Państwa nielegalnie w celu uchylenia się od służby wojskowej. Osoby te w razie przyjazdu na obszar Wolnego Miasta Gdańska lub Państwa Polskiego są obowiązane do niezwłocznego wykonania powszechnego obowiązku wojskowego na ogólnych zasadach.

§ 498.

Wyłączenia od służby wojskowej, orzeczone na podstawie art. 8 ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku służby wojskowej (Dz. U. R. P. Nr. 61, poz. 609), pozostają nadal w mocy z tem, że wyłączenie orzeczone na zawsze, kończy się po upływie 10 lat od chwili odcierpienia (przedawnienia, darowania) kary.

Do osób skazanych na jedną z kar, wymienionych w art. 8 wspomnianej ustawy, w stosunku do których nie została w swoim czasie powzięta żadna decyzja o wyłączeniu od służby wojskowej, mają zastosowanie postanowienia art. 9 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. R. P. z 1928 r. Nr. 46, poz. 458).

Identyfikator:	Dz.U.1934.83.757
Rodzaj:	Rozporządzenie
Tytuł:	Wykonanie ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 stycznia 1928 r., z dnia 29 listopada 1930 r. i ustawą z dnia 17 marca 1933 r.
Data aktu:	28/08/1934
Data ogłoszenia:	24/09/1934
Data wejścia w życie:	09/10/1934

Wykonanie ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 stycznia 1928 r., z dnia 29 listopada 1930 r. i ustawą z dnia 17 marca 1933 r.

Rozdział I.

Przepisy ogólne o powszechnym obowiązku wojskowym.

Rozdział II.

O władzach powołujących do wykonania powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział III.

Czynności przygotowawcze do poboru.

Rozdział IV.

O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze.

Rozdział V.

O skróceniu i odroczeniu czasu służby wojskowej.

Rozdział VI.

Powszechny obowiązek wojskowy na obszarze W. M. Gdańska i zagranicą.

Sporządzanie rejestru.

Ponowne zgłoszenie się do rejestru.

Pobór.

Rozdział VII.

Koszty stawienia się poborowych i członków ich rodzin.

Rozdział VIII.

O służbie ochotniczej.

Rozdział IX.

O kontyngensie.

Rozdział X.

Czynna służba wojskowa, służba w rezerwie i pospolitem ruszeniu.

A.

Czynna służba wojskowa.

B.

Zawiadamianie władz pobór owych przez powszechne władze wymiaru sprawiedliwości.

C.

Służba w rezerwie.

D.

Służba w pospolitem ruszeniu.

E.

Koszty przejazdu osób powołanych do służby wojskowej.

Rozdział XI.

Zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział XII.

O zawieraniu małżeństw przez osoby, obowiązane do służby wojskowej.

Rozdział XIII.

Wyjazdy zagranicą osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu.

Rozdział XIV.

O obowiązku meldunkowym i o zebraniach kontrolnych.

Rozdział XV.

Przepisy końcowe i przejściowe.

Rozdział XVI.

Postanowienia przejściowe do niniejszego rozporządzenia.

ZAŁĄCZNIK Nr. 1

WYKAZ

ZAŁĄCZNIK Nr. 2

WYKAZ

ZAŁĄCZNIK Nr. 3

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Dz.U.1934.83.757

Wykonanie ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, zmienionej i uzupełnionej rozporządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 stycznia 1928 r., z dnia 29 listopada 1930 r. i ustawą z dnia 17 marca 1933 r.

Rozdział I. Przepisy ogólne o powszechnym obowiązku wojskowym.

Rozdział II. O władzach powołujących do wykonania powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział III. Czynności przygotowawcze do poboru.

Rozdział IV. O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze.

Rozdział V. O skróceniu i odroczeniu czasu służby wojskowej.

Rozdział VI. Powszechny obowiązek wojskowy na obszarze W. M. Gdańska i zagranicą.

Sporządzanie rejestru.

Ponowne zgłoszenie się do rejestru.

Pobór.

Rozdział VII. Koszty stawienia się poborowych i członków ich rodzin.

Rozdział VIII. O służbie ochotniczej.

Rozdział IX. O kontyngensie.

Rozdział X. Czynna służba wojskowa, służba w rezerwie i pospolitem ruszeniu.

A. Czynna służba wojskowa.

B. Zawiadamianie władz pobór owych przez powszechne władze wymiaru sprawiedliwości.

C. Służba w rezerwie.

D. Służba w pospolitem ruszeniu.

E. Koszty przejazdu osób powołanych do służby wojskowej.

Rozdział XI. Zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział XII. O zawieraniu małżeństw przez osoby, obowiązane do służby wojskowej.

Rozdział XIII. Wyjazdy zagranicą osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu.

Rozdział XIV. O obowiązku meldunkowym i o zebraniach kontrolnych.

Rozdział XV. Przepisy końcowe i przejściowe.

Rozdział XVI. Postanowienia przejściowe do niniejszego rozporządzenia.

ZAŁĄCZNIK Nr. 1 WYKAZ

ZAŁĄCZNIK Nr. 2 WYKAZ

ZAŁĄCZNIK Nr. 3

Zmiany w prawie

Dz.U.1934.83.757

Rozdział I.

Przepisy ogólne o powszechnym obowiązku wojskowym.

Rozdział II.

O władzach powołujących do wykonania powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział III.

Czynności przygotowawcze do poboru.

Rozdział IV.

O obowiązku stawiennictwa do poboru i o poborze.

Rozdział V.

O skróceniu i odroczeniu czasu służby wojskowej.

Rozdział VI.

Powszechny obowiązek wojskowy na obszarze W. M. Gdańska i zagranicą.

Rozdział VII.

Koszty stawienia się poborowych i członków ich rodzin.

Rozdział VIII.

O służbie ochotniczej.

Rozdział IX.

O kontyngensie.

Rozdział X.

Czynna służba wojskowa, służba w rezerwie i pospolitem ruszeniu.

A.

Czynna służba wojskowa.

B.

Zawiadamianie władz pobór owych przez powszechne władze wymiaru sprawiedliwości.

C.

Służba w rezerwie.

D.

Służba w pospolitem ruszeniu.

E.

Koszty przejazdu osób powołanych do służby wojskowej.

Rozdział XI.

Zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego.

Rozdział XII.

O zawieraniu małżeństw przez osoby, obowiązane do służby wojskowej.

Rozdział XIII.

Wyjazdy zagranicą osób podlegających powszechnemu obowiązkowi wojskowemu.

Rozdział XIV.

O obowiązku meldunkowym i o zebraniach kontrolnych.

Rozdział XV.

Przepisy końcowe i przejściowe.

Rozdział XVI.

Postanowienia przejściowe do niniejszego rozporządzenia.

ZAŁĄCZNIK Nr. 1

WYKAZ

ZAŁĄCZNIK Nr. 2

WYKAZ