Przywołana ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) - dalej u.o.r., w art. 2 ust. 1 pkt 7 nakłada obowiązek prowadzenia tzw. pełnej księgowości na jednostki, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane. Jednak regulacja ta dotyczy dotacji celowych natomiast nasza szkoła otrzymuje na swoją działalność dotację podmiotową na mocy art. 80 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - dalej u.s.o.

W naszym rozumieniu przywołany przepis u.o.r. dotyczy dotacji celowych (przedmiotowych). Ponadto według naszego rozumienia zapis § 5 uchwały rady powiatu stoi również w sprzeczności z art. 80 ust. 1 mówiącym, iż przedszkola, szkoły i placówki publiczne niewymienione w art. 79 prowadzą gospodarkę finansową według zasad określonych przez organ lub podmiot prowadzący szkołę.

2. co miesięcznego przedstawiania zestawienia faktur (rachunków) i innych dokumentów oraz kserokopii tych dokumentów,
3. sporządzenia rozliczenia w formie zawartej w uchwale rady powiatu za cały rok 2012.

Uchwała weszła w życie w dniu 26 września 2012 r.

Odpowiedź

Sposób prowadzenia gospodarki finansowej szkoły lub placówki publicznej prowadzonej przez podmiot inny niż j.s.t. określa organ prowadzący.

Uzasadnienie
Stosownie do zapisu art. 80 ust. 1 u.s.o., przedszkola, szkoły i placówki publiczne, prowadzone przez podmioty inne aniżeli j.s.t. prowadzą gospodarkę finansową według zasad określonych przez organ lub podmiot prowadzący szkołę. Te szkoły i placówki nie są jednostkami sektora finansów publicznych. Nie posiadają statusu jednostki budżetowej i nie dotyczą ich zasady publicznej gospodarki finansowej. Organ prowadzący szkołę lub placówkę sam ustala zasady, na jakich jest ona finansowana i na jakich wydatkuje się przydzielone jej środki (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty, Komentarz, Wolters Kluwer, 2012, s. 782). Żaden przepis u.s.o. nie upoważnia do tego, aby organy udzielające dotacji mogły regulować aktem prawa miejscowego zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych przez organy prowadzące szkoły lub placówki publiczne inne aniżeli j.s.t. (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty, Komentarz, Wolters Kluwer, 2012, s. 805).

Dotacje udzielane szkołom i placówkom publicznym prowadzonym przez podmioty inne aniżeli j.s.t., mają – jak zauważa autor pytania – charakter dotacji podmiotowych. Zgodnie z zapisem art. 131 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.), dotacja podmiotowa przeznaczona jest na dofinansowanie bieżącej działalności ustawowo wskazanego podmiotu w zakresie określonym w odrębnej ustawie. Z kolei u.o.r., w katalogu podmiotów objętych zakresem działania ustawy wymienia jednostki, które otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych. Mowa tu jednak o realizacji zadań zleconych. Zadania zlecone to zadania wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa (B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, 2009, s. 278). Zlecanie zadań może znajdować swoje oparcie w ustawach, bądź porozumieniach zawieranych pomiędzy podmiotem zlecającym zadanie, a przyjmującym zadanie. Zlecając zadanie, podmiot zlecający gwarantuje środki finansowe na jego realizację.

Założenie i prowadzenie szkoły publicznej przez podmiot inny aniżeli j.s.t., nie jest wykonywaniem zadania zleconego, w powyższym rozumieniu. Dlatego też organ prowadzący publiczne gimnazjum nie musi stosować zapisów u.o.r.

Jeżeli chodzi o sposób rozliczenia udzielonej dotacji podmiotowej, to zgodnie z zapisem art. 80 ust. 4 u.s.o., organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystywania, uwzględniając w szczególności podstawy obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji. Ponadto z dniem 22 kwietnia 2009 r. wszedł również w życie dodany zapis art. 80 ust. 3e u.s.o., zgodnie z którym organy jednostek samorządu terytorialnego mogą kontrolować prawidłowość wykorzystania dotacji przyznanych szkołom i placówkom z budżetów tych jednostek.

Jeżeli chodzi o zastosowanie tego przepisu, należy stwierdzić, iż w praktyce występują w tym zakresie wątpliwości. Dotychczasowa linia orzecznicza prezentowała pogląd, że zakresem rozliczenia, z uwagi na podmiotowy charakter dotacji, może być poddana jedynie liczba uczniów bez wskazywania celu wydatkowania dotacji. Można również jednak spotkać wyroki sądów administracyjnych idących znacznie dalej, a więc uznających prawo organu kontroli do żądania zestawień rodzajów wydatków finansowanych ze środków dotacji. Według stanowiska doktryny (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty, Komentarz, Wolters Kluwer, 2012, s. 806), WSA oraz NSA coraz przychylniej będą jednak traktować zobowiązanie podmiotów otrzymujących dotację do przedstawienia szczegółowych sprawozdań merytorycznych, zwłaszcza ze sposobu wykorzystania dotacji.