Odpowiedź

Kwestia prawa do dodatków za nadgodziny dla pracowników samorządowych jest obecnie sporna. Stanowisko inspekcji pracy jest w tej kwestii negatywne, ale jest ono krytykowane.

Uznać jednak należy, że w regulaminie wynagradzania może ustalić uprawnienia pracowników do dodatków za nadgodziny w określone w takim sam sposób jak w Kodeksie pracy, w takim wypadku obowiązywać będą w pierwszej kolejności przepisy regulaminowe jako korzystniejsze od ustawowych

Zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych , pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu. Mowa w tym przepisie jest o wynagrodzeniu, które należy interpretować jako wynagrodzenie "normalne" o którym mowa w art. 1511 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p.

Przez "normalne wynagrodzenie" należy rozumieć takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników (por. wyrok SN z dnia 3 czerwca 1986 r., I PRN 40/86, OSNCP 1987, nr 9, poz. 140).

Kwestia, czy pracownikom samorządowym należą się dodatki za nadgodziny jest od niedawna sporna, gdyż pojawiły się poglądy (zawarte zwłaszcza w wypowiedziach przedstawicieli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów) o szczególnym charakterze normy powołanego wyżej art. 42 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych , która zastępuje przepisy o nadgodzinach określone w k.p. i powołane w niniejszej odpowiedzi powyżej. Wykładnia ta znajduje wsparcie także w organach inspekcji pracy - zob. stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z 25 czerwca 2009 r. (GPP-433-4560-42/09/PE/RP). W efekcie można uznać, że zgodnie z tym stanowiskiem pracownikom samorządowym nie należą się w ogóle dodatki za nadgodziny, a tylko normalne wynagrodzenie. Opinie te budzą jednak poważne kontrowersje wśród specjalistów (P. Ciborski, Samorządy nie powinny unikać wypłaty dodatków za nadgodziny, Rzeczposp. 2009, nr 160).

Jednakże wydaje się, że zgodnie z zasadą działania przepisów prawa pracy, w szczególności zakładowego prawa pracy na korzyść pracowników (por. art. 9 § 2-3 k.p. a contrario) można uznać, że wskazane w pytaniu przepisy regulaminowe mogą rozszerzać uprawnienia pracowników samorządowych w tym zakresie. Bez wątpliwości w takich przypadkach stosowane mogą być nawet zasady kodeksowe - tyle że przeniesione do pytającej jednostki za pomocą odpowiednich przepisów regulaminowych.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)