Wprowadzenie togi i biretu jako stroju urzędowego dla sędziów i prokuratorów przy rozprawach.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 25 czerwca 1929 r.
w sprawie wprowadzenia togi i biretu jako stroju urzędowego dla sędziów i prokuratorów przy rozprawach.

Na podstawie art. 128, 213 i 243 § 1 prawa o ustroju sądów powszechnych z dnia 6 lutego 1929 r. (Dz. U. R. P. Nr. 12, poz. 93) postanawiam co następuje:
§  1.
Strojem urzędowym sędziów i prokuratorów przy rozprawach jest toga i biret (wzory).*)

Sędziowie i prokurator mają birety na głowie przy odbieraniu przysięgi i ogłaszaniu sentencji wyroków; ponadto sędziowie wchodzą na salę rozpraw i wychodzą z sali w biretach.

§  2.
Toga jest suknią fałdzistą z lekkiego czarnego materjału wełnianego (kamgarnu), sięgającą powyżej kostek 25 cm. od ziemi i ma u góry odcinany karczek szerokości 21 cm. Toga u dołu ma w obwodzie 2 m. 70 cm. do 2 m. 78 cm. i od karczka w dół ułożona jest w kontrafałdy po 3 na obydwóch przodach togi i 7 na plecach. Środkowa kontrafałda na plecach togi posiada fałdy po obu stronach, a pozostałe są wszywane do karczka w kierunku rękawów.

Kołnierz togi jest okrągły, płasko wyłożony, zapinany pod szyję na haftkę. Szerokość kołnierza wynosi z tyłu 16 cm. a z przodu 18 cm. Końce kołnierza są ścięte, tworząc wycięcie w formie kąta prostego. Toga zapinana jest na 5 guzików rogowych, z których jeden umieszczony jest po prawej stronie tuż pod kołnierzem, a 4 dalsze zapinane kryto umieszczone są poniżej karczka.

Rękawy togi u góry ułożone są w 7 - 9 kontrafałd tworzących bufy. Rękawy mają u dołu w obwodzie 75 cm. i skrojone są w ten sposób, że po odwinięciu tworzą mankiet szerokości 10 cm., przymocowany zprzodu do szwa rękawa. Wewnątrz rękawa przy przegubie ręki umieszczony iest zatrzask, na który można rękaw zapinać.

Przy kołnierzu togi wszyty jest żabot długości 21 cm. szerokości u dołu 28 cm. ułożony w 13 kontrafałd, z których środkowa szerokości 2 cm. posiada fałdy po obu stronach, a pozostałe biegną w kierunku rękawów. Żabot z prawej strony togi jest zapinany na guziczek.

Przody togi po obu stronach wewnętrznych mają podszycie (listwy) z tego samego materjału co toga, szerokości 10 cm.

Przód togi, boki i karczek są szyte podwójną stebnówką szerokości 0,5 cm. a karczek togi podszyty jest czarną podszewką.

Biret ma główkę skrojoną kulisto, wysokości w środku 17 cm. i brzeg sztywny w dolnej części przymocowany do główki; obwód górnej części brzegu jest o 6 - 8 cm. większy od dolnej części brzegu, skutkiem czego brzeg u góry luźno odstaje. Brzeg biretu składa się z 4 równych części, w środku łukowato wyciętych tak, że wysokość każdej z tych części wynosi w środku 7 cm, a po obu stronach 10 cm.

