Czy w obliczu nowej ustawy o pracownikach samorządowych pracownik, który do 2006 r. pracował na stanowisku referenta w PUP, następnie (nie wiadomo na jakiej podstawie) został zdegradowany do pomocy administracyjnej, może zostać ponownie awansowany na referenta bez odbywania służby przygotowawczej i zdawania egzaminu?

Odpowiedź

Awans wewnętrzny w sytuacji wskazanej w pytaniu jest dopuszczalny, zbędne jest też organizowanie służby przygotowawczej dla tego pracownika.
Zgodnie z art. 20 ustawy o pracownikach samorządowych , pracownik samorządowy, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki, może zostać przeniesiony na wyższe stanowisko (awans wewnętrzny). Jeżeli więc pracownik wskazany w pytaniu nadal jest zatrudniony w urzędzie, ale obecnie na stanowisku nieurzędniczym, a także wcześniej już zajmował stanowisko urzędnicze, to trzeba uznać, że nie ma przeszkód w awansowaniu takiej osoby na stanowisko urzędnicze.

Jednakże należy mieć na uwadze, że w piśmiennictwie pojawiają się poglądy przeciwne, w myśl których problem - czy możliwe jest przenoszenie na stanowiska urzędnicze również osób zatrudnionych dotychczas na stanowiskach doradców lub asystentów, a nawet na stanowiskach pomocniczych lub obsługi - należy oceniać w szerszej perspektywie, przyjmując, że w założeniu ustawodawcy przesunięcia wewnętrzne mogą dotyczyć jedynie poszczególnych kategorii pracowników samorządowych, w tym przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych. Dlatego też należy przyjąć, że porozumienie stron lub awans wewnętrzny prowadzący do powierzenia stanowiska urzędniczego pracownikowi zatrudnionemu dotychczas w ramach innej grupy stanowisk bez przeprowadzenia naboru są niedopuszczalne (tak Ł. Pisarczyk "Nowa ustawa o pracownikach samorządowych" Praca i Zabezp. Społ. z 2009 r., z.3, poz. 19).

Jednakże pogląd ten moim zdaniem nie ma oparcia w przepisach ustawowych, a wykładnia, wykluczająca możliwość awansowania osób zatrudnionych na stanowiskach nieurzędniczych jest zbyt daleko idąca. Ustawodawca nie ograniczył bowiem w art. 20 ustawy o pracownikach samorządowych możliwości awansu wewnętrznego tylko do kategorii stanowisk urzędniczych. Mowa jest tu bowiem o pracownikach samorządowych w ogóle a nie o jednej kategorii. Dopuszczalność takiego awansu uznała zresztą częściowo Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, która w piśmie Departamentu Prawnego KPRM z lipca 2009 r. (Wspólnota nr 21/2009) wskazała m.in., że nie można wykluczyć incydentalnych przypadków dokonania takiego awansu, ale decyzja w takich jednostkowych przypadkach należy bezpośrednio do kierownika jednostki. Istotne jest również to, aby pracownik przenoszony w drodze awansu wewnętrznego na podstawie art. 20 ustawy o pracownikach samorządowych spełniał wymagania kwalifikacyjne obowiązujące na nowym stanowisku pracy.

Jeżeli przeniesienie pracownika wskazanego w pytaniu na stanowisko urzędnicze nastąpi w trybie awansu wewnętrznego, to wówczas – z racji wcześniejszego zatrudnienia w jednostce samorządowej – zbędne jest organizowanie służby przygotowawczej dla tego pracownika.

Art. 16 ust. 2-3 ustawy o pracownikach samorządowych odnosi się bowiem jedynie do osób podejmujących pracę po raz pierwszy (w rozumieniu ustawy) na stanowisku urzędniczym bądź kierowniczym stanowisku urzędniczym. Za osobę taką nie można więc uznać osoby pracującej wcześniej na stanowisku "nieurzędniczym" – ani tym bardziej wcześniej zatrudnioną na stanowisku urzędniczym, która z różnych względów została przeniesiona na niższe stanowisko, tj. nieurzędnicze (por. w tej kwestii stanowisko Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zawarte w piśmie z dnia 6 sierpnia 2009 r., nr BMK-0660-e:1693/2009/PO).


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)