Z dniem 28 czerwca 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 19 kwietnia 2013 roku
o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2013 r. poz. 714),
która została opracowana w wyniku realizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2011 roku (sygn. akt SK 9/08) oraz z dnia 30 października 2012 roku (sygn. akt SK 8/12). Wprowadzone w nowelizacji zmiany dotyczą przede wszystkim umocowania prawnego procedury odwoławczej stosowanej podczas ubiegania się o dofinansowanie
ze środków unijnych.

Do najważniejszych zmian z zakresu procedury odwoławczej należy m.in. wprowadzenie definicji ,,negatywnej oceny” do ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (zwanej dalej uzppr). Zgodnie z brzmieniem art. 30b ust. 2 uzppr ,,negatywną oceną jest ocena w zakresie spełniania przez projekt kryteriów zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący, w ramach której:
1.projekt nie uzyskał minimum punktowego lub nie spełnił kryteriów wyboru projektów, na skutek czego nie może być zakwalifikowany do dofinansowania lub skierowany
do kolejnego etapu oceny;
2.projekt uzyskał minimum punktowe lub spełnił kryteria wyboru projektów, umożliwiające zakwalifikowanie go do dofinansowania, jednak dofinansowanie
nie jest możliwe z uwagi na wyczerpanie w ramach konkursu przeznaczonych na ten cel środków, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 3 (tj. kwotę środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów)”.

Na podstawie przywołanego przepisu ,,negatywna ocena” obejmuje nie tylko nieuzyskanie oceny gwarantującej dalsze procesowanie (np.: nie uzyskanie minimum punktowego),
ale również przypadek oceny pozytywnej (np.: uzyskanie minimum punktowego), nie dający jednak możliwości uzyskania dofinansowania z powodu wyczerpania alokacji ustalonej
w ramach danego konkursu .

Ponadto zgodnie z art. 30b ust. 3 uzppr ,,wyczerpanie w ramach konkursu środków, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 3, nie może stanowić wyłącznej przesłanki wniesienia protestu”. Oznacza to, że niedopuszczalne jest wniesienie środka odwoławczego w oparciu wyłącznie o zarzut wyczerpania alokacji w ramach danego konkursu. Wnioskodawca powinien wykazać w swoich ,,zarzutach” konkretne kryteria oceny, z którymi się nie zgadza. Przeciwnym razie właściwa instytucja pozostawi wniesiony środek odwoławczy bez rozpatrzenia na podstawie art. 30b ust. 11 pkt 4 w zw. z ust. 6 pkt 4.

Doprecyzowano również podstawę wyłączenia osób rozpatrujących środek odwoławczy. Zgodnie z art. 30b ust. 10 uzppr ,,w rozpatrywaniu protestu nie mogą brać udziału osoby, które były zaangażowane w przygotowanie projektu lub w jego ocenę”. Treść art. 30b ust. 10 uzppr w stosunku do dotychczasowego art. 30b ust. 3 uzppr
(,,w rozpatrywaniu środków odwoławczych nie mogą brać udziału osoby,
które na jakimkolwiek etapie dokonywały czynności związanych z określonym projektem,
w tym były zaangażowane w jego ocenę”) zawęża katalog przypadków, które skutkują wyłączeniem osób rozpatrujących protest, ułatwiając tym samym zdiagnozowanie konkretnych osób, które nie powinny brać udziału w rozpatrywaniu środka odwoławczego.


Wyniku nowelizacji rozszerzony został katalog przesłanek uzasadniających pozostawienie bez rozpatrzenia wniesionego środka odwoławczego. Zgodnie z art. 30b ust. 11 uzppr protest nie podlega rozpatrzeniu, jeżeli został wniesiony: po terminie; do niewłaściwej instytucji; przez podmiot inny niż wskazany w art. 29 ust. 2 pkt 2, a więc mogący ubiegać się o dofinansowanie oraz bez spełnienia wymogów określonych w ust. 6, a więc dotyczących elementów protestu (tj. oznaczenie właściwej instytucji zarządzającej, do której jest wnoszony; dane wnioskodawcy; numer wniosku o dofinansowanie; wskazanie wszystkich kryteriów wyboru projektu, z których oceną wnioskodawca się nie zgadza,
wraz z uzasadnieniem; wskazanie wszystkich zarzutów o charakterze proceduralnym
w zakresie przeprowadzonej oceny wraz z uzasadnieniem i podpis wnioskodawcy lub osoby upoważnionej do jego reprezentowania, z załączeniem oryginału lub uwierzytelnionej kopii dokumentu poświadczającej umocowanie takiej osoby do działania w imieniu wnioskodawcy).
@page_break@

Wymieniony w art. 30b ust. 11 uzppr katalog przesłanek pozostawiających środek odwoławczy bez rozpatrzenia jest katalogiem zamkniętym. W związku z czym, właściwa instytucja nie może pozostawić środka odwoławczego bez rozpatrzenia
na podstawie przesłanek, które nie zostały określone wprost w art. 30b ust. 11 uzppr.