§  3.
Strój sędziów różni się obszyciami na kołnierzu i mankietach togi, obszyciami biretu oraz kolorem żabotu i przedstawia się jak następuje:
1.
Toga Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego ma kołnierz cały gronostajowy, mankiety z zielonego aksamitu (welwetu), a żabot zielony jedwabny; główka biretu zrobiona jest z zielonego aksamitu a brzeg pokryty gronostajem,
2.
Togi prezesów Sądu Najwyższego mają kołnierz cały z zielonego aksamitu obramowany gronostajami, mankiety i żabot jak wyżej pod 1); biret ma główkę z zielonego aksamitu, a brzeg z czarnego aksamitu, obszyty u dołu paskiem z zielonego aksamitu.
3.
Togi sędziów Sądu Najwyższego mają kołnierz i mankiety z zielonego aksamitu, a żabot czarny jedwabny; główka biretu uszyta z tego samego materiału co toga, a brzeg pokryty jest czarnym aksamitem z zielonym paskiem aksamitnym u dołu.
4.
Strój prezesów sądów apelacyjnych jak wyżej pod 2) z tą różnicą, iż kolor zielony aksamitu na kołnierzu, mankietach i główce biretu zastąpiony jest kolorem czarnym, a mankiety oblamowanie są aksamitem zielonym.
5.
Togi prezesów sądów okręgowych mają kołnierz aksamitny czarny z 2 paskami z aksamitu zielonego, a mankiety, żabot i biret jak wyżej pod 4).
6.
Sędziowie apelacyjni, okręgowi i grodzcy mają togi różniące się tylko tem, iż na kołnierzu uszytym z materjału togi, sędziowie apelacyjni mają naszyte 3 paski, sędziowie okręgowi 2 paski, a sędziowie grodzcy 1 pasek z zielonego aksamitu. Żaboty wszystkich tych tóg sporządzone są z jedwabiu czarnego a mankiety tóg i birety z materjału togi, przyczem mankiety mają lamówkę, a brzeg biretu jeden pasek z aksamitu zielonego.
7.
Strój wiceprezesów sądów apelacyjnych i okręgowych tudzież naczelników sądów grodzkich jest taki sam, jak sędziów odnośnych sądów, z tą tylko różnicą, że mają oni żaboty z zielonego jedwabiu.
8.
Przewodniczący sądów pracy i ich zastępcy używają tóg, odpowiadających ich stanowisku sędziowskiemu.
9.
Asesorowie sądowi, o ile biorą udział w rozprawach w wypadkach przewidzianych w art. 282 § 2 prawa o ustroju sądów powszechnych używają stroju urzędowego przewidzianego dla sędziów grodzkich.
§  3.
Sędziowie handlowi używają przy rozprawach tóg i biretów przepisanych dla sędziów okręgowych.
§  4.
Strój urzędowy prokuratorów zasadniczo odpowiada strojowi sędziów z tą odmianą, że przyjęty w stroju sędziów kolor zielony odznak, w stroju prokuratora ma być zastąpiony kolorem czerwonym; w szczególności strój urzędowy prokuratorów przedstawia się jak następuje:
1)
Toga Pierwszego Prokuratora Sądu Najwyższego ma kołnierz z aksamitu (welwetu) czerwonego, obramowany gronostajami, mankiety z aksamitu czerwonego a żabot jedwabny czerwony; biret uszyty jest w całości z czerwonego aksamitu.
2)
Togi prokuratorów Sądu Najwyższego mają kołnierz i mankiety z czerwonego aksamitu, żabot czarny jedwabny, główkę biretu uszytą z tego samego materjału co toga, a brzeg biretu pokryty czarnym aksamitem z czerwonym paskiem aksamitnym u dołu; ci jednak prokuratorzy Sądu Najwyższego, którym poruczono kierownictwo czynności prokuratorskich przy poszczególnych izbach tegoż sądu, mają żaboty jedwabne czerwone.
3)
Togi wiceprokuratorów Sądu Najwyższego mają kołnierz uszyty z materjału togi obramowany pasem z aksamitu czerwonego; mankiety, żabot i biret jak wyżej pod 2).
4)
Togi prokuratorów sądów apelacyjnych mają kołnierz z czarnego aksamitu, obramowany gronostajami, mankiety z czarnego aksamitu oblamowane aksamitem czerwonym a żabot jedwabny czerwony; biret uszyty w całości z czerwonego aksamitu, przyczem brzeg biretu obszyty jest u dołu paskiem z czerwonego aksamitu.
5)
Togi prokuratorów sądów okręgowych mają kołnierz z aksamitu czerwonego z 2 paskami z aksamitu czerwonego a mankiety, żabot i biret jak wyżej pod 4).
6)
Togi wiceprokuratorów sądów apelacyjnych, wiceprokuratorów sądów okręgowych i podprokuratorów sądów okręgowych różnią się tylko tem, iż na kołnierzu uszytym z materjału togi, wiceprokuratorzy sądów apelacyjnych mają naszyte 3 paski, wiceprokuratorzy sadów okręgowych 2 paski, a podprokuratorzy sadów okręgowych jeden pasek z czerwonego aksamitu. Żaboty wszystkich tych tóg sporządzone są z jedwabiu czarnego, a mankiety tóg i birety z materjału togi, przyczem mankiety mają lamówkę, a brzeg biretu ma u dołu jeden pasek z aksamitu czerwonego.
7)
Asesorzy sądowi, wyznaczeni do urzędu prokuratorskiego (art. 260 § 2 prawa o ustroju sądów powszechnych), o ile biorą udział w rozprawach, używają stroju urzędowego, przewidzianego dla podprokuratorów sądów okręgowych.
§  5.
Sposób umieszczania naszyć na kołnierzach, mankietach, biretach i żabotach oraz ich wymiary są następujące:
1)
Obramowanie gronostajowe na kołnierzu togi Pierwszego Prokuratora Sądu Najwyższego jest szerokie na 8 cm., a na kołnierzach tóg prezesów Sądu Najwyższego, prezesów sądów apelacyjnych i prokuratorów sądów apelacyjnych - szerokie na 4 cm. Obramowania gronostajowe naszywane są w odległości 1 cm. od brzegu kołnierza.
2)
Pasy aksamitne na kołnierzach tóg wiceprokuratorów Sądu Najwyższego mają szerokość 8 cm. i naszyte są w odległości 0,5 cm. od brzegu kołnierza, zaś paski aksamitne na kołnierzach innych tóg mają szerokość 2,5 cm. a naszyte są w ten sposób, iż pierwszy pasek biegnie wzdłuż całej krawędzi kołnierza w odległości 0,5 cm. od krawędzi, dalsze zaś paski biegną w odległości 0,5 cm. od paska poprzedniego wzdłuż kolistej krawędzi kołnierza i zachodzą pod część pierwszego paska wzdłuż wycięcia kołnierza.
3)
Szerokość lamówki aksamitnej na mankietach po zewnętrznej stronie mankietu wynosi 2,5 cm.
4)
Paski aksamitne umieszczane na brzegach biretu mają szerokość 2,5 cm. i naszyte są w odległości 0,5 cm. od krawędzi dolnej biretu.
5)
Żaboty z czarnego jedwabiu mają u dołu lamówki szerokie na 1,5 cm., które przy togach dla sędziów są z jedwabiu zielonego a przy togach dla prokuratorów z jedwabiu czerwonego.
§  6.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1929 r. Minister Sprawiedliwości osobnemi zarządzeniami oznaczy terminy, w których strój urzędowy ma być wprowadzony dla poszczególnych rodzajów sądów i w poszczególnych okręgach sądowych.
______

*) Wzory zostaną ogłoszone oddzielnie.

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1929.47.394

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wprowadzenie togi i biretu jako stroju urzędowego dla sędziów i prokuratorów przy rozprawach.
Data aktu: 25/06/1929
Data ogłoszenia: 28/06/1929
Data wejścia w życie: 01/07/1929