Uregulowana została również procedura postępowania ze środkami odwoławczymi
w przypadku wyczerpania alokacji na działanie lub priorytet. Zgodnie z treścią art. 30i uzppr w przypadku wyczerpania alokacji na konkurs właściwa instytucja pozostawia wniesiony środek odwoławczy bez rozpatrzenia. Ponadto, w celu zapewnienia wnioskodawcy konstytucyjnego prawa do sądu, poucza go o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Zgodnie z art. 30i pkt 2 uzppr, sąd w przypadku uwzględnienia skargi będzie mógł jedynie stwierdzić, że ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo i że nie przekazuje sprawy do ponownego rozpatrzenia do właściwej instytucji.

Nowelizacja przedmiotowej ustawy zmodyfikowała brzmienie art. 30c ust. 1 uzppr poprzez odesłanie w tym przepisie do zakończenia procedury odwoławczej przed właściwą instytucją, tj. ,,po wyczerpaniu postępowania odwoławczego przed właściwą instytucją
oraz w przypadku, o którym mowa w art. 30i pkt 1, wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, zgodnie z art. 3 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270, 1101 i 1529)”. Zawarcie w treści ww. przepisu sformułowania ,,po wyczerpaniu postępowania odwoławczego przed właściwą instytucją…’’ miało na celu objecie art. 30c uzppr postępowań przesądowych przewidzianych bezpośrednio w art. 30b uzppr,
jak i również w przepisie przejściowym art. 2 nowelizacji.

Wnioskodawcy, tak jak dotychczas obowiązującym stanie prawnym, przysługuje prawo do wniesienia skargi do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie
14 dni od dnia doręczenia informacji, o której mowa w art. 30b ust. 9 oraz w art. 30i.
Zgodnie z art. 30c ust. 2 uzppr skarga jest wnoszona wraz z kompletną dokumentacją
w sprawie. Dodany art. 30c ust. 2a uzppr enumeratywnie wymienia dokumentacje,
która powinny być dołączona, tj.: wniosek o dofinansowanie, informację o wynikach oceny projektu, wniesiony protest, informację o w wyniku rozpatrzenia protestu albo informację
o pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia - wraz z ewentualnymi załącznikami. Art. 30c ust. 2b uzppr wskazuję, że ww. dokumentacja powinna być wnoszona w oryginale
lub uwierzytelnionej kopii.

Nowelizacją wprowadzona została również możliwość uzupełnienia wniesionej skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego w przypadku, gdy zostanie ona wniesiona
w sposób niekompletny. Zgodnie z art. 30c ust. 6 ,,w przypadku wniesienia skargi
bez kompletnej dokumentacji lub bez uiszczenia wpisu stałego, sąd wzywa wnioskodawcę
do uzupełnienia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia skargi bez rozpatrzenia”. W art. 30c ust. 2 uzppr doprecyzowano również,
że skarga podlega wpisowi stałemu. W praktyce oznacza to, że osoba wnosząca skargę
do sądu uiszcza wpis w kwocie 200 zł . @page_break@

W przepisach przejściowych do nowelizacji dopuszczono wznowienie postępowań
w zakresie przeprowadzenia oceny projektu. Zgodnie z art. 4 ust.1 nowelizacji ,,w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wnioskodawca, który ubiegał
się o dofinansowanie na podstawie ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, i jego projekt uzyskał negatywną ocenę, może żądać wznowienia przeprowadzenia tej oceny”. Żądanie wznowienia przeprowadzenia oceny projektu rozpatruje instytucja, która poinformowała wnioskodawcę
o negatywnej ocenie. Nie jest jednak dopuszczalne wznowienie postępowania w zakresie przeprowadzenia oceny projektu, jeżeli został zakończony konkurs lub dana tura konkursu,
w ramach którego wnioskodawca ubiega się o dofinansowanie. 


Ponadto zgodnie z art. 4 ust. 4 nowelizacji ,,w przypadku wznowienia przeprowadzenia oceny projektu właściwa instytucja, o której mowa w ust. 2:
1)odmawia uchylenia dotychczasowego rozstrzygnięcia w przedmiocie oceny projektu, jeżeli w wyniku wznowienia przeprowadzenia oceny mogłoby być podjęte wyłącznie rozstrzygnięcie odpowiadające dotychczasowemu;
2)uchyla dotychczasowe rozstrzygnięcie w przedmiocie oceny projektu i przekazuje projekt do właściwego etapu oceny;
3)dokonuje zmiany wcześniejszego rozstrzygnięcia w przedmiocie oceny projektu
i przekazuje projekt do kolejnego etapu oceny;
4)ogranicza się do stwierdzenia, że ocena projektu została przeprowadzona
z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przesłanki do uchylenia albo zmiany dotychczasowego rozstrzygnięcia w tym zakresie, jednakże nie jest możliwe wyłonienie projektu do dofinansowania z uwagi na wyczerpanie alokacji, o której mowa w art. 30a ust.1 pkt 2 ustawy, o której mowa w art. 1”.

W przypadku rozstrzygnięć w których właściwa instytucja odmówi uchylenia dotychczasowego rozstrzygnięcia albo ograniczy się do stwierdzenia, że ocena projektu została przeprowadzona z naruszeniem prawa, wnioskodawcy przysługuje skarga
do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Należy podkreślić, że wprowadzone nowelizacją zmiany miały na celu nie tylko wdrożenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, ale również w możliwie jak największym stopniu utrzymanie dotychczasowych rozwiązań dotyczących procedury odwoławczej funkcjonujących w ramach poszczególnych programów na lata 2007- 2013